downloads - friesland campina

MVO-verslag
2011
Koninklijke FrieslandCampina N.V.

MVO-verslag
2011
Koninklijke FrieslandCampina N.V.
Bijschrift bij cover:
Koeien in de wei zijn een kenmerkend
onderdeel van het Nederlandse
cultuurlandschap. Bovendien staat de
grazende koe voor veel Nederlanders
symbool voor een duurzame
melkveehouderij. Tijdens onze jaarlijkse
Open Boerderijdagen ervaren
duizenden consumenten hoeveel zorg
er uit gaat naar onze koeien.

2
Toelichting
In dit MVO-verslag doet Koninklijke FrieslandCampina N.V.
verslag van de resultaten en de belangrijkste ontwikkelingen
op het gebied van maatschappelijk verantwoord
ondernemen (MVO) in 2011.
Het MVO-verslag 2011 is opgesteld volgens de richtlijnen van
het Global Reporting Initiative (GRI). Het verslag voldoet aan
level B (self declared).
Het MVO-verslag en de bijbehorende GRI-index is tevens
te vinden op www.frieslandcampina.com en kan, evenals
het jaarverslag 2011, worden aangevraagd bij de afdeling
corporate communication van FrieslandCampina.
Vragen, opmerkingen of suggesties ontvangen wij graag op
het volgende adres:
corporate.communication@frieslandcampina.com.
Volg ons op:
Woord vooraf
4
Kerncijfers
10
De vier pijlers van
onze MVO-aanpak
22
Het fundament:
borging van het MVO-beleid
47
Belangrijkste ontwikkelingen
6
Profi el, strategie en organisatie
11
Voedingswaarde
& gezondheid
22
Ontwikkeling
melkveehouderij in Azië en Afrika
38
Bijlagen
56
Inhoud
Kerncijfers MVO
8
De MVO-aanpak van
FrieslandCampina
18
Effi ciënte en duurzame
productieketens
28
Duurzame melkveehouderij
42

4 Woord vooraf
Woord vooraf 5
Woord vooraf
Geachte lezer,
Royal FrieslandCampina heeft in 2011 belangrijke stappen gezet
in het borgen van duurzaamheid. Zowel in de verschillende
vestigingen van FrieslandCampina in 26 landen wereldwijd als in
de coöperatie, met 14.400 melkveehouderijbedrijven in Nederland,
Duitsland en België. Het duurzaamheidsprogramma is een van
de fundamenten van de strategie route2020 die gericht is op
groei en waardecreatie. Met trots durf ik vast te stellen dat de
duurzaamheidsstrategie staat als een huis: missie, visie, vier
prioriteitsgebieden en twaalf doelstellingen. Die doelstellingen
passen bij de kerncompetenties van FrieslandCampina en bij
duurzaamheidsthema’s zoals de reductie van broeikasgassen,
waarmee FrieslandCampina zich wil onderscheiden.
De realisatie van onze duurzaamheidsdoelstellingen is vastgelegd
in ons Balanced Business Plan en de verantwoordelijkheden zijn
toegewezen en verdeeld aan het management. In het jaar 2011
is veel aandacht besteed aan het verkrijgen van meer draagvlak
onder de eigen leden-melkveehouders van de coöperatie. De
leden hebben zelf bijgedragen aan de ontwikkeling van en hebben
ingestemd met het ambitieuze programma voor de duurzame
melkveehouderij. FrieslandCampina stimuleert weidegang van
koeien met een financiële impuls voor melkveehouders tot
een bedrag van 45 miljoen euro per jaar. Ook hebben we het
assortiment weidemelkproducten uitgebouwd. Want vanaf
het voorjaar 2012 is er niet alleen Campina weidemelk, maar
ook Milner weidekaas en Vifit en Optimel van weidemelk. We
hebben tijdig ingezien dat de aanwezigheid van koeien in het
weidelandschap door Nederlandse consumenten enorm wordt
gewaardeerd en een sympathieke schakel is tussen de primaire
sector – de melkveehouderij – en haar afnemers en consumenten.
Andere wapenfeiten in 2011: de voortgang in ons beleid voor
duurzame inkoop van landbouwgrondstoffen zoals soja (ten
behoeve van de veevoerindustrie), palmolie, cacao en FSCgecertificeerde
verpakkingsmaterialen; de concrete samenwerking
met enkele grote klanten op duurzaamheidsgebied; het verkrijgen
van de ISO 26000-verklaring; de internationale aansturing en
coördinatie van ons steunprogramma Dairy Development voor
40.000 kleine melkveehouderijen in Zuidoost-Azië en Nigeria
en de samenwerkingsovereenkomst voor vijf jaar die we hebben
getekend met het Nederlandse Rode Kruis, gericht op de aanpak
van nutriëntentekorten onder vluchtelingen en slachtoffers van
natuurrampen. Een triest feit is dat er bij ongevallen in onze
productielocaties in 2011 twee dodelijke slachtoffers te betreuren
waren. Het zijn gebeurtenissen die niet mogen voorkomen.
Het thema veiligheid heeft dan ook de grootste aandacht van het
management en de medewerkers van FrieslandCampina.
Duurzaam ondernemen is een fundamenteel en integraal
onderdeel van onze strategie route2020. Het is voor een
coöperatieve onderneming met 140 jaar historie meer dan
louter een randvoorwaarde voor groei en waardecreatie. Het is
onze ambitie consumenten overal in de wereld te voorzien van
essentiële voedingsstoffen uit natuurlijke zuivel. Het realiseren
van voedselzekerheid – of beter gezegd nutriëntenzekerheid –
zal de wereld voor stevige uitdagingen stellen. Zeker als er in
2050 8 à 9 miljard wereldburgers zijn, natuurlijke hulpbronnen
schaarser worden en de negatieve effecten van klimaatverandering
op de productie van landbouw en voedsel voelbaar worden.
In zo’n situatie groeit de behoefte aan nutriëntrijk voedsel en
zal er minder plaats zijn voor ‘lege calorieën’. Melk en zuivel
kunnen dan een belangrijke rol spelen. Uiteraard wel onder de
voorwaarde dat we ons inspannen om de milieuconsequenties
van onze keten – broeikasgassen, water, energie, biodiversiteit –
verder te verkleinen. Daar hebben we onze eigen keten van
melkveehouderijen tot en met de verwerking in onze fabrieken
(‘van gras tot glas’) op ingericht.
Cees ‘t Hart
CEO Koninklijke FrieslandCampina N.V.
Geachte lezer,
2011 is voor Zuivelcoöperatie FrieslandCampina en haar 14.400
leden-melkveehouderijbedrijven het jaar geworden van de
doorbraak van duurzaamheid in de eigen melkveehouderijen.
Onze leden – tevens eigenaren van Koninklijke FrieslandCampina
N.V. – zijn zelfstandige ondernemers die zich met hun
vakmanschap en kennis hebben verdiept in de thema’s klimaat
& energie, diergezondheid, weidegang en biodiversiteit. Daarover
hebben we in 2011 met elkaar binnen de coöperatie indringend
gesproken en gediscussieerd. Daarnaast hebben we samen met
onze leden ‘pilots’ voor de bovengenoemde thema’s gehouden.
Doelstellingen die we nastreven voor 2020 zijn onder meer
30% minder broeikasgassen, gebruik antibiotica terug naar
het niveau van 1999, handhaving van het huidige niveau van
weidegang en 100 procent gebruik van duurzame soja in
veevoeders (in 2015).
FrieslandCampina biedt nu in de implementatiefase van het
programma voor de duurzame melkveehouderij technische
ondersteuning, meetinstrumenten, training en advies maar ook
stimulansen, zoals de financiële stimulans van 0,50 euro per 100
kilo melk voor leden-melkveehouders die weidegang toepassen.
Het totale pakket markeert een geheel nieuwe fase voor
FrieslandCampina omdat de coöperatie nooit eerder zo ver
is gegaan met facilitering en ondersteuning.
Waarom doen we dit? Om twee redenen. Allereerst omdat
we oprecht ervan overtuigd zijn dat we alleen op deze wijze
maatschappelijke waardering, draagvlak en aansluiting bij
onze belanghebbenden – klanten, consumenten, overheden,
maatschappelijke organisaties, publieke opinie – kunnen
behouden. En dat is een essentiële voorwaarde om als
ondernemers in de primaire sector succesvol te kunnen
ondernemen en te groeien. Ten tweede staan we achter de
business case van duurzaam en innovatief ondernemerschap.
Met ons programma voor de duurzame melkveehouderij – Foqus
Planet – creëren we extra kansen voor technisch-economische
verbeteringen en het tot waarde brengen van de melk van onze
eigen leden-melkveehouders.
De grazende koe lijkt voor veel Nederlanders het symbool voor
de duurzame melkveehouderij, zo blijkt uit onderzoek. Met het
concept van de Campina Open Boerderijdagen ontvangen we
honderdduizenden consumenten op onze melkveehouderijen.
De consumenten kunnen dan ervaren hoeveel zorg onze leden
besteden aan hun koeien, de melkproductie en de natuurlijke
omgeving waarin ze werken. Zo ontstaat een belangrijke interactie
tussen boer en consument waardoor transparantie, dialoog en
begrip verder kunnen worden versterkt.
Deze aanpak onder de vlag van Foqus Planet is essentieel om
de positie van FrieslandCampina met onze eigen zuivelketen
op de wereldmarkt succesvol te kunnen uitbouwen. De ledenmelkveehouders
van de coöperatie spelen daarbij een cruciale rol.
Piet Boer
Voorzitter bestuur Zuivelcoöperatie FrieslandCampina U.A.

6 Belangrijkste ontwikkelingen
Belangrijkste ontwikkelingen 7
Belangrijkste ontwikkelingen
FrieslandCampina
werkt volgens de
ISO 26000-norm
voor maatschappelijk
verantwoord
ondernemen
Vernieuwd duurzaamheidsprogramma
vastgesteld voor onderneming en coöperatie
als belangrijke hoeksteen in route2020
FrieslandCampina, de
op één na hoogst
genoteerde
Nederlandse
onderneming op de
WWF Palm Oil Buyers
score card
Ontwerpplannen
duurzame
melkveehouderij zijn
samen met leden
ontwikkeld,
goedgekeurd en in
werking gezet
Start nieuwbouw
duurzaam Innovation
Centre in Wageningen
Publicatie routegids
Foqus Planet, de
richtlijn voor
duurzame
melkveehouderij in
Nederland
FrieslandCampina medewerkers vieren op
1 juni 2011 samen met vele duizenden
consumenten de Wereldmelkdag van de
Food and Agriculture Organization (FAO)
Ruim 100.000
bezoekers op de
Campina Open
Boerderijdagen
FrieslandCampina en het
Nederlandse Rode Kruis sluiten
een samenwerkingsovereenkomst
voor 5 jaar
FrieslandCampina stimuleert weidegang van
koeien met een financiële impuls voor ledenmelkveehouders
tot een bedrag van 45 miljoen
euro per jaar
De Dutch Lady Blue Brigade, de
vrijwilligersorganisatie van FrieslandCampina
medewerkers in Maleisië, besteedt meer dan
3.000 uur aan negen gemeenschapsprojecten

8 Kerncijfers MVO
Kerncijfers MVO 9
Kerncijfers MVO
Voedingswaarde & gezondheid
Werknemers per business group 2011
gemiddeld aantal fte’s
Ingredients
Consumer
Products
Europe
38,9%
7.399
13,0%
2.486
12,3%
2.339
19.036
Cheese, Butter &
Milkpowder
3,7%
708
32,1%
6.104
Overig
Consumer
Products
International
2010
Producten met ‘Ik Kies Bewust’-logo 158 157
Vermindering suiker in producten van
Consumer Products Europe (in tonnen)
Effi ciënte en duurzame productieketens
100 700
CO 2 -uitstoot (kton CO 2 ) 1.322 1.259
Energieverbruik (TJ) 21.102 19.493
Energieverbruik van besparende maatregelen (TJ) 432 400
Waterverbruik (x 1.000 m 3 ) 27.157 33.823
Afval (ton) 25.500 31.208
Gevaarlijk afval (ton) 1.142 393
Werknemers
Werknemers (gemiddeld aantal fte’s) 19.484 19.036
Van wie mannen 14.315 14.230
Van wie vrouwen 4.721 4.713
Ziekteverzuim, Nederland (in procenten) 4,67 4,72
Ziekteverzuim, buiten Nederland (in procenten) 2,74 2,5
Ongevallenratio per 200.000 gewerkte uren (LTA Rate) 2,10 1,5
Deelnemers FrieslandCampina Academy, wereldwijd 2.000 3.019
Aantal uren besteed door medewerkers aan
FrieslandCampina Academy trainingen
40.000 60.000
2011
Werknemers naar regio 2011
gemiddeld aantal fte’s
Afrika en het 5%
Midden-Oosten 1.032
Azië
27%
5.202
23%
4.340
Rest van Europa
1% Noord- en
140 Zuid-Amerika
19.036
10%
1.828
34%
6.494
Duitsland
Nederland
Energieverbruik 1
TJ
24.000
21.000
18.000
15.000
12.000
9.000
6.000
3.000
0
1.400
1.225
1.050
875
700
525
350
175
0
50–59
40–49
2009
CO 2-emissies 1
kton CO 2
2009
20,8%
28,5%
> 60
3,2%
2010
2010
< 20
0,2%
15,7%
19.036
2011
2011
Warmte
Elektriciteit
Stookolie
Aardgas
Elektriciteit
Stookolie
Aardgas
Leeftijdsopbouw werknemers 2011
gemiddeld aantal fte's
20–29
31,6% 30–39
Waterverbruik 1
x 1.000 m 3
35.000
30.000
25.000
20.000
15.000
10.000
5.000
Papier en
karton
0
640
560
480
400
320
240
160
80
0
Overige
afvalstoffen
38%
2009
Overige emissies 1
ton
2009
15%
2010
2010
Gescheiden ingezamelde
afvalstromen 2011 in procenten
100%
24%
14%
2011
2011
7%
SO 2
NO x
Metaal
Kunststof
Overig water
Leidingwater
Grondwater
Hout
2% Glas
1 De vergelijkende cijfers van 2009 zijn onvolledig in verband met het ontbreken van informatie van een aantal vestigingen als gevolg van de recente fusie.

10 Kerncijfers
Profi el, strategie en organisatie 11
Kerncijfers
9.626 miljoen euro
omzet stijgt met 7%
39,4 %
solvabiliteit versterkt
376 miljoen euro
investeringen
38,77 euro
melkprijs stijgt met 13%
10,1 miljard kilo
melk verwerkt
1 Het reserveringsbeleid en de berekeningswijze van de garantieprijs zijn in 2011
aangepast ten opzichte van de berekeningswijze in eerdere jaren. De cijfers over het jaar
2010 zijn niet aangepast.
Resultaten in miljoenen euro’s
2011 2010
Netto-omzet 9.626 8.972
Bedrijfsresultaat 403 434
Winst 216 285
Balans in miljoenen euro’s
2011 2010
Balanstotaal 5.739 5.299
Totaal eigen vermogen 2.264 2.071
Eigen vermogen toe te rekenen aan
aandeelhouder van de vennootschap en
overige vermogensverschaffers
2.148 1.961
Nettoschuld 699 776
Totaal eigen vermogen als percentage van
balanstotaal
39,4% 39,1%
Kasstroom in miljoenen euro’s
2011 2010
Netto kasstroom uit operationele activiteiten 508 444
Netto kasstroom uit investeringsactiviteiten 340 239
Afschrijvingen op gebouwen, installaties en
immateriële activa 176 210
Waardecreatie voor leden-melkveehouders in euro’s per 100 kilo
(excl. btw, bij 4,41% vet en 3,47% eiwit)
2011 2010
Garantieprijs 1 ,2 36,94 32,39
Prestatietoeslag 1 1,10 1,23
Reservering ledenobligaties 1 0,73 0,73
Melkprijs 1 38,77 34,35
Overige gegevens
2011 2010
Werknemers gemiddeld aantal fte’s 19.036 19.484
Aantal leden-melkveebedrijven einde jaar 14.391 14.829
Aantal leden einde jaar 19.848 20.375
Totaal verwerkte melk in miljoenen kg 10.140 10.266
Melkaanvoer van leden in miljoenen kg 8.838 8.821
2 Voor 2011 betreft dit het saldo van de garantieprijs van 36,88 euro en een verrekening
van 0,06 euro.
Profi el, strategie en organisatie
FrieslandCampina behoort met een jaaromzet van 9,6 miljard euro tot
de vijf grootste zuivelondernemingen in de wereld. Dagelijks voorziet
de onderneming honderden miljoenen mensen van gezonde voeding,
die rijk is aan waardevolle voedingsstoffen. FrieslandCampina heeft
een breed productportfolio en grote geografi sche spreiding van
activiteiten. De vennootschap is volledig in handen van
Zuivelcoöperatie FrieslandCampina U.A, met circa 19.850 ledenmelkveehouders
in Nederland, Duitsland en België één van de grootste
zuivelcoöperaties in de wereld.
De geschiedenis van FrieslandCampina gaat terug tot circa 1871,
toen Nederlandse boeren zich verenigden in coöperaties om zo
gemeenschappelijk de afzet en verkoop van de melk te waarborgen.
Tegenwoordig levert FrieslandCampina consumentenproducten
als zuiveldranken, baby- & kindervoeding, kaas, boter, room en
desserts in een groot aantal Europese landen, in Azië en in Afrika.
Ook worden producten geleverd aan professionele afnemers, zoals
room- en boterproducten aan bakkerijen en horecabedrijven.
Daarnaast produceert FrieslandCampina ingrediënten en
halffabrikaten voor producenten van baby- & kindervoeding, de
voedingsmiddelenindustrie en de farmaceutische sector wereldwijd.
FrieslandCampina heeft vestigingen in 26 landen met ruim 19.000
medewerkers. De producten van FrieslandCampina vinden hun
weg naar meer dan honderd landen. Het centrale kantoor van
de onderneming is gevestigd in Amersfoort. De activiteiten van
FrieslandCampina zijn onderverdeeld in vier marktgeoriënteerde
business groups: Consumer Products Europe; Consumer Products
International; Cheese, Butter & Milkpowder en Ingredients.
Ambitie, doelstellingen en strategie route2020
FrieslandCampina heeft de ambitie om enerzijds mensen met
natuurlijke zuivelproducten essentiële voedingsstoffen aan te
bieden en anderzijds de meest aantrekkelijke zuivelonderneming te
zijn voor de leden-melkveehouders van de coöperatie. De groeiende
vraag op de wereldmarkt naar gezonde voeding die op duurzame
wijze is geproduceerd, biedt FrieslandCampina kansen. Melk bevat
immers essentiële voedingsstoffen als eiwitten, vetten, melksuikers,
vitaminen en mineralen.
Om deze ambitie waar te maken heeft FrieslandCampina voor
de periode 2010-2020 de strategie route2020 geformuleerd.
Sleutelwoorden daarin zijn groei en waardecreatie: groei van de
onderneming en het tot maximale waarde brengen van alle door
de leden-melkveehouders van de coöperatie geproduceerde melk.
Hiertoe streeft FrieslandCampina naar realisatie van de volgende
doelstellingen in 2020:
• een toename van het aandeel specialiteiten en merkproducten in
het totale verkoopvolume;
• een verdere groei van het bedrijfsresultaat;
• een substantieel hogere prestatietoeslag en een hogere uitgifte
van ledenobligaties voor de leden-melkveehouders; en
• klimaatneutrale groei, in de gehele keten van koe tot consument.
Voor de uitvoering van de strategie heeft FrieslandCampina
markten en productcategorieën gedefi nieerd waarin meer dan
evenredig wordt geïnvesteerd. Hiervoor zijn zes speerpunten
geselecteerd: zuiveldranken, kindervoeding, merkkazen,
geografi sche groei (in zuiveldranken, kindervoeding, merkkazen),
foodservice in Europa en basisproducten.
Ontwikkeling van deze zes speerpunten gebeurt op basis
van een sterk fundament; als ervaren specialist in de gehele
productieketen van zuivel en op basis van versterking van die
functies die vooral relevant zijn voor succes in deze speerpunten,
zoals innovatie en talentmanagement.

