INzicht Nr 27, Jaargang 7, nummer 4 - Nederlandse Vereniging voor ...
INzicht Nr 27, Jaargang 7, nummer 4 - Nederlandse Vereniging voor ...
INzicht Nr 27, Jaargang 7, nummer 4 - Nederlandse Vereniging voor ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
thema: modelleren<br />
onderwijs om daarmee een bijdrage<br />
te leveren aan de gezonde<br />
ontwikkeling van kinderen<br />
en volwassenen.<br />
Het onderzoek deden we naar<br />
aanleiding van de training ‘NLP<br />
<strong>voor</strong> leerkrachten’ die we in<br />
2001 gestart zijn <strong>voor</strong> onze<br />
PABO-studenten. We kregen<br />
beoordelingen van onze studenten<br />
met 9’s en 10’en en dat<br />
was ook <strong>voor</strong> ons redelijk<br />
uniek. We wisten dat we met<br />
iets echt zinnigs bezig waren.<br />
Reacties die we op de training<br />
kregen luidden: 'Zinvolle vaardigheden<br />
en inzichten, praktisch<br />
zeer goed toepasbaar’.<br />
‘Zeer waardevol <strong>voor</strong> leerkrachten.<br />
Moet standaard in<br />
het curriculum van de PABO's’.<br />
‘Zeer zinvolle cursus <strong>voor</strong> leerkrachten’.<br />
‘Vernieuwend, spannend<br />
en zeer, zeer nuttig om te<br />
gebruiken in het onderwijs<br />
(jezelf begrijpen/ sturen, kinderen<br />
begrijpen/ sturen, goed<br />
klimaat)’.<br />
Oké, we hadden een vertaling<br />
gemaakt van NLP technieken<br />
naar de onderwijscontext en<br />
dat sloeg aan maar waren deze<br />
technieken echt waar het om<br />
ging bij de excellente leerkracht.<br />
In 2002 zijn we gestart met<br />
het modelleren van acht leerkrachten,<br />
die door hun omgeving<br />
als zeer goed werden<br />
bestempeld. Sommige van hen<br />
waren al gepensioneerd en<br />
vertelden nog altijd met zeer<br />
veel passie over hun vak en<br />
over de kinderen die ze lesgaven.<br />
De meeste docenten kenden<br />
de namen van de kinderen<br />
van 30 jaar geleden nu nog uit<br />
hun hoofd.<br />
Ook hebben we enkele leerkrachten<br />
bewonderd die het<br />
zwaar hadden in hun vak. Wat<br />
was nu het verschil tussen de<br />
26<br />
expert en zijn ‘tegen<strong>voor</strong>beeld’.<br />
De centrale vraag die we stelden<br />
was steeds: ‘Wat betekent<br />
het om leerkracht te zijn? Waar<br />
gaat het jou om?’<br />
Zeer veralgemeniserend ging<br />
het de excellente leerkracht<br />
erom dat een kind tot zijn<br />
recht kwam. Zijn tegen<strong>voor</strong>beeld<br />
vond het <strong>voor</strong>al belangrijk<br />
dat het kind zijn vak leerde.<br />
Mijn idee is dat doel en<br />
middel door elkaar werden<br />
gehaald bij de laatste leerkracht.<br />
In juni 2004 is naar aanleiding<br />
van het onderzoek ons boek<br />
‘De excellente leerkracht’ op de<br />
markt gekomen. Centraal in<br />
het boek staat: Hoe denkt een<br />
‘excellente leerkracht’, hoe kijkt<br />
hij tegen de wereld en zichzelf<br />
aan, hoe vormt hij innerlijk<br />
beelden, geluiden en gevoelens<br />
en hoe mondt dit uit in het<br />
specifieke doelgerichte en succesvolle<br />
gedrag in en rond de<br />
klas. Door het lezen van dit<br />
boek leer je de ‘excellente leerkracht’<br />
heel goed kennen en<br />
begrijpen en word je je ook<br />
bewust van je eigen gedragspatronen<br />
en achterliggende<br />
gedachten en hoe deze al of<br />
niet afwijken van de excellente<br />
leerkracht. Deze bewustwording<br />
is de start van het leerproces<br />
om uiteindelijk ook een<br />
…excellente docent te zijn.<br />
De excellente leerkracht<br />
als model<br />
Ons boek is gebaseerd op onze<br />
eigen ervaring en op specifiek<br />
door ons verricht modelleringsonderzoek<br />
bij een achttal goed<br />
functionerende werkende en<br />
gepensioneerde leerkrachten.<br />
Bij het modelleren gaat het<br />
erom de achter het excellente<br />
gedrag liggende gedachtepa-<br />
tronen, denkstrategieën en<br />
overtuigingen in kaart te brengen.<br />
Hierbij gaan we ervan uit<br />
dat een vaardigheid een<br />
patroon van denkstappen is.<br />
Als we het recept van de vaardigheid<br />
hebben kunnen we<br />
deze zelf toepassen.<br />
We hebben (deels) ontdekt hoe<br />
de excellente leerkracht in<br />
elkaar zit door:<br />
• Eerst zelf eens te benoemen<br />
hoe het volgens ons zit.<br />
• Alert te zijn op handig leer<br />
krachtgedrag<br />
• Interviews af te nemen bij<br />
rolmodellen die zich prettig<br />
in het vak voelen en met<br />
enig gemak en plezier hun<br />
doelen bereiken.<br />
• In de schoenen van de<br />
experts te stappen en met<br />
hen mee te gaan in hun<br />
denkproces, hun gevoelens<br />
en fysiologie.<br />
De volgende elementen wilden<br />
we in de interviews en observaties<br />
met de experts en de<br />
zogenaamde ‘tegen<strong>voor</strong>beelden’<br />
onderzoeken:<br />
• Gedrag en fysiologie: uiterlijke<br />
kenmerken die passen<br />
bij het vermogen zoals<br />
gezichtsuitdrukking, spierspanning,<br />
houding, gebaren,<br />
stemvolume/hoogte,<br />
enz.<br />
• De emotionele toestand<br />
(gemoedstoestand) bij perfecte<br />
momenten van leerkrachtgedrag<br />
• De overtuigingen: wat<br />
hij/zij gelooft dat waar is<br />
<strong>voor</strong> de betreffende situatie<br />
op elk van de logische<br />
niveaus: resultaten, gedrag,<br />
vermogens, waarden/waarheden,<br />
identiteit, missie en<br />
plek in het geheel<br />
• Interne weergaven of representaties:<br />
welke denkstrate-<br />
I N z i c h t W i n t e r 2 0 0 5
Change language