Lesbrief: Dansen op blote voeten Nicole Derycker - Davidsfonds
Lesbrief: Dansen op blote voeten Nicole Derycker - Davidsfonds
Lesbrief: Dansen op blote voeten Nicole Derycker - Davidsfonds
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Lesbrief</strong>:<br />
<strong>Dansen</strong> <strong>op</strong> <strong>blote</strong> <strong>voeten</strong><br />
<strong>Nicole</strong> <strong>Derycker</strong><br />
1
1. Auteur: <strong>Nicole</strong> <strong>Derycker</strong><br />
<strong>Nicole</strong> <strong>Derycker</strong> groeide <strong>op</strong> in Oostende. Ze<br />
behaalde een regentaat Frans-Geschiedenis en<br />
Engels in Brugge. Na haar <strong>op</strong>leiding stond ze enkele<br />
maanden in het onderwijs, daarna ging ze in een<br />
boekhandel werken. Daar kon ze naar hartelust<br />
grasduinen in de boeken die haar het meest<br />
interesseerden: werken over psychologie en<br />
spiritualiteit. De grote filosofische stromingen binnen<br />
het hindoeïsme trokken meer en meer haar<br />
aandacht. Twee reizen naar India volgden. Toen ze<br />
in Mumbai een <strong>op</strong>treden Zuid-Indiase tempeldans bijwoonde, was ze zo gefascineerd door<br />
de combinatie van dynamische kracht en verfijnde sierlijkheid die van deze dansvorm uitgaat<br />
dat ze besloot om zelf een Bharata Natyam<strong>op</strong>leiding te volgen. De meeste Bharata<br />
Natyamdansen brengen een ode aan de hindoegoden en –godinnen en <strong>Nicole</strong> raakte<br />
meteen gefascineerd door de intrigerende verhalen die over hen worden verteld. Naast het<br />
dansen werd het vertellen van deze verhalen aan jongeren en volwassenen een van haar<br />
activiteiten. Omdat schrijven een andere grote liefde van haar is, kon een jeugdboek waarin<br />
de klassieke Zuid-Indiase tempeldans en de godenverhalen een voorname rol spelen niet<br />
uitblijven.<br />
2
2. Inhoud<br />
Rani is een vrolijk, impulsief meisje van dertien. Toen ze zes maanden oud was, werd ze<br />
door haar Indiase moeder afgegeven in een kindertehuis. Later werd ze door Belgische<br />
ouders gead<strong>op</strong>teerd en kwam ze samen met hen naar België. Daar herinnert Rani zich niets<br />
meer van en ze is ook niet bijster geïnteresseerd in haar Indiase achtergrond.<br />
Dat verandert als ze zich inschrijft voor een zomerstage Zuid-Indiase tempeldans (Bharata<br />
Natyam) waar ze de veertienjarige Bram leert kennen. Bram is net terug van een vierjarig<br />
verblijf in India en als hij Rani voor het eerst ziet, is hij ervan overtuigd dat hij haar kent uit<br />
een vorig leven, een leven waarin ze een Indiase tempeldanseres was. Zijn interesse voor<br />
haar en voor haar geboorteland brengen Rani ertoe de pijn om haar verloren mama te<br />
durven voelen. Via een fotoboek en een boek vol aantekeningen van haar Belgische moeder<br />
komt ze een en ander te weten over zichzelf. Door haar contact met Bram en zijn ouders<br />
leert ze een boel over hoe het is om in India te leven. Ze blijft ook na de stage dansen – wat<br />
ze heerlijk vindt – en ze verdiept zich steeds meer in het lot van de tempeldanseressen.<br />
Alles komt in een stroomversnelling als Rani in de kerstvakantie voor het eerst ongesteld<br />
wordt. Terwijl Bram in Chennai <strong>op</strong> onderzoek trekt naar het kindertehuis waar ze als baby<br />
werd afgegeven, ontdekt Rani waarom er altijd een enorme spanning heerst tussen haar<br />
overbezorgde moeder en haar kordate grootmoeder. Kort daar<strong>op</strong> krijgt ze een brief in<br />
handen van haar Indiase mama. Eindelijk weet ze waarom die haar zomaar afgaf aan<br />
vreemden en nooit meer iets van zich liet horen. Als Rani haar veertiende verjaardag viert, is<br />
ze een stuk volwassener.<br />
3
3. Bespreking<br />
Doelgroep<br />
13+ (eerste - derde jaar secundair onderwijs).<br />
Dit is een boek voor jonge lezers die geïnteresseerd zijn in andere culturen, graag nadenken<br />
over grote levensvragen en graag lezen over vriendschap- en familierelaties.<br />
Opbouw<br />
