Cultureel Ondernemerschap Deloitte en Touche

Professionaliseer bestuur
Het merendeel van de Nederlandse culturele instellingen heeft de stichtingsvorm, met
een al dan niet meerhoofdige directie en met een bestuur als toezichthoudend orgaan,
dat in de meeste gevallen ook eindverantwoordelijk is voor de resultaten. De stichtingsvorm
die immers geen winstoogmerk heeft, zou een barrière voor ondernemerschap
kunnen zijn. Dat hoeft echter niet. Daar waar het knelt, worden in sommige
gevallen al creatieve oplossingen gevonden, zoals de stichting als ‘holding’ met daaronder
een BV als uitvoerende organisatie.
De stichtingsvorm heeft ook voordelen. Eén daarvan is het bezit van een bestuur, dat
instellingen de mogelijkheid biedt om expertise aan zich te binden en het eigen netwerk
uit te breiden. Met name voor de kleine en middelgrote instellingen is het
bestuur een waardevolle en vaak onmisbare uitbreiding van de eigen organisatie en het
netwerk. De mogelijkheden worden echter niet altijd ten volle benut.
De commissie ‘Cultural Governance’ heeft aanbevelingen gedaan om de bestuurskwaliteit
van culturele instellingen een impuls te geven. Deze aanbevelingen richten zich
onder meer op het bevorderen van continuïteit, een duidelijke afbakening van verantwoordelijkheden
tussen bestuur en directie, een goede taakverdeling binnen het
bestuur en een gevarieerde samenstelling. Professionele bestuursleden met bedrijfsmatige
ervaring kunnen een belangrijke rol spelen bij het (verder) ontwikkelen van het
ondernemerschap van hun organisatie.
Daarnaast kan het voor instellingen voordelen hebben over te gaan van een ‘bestuursmodel’
naar een ‘raad van toezichtmodel’. Het opvolgen en verder uitwerken van de
aanbevelingen van de commissie ‘Cultural Governance’ is in dit kader van groot
belang.
Vergroot opleidingsaanbod
Op verschillende hogescholen en universiteiten worden opleidingen in kunstmanagement
aangeboden. Deze brengen nu een eerste generatie van jonge, goed opgeleide
zakelijk leiders voort. Het meer praktijkgerichte opleidingsaanbod, zoals trainingen en
cursussen en bijvoorbeeld coachingstrajecten, is echter minder breed.
Veel instellingen beschikken niet over een uitgebreide, gespecialiseerde staf (bijvoorbeeld
op het gebied van financiën). De zakelijk leider moet dan een duizendpoot zijn.
Een gevarieerd aanbod van managementcursussen voor de culturele sector is daarom
onontbeerlijk. Zo’n aanbod hoeft niet speciaal voor de culturele sector te worden ontwikkeld.
Veeleer moet gezocht worden naar manieren om aansluiting te vinden bij het
reeds aanwezige aanbod. Te denken valt aan uitbreiding van het scholingsfonds, beter
benutten van (algemene) scholingssubsidies en gesponsorde plaatsen.
36 Cultureel ondernemerschap: