jubileumkrant - Nvve

More documents

Recommendations

Info

4 Grensverleggende rechtszaken 1973 De eerste belangrijke rechterlijke beslissing over euthanasie werd genomen door de rechtbank in Leeuwarden. Deze kreeg in 1973 de zaak-Postma voorgelegd. Huisarts G. Postma had haar bejaarde moeder, op haar uitdrukkelijke verzoek, in 1971 een dodelijke dosis morfine toegediend. De rechtbank formuleerde in deze zaak voor het eerst vier zorgvuldigheidseisen: de patiënt is door ziekte of ongeval ongeneeslijk ziek; het lichamelijk of geestelijk lijden is voor de patiënt ondraaglijk; de patiënt heeft schriftelijk te kennen gegeven het leven te willen beëindigen; de ingreep is door een arts verricht. Postma had aan de zorgvuldigheidseisen voldaan, maar kreeg toch een week voorwaardelijk omdat de gebruikte methode als fout werd beoordeeld. 1981 Een tweede belangrijke beslissing is die van de rechtbank in Rotterdam. In deze zaak ging het om C. Wertheim die een 67-jarige vrouw behulpzaam was bij zelfdoding. De vrouw was alcoholiste, had vanaf haar jeugd veel ellende meegemaakt en leefde geïsoleerd. Ze dacht ook kanker te hebben; bij sectie bleek dit echter niet te kloppen. Wertheim werd veroordeeld tot zes maanden voorwaardelijk. De rechter greep bij de uitspraak terug op de zorgvuldigheidseisen die de rechtbank in Leeuwarden had geformuleerd en voegde eraan toe dat de beslissing om hulp bij zelfdoding te verlenen niet door één persoon mag worden genomen en bij de beslissing altijd een arts betrokken moet zijn, die het dodelijke middel voorschrijft. 1984 In de zaak van de Alkmaarse huisarts P. Schoonheim werd voor het eerst een beroep op overmacht (artikel 40 Wetboek van Strafrecht) gehonoreerd. De betrokken arts had het leven beëindigd van een Euthanasie, de praktijk van dichtbij bekeken In het boek Euthanasie, de praktijk van dichtbij bekeken, dat Hans van Dam schreef in opdracht van de NVVE, vertellen artsen openhartig over hun ervaringen met euthanasie en hulp bij zelfdoding. Ervaringen uit de tijd na de euthanasiewet, maar ook van (lang) daarvoor, toen alles nog in het geniep moest gebeuren en de soms dramatische gevolgen daarvan. In Euthanasie, de praktijk anders bekeken krijgen nabestaanden voor het eerst de mogelijk om hún kant van het verhaal te vertellen. Indringende, ontroerende en soms ook schrijnende verhalen die niet alleen de goede kanten van de euthanasiepraktijk in Nederland belichten maar ook de schrijnende tekorten daarvan. Deze bon kunt u opsturen naar: NVVE, Postbus 75331, 1070 AH Amsterdam 95-jarige invalide vrouw. De rechter ontsloeg hem van rechtsvervolging op grond van psychische noodtoestand. De arts zat klem tussen twee onverenigbare plichten: het leven te behouden en het lijden te verlichten. De rechter erkende ook “de verregaande ontluistering van de persoon” als grond voor euthanasie. De uitspraak van de Hoge Raad kwam voor velen onverwacht. De strafkamer van de Hoge Raad stond bekend als “een katholieke kamer”. Drie van de vijf leden die het arrest wezen waren katholiek. 