15.09.2013 Views

3 - Iex

3 - Iex

3 - Iex

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

i e x m a g a z i n e • j a a r g a n g 2 • n u m m e r 7 • d e c e m b e r 2 0 0 5 A E X 3 9 3 , 9 9 – 3 1 o k t o b e r 2 0 0 5<br />

W A N N E E R S T A A T D E A E X O P 7 0 0 ? Z I E P A G I N A 2 2<br />

m a g a z i n e<br />

van beleggers voor beleggers<br />

Chateau Piramide<br />

De onmogelijke rendementen<br />

van Bordeaux<br />

Advisory<br />

Volgooien, graag<br />

Zo verdient u aan<br />

de komende oliecrisis<br />

Land in zicht<br />

Kwartaal van de waarheid<br />

voor Ahold en SBM<br />

Offshore<br />

De Franse liefde van<br />

Peter-Paul de Vries<br />

www.iex.nl<br />

jaargang 2 • nummer 7<br />

december 2005<br />

m 4,95<br />

Ja,<br />

u bent een<br />

Topbelegger<br />

Méér verdienen<br />

met hedge funds, turbo’s,<br />

venture capital<br />

en andere slimme<br />

constructies


I N H O U D<br />

F E A T U R E S<br />

14 Aandeel van de maand<br />

Drie fondsen om de komende tijd scherp in de gaten te<br />

houden: Ahold, Wal-Mart en sbm Offshore.<br />

18 Bedrijfsbezoek<br />

iex treft Imtech-ceo René van der Bruggen aan in zijn<br />

Traffic Information Center en vraagt hem meteen maar<br />

even naar zijn plannen met het bedrijf.<br />

32 De duizelingwekkend dalende dollar<br />

Bij het afscheid van Alan Greenspan: de lange glijvlucht van<br />

wereldvaluta nummer één.<br />

56 Chateaux Piramide<br />

Veel winst maken op wijn. Volgens Bordeaux Advisory kan<br />

het makkelijk. iex onderzoekt of deze beleggingsconstructie<br />

wel zo geniaal is.<br />

C O L U M N S<br />

12 De gouden tip – Frank van Dongen<br />

Frank van Dongen krijgt post van een goeroe. Dat lijken<br />

toch echt wel superrendementen...<br />

22 Op naaar de 700 – Corné van Zeijl<br />

De komende tijd is winstgroei cruciaal. Als die een beetje<br />

doorzet ligt de 700 niet eens zo ver in het verschiet. Reken<br />

zelf uit waar de aex op uitkomt volgens uw scenario!<br />

24 Net even anders – Gökhan Erem<br />

Dus u dacht dat u nu alles van de Relatieve Sterkte<br />

Indicator afwist? Nog niet helemaal…<br />

26 De laatste olie - Willem Middelkoop<br />

Dat de olie ooit opraakt weten we, maar we worden sneller<br />

dan we denken met de gevolgen geconfronteerd, stelt<br />

Willem Middelkoop. Hoe profiteren beleggers daarvan?<br />

66 Twee zonder één kap – Jos Koets<br />

Getrouwd met een eigen huis en een zware hypotheek?<br />

Denk toch heel goed na, voor je scheiden gaat...<br />

70 Bioleggingsfonds – Marcel Wijma<br />

In biotech kunt u ook beleggen via fondsen. Misschien<br />

is dat zelfs wel handiger. Marcel Wijma presenteert zijn<br />

favoriet.<br />

73 Holle vaten – Warrum Buffet<br />

Waarin iex’ huisliterator zich van zijn zwakke kant<br />

laat zien in een rechtstreekse confrontatie met een<br />

vasthoudende accountmanager.<br />

DOSSIER<br />

Beleggen voor<br />

gevorderden<br />

36 Beleggersblufgids<br />

Beleggen in aandelen maakt tegenwoordig niet zo veel<br />

indruk meer. iex presenteert dé gereedschapskist<br />

voor een ervaren portefeuille.<br />

42 Broeden op Google<br />

Wilt u echt verdienen aan de komende grote<br />

doorbraak? Dan moet u er vroeg bij zijn. Maar is<br />

venture capital wel iets voor u?<br />

44 Interview – Harry Kat<br />

Hij praat niet graag met media, maar voor iex maakt<br />

dit kopstuk uit de hedge fund-wereld graag een<br />

uitzondering. Lees het goed, want niemand kleedt de<br />

hedge fund-industrie zo ontluisterend uit als Harry kat.<br />

48 Hedge fund bouwpakket<br />

Durft u nog? Mooi, want met deze technieken kunt u<br />

complexe hedge fund-strategieën ook thuis in elkaar<br />

knutselen. Tenminste, als u weet wat u doet.<br />

54 Vastgoed - Edwin Melchior<br />

Een lage huurprijs is gunstig voor een investering in<br />

vastgoed. Melchior legt uit waarom.<br />

H E B B E N & H O U D E N<br />

62 Mijn geld zit in… Binnenkort is Peter-Paul de Vries<br />

het stralend middelpunt op de Nederlandse Dag van het<br />