12 Profi el, strategie en organisatie
Profi el, strategie en organisatie 13
Het fundament
Melk is van nature een van de rijkste voedingsbronnen en daarmee
belangrijk voor de gezondheid en het welzijn van mensen.
Daarnaast zijn de toepassingsmogelijkheden van melk als basis
voor zuivelproducten eindeloos. FrieslandCampina heeft meer dan
140 jaar ervaring in het verwerken van melk tot zuivelproducten.
De onderneming is direct verbonden met de zuivelcoöperatie en
beheerst daarmee de gehele productieketen van boerderijmelk
tot distributie. Hierdoor kan FrieslandCampina instaan voor de
kwaliteit van haar producten. De onderneming beschikt daarnaast
over sterke en toonaangevende merken en goede marktposities in
diverse geografi sche regio’s en in verschillende productgroepen.
Veiligheid
FrieslandCampina besteedt veel aandacht aan veiligheid. Er loopt
een wereldwijd programma om het veiligheidsbewustzijn van alle
medewerkers te vergroten. Het veiligheidsbewustheidprogramma
en het beter beheersen van risico’s en werkprocessen moet er
toe leiden dat het aantal ongevallen met verzuim binnen vijf jaar
gehalveerd zal zijn.
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Vanzelfsprekend speelt Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
(MVO) een sleutelrol in de strategie route2020. FrieslandCampina
erkent als een van ’s werelds grootste zuivelconcerns haar
verantwoordelijkheid bij het verder verduurzamen van de
melkveehouderij en de ketens voor verwerking en distributie
van zuivel, voor het vermarkten van gezonde voeding en het
ondersteunen van de lokale voedselproductie in Azië en Afrika
door kennis en deskundigheid over te dragen aan boeren in de
melkveehouderijsector. FrieslandCampina streeft ernaar om groei
van haar activiteiten integraal klimaatneutraal plaats te laten
vinden; op boerderijniveau én op ondernemingsniveau.
Winstreservering, melkprijs en garantieprijs
Van de winst van Koninklijke FrieslandCampina N.V. wordt
50 procent toegevoegd aan het eigen vermogen van de
onderneming, 30 procent wordt uitgekeerd aan de ledenmelkveehouders
als prestatietoeslag voor de geleverde melk
en 20 procent wordt uitgekeerd aan de leden-melkveehouders
in de vorm van ledenobligaties-vast.
De melkprijs die FrieslandCampina betaalt aan de ledenmelkveehouders
van Zuivelcoöperatie FrieslandCampina U.A.
over de geleverde melk in het boekjaar 2011 bestaat uit de
garantieprijs, de prestatietoeslag en de uitgifte van op naam
bijgeschreven ledenobligaties-vast per 100 kilo melk. De
hoogte van de prestatietoeslag en de uitkering van de op naam
bijgeschreven ledenobligaties-vast zijn afhankelijk van de
fi nanciële prestatie van de onderneming FrieslandCampina en
het reserveringsbeleid. De prestatietoeslag wordt jaarlijks na
vaststelling van de jaarrekening aan de leden van de coöperatie
uitbetaald naar rato van de waarde van de door hen in het
betreffende jaar hoeveelheid geleverde melk.
De garantieprijs voor de geleverde melk van de ledenmelkveehouders
is gebaseerd op het gewogen gemiddelde
van jaarmelkprijzen voor boerderijmelk van twaalf Duitse
zuivelbedrijven, de melkprijs van Arla Foods in Denemarken,
de melkprijzen van Bel Leerdammer, Cono Kaasmakers en
DOC Kaas in Nederland en de melkprijs van Milcobel in België
inclusief een eventuele nabetaling van de zuivelcoöperaties aan
hun melkveehouders en de eventuele vorming van vermogen op
naam van leden van deze coöperaties.
Coöperatieraad
Consumer Products
Europe
FrieslandCampina Branded
Netherlands/Belgium
FrieslandCampina Germany
FrieslandCampina Hungary
FrieslandCampina Romania
FrieslandCampina Hellas
FrieslandCampina Russia
FrieslandCampina UK
FrieslandCampina Spain
FrieslandCampina Professional
Zuivelcoöperatie
FrieslandCampina U.A.
Leden
Districten
Ledenraad
Bestuur
Consumer Products
International
FrieslandCampina Indonesia
FrieslandCampina Vietnam
FrieslandCampina Malaysia/
Singapore
FrieslandCampina Thailand
FrieslandCampina China
FrieslandCampina Hong Kong
Alaska Milk Corporation,
Philippines
FrieslandCampina
WAMCO Nigeria
FrieslandCampina Middle East
FrieslandCampina Export
100% eigenaar
Koninklijke
FrieslandCampina N.V.
Algemene vergadering
van aandeelhouders
Raad van
commissarissen
Executive board
Cheese, Butter
& Milkpowder
FrieslandCampina Cheese
FrieslandCampina
Cheese Specialties
FrieslandCampina
Butter & Milkpowder
Corporate centre
Ingredients
FrieslandCampina Domo
FrieslandCampina Kievit
FrieslandCampina DMV
FrieslandCampina
Creamy Creation
FrieslandCampina
Dairy Feed
DFE pharma

14 Profi el, strategie en organisatie
Profi el, strategie en organisatie 15
Wereldwijd
FrieslandCampina heeft eigen vestigingen in 26 landen in Europa, Azië,
Afrika en Noord-Amerika. De zuivelproducten van FrieslandCampina zijn
in meer dan honderd landen verkrijgbaar. Hiermee speelt de
onderneming een belangrijke rol in de dagelijkse voorziening van voeding
aan honderden miljoenen mensen wereldwijd. Het gaat hierbij om
consumentenproducten zoals zuiveldranken, baby- & kindervoeding,
kaas, boter, room en desserts. Ook levert FrieslandCampina
zuivelproducten aan de horeca en bakkerijsector en nutritionele
ingrediënten aan industriële afnemers in de
voedingsmiddelen- en farmaceutische industrie.
324
omzet
(in miljoenen
euro’s)
140
medewerkers
5
locaties
Noord- en
Zuid-Amerika
Verenigde Staten
999
omzet
(in miljoenen
euro’s)
1.032
medewerkers
4
locaties
Afrika en het
Midden-Oosten
Ghana
Nigeria
Saoedi-Arabië
Verenigde Arabische Emiraten
6.307
omzet
(in miljoenen
euro’s)
12.662
medewerkers
71
locaties
1.996
omzet
(in miljoenen
euro’s)
5.202
medewerkers
24
locaties
Europa
België
Duitsland
Frankrijk
Griekenland
Groot-Brittannië
Hongarije
Italië
Nederland
Oostenrijk
Roemenië
Rusland
Spanje
Azië en
Australië
China
Hong Kong
India
Indonesië
Maleisië
Philippijnen
Singapore
Thailand
Vietnam

16 17
Strategie route2020:
Groei & waardecreatie
Inspelen op behoeften
Vaardigheden
Fundament
Groei &
ontwikkeling
Talentmanagement
Al ‘t goede
van zuivel
Aspiratie
Speerpunten voor waardegroei
Mensen wereldwijd
voorzien van
essentiële
voedingsstoffen uit
natuurlijke zuivel
De meest
aantrekkelijke
zuivelonderneming
voor ledenmelkveehouders
Zuiveldranken Kindervoeding Merkkaas Sterke posities Foodservice
(B2B, B2C)
& geografi sche
groei
in Europa
Dagelijkse
voeding
Melkvalorisatie
Ketenvoordelen
Gezondheid
& welzijn
Innovatie
Duurzaamheid
Basisproducten
Functionaliteit
Businessmodel
& kostenfocus
Onze manier van
werken
& veiligheid

18 De MVO-aanpak van FrieslandCampina De MVO-aanpak van FrieslandCampina
19
De MVO-aanpak van FrieslandCampina
Het MVO-strategiehuis
Milieuoverwegingen en sociale vraagstukken zijn onderdeel van
het beleid en de bedrijfsvoering van FrieslandCampina en zijn
een voorwaarde voor de onderneming om in de toekomst te
kunnen groeien. Het integraal MVO-beleid is zichtbaar gemaakt
in het MVO-strategiehuis. Alle componenten, waaruit het MVObeleid
bestaat, komen bij elkaar in de vorm van een solide
bouwwerk, geconstrueerd op basis van een doordachte visie
op maatschappelijk verantwoord ondernemen en met oog voor
langdurige waardecreatie voor alle belanghebbenden.
Voedingswaarde
& gezondheid
Tekort aan nutriënten
terugdringen
MVO
Missie, visie en strategie
Efficiënte en
duurzame
productieketens
Grondstofgebruik
verbeteren
Ontwikkeling
melkveehouderij
in Azië en Afrika
Kleine melkveehouders in
Azië en Afrika verder helpen
CSR Governance Board – Vier MVO-implementatieteams
MVO-maatstaven – Jaarlijkse rapportering – Dialoog met belanghebbenden - Partnerships
Duurzame
melkveehouderij
De standaard
bepalen
Betrokkenheid medewerkers en leden-melkveehouders – MVO-trainingsprogramma's – Jaarlijkse MVO-Team Award
Duurzaamheidsrichtlijnen voor leveranciers – Gedragscode – Foqus kwaliteitssysteem – Beleidsdocumenten
Onze MVO-missie
In de wereld dreigt een fundamenteel tekort aan voeding
met nutritionele waarde. Melk is van nature een van de
rijkste voedingsbronnen en is de basis van een breed scala
zuivelproducten. Als een van de leidende wereldspelers in zuivel
streeft FrieslandCampina ernaar haar betrokkenheid te tonen bij
de verantwoorde productie van zuivel en leiderschap te tonen op
het vlak van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO)
door actieve inzet op de volgende vier prioriteitsgebieden:
• voedingswaarde & gezondheid;
• efficiënte en duurzame productieketens;
• ontwikkeling melkveehouderij in Azië en Afrika;
• duurzame melkveehouderij.
Onze MVO-visie
FrieslandCampina voorziet, op basis van gegevens van de FAO,
een uitdagende toekomst voor de voedselvoorziening in de wereld
waarvan de bevolking zal toenemen van 7 miljard in 2011 naar
9 miljard in 2050. De snelle groei van de wereldbevolking zal
grote veranderingen teweegbrengen in de wijze waarop de
samenleving wordt voorzien van voedsel, diervoeding en bio-based
brandstoffen. FrieslandCampina wil een constructieve bijdrage
leveren aan de transitie naar een meer duurzame toekomst waarin
voedselzekerheid én nutriëntenzekerheid zijn gewaarborgd.
De onderneming gelooft in de ‘business case’ van duurzaam
ondernemen. Ook maatschappelijke behoeften bieden kansen voor
groei, innovatie en meer efficiëntie bij bedrijven. Tegelijkertijd
kunnen substantiële bijdragen worden geleverd aan de oplossing
van sociale en milieuproblemen. De creatie van financiële waarde
kan hand in hand gaan met de creatie van maatschappelijke
meerwaarde. FrieslandCampina zoekt daarbij naar een evenwicht
tussen enerzijds de bedrijfsprestaties en anderzijds de inzet
voor milieu en maatschappij. Dat moet een duurzaam evenwicht
zijn zodat de gezondheid van de mens, een schoon milieu
en de continuïteit van FrieslandCampina ook op termijn zijn
gewaarborgd.
Onze MVO-strategie
Binnen de vier prioriteitsgebieden zijn doelstellingen, KPI’s en
actieplannen ontwikkeld over de manier waarop FrieslandCampina
haar ambities op het gebied van maatschappelijk verantwoord
ondernemen wil realiseren. Resultaten staan voorop in het
MVO-beleid.
Het fundament:
borging van het MVO-beleid
Het MVO-beleid heeft een stevig fundament om de resultaten te
realiseren:
• een organisatie bestaande uit de CSR Governance Board,
het duurzaamheidscoördinatieteam, alsmede vier teams die
verantwoordelijk zijn voor de implementatie van het MVO-beleid;
• betrokkenheid van stakeholders;
• een beleid, geborgd door de ISO 26000-norm, dat erop gericht
is de medewerkers en leden-melkveehouders zo optimaal
mogelijk te betrekken bij duurzaam ondernemen;
• een samenstel van afspraken, commitments, gedragscodes,
beleidsdocumenten, convenanten, rapportages en
certificeringen waarin maatschappelijk verantwoord
ondernemen en duurzaamheid binnen FrieslandCampina worden
geborgd.

20 De MVO-aanpak van FrieslandCampina De MVO-aanpak van FrieslandCampina
21
Doelstellingen voor het jaar 2020
FrieslandCampina heeft haar MVO-beleid ingedeeld in vier
speerpunten. Voor deze speerpunten zijn doelstellingen voor het
jaar 2020 geformuleerd:
Op het gebied van voedingswaarde & gezondheid
• Verminderen van suiker, zout en vetten in
producten.
• Het ontwikkelen van een bedrijfsstandaard voor
etikettering en consumenteninformatie.
• Helpen bij de aanpak van ondervoeding
door een samenwerking aan te gaan met
het Nederlandse Rode Kruis (noodhulp
aan slachtoffers van natuurrampen, aan
vluchtelingen etc.).
• Per jaar één miljoen kinderen effectief bereiken
met voorlichting over gezond eten en leven.
Op het gebied van de ontwikkeling van de
melkveehouderij in Azië en Afrika
• Het rendement per koe in 2020 ten opzichte van
2011 in Zuidoost-Azië en Nigeria met
50 procent verhogen.
• Betrokken melkveehouderijen van kleine boeren
aansluiten op FrieslandCampina’s wereldwijde
kwaliteitsstandaard Foqus.
• Het jaarlijkse gezinsinkomen van de betrokken
boeren ruim boven de door de VN vastgelegde
armoedegrens brengen.
Op het gebied van effi ciënte en duurzame
productieketens
• Gebruik van energie, water en afvalwater in
2020 per kilo met 20 procent gereduceerd ten
opzichte van 2010.
• Klimaatneutrale groei en voor 100 procent
herbruikbare groene stroom.
• Palmolie, cacao en alle andere
landbouwgrondstoffen (zoals soja voor de
veevoerindustrie) van duurzame teelt (volgens
internationale criteria).
Op het gebied van duurzame melkveehouderij
• Op de melkveebedrijven een reductie van
broeikasgassen van 30 procent in 2020 ten
opzichte van 1990.
• Handhaven van het huidige niveau van
weidegang van 75 tot 80 procent van de koeien
van bedrijven van leden-melkveehouders.
• Verbeteren van de gezondheid en het welzijn
van dieren op de boerderijen.
Betrokkenheid van
medewerkers is essentieel
FrieslandCampina is een van de grootste
zuivelondernemingen ter wereld. Een internationaal
opererende onderneming met 19.000 medewerkers. Om
de ambities, verwoord in de strategie route2020, te kunnen
waarmaken, is een wereldwijde Human Resources strategie
ontwikkeld. FrieslandCampina wil op dit gebied tot de beste
werkgevers behoren. In de zienswijze van de onderneming
is MVO een vast onderdeel van de realisatie van deze
doelstellingen. De betrokkenheid van medewerkers is daarbij
essentieel. Dit geldt zowel vanuit de visie op het gebied van
goed werkgeverschap als vanuit de visie dat medewerkers de
belangrijkste schakel zijn in de keten van MVO-ambities.
FrieslandCampina gebruikt ter visualisering hiervan het
symbool van het klavertje vier.
De vier blaadjes staan voor de vier elementen die in het hart
samenkomen en zo gezamenlijk leiden tot het succesvol
bouwen aan een duurzame onderneming.
Goed
werkgeverschap
Bouwen aan een
groene werkplek
Activiteiten met
ondernemingen en
organisaties op het gebied van
Maatschappelijk Verantwoord
Ondernemen
Werkgeversbeleid bij
FrieslandCampina
Medewerkers als
vrijwilligers
Goed werkgeversbeleid blijkt uit een aantal kenmerken zoals
het bieden van de juiste carrièremogelijkheden, optimale
ontwikkelingsmogelijkheden en passende primaire en secundaire
arbeidsvoorwaarden. Daarnaast wordt er continue gestreefd naar een
veilige en gezonde werkomgeving en de juiste cultuur.

Voedingswaarde
& gezondheid
De eerste pijler van ons MVO-beleid:
Voedingswaarde & gezondheid
FrieslandCampina wil bijdragen aan het bestrijden van
ondervoeding in de wereld, op basis van de nutritionele waarde
van zuivelproducten. Daarnaast wil de onderneming helpen
bij het terugdringen van obesitas (met name onder jongeren)
door het verbeteren van het aanbod, het geven van uitgebreide
voedingswaarde-informatie (stimuleren van de gezonde keuze),
Doelstellingen voor 2020 Resultaten 2011
Verminderen van suiker, zout
en vet in FrieslandCampina
producten.
Het ontwikkelen van
een bedrijfsstandaard
voor etikettering en
consumenteninformatie.
Hulp bij aanpak van
ondervoeding door een
samenwerking aan te gaan met
het Nederlandse Rode Kruis
(noodhulp aan slachtoffers
van natuurrampen, aan
vluchtelingen etc.).
Per jaar één miljoen kinderen
effectief bereiken met
voorlichting over gezond eten
en leven.
Een nulmeting is uitgevoerd. Er is vastgesteld
in hoeverre de samenstelling van producten
voldoet aan de doelstellingen ten aanzien van
gezonde voeding en nutritional guidelines.
Vermindering toepassing suikergebruik
in producten Consumer Products Europe:
700.000 kilo.
Er heeft een ‘MVO-roadshow’ plaatsgevonden
om alle werkmaatschappijen te informeren en
inspireren.
In Zuidoost-Azië is in samenwerking
met een aantal lokale regerings- en
wetenschapsinstituten een onderzoek
gestart naar het voedingswelzijn, de
voedingsbehoefte en voedingspatronen.
De verbetering van het etiketteringssysteem
is onderzocht met als doel consumenten in
staat te stellen gezonde keuzes te maken.
In 2009 zijn er interne richtlijnen opgesteld
voor reclame gericht op kinderen, in 2011 zijn
deze openbaar gemaakt op de website van
FNLI.
Diverse actieprogramma’s ontwikkeld en
uitgevoerd.
Diverse onderzoeken uitgevoerd naar de
houding en het gedrag van consumenten op
het gebied van voeding.
Bestaande programma’s op het gebied van
voorlichting voortgezet.
Wereldmelkdag georganiseerd.
Voedingswaarde & gezondheid
23
voorlichting op het gebied van gezonde voeding en leefstijl en het
benadrukken van het belang van sport en beweging.
Op het gebied van voedingswaarde & gezondheid heeft
FrieslandCampina in het kader van de strategische aanpak een
aantal doelstellingen voor het jaar 2020 geformuleerd.
Doelstellingen, acties en
initiatieven 2012
Start nieuwe aanpak van het marketingbeleid:
‘meaningful marketing’ en ‘social responsible
branding’ op basis van resultaten nulmeting.
Ontwikkeling van nutritionele richtlijnen
en nieuwe ideeën op het gebied van MVO
in het product- en merkbeleid op basis van
uitkomsten van MVO-roadshow.
Aanpassen van de nutritionele richtlijnen en
invoer van actieplannen om beter tegemoet te
komen aan de voedingskundige behoeften van
de bevolking.
Ontwikkeling van een nieuwe standaard
(derde kwartaal van 2012 gereed).
Lidmaatschap van EU Pledge. EU Pledge
is een vrijwillig initiatief van grote
voedingsondernemingen in de EU om een
verantwoorde manier van adverteren gericht
op kinderen te stimuleren en afspraken
hierover te controleren.
Continue overdracht van kennis op het gebied
van gezonde voeding.
Ontwikkeling van producten die qua
voedingswaarde, houdbaarheid en
bruikbaarheid direct geschikt zijn voor
noodhulpacties.
Optimaliseren van de communicatie met
consumenten op het gebied van een gezonde
leefstijl.
Het continu bij elkaar brengen van
kennis ten behoeve van overheid
en voorlichtingsinstanties door het
FrieslandCampina Institute.
Invulling geven aan Wereldmelkdag.
Voortzetting samenwerking JOGG (Jongeren
op Gezond Gewicht).