Het boek telt 164 pagina’s en is onderverdeeld in 5 hoofdstukken:<br />
1. Bharata Natyam<br />
2. Over moeders en dochters<br />
3. Het lot van de tempeldanseressen<br />
4. Rani wordt vrouw<br />
5. Rakhizusje<br />
Voornaamste thema’s:<br />
Het verlangen van ad<strong>op</strong>tiekinderen om de biologische ouders te kennen<br />
Broer-zuster gevoel, vriendschap en verliefdheid, eerste erotische fantasieën<br />
De eerste menstruatie<br />
Moeder-dochter verhouding via de relatie tussen Rani en haar (ad<strong>op</strong>tie)moeder + die<br />
tussen Rani’s (ad<strong>op</strong>tie)moeder en haar grootmoeder<br />
Kennismaking met nieuwe cultuur<br />
Reïncarnatie<br />
Kastensysteem<br />
Personages<br />
De hoofdpersonages in het boek zijn Rani en Bram. Rani werd door haar ouders<br />
gead<strong>op</strong>teerd en stelde zich weinig vragen bij haar verleden. Daar komt verandering in door<br />
haar ontmoeting met Bram. Bram laat haar kennis maken met India waardoor Rani steeds<br />
meer interesse krijgt in haar geboorteland en wil weten waar ze vandaan komt. Rani en<br />
Bram brengen steeds meer tijd met elkaar door, en gaandeweg het verhaal worden ze<br />
verliefd <strong>op</strong> elkaar.<br />
De nevenpersonages zijn de ouders van Bram, en de ouders en de oma van Rani. Ook zij<br />
hebben een invloed <strong>op</strong> de gebeurtenissen in het leven van Rani. Daarnaast is er ook sprake<br />
van Juf Sallie. Zij is de danslerares van Rani die haar de Bharata Natyamdansen aanleert.<br />
4
Vertelperspectief<br />
Het verhaal wordt verteld vanuit het standpunt van Rani en is geschreven in de derde<br />
persoon. Hoewel er geen gebruik wordt gemaakt van ik-vorm, is het verhaal toch erg<br />
meeslepend en geraak je snel sterk betrokken bij de gebeurtenissen die Rani meemaakt.<br />
Soms wordt er doorheen de tijd gesprongen en ben je enkele weken verder in het verhaal.<br />
5
4. Lessuggesties<br />
4.1 Inleiding<br />
Fragment uit de film ‘Slumdog Millionaire’, kan een goed beeld geven over het leven in India.<br />
Het kan zorgen voor meer inleving in het verhaal en kan interesse <strong>op</strong>wekken bij de<br />
leerlingen.<br />
Leerlingen laten kijken naar de kaft en thema proberen afleiden:<br />
Titel? Zegt iets over dansen + <strong>op</strong> <strong>blote</strong> <strong>voeten</strong> (welke culturen dansen/leven/bidden<br />
<strong>op</strong> <strong>blote</strong> <strong>voeten</strong>?)<br />
Afbeelding? Afkomst meisje? Indiaas meisje + Dansvloer<br />
Thema: <strong>Dansen</strong> + India<br />
Daarna het thema/plot van het boek uitleggen.<br />
4.2 Behandeling van de verschillende thema’s in het boek<br />
Fragment individueel of klassikaal laten lezen. Daarna vragen <strong>op</strong>lossen en bespreken. Kan<br />
in groepjes of klassikaal.<br />
4.2.1 Hindoeïsme – Indiase cultuur<br />
Fragment 1: Rani tijdens de cursus Zuid-Indiase tempeldans ‘Bharata Natyam’.<br />
De juf tikt ongeduldig met haar stok <strong>op</strong> de houten blok die voor haar ligt. Snel stellen ze zich<br />
in vier horizontale lijnen <strong>op</strong>. Onmiddellijk hun posities innemen, was een van de eerste<br />
dingen die ze leerden. De stenen vloer is koud onder hun <strong>blote</strong> <strong>voeten</strong>. Rani staat helemaal<br />
vooraan, dat heb je als je klein bent. Wel lastig, vindt ze. Als ze een fout maakt, heeft<br />
iedereen het gezien en zelf kan ze nooit eens kijken hoe een ander het doet.<br />
‘Eerst de groet aan de aarde,’ beveelt de juf.<br />
Rani stampt eenmaal met de rechtervoet <strong>op</strong> de grond en eenmaal met de linker. Soepel<br />
hurkt ze, raakt de grond aan, dan haar ogen. Als ze weer recht<strong>op</strong> staat, groet ze<br />
achtereenvolgens met gevouwen handen alle goden, alle leraren en alle mensen.<br />
Oef, het valt nog mee, die stijfheid.<br />
‘Teeja, te,’ beveelt de juf.<br />
Ze nemen de beginpositie aan – de tenen naar buiten draaien, door de gespreide knieën<br />
zakken - en acht keer afwisselend met rechter- en met linkervoet stampen. Traag kl<strong>op</strong>t de juf<br />