1994 Psychiater B. Chabot uit Haarlem hielp in 1991 een zwaar depressieve vrouw een eind aan haar leven te maken door haar dodelijke medicijnen te geven. De 50jarige vrouw, die eerder een zelfdodingspoging had gedaan, vond dat haar leven geen zin meer had na een stukgelopen huwelijk en het overlijden van haar beide zoons. De Hoge Raad oordeelde, evenals de rechtbank Assen en het gerechtshof Leeuwarden, dat er sprake was van een voor de vrouw ondraaglijk en uitzichtloos lijden en de oorzaak van het lijden niet afdoet aan de mate waarin dat lijden wordt ervaren. Daarmee werd lijden voor het eerst losgekoppeld van een daaraan ten grondslag liggende ziekte. Omdat Chabot had verzuimd zijn patiënte door een tweede psychiater persoonlijk te laten onderzoeken, verklaarde de Hoge Raad Chabot wel schuldig maar legde geen straf op. 2002 In april 1998 beëindigt oud PvdA-senator Brongersma zijn leven met behulp van medicijnen die zijn huisarts P. Sutorius hem had gegeven. Brongersma had geen ernstige lichamelijke of psychiatrische kwalen, maar was “levensmoe”. Hij vond dat het leven hem geen enkel perspectief meer bood. De rechtbank in Haarlem kwam tot de conclusie dat Brongersma ondraaglijk en uitzichtloos leed en er geen perspectief op verbetering of verandering was. Daarmee kon de huisarts terecht een beroep doen op overmacht. Sutorius werd ontslagen van rechtsvervolging. Het gerechtshof in Amsterdam en later ook de Hoge Raad oordeelde dat Sutorius de hulp niet had mogen geven. Niet omdat Brongersma niet ernstig zou hebben geleden of omdat de huisarts fouten zou hebben gemaakt. Maar omdat de aard van het lijden Hierbij bestel ik als lid (aankruisen wat voor u van toepassing is): DHR/MW ADRES (Advertentie) Euthanasie, de praktijk van dichtbij bekeken - Interviews met artsen. 2007 van € 19,50 voor € 15,- POSTCODE WOONPLAATS geen hulp bij levensbeëindiging toestaat: levensmoeheid is geen ziekte en daarom geen grond voor hulp bij zelfdoding. Sutorius werd schuldig verklaard zonder oplegging van straf. ■ Euthanasie kan in Nederland worden bestraft met een gevangenisstraf van maximaal twaalf jaar. Hulp bij zelfdoding met een gevangenisstraf van ten hoogste drie jaar. Ik machtig de NVVE het verschuldigde bedrag eenmalig van mijn bank- of postbankrekening af te schrijven DATUM HANDTEKENING HEER VAN STAND TE FRIVOOL In 1989 maakte Marten Toonder, op verzoek van de NVVE, een tekening die de omslag zou sieren van een buitenparlementair wetsvoorstel dat aangeboden werd aan de leden van de Eerste en Tweede Kamer. Toonder schreef aan de NVVE dat het hem genoegen deed dat het bestuur met de strekking van de tekening was ingenomen. ‘Het had gemakkelijk anders kunnen zijn, want het begrip dood is met zoveel vals sentiment omgeven, dat ik er op voorbereid was van frivoliteit beschuldigd te worden.’ Toonder schrijft dat hij de tekening met oprechte overtuiging heeft gemaakt en dat het een soort zelfportret is. Zijn grootste wens is dat hij in de toekomst zelf zal kunnen bepalen hoe en wanneer hij van het leven afscheid zal nemen. Uit de woorden ‘dat het bestuur met de strekking van de tekening was ingenomen’, had Toonder terecht opgemaakt dat de cartoon gevoelig lag. Enkele bestuursleden waren bang dat de tekening door Kamerleden en tegenstanders als “te frivool” zou worden ervaren. Vandaar dat op de achterzijde van de omslag de relativerende tekst werd opgenomen: Met dank aan Marten Toonder die de tekening op de omslag belangeloos vervaardigde en die – zoals het “een heer van stand” betaamt – ondanks zijn luchtige toets de ernst van het onderwerp niet wil verhullen. Euthanasie, de praktijk anders bekeken - Interviews met nabestaanden. 2005 van € 17,50 voor € 13,50