Aandeel. Maar hij loopt vooral warm voor pareltjes uit<br />

Frankrijk.<br />

P L U S :<br />

5 editorial / 6 snapshots /<br />

72 Volgend nummer / 74 Insider<br />

3


E D I T O R I A L<br />

Tweede jaargang<br />

Nummer 7 – december 2005<br />

Hoofdredactie:<br />

Pieter Kort (hoofdredactie@iex.nl)<br />

Eindredactie:<br />

Laura Iseger, Arend Jan Kamp<br />

Art direction en vormgeving:<br />

Studio Jaap van der Zwan, Amsterdam<br />

mmv Alain Cohen, Mischa Smit Kleine<br />

Redactie en medewerkers:<br />

Gökhan Erem, Peter van Kleef, Jos Koets, Edwin<br />

Melchior, Jaap Muns, Willem Middelkoop, Michiel<br />

Pekelharing, Cees Smit alias Frank van Dongen,<br />

Marcel Wijma, Corné van Zeijl (redactie@iex.nl)<br />

Beeld:<br />

Ruud Binnekamp, Robert Elsing, Ton Hendriks, Herman<br />

van Heusden, Hollandse Hoogte, Getty Images, Nico<br />

den Dulk<br />

Koersen:<br />

Marketxs; nieuws: Dow Jones;<br />

fundamentele data: ShareCompany<br />

Directie:<br />

Eric Visser, Hans-Poul Veldhuyzen van Zanten<br />

Uitgever:<br />

Peter van Sommeren<br />

Abonnementsprijzen:<br />

in Nederland en Belgïe € 49,50 voor 10 nummers<br />

(voor andere landen geldt een verzendtoeslag<br />

van € 30)<br />

losse nummers: € 4,95<br />

nazending: € 5,95<br />

Abonnementen en bezorging:<br />

Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip<br />

ingaan en lopen automatisch door, tenzij 4 weken<br />

voor de vervaldag schriftelijk wordt opgezegd. Nieuwe<br />

aanmelding schriftelijk of per e-mail:<br />

Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest<br />

tel: (0251) 31 39 39, fax: (0251) 31 04 05<br />

email: aboservice@aboland.nl<br />

Adreswijziging:<br />

Leden van iex.nl kunnen zelf hun gegevens wijzigen<br />

via www.iex.nl/leden. Overige abonnees via<br />

Abonnementenland.<br />

Advertenties:<br />

iex-sales: Jan Willem Goed, Martijn Arnold,<br />

Niek den Tex, Dirk Kamsteeg<br />

iex Investor Relations: Frans Gunnink<br />

email: sales@iex.nl<br />

traffi c: Ferdinand Gipon<br />

Operations en techniek:<br />

Reinier Willems, Sebastian Drost, Aad Timmermans<br />

TriLab: René van der Meyden<br />

Drukkerij: Senefelder Misset<br />

Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden<br />

overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.<br />

Op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van iex<br />

InfoExchanges bv zijn van toepassing de voorwaarden welke<br />

zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam.<br />

iex magazine bevat informatie en wenken, die met de meeste<br />

zorgvuldigheid zijn samengesteld. iex InfoExchanges bv en de bij<br />

deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen<br />

aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen, die zouden kunnen<br />

voortvloeien uit het gebruik van in deze uitgave opgenomen<br />

informatie en wenken. De gegevens zoals wij die van u hebben<br />

ontvangen, kunnen worden gebruikt voor het toezenden van<br />

informatie en/of aanbiedingen door iex InfoExchanges BV<br />

en speciaal geselecteerde bedrijven. Indien u dit niet wenst,<br />

gelieve een briefje te sturen naar: iex InfoExchanges BV, t.a.v. de<br />

klantenservice, Postbus 75662, 1070 AR Amsterdam.<br />

iex magazine wordt uitgegeven door iex InfoExchanges<br />

bv en verschijnt tien keer per jaar. © iex 2005<br />

Wie is uw idool?<br />

George Soros of Warren Buffett? Een mooie, eenvoudige vraag die een hele goede<br />

indruk geeft van wat voor soort belegger u bent – of zou willen zijn. Er even<br />

vanuitgaand dat u van het bestaan van beide heren weet en ongeveer weet voor<br />

welke beleggingsaanpak ze staan (zo niet, dan verwijs ik u graag naar het binnenkort<br />

te openen Beginners-centrum op iex.nl).<br />

De meerderheid van de beleggers kiest standaard voor Buffett. Zijn aanpak, die<br />

er vooral uit bestaat om ondergewaardeerde kwaliteitsaandelen te kopen en lekker<br />

te laten liggen, is helder, makkelijk te begrijpen en vooral bijzonder winstgevend.<br />