de maat met de stok. ‘De maat van een normale hartslag,’ zegt ze. Rani probeert de romp<br />
6
goed in het midden te houden. Dan tikt de juf twee maal zo snel. Daarna drie maal. Rani<br />
hoort dat niet iedereen in de maat is.<br />
‘Taka dimi.’<br />
Dit is een nieuwe. De juf gaat staan en doet hem voor. ‘Blijf door de knieën zakken,’ roept ze<br />
als het hun beurt is, ‘demi-plié voor wie ballet volgt.’ ‘Nu dubbel ritme! Driedubbel!’ Zo gaat<br />
het door tot ze acht basispassen geoefend hebben.<br />
‘Tijd voor de handhoudingen.’ Ze gaan hijgend en bezweet in een grote kring zitten. De juf<br />
somt de handhoudingen <strong>op</strong> en samen met haar voeren ze die uit. Er zijn achtentwintig<br />
hasta’s voor één hand en vierentwintig voor de twee handen samen. Rani kent ze nog lang<br />
niet uit het hoofd.<br />
‘Ik stel voor dat jullie elk om beurten iets vragen of zeggen met de hasta’s die je al kent,’ zegt<br />
de juf. Zelf begint ze. ‘Waarom vliegen de vogels in de lucht?’ vraagt ze met de handen. Het<br />
meisje naast haar moet even nadenken. ‘Waarom zwemmen de vissen in het water?’<br />
gebaart ze dan. ‘Wat zeg ik?’ vraagt een ander meisje. Nog een ander zegt dat ze niet van<br />
slangen houdt. En weer een ander dat er een halsketting in een pakje zit.<br />
Nu is het Bram zijn beurt. Ik zie een mooi meisje, gebaart hij met een korte blik <strong>op</strong> haar. An<br />
heeft het gezien en maakt het teken voor verliefd zijn: de twee pinken in elkaar gehaakt. Snel<br />
kijkt ze van Rani naar Bram. Rani bloost en weet helemaal niets te bedenken. Stomme An<br />
ook, jaloers zeker? Wist ze maar hoe je “jaloers” kunt uitdrukken met handgebaren. Het<br />
meisje naast Rani kan ook niets verzinnen. ‘Oké,’ knikt de juf. ‘We houden ermee <strong>op</strong>. Een<br />
kwartier pauze.’<br />
Vragen:<br />
Wie kent Bharata Natyam of andere Indiase dansen? Wie heeft er ooit al van<br />
gehoord?<br />
Zijn er danser(essen) in de klas? Zou je geïnteresseerd zijn in deze manier van<br />
dansen? Waarom wel/niet?<br />
Filmpje laten zien <strong>op</strong> YouTube van Bharata Natyam<br />
Uitleg over Bharata Natyam<br />
Bharata Natyam is één van de oudste dansvormen uit India. Het werd meer dan 2000 jaar<br />
lang beoefend in de tempels in Zuid-India. Bharata Natyam werd vroeger overgedragen van<br />
moeder <strong>op</strong> dochter binnen het Devadasi systeem waarin vrouwen jonge meisjes <strong>op</strong>gedragen<br />
werden aan de tempels om de goden te dienen.<br />
Vandaag wordt Bharata Natyam niet langer in de tempels gedanst maar in theaters en <strong>op</strong> de<br />
podia van grote hotels en dit over de hele wereld. De dans heeft een breed gamma<br />
7
ewegingen en houdingen. en bestaat uit een mengeling van ritmische en mimische<br />
aspecten.<br />
Fragment 2: Bram over reïncarnatie<br />
Mijn lieve, kleine rakhizusje,<br />
Je kent mijn mening, maar voor het geval je die vergeten bent:<br />
Jonge kinderen die iets heel bijzonders kunnen, hebben dat volgens mij in een vorig leven<br />
geleerd. Ik denk trouwens dat wij allemaal alleen maar allerlei dingen kennen en kunnen<br />
omdat we dat in een vorig leven leerden. Dat we ons niets meer van vorige levens<br />
herinneren, is geen bewijs dat we die niet hebben beleefd. Weet jij nog iets over je verblijf in<br />
dat kindertehuis in Chennai? Toch heb je daar bijna anderhalf jaar gewoond. Gelukkig zijn er<br />
foto’s om dat te bewijzen.<br />
Buiten is het plots hevig beginnen waaien. Enkele dode bladeren dwarrelen over de haag<br />
heen het grasplein over. Mussen schieten alle kanten <strong>op</strong>. De t<strong>op</strong>pen van de p<strong>op</strong>ulieren<br />
zwaaien heen en weer als rietstengels. Tegelijk gaat de storm in zijn hoofd liggen. Waarom<br />
was hij eigenlijk zo kwaad? Omdat dat kleine zusje van jou je terecht gewezen heeft, maat!<br />
En daar kan jij niet goed tegen, macho die je bent. Ha! Zijn kleine zusje wordt groot. Nog<br />