NVVE WEIGERDE MINISTER BOEKJE MET ZELFDODINGSMETHODEN Uit In 1994 werd in het tijdschrift Relevant van de NVVE het idee geopperd het boekje Departing Drugs: How to die with dignity van de Schotse euthanasievereniging te vertalen. In het boekje worden methoden beschreven waarmee mensen zelf een einde aan hun leven kunnen maken. Leden belden massaal om het boekje te bestellen. Nieuwe leden meldden zich alvast aan omdat een voorwaarde om het boekje in bezit te krijgen, was dat je minimaal drie maanden lid van de NVVE moest zijn en je euthanasieverklaring bij de vereniging had gedeponeerd. de Volkskrant schreef: De Nederlandse Vereniging voor Vrijwillige Euthanasie (NVVE) wordt “helemaal suf gebeld”. Niet iedereen was even blij met het voornemen van de NVVE om het boekje, dat uiteindelijk Het Schotse boekje over methoden van zelfdoding zou gaan heten, uit te geven. Het Pro Life Overleg Platform (een verzameling organisaties die zich tegen abortus en euthanasie keren) dreigde met een kort geding om een verbod te eisen op verspreiding van de publicatie. Ook in de ingezonden brievenrubrieken van de kranten lieten tegenstanders zich horen: ‘Het geeft blijk van vervuiling van het menselijk denken van het ergste soort’ (Trouw, 28-6-1996). ‘Goede naam te grabbel’ (Algemeen Dagblad, 24-6-1996). Het bestuur van de NVVE noemde de brochure ‘een doekje voor het bloeden’. De toenma- Foto: Erwin Olaf lig directeur Marion Rookhuizen zei het in een interview nog krachtiger: ‘Je hebt er eigenlijk geen barst aan.’ Zo erg was het ook niet, maar zelfdoding werd met Het Schotse boekje niet makkelijk gemaakt. Om aan de middelen – die in Nederland alleen op recept verkrijgbaar zijn – te komen, is de hulp van een arts of apotheek nodig. Of de middelen moeten op een slinkse wijze worden losgepraat bij een arts of uit het buitenland worden gehaald. ‘Niet de methode die de NVVE voorstaat,’ liet het bestuur aan de pers weten, ‘maar zolang euthanasie en hulp bij zelfdoding niet zijn gelegaliseerd, en om te voorkomen dat mensen op een gruwelijke wijze een einde aan hun leven maken, is deze informatie helaas nodig.’ De politiek morde. De SGP wilde van de ministers Borst van Volksgezondheid en Sorgdrager van Justitie weten of de NVVE zich strafbaar maakte aan het aanzetten tot zelfdoding. Kamerlid Van der Burg (CDA) vroeg de bewindslieden of justitie bij zelfdoding elke keer een onderzoek zou instellen naar de aanwezigheid van het zelfdodingsboekje. Om accuraat de vragen te kunnen beantwoorden, vroegen de ambtenaren van minister Sorgdrager Het Schotse boekje aan bij de NVVE. Maar aangezien het ambtenarenapparaat en ook de minister zelf geen lid waren van de NVVE werd dit verzoek geweigerd. Dit werd voorpaginanieuws. De storm ging weer liggen nadat Sorgdrager de Kamer antwoord- de dat zelfdoding naar Nederlands recht niet strafbaar is en de informatie die in het boekje gegeven wordt ook in eerdere publicaties te vinden is. Eind 2007 werd Het Schotse boekje door de NVVE uit de handel genomen na onenigheid met de schrijver over de aanpassing van een passage in het boekje. De NVVE heeft besloten het boekje niet te herdrukken, maar met een eigen uitgave te komen die actueler is, toegesneden op de Nederlandse situatie en passend binnen de Nederlandse wettelijke mogelijkheden. ■ De PvdA-politica Annemarie Grewel die verkleed als Superwoman over de grachten van Amsterdam wegvliegt van de dokter en de dominee. Dat zou in 1998 – het jaar dat de NVVE 25 jaar bestond – de start worden van een grote advertentiecampagne. De NVVE had met