Op de lange termijn maakte hij zo’n 30% rendement per jaar. Niet slecht<br />

om je mee te vereenzelvigen. Probleem is wel dat Buffetts strategie simpel uit te<br />

leggen is, maar o zo moeilijk om uit te voeren. Niet alleen moet je er een uitstekende<br />

stockpicker voor zijn, maar je moet ook nog eens voldoende zitvlees en<br />

geduld hebben om langdurig zware tijden te doorstaan. Tijdens de internetbubbel<br />

was Buffett nergens, maar uit de crash kwam hij als een van de weinigen glorieus<br />

en ongeschonden tevoorschijn.<br />

Toch kies ik liever voor Soros. Op de lange duur maakte hij iets minder rendement<br />

dan Buffett – hij heeft ook diverse record-zeperds op zijn naam staan –<br />

maar zijn stijl is explosiever en zijn instrumentarium interessanter. In de jaren<br />

zeventig en tachtig was Soros een éénpersoonspromotieteam voor het fenomeen<br />

hedge funds. Ook hij maakte in die jaren langdurig gemiddeld minstens 30% per<br />

jaar.<br />

Soros is een big picture-belegger. Hij werkt altijd vanuit een visie op de wereld.<br />

Als in dit deel van de wereld A gebeurt en in een ander deel B, dan moet C het<br />

logische gevolg zijn. En vervolgens zet hij zwaar in op scenario C, of dat nu met<br />

aandelen, futures, renteswaps of andere instrumenten is. Soms krijgt hij spectaculair<br />

gelijk, zoals met zijn legendarische actie waarmee hij het pond sterling<br />

uit de ems-bandbreedte wist te duwen en een miljard dollar op één dag verdiende.<br />

Soms krijgt hij ook spectaculair ongelijk, maar zijn visie is zelfs als hij fout is<br />

nog altijd de moeite waard.<br />

Soros, die inmiddels nog wel wát belegt, maar aanmerkelijk minder op de voorgrond<br />

treedt, legt zichzelf geen grenzen op. Hij stapt even gemakkelijk in goudmijnen<br />

als hij Aziatische valuta short of technolgie-aandelen koopt. Buffett nadoen<br />

is al moeilijk; Soros is eigenlijk totaal onnavolgbaar.<br />

Maar toch: het instrumentarium van gewone beleggers zoals<br />

u en ik is de laatste jaren fl ink uitgebreid. Wij kunnen even<br />

makkelijk – zelfs met geleend geld – long en short gaan<br />

in Azië, valuta, indices, olie en goud als een paar stukjes<br />

Getronics kopen. En waarom ook niet? Als u de risico’s<br />

maar begrijpt. In dit iex magazine proberen we u<br />

een aantal technieken en strategieën voor te schotelen<br />

die verder gaan dan het kopen van aandelen en opties.<br />

Beleggen voor gevorderden, dus. Sinds Warren<br />

Buffett er ook valutavisies op nahoudt ook voor<br />

de aanhang van de Belegger met de Bril verplicht<br />

leesvoer.<br />

Pieter Kort<br />

Hoofdredacteur iex<br />

5


H O T S . S N A P S H O T S . S N A P S H O T S . S N A P S H O T S . S N A P S H O T S . S N A P<br />

Loon naar werken<br />

Sinterklaas is in aantocht en heel Nederland onder de zeven jaar<br />

gaat zich de komende weken afvragen wat de goedheiligman<br />

voor ze in petto heeft. Voor de topmannen van de grote Nederlandse<br />

bedrijven geldt dat ook, alleen kijkt deze groep niet hoopvol<br />

uit naar Sinterklaas maar naar de bonussen en salarisverhoging die<br />

aan het eind van het jaar uitgedeeld zullen worden door de raad van<br />

stijgers 2004<br />

Bedrijf Koersperformance 2004 Topman Totale beloning 2004 Verandering t.o.v. 2003<br />

Hagemeyer 28,8% Rudi de Becker 1.429.078 *)<br />

Fortis 27,6% Jean-Paul Votron 316.000 *)<br />

DSM 22,0% Peter Elverding 1.292.904 +9%<br />

Numico 21,1% Jan Bennink 10.455.140 +154%<br />

ING 20,4% Michel Tilmant 3.000.000 +47%<br />

* ) = geen vergelijk met 2003 mogelijk<br />

dalers 2004<br />

Bedrijf Koersperformance 2004 Topman Totale beloning 2004 Verandering t.o.v. 2003<br />