even en ze zijn aan elkaar gewaagd, dat doemeisje en hij. Zou hij haar vertellen… Ach<br />
waarom eigenlijk niet. Zo ziet hij meteen of hij haar kan vertrouwen. “Denk als een krijger,<br />
voel als een krijger, handel als een krijger,” zou zijn kalaripayatleraar zeggen. Hij herleest<br />
zijn laatste zin: Gelukkig zijn er foto’s om dat te bewijzen.<br />
Wel, ik heb een foto van jou in mijn geest. Een uit een vorig leven. Toen heb ik je in een<br />
Indiase tempel zien dansen, gekleed als tempeldanseres. Niet dat je er helemaal uitzag<br />
zoals nu, maar het was toch jij. Zoals je dat wel eens in dromen hebt: je ziet iemand die<br />
absoluut niet <strong>op</strong> een vriend van je lijkt, maar toch weet je zeker dat het die vriend is.<br />
Dat beeld van jou kwam in me <strong>op</strong> toen ik je voor het eerst zag in de stage. Is dat een bewijs<br />
dat reïncarnatie bestaat? Voor mij wel. Ik heb het alvast niet verzonnen. Ik zag je en h<strong>op</strong>s,<br />
dat beeld kwam voor “ mijn geestesoog”, zoals ze dat zo mooi zeggen.<br />
Nu tevreden?<br />
Bram<br />
P.S. Wil je nu dat ik naar dat tehuis ga of niet? Indien wel, graag foto!<br />
Vragen:<br />
Wat weet je over reïncarnatie? Na je dood terugkomen als mens of dier, naargelang<br />
je al dan niet goed hebt geleefd <strong>op</strong> de aarde in je vorig leven. Welke godsdienst heeft<br />
het over reïncarnatie? Hindoeïsme<br />
8
Geloof je in reïncarnatie? Waarom wel/niet? Indien niet: wat geloof je dan wel?<br />
Vergelijking met andere godsdiensten. Vb.: wat geloven de Christenen over het leven<br />
na de dood? Vb.: Christenen geloven in de hemel en hel.<br />
Fragment 3: Het kastensysteem in India<br />
‘Ik vroeg Bram net of het kastensysteem nog altijd even diep verankerd is in de Indiase<br />
samenleving.’<br />
‘Helaas wel,’ zucht Armand. ‘Het is nu al meer dan een halve eeuw officieel afgeschaft, maar<br />
dat heeft weinig of niets veranderd aan de feitelijke toestand. De kaste waartoe je behoort,<br />
bepaalt nog steeds wat je mag eten en met wie, welk beroep je mag uitoefenen, waar je<br />
woont, met wie je mag trouwen en nog zoveel meer.’<br />
‘Taratata,’ trompettert ma terwijl ze met een hand de keukendeur <strong>op</strong>enzwaait, een dienblad<br />
vol glazen bekers <strong>op</strong> de andere balancerend. ‘Tijd voor een nagerechtje!’<br />
Rani vindt het wel leuk dat ma zo vrolijk doet, dat is ze niet van haar gewend. Het dessert<br />
ziet er aantrekkelijk uit: een crèmekleurige pudding met boven<strong>op</strong> stukjes pistache,<br />
gedroogde abrikozen en amandelschijfjes.<br />
Oma laat zich niet afleiden. ‘Proberen de leden van de laagste kaste dan niets aan hun<br />
levensomstandigheden te veranderen? En de onaanraakbaren? Voor hen is het<br />
kastensysteem niet bepaald mals, heb ik begrepen.’<br />
‘Dat is niet zo eenvoudig, je mag niet vergeten dat hun voorouders al eeuwenlang volgens<br />
dat systeem leven. Het voelt een beetje als verraad om daar verandering in te brengen.’<br />
Oma knikt. ‘Dat begrijp ik. Bepaalde toestanden verdwijnen maar na lange tijd. Kijk maar hoe<br />
het er vijftig jaar geleden bij ons nog aan toe ging. Toen werden jonge mensen ook nog vaak<br />
verplicht te trouwen met iemand van dezelfde stand. Gelukkig is die tijd voorbij. Al zijn er nog<br />
altijd lieden die vinden dat je bij je eigen soort volk moet blijven.’<br />
Rani verstijft. Ze durft ma niet aan te kijken. Er valt een eigenaardige stilte. Karen lijkt te<br />
voelen dat er iets niet kl<strong>op</strong>t. ‘Daar doen wij niet aan mee, hé,’ zegt ze. ‘Bij ons is het enige<br />
criterium of iemand zijn of haar hart <strong>op</strong> de juiste plaats heeft.’<br />
Vragen:<br />
Vergelijk het kastensysteem in India met de Belgische samenleving. In België wordt<br />
geen kastensysteem toegepast. Dus iedereen leeft <strong>op</strong> gelijke voet en wordt gelijk<br />
behandeld? Neen, hoewel er geen sprake is van een kastensysteem, is er toch<br />
ongelijkheid door onzichtbare mechanismen die ingebed liggen in onze samenleving<br />