het Amsterdamse gemeenteraads- en Eerste Kamerlid Grewel afgesproken dat de advertentie de dag na haar overlijden in de grote landelijke dagbladen zou verschijnen. De politica, die kanker had en wist dat ze niet meer lang zou leven, wilde op deze manier op een zinvolle manier afscheid nemen. Reclamebureau Publicis ontwierp de gewaagde advertentie in samenwerking met tekstschrijver Hans Born en fotograaf Erwin Olaf. Behalve Grewel hadden meer bekende Nederlanders hun medewerking aan de NVVE-campagne toegezegd. Paul de Leeuw zou op de foto gaan als bodybuilder Hercules. Remco Campert had getekend voor de aartsengel Gabriël. Ook Arjan Ederveen en Mathilde Santing zouden meedoen. De campagne werd in september 1987 gepresenteerd aan het bestuur van de NVVE. Alles leek geregeld. Tot de voorzitter van de NVVE half januari plots besloot de campagne alsnog af te keuren. De NVVE weigerde Publicis en de dag- Ingezonden Brief Euthanavisie, 1991 “PINNEN” MET JE EUTHANASIEPASPOORT Tijdens mijn vakantie in de VS bezocht ik New Orleans. De taxichauffeur, die ons naar het hotel bracht, had er goed de schrik ingejaagd met verhalen over zakkenrollers, overvallen en wat dies meer zij. Uit voorzorg dus alle waardepapieren laten opbergen in de kluis van het hotel. Dat brak mij op toen ik een bank binnen ging om een cheque te verzilveren. Dat kan alleen met een ID (Identification- Document). Maar pas, rijbewijs, het lag allemaal goed opgeborgen in de kluis. Of ik dan echt helemaal niets bij me had? Vertwijfeld keek ik mijn portefeuille na. Nee, niets. Maar dát dan, vroeg de lokettiste, wijzend op mijn euthanasiepaspoort van de NVVE. Ik siste tegen mijn reisgenoot toch vooral ernstig te blijven en zei vervolgens dat dit inderdaad een soort Nederlands ID was. Het euthanasiepaspoort is langdurig bestudeerd, de chef werd erbij gehaald, maar het was een document, met een naam, een pasfoto en vooral met een nummer. Met $ 300 verliet ik de bank. Margareta Tuijnman, Den Haag SUPERWOMAN IN NVVE-CAMPAGNE bladen, die hun medewerking al hadden toegezegd, uitleg te geven over de ommezwaai. Erwin Olaf was woedend. Publicis meende dat vooral Grewel hiermee werd gedupeerd, die het ondanks haar ziekte op bracht zich te laten fotograferen. “Ze deed dit omdat ze gelooft in het belang van het bestaan van een vereniging als de NVVE”, schrijft Publicis in een brief waarin ze zegt “verbijsterd” te zijn. “Ze heeft in een advertentie haar laatste wilsverklaring geformuleerd. Hoe kunt u nu als dé vereniging die vrije wilsbeschikking zeer hoog in het vaandel draagt, haar deze kans nu ontnemen?” Dat kon omdat de voorzitter van de NVVE de campagne “onsmakelijk” vond en uiteindelijk enkele bestuursleden meekreeg. De pers schreef later dat ze de campagne prachtig vond en meende dat de 80 procent van de Nederlanders die voor euthanasie zijn er ook zo over zouden hebben gedacht. Annemarie Grewel overleed op 27 februari 1998. Op 7 maart nam het publiek afscheid van haar in de Rode Hoed in Amsterdam. In een knalrode kist op een boot werd ze, varend over de grachten, naar haar laatste rustplaats op begraafplaats Zorgvlied gebracht. U weet nu ook dat ze er eigenlijk liever als Superwoman naartoe was gevlogen. 5
Page 1 and 2: 1973 2008 Interview met founding mo
Page 3: moeilijk is, blijf ik net zo lief l
Page 7 and 8: Nederland neemt euthanasiewet aan N

jubileumkrant - Nvve

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?