ASML -17,7% Eric Meurice 943.950 *)<br />

Aegon -14,5% Don Shepard 3.235.260 +39%<br />

VNU -13,3% Rob van den Bergh 2.253.905 +33%<br />

Philips -10,5% Gerard Kleisterlee 3.269.021 +33%<br />

Ahold -5,6% Anders Moberg 4.842.439 -37%<br />

* ) = geen vergelijk met 2003 mogelijk<br />

6<br />

bestuur. sbm Offshore, Buhrmann en Hagemeyer zijn met koersstijgingen<br />

van ruim 30% sinds eind 2004 de braafste kinderen uit de<br />

aex-klas. Maar indien het verleden als uitgangspunt wordt genomen,<br />

hoeven de topmannen van Vedior (-5,2%), Getronics (-1,9%) en tnt<br />

(-1,6%) niet bang te zijn dat ze in de zak van zwarte piet naar Spanje<br />

worden afgevoerd.<br />

Schoentje zetten<br />

Vorig jaar waren asml, Aegon en vnu de snelste dalers in de aex. Eric<br />

Meurice kon dat nauwelijks aangerekend worden, aangezien hij pas<br />

in de herfst van dat jaar aan het hoofd van asml kwam te staan. Don<br />

Shepard en Rob van den Bergh stonden echter heel 2004 aan de top<br />

van respectievelijk Aegon en vnu, maar vonden desondanks salarisverhogingen<br />

