Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
‘Stiefvader!’<br />
‘...en je moeder is afgelopen? Je móét...’<br />
Ze wist niet van ophouden.<br />
En ik wilde niets zeggen, niets horen. Als ik zweeg, stond alles<br />
stil. Zolang niemand mij vertelde dat moeder en Landau waren<br />
vermoord, kon ik doen alsof ze nog in leven waren.<br />
Na een tijdje begon Nana zich aan mijn passiviteit te ergeren.<br />
‘Is er dan niemand, die... ’<br />
‘Mijn neef Seno misschien.’<br />
Als iemand die jaren overleefd zou hebben, dan hij: Seno Aardenwerk,<br />
de voorzichtige.<br />
‘Doe nou maar,’ zei ze, ‘dan weet je het.’<br />
In december 1946 ging ik naar het postkantoor van Serro, waar<br />
een telefonist mij in verbinding zou stellen met Amsterdam, Holland.<br />
Het was nauwelijks voor te stellen dat Seno zich aan de andere<br />
kant van de lijn zou bevinden. Ik plaatste hem in gedachten in de<br />
gang van zijn ouderlijk huis in de Van Breestraat. Daar waar de telefoon<br />
naast de kapstok aan de wand hing.<br />
Ik luisterde naar de korte dringende tonen die hem sommeerden<br />
de hoorn van de haak te pakken.<br />
Kom, sprak ik mezelf moed in, hoe groot is de mogelijkheid<br />
dat hij er ook echt ís? Tot mijn schrik werd ik snel doorverbonden,<br />
alsof hij op mij zat te wachten.<br />
Seno had vier jaar in kelders en op zolders doorgebracht en<br />
was na de bevrijding gewoon met de tram naar huis gegaan. De<br />
woning was leeggehaald en dichtgespijkerd. Beetje bij beetje had<br />
hij een huishouden bij elkaar gescharreld. Kleine dingetjes. Opgelapte<br />
spullen. Zijn stem was zwak. Hij zei blij te zijn te horen dat ik<br />
de oorlog wél had overleefd.<br />
‘Jouw moeder is niet teruggekomen. Landau ook niet.’<br />
Seno had maanden achtereen, op het Centraal Station en bij het<br />
Portugees-Israëlitisch Ziekenhuis in de Plantage Franselaan, tevergeefs<br />
naar zijn vader, mijn oom Louis, gezocht.<br />
‘Uiteindelijk heb ik hen alle drie op een lijst van het Rode Kruis<br />
22