Ontwikkelingen bij Opleiden in de School - Windesheim Flevoland

Comaker: Debateren op 3Sprong
Voor de PC basisschool 3Sprong in Lelystad hebben wij het afgelopen jaar gewerkt aan het
ontwikkelthema ‘debatteren’. De opdracht die we van de school kregen was: een leerlijn
voor debatteren te ontwikkelen.
Op basisschool 3Sprong is, in het kader van de comaker, vorig jaar gewerkt aan het
ontwikkelthema ‘burgerschap’. Burgerschap bevat drie domeinen; identiteit, democratie
en participatie. Vanuit het domein democratie werd in de comaker de aanbeveling gedaan
een leerlijn te ontwikkelen voor debatteren. Deze opdracht kwam bij ons, de studenten
van dit jaar, te liggen.
We zijn begonnen met een theoretisch
vooronderzoek. Een van de onderdelen die wij
hebben onderzocht is het belang van debatteren. Het
is fijn als de kinderen het leuk vinden, maar in het
onderwijs doen wij natuurlijk niets voor niets. Er
moet wel iets geleerd worden. Dat gebeurt ook bij
debatteren. Kinderen oefenen een heel scala aan
deelvaardigheden, onder andere analyseren en argumenteren, die in het dagelijks leven
goed van pas komen. (Quintilianus, 2005) Daarnaast is debatteren ook goed in te zetten
als middel, bijvoorbeeld bij de aardrijkskunde- of geschiedenislessen (Debatrix, 2011),
maar ook om te werken aan mondelinge taalvaardigheid. Bij debatteren wordt namelijk
altijd gewerkt aan kerndoel twee en drie van mondeling onderwijs. Tijdens het onderzoek
zijn wij erachter gekomen dat het SLO in april 2010 tot dezelfde conclusie is gekomen als
wij, namelijk dat debatteren erg nuttig is. Het SLO heeft dit omgezet naar een doorlopende
leerlijn voor debatteren. Hierdoor veranderde onze oorspronkelijke opdracht. Onze
nieuwe opdracht werd de tussendoelen van de bestaande leerlijn vertalen naar lesideeën.
Daarnaast hebben wij onderzocht hoe deze leerlijn gekoppeld kon worden aan de op
3Sprong gebruikte methodes. De conclusies van dit onderzoek was dat bepaalde lessen uit
het domein ‘spreken en luisteren’ van de methode Taal in beeld aangevuld of vervangen
zouden kunnen worden door debatlessen.
In het tweede semester hebben wij verschillende debatvormen in onze groepen
uitgevoerd. Bijvoorbeeld: aan de hand van de stelling: “Zonder respect geen voetbal” zijn
de leerlingen van groep 6 in debat gegaan met elkaar. Tijdens een teamprestatie hebben
wij onze ervaringen gedeeld met het team van 3Sprong. Ook hebben wij gevraagd naar
hun wensen ten behoeve van het debatteren. Wat zouden zij nodig hebben om in hun klas
met debatteren aan de slag te kunnen. Zij wilden graag verschillende debatvormen
uitgewerkt hebben, zodat ze bij lessen ‘Trefwoord’, mondelinge taal, zaakvakken en
burgerschap een passende debatvorm konden kiezen. Voor de werkvormen hebben wij
gebruik gemaakt van veel verschillende sites. Er bestaan sites met kant en klare
werkvormen voor debatteren, maar ook veel coöperatieve werkvormen kunnen met een
kleine aanpassing goed als debatvorm worden ingezet.
Ons onderzoek is voor 3Sprong gedaan. De werkvormen in de ideeënmap zijn echter in te
zetten op elke school. Op deze manier kan elke school werken aan burgerschap en komt
daar mee tegemoet aan de in 2006 door de inspectie ingestelde eis. Deze eis heeft
betrekking tot het aanbieden en de verantwoording van burgerschap.
De ideeënmap bevat uitgewerkte werkvormen volgens een door ons ontworpen format.
Een voorbeeld hiervan kunt u vinden in de bijlage. De map is handig ingedeeld op groep,
waardoor leerkrachten snel een werkvorm kunnen vinden die past bij hun klas. Voorin de
map zit een samenvatting van de theoretische onderbouwing, zodat leerkrachten ook
weten waarom zij bepaalde werkvormen zouden kunnen gebruiken.
School: 3Sprong in Lelystad
Coach: Gemma Boonen
Schoolopleider: Chris Klaver
Studenten: Serrien Huson en Laura de Vries
Door:
Serrien Huson
en Laura de Vries