van ruim 30% in hun schoen. Wat daarnaast opvalt bij<br />

de vijf slechtst presterende aex-fondsen in 2004 is dat het salaris van<br />

vier van de vijf topmannen voor ruim een kwart gevormd wordt door<br />

een variabele component. Dat wijst erop dat de interne doelstellingen<br />

in ieder geval deels gehaald zijn. Maar met koersdalingen die variëren<br />

van 5,6 tot 17,7% zijn beleggers daar weinig mee opgeschoten. De<br />

eerlijkheid gebiedt te zeggen dat de topmannen hun salarisverhoging<br />

inmiddels wel verdiend lijken te hebben. asml, Aegon, vnu, Philips en<br />

Ahold hebben zich gerevancheerd voor het zwakke 2004 met koersstijgingen<br />

van 9,5 tot 24,4% sinds de start van dit jaar. Alleen Anders<br />

Moberg van Ahold zag zijn totale beloning in 2004 teruglopen. Desondanks<br />

was hij met inkomsten van bijna vijf miljoen euro nog een<br />

van de grootverdieners in de aex.<br />

Het meest frappante is echter dat er nauwelijks een verschil is tussen<br />

zogenaamde out- en underperformers. De gemiddelde totale<br />

beloning voor de topmannen van de vijf snelst gestegen aex-fondsen<br />

was in 2004 met 3,32 miljoen euro slechts 82.000 euro meer dan het<br />

gemiddelde bij de vijf dalers. In tegenstelling tot stoute kinderen<br />

kunnen de topmannen van underperformers dus met een gerust hart<br />

uitkijken naar hun versie van Sinterklaas.<br />

Small Cap Saloon<br />

Tomtommertijd<br />

Aan de klapdeurtjes van de Saloon<br />

hangt een slordig uitgescheurd<br />

krantenknipseltje. Dat heeft barman<br />

George Tóth daar opgehangen. “Small caps<br />

presteren beter”, staat er te lezen. De AscX<br />

heeft het namelijk sinds haar intrede in<br />

Damrak Gulch een stuk beter gedaan dan<br />

haar grote broers. Maar verwacht geen feeststeming<br />

in de Small Cap Saloon. De barman<br />

zelf hangt lusteloos over de toonbank. In een<br />

donker hoekje zitten vier robuuste kerels<br />

aan een wankele tafel en de fat lady is nergens<br />

te bekennen. Que pasa? De ontwerpen<br />

van een revolutionair aandrijvingssysteem<br />

voor postkoetsen, een briljant ontwerp van<br />

een geniale Bulgaarse tenderfood, zijn ontvreemd.<br />

Roumen Antonov zit sip voor zich<br />

uit te kijken, met een stoppelbaard van vier<br />

dagen en een handvol vage vrienden. Het<br />

bier staat koudgeslagen in hun glazen. “Het<br />

is die Japanner geweest”, mompelt de Bulgaar<br />

voor zich uit. “Toch niet die Japanner<br />

waar je de afgelopen jaren zo mee dweepte?”,<br />

vraagt één van zijn kornuiten. “Die ja.”<br />

Straks rijdt heel de wereld met zijn ideeën<br />

rond zonder dat hij er een cent voor ziet.<br />

Iedereen lijdt met de Bulgaar mee, maar<br />

echt helpen kunnen ze niet. In het vorige<br />

nummer heeft u gelezen hoe ze met de pet<br />

rond zijn gegaan en tien euro ophaalden.<br />

Die zijn geïnvesteerd in Damrak Gulch en<br />

na een maand nog maar 9,59 euro waard.<br />

Over de waard gesproken, zijn speeltjes<br />

(dvrg en rtc) zijn er per saldo ook niet echt<br />

op vooruitgegaan. Dan staat de Hongaarse<br />

barman op en sjokt over de plankenvloer<br />

Eindelijk rust voor de Stille Tien<br />

Bedrijf Rendement<br />

Alanheri 10,09<br />

Bever Holding -0,79<br />

Blydenstein-Willink 1,25<br />

Brill 9,51<br />

Dico -0,43<br />

DNC 13,64<br />

Emba 16,19<br />

Gouda Vuurvast -3,03<br />

Holland Colours -8,24<br />

Nyloplast 9,19<br />

Stille Index 4,74<br />

In tegenstelling tot de aex hebben de<br />

Stille Tien in de voorgaande weken<br />

totaal geen terrein in hoeven leveren.<br />

En daar was niet eens spectaculair nieuws<br />

voor nodig. Sterker nog, de grootste stijgers<br />

haalden de publiciteit zelfs helemaal<br />

niet. Ondanks dat Emba sinds 10 juni geen<br />

enkel bericht naar buiten heeft gebracht,<br />

zag het concern de koers met 12,70 euro<br />

omhoog klimmen naar 75,00 euro. Indertijd<br />

kondigde de onderneming aan dat het<br />

bedrijfsresultaat in 2005 waarschijnlijk<br />

gelijk zal zijn aan dat van vorig jaar en de<br />

scherpe koersreactie lijkt vooral een gevolg<br />

van de wel heel erg dunne aandelenhandel.<br />

De meeste weken is de omzet namelijk<br />

naar de Bulgaar. Hij strijkt een lucifer langs<br />

de muur aan en steekt de laatste sigaar uit<br />

eigen doos die hem nog rest op. “Weet je<br />

wat? Sara Kreek is er toch met een ander<br />

vandoor. Dat scheelt me weer een paar cent.<br />

Als jouw speeltje straks helemaal niks meer<br />

waard is, koop ik het wel, OK?” De enige die<br />

wel lang blij rond stapte is Tom. Tom deed<br />

het goed. Jammer dat hij een beetje te duur<br />

is voor de Small Cap Saloon Portefeuille dat<br />

het met een budget van 10 euro moet doen.<br />

Inmiddels hangt Tom al een uur met zijn<br />

hoofd in de trog met water voor de deur.<br />

30% eraf in één dag. Barman Tóth kijkt<br />

gespannen toe: “Zodra Tom minder dan 10<br />

euro kost, gooien we onze portefeuille leeg<br />

en rapen we Tom op.”<br />

Small Cap Saloon Portefeuille<br />

Aandeel Aankoopkoers 21-09 Huidige koers (26-10) Verschil<br />

Antonov 1,89 1,52 -19,58%<br />

Ceteco 0,06 0,06 0,00%<br />

DVRG 0,88 0,98 +11,36%<br />

Kendrion 1,88 1,80 -4,26%<br />

Magnus 0,54 0,56 +3,70%<br />

Pharming 3,41 3,35 -1,76%<br />

Prolion 0,05 0,05 0,00%<br />

RTC 0,08 0,06 -25,00%<br />

Rood Testhouse 0,54 0,55 +1,85%<br />

Sopheon 0,33 0,33 0,00%<br />

Tie 0,34 0,33 -2,94<br />

Totaal 10,00 9,59 -4,1%<br />

nul stuks (in dubbeltelling!) en als er dan<br />

eindelijk wat gebeurt, gaat het erg snel.<br />

Voorlopig valt er weinig vuurwerk te verwachten.<br />

De biedprijs ligt momenteel op<br />

68 euro en de laatprijs op 85 euro.<br />

De handel in Alanheri was iets minder dun.<br />

Op de meeste dagen wisselden al gauw<br />

meer dan een dozijn aandelen van eigenaar<br />

en ook dit beursfonds zag de koers gestaag<br />

oplopen zonder dat er belangrijk nieuws<br />

was. Dat de Stille Tien uiteindelijk maar<br />

met 1,4% steeg ten opzichte van vorige<br />

maand was voornamelijk een gevolg van<br />

Holland Colours, dat een paar procent<br />

moest prijsgeven. Zonder dat er enig<br />

nieuws bekend werd, uiteraard.<br />

7


H O T S . S N A P S H O T S . S N A P S H O T S . S N A P S H O T S . S N A P S H O T S . S N A P<br />

Stemlokaal<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Mijn favoriete biotech is...<br />