(vb. buitenlanders worden in de ogen van Westerse mensen nog steeds gezien als<br />
9
dieven, agressievelingen, herriesch<strong>op</strong>pers, luieriken die <strong>op</strong> de kap van andere<br />
mensen leven, … veel mensen handelen nog steeds volgens hun vooroordelen).<br />
4.2.2 Ad<strong>op</strong>tie<br />
Fragment 4: over de ad<strong>op</strong>tie van Rani en haar vragen naar haar afkomst<br />
‘En ze trouwden en leefden nog lang en gelukkig,’ grinnikt Bram zijn vader.<br />
‘Inderdaad,’ valt pa hem bij, ‘alleen kregen we geen kindjes en dat wilden we toch heel<br />
graag. Op zijn minst eentje, en dan liefst een meisje, en nog het allerliefst een Indiaas<br />
meisje. En dat is ons gelukt.’ Hij slaat een arm om Rani’s schouders en drukt haar dicht<br />
tegen zich aan. Haar moeder kucht. Doet ze altijd als ze een beetje zenuwachtig is.<br />
‘Is dat moeilijk, een kind uit het buitenland ad<strong>op</strong>teren?’ vraagt Bram.<br />
Pa slaat zijn ogen naar het plafond. ‘Een echte lijdensweg! Je wilt het zo graag en liefst<br />
meteen, maar er gaat een enorme papiermolen aan vooraf. Je moet ook cursussen volgen<br />
en aan allerlei voorwaarden voldoen. Er gaan gemakkelijk twee à drie jaar overheen. Maar<br />
als het eindelijk zover is, als je mag vertrekken naar het tehuis waar je kind <strong>op</strong> je wacht, dan<br />
is dat allemaal vergeten. En als je dat kind dan eindelijk in de armen neemt …’ Weer drukt hij<br />
Rani tegen zich aan.<br />
‘Hebt u daar ook Rani’s echte ouders ontmoet?’<br />
‘Bram, zo is het wel genoeg!’ Zijn vaders stem klinkt streng.<br />
‘Sorry,’ mompelt Bram, ‘ik wou niet…’<br />
‘Geeft niet, Bram,’ sust ma. ‘Nee, de zusters vertelden ons alleen dat Rani’s mama een<br />
ongehuwde moeder was die niet meer zelf voor haar kind kon zorgen. Ze bracht Rani naar<br />
het tehuis toen ze zes maanden oud was. Anderhalf jaar later kwam ze bij ons.’<br />
Er zijn momenten dat Rani haar moeder hartgrondig verwenst en dit is zo’n moment. Waar<br />
haalt ma het recht om haar grootste geheim te verklappen! En dan nog aan Bram! Aan Bram<br />
die ze wijsmaakte dat haar ouders dood zijn. Ze werpt hem een snelle blik toe. Hij kijkt alsof<br />
hij blij is, erg blij. Waar bemoeit die gast zich eigenlijk mee! Met een ruk schuift ze haar<br />
halfvolle bord van zich af. Gelukkig maakt niemand daar een <strong>op</strong>merking over. Als ze van<br />
tafel gaan wil ze niet nog een keer met Bram mee naar zijn kamer. Ze blijft liever stilletjes bij<br />
de koffiedrinkende volwassenen zitten in de salon. Bij het afscheid durft ze hem nauwelijks<br />
aan te kijken.<br />
(…)<br />
10
Ik ben wel dertien, denkt ze. Dertien en een half. Haar ogen vullen zich met tranen. Ze begint<br />
te snikken, te snikken, het lijkt wel of ze nooit meer zal kunnen <strong>op</strong>houden. Ze voelt zijn grote<br />
warme hand <strong>op</strong> haar hoofd. Daar moet ze nog meer van huilen, ze kan nauwelijks adem<br />
krijgen en moet recht<strong>op</strong> gaan zitten. Pas als ze een beetje bedaart, kan ze horen wat hij de<br />
hele tijd tegen haar zegt: ‘Huil maar meid, huil het er maar eens allemaal uit. Huil maar.’ Hij<br />
reikt haar een papieren zakdoekje uit het doosje <strong>op</strong> haar nachttafel en gaat naast haar <strong>op</strong><br />
bed zitten, zijn arm om haar schouders. Ze laat haar hoofd tegen zijn sterke lichaam rusten.<br />
En dan zegt ze iets waar ze zelf van schrikt als ze het hoort. ‘Ik wil mijn mama,’ zegt ze, ‘mijn<br />
echte mama.’ Prompt begint ze weer te huilen. Heel zachtjes nu.<br />
Pa antwoordt niet. Hij drukt haar alleen nog wat steviger tegen zich aan. Zo zitten ze een<br />
hele tijd. De tranen blijven komen, zonder geluid. Alsof er diep in haar iets <strong>op</strong>engebarsten is<br />
en al het verdriet dat zich daar heeft <strong>op</strong>geho<strong>op</strong>t naar buiten stroomt. Als een bergriviertje. Ze<br />
probeert niet om het tegen te houden. Het is veilig hier in haar eigen kamer, de gordijnen<br />