24 Voedingswaarde & gezondheid
Voedingswaarde & gezondheid 25
Doelstellingen en beleidsuitvoering
In 2011 zijn de algemene doelstellingen op het gebied van
voedingswaarde & gezondheid meer specifi ek gemaakt voor
de periode 2012 – 2015. Een aantal activiteiten is ontwikkeld
die moet leiden tot het realiseren van deze doelstellingen.
Zo is een nulmeting uitgevoerd voor alle productcategorieën
op het gebied van zuivel, waarin is vastgesteld in hoeverre
de consumentenproducten van FrieslandCampina voldoen
aan enerzijds de richtlijnen voor consumenteninformatie en
anderzijds aan de richtlijnen op het gebied van voedingswaarde
& gezondheid. De resultaten van deze nulmeting vormen
de basis voor het formuleren van een gestructureerd MVOgeoriënteerd
marketingbeleid. In dit beleid worden alle specifi eke
producteigenschappen zoals ingrediënten, voedingswaarde,
productiemethode, distributie, verpakking, etikettering en
communicatie tegen het licht gehouden in relatie tot aspecten
als de maatschappelijke behoefte aan bepaalde producten, de
gevolgen voor het milieu en de samenwerking met partners.
Informatie en voorlichting
Toegang tot gezonde voeding is een van de belangrijkste
onderdelen van het realiseren van voedselzekerheid voor de
wereldbevolking. Niet alleen in Europa en de Verenigde Staten
vormen verkeerde voedingsgewoonten een bedreiging voor de
Franc Reefman over
waardecreatie bij
FrieslandCampina
Volgens Franc Reefman, directeur marketing van FrieslandCampina
en verantwoordelijk voor de uitvoering van het MVO-speerpunt
voedingswaarde & gezondheid, leveren de ontwikkeling en uitvoering van
programma’s op dit gebied belangrijke bijdrages aan de waardecreatie van
FrieslandCampina.
“Nieuwe producten en verbetering van informatie helpen bij de
bestrijding van toekomstige voedseltekorten en het voorkomen van
obesitas. Daardoor spelen we beter in op de voedingsbehoefte van
consumenten en hier kan FrieslandCampina voordeel uit behalen. Een
bijkomstig voordeel is dat het innovatieve denken binnen de organisatie
en de motivatie van medewerkers worden versterkt”, aldus Reefman.
gezondheid. In Afrika en Azië wordt door de stedelijke bevolking
tot 50 procent van het voedselbudget uitgegeven aan goedkope,
vitaminearme en mineraalarme voeding. Dit zogenaamde
‘stadsvoedsel’ is verantwoordelijk voor de enorme toename
van obesitas en overgewicht. In veel opkomende markten zijn
dieetgerelateerde ziektes zoals diabetes een groeiend probleem
in de verstedelijkte gebieden. Als onderdeel van het bestrijden
van ondervoeding en obesitas heeft FrieslandCampina zich
tot doel gesteld consumenten en professionals zorgvuldig te
informeren over de samenstelling van producten. Daarnaast
wil FrieslandCampina informatiegeven over voedingswaardes,
voeding in een gezonde leefstijl in het algemeen en over het
belang van voldoende lichaamsbeweging voor de gezondheid. In
2011 is een aantal nieuwe initiatieven op dit gebied opgezet en zijn
bestaande activiteiten voortgezet. Onder de noemer Goodness
of Dairy is onder andere een programma opgezet dat tot doel
heeft de consumenten beter bewust te maken van het belang van
zuivelproducten in voeding.
Resultaten 2011
In 2011 is gestart het bewustzijn van ‘meaningful marketing’
verder te ontwikkelen door middel van een MVO-roadshow bij alle
werkmaatschappijen. Werkmaatschappijen worden op deze manier
geïnspireerd om programma’s op het gebied van voeding en
gezondheid te ontwikkelen en uit te voeren.
Op het gebied van het verminderen van suiker, zout en vet zijn in
het kader van reeds lopende programma’s de afgelopen jaren al
belangrijke stappen gezet. Veel producten van FrieslandCampina
zijn ook als light alternatief verkrijgbaar, met minder vet en een
lager suiker- en zoutgehalte. Sinds 2011 bedraagt de vermindering
van het suikergehalte in de consumentenproducten in Europa circa
700.000 kilo. Dit komt overeen met de lading van een veertigtal
grote vrachtauto’s.
In het kader van het verbeteren van de informatie en voorlichting
is in 2011 gestart met het ontwikkelen van een uniforme manier van
etikettering volgens nieuwe FrieslandCampina bedrijfsstandaarden.
Met name de voedingswaarde informatie en voorlichting op
verpakkingen wordt verbeterd. De nieuwe standaard zal in het
derde kwartaal van 2012 gereed zijn.
In het kader van de uitvoering van het MVO-beleid op het gebied
van voedingswaarde & gezondheid is in de afgelopen periode een
aantal actieplannen ontwikkeld en in uitvoering genomen.
Onderzoek voedingsgewoonten in Zuidoost-Azië
In Indonesië, Maleisië, Thailand en Vietnam is in samenwerking
met toonaangevende voedingsinstituten een omvangrijk
wetenschappelijk voedingsonderzoek, genaamd SEANUTS,
(South East Asia Nutrition Survey) uitgevoerd om beter inzicht
te krijgen in het voedingswelzijn, de voedingsbehoefte en
voedingspatronen van kinderen van 0-12 jaar. Aan de hand van
de onderzoeksresultaten wil FrieslandCampina de samenstelling
van haar producten verbeteren, zodat een grotere bijdrage kan
worden geleverd aan de voedingsbehoefte en gezondheid van
kinderen en volwassenen, en aan het tegengaan van ondervoeding.
Alle gegevens uit dit project worden door wetenschappers
van de diverse voedingsinstituten geanalyseerd en verwerkt,
waarbij ondersteuning wordt geboden door onderzoekers van
FrieslandCampina. Naar aanleiding van eerdere onderzoeken
en in het kader van reeds opgezette activiteiten op het
gebied van voedingswaarde & gezondheid is al een aantal
productvernieuwingen doorgevoerd.
Vrijwilliger als onderdeel
van het MVO-programma
Het vormen van vrijwilligerspools maakt deel uit van het
actief participeren in het FrieslandCampina MVO-beleid.
Op allerlei fronten zijn medewerkers actief als vrijwilliger bij
maatschappelijke projecten over de hele wereld. Veelal wordt
dit gedaan in samenwerking met het Rode Kruis of Agriterra, de
Nederlandse organisatie die zich inzet voor het bieden van hulp
aan agrariërs in ontwikkelingsgebieden. Zo werken vrijwilligers
mee aan het ontwikkelingsprogramma voor melkveehouders in
Azië en Afrika. Deze medewerking kan bestaan uit overdracht
van kennis, maar ook uit directe hulp bij het bouwen van stallen
of het opzetten van de fi nanciën. Een ander voorbeeld zijn de
medewerkers die hulp bieden bij het uitvoeren van het JOGGinitiatief
(Jongeren Op Gezond Gewicht), een actie die tot doel
heeft de jongere Nederlanders gezonder te laten leven door
middel van meer beweging en gezonde voeding.

26 Voedingswaarde & gezondheid
Voedingswaarde & gezondheid 27
Dilemma
Dilemma’s maken onvermijdelijk deel uit van de ontwikkeling
en uitvoering van het MVO-beleid. Zo spelen zintuigen een
belangrijke rol bij de vernieuwing van producten. De smaak en
geur van producten passen niet altijd bij de gewenste beleving
van de consumenten. Zoet of zout wordt als ‘lekker’ ervaren.
Echter een teveel aan suiker en zout in producten is ongezond.
Producten met minder zout of suiker worden dan ook vaak
door consumenten niet als smaakvol ervaren en dat kan een
belemmering zijn bij de introductie. De ervaring leert echter
dat door geleidelijke vermindering van dergelijke toevoegingen
en goede voorlichting deze nadelen goed kunnen worden
ondervangen.
In tropische omstandigheden is toevoeging van suiker en zout
vaak nog noodzakelijk om te voorkomen dat producten snel
bederven. Niet iedereen beschikt over een koelkast. Er zal dan
ook moeten worden gezocht naar gezonde alternatieven.
Zo heeft FrieslandCampina voor diverse landen in Zuidoost-Azië
‘melk op maat’ ontwikkeld. Drie verschillende soorten verrijkte
houdbare melk voor drie verschillende leeftijdscategorieën:
peuters (1 – 3 jaar), kinderen (4 – 12 jaar) en tieners (13 jaar en
ouder). Dit Triplet-concept is eind 2010 ingevoerd in Thailand
(Foremost), gevolgd door Maleisië (Dutch Lady) en Indonesië
(Frisian Flag) in 2011.
Nigeria: sachetverpakking maakt gecondenseerde melk
bereikbaar voor meer mensen
Gecondenseerde melk en geëvaporeerde melk zijn al decennialang
een belangrijke bron van eiwitten, vetten en mineralen in veel
landen. De producten hoeven niet gekoeld bewaard te worden. De
ingedikte melk wordt meestal gebruikt in de koffi e of thee. Ook
wordt het toegepast als voedzame smaakmaker in gerechten.
Veelal wordt het in een blikje verkocht, maar niet iedereen kan
zich zo’n blikje veroorloven. FrieslandCampina Wamco Nigeria
ontwikkelde een speciale kleine sachet-verpakking voor Peak
geëvaporeerde melk. De kleine porties stellen consumenten in
staat om melk gedoseerd en passend in het bestedingspatroon aan
te kopen.
Voorlichting inwoners van Thailand over de voordelen
van zuivel
De zuivelconsumptie in Thailand ligt op een relatief laag niveau.
Dat komt omdat men over het algemeen van mening is dat het
gebruik van zuivelproducten en met name melk alleen zinvol
is voor de ontwikkeling van kleine kinderen. Teneinde dit beeld
bij te stellen en duidelijk te maken dat melk niet alleen goed is
voor kleine kinderen heeft een grote voorlichtingsactie plaats
gevonden in het Noordoosten van Thailand. Inwoners van deze
regio konden gratis bij een viertal rondreizende gezondheidsteams
hun gezondheidstoestand laten checken. Deze teams voorzagen
de bezoekers tevens van gratis melkproducten. Daarnaast werden
ter introductie nieuwe zuivelproducten tegen extra lage prijzen
aangeboden. De gezondheidsteams waren aanwezig op meer dan
1.700 publieke locaties en werden bezocht door meer dan 500.000
bezoekers. Daarnaast werden op 1.600 scholen evenementen
georganiseerd waarbij leerlingen op een speelse manier kennis
konden maken met de voordelen van melk. Tenslotte werden nog
op meer dan 300 scholen in geheel Indo China, inclusief landen als
Cambodja, Laos en Myanmar door middel van educatie 150.000
leerlingen voorgelicht over de voordelen van melkconsumptie. In
het totaal werden meer dan 1 miljoen inwoners van Thailand en
omliggende landen door deze voorlichtingsacties bereikt.
‘Ik Kies Bewust’
FrieslandCampina is een van de oprichters van het ‘Ik Kies
Bewust’-programma, een initiatief om consumenten te helpen bij
het maken van een gezonde keuze. Producten met het ‘Ik Kies
Bewust’-logo bevatten minder zout, suiker en verzadigde vetten.
Door voor producten met het ‘Ik Kies Bewust’-logo te kiezen maakt
de consument eenvoudig de gezonde keus binnen de betreffende
productgroep.
FrieslandCampina beschikte in 2011 over 157 producten die voldoen
aan de criteria van de Stichting Ik Kies Bewust. Meer informatie
over Ik Kies Bewust is te vinden op
www.ikkiesbewust.eu en www.choicesprogramme.org.
JOGG-initiatief in Nederland
FrieslandCampina draagt actief bij aan het JOGG-initiatief
(Jongeren Op Gezond Gewicht) dat in 2010 in Nederland is
gelanceerd. Door de JOGG-aanpak moeten voldoende bewegen en
gezonder eten de norm worden. Deze aanpak omvat acties waarbij
aandacht voor voeding en beweging op school, betere sport- en
speelfaciliteiten en voorlichting aan ouders centraal staan. Een
voorbeeld van hoe het JOGG-initiatief kan aanslaan, is te vinden
in Amersfoort, waar het centrale kantoor van FrieslandCampina
is gevestigd. FrieslandCampina werkt hier in het kader van het
gezondheidsproject B.Slim samen met de gemeente Amersfoort en
de plaatselijke GGD aan het realiseren van een aantal activiteiten
waarin bewegen en gezonder leven worden gestimuleerd. De
aanpak is wijkgericht en FrieslandCampina ondersteunt een
aantal activiteiten, zoals een gezond-eten-en-snoepenactie
tijdens de avondvierdaagse, de Wereldmelkdag en Het Nationaal
Schoolontbijt. Een aantal medewerkers van het central offi ce zet
zich als vrijwilliger in om deze activiteiten tot een succes te maken.
Wereldmelkdag
De FAO en UNICEF organiseren sinds 2001 jaarlijks de
Wereldmelkdag op 1 juni. In een groot aantal landen steunt
FrieslandCampina dit initiatief al. Het is belangrijk de gezonde
belofte van melk wereldwijd uit te dragen, zowel naar consumenten
als naar de eigen medewerkers. Daarom is FrieslandCampina
in 2011 gestart om geleidelijk in alle 26 geografi sche markten
van FrieslandCampina aan de Wereldmelkdag deel te nemen.
Doelstelling van de FAO is om in het jaar 2015 1,5 miljard
consumenten met dit initiatief te bereiken.
Reclame gericht op kinderen
Omdat het voor jonge kinderen soms lastig is het doel van reclame
te begrijpen, willen de World Health Organisation en de Europese
Unie dat fabrikanten een verantwoord reclamebeleid voeren. In
2009 heeft FrieslandCampina in Nederland een nieuwe eigen norm
voor reclame ontwikkeld. Deze norm is sinds 1 januari 2010, samen
met de vrijwillige code van de FNLI, van kracht geworden voor het
gehele concern en bestaat uit voorschriften voor:
• reclame in het algemeen;
• op kinderen gerichte reclame in het algemeen;
• reclame gericht op kinderen onder de twaalf jaar binnen de
Europese Unie;
• schoolprogramma’s, waaronder schoolmelk.
In de Europese Unie geldt dat wanneer het publiek voor een
tv-reclame voor meer dan 30 procent uit kinderen onder de
twaalf jaar bestaat, FrieslandCampina alleen reclame maakt voor
producten die voldoen aan de toekomstige nutriëntenprofi elen
van de Europese Unie. Tot de nutriëntenprofi elen defi nitief zijn,
moeten producten voldoen aan de criteria van het FoodProfi lersysteem.
Meer informatie over dit systeem is te vinden op
www.thefoodprofi ler.com. In maart 2012 is FrieslandCampina
lid geworden van EU Pledge, een vrijwillig initiatief van grote
voedingsondernemingen in Europa om een verantwoorde manier
van adverteren gericht op kinderen, te stimuleren en afspraken
hierover te controleren.
Samenwerking met het Nederlandse Rode Kruis
Er is in de wereld fundamentele behoefte aan voeding met
nutritionele betekenis. Die behoefte is nog groter op het
moment dat mensen worden getroffen door een ramp. In 2011 is
FrieslandCampina gestart met het opzetten van een partnerschap
met het Nederlandse Rode Kruis om behulpzaam te zijn bij het
bieden van nationale en internationale noodhulp bij natuurrampen
en oorlogen. FrieslandCampina vult deze samenwerking in door
middel van kennisoverdracht op het gebied van voeding. Daarnaast
worden zuivelproducten ter beschikking gesteld die wat betreft
voedingswaarde en houdbaarheid zijn aangepast. Deze producten
kunnen direct worden gebruikt. Met behulp van de expertise van
FrieslandCampina kan het Rode Kruis van nog meer betekenis
zijn voor mensen die getroffen worden door rampen. Ook de
medewerkers van FrieslandCampina voelen zich betrokken bij deze
samenwerking. Zo hebben medewerkers een donatie bij elkaar
gelopen door deel te nemen aan de Zevenheuvelenloop. Ook heeft
een interne actie in het teken van het jaarlijkse radio 3 programma
Serious Request een donatie opgeleverd voor het Glazen Huis.

28 Effi ciënte en duurzame productieketens
29
Effi ciënte en
duurzame
productieketens
De tweede pijler van ons MVO-beleid:
Effi ciënte en duurzame productieketens
FrieslandCampina streeft naar reductie van broeikasgassen per kilo
eindproduct. Dat betekent dat in het jaar 2020 een vermindering
van het energieverbruik met 20 procent bereikt moet worden. Ook
voor water en afval is de doelstelling in 2020 20 procent lager
verbruik per kilo eindproduct.
Doelstellingen voor 2020 Resultaten 2011
Gemiddeld 2 procent reductie
per jaar op het gebied van
energiegebruik, watergebruik en
afvalwater.
Klimaatneutrale groei, 100 procent
gebruik groene elektriciteit.
Alle ingekochte (landbouw)
grondstoffen duurzaam
geproduceerd.
Daling van 1,6 procent op het gebied
van energiegebruik.
Uitgifte certifi caten.
14 procent van al het
elektriciteitsverbruik is duurzaam
opgewekt.
Scan gemaakt van alle ‘gevoelige’
landbouwgrondstoffen.
Identifi catie van top tien van
gevoelige producten.
Beleid ontwikkeld voor duurzame
inkoop van landbouwgrondstoffen.
FrieslandCampina heeft als doelstelling de toekomstige groei
klimaatneutraal te realiseren. Zo wordt er gewerkt aan het
verbeteren van energie-effi ciëntie en aan de overgang op
duurzaam geproduceerde energie. Dit betekent dat de hele keten
(van gras tot glas) op den duur in de eigen energiebehoefte moet
voorzien door bijvoorbeeld energie uit biomassa en wind- en
zonne-energie.
Doelstellingen, acties en
initiatieven 2012
Continu verbeterprogramma (elimineren van
onnodige verliezen).
Investeringen in energiebesparende apparatuur.
Ontwikkelen energiebesparende technologieën.
Effi ciënt transport.
Stimuleren van leden-melkveehouders om zo
veel mogelijk gebruik te maken van duurzaam
opgewekte energie op melkveebedrijven,
waardoor ze een belangrijke rol blijven spelen in
de energietransitie.
Uitvoeren van het beleid voor duurzame inkoop
van cacao, palmolie en tropisch fruit.
Gebruik van FSC-gecertifi ceerde verpakkingen.