(539 stemmen)<br />

Dat de iex-lezers verstand van zaken<br />

hebben, bleek wel uit de olieprijspoll<br />

die we aan de vooravond van<br />

orkaan Rita lanceerden. Waar gaat de prijs<br />

vanaf het toenmalige niveau van 68 dollar<br />

heen? ‘Omhoog’ dachten we allemaal. ‘Omlaag’,<br />

stemde de meute (44% van de kiezers)<br />

en gelijk hadden ze. Rita of geen Rita, de<br />

oliefutures volgden de meerderheid van<br />

stemmen.<br />

<br />

Een leuke biotechpoll in de categorie nice<br />

to know. Want moet u nu in Pharming of<br />

Crucell zitten? Dat kon wel eens een close<br />

race worden en ja hoor... De vraag is of dat ligt<br />

aan de spervurende persberichtenmachine van<br />

Crucell of de bedenkingen die Marcel Wijma<br />

in het vorige nummer van dit magazine bij de<br />

ontwikkelingen rond Pharming plaatste.<br />

De favorieten van Jaap Muns<br />

Kent u Jaap Muns al? Deze turbospecialist (het<br />

beleggingsintrument, niet de aandrijvingstechniek)<br />

is een van de nieuwste aanwinsten<br />

in het iex-columnistencorps. Als technisch<br />

analist hoeft hij niet lang na te denken over<br />

zijn favoriete standaardwerk.<br />

u altijd al op elk moment<br />

heeft willen weten wat de bes-<br />

“Als<br />

te sector is om in te beleggen<br />

of heeft willen weten waarom een stijging<br />

van goud resulteert in een stijgende Japanse<br />

beurs, dan kan ik het boek Intermarket<br />

Technical Analysis, Trading strategies for<br />

the global stock, bond, commodity and currency<br />

markets van John J. Murphy aanraden.<br />

Met zijn Intermarket-benadering geeft hij<br />

antwoord op alle vragen die je als belegger<br />

maar kan stellen.”<br />

Wat doet een vaatje olie ná Orkaan Rita<br />

(493 stemmen)<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

jaren negentig. Tot die tijd<br />

gebruikten technisch analisten<br />

grafi eken van markten, aandelen<br />

en sectoren als losstaande<br />

eenheden. Murphy laat met zijn<br />

technieken zien hoe je door het<br />

vergelijken van twee verschillende<br />

grafi eken (bijvoorbeeld<br />

de S&P-500 en goud) meer<br />

inzicht krijgt in de onderliggende beweging<br />

van de aandelen, obligaties en rentes.<br />

Aan de hand van diverse voorbeelden laat<br />

Murphy zien hoe de best presterende sectoren,<br />

markten, aandelen, landen en zelfs<br />

beleggingsfondsen geselecteerd kunnen<br />

worden. Hij maakt de onderlinge relaties<br />

tussen aandelen, obligaties, grondstoffen,<br />

rentes, markten en sectoren inzichtelijker<br />

dan wie dan ook.”<br />

“Murphy introduceerde het begrip Intermarket<br />

Technische Analyse begin<br />

8 9<br />

“Zelfs voor mensen zonder heel veel verstand<br />

van technische analyse is dit een<br />

<br />

<br />

<br />

VNU, wat nu?<br />

(130 stemmen)<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Zijn onze iex-leden beïnvloed door het<br />