dicht, de deur dicht. Samen <strong>op</strong> bed met pa zijn armen om zich heen. Ze haalt diep adem en<br />
snuit nog eens flink haar neus. Het riviertje is gest<strong>op</strong>t met vloeien.<br />
‘Ik heb je wat te vertellen, meid,’ zegt pa zacht. ‘Wil je eventjes naar me luisteren?’<br />
Ze knikt. Hij legt de donsdeken over haar heen en gaat tegenover haar in de bureaustoel<br />
zitten.<br />
‘Ma en ik wisten dat dit eerstdaags zou gebeuren’, begint hij. ‘Eigenlijk hadden we het al<br />
eerder verwacht. We hebben je al die jaren zoveel mogelijk verteld over het land waar je<br />
vandaan komt, over hoe de mensen daar leven en over hoe ze over het leven en de wereld<br />
denken. Maar nu wil je meer weten en dat kan. Je ma heeft een fotoboek voor je<br />
bijgehouden. Er staan foto’s in vanaf het moment dat je in het kindertehuis kwam tot nu. Ze<br />
hield ook een soort dagboek bij waarin ze <strong>op</strong>schreef wat je allemaal uitspookte hier, bij ons.<br />
Als je dat wilt, brengt ze die straks alle twee naar je kamer. Dan kan je erin kijken en lezen<br />
wanneer je er zin in hebt. Wat denk je? Is dat een goed begin?<br />
‘Een goed begin? Een begin van wat?’<br />
‘Van de zoektocht naar je mamma. Want dat is toch wat je echt wil, hé? Je mamma<br />
terugvinden?’<br />
Vragen:<br />
Is er iemand gead<strong>op</strong>teerd? Ken je iemand die gead<strong>op</strong>teerd werd?<br />
Wat vind je van de eerste reactie van Rani? Waarom zou ze tegen Bram gelogen<br />
hebben over de dood van haar biologische moeder?<br />
Zou jij meer willen weten over je afkomst? Waarom wel/niet?<br />
11
Vind je het een goed idee dat de moeder van Rani een fotoboek en een dagboek<br />
voor haar heeft bijgehouden? Waarom wel/niet? Denk je dat het Rani helpt bij de<br />
zoektocht naar zichzelf?<br />
Hoe zou jij omgaan met je gead<strong>op</strong>teerde zoon/dochter? Hoe zou jij de situatie<br />
aanpakken? Zou jij ook een fotoboek of iets dergelijks maken? Waarom wel/niet? Vb.<br />
kennis laten maken met land van afkomst door ernaar <strong>op</strong> vakantie te gaan, contact<br />
met andere ad<strong>op</strong>tiekinderen met dezelfde afkomst,…<br />
4.2.3 Relatie met ouders + abortus<br />
Fragment 5: ruzie tussen Rani en haar moeder<br />
Rani zit wrokkig voor zich uit te staren. Ze wilde gewoon met de trein gaan, maar nee, ma<br />
moet en zal haar brengen. De hele rit zegt ze geen woord. Ma ook niet. Lastig is dat. Ma is<br />
altijd de eerste om een ruzie tussen hen bij te leggen. De stilte werkt <strong>op</strong> haar zenuwen. Ze<br />
kijkt vluchtig <strong>op</strong>zij. Haar moeder is bleek, haar ogen zien rood. Zou ze vanmorgen weer<br />
gehuild hebben? Wat is er toch aan de hand?<br />
‘Ik ho<strong>op</strong> maar dat we dicht bij de studio kunnen parkeren,’ zegt ma. ‘Heeft juf Sallie daar<br />
niets over gezegd?’<br />
‘Nee.’<br />
‘En jij hebt er natuurlijk niet aan gedacht haar dat te vragen!’<br />
‘Nee.’ Rani’s thermometer komt stilaan in het rood te staan.<br />
‘Als jij maar aan de deur wordt afgezet, ik moet verder mijn plan maar trekken!’<br />
Dat is erover! ‘Ik wilde helemaal nergens afgezet worden!’ schreeuwt ze. ‘Ik wou met de trein<br />
gaan! Maar dat mocht natuurlijk weer niet. Straks word ik nog aan de leiband gelegd!’<br />
Tot haar schrik begint ma te snikken. Ze klemt het stuur zo hard vast dat haar kneukels wit<br />
worden. ‘Ma, hou <strong>op</strong>, straks verongelukken we nog!’ Ze ziet hoe haar moeder vecht om weer<br />
controle over zichzelf te krijgen en een paar keer diep ademhaalt. ‘Geen schrik,’ snuift ze,<br />
‘we zijn er,’ en ze parkeert de auto langs de stoep. Parkeerplaatsen zat! Rani kijkt naar de<br />
huisnummers. Juf Sallies studio is aan de overkant. Ze blijft zitten, weet niet wat gezegd of<br />
gedaan. Ma snuit haar neus. ‘Sorry,’ zegt ze, ‘maar het wordt me allemaal een beetje teveel.’<br />
‘Wat is er dan, ma?’ Voorzichtig legt ze haar hand <strong>op</strong> haar moeders knie.<br />
‘Ach, mijn dochter wordt groot en daar kan ik niet zo goed tegen. En met oma had ik gisteren<br />
weer ruzie. Niets ernstig,’ voegt ze er gauw aan toe, ‘het komt alleen een beetje ongelegen.’<br />
‘Ruzies komen altijd ongelegen.’<br />
‘Vind jij dat ook? Zullen we er dan maar een eind aan maken?’<br />
‘Graag!’ Opgelucht geeft ze ma een zoen. ‘Tot binnen anderhalf uur?’ vraagt ze.<br />
‘Tot binnen anderhalf uur. Veel plezier!’<br />
12
Fragment 6: Vader van Rani vertelt waarom haar moeder en oma <strong>op</strong> gespannen voet<br />
leven.<br />
Het is een lang verhaal, dat van ma en oma.’ Hij kijkt haar zo teder aan, dat ze er verlegen<br />
van wordt. Dan begint hij te vertellen.<br />
‘Ik was al vijfentwintig toen je ma voor het eerst mijn boekhandel binnenstapte. Ik was<br />
meteen verliefd <strong>op</strong> haar. Ze zag er zo fris uit, zo écht, zo begerig om te weten ook en ze was<br />
heel mooi. Je hebt geen idee hoe mooi ze was.’ Pa droomt even weg. Was ik haar kind, dan<br />
zou ik nu vragen of ik <strong>op</strong> haar lijk, denkt Rani, en ze voelt zich weer verdrietig. Gelukkig<br />
merkt pa het niet. Hij neemt een slokje thee en kijkt dromerig voor zich uit. ‘Ik heb wel heel<br />
erg mijn best moeten doen om haar voor me te winnen, bij haar was het duidelijk geen liefde<br />
<strong>op</strong> eerste gezicht. Maar het is me gelukt! Een jaar later trouwden we met elkaar.’<br />
‘Was oma blij dat je met ma wou trouwen?’ vraagt ze.<br />
‘Ach, je kent oma, nuchter als altijd. Ze was niet bijster enthousiast maar ze was er ook niet<br />
tegen. Je <strong>op</strong>a mocht me heel graag en dat was wederzijds.’ Rani schrikt <strong>op</strong>. Dat is waar ook,<br />
haar <strong>op</strong>a leefde toen nog! Ze kan zich maar met moeite voorstellen dat oma ooit getrouwd<br />
was en kinderen had. Twee dochters. Er was vroeger meer leven in huis bij oma dan hier.<br />
Ma is een gelukzak, denkt ze. Die had iemand van ongeveer haar eigen leeftijd om mee te<br />
spelen. Ik zit hier al al die jaren moederziel alleen. Weer heeft ze ontzettend medelijden met<br />
zichzelf.<br />
Er schiet haar een nieuwe vraag te binnen, ze bloost. Bijna niemand merkt het als ze bloost,<br />
dat is het voordeel van een donkere huidskleur. Pa wel. ‘Wat?’ vraagt hij.<br />
‘Eh, niks, ik…’<br />
‘Komaan meid, voor de dag ermee!’<br />
Ze aarzelt nog steeds, dan spuwt ze het eruit: ‘Hebben ma en jij gevrijd voor jullie trouwden?’<br />
Pa schiet in de lach. ‘Wat een geweldige dochter heb ik toch! Daar wou ik net over beginnen,<br />
maar ik durfde niet goed. En nu effen je zomaar de weg voor me.’ Hij kijkt haar<br />
hoofdschuddend aan, dan wordt hij weer ernstig. ‘Wel, ik wilde dat maar al te graag, maar<br />
ma hield al die tijd de boot af. Hoe dichter onze huwelijksdatum naderde, hoe zenuwachtiger<br />
ze werd. Drie maanden voor we zouden trouwen, vertelde ze me eindelijk wat er aan de<br />
hand was.’ Hij pauzeert even en neemt nog een slokje thee. Rani durft niet te bewegen, zo<br />
bang is ze dat hij niet meer verder zal gaan. Maar dat doet hij wel.<br />
‘Het gebeurde <strong>op</strong> het verjaardagsfeestje van een vriendin. Ma dronk er iets teveel alcohol en<br />
vrijde nadien met een jongen die ze niet eens zo goed kende. Een tijdje nadien merkte ze<br />
dat ze zwanger was. Ze was pas vijftien toen en ze durfde het niet aan haar ouders te<br />
vertellen. Ze was vooral bang voor oma haar reactie en ergens kan ik dat wel begrijpen.’<br />
13
Rani probeert het zich voor te stellen: oma, jonger, misschien nog kordater dan nu en ma,<br />
een meisje nog, ma, die zelfs nu de felle reacties van oma nauwelijks aankan.<br />
‘Dus zocht ma hulp bij een oudere vriendin die haar ergens bracht waar ze de foetus<br />
wegnamen,’ vervolgt pa.<br />
‘Naar een abortuskliniek?’<br />
‘Helaas niet. Abortus was toen nog niet wettelijk toegestaan, enkele uitzonderingen daar<br />
gelaten. Je moeders vriendin bracht haar bij een vrouw die kort daarvoor ook bij haar een<br />
abortus had uitgevoerd. Alles was toen prima verl<strong>op</strong>en. Maar bij je moeder was dat niet het<br />