30 Effi ciënte en duurzame productieketens
Effi ciënte en duurzame productieketens 31
Doelstellingen en beleidsuitvoering
Reductie van energie, water en afvalwater in 2020
met 20 procent
Om de doelstellingen in 2020 te kunnen realiseren is het beleid
erop gericht om vanaf 2010 per jaar 2 procent reductie per kilo
eindproduct te bewerkstelligen. In 2011 bedroeg de reductie op
het gebruik van energie 1,6 procent. Er wordt grote inspanning
geleverd voor het realiseren van de 2020-doelen. Er is een team
geformeerd van energie- en waterexperts voor het ondersteunen
van locaties en het opstellen van besparingsplannen per locatie.
FrieslandCampina bewandelt een drietal wegen die gezamenlijk
moeten leiden tot het behalen van de doelstellingen op het gebied
van reductie van energiegebruik, watergebruik en afvalwater.
Continu verbeterprogramma
(World Class Operations Management)
Dit programma is erop gericht alle verliezen die plaatsvinden
tijdens het voortbrengingsproces te elimineren. Behalve dat
een dergelijk programma bijdraagt aan het behalen van de
duurzaamheidsdoelstelling, verbetert ook de kosteneffectiviteit
van de totale productieoperatie. Het mes snijdt aan twee kanten.
De kennis en betrokkenheid van medewerkers speelt hierbij een
belangrijke rol. Hier wordt op diverse manieren aandacht aan
besteed.
Gezondheid van medewerkers
van groot belang
FrieslandCampina hecht veel belang aan een goede gezondheid van
haar werknemers. Dit is bevorderlijk voor de arbeidsprestaties en draagt
bij aan het verbeteren van de werkomstandigheden. Er wordt aandacht
besteed aan de gezondheid van het voedsel dat in de kantines van de
vestigingen verkrijgbaar is. Ook is in 2011 begonnen met het aanbieden
van een gezondheidscheck aan de top 70 en top 200-medewerkers.
Het gezondheidsprogramma zal in 2012 verder worden uitgebreid
voor meerdere groepen medewerkers. Daarnaast wordt continu
gecommuniceerd over sportieve evenementen zoals hardloopwedstrijden
waar met vol enthousiasme door medewerkers uit alle lagen van de
organisatie aan wordt deelgenomen.
Investeringen in energiebesparende apparatuur
Belangrijke energiebesparende maatregelen zijn en worden
gerealiseerd. Processen waarbij veel energie wordt gebruikt,
zoals het indampen van vloeistoffen naar poeder, leveren ook
afvalwater op. Het investeren in nieuwe apparatuur op dit gebied
kan besparingen tot 50 procent opleveren.
Ontwikkeling van nieuwe energie- en afvalbesparende
technologieën
Bij FrieslandCampina wordt continu gekeken naar mogelijkheden
om nieuwe technologische ontwikkelingen in te zetten bij het
realiseren van de energie- en afvaldoelstellingen.
Kimaatneutrale groei en 100 procent gebruik groene
elektriciteit Nederland
Om deze doelstelling te realiseren wordt momenteel vooral
gekeken naar de mogelijkheid om groene energie die voorhanden
is op de melkveehouderijen zo veel mogelijk aan te wenden voor
de productielocaties. In lijn met deze visie op duurzame energie
zijn vanaf januari 2010 de volgende concrete actieplannen in gang
gezet.
Productie biogas
In een aantal locaties is het mogelijk een zogenoemde anaerobe
zuivering te gebruiken waarin biogas wordt geproduceerd.
Dit wordt onder andere gedaan in de productielocatie van
FrieslandCampina Domo in Borculo. Hier is de installatie aangepast
om meer biogas en minder slib te produceren. De installatie is in
het laatste kwartaal van 2011 in gebruik genomen en gaat circa
200.000 tot 300.000 m3 biogas produceren. Dit biogas wordt in de
eigen ketel verbrand om stoom te maken.
Levering zelfgeproduceerd biogas aan het gasnet
Samen met de Gasunie en regionale gasnetbeheerders in
Nederland zijn mogelijkheden gecreëerd voor de ledenmelkveehouders
om zelfgeproduceerd gas aan het gasnet te
leveren. Vertogas is een bedrijf dat ervoor zorgt dat producenten
van biogas een aansluiting kunnen krijgen op het openbare gasnet.
Vertogas stelt de eisen op waaraan het gas moet voldoen en geeft
de certifi caten af die bewijzen dat er biogas is geleverd.
Gebruik biogas door productiebedrijven
Als melkveehouders groen gas produceren in de nabijheid van
een productielocatie en er bestaat voldoende animo, dan is
FrieslandCampina bereid op deze locatie branders om te bouwen.
De branders worden dan geschikt gemaakt voor groen gas dat
door de veehouders direct aan de productielocatie wordt geleverd.
Het gas wordt afgenomen tegen marktgerelateerde prijzen.
Verkoop groencertifi caten door leden-melkveehouders
Leden-melkveehouders die groencertifi caten krijgen voor het
leveren van groen gas kunnen deze tegen marktgerelateerde
prijzen verkopen aan FrieslandCampina. Dit geldt ook voor
groencertifi caten die verkregen zijn voor groene stroom (wind-
en zonne-energie). Met behulp van deze certifi caten vergroent
FrieslandCampina haar eigen energiebehoefte en ondersteunt zij
melkveehouders fi nancieel bij de productie van duurzame energie.
Inkoop duurzaam geproduceerde (landbouw)grondstoffen
FrieslandCampina koopt op jaarbasis voor zo’n 4 miljard euro in
aan diverse landbouwgrondstoffen. In 2011 is een scan gemaakt van
deze inkopen op MVO-aspecten. Er werd voor ongeveer
1 miljard euro aan inkopen geïdentifi ceerd die mogelijk niet voldoen
aan de gehanteerde MVO-criteria. Op grond van het hanteren
van een puntensysteem is in kaart gebracht welke producten niet
voldoen aan de criteria. Vervolgens is een top tien van producten
gedefi nieerd waarvoor actieplannen zijn geformuleerd om ervoor
te zorgen dat in de toekomst uitsluitend duurzaam geproduceerde
landbouwgrondstoffen worden ingekocht.
Gezien de grote volumes die hiermee gemoeid zijn, is het
belangrijk dat wordt samengewerkt met maatschappelijke
organisaties. Daarnaast neemt FrieslandCampina deel aan allerlei
initiatieven op wereldniveau die tot doel hebben de duurzame teelt
van landbouwgrondstoffen te bevorderen. Op een aantal gebieden
zoals palmolie, cacao en soja zijn reeds acties ondernomen die tot
belangrijke resultaten hebben geleid.
Joost van de Rakt over de rol van
medewerkers bij het realiseren van
effi ciënte en duurzame productieketens
Volgens Joost van de Rakt, director corporate supply chain van FrieslandCampina, is bij het
realiseren van effi ciënte en duurzame productieketens verreweg de belangrijkste rol weggelegd
voor de medewerkers. Dat geldt voor alle geledingen binnen de onderneming, maar met name
voor de productiebedrijven. “Medewerkers moeten het niet normaal vinden dat ergens een
kraan staat te lekken of er een plas melk op de grond ligt. Er wordt ongeloofl ijk veel gedaan
om mensen bewuster te maken van duurzaamheid en effi ciency. Wat dat betreft is er nog veel
mogelijk. Uiteindelijk zal het uitvoeren van besparende maatregelen zoals het hergebruik van
energie en het duurzaam inkopen van grondstoffen de productiekosten verlagen. Zeker indien
we rekening houden met steeds maar stijgende energieprijzen. In feite bepaalt dit gedrag onze
license to produce. En uiteindelijk zal een kritische en duurzaam bewuste consument ervoor
kiezen producten af te nemen van ondernemingen die duurzaam ketenbeheer hoog in het
vaandel hebben staan”, aldus Van de Rakt.

32 Effi ciënte en duurzame productieketens
Effi ciënte en duurzame productieketens 33
Resultaten 2011
Duurzame verbeteringen bij FrieslandCampina DMV
Bij FrieslandCampina DMV in Veghel, onderdeel van de business
group Ingredients, zijn de medewerkers erin geslaagd met elkaar
ketenbreed duurzame verbeteringen te realiseren. Het gaat
onder meer om besparing op energieverbruik, verbetering van
machinerendementen, vermindering van storingen, terugdringen
van grondstofverspilling en om verbeteringen op het gebied
van informatievoorziening. Sinds de start van het programma
in 2007 is op deze manier structureel meer dan 10 miljoen euro
aan verbeteringen gerealiseerd. Deze inspanningen hebben
ertoe geleid dat begin 2012 aan FrieslandCampina DMV de TPM
Excellence Award van het toonaangevende Japanese Institute of
Plant Maintenance is toegekend.
Afvalwaterverwerking in Beilen
Op afvalwatergebied is in de FrieslandCampina Domo locatie in
Beilen voortgang geboekt. Hier wordt onder andere wei verwerkt
tot ingrediënten en bij dit proces vindt ontzouting plaats. Deze
ontzouting leidt ertoe dat zouten in het afvalwater komen. Dit
heeft gevolgen voor de basiskwaliteit van het oppervlaktewater. In
2011 is in een indamper geïnvesteerd waardoor het zout niet meer
in het afvalwater wordt geloosd.
Dilemma
Een belangrijk dilemma bij het uitvoeren van het beleid ten
aanzien van duurzame en effi ciënte productieketens heeft
te maken met keuzes die moeten worden gemaakt voor de
langere termijn. Zo is het niet logisch een kostbare en nog niet
afgeschreven productiemachine uitsluitend te vervangen vanwege
het lagere energieverbruik van een nieuwe machine.
Ook de keuzes die moeten worden gemaakt bij de vergroening
van energie zijn lastig. Waar kies je voor? Hoe ontwikkelen zich de
productieprijzen van energie opgewekt door wind, zon of biogas?
Voor welke mix moet worden gekozen?
Een derde aspect is de beschikbaarheid van duurzame
landbouwgrondstoffen. Momenteel overstijgt de vraag vaak
het aanbod. De duurzame productie blijft dus achter bij de
marktvraag en vraagt een versnelling in de productie van
duurzame landbouwgrondstoffen in de komende jaren om aan de
marktvraag te kunnen blijven voldoen.
Ook wordt gewerkt aan het verminderen van het energiegebruik
bij de uitbreiding van de productiecapaciteit en nieuwbouw. De in
aanbouw zijnde sproeidroogtoren is 20 procent energiezuiniger
dan de bestaande sproeidroogtorens.
Nieuwe technologieën om warmte opnieuw te gebruiken
Een nieuwe technologie die wordt toegepast, is het gebruik van
een warmtepomp om de uitstromende warmte met een relatief
lage temperatuur op te waarderen tot warmte met een hoge
temperatuur die in processen kan worden ingezet. Dit project is
in gang gezet in Beilen om condensaat, afkomstig van indampers,
te koelen zodat dit kan worden ingezet voor hergebruik. De
warmte die hieraan onttrokken is, wordt vervolgens gebruikt om
de ingaande lucht van een bestaande sproeidroogtoren voor te
verwarmen.
Afvalwaterzuivering in Aalter (België)
In Aalter is een project gestart voor het plaatsen van een nieuwe
zuiveringsinstallatie. Er is hier bewust gekozen voor een Membraan
Bio Reactor om schoon water te produceren dat direct op het
oppervlaktewater kan worden geloosd. Tevens is deze methode
zeer geschikt om hier in de toekomst een vervolgstap aan te
koppelen om het water in technische toepassingen te gaan
hergebruiken.
Uitbreiding locatie biedt nieuwe mogelijkheden om warmte
opnieuw te gebruiken
De kaasproductielocatie in Workum breidt de capaciteit aanzienlijk
uit en dit levert kansen op om energie terug te winnen. Bij het
kaasmaken wordt de melk opgewarmd tot circa 35 graden. Deze
warmte werd niet hergebruikt. Door een aanpassing van het
productiesysteem kan deze warmte op een later moment nog
worden uitgewisseld met de koude melk voor het kaasmaken.
Tevens wordt in Workum een zogenoemde polisher geplaatst
waarmee het mogelijk is water van een indikkingsstap meer te
reinigen zodat het binnen het proces kan worden hergebruikt.
Besparing elektriciteit in Binh Duong (Vietnam)
De publieke elektriciteitsvoorziening van de productievestiging in
Binh Duong (Vietnam) is nog verre van constant. Om de storingen
op te vangen en ervoor te zorgen dat de productieprocessen
ongestoord kunnen doorgaan, wordt gebruikgemaakt van op
dieselolie lopende generatoren. Deze generatoren hebben echter
een relatief laag rendement. Slechts 30 tot 35 procent van de door
deze generatoren gebruikte energie wordt omgezet in elektriciteit.
Het is daarom beter om zo veel mogelijk energie af te nemen van
het publieke netwerk. Door te investeren in opslagcapaciteit voor
elektriciteit in de vorm van speciale accu’s zijn de problemen met
de energielevering nu opgelost en kan er veel effi ciënter worden
gebruikgemaakt van de door het netwerk geleverde energie.
Energie- en waterbesparing in Thailand
Afvalwater op biologische wijze reinigen kost erg veel energie.
Dit komt omdat er tijdens dit proces veel lucht in het water moet
worden gepompt. Het proces is aangepast en de energiebesparing
bedroeg 30 procent. Minstens even belangrijk is de reductie
met 50 procent van de hoeveelheid zuiveringsslib die door de
aanpassing van het procedé is gerealiseerd. Het effect op het
totale energiegebruik in de fabriek bedraagt 5 procent en de
vermindering van het watergebruik bedraagt 3 procent.
Vissen kweken in schoon afvalwater
Van oudsher spannen de vestigingen van FrieslandCampina in
Vietnam zich in om afwalwater zo schoon mogelijk terug in het
milieu te brengen. Nadat de fabriek in Binh Duong al in 2004
succesvol een biologisch reinigingssysteem in gebruik had
genomen was het de afgelopen jaren de beurt aan de vestiging
in Ha Nam om dit moderne systeem — met een capaciteit van
800 m3 per dag — op te starten. Het water dat na reiniging weer
in het milieu wordt teruggebracht is volgens de normen van het
Vietnamese Ministerie van Milieuzaken van een dusdanige kwaliteit
dat er weer vis in gekweekt kan worden.
Goed ondernemerschap
begint bij een veilige
werkomgeving
In 2011 vonden binnen de onderneming twee diep te betreuren
dodelijke ongevallen plaats. Met een aantal van 1,5 ongevallen per
200.000 gewerkte uren scoort FrieslandCampina slechter dan de
benchmark in de voedingsindustrie. Een actieplan is inmiddels voor
de hele organisatie uitgerold en de eerste tekenen van verbetering
zijn zichtbaar. Er wordt ingezet op het verhogen van de veiligheid
voor alle werknemers. Het is niet alleen een kwestie van verder
ontwikkelen van regelgeving, maar vooral het praktisch toepassen
daarvan.
Directe trainingen en workshops worden gebruikt om houding
en gedrag op het gebied van veiligheid te veranderen en de
bewustwording te vergroten. Medewerkers worden aangespoord
elkaar aan te spreken op onveilig gedrag. Niet alleen de veiligheid
in de productiebedrijven is in het geding. Het gaat, naast het
voorkomen van onveilige situaties in de productielocaties, ook om
relatief eenvoudige maar even belangrijke zaken als het voorkomen
van onveilige situaties in kantoren en onderweg.
Veiligheid staat als belangrijkste prioriteit op de agenda van
de executive board. Tijdens iedere vergadering wordt de
ongevalsrapportage besproken en worden ervaringen op het gebied
van veiligheid uitgewisseld. Het is van het allerhoogste belang dat
alle medewerkers veilig kunnen werken: ieder ongeluk, hoe klein
ook, is er één teveel.

34 Effi ciënte en duurzame productieketens
Effi ciënte en duurzame productieketens 35
Energiebesparing in Nigeria
In de productievestigingen in Nigeria zijn belangrijke
energiebesparende maatregelen genomen. Zo zijn er nieuwe
economizers geïnstalleerd zodat de stoomketel 5% minder
energie verbruikt. Tevens wordt overgegaan op het gebruik van
gas als energiebron in plaats van olie. Dit vermindert de CO - 2
uitstoot aanzienlijk. Veel aandacht is besteed aan het onderzoek
naar verliezen die ontstaan bij het gebruik van perslucht als
energiebron. De meeste verliezen ontstaan door lekkende kleppen
en verbindingen in het systeem. Er wordt nu ultrasone apparatuur
gebruikt om deze lekken snel op te sporen en te repareren. Dit leidt
tot een energiebesparing van 10 tot 15 procent in het gebruik van
perslucht.
Nieuwsbrief bij FrieslandCampina Domo om successen
door te geven
Bij de diverse productievestigingen van FrieslandCampina Domo
wordt een nieuwsbrief uitgegeven waarin de medewerkers elkaar
op de hoogte houden van de best practices op het gebied van
energiebesparing en de reductie van watergebruik en afvalwater.
Bouwen aan een groene
werkplek
Onderdeel van het klavertje vier van het MVO-beleid voor
medewerkers is het gezamenlijk werken aan een groene werkplek.
Het gaat erom dat medewerkers zich realiseren dat duurzaam
gedrag bij henzelf begint. FrieslandCampina reikt ook een aantal
gereedschappen aan om dit duurzaam gedrag waar te maken. Bij alle
plannen voor nieuwbouw en verbouw staat duurzaamheid bovenaan
de prioriteitenlijst.
Chocomel maakt transport nog duurzamer
FrieslandCampina Benelux heeft samen met
levensmiddelenfabrikant H.J. Heinz Benelux en logistiek
dienstverlener Nabuurs en hun afnemers het initiatief genomen
om nog effi ciënter te gaan bevoorraden. Dit doen zij door
ladingen van de fabrikanten te combineren. Hiermee wordt de
CO -uitstoot van het transport verminderd. Op deze manier heeft
2
FrieslandCampina inhoud gegeven aan de in 2010 gewonnen Lean
& Green Award die is ontvangen voor de plannen om in vijf jaar
tijd de CO -uitstoot van logistieke activiteiten met 20 procent te
2
reduceren.
Afnemers die minder dan een volle wagen bestellen, worden sinds
medio april 2011 volgens deze nieuwe aanpak beleverd. Hierdoor
neemt het aantal gereden kilometers op jaarbasis af. Ook komen er
door het samenvoegen van leveringen minder vaak vrachtwagens
aan de deur bij afnemers. Deze nieuwe ladingcombinatie betekent
op jaarbasis ruim 3.000 vrachten minder. Dat helpt de drukte op
de Nederlandse wegen te verminderen en resulteert in 90.000 kg
minder CO -uitstoot per jaar.
2
Een goed voorbeeld van duurzame nieuwbouw is het
FrieslandCampina Innovation Centre in Wageningen. Bij het
ontwerp is er rekening mee gehouden dat met behulp van
meet- en regeltechniek de consequenties van het gedrag
van gebruikers op het gebied van bijvoorbeeld energiegebruik
zichtbaar wordt gemaakt. Daarnaast worden allerlei nieuwe
technieken toegepast waardoor energiegebruik tot een
minimum wordt beperkt. Zelfs wordt rekening gehouden met
ontwikkelingen op het gebied van toekomstige mobiliteit. Er
zijn voldoende oplaadpunten aanwezig voor elektrisch vervoer.
Om het gebruik van fi etsen te stimuleren krijgt het gebouw
voldoende was- en douchegelegenheid. Het FrieslandCampina
Innovation Centre zal een van de meest duurzame gebouwen in
Nederland worden.
Samenwerking FrieslandCampina en Unilever inzake
verduurzaming productieketen
FrieslandCampina en Unilever zijn een gemeenschappelijk
project gestart met als doel de productieketen te verduurzamen.
Belangrijke punten in de verdere verduurzaming van de
zuivelketen zijn energieverbruik, hergebruik afvalstromen, de
reductie van de CO -footprint en diergezondheid & dierwelzijn.
2
Het afgelopen jaar zijn twaalf melkveehouderijbedrijven, die lid
zijn van FrieslandCampina, beoordeeld op basis van de Unilever
criteria voor duurzaamheid. Voor maart 2012 zullen nog eens
112 melkveehouderijbedrijven worden beoordeeld. Om te voldoen
aan haar duurzaamheidscriteria is Unilever van plan om voor
eind 2012 duurzame zuivelingredienten van FrieslandCampina in
te kopen.
Unilever streeft er naar om in 2020 alleen nog maar
duurzaam geproduceerde agrarische grondstoffen in te kopen.
Ingrediënten op basis van zuivel behoren tot de top tien van
gekochte grondstoffen. Het gehele beoordelingsproces wordt
ondersteund door een onafhankelijk auditor.
Op basis van de resultaten van de eerste beoordelingen zijn
aanbevelingen gedaan om volledig aan de Unilever Sustainable
Agriculture Code te kunnen voldoen. Die aanbevelingen zullen
opgenomen worden in de criteria die in 2012 gehanteerd
worden. De betrokken melkveehouderijbedrijven zullen jaarlijks
door een eigen verklaring moeten aangeven dat zij voldoen aan
die criteria.
Maatschappelijk verantwoorde soja
Soja(schroot) is een beperkt bestanddeel in het veevoer voor
koeien. FrieslandCampina voert een actief beleid om bij te
dragen aan maatschappelijk verantwoorde productie van soja en
het verduurzamen van de sojaketen. FrieslandCampina is lid van
het internationale initiatief, de Round Table for Responsible Soy
(RTRS). FrieslandCampina werkt hierin samen met het Wereld
Natuur Fonds, Solidaridad en de Stichting Natuur & Milieu aan
het verduurzamen van de productie van soja in landen als
India en Brazilië. Samen met Solidaridad wordt gewerkt aan
een programma waar lokale boeren leren op een duurzame
manier soja te telen. Dit houdt in: geen overmatig gebruik van
bestrijdingsmiddelen, geen uitputting van de bodem, een eerlijke
prijs en geen kap van waardevolle natuur. Hiermee worden
kleine gezinsbedrijven in India en Zuid-Brazilië ondersteund bij
de verduurzaming van hun productie in het SOYPSI-programma
(Soy Producer Support Initiative).
FrieslandCampina heeft zich verplicht tot de aankoop van
certifi caten voor soja dat volgens de SOYPSI-principes is
geproduceerd, voor een hoeveelheid die is afgestemd op de
door de leden-melkveehouders geproduceerde melk, bestemd
Dilemma
Het ‘ideale’ product is in veel situaties te duur vergeleken met
minder gezonde alternatieven of wordt door de consumenten als
‘duur’ ervaren. Het is vaak zoeken naar de juiste balans tussen een
goede productsamenstelling en een acceptabel prijsniveau.

