Dorine van der Houwen - World Federation of Music Therapy

More documents

Recommendations

Info

Zoals we in de inleiding al gezien hebben, zijn er maar heel weinig mensen die absoluut doof zijn en helemaal niets horen. Bijna altijd is er sprake van een restgehoor. Toch is het in het onderscheid dat gemaakt wordt tussen doven en slechthorenden, niet zo dat een dove persoon geen restgehoor heeft. In de audiologie 13 spreekt men van doofheid als het gehoorverlies groter is dan 80 dB. Tussen de 55 en 70 dB verlies wordt ernstige slechthorendheid genoemd, bij een verlies van 40-55 dB spreekt men van matige slechthorendheid en een gehoorverlies van 25-40 dB noemt men lichte slechthorendheid. Als iemand minder dan 25 dB verlies heeft, wordt hij niet slechthorend genoemd. 14 Behalve dit audiologische aspect, zijn er echter nog een aantal belangrijke aspecten die te maken hebben met de ernst van de slechthorendheid. Het gaat er dan om of iemand 'doof functioneert', oftewel, wat de gevolgen van de slechthorendheid voor een persoon zijn. Deze aspecten zijn: 15 - De directe functionele gevolgen van de gehoorbeperking. Hierbij moet gedacht worden aan de onmogelijkheid om een gesproken taal als moedertaal te leren, de onmogelijkheid om naar de radio te luisteren of een telefoongesprek te voeren, enzovoorts. Het is echter moeilijk om hier een classificatie aan op te hangen, omdat deze functionele gevolgen, behalve van de mate van gehoorverlies, ook in belangrijke mate samenhangen met de leeftijd waarop men doof is geworden (prelinguaal of postlinguaal), de eventuele combinatie met andere handicaps, de leefomstandigheden, maar ook met intelligentie en persoonlijkheidsstructuur. 16 - De maatschappelijke nadelen die voortvloeien uit de gehoorbeperking. Hierbij gaat het om hoe de interactie is tussen de gehoorbeperking en de inrichting van de samenleving. Doofheid is bijvoorbeeld in Nederland iets heel anders dan op het eiland Martha's Vineyard 17 toen meer dan 10% van de totale bevolking daar doof was en iedereen er gebarentaal kende. Als de maatschappij niet voldoende integratiemogelijkheden kan bieden, worden doven daardoor in hun persoonlijke ontwikkeling belemmerd. 18 Dit kan, behalve tot een grotere functionele beperking, ook leiden tot allerlei sociaal-emotionele problemen. We zien hier dat de ernst van een gehoorbeperking strikt audiologisch kan worden bekeken, maar ook in de context van maatschappelijk functioneren. In deze scriptie wordt nog een stap verder gegaan: gehoorbeperkingen worden bekeken in relatie tot maatschappelijk functioneren en psychisch welzijn. Daarbij worden de functioneel-sociale problemen waarmee doven te maken krijgen strikt gescheiden van de sociaal-emotionele problemen. Uiteraard kan deze scheiding in de praktijk niet zo strikt gemaakt worden, maar om de helderheid van de scriptie te waarborgen, zal het hier wel gebeuren. In de volgende twee paragrafen zullen deze aspecten van doof- en slechthorendheid nader bekeken worden. Overigens moet hier opgemerkt worden dat veel problemen die hier beschreven worden, niet of minder spelen als een dove onder doven is, in zijn eigen wereld en cultuur. De meeste problemen ontstaan namelijk door het gebrek aan een goede communicatie tussen het dove kind en de horende wereld waarin het opgroeit. 13 Audiologie is die tak van wetenschap, die het horen bestudeert (Prof. Dr. R.Th.R. Wentges in Wright (1993), p.12). 14 Een nadere uitleg hierover is te vinden in de bijlage, pp.IX-X. 15 Commissie Nederlandse Gebarentaal (1997), p.44 16 Commissie Nederlandse Gebarentaal (1997), p.45 17 Martha's Vineyard is een eiland in Massachusetts, waar gedurende zo'n 250 jaar een erfelijke doofheid heeft bestaan. Omdat er zoveel doven op het eiland leefden, leerde de hele bevolking gebarentaal en was er een vrij en volledig contact tussen doven en horenden. De doven werden zelfs nauwelijks als 'doof' beschouwd en zeker niet als 'gehandicapt' (Sacks (1998), p.61). 18 Commissie Nederlandse Gebarentaal (1997), p.46 16