kritische Overnamekit-stuk van Corné<br />

van Zeijl? Wie zal het zeggen. Een blik<br />

in het Stemlokaal maakt wel duidelijk dat<br />

vnu op haar tellen moet passen en dat de dagen<br />

van ceo Rob van den Bergh geteld zijn.<br />

Liefst de helft denkt dat alle plagen over<br />

vnu worden uitgestort. Dat kan nog leuk<br />

worden. Overigens lijkt in de praktijk in ieder<br />

geval optie 1 (vnu ziet af van overname)<br />

bijna een feit. Over optie 3 (aftreden Van<br />

den Bergh) wordt al hardop gespeculeerd,<br />

dus alleen kkr moet nog even toeslaan.<br />

prettig leesbaar boek met veel<br />

leerzame, nuttige en direct<br />

toepasbare tips en technieken.<br />

Ik gebruik Intermarket Technical<br />

Analysis zelf ook, om een raamwerk<br />

van de fi nanciële markten<br />

op te stellen en mijn asset allocatie<br />

te bepalen.<br />

Deze aanpak van technische<br />

analyse is volgens mij dé methode voor<br />

institutionele beleggers en vermogensbeheerders<br />

om outperformance te behalen<br />

met hun beleggingsstrategieën. Er zijn<br />

momenten dat het percentage aandelen<br />

bijvoorbeeld fors teruggebracht moet<br />

worden (zoals in 2001-2003) en gekozen<br />

moet worden voor een andere categorie<br />

(in de periode 2001-2003 waren dat obligaties).<br />

Op dit moment nadert weer een<br />

fase dat het raadzaam is de aandelenweging<br />

terug te brengen en te verschuiven<br />

naar commodities.”<br />

Klare taal / Menu van de dag: Kip Zalm!<br />

H5N1. Gerede kans dat u daar een paar weken<br />

geleden nog nooit van gehoord had. Inmiddels<br />

ligt het op ieders lippen: vogelpest.<br />

Herinneringen aan de vogelpest die Nederland<br />

en België in 2002 en 2003 hard<br />

trof, doemen op. Hoe gaat het eigenlijk<br />

met het enige beursgenoteerde bedrijf dat<br />

pluimvee in de portefeuille heeft? We belden<br />

met persvoorlichter Frank van Ooijen van<br />

Nutreco.<br />

Wordt Nutreco geplukt?<br />

“We hebben sinds de verkoop van onze<br />

Benelux-activiteiten alleen nog maar een<br />

Spaans kipverwerkend bedrijf. En ja, in<br />

Spanje hebben we halverwege oktober<br />

een teruggang van de vraag gezien op<br />

weekbasis van tussen de 7 en 10%. We<br />

weten niet hoe één en ander zich verder<br />

ontwikkelt, dus er is nog niets zinnigs te<br />

zeggen over de vraag of het ook een prijsdrukkend<br />

effect gaat hebben. Maar het<br />

is de talk of the town. Het is dagelijks in<br />

het nieuws, ministers vergaderen erover<br />

en de Europese Commisie geeft persconferenties.<br />

Daar wordt vaak emotioneel op<br />

gereageerd, dus het is niet uit te sluiten<br />

dat de markt nog een fl inke tik krijgt. In<br />

Spanje en Nederland lijken de eerste reacties<br />

overigens redelijk nuchter. We hopen<br />

er het beste van.”<br />

Even achterom kijkend, hoe hard kwam de<br />

klap aan in 2002 en 2003?<br />

“Toen is Nutreco fl ink geraakt. De gren-<br />

Aandelen $ 6, opties EUR/$ 3,50, futures<br />

EUR 3 per lot. Via het systeem handelt<br />

u op één rekening Euronext, Nasdaq,<br />

OTCBB en Eurex tegelijk. Uw transacties<br />

worden uitgevoerd via het supersnelle<br />

handelsplatform van Interactive Brokers<br />

zen gingen dicht. Nederlandse en Belgische<br />

bedrijven sloten hun deuren, slachterijen<br />

legden het werk neer. We konden<br />

geen levende kip meer betrekken voor<br />

onze verwerkende industrie en transport<br />

was nagenoeg onmogelijk. Ná die vogelpest<br />

hebben we het herstructureringsprogramma<br />

doorgevoerd en twee slachterijen<br />

gesloten. We moesten wel. Daardoor valt<br />

de exposure voor Nutreco nu erg mee,<br />

natuurlijk.”<br />

Overweegt u na deze nieuwe epidemie de<br />

pluimvee-activiteiten helemaal af te stoten?<br />

“De vorige vogelgriep was dé reden voor<br />

onze koerswijziging van de afgelopen<br />

twee jaar, waarbij we streven naar een beter<br />

reguleerbare groei door minder afhankelijk<br />

te zijn van vlees en vis en meer van<br />

diervoeding en visvoer. Daardoor neemt<br />

de volatiliteit in de resultaten van Nutreco<br />

af. We hebben nog een belang van 75%<br />

in Marine Harvest, een grote zalmkweke-<br />

Advertentie<br />

LLC (internationaal gekozen tot beste<br />

online broker). U opent d.m.v. één A-viertje<br />