36 Effi ciënte en duurzame productieketens
Effi ciënte en duurzame productieketens 37
FrieslandCampina Academy
De FrieslandCampina Academy heeft in 2011 de ontwikkeling van alle
medewerkers ondersteund door het ontwikkelen, organiseren en uitvoeren van
een breed pakket aan opleidingsprogramma’s. Deze opleidingsprogramma’s zijn
ontwikkeld op basis van de strategie route2020. Meer dan 3.000 medewerkers
hebben één van de 250 georganiseerde meerdaagse FrieslandCampina
opleidingen met goed resultaat gevolgd. De opleidingen worden zoveel mogelijk
landelijk of regionaal georganiseerd, met als doel een goede aansluiting op de
lokale wensen en culturele verschillen te bewerkstelligen. De FrieslandCampina
Academy draagt ertoe bij dat alle medewerkers in staat zijn op een goede manier
om te gaan met alle facetten van het werknemerschap en met veranderingen in
de organisatie en hun specifi eke rol daarin. Het aanbod van de FrieslandCampina
Academy is ook afgelopen jaar vernieuwd. Nieuw in 2011 waren onder meer de
programma’s voor managementvaardigheden: Leading Self en Leading People.
Ook Performance Management, een belangrijker pijler van de ontwikkeling van
medewerkers, komt zowel door middel van e-learning als classroom training aan
bod. Eind 2011 is een wereldwijd e-learning programma gelanceerd in het kader
van de FrieslandCampina Code of Conduct.
voor de eigen merken van FrieslandCampina in Nederland, België
en Duitsland. Dit wordt uitgevoerd via een book & claimsysteem
dat wordt gecontroleerd en geborgd door Solidaridad. Als een
van de eerste Nederlandse deelnemers aan dit initiatief ontving
FrieslandCampina in februari 2011 de eerste certifi caten. Verder
heeft FrieslandCampina in samenwerking met de Nederlandse
diervoederindustrie en een aantal voedselproducenten het
Nederlandse Initiatief Duurzame Soja (IDS) gestart. Binnen
IDS-verband worden veldproeven ondersteund waarmee lokale
boeren worden geholpen om aan de RTRS-criteria te kunnen
voldoen. Samen met andere partners in IDS wordt soja ingekocht
uit Zuid-Amerika die niet afkomstig is uit ontboste gebieden. Deze
hoeveelheid zal de komende jaren steeds verder toenemen.
Sojaboeren in India produceren meer verantwoorde soja en
krijgen een beter rendement
In Centraal-India wordt door zes miljoen boeren soja verbouwd. De
opbrengst bedraagt circa negen miljoen ton per jaar.
Sojaschroot (het afval van soja) wordt gebruikt in veevoer. De
Nederlandse melkveehouderij heeft besloten op termijn uitsluitend
nog duurzaam verbouwde soja in veevoeder te gebruiken. De
Nederlandse veevoedersector streeft ernaar dat in 2015 alle soja die
in veevoer wordt toegepast, in 2015 RTRS-gecertifi ceerd zal zijn.
FrieslandCampina ondersteunt sinds 2009 initiatieven om tot
een meer duurzame sojateelt te komen. Onderdeel hiervan is een
project waarbij 30.000 boeren in de deelstaat Madya Pradesh
worden opgeleid op het gebied van dagelijks management,
organisatorische vaardigheden en de sociale aspecten van het
agrarische werkgeverschap zoals gelijke behandeling van mannen
en vrouwen en het voorkomen van kinderarbeid. Deze 30.000
boeren bewerken zo’n 45.000 hectare land en produceren jaarlijks
60.000 ton soja.
Het project heeft voor de boeren maar ook voor hun omgeving een
aantal belangrijke voordelen. Zo wordt het milieu beter beschermd
dankzij een managementsysteem voor bestrijdingsmiddelen.
Toepassing van beschermende maatregelen tegen de gevaren van
deze middelen betekent ook meer bescherming en meer veiligheid
voor het individu. Ook kunstmest wordt effi ciënter toegepast zodat
de kwaliteit van de landbouwgrond toeneemt. Het toepassen van
de RTRS-richtlijnen levert niet alleen een verbetering ten aanzien
van de milieuaspecten van de sojateelt, maar ook realiseren de
boeren een rendementsverbetering van zo’n 20-30%.
In april 2012 zijn de eerste 4.300 ton soja, afkomstig van het
door FrieslandCampina ondersteunde project offi cieel RTRSgecertifi
ceerd.
Aankoop duurzaam geproduceerde palmolie
Met ingang van 2011 wordt 100 procent duurzame palmolie
ingekocht. Palmolie en palmolieproducten worden als ingrediënten
gebruikt in bijvoorbeeld koffi ecreamers en vetpoeders
voor de voedingsmiddelenindustrie. Duurzame palmolie is
gecertifi ceerd volgens de principes en criteria van de RSPO
(Round Table on Sustainable Palm Oil). De palmolie wordt
verhandeld volgens een van de drie door de RSPO goedgekeurde
handelssystemen: ‘segregation’, ‘mass balance’ of ‘book & claim’.
Maatschappelijke organisaties zoals Solidaridad en het Wereld
Natuur Fonds (WWF) zijn nauw betrokken bij de opstelling van
deze duurzaamheidscriteria. FrieslandCampina is sinds 2007
aangesloten bij de RSPO. In 2010 is het programma samen met
leveranciers voorbereid en in 2011 van start gegaan.
FrieslandCampina scoort hoog op de gepubliceerde scorecard
‘duurzaam ingekochte palmolie’ van het WWF.
Chocomel met duurzaam geproduceerde cacao
Chocomel, het grootste merk chocolademelk in de Benelux, is de
eerste chocoladedrank waarvoor maatschappelijk verantwoord
geproduceerde cacao wordt gebruikt. Hiervoor is FrieslandCampina
Benelux een samenwerking aangegaan met UTZ CERTIFIED. Dit is
een keurmerk voor maatschappelijk verantwoord geproduceerde
koffi e, cacao en thee. UTZ CERTIFIED stimuleert de boeren bij
het doorvoeren van sociale, economische en milieutechnische
verbeteringen. Van alle cacao die Chocomel gebruikt, is in 2010
10 procent als UTZ CERTIFIED ingekocht. In 2011 was dit 45
procent. Het is de bedoeling dat in 2014 alle benodigde cacao
voor Chocomel als UTZ CERTIFIED wordt ingekocht en in 2020
voor alle producten met cacao in Nederland en België. Door
verantwoord geproduceerde cacao te gebruiken in Chocomel
verbetert FrieslandCampina enerzijds de werkomstandigheden en
de concurrentiepositie van de cacaoboeren, anderzijds investeert
FrieslandCampina in de kwaliteit van cacao. UTZ CERTIFIED leert
boeren hoe ze hun grond op milieuvriendelijke wijze vruchtbaar
kunnen houden.
Overschakeling op duurzame kartonverpakking
FrieslandCampina is eind 2011 voor alle kartonnen
drankverpakkingen in de Benelux overgeschakeld op duurzaam
geproduceerd karton met het FSC-keurmerk. In 2010 was
Appelsientje het eerste merk van FrieslandCampina dat het
duurzame karton toepaste. Dit keurmerk is inmiddels uitgegroeid
tot een van de meest gezaghebbende certifi caten op het gebied
van duurzame productie. De Forest Stewardship Council (FSC) is
een internationale organisatie die verantwoord bosbeheer over de
hele wereld stimuleert. Om consumenten op aantrekkelijke wijze
bewust te maken van het nut van duurzaam bosbeheer hebben
FrieslandCampina en Tetra Pak, de producent van onder andere de
Appelsientje-verpakkingen, ook de actiesite
www.natuurlijk-appelsientje.nl ontwikkeld.

38 Ontwikkeling melkveehouderij in Azië en Afrika
39
Ontwikkeling
melkveehouderij
in Azië en Afrika
De derde pijler van ons MVO-beleid:
Ontwikkeling melkveehouderij in Azië en Afrika
De ontwikkeling van de melkveehouderij in Azië en Afrika is een
van de vier pijlers van het MVO-beleid van FrieslandCampina.
Doelstelling van het Dairy Development Program is om de
productie van voldoende nutriëntrijk voedsel ten behoeve van
de groeiende wereldbevolking op peil te houden. De aandacht
van FrieslandCampina gaat vooral uit naar programma’s waarbij
Doelstellingen voor 2020 Resultaten 2011
Betrokken melkveehouderijen
van kleine boeren aansluiten op
FrieslandCampina’s wereldwijde
kwaliteitsstandaard Foqus.
Het jaarlijkse gezinsinkomen
van de betrokken boeren ruim
boven de door de VN vastgelegde
armoedegrens brengen.
Het rendement per koe in Zuidoost-
Azië en Nigeria ten opzichte van
2011 met 50 procent verhogen.
Platformen gecreëerd om
programma’s per land op te starten.
Landencoördinatoren aangesteld.
Mogelijkheid gecreëerd om ‘best
practices’ uit te wisselen.
Goede relaties met regeringen van
Vietnam, Nigeria, Maleisië en Thailand
ontwikkeld.
Pilot programma in Nigeria ontwikkeld
ten behoeve van ontwikkeling
melkveehouderij.
Gestart met het ontwikkelen van
grootschaliger aanpak van de
melkveehouderij.
Diverse trainingen gehouden in
Vietnam en Indonesia op pilot
melkveebedrijven m.b.t. gewassenteelt,
diergezondheid en veevoeding.
In Maleisië samen met Wageningen UR
een workshop georganiseerd.
boeren in Azië en Afrika in staat worden gesteld hun bedrijf zo
goed mogelijk uit te oefenen en de zuivelproductie kwantitatief en
kwalitatief op een hoger niveau te brengen. Bij het ontwikkelen van
deze programma’s wordt nadrukkelijk gezocht naar samenwerking
met andere organisaties.
Doelstellingen, acties en
initiatieven 2012
Invoeren kwaliteitssystemen waardoor de melk
voldoet aan de normen van FrieslandCampina.
Invoeren ‘best practices’.
Ontwikkelen trainings- en
opleidingsprogramma’s.
Samenwerking met FrieslandCampina-marketing
om betere afzetmogelijkheden te creëren.
Start vrijwilligersgroepen om melkveehouders te
helpen: ‘Boer helpt boer’.
Aangaan van samenwerking met lokale
overheden en NGO’s.
Ontwikkelen van ‘new dairy zones’ in Noord-
Vietnam: ontwikkeling van familiebedrijven in de
melkveehouderij.

40 Ontwikkeling melkveehouderij in Azië en Afrika
Ontwikkeling melkveehouderij in Azië en Afrika 41
Doelstellingen en beleidsuitvoering
In 2011 is veel aandacht besteed aan het creëren van platformen in
de betrokken landen. In Zuidoost-Azië betreft het de programma’s
in Indonesië, Thailand, Vietnam en Maleisië. In Afrika gaat het
vooral om de activiteiten in Nigeria. Omdat de situatie in alle
betrokken landen verschillend is, is het van belang ervoor te zorgen
dat op lokaal niveau alle faciliteiten aanwezig zijn om kansrijke
ontwikkeling van de melkveehouderij mogelijk te maken.
De verschillende situaties in de diverse landen vraagt een
specifi eke aanpak per land. Zo wordt bijvoorbeeld in Vietnam de
melk rechtstreeks afgenomen van de melkveehouder, maar worden
in Indonesië en Thailand zaken gedaan met lokale coöperaties
van melkveehouders. Deze coöperaties beschikken over een
eigen inkoop en bancaire faciliteiten. Individuele contacten met
melkveehouders leveren sneller resultaat. Dat is nu al te merken
in kwaliteitsverbetering van de door deze boeren geleverde melk.
Het verschil in aanpak per land betekent dat er veel op lokaal
niveau moet worden samengewerkt en georganiseerd, waar wellicht
een gecentraliseerde aanpak in eerste instantie vanzelfsprekend
lijkt. FrieslandCampina werkt voor de uitvoering van het
ontwikkelingsprogramma voor de melkveehouderij veel samen met
onder andere de Nederlandse overheid (ambassades), Wageningen
UR, lokale consultants, Rabobank Foundation, Rabobank
Development en Agriterra.
Sybren Attema over de voordelen
van het ontwikkelingsprogramma
voor melkveehouders in
Azië en Afrika
Volgens Sybren Attema, verantwoordelijk voor de uitvoering van het
ontwikkelingsprogramma voor melkveehouders in Azië en Afrika, zal het slagen van dit
programma niet alleen leiden tot verbetering van de inkomens- en leefsituatie van de
lokale melkveehouders, maar ook dankzij de kwaliteitsverbetering van de geleverde
melk leiden tot lagere productiekosten. Attema: “FrieslandCampina zal dankzij deze
ontwikkelingsprogramma’s beter ‘zichtbaar’ worden in de lokale marktgebieden, wat
leidt tot betere afzetmogelijkheden. FrieslandCampina kan zo ook een bijdrage leveren
aan de werkgelegenheidsontwikkeling op het platteland. Dat is een belangrijke
ontwikkeling voor de landelijke overheden die met lede ogen moeten aanzien hoe de
verstedelijking, met al zijn nadelen, alleen maar toeneemt.”
Resultaten 2011
Voor de realisatie van het Dairy Development Program zijn in 2011
naast de meer omvattende actieplannen ook op landenniveau een
aantal plannen opgestart.
Pilotproject in Nigeria
In Nigeria is, in samenwerking met de Nederlandse regering, een
omvangrijk pilotproject gestart dat tot doel heeft na te gaan hoe
een ontwikkelingsprogramma voor lokale melkveehouders het best
kan worden opgezet en verwezenlijkt.
Ondersteuning lokale gemeenschappen in Nigeria
FrieslandCampina in Nigeria ondersteunt gemeenschappen, waar
melkveehouders actief zijn, die melk leveren of binnen afzienbare
tijd gaan leveren aan FrieslandCampina. Zo werd een aantal nieuwe
drinkwatervoorzieningen gebouwd met als doel de hygiënische
omstandigheden te verbeteren en daarvan afgeleid ook de kwaliteit
van de te leveren melk positief te beïnvloeden.
Het onderwijsproject van FrieslandCampina draagt bij aan een
verbetering van de onderwijssituatie in de lokale gemeenschappen.
Zo werden in 2011 achttien scholen in de regio voorzien van
ergonomisch verantwoord onderwijsmeubilair hetgeen een enorme
verbetering betekent voor de omstandigheden waaronder de
leerlingen onderwijs genieten.
Masterplannen in Indonesië en Thailand
In Indonesië en Thailand zijn masterplannen ontwikkeld die moeten
leiden tot betere samenwerking met de lokale coöperaties waarvan
FrieslandCampina de melk betrekt. Doel is de kwaliteit van de
geleverde melk beter te laten aansluiten bij standaarden die gelden
voor FrieslandCampina.
Ontwikkelingsproject in Maleisië
In Maleisië is door FrieslandCampina samen met de landelijke
overheid een project gestart met als doel de overheid inzicht
te geven in hoe de melkveehouderij kan worden gesteund en
ontwikkeld.
Ontwikkeling ‘dairy zones’ in Vietnam
De uitdaging om in Vietnam tot ontwikkeling van de
melkveehouderij te komen is vooral gelegen in het feit dat
de boeren ter plekke beschikken over kleine stukjes land,
waardoor het nagenoeg onmogelijk is een goed renderend
melkveehouderijbedrijf van de grond te krijgen. Samen met
de Vietnamese regering en de Nederlandse ambassade heeft
FrieslandCampina het initiatief genomen om ‘dairy zones’ te
ontwikkelen. Melkveehouders kunnen hier gezamenlijk beschikken
over grotere grondoppervlakten, waardoor grootschaliger en
beter renderende exploitatie mogelijk wordt.
Dilemma
Bij het uitvoeren van het ontwikkelingsplan voor de
melkveehouderij in Azië en Afrika is sprake van het overwinnen
van diverse dilemma’s. Zo zou het succes van dit beleid kunnen
leiden tot meer self supporting van de lokale markten en zou
er sprake kunnen zijn van afname van de afzetmogelijkheden
voor de eigen leden-melkveehouders van de coöperatie. Volgens
Attema hoeft men daar niet bang voor te zijn. “Self supporting in
Azië en Afrika varieert van 5 – 25% per land. De behoefte aan
zuivel groeit in deze landen zo snel, gemiddeld 10 procent per
jaar terwijl de melkproductie met gemiddeld 5 procent groeit,
dat het vooralsnog niet aannemelijk is dat de afzetmarkt zal
teruglopen. Het succes van het ontwikkelingsprogramma voorziet
in een grotere aanwezigheid van FrieslandCampina in een almaar
groeiende afzetmarkt. Er ontstaan juist nieuwe kansen voor de
Nederlandse, Duitse en Belgische leden van de coöperatie. Een
ander dilemma betreft het volledig ontbreken van beleid voor
de melkveehouderij. Attema: “In Europa hebben we een historie
van tientallen jaren gereguleerd overheidsbeleid. Dat heeft geleid
tot een welvarende en slagvaardige sector. In Azië en Afrika
ontbreekt dat volledig. Dit leidt tot bijvoorbeeld versnippering
van land, geen goede infrastructuur en gebrek aan vakkennis.
Daardoor is het lastig om effi ciënte, winstgevende en duurzame
melkveebedrijven te ontwikkelen die voldoende melk produceren
van goede kwaliteit. Maar we zien nu ook gunstige ontwikkelingen,
bijvoorbeeld in Vietnam. Samen met de overheid ontwikkelen wij
daar nu zogenaamde ‘dairy zones’. Dat zijn grote gebieden waarin
het mogelijk wordt duurzame en professionele melkveehouderijen
te realiseren. Hierbij richten wij ons op het ontwikkelen van
familiebedrijven.”