geval. Ze begon hevig te bloeden en haar vriendin belde tegen de zin van de vrouw een<br />
ambulance. Gelukkig maar. Je moeder werd in allerijl naar het ziekenhuis gebracht. Daar<br />
hebben ze de bloedingen kunnen st<strong>op</strong>pen en zo haar leven gered.’<br />
‘Maar zo kwam oma het toch te weten, natuurlijk.’<br />
‘Inderdaad. En sindsdien is het nooit meer echt goed gekomen tussen ma en oma.’<br />
Rani zwijgt. Wat pa haar net vertelde, overrompelt haar. Zoveel gedachten in haar hoofd.<br />
Ook pa zwijgt. Zo zitten ze een tijdje stil bij elkaar. Ze staart naar de lichtjes in de kerstboom.<br />
‘Wat ik me afvraag,’ zegt ze tenslotte, ‘is waarom ma niet met jou wou vrijen. Jij had haar<br />
toch niet zwanger gemaakt?’<br />
‘Dat weet ik niet precies. Waarschijnlijk was het moeilijk voor haar om nog een man te<br />
vertrouwen na wat er gebeurd was. Maar ik moet bekennen dat ik me toen ook dezelfde<br />
vraag stelde. De situatie was helemaal anders. Ik hield van haar, wou met haar samenleven,<br />
een gezin stichten.’ Er glijdt een pijnlijke trek over zijn gezicht, een trek die ze nog nooit bij<br />
hem gezien heeft.<br />
Haar oorspronkelijke vraag schiet haar weer te binnen. Niet meer belangrijk, denkt ze, maar<br />
ze stelt hem toch. ‘Hebben jullie dan toch nog gevrijd voor jullie trouwden?’<br />
Pa lijkt weer ontspannen en plagerig. ‘Dat hang ik lekker niet aan dat mooie neusje van je,<br />
nieuwsgierig Aagje! Dat is iets tussen je moeder en mij.’<br />
‘Hé, wat flauw!’ pruilt ze. En <strong>op</strong>eens boos: ‘Als ik ooit met een jongen naar bed ga, vertel ik je<br />
er lekker ook niets over.’<br />
Vragen:<br />
Kan je begrijpen dat de moeder van Rani het er moeilijk mee heeft dat Rani haar<br />
echte familie wil gaan zoeken? Waarom wel/niet?<br />
Hoe is de relatie met je ouders? Waarom vind je een goede band met je ouders (niet)<br />
belangrijk? Vind je het belangrijk dat je met hen over alles kan praten? Of zal je<br />
eerder met vrienden of vriendinnen praten over ‘gevoeligere’ thema’s’ zoals<br />
bijvoorbeeld seksualiteit?<br />
14
Vind je dat de vader van Rani goed kan omgaan met haar vragen? Hoe zou jij<br />
hierover met je ouders willen praten?<br />
Vind je dat de moeder van Rani de juiste beslissing heeft genomen met de abortus?<br />
Waarom is de oma van Rani boos <strong>op</strong> haar moeder? Ze is niet onmiddellijk boos<br />
vanwege de abortus, maar door het feit dat Rani’s moeder alles verzwegen heeft.<br />
Aan de meisjes: zouden jullie hierover durven/kunnen praten met je moeder en/of<br />
vader? Waarom wel/niet?<br />
4.3 Keuze uit creatieve <strong>op</strong>drachten<br />
Schrijf een brief naar Rani. (Wat zijn je vragen aan haar? Wat wil je zelf vertellen?)<br />
Schrijf een recensie over het boek (Wat vond je goed/slecht? Welke elementen zijn<br />
voor verbetering vatbaar? Wat zou jij aanpassen in het verhaal?, …)<br />
Schrijf een ander einde aan het verhaal<br />
Maak een visuele voorstelling van het verhaal of van een passage uit het verhaal<br />
(een tekening, schilderwerk, collage,…)<br />
Breng enkele voorwerpen in verband met het boek. Noteer welke voorwerpen je<br />
hiervoor gekozen hebt en waarom jij ze belangrijk vindt voor het boek en welke<br />
thema’s/ passages/ gevoelens/… ze vertegenwoordigen.<br />
Maak een fotoboek over je eigen afkomst.<br />
Speel een scène uit het boek na met enkele klasgenoten voor de klas.<br />
4.4 Conclusie/ ter afsluiting<br />
Zou je <strong>op</strong> basis van bovenstaande fragmenten geïnteresseerd zijn om het boek te<br />
lezen? Waarom wel/niet?<br />
Waar<strong>op</strong> baseer jij je als je beslist om een boek al dan niet te lezen?<br />
Had je verwacht dat deze thema’s aan bod zouden komen, dat het boek hierover zou<br />
handelen?<br />
Hoe denk je dat het verhaal eindigt? Rani gaat alleen met haar ouders naar India,<br />
zonder Bram. Bram is naar Londen verhuisd en Rani heeft minder contact met hem.<br />
Op haar verjaardagsfeestje voor haar veertiende leert ze Cor kennen…<br />
15