INzicht Nr 27, Jaargang 7, nummer 4 - Nederlandse Vereniging voor ...

thema: modelleren
40
Vertaling: Ronald van Oosten
Klare taal over modelleren
Af en toe gebeuren er binnen de NLPgemeenschap
dingen die als “bepalend
moment” kunnen worden betiteld.
Een dergelijk moment is het wanneer twee
NLP-coryfeeën, die voorheen elk een geheel
eigen visie op een bepaald onderwerp
hadden, elkaar na uitgebreide discussies
vinden en samen de publiciteit zoeken om
één emeenschappelijke opvatting met de
wereld te delen.
De coryfeeën zijn John Grinder en Robert
Dilts, het onderwerp is modelleren en de
publiciteit betreft een artikel van de hand
van Carmen Bostic St. Clair en John
Grinder, dat door Robert Dilts van een
instemmende inleiding is voorzien.
John Grinder verdedigt sinds jaar en dag
een zeer specifieke manier van modelleren.
Essentieel onderdeel daarvan is: stel
elke ordening en analyse uit totdat men
Inleiding door Robert Dilts bij:
Iedereen die beweert kennis te hebben van, of zich
te bekommeren om, NLP is zich ervan bewust dat het
modelleerproces het levensbloed van dat vakgebied
is. De oorsprong en voortgaande ontwikkeling van
NLP komen voort uit het vermogen van de beoefenaren
van NLP om de verbale, cognitieve en gedragsmatige
patronen (de “neurolinguïstische programma’s”)
van uitzonderlijke mensen te modelleren. Er
is herhaaldelijk op gewezen dat de basis van NLP
modelleren is en niet het “spoor van technieken” dat
in het kielzog daarvan achterblijft.
Ondanks de erkenning voor, en de nadruk op, modelleren,
is er tot nu toe echter geen duidelijk en
gedeeld gezichtspunt op wat modelleren precies is,
noch een besef dat er verschillende soorten modelleren
zijn.
Voor sommigen is modelleren vooral het ontlokken
van strategieën. Voor anderen betekent het slechts
het gebruiken van NLP-termen bij het beschrijven
van één of ander fenomeen. Weer anderen beschouwen
modelleren als het imiteren van essentieel
gedrag.
De meest krachtige en generatieve modellen zijn
aantoonbaar het vermogen van de expert
heeft overgenomen. Ga dan pas patronen
ontdekken en vastleggen. Dilts kiest voor
een tweedeling: eerst “impliciet modelleren”,
vooral om informatie te verzamelen,
om daarna m.b.v. “expliciet modelleren”
patronen te ontdekken en vast te leggen.
Met wederzijds respect (een verrassing,
daar Grinder c.s. zich de laatste tijd weinig
vleiend over het werk van Dilts hadden
uitgelaten) wordt nu het verschil opgelost
door een precieze definiëring en
waardering.
In het artikel, dat verscheen in het
discussieforum van de website
www.whisperinginthewind.com , wordt het,
in Grinder’s kenmerkende, zeer eigen stijl,
nauwkeurig verwoord.
degenen die iets van de dieptestructuur van een
geobserveerd individu of individuen “vangen”. Dat is
iets heel anders dan het beschrijven of imiteren van
gedrag op de oppervlaktestructuur. Het bereiken van
deze dieptestructuur is één van de bekronende prestaties
van NLP geweest en één die een speciale
methodiek vereist.
In het onderstaande artikel overleggen John Grinder
en Carmen Bostic St. Clair een aantal criteria voor
het maken van onderscheid tussen de unieke vorm
van modelleren waar de oorspronkelijke technieken
en onderscheidingen van NLP van werden afgeleid
(“NLP-modelleren”) en andere vormen van modelleren
die NLP-onderscheidingen gebruiken, maar
andere manieren van informatie verzamelen en
patroonherkenning toepassen.
De onderscheiding die in dit artikel wordt aangeboden
is het resultaat van meerdere, nog voortgaande,
discussies die we hebben gehad over het kennissysteem
(of de epistemologie) van NLP. Terwijl verschillende
vormen van modelleren bruikbaar en zelfs
noodzakelijk kunnen zijn om bepaalde contexten aan
te pakken of om specifieke doelen te bereiken, heb
ik het gevoel dat het onderscheid en de criteria die
John en Carmen voorstellen essentieel zijn om duidelijker
vast te stellen, en te huldigen, wat er uniek aan
NLP is, zowel als vakgebied als met betrekking tot
I N z i c h t W i n t e r 2 0 0 5