42 Duurzame melkveehouderij
43
Duurzame
melkveehouderij
De vierde pijler van ons MVO-beleid:
Duurzame melkveehouderij
FrieslandCampina vindt het belangrijk dat melk en andere
grondstoffen die nodig zijn voor de productie van zuivelproducten,
op duurzame wijze worden geproduceerd. Daarbij gaat het
bijvoorbeeld om methoden voor landbouw en de melkveehouderij
Doelstellingen voor 2020 Resultaten 2011
Duurzaamheidsprogramma Foqus
Planet volledig geïmplenteerd.
Energie en klimaat: jaarlijks
2 procent minder energieverbruik.
In 2020 30 procent minder uitstoot
broeikasgassen.
Weidegang: huidig niveau minimaal
handhaven.
Diergeneesmiddelen:
antibioticum: gebruik terug naar
niveau 1999.
Fosfaat/mest: invulling bestaande
wetgeving en afspraken; voorkomen
nieuwe regelgeving.
Uiers en klauwen: klinische mastitis
en klinische kreupelheid terug naar
de natuurlijke niveaus.
Soja: 100 procent gebruik van
duurzame soja in veevoeders (2015).
Landschap: erkenning rol
melkveehouders in beheer van natuur
en landschap.
Ontwerpplannen Foqus Planet
goedgekeurd door de leden van de
coöperatie.
Publicatie routegids Foqus Planet.
Workshop ontwikkeld m.b.t.
energiebesparing op melkveebedrijven.
Energiescan ontwikkeld toegepast.
Groene energie gezamenlijk ingekocht.
FrieslandCampina heeft GVO’s (Garantie
Van Oorsprong) van leden ingekocht.
Verbeterplannen Foqus Planet
voor diverse onderdelen van de
melkveebedrijven opgestart.
Incentives ontwikkeld: verhoging
weidegangtoeslag tot 0,50 euro/100 kg
en introductie deelweidegangtoeslag van
0,125 euro/100 kg.
Ontwikkeling workshops, leerbedrijven
en webadviezen.
Toepassing bedrijfsgezondheidsplan
(BGP) en bedrijfsbehandelplan (BPP) op
ieder bedrijf.
Centrale registratie gebruik
diergeneesmiddelen.
Toegang bedrijfsspecifi eke excretiewijzer
(BEX).
Instrumenten ontwikkeld om de
ziektedruk op bedrijven te verminderen:
• workshop uiergezondheid
• mastitiscoach
• workshop klauwgezondheid
Inkoop duurzame soja in veevoer:
toenemende hoeveelheid duurzame soja
voor veevoer ingekocht.
Bijdrage melkveehouders aan
natuurbeheer geïnventariseerd.
die niet alleen zo weinig mogelijk impact op het milieu hebben
en diervriendelijk zijn, maar ook een bijdrage leveren aan de
maatschappelijke acceptatie van de melkveehouderij.
Doelstellingen, acties en
initiatieven 2012
Drie cycli van drie jaar; periode 2012 –
2014: ontwikkelen van plannen en het
implementeren ervan.
Melkveehouders kiezen leerroutes. De Foqus
Planet leerroute bestaat uit:
• Foqus Planet webadvies
• Foqus Planet workshop
• Foqus Planet leerbedrijf
• Foqus Planet coach (weidecoach,
mastitiscoach)
Iedere melkveehouder gaat in 2012 met
minimaal twee duurzaamheidsaspecten naar
keuze aan de slag en ontvangt per onderdeel
punten.
Klasse-indeling in Foqus Planet:
1. Voldoende bedrijven: twee punten
2. Goede bedrijven: minimaal vier punten
3. Excellente bedrijven: zes punten
Zichtbaar maken bijdrage melkveehouders
aan natuurbeheer.

44 Duurzame melkveehouderij
Duurzame melkveehouderij 45
Doelstellingen en beleidsuitvoering
Bij het ontwikkelen en uitrollen van de strategie voor de duurzame
melkveehouderij is gekozen voor een cyclus van driemaal drie
jaar. De huidige cyclus van 2012 tot 2014 staat vooral in het teken
van het ontwikkelen van plannen en het implementeren van deze
actieplannen bij de melkveehouders. Het duurzaamheidsprogramma
voor de melkveehouderij, dat het bestuur van Zuivelcoöperatie
FrieslandCampina U.A. in het najaar van 2011 heeft besproken
met de leden-melkveehouders, is na de formele vastlegging in de
reglementen op 1 januari 2012 van start gegaan onder de naam
Foqus Planet. Het bestuur van de coöperatie heeft de ledenmelkveehouders
uitvoerig betrokken bij de ontwikkeling en opzet
van Foqus Planet. In 140 kleinschalige workshops met leden zijn
begin 2011 meningen uitgewisseld en praktische ideeën verzameld.
Aansluitend zijn deze ideeën getoetst op 125 praktijkbedrijven.
Na bespreking met de 210 leden van de districtsraden zijn de
defi nitieve voorstellen in meer dan tachtig bijeenkomsten in het
werkgebied van de coöperatie in Nederland, Duitsland en België
nogmaals besproken met de leden.
Op basis van praktische impulsen van melkveehouders zijn de
voorstellen op een aantal punten aangepast en vastgelegd in het
praktijkreglement. Het reglement is vastgesteld door het bestuur en
de ledenraad heeft hiermee ingestemd.
Centraal in de duurzaamheidsaanpak staat het ondersteunen
en stimuleren van melkveehouders bij het verder verduurzamen
van hun bedrijfsvoering. Veelal zal dit samengaan met
technisch-economische verbeteringen. Bij de uitwerking van het
duurzaamheidsprogramma wordt samengewerkt met diverse
stakeholders en organisaties, zoals dierenartsen en de Duurzame
Atze Schaap over het belang
van duurzaam ondernemen voor
melkveehouderijen
Volgens Atze Schaap, director co-operative affairs bij FrieslandCampina
en verantwoordelijk voor de invoering van het duurzaamheidsprogramma
melkveehouderij, kan duurzaam ondernemen een belangrijke bijdrage leveren
aan de versterking van de positie van zowel de melkveebedrijven als van de
onderneming FrieslandCampina. Schaap: “Duurzaamheid is een kwestie van
ondernemerschap en bedrijfsoptimalisatie. Duurzaam ondernemen biedt de
melkveehouder en FrieslandCampina hun ‘license to operate’. Het kostenniveau
wordt uiteindelijk verlaagd en de maatschappelijke acceptatie van de sector
wordt verhoogd. Het mes snijdt aan twee kanten.”
Zuivelketen (collega-zuivelondernemingen). FrieslandCampina heeft
met haar integrale aanpak in de gehele keten een belangrijke stap
gezet op het gebied van de verduurzaming van de melkveehouderij.
Resultaten 2011
Het hart van het duurzaamheidsprogramma voor de
melkveehouderij wordt gevormd door kennisuitwisseling in
workshops, leerbedrijven en via Melkweb, de website voor leden van
FrieslandCampina. Foqus Planet, het duurzaamheidsprogramma
voor de melkveehouders, is in 2011 samen met melkveehouders
ontwikkeld. De elementen ervan zijn geïntegreerd in het al
bestaande kwaliteitssysteem voor de melkveehouders, zodat
zij nu te maken hebben met één integrale aanpak van kwaliteit,
voedselveiligheid en duurzaamheid. Afhankelijk van het
prestatieniveau dat een melkveehouder binnen Foqus Planet
wil realiseren, kan hij op het gebied van duurzaamheid een
aantal extra punten te scoren. Naast een aantal verplichte
zaken die voortvloeien uit wetgeving, kiest de veehouder
zelf uit een breed aanbod van mogelijkheden. Dat kunnen
bijvoorbeeld energiebesparende maatregelen zijn (voorkoeler,
warmteterugwinning), het volgen van een workshop over
diergezondheid of het toepassen van weidegang. Uiteindelijk
zal een meer duurzame bedrijfsvoering leiden tot een lager
kostenniveau en verbeterde ondernemingsresultaten voor de
individuele melkveehouder.
Publicatie routegids Foqus Planet
Een belangrijk onderdeel van de start van het duurzaamheidsplan
voor de melkveehouderij is de publicatie van de routegids Foqus
Planet. Met behulp van deze routegids kunnen de melkveehouders
zelf in vier stappen hun persoonlijke route bepalen naar een
duurzamere onderneming:
• keuze uit meerdere thema’s: verantwoord
diergeneesmiddelengebruik, uiergezondheid, klauwgezondheid,
weidegang en energiebesparing;
• bepalen van de doelen: die zo concreet mogelijk worden
geformuleerd;
• wat nodig is om het doel te bereiken: keuze uit aanbod van
onder andere workshops, rekenprogramma’s, webadviezen en
coachingsmogelijkheden;
• het melden van de keuzes: zodat FrieslandCampina het
instrumentarium voor ondersteuning kan bepalen.
De leden-melkveehouders zijn ieder voor zich zelfstandige
ondernemers en hebben uiteenlopende bedrijfsomstandigheden.
Het is dus van belang dat deze ondernemers zelf hun keuzes
kunnen maken die passen in hun bedrijfsontwikkeling. Dit
gegeven is het uitgangspunt geweest bij het ontwikkelen van het
duurzaamheidsprogramma. Alle leden-melkveehouders zijn vrij in
het maken van keuzes ten aanzien van het onderwerp waarmee
men aan de slag wil gaan en het tijdstip waarop men wil starten.
Weidegang stimuleren
FrieslandCampina stimuleert weidegang door middel van de
weidegangtoeslag. De weidegangtoeslag is met ingang van 2012
verhoogd van 0,05 naar 0,50 euro per 100 kg melk. Om de toeslag
te ontvangen, moet een melkveehouder zijn melkkoeien gedurende
minimaal 120 dagen per jaar, ten minste zes uur per dag in de wei
laten grazen. Ook is er een regeling ontworpen voor deelweidegang.
Deze geldt voor melkveehouders die niet voldoen aan de normen
voor weidemelk, maar wel een kwart van de op het bedrijf aanwezige
koeien minimaal 120 dagen per jaar in de wei laten grazen.
FrieslandCampina Germany onderscheiden als duurzame
producent
De belangrijkste Duitse consumentenorganisatie ‘Verbraucher-
Initiative heeft FrieslandCampina Germany vanwege haar
duurzaamheidsprestaties met Landliebe een bronzen prijs
toegekend. Verbraucher Initiative onderzoekt jaarlijks 1300
ondernemingen uit allerlei sectoren en beoordeelt deze
ondernemingen op hun streven naar duurzaamheid in de gehele
productieketen. FrieslandCampina Germany sprong er uit vanwege
de manier waarop de koeien, die melk leveren voor zuivelproducten
van het merk Landliebe worden gevoerd. De koeien krijgen voer, dat
uitsluitend in Europa en bij voorkeur in Duitsland wordt verbouwd.
Op deze manier levert de voerwinning een zo min mogelijke
belasting voor het milieu op.
Dilemma
“Het invoeren van een duurzaamheidsprogramma voor de
melkveehouderij brengt ook dilemma’s met zich mee. Er is
sprake van een spanningsveld tussen de koplopers en het
peloton. Het is daarom van belang een goede balans te vinden
tussen snelheid en consensus. Een goede dialoog voeren met
alle betrokkenen leidt tot het beste resultaat”, aldus Atze
Schaap.

46
Duurzame melkveehouderij Borging van het MVO-beleid
Het coöperatieve proces
Hoe FrieslandCampina samen met 20.000 leden-melkveehouders een
duurzaamheidsbeleid voor de melkveehouderij ontwikkelde.
Ontwikkelingsfase
Januari/februari: eerste ideeën ontwikkeld
samen met 6.000 leden-melkveehouders via
themabijeenkomsten.
Presentatiefase
31 Augustus: voorstellen aan
ledenraad gepresenteerd.
Oktober-november: voorstellen
tijdens najaarsledenvergaderingen
besproken.
1 Januari 2012: start Foqus Planet.
2011
januari
februari
maart
april
mei
juni
juli
augustus
september
oktober
november
december
2012
Uitwerkingsfase
April: vergadering ledenraad, 1e concept
duurzaamheidsprogramma gepresenteerd.
Mei: start praktijktoets. Met 140 leden het
duurzaamheidsprogramma getest.
Juni: CVD, 2e concept gepresenteerd.
Besluitvorming
14 December: voorstellen tijdens ledenraad
goedgekeurd.
Het fundament:
borging van het MVO-beleid
Betrokkenheid van stakeholders
FrieslandCampina hecht veel waarde aan een goede relatie en
dialoog met alle groepen stakeholders. Zo wordt meer inzicht
verkregen in maatschappelijke ontwikkelingen en in wat alle
belanghebbenden bezighoudt in de relatie met FrieslandCampina.
Met deze relatie beoogt FrieslandCampina verbetering van de
bedrijfsvoering te realiseren. De dialoog met stakeholders speelt
ook een belangrijke rol in de visie op ketenbeheer. Door middel
Mate van betrokkenheid stakeholders bij duurzaamheidsthema’s:
Voedingswaarde
& gezondheid
Efficiënte en
duurzame
productieketens
47
van de contacten met stakeholders kan FrieslandCampina haar
visie overbrengen en kennisnemen van de verwachtingen die
deze belanghebbenden op hun beurt weer van FrieslandCampina
hebben. FrieslandCampina streeft naar een juiste balans tussen
haar prestaties en de verwachtingen van de leden-melkveehouders,
consumenten, medewerkers, industriële afnemers, partners, (lokale)
overheden en maatschappelijke organisaties. Bij de uitwerking
van de strategie van het MVO-beleid zijn nagenoeg alle groepen
stakeholders betrokken.
Ontwikkeling
melkveehouderij in
Azië en Afrika
Duurzame
melkveehouderij
Medewerkers * * * *
Leden-melkveehouders * * *
Klanten *
Consumenten * *
Overheden * * * *
Leveranciers * * *
NGO’s * * * *
Koepelorganisaties * * * *
Meer structuur in de dialoog
Met het doel meer structuur aan de stakeholdersdialoog te geven
is in 2011 in samenwerking met het adviesbureau Het Portaal het
Digital Media Based Platform opgezet.
Een andere belangrijke ontwikkeling was de oprichting van de
Dutch Sustainable Growth Coalition, een samenwerkingsverband
tussen de belangrijkste Nederlandse ondernemingen met als doel
de ontwikkeling van het Nederlands bedrijfsleven op een duurzame
manier te doen plaatsvinden.

48 Borging van het MVO-beleid
Borging van het MVO-beleid 49
De mate van betrokkenheid en de invloed die stakeholders uitoefenen op het MVO-beleid worden weergegeven in het volgende overzicht.
Stakeholder Verwachtingen Vorm van dialoog Rol in MVO-beleid
Leden-melkveehouders • Winstgevendheid
• Acceptabele vergoeding voor
geleverde melk
• Betrouwbare partner
• Rol in realiseren
MVO-doelstellingen
• Managementinformatie
• Workshops
• Speciale website
• Magazine
• Ledenbijeenkomsten, districtsraden
en ledenraden
Consumenten • Verbetering aanbod producten • Consumentengedrag
• Producten die aansluiten bij de • Marktonderzoek
behoeften
• Consumentenservice-
• Voedselveiligheid,
afdelingen
betrouwbaarheid
• Informatie via
voedingskundigen
Medewerkers • Veilige werkomgeving
• Werkoverleg
• Aantrekkelijke
• Intranet, personeelsmagazine
arbeidsvoorwaarden
• Carrièremogelijkheden
• Werksfeer
• Training en opleiding
Industriële klanten • Maximale waardegroei • Klantcontacten
• Beurzen
• Account management
Overheden • Welzijn van nationale en lokale • Partner in diverse
gemeenschappen
samenwerkingsverbanden
Maatschappelijke organisaties • Welzijn van gemeenschappen
en specifi eke doelgroepen
• Partner in diverse
samenwerkingsverbanden
Leveranciers • Waardecreatie • Procurement
• Regelgeving voor leveranciers
• Internet, beurzen
Koepelorganisaties • Welzijn van aangesloten leden • Partner in
samenwerkingsverbanden
• Leveranciers van
hoogwaardige, betrouwbare
grondstoffen
• Maatschappelijk geaccepteerd
zijn
• Leveren belangrijke bijdrage
aan uitvoering MVO-beleid
• Medeverantwoordelijk voor
houding en gedrag ten opzichte
van FrieslandCampina
• Belangrijke afnemers
• Beïnvloeden aankoop
producten tegen acceptabele
prijzen
• Belangrijkste uitvoerders
MVO-beleid
• Belangrijke afnemers
• Beïnvloeding kwaliteit en
prijsstelling producten
• Samenwerkingsvormen op het
gebied van natuurbehoud
• Samenwerking op het
gebied van ontwikkeling
melkveehouder
• Partner in het ontwikkelen van
wet- en regelgeving
• Verstrekken subsidies
• Uitwisseling van kennis, delen
van verantwoordelijkheid
• Kenniseigenaar
• Onderdeel van de keten
• Uitwisseling van kennis
• Partner in regelgeving en
convenanten
ISO 26000-norm met
externe beoordeling
Het totale MVO-beleid bij FrieslandCampina is gebaseerd op de
ISO 26000-richtlijn.
Deze ISO 26000 is een internationale richtlijn voor MVO: een
instrument voor bedrijven (en andere organisaties) voor de
implementatie van MVO. Het is een richtinggevende norm en kan
daarom niet worden gebruikt voor certifi cering.
De implementatie van de ISO 26000 criteria zijn extern beoordeeld
door Lloyds Register. Lloyds heeft verklaard dat de ISO 26000 op
de juiste wijze is geïmplementeerd. ISO 26000 is ingevoerd voor
alle bedrijven van FrieslandCampina.
Gedragscode
Om correct en integer gedrag van medewerkers te bevorderen
heeft FrieslandCampina haar Code of Conduct (gedragscode)
vernieuwd. Hierin is opgenomen dat FrieslandCampina de
Universele Verklaring van de Rechten van de Mens van de
Verenigde Naties als universele standaard beschouwt. Verder gaat
Leiderschapsontwikkeling
binnen FrieslandCampina
In 2011 is begonnen met het realiseren van één van de doelstellingen
op het gebied van goed werkgeversbeleid door middel van een aantal
programma’s op het terrein van leiderschapsontwikkeling. Doel van
deze programma’s is dat de deelnemers meer kennis en vaardigheden
ontwikkelen op het gebied van leiderschap. Maatschappelijk Verantwoord
Ondernemen maakt in alle gevallen deel uit van de programma’s.
(Toekomstige) leidinggevenden moeten zich ervan bewust zijn dat
zij degenen zijn die MVO binnen de organisatie gestalte geven en
zorgdragen voor de uitvoering van het beleid. De programma’s zijn in
eerste instantie ontwikkeld voor de volgende drie groepen medewerkers.
De top 70-medewerkers, onder wie de leden van de executive board,
participeren in het programma ‘Courage to Lead’ dat speciaal voor hen
is ontwikkeld samen met de IMD Business School in Zwitserland. Het
senior management - de zogenoemde Top 200 -, dat direct onder
de top 70 functioneert, volgt het programma ‘Leading with impact’,
eveneens ontwikkeld samen met de IMD Business School. Dit programma
is in oktober 2011 gestart en leverde direct enthousiaste reacties op.
Voor talenten met minder werkervaring is, in samenwerking met de
internationale Business School Ashridge in het Verenigd Koninkrijk, het
programma ‘Leading to Succeed’ ontwikkeld. Als onderdeel van dit 18
maanden durende programma wordt deelgenomen aan een ‘community
investment’-project, waarbij iedereen zich daadwerkelijk inzet voor
een duurzaam ontwikkelingsproject. Naast deze programma’s zijn de
wereldwijde managementopleidingen Leading Self, Leading People en
Leadership in Business ontwikkeld die beginnende en ervaren managers
ondersteunen met het ontwikkelen van de managementcompetenties.
Door inzicht te krijgen in het eigen gedrag, leren de deelnemers om ook
effectief te zijn in de rol van manager. Het gehele programma is actief
van opzet, de werksituatie van de FrieslandCampina medewerkers staat
altijd centraal.

50 Borging van het MVO-beleid
Borging van het MVO-beleid 51
de gedragscode in op onder meer het uitsluiten van corruptie,
kinderarbeid, gedwongen arbeid en discriminatie van medewerkers
en het respecteren van de rechten van medewerkers om zich te
organiseren in vakbonden.
Deze nieuwe gedragscode is in 2009 ontwikkeld en in de loop
van 2010 en begin 2011 geïmplementeerd. De executive board
is er verantwoordelijk voor dat de gedragscode door alle
medewerkers wordt begrepen. Naleving wordt jaarlijks gemonitord
en gerapporteerd aan de auditcommissie van de raad van
commissarissen. Medewerkers wordt verzocht overtredingen van
de gedragscode te melden.
Klokkenluidersregeling
Om transparantie en integriteit te bevorderen heeft
FrieslandCampina naast de gedragscode ook een nieuwe
Klokkenluidersregeling ontwikkeld. FrieslandCampina moedigt
haar medewerkers aan hun bezorgdheid te uiten als men vermoedt
of weet dat in strijd met de gedragscode wordt gehandeld. De
regeling dient als leidraad voor het uiten van bezorgdheid en
sluit strafmaatregelen tegen of oneerlijke behandeling van
klokkenluiders uit. De Klokkenluidersregeling is in 2009 ontwikkeld
en in de loop van 2010 en begin 2011 geïmplementeerd.
Alle medewerkers zijn geïnformeerd over de regeling en in elk
onderdeel van de organisatie is een lokaal vertrouwenspersoon
aangewezen en geïnstrueerd. Er is een corporate
integriteitscommissie geïnstalleerd, bestaande uit een lid van
de executive board, de secretaris van de executive board en
de corporate compliance offi cer. De integriteitscommissie is
verantwoordelijk voor de juiste procedures voor het melden
van overtredingen. Verder toetst, onderzoekt en behandelt de
integriteitscommissie gemelde zaken. De executive board zal de
activiteiten van de integriteitscommissie jaarlijks rapporteren aan
de auditcommissie van de raad van commissarissen.
Leveranciersnormen
Voor leveranciers van FrieslandCampina geldt een set van
normen, de zogenoemde Business Practices for Suppliers.
Deze leveranciersnormen betreffen onder meer nationale
en lokale wettelijke eisen, industrienormen, mensenrechten,
voedselveiligheid en -kwaliteit en duurzame bedrijfsvoering. De
leveranciersnormen zijn afgeleid van de gedragscode en zijn in
2010 gedeeltelijk geïmplementeerd bij leveranciers en zijn in 2011
verder ingevoerd.
Voedselveiligheid en -kwaliteit
De producten van FrieslandCampina worden gemaakt op
68 productielocaties wereldwijd en sommige producten worden op
meer dan één locatie gemaakt. Voor de consument mag dat geen
verschil maken. Die moet altijd kunnen rekenen op dezelfde hoge
mate van veiligheid van het product en kwaliteit. Voedselveiligheid
en voedselkwaliteit hebben bij FrieslandCampina dan ook de
hoogste prioriteit.
Kwaliteitssysteem Foqus
Om voedselveiligheid en voedselkwaliteit te borgen heeft
FrieslandCampina Foqus, een breed kwaliteitssysteem dat zowel
van toepassing is op de bedrijven van leden-melkveehouders
als op de productie- en distributielocaties van FrieslandCampina
(‘van koe tot consument’). De basis bestaat uit nationale en
internationale wetgeving, Codex-normen en wensen van afnemers
en de maatschappij in het algemeen. Foqus is de FrieslandCampina
leidraad bij de ontwikkeling van een steeds robuuster
productieproces.
Foqus Planet
FrieslandCampina hanteert voor de productie van boerderijmelk
door haar leden-melkveehouders het kwaliteitsborgings- en
duurzaamheidsprogramma Foqus Planet. Het programma
omvat regelingen op het gebied van vier thema’s: melk, koe,
productieproces en omgeving. Bij het thema melk wordt
aandacht besteed aan de kwaliteit van de melk, het melken
en de melkkoeling). Het thema koe geeft criteria op het
gebied van diergezondheid, dierwelzijn en verantwoord
diergeneesmiddelengebruik). Het thema productieproces gaat
in op (veilig water en voer) en omgeving (zoals netheid bedrijf,
weidegang en duurzame energieproductie). Foqus Planet is gericht
op de leden-melkveehouders in Nederland. Ook voor de ledenmelkveehouders
in Duitsland en vanaf 2013 ook in België, vormt
Foqus Planet de basis waarbij aangehaakt wordt bij nationale
systemen zoals QM-Milch en IKM. Voor elk van de vier blokken
bestaan doelen die middels specifi eke voorwaarden verder zijn
uitgewerkt. De voorwaarden zijn onderverdeeld in essentiële,
standaard en extra punten. De extra punten bieden de veehouder
de mogelijkheid om gericht en op een wijze die bij zijn bedrijf past
aan de slag te gaan met duurzaamheid. Hoe een melkveehouder
in zijn totaliteit scoort op Foqus Planet wordt bepaald aan de hand
van onderzoek van de melk, de beoordeling van de bedrijfsvoering
van de melkveehouder door onafhankelijke, externe instanties en
door het behalen van de extra duurzaamheidspunten.
Foqus Food Safety & Quality
Voor de productie- en distributielocaties is Foqus Food Safety &
Quality (FS&Q) van toepassing. Een van de basisvoorwaarden is dat
alle productielocaties over een kwaliteitssysteem beschikken dat
is gebaseerd op de ISO 9001-norm. Ook moeten alle locaties een
extern getoetst HACCP-certifi caat hebben. Verder omvat Foqus
FS&Q de volgende onderdelen:
• doelvoorschriften met een duidelijke
verantwoordelijkheidsverdeling, bijvoorbeeld voor
verandermanagement en crisismanagement;
• middelvoorschriften met duidelijke en gedetailleerde eisen,
bijvoorbeeld voor microbiologie en hygiëne;
• uitgebreide auditlijst gebaseerd op de verbetercirkel van Deming
(Plan, Do, Check, Act);
• richtlijnen en best practices.
De auditstandaard kan door de werkmaatschappijen worden
gebruikt om hun productielocaties te beoordelen. Daarnaast
wordt de standaard gebruikt door het interne auditteam dat
alle productielocaties bezoekt en beoordeelt. FrieslandCampina
heeft bewust gekozen voor een intern auditteam: de auditors
zijn afkomstig uit diverse disciplines (QA, plant management,
operations) en vervullen hun audittaak naast hun andere
werkzaamheden. Deze aanpak levert meer diepgaande audits op
en heeft tot gevolg dat de auditors kennis opdoen die ze kunnen
toepassen en verspreiden in hun eigen werkomgeving.
Diversiteit
Bij het werven van nieuwe medewerkers wordt rekening gehouden met de
diversiteit van het werknemersbestand. Dit geldt zowel voor het aandeel
vrouwen binnen de onderneming als de nationaliteit van onze medewerkers.
Het aandeel van vrouwen binnen de top 70 van de organisatie is gestegen
van 9 procent in 2009 naar 12 procent in 2011. Het aandeel van vrouwen
in de top 200 in 2011 is gestegen naar 17,5%. Er is een duidelijke tendens
zichtbaar naar een internationaler werknemersbestand. Op het central offi ce
in Amersfoort zijn meer dan 15 nationaliteiten werkzaam op posities in
verschillende lagen van de organisatie. Daarnaast faciliteert FrieslandCampina
Short Term Assignments (3-12 maanden) en Long Term Assignments
(1–5 jaar) waarbij medewerkers naar een ander land worden uitgezonden
om een opdracht uit te voeren of een functie te vervullen. Op 31 december
2011 waren er 105 Long Term Assignments, verspreid over alle landen
waar FrieslandCampina gevestigd is. Daarnaast is er eind 2010 de eerste
vrouwelijke melkveehouder toegetreden tot het bestuur en in de raad van
commissarissen.
Foqus Milieu, Arbo en Brandpreventie
Op alle productielocaties van FrieslandCampina
wordt gebruikgemaakt van een milieu- en
arbeidsveiligheidmanagementsysteem dat voldoet aan de
eisen van ISO 14001 en OHSAS 18001. FrieslandCampina heeft
hiervoor een eigen interne standaard ontwikkeld: het Foqus SHEmanagementsysteem.
De milieu- en arbeidsveiligheidsrisico’s
op de locaties worden in beeld gebracht met een
gestandaardiseerde risicoanalyse die bij alle locaties wordt
uitgevoerd. Alle locaties rapporteren jaarlijks over de milieu- en
arbeidsveiligheidsresultaten die zijn behaald. Het milieu- en
arbeidsveiligheidmanagementsysteem wordt geborgd door middel
van interne en externe audits. Alle bedrijven zijn ISO 14001- en
OHSAS 18001-gecertifi ceerd of hebben een verklaring dat het
milieumanagementsysteem voldoet aan de vereisten van ISO
14001.
Verbeterprogramma’s
FrieslandCampina heeft een aantal programma’s waarmee wordt
gewerkt aan het verbeteren van de prestaties en de bedrijfscultuur.
Momenteel werken vijftig locaties met een verbeterprogramma
als Continu Verbeteren, Total Productive Management (TPM) en/
of World Class Operations Management (WCOM). Doel voor 2012
is om bij alle locaties een verbeterprogramma te implementeren.

52 Borging van het MVO-beleid
Borging van het MVO-beleid 53
WCOM bestaat uit een ‘gereedschapskist’ met verschillende
methoden waarmee verbeterteams aan de slag gaan. Als lid van
deze teams zijn operators volop betrokken bij het uitvoeren van
verbeteringen. Ze denken mee over het verhelpen van problemen
en optimale afstelling van machines. TPM kent een andere
werkwijze, maar stelt dezelfde doelen centraal — minder verliezen,
minder stilstand van machines en betere resultaten.
Crisis- en issuemanagement
In het kader van issuemanagement wordt proactief gekeken
naar zaken die mogelijk gevolgen kunnen hebben voor de
voedselveiligheid en de kwaliteit van de producten. Risicoanalyse,
onderzoek en monitoring spelen hierbij een belangrijke rol.
FrieslandCampina hanteert verder een crisismanagementsysteem
dat door middel van audits en evaluaties regelmatig op
adequaatheid wordt gecontroleerd.
Global Dairy Agenda for Action on
Climate Change
Ook de internationale zuivelsector heeft diverse initiatieven
genomen. Zo is de Global Dairy Agenda for Action on Climate
Change opgesteld. Deze agenda is ondertekend door grote
zuivelorganisaties over de hele wereld, inclusief de European Dairy
Association waarbij FrieslandCampina via de Nederlandse Zuivel
Organisatie (NZO) is aangesloten. De deelnemers zijn actief aan de
Groene Leaseregeling
In lijn met de FrieslandCampina duurzaamheidsdoelstellingen is een aantal
initiatieven gestart om te komen tot een meer duurzaam arbeidsvoorwaardenbeleid.
De eerste concrete stappen betreffen een nieuw duurzaam leaseautobeleid met
ingang van 1 januari 2012. Uitgangspunt hierbij is niet het leasebedrag, maar
een norm voor CO -uitstoot. Men beschikt over een systeem waarbij zelf de
2
CO -uitstoot kan worden gemeten. Het verminderen van de CO -uitstoot door
2 2
bijvoorbeeld te kiezen voor een auto in een ‘schonere’ klasse wordt beloond met
een kleine incentive. De nieuwe regeling voorziet ook in de mogelijkheid om een
grotere auto te leveren als een gebruiker met het hele gezin op vakantie gaat.
Zo kan de medewerker toch kiezen voor een kleinere en schonere auto. Om het
gebruik van het openbaar vervoer onder leaseautorijders te stimuleren - en zo het
brandstofgebruik en de CO -uitstoot te minimaliseren – heeft deze groep ook een
2
NS business card ontvangen.
slag gegaan met onder meer onderzoek en het delen van kennis
om verdere reductie van onder andere CO te realiseren. In april
2
2010 kwam uit een rapport van de Wereldvoedselorganisatie FAO
naar voren dat 2,7 procent van de mondiale CO -uitstoot is toe te
2
schrijven aan de zuivelproductie. In een Green paper zijn inmiddels
330 best practices verzameld die laten zien hoe continu wordt
gewerkt aan het aanbrengen van verbeteringen in de keten. Meer
informatie is te vinden op www.dairy-sustainability-initiative.org.
Afspraken met overheid en branche
De milieuwetgeving van nationale en/of EU-organen en overige
voorschriften en specifi eke eisen van verschillende landen vormen
het uitgangspunt voor het handelen van FrieslandCampina.
Door middel van convenanten maakt FrieslandCampina
meerjarenafspraken met de overheid en de branche om
verbeteringen op milieugebied te bereiken. Deze afspraken kunnen
verder gaan dan de wettelijke verplichtingen.
Convenanten
In Nederland wordt deelgenomen aan het Convenant Integrale
Milieu Taakstelling (IMT), de Meerjarenafspraak energiebesparing
(MJA-3) en het Convenant Schone en Zuinige Agrosectoren.
Het doel van de IMT en MJA-3 is om jaarlijks minimaal 2 procent
verbetering in energie-effi ciency te bereiken, waarvan 1,5 procent
op de productielocaties en 0,5 procent door maatregelen in
de keten. Daarvoor worden elke vier jaar nieuwe milieu- en
energiedoelstellingen geformuleerd die per vestiging worden
uitgewerkt in een bedrijfsenergie- en milieuplan. In 2009
hebben alle Nederlandse locaties een nieuw plan gemaakt
voor de komende vier jaar en dit ingediend bij de overheid. De
vergunningverlenende overheid beoordeelt het plan en controleert
de uitvoering via monitoring.
Het Convenant Schone en Zuinige Agrosectoren bestaat uit
een aantal afspraken die FrieslandCampina in NZO-verband
heeft gemaakt met de Nederlandse overheid. Centraal daarin
staan doelstellingen voor energiebesparing en de productie
van duurzame energie. In België wordt deelgenomen aan het
Benchmarkingsconvenant en het Auditconvenant. Bij beide wordt
overeengekomen uiterlijk 2012 de wereldtop te bereiken wat
betreft effi ciënt energiegebruik.
Verduurzamen Nederlandse
melkveehouderij
In Nederland heeft de zuivelsector verschillende afspraken
gemaakt met de overheid en andere partijen om te komen tot
duurzame productie en duurzame melkveehouderij. Daartoe
behoren:
• Convenant Schone en Zuinige Agrosectoren;
• Uitvoeringsagenda Duurzame Veehouderij;
• Actieprogramma Duurzame Zuivelketen.
Uitvoeringsagenda Duurzame
Veehouderij
In mei 2009 heeft FrieslandCampina zich via de NZO
gecommitteerd aan de Uitvoeringsagenda Duurzame Veehouderij.
Daarbij gaat het om zes speerpunten: innovatieve stal- en
houderijsystemen, het welzijn en de gezondheid van dieren,
maatschappelijke verbinding, energie en milieu, markt en
ondernemerschap, en verantwoord consumeren. Binnen deze
Uitvoeringsagenda werkt FrieslandCampina samen met onder
meer de Dierenbescherming, Natuur & Milieu, LTO, Interprovinciaal
Overleg, het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en
Innovatie en organisaties vanuit de vleesverwerkende industrie.
Werken aan een duurzame
inzetbaarheid van de
medewerkers
In 2011 is er in Nederland een project gestart genaamd
Employability 2020 dat zich richt op de kwantitatieve en
kwalitatieve benodigde bezetting in de productiebedrijven. Als
gevolg van de gemiddeld hogere leeftijd van medewerkers en
het verwachte natuurlijke verloop in de productie zal in de jaren
tot 2020 een aanzienlijk aantal medewerkers uitstromen. Ook
worden er tekorten verwacht van goed geschoold technisch
personeel. Om hier tijdig op in te spelen is een samenwerking
opgezet met andere zuivelbedrijven en met opleidingsinstituten
om de opgebouwde zuivelkennis en ervaring te borgen naar de
toekomst.
In het kader van het thema Duurzame Inzetbaarheid is
een programma ontwikkeld onder de naam ‘Fit4Work’ om
medewerkers vitaal te houden, zowel functioneel als fysiek.
Het programma speelt in op steeds snellere ontwikkelingen in
operations en automatisering, maar ook het gegeven dat de
pensioengerechtigde leeftijd zal opschuiven naar 67 jaar.
Het mobiliteitscentrum heeft wederom het merendeel van de
medewerkers die hun posities hebben verloren als gevolg van
reorganisaties weten te herplaatsen. In 2011 betrof het 201
van de 276 medewerkers (2010: 347 van 410 medewerkers).