2.3. Functioneel-sociaal "(…) Soms ziet [Hendrick] buiten alle mensen tegelijk reageren, haastig in één richting lopen, komen aanrennen met ladders en leren emmers. Alle kinderen worden dan meteen binnengehaald (dat is stedelijk voorschrift, maar daar weet Hendrick niets van, net zo min als hij heeft gehoord dat de brandklok luidde…)." Uit: Beckman, T. (1992). De Stomme van Kampen. Wat een dove of slechthorende precies hoort, is moeilijk te zeggen. Behalve van de mate van slechthorendheid, is ook het soort slechthorendheid en de leeftijd waarop de slechthorendheid is ontstaan van wezenlijk belang. In deze scriptie gaat het om kinderen met een prelinguale, perceptieve slechthorendheid. Prelinguaal wil zeggen dat iemand doof of slechthorend is geboren, of dit is geworden voordat hij leerde spreken (zo rond het derde jaar). Perceptief betekent dat er iets mis is in het binnenoor. Hierdoor is de geluidswaarneming niet alleen gedempt, maar wordt deze ook verminkt. Geluiden worden anders waargenomen dan ze in werkelijkheid zijn, er is een verlies van toononderscheidend vermogen en spraakverstaan. Ook zijn zachte geluiden vaak te zacht, maar harde geluiden al snel te hard. Per persoon verschillen deze gevolgen en iedere dove maakt op andere wijze gebruik van eventueel aanwezige hoorresten, 19 waardoor nooit van tevoren gezegd kan worden wat iemand met zijn gehoor zal kunnen. 20 Toch zijn er een aantal functionele problemen waar elke dove en slechthorende in meer- of mindere mate tegen aanloopt. Dit zijn problemen met de communicatie, informatieverwerving en cognitieve ontwikkeling, motorische problemen en problemen met concentratie / aandacht. 2.3.1. Communicatie, informatie en cognitieve ontwikkeling Een van de grootste problemen waar een dove of slechthorende persoon dagelijks mee te maken krijgt, heeft te maken met communicatie. Heel veel communicatie verloopt via spraak en juist dat is iets wat voor een dove of slechthorende absoluut niet vanzelfsprekend is. Het gebrek aan een zelfde communicatiemiddel is een grote barrière in de sociale contacten. Dit geldt ook voor horende ouders van een doof kind. Voor hen is de communicatie met hun kind het grootste probleem dat de handicap teweegbrengt. 21 Een doof kind kan wel leren spreken en spraakafzien -zoals liplezen tegenwoordig officieel genoemd wordt-, maar dat kost veel moeite en is zelden afdoende. Er zijn natuurlijk wel hulpmiddelen die de directe communicatie tussen een horende en een dove makkelijker kunnen maken, 22 maar deze zijn vaak niet geheel bevredigend. Men kan bijvoorbeeld schrijven, maar een snelle woordenwisseling is dan niet mogelijk (met jonge kinderen is dit al helemaal geen optie). Ook is dan de connotatieve boodschap veel moeilijker over te brengen. Behalve de directe communicatie, is ook de algemene communicatie een probleem. Een dove kan niet naar de radio luisteren of horen wat er op de televisie gezegd wordt. Maar ook bijvoorbeeld de omroepberichten op het station als de trein vertraging heeft, zijn niet bruikbaar voor dove reizigers. Zij blijven dan ook verstoken van allerlei informatie, die horenden als vanzelf meekrijgen. 19 Beck & de Jong (2000), p.18 20 Voor meer informatie over oorzaken en gevolgen van slechthorendheid, zie de bijlage, pp.V-VIII. 21 Pieper & Planting (2001) 22 Zie ook de bijlage, pp.XI-XII. 17
Page 1 and 2: Dorine van der Houwen
Page 3 and 4: Muziek voor dove oren Een analytisc
Page 5 and 6: Bedan kt! Zonder de medewerking van
Page 7 and 8: 5. De krokodil ....................
Page 9 and 10: "Ik denk dat ik de muziek heel inte
Page 11 and 12: Deze scriptie gaat over dove en sle
Page 13 and 14: meer van af te weten. Hoofdstuk 3 g
Page 15: Geluiden die bij de sfeer van de si
Page 19 and 20: 2.4. Sociaal-emotioneel "(…) 'k H
Page 21 and 22: 3. Beter iets dan niets? Hoofdstuk
Page 23 and 24: 3.2. Niveaus van geluidswaarneming
Page 25 and 26: opspringen als erop geslagen wordt.
Page 27 and 28: om met muziek te gaan werken. Er is
Page 29 and 30: 4.2.1. Sociaal-emotionele doelstell
Page 31 and 32: hij vervolgens in de tabellen uit p
Page 33 and 34: Muziektherapeutische observatie Tij
Page 35 and 36: observeren wat de appèlwaarden van
Page 37 and 38: 5.2. Anne en Emmy Bij deze casus wo
Page 39 and 40: Kijkend naar de werkwijze die in de
Page 41 and 42: 6. Conclusies en aanbevelingen 6.1.
Page 43 and 44: Literatuur Boeken en artikelen: •
Page 45 and 46: • Gfeller, K.E. & Baumann, A.A. (
Page 47 and 48: Inhou dsopgave bijlage Inhoudsopgav
Page 49 and 50: Het uitwendige oor Het uitwendige o
Page 51 and 52: Oorzak en van doof- en slechthorend
Page 53 and 54: • Aangeboren binnenoorslechthoren
Page 55 and 56: Niveau s van slechthorendheid 64 De
Page 57 and 58: Techn ische hulpmiddelen bij slecht
Page 59 and 60: Het M aatman S.O. Het Maatman S.O.
Page 61 and 62: Enkele interessante artikelen Bron:
Page 63 and 64: XVII
Page 65 and 66: Bron: Volkskrant, 1 mei 2002 XIX

Dorine van der Houwen - World Federation of Music Therapy

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?