54 Borging van het MVO-beleid Borging van het MVO-beleid
55
Actieprogramma Duurzame
Zuivelketen
In juli 2008 heeft FrieslandCampina zich geschaard achter de
ambities van de NZO en LTO zoals verwoord in het actieprogramma
Duurzame Zuivelketen. De ambities zijn uitgewerkt in drie thema’s:
• energie en klimaat: vermindering broeikasgassen,
energieneutrale productie van de zuivelketen;
• de koe centraal: stimuleren van weidegang en verhogen van de
gezondheid en het dierenwelzijn van melkkoeien;
• biodiversiteit: bedrijfsontwikkeling zorgvuldig inpassen in de
natuurlijke omgeving van het melkveebedrijf en verantwoorde
teelt van diervoedergrondstoffen.
Diergezondheidsmonitor
Om de gezondheid van koeien te monitoren,
maakt FrieslandCampina gebruik van de Continue
DiergezondheidsMonitor (CDM), onderdeel van het
FrieslandCampina-kwaliteitssysteem Foqus Planet. De monitoring
vindt plaats op basis van gegevens over de gezondheid van dieren.
CDM is samen met melkveehouders en deskundigen op het gebied
van diergezondheid ontwikkeld en levert melkveehouders veel
praktische informatie voor het monitoren van de diergezondheid.
Op dit moment maken ruim 5.100 melkveehouders van
FrieslandCampina gebruik van CDM.
Verduurzamen internationale
grondstofketens
Naast melk maakt FrieslandCampina gebruik van een aantal
grondstoffen als fruit, cacao en suiker. FrieslandCampina
koopt deze grondstoffen in via leveranciers en stelt daarbij
een aantal eisen, met name als het gaat om milieu en sociale
omstandigheden. Samen met NGO’s en verschillende ketenpartijen
werkt FrieslandCampina aan het verder verduurzamen van
grondstofketens. FrieslandCampina is aangesloten bij de volgende
initiatieven:
• Sustainable Agriculture Initiative Platform (www.saiplatform.org);
• Initiatief Duurzame Handel (www.duurzamehandel.com);
• Initiatief Duurzame Soja (onderdeel van Initiatief Duurzame
Handel);
• Taskforce Duurzame Soja (www.taskforceduurzamesoja.nl);
• Roundtable on Responsible Soy (www.responsiblesoy.org);
• UTZ CERTIFIED (www.utzcertifi ed.org);
• World Cocoa Foundation (www.worldcocoafoundation.org);
• Roundtable on Sustainable Palm Oil (www.rspo.org).
Samenwerking met belanghebbenden
FrieslandCampina hecht veel waarde aan een goede relatie met
belanghebbenden en streeft ernaar de juiste balans te zoeken
tussen alle, soms confl icterende verwachtingen en behoeften
van leveranciers, afnemers, maatschappelijke organisaties en
lokale overheden. FrieslandCampina vindt goede samenwerking
met belanghebbenden cruciaal voor het verduurzamen van
productieketens en bedrijfsprocessen. Het management en de
daartoe aangewezen medewerkers worden aangemoedigd samen te
werken met overheden en andere organen bij het opstellen van weten
regelgeving. Dit kan direct maar ook via brancheorganisaties en
samenwerkingsverbanden. Daarnaast onderhoudt FrieslandCampina
regelmatig contact met verschillende maatschappelijke organisaties.
Enerzijds om duurzaamheidsissues vroegtijdig te herkennen en
een gezamenlijke aanpak te ontwikkelen. Anderzijds wordt op
projectniveau samengewerkt met partijen als het Wereld Natuur
Fonds, Solidaridad en Stichting Natuur & Milieu bij het verduurzamen
van grondstofketens. FrieslandCampina ondersteunt geen
politieke partijen of politieke organisaties. Een lijst van de externe
vertegenwoordigingen is te vinden in de bijlage op pagina 59.
Jaarlijks MVO-verslag
In haar jaarlijkse MVO-verslag zet FrieslandCampina haar strategie,
het beleid en de voortgang op het gebied van MVO uiteen. Door
het gebruik van kwantitatieve data wordt het steeds beter mogelijk
trends in kaart te brengen en hierop te sturen in het MVO-beleid.
Met de gegevens kunnen de prestaties voor elk MVO-thema
worden beoordeeld. In 2010 is begonnen met dataverzameling
op een aantal terreinen. In 2011 is het aantal KPI’s verder
uitgebreid. Om tegemoet te komen aan de informatiebehoefte van
belanghebbenden hanteert FrieslandCampina bij het opstellen van
het MVO-verslag als leidraad de GRI-richtlijnen en de criteria van
de transparantiebenchmark van het ministerie van Economische
Zaken, Landbouw en Innovatie. Beide instrumenten zijn tot
stand gekomen door een uitgebreid consultatieproces met het
bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en diverse instanties
van over de hele wereld.
Het MVO-verslag en bijbehorende GRI-index zijn te vinden op
www.frieslandcampina.com.
Meer informatie over de GRI-richtlijnen is te vinden op
www.globalreporting.org.
Het MVO-beleid van FrieslandCampina valt onder de
verantwoordelijkheid van de afdeling Corporate Environment &
Sustainability en de Corporate Social Responsibility (CSR) board.
De afdeling Corporate Environment & Sustainability valt onder de
afdeling Corporate Public & Quality Affairs en is verantwoordelijk
voor:
• opzetten en actueel houden van de MVO-strategie en het
MVO-beleid;
• opstellen van beleid op het gebied van milieu, arbeidsveiligheid
en brandpreventie;
• coördineren van de uitvoering van het MVO-programma;
• communiceren van het MVO-beleid met externe
belanghebbenden.
Samen met de CSR-board is de afdeling Corporate Environment
& Sustainability verantwoordelijk voor het informeren van de
executive board en het management van de business groups en
werkmaatschappijen over de voortgang van het MVO-beleid.
De business groups en werkmaatschappijen zijn verantwoordelijk
voor de implementatie van het MVO-beleid. Maar uiteindelijk
zijn het de medewerkers van FrieslandCampina wereldwijd die
bepalend zijn voor het succes van het MVO-beleid.
Eind 2009 heeft FrieslandCampina een Corporate Social
Responsibility (CSR)-board opgericht. Deze board geeft invulling
aan de MVO-strategie en de bijbehorende doelstellingen. De CSRboard
heeft in 2009 de aandachtspunten voor de MVO-strategie
vastgesteld. Hieraan is in 2010 verdere invulling gegeven met
bijbehorende doelstellingen en programma’s.
Energiebesparing door het
vervangen van computers
In het kader van het zogenoemde FACE project wordt van ongeveer
8.000 gebruikers in de FrieslandCampina bedrijven de PC of laptop
vervangen. Door de oude computers te vervangen wordt alleen al
zo’n 30 procent aan energie bespaard. Het project is in 2011 van
start gegaan en zal in 2012 worden afgerond. Op dit moment
bestaan er ook plannen om de computers, die in de vestigingen
in Azië worden gebruikt, te vervangen. Van de oude computers en
randapparatuur worden alle gegevens gewist. De apparatuur wordt
vervolgens doorverkocht, waarna de opbrengst wordt gedoneerd naar
een nog nader te bepalen goed doel. In totaal levert het vervangen
van de PCs en laptops gedurende de looptijd van het contract met
de nieuwe leverancier een besparing op van: 1.717.050 kWh en een
vermindering van CO uitstoot van 1.064.567 kg CO .
2 2
Samenstelling CSR-board
• Cees ’t Hart, CEO en voorzitter
• Werner Buck, Corporate Director Public & Quality Affairs
• Kapil Garg, COO Consumer Products International
• Heidi van der Kooij, Corporate Director General Counsel &
Company Secretary
• Frank van Ooijen, Corporate Director Communication &
Sustainability Affairs
• Jaap Petraeus, Manager Corporate Environment & Sustainability
• Franc Reefman, Corporate Director Global Marketing
• Patrick Reekmans, Managing Director FrieslandCampina Benelux
• Atze Schaap, Corporate Director Co-operative Affairs
• Jaap de Vries, Corporate Director Human Resources

56 Bijlagen Bijlagen
57
Bijlagen
Verwerking van de rapportage en betrouwbaarheid van gegevens Verklarende woordenlijst
Milieu- en arbeidsveiligheidgegevens
De productielocaties in Nederland verzamelen al ruim tien jaar
milieu- en energiegegevens. Deze gegevens worden gerapporteerd
aan de overheid, als onderdeel van convenantafspraken. De
productielocaties in Duitsland en België rapporteren sinds 2004 de
milieugegevens aan de overheid.
Ook de productielocaties in Rusland, Thailand en de Verenigde
Staten rapporteren milieugegevens aan de overheid. Het centrale
milieudatasysteem van FrieslandCampina vormt de basis van de
rapportage. Dit is ontstaan doordat na de fusie de databases van
beide ondernemingen zijn samengevoegd. In totaal zijn
68 productie locaties opgenomen in deze database.
Voor het verslagjaar 2011 hebben alle 68 productie locaties de
relevante data gerapporteerd. Op basis hiervan zijn schattingen
gemaakt in dit verslag (waar schattingen zijn gemaakt is
dit aangegeven). De komende jaren wordt het milieu- en
arbeidsveiligheidregistratie- en rapportagesysteem verder
verbeterd. Nauwkeuriger dataverzameling is hiervan het resultaat.
Omdat eerst wordt gewerkt aan het verbeteren van het systeem is
onafhankelijke verificatie nu niet aan de orde.
Personeelsgegevens
Het aantal fte’s is gebaseerd op gegevens uit de financiële
systemen. De gegevens over ziekteverzuim en diversiteit
(leeftijd, geslacht, regio) zijn apart opgevraagd en verzameld.
De gerapporteerde data dekken 98 procent van het
personeelsbestand.
De komende jaren wordt het personeel registratie- en
rapportagesysteem verder verbeterd. Nauwkeuriger
dataverzameling is hiervan het gevolg.
Auditconvenant
Een convenant dat erop is gericht dat zo veel mogelijk industriële
eindgebruikers van energie vooraanstaand worden en blijven op
gebied van energie-efficiëntie in België.
BRC
De British Retail Consortium (BRC) is een inspectieprotocol
gebruikt door Britse retailers en omvat eisen waaraan leveranciers
moeten voldoen. De BRC vereist dat een kwaliteitssysteem
aanwezig is, dat HACCP toegepast wordt en dat de omgeving,
product, proces en personeel in dit systeem opgenomen zijn (Goede
Hygiëne Praktijk- vereisten).
CDM
Continue DiergezondheidsMonitor (CDM) is een ‘continue’
monitoring van de dier gezondheid op basis van bestaande
gegevens over de gezondheid van dieren. Het systeem levert
veehouders veel prak tische informatie op voor het monitoren van
de diergezondheid.
Codex
De Codex Alimentarius Commission (Codex) is een internationaal
forum dat internationale normen voor voedselproducten ontwikkelt,
met als doel de internationale volksgezondheid te beschermen en
de eerlijkheid van de handel in voedsel producten te bevorderen.
Convenant Schone en Zuinige Agrosectoren
Afspraken met verschillende partijen over energiebesparing,
gebruik en productie van duurzame energie en broeikasgasreductie
in Nederland.
CSR
Corporate Social Responsibility (CSR) oftewel maatschappelijk
verantwoord ondernemen (MVO).
Dutch Sustainable Growth Coalition
Samenwerkingsverband tussen belangrijkste Nederlandse
ondernemingen.
FNLI
De Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI) is de
koepelorganisatie van bedrijven en brancheorganisaties in de
Nederlandse levensmiddelenindustrie (food en non-food).
Foqus Planet
Duurzaamheidsprogramma voor de melkveehouderij.
Foqus SHE
Het FrieslandCampina-milieu- en veiligheidsmanagementprogramma.
FSSC 22000
De FSSC 22000-standaard is ontwikkeld door de Stichting Certificatie
Voedselveiligheid (SCV) en is de eerste wereldwijde standaard voor de
voedingsmiddelen industrie.
Fte
Fulltime equivalent: aantal medewerkers op basis van een fulltime
dienstverband.
GRI
Global Reporting Initiative (GRI) is de internationale richtlijn voor het
rapporteren over duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord
ondernemen.
GVO
Garantie van Oorsprong.
HACCP
Hazard Analysis and Critical Control Points (HACCP) is een
managementsysteem gericht op voedselveiligheid door middel van een
analyse en controle van biologische, chemische en fysieke gevaren van
de productie van grondstoffen, inkoop en verwerking tot productie,
distributie en consumptie van het eind product.
IDH
Initiatief Duurzame Handel (IDH). Deze Nederlandse organisatie
bundelt krachten in de samenleving en brengt koplopers uit
bedrijfsleven, vakbonden, milieuorganisaties, ontwikkelingsorganisaties
en overheid samen in daadkrachtige coalities.
IFS
De International Food Standard (IFS) is een door Duitse retailers
ontwikkelde certificatie standaard die op veel punten overeenkomt
met de Engelse BRC-standaard. De Franse retailers hebben zich ook
aangesloten bij de IFS-standaard.
IKB
Ik Kies Bewust (IKB), Nederlandse stichting achter het ‘Ik Kies Bewust’logo
voor producten die minder zout, suiker en verzadigde vetten
bevatten.
IMT
Convenant Integrale Milieu Taakstelling (IMT). In de IMT staan de
milieudoelstellingen voor de Nederlandse bedrijfstak in hun geheel aangegeven.
ISO 9001
Een norm die eisen stelt aan het kwaliteitsmanagementsysteem
van een organisatie en de manier waarop de organisatie met het
kwaliteitsbeleid omgaat.

58 Bijlagen Bijlagen
59
ISO 14001
Een van de normen van de ISO 14000-serie. Deze norm wordt
wereldwijd toegepast om milieumanagementsystemen op te zetten
en te certificeren.
ISO 26000
Een norm met verschillende doelstellingen die erop gericht is
organisaties te onder steunen bij de implementatie van MVO.
JOGG
In 2010 is in Nederland het Jongeren Op Gezond Gewicht-initiatief
(JOGG) gelanceerd, waaraan FrieslandCampina actief bijdraagt.
Door de JOGG-aanpak moeten voldoende bewegen en gezonder
eten de norm worden.
LTA Rate
De Lost Time Accidents Rate (LTA), ofwel de ongevallenfrequentieverhouding,
geeft aan hoeveel ongevallen er zijn geweest per
200.000 gewerkte uren.
LTO
De Land- en Tuinbouw Organisatie (LTO) is een Nederlandse
organisatie voor collectieve belangenbehartiging, individuele
dienst verlening en groepsgerichte activiteiten voor Nederlandse
agrarische ondernemers.
MJA-3
De meerjarenafspraken energie-efficiency zijn overeenkomsten
tussen de Nederlandse overheid en bedrijven en instellingen over
het effectiever en efficiënter inzetten van energie.
MTO
Medewerkerstevredenheidsonderzoek.
NGO
Non Governmental Organization.
NZO
De Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO) is de brancheorganisatie
voor de Nederlandse zuivelindustrie.
OHSAS 18001
Een richtlijn in de Occupational Health and Safety Assessment
Series.
QM-Milch
Het kwaliteitsborgingsysteem voor boerderijmelk in Duitsland.
RSPO
De Round table on Sustainable Palm Oil (RSPO) is een notforprofitassociatie
die belanghebbenden verenigt uit zeven
sectoren van de palmolie-industrie voor het ontwikkelen en
uitvoeren van wereldwijde normen voor duurzame palmolie.
RTRS
De Round Table on Responsible Soy (RTRS) is een internationaal
platform waarin soja producenten, sojahandel, verwerkende
industrie, banken en maatschappelijke organisaties samenwerken
om duurzaamheidscriteria voor de mondiale sojateelt te
ontwikkelen en te implementeren.
SAI-platform
Het Sustainable Agriculture Initiative (SAI) is een platform
opgericht door de voedingsmiddelenindustrie om wereldwijd te
communiceren over en actief te ondersteunen van de ontwikkeling
van duurzame landbouw waar verschillende belanghebbenden van
de voedselketen bij betrokken zijn.
Taskforce Duurzame Soja
Een platform van Nederlandse bedrijven in de sojaketen dat een
bijdrage wil leveren aan duurzame sojateelt.
Uitvoeringsagenda Duurzame Veehouderij
Een samenwerking tussen vier agrarische koepelorganisaties,
twee natuur- en milieuorganisaties, een bank, provincies en het
Nederlandse Rijk voor duurzame en diervriendelijke veehouderij.
UTZ CERTIFIED
Een wereldwijd certificeringsprogramma voor verantwoorde koffie,
thee en cacao.
VNO-NCW
VNO-NCW is de grootste ondernemings organisatie van Nederland.
De aangesloten bedrijven en (branche)organisaties — tezamen zo’n
115.000 ondernemingen — vertegenwoordigen 90 procent van de
werkgelegenheid in de Nederlandse marktsector.
WBCSD
De World Business Council for Sustainable Development (WBCSD)
is een wereldwijde organisatie op het gebied van management- en
sustainability vraagstukken.
Weidemelk
Melk van koeien die gedurende minimaal 120 dagen per jaar, ten
minste 6 uur per dag, van voorjaar tot najaar in de wei lopen.
WHO
De World Health Organisation (WHO) ofwel de
Wereldgezondheidsorganisatie is een gespecialiseerde organisatie
van de Verenigde Naties.
Externe vertegenwoordigingen
FrieslandCampina is lid van of neemt actief deel aan de volgende
overlegorganisaties:
• ABA/Detic (Belgische Aerosol Vereniging)
• APIYCNA (Asia Pacific Infant and Young Child Nutrition
Association)
• APRIL (Romanian Dairy Association)
• Asosiasi Industri Pengolah Susu (AIPS) Indonesia
• Asosiasi Perusahaan Produk berNutrisi untuk Ibu dan Anak,
APPNIA (Association 0f Indonesian Infant Food Manufacturers)
• Association for the Food Industries of Particular Nutritional Uses
of the European Union (IDACE)
• Association of International Juice Manufacturers (AIJN)
• ATLA (French Dairy Association)
• Belgische Confederatie Zuivelindustrie
• Centraal Orgaan Kwaliteitszorg Zuivel (COKZ)
• Chinese Dairy Federation
• Choices International Foundation
• CIAA (European Food and Drinks Industry Association)
• Codex Alimentarius Hungaricus Dairy Commission
• Dairy Campus
• Eigen Vervoerders Organisatie (EVO)
• EQCS (European Quality Control Systems for Juices, Nectars and
Juice containing Soft drinks)
• EU Pledge
• Eucolait (European Association of Dairy trade)
• European Chamber of Commerce in Vietnam
• European Dairy Association (EDA)
• European Whey Producers Association (EWPA)
• Fachverband der Milchwirtschaftler in Niedersachsen und
Sachsen-Anhalt e.V.
• Fachverband Westdeutscher Milchwirtschaftler e.V.
• Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI)
• Federation of Hungarian Food Industries
• Fenedex
• Fevia (Belgische Voedingsmiddelen Federatie)
• FMM (Federation of Malaysian Food Manufacturers)
• Food Industry Asia (FIA)
• Förderung der Milchwirtschaft NRW e.V.
• Forum Komunikasi Lintas Asosiasi (FORKAN)
• Gabungan Pengusaha Makanan Minuman Indonesia (GAPMMI)
• Gemeenschappelijk Zuivelsecretariaat (GEMZU)
• Global Dairy Platform
• Hungarian Dairy Association
• Infant and Pediatric Nutrition Association of the Philippines
(IPNAP)
• Initiatief Duurzame Handel (IDH)
• Initiatief Duurzame Soja
• International Dairy Federation (IDF)
• International Infant Food Association (ISDI)
• International Life Science Institute (ILSI Europe)
• Land- en Tuinbouworganisatie (LTO)
• Milch Industrie Verband (MIV) Duitsland
• Milch-Verwertungs-GmbH NRW
• Milchprüfring Baden-Würtenberg e.V.
• Milchwirtschaftlicher Verein Baden-Würtemberg e.V.
• Molkerei-Fachberat NRW
• Nationale Coöperatieve Raad
• Nederlands Nationaal Comité van de Internationale Zuivelbond
• Nederlands Normalisatie Instituut
• Nederlandse Vereniging Frisdranken, Waters en Sappen (FWS)
• Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO)
• Nedvang
• Productschap voor Zuivel (PZ)
• Regulier Overleg Warenwet (ROW)
• Rheinischer Landwirtschaft- Verband e.V.
• Round Table for Responsible Soy
• Round Table on Sustainable Palm Oil
• Russian Dairy Federation
• Sale of Infant Food Ethics Committtee Singapore (SIFECS)
• SEPTE (Federation of Greek Baby Food Industries)
• SEVGAP (Federation of Greek Dairy Industries)
• SEVT (Federation of Greek Food Industries)
• Stichting Food Valley
• Stichting Ik Kies Bewust
• Stichting RMO controle
• Stuurgroep UTZ cacao
• Sure Global Fair
• Sustainable Agriculture Initiative Platform (SAI)
• Task Force Duurzame Soja
• Top Institute Food and Nutrition
• Verband Lebensmittel ohne Gentechnik
• Vereniging Nederlandse Fabrikanten Kinder- en Dieetvoeding
(VNFKD)
• VLM ( Vereniging Logistiek Management)
• VNO-NCW
• World Cocoa Foundation
Deze lijst is niet geheel uitputtend.

FrieslandCampina voorziet dagelijks
honderden miljoenen mensen van
gezonde voeding, die rijk is aan
waardevolle voedingsstoffen. Het
gaat hierbij om zuiveldranken, baby-
& kindervoeding, kaas, boter, room,
desserts en nutritionele ingrediënten
op basis van zuivel. FrieslandCampina
heeft een breed productportfolio en
een grote geografi sche spreiding van
activiteiten. FrieslandCampina richt zich
op consumenten, professionele afnemers,
de voedingsmiddelenindustrie en de
farmaceutische sector.
Met een jaaromzet van 9,6 miljard
euro is FrieslandCampina een van
de grootste zuivelondernemingen in
de wereld. De onderneming is met
consumentenproducten actief in een
groot aantal landen in Europa, in Azië
en in Afrika. De verkoop aan industriële
afnemers vindt wereldwijd plaats.
FrieslandCampina heeft vestigingen
in 26 landen met in totaal 19.000
medewerkers. De producten van
FrieslandCampina vinden hun weg naar
meer dan 100 landen.
Zuivelcoöperatie FrieslandCampina U.A,
met 14.400 leden-melkveebedrijven in
Nederland, Duitsland en België,
is de eigenaar van Koninklijke
FrieslandCampina N.V.
Koninklijke FrieslandCampina N.V.
Stationsplein 4
3818 LE Amersfoort
T +31 33 713 3333
www.frieslandcampina.com