op zeer eenvoudig wijze de rekening.<br />

Bij Today´s heeft u een ervaren Nederlands,<br />

persoonlijk, aanspreekpunt en kunt u ook<br />

telefonisch een positie innemen.<br />

rij die mogelijk volgend jaar naar de beurs<br />

gaat. Op korte termijn is het hopen dat de<br />

consument in plaats van een kipfi let een<br />

moot zalm op tafel zet. Je moet toch vlees<br />

of vis eten. Het is nog te pril om te zien of<br />

dat echt gebeurt.”<br />

Het aandeel Nutreco zakte in oktober van 36<br />

euro weg naar 31, bij hoge volumes.<br />

Griepangst?<br />

“Ondertussen staat het aandeel weer<br />

boven de 33 euro. Zakenbanken hebben<br />

ook hun koersdoelen recent verhoogd, de<br />

meeste naar zo tussen de 38 en 41 euro.<br />

Dat heeft natuurlijk niets met de vogelgriep<br />

te maken, maar met de beursgang<br />

van de Noorse concurrent Cermaq. Die<br />

bieden een goed beeld op de waarde van<br />

onze zalmactiviteiten en dat is niet onbelangrijk<br />

in het licht van een mogelijke<br />

beursgang. De vraag naar zalm is dit jaar<br />

goed overigens en de prijs is ook heel behoorlijk.”<br />

Direct wereldwijd handelen tegen de laagste prijs: Today’s Brokers<br />

Direct wereldwijd handelen tegen de<br />

laagste prijs: Today’s Brokers gekozen<br />

tot de goedkoopste broker van Nederland<br />

door de consumentenbond.<br />

Kijk op www.todaysbrokers.nl of bel;<br />

020 5 300 150<br />

01580 Today's brokers adv.indd 1 25-10-2005 15:52:43


H O T S . S N A P S H O T S . S N A P S H O T S .<br />

De lezer weet het beter<br />

Manaris<br />

De omzet van Manaris is in een jaar gestegen<br />

van 2 miljoen naar ruim 20 miljoen<br />

dollar. De verwachting is dat ze in<br />

het fiscale jaar 2006 voor het eerst winst<br />

gaan maken. C-Chip begon alleen, maar<br />

door overnames van drie bedrijven, die<br />

zich in totaal verschillende segmenten<br />

van de beveiliging begeven, werd het<br />

noodzakelijk om deze bedrijven onder<br />

een noemer te plaatsen en wel Manaris!<br />

De site www.c-chip.com bestaat volgens<br />

jullie niet meer, kijk maar naar hun<br />

website! Ondanks dat het nog steeds<br />

een speculatief aandeel is, lijkt het mij<br />

wel eerlijk dat jullie met een herzien<br />

artikel over Manaris komen.<br />

Johan Elfering<br />

Naschrift redactie: In het artikel over Manaris<br />

is niet geschreven dat C-Chip of de gelijknamige<br />

website niet meer bestaat, maar<br />

dat het bedrijf is opgegaan in Manaris. Uit<br />

de jaarcijfers die het bedrijf op 14 oktober<br />

publiceerde, blijkt dat de omzet bijna is<br />

verzevenvoudigd naar ruim 7 miljoen dollar.<br />

Het verlies groeide van 4,6 naar 6,2<br />

miljoen dollar en het bedrijf heeft nieuwe<br />

aandelen moeten uitgeven om de kaspositie<br />

enigszins op peil te houden. De topman is in<br />

september opgestapt, de koers is in de afgelopen<br />

maand met ruim 15% gedaald naar<br />

0,31 dollar en de cashflow is negatief, zodat<br />

er eigenlijk geen positieve punten overblijven<br />

die aanleiding kunnen vormen voor een<br />

herzien artikel over Manaris.<br />

10<br />

Met een vampier de beurs op<br />

Ik heb deze maand gelezen in iex magazine<br />

over Gustaaf Carlsteen, een beursvoorspeller<br />

met een website (www.gustaafcarlsteen.<br />

com). Is er iemand die zijn adviezen volgt<br />

en hoeveel betaal je daarvoor?<br />

‘YVES11’ in de iex Koffiekamer<br />

Ik heb even gekeken en het lijkt wel wat<br />

dracula-achtig. Als je zo goed in voorspellen<br />

bent, ga je toch niet je inkomsten baseren<br />

op abonnementsgelden. Welnee, dan<br />

houd je de winsten uit je eigen transacties<br />

voor jezelf. En stel dat je er een godsvermogen<br />

mee verdient, dan hoef je ook geen<br />

abonnementsgelden in rekening te brengen,<br />

maar dan deel je je levensvreugde en je<br />

wijsheid gratis met anderen.<br />

‘Winckie’ in de iex Koffiekamer<br />

Naschrift redactie: Eind september heeft Carlsteen<br />

inderdaad een poging gedaan om onder<br />

meer IEX te laten profiteren van een gratis<br />

beurstip. In een e-mail werd aangeraden om de<br />

putoptie op de AEX met looptijd tot november en<br />

uitoefenprijs op 405 voor 7,85 euro te kopen.<br />

Een week later noteerde deze optie bijna 25%<br />

lager en mochten we een mail ontvangen waarin<br />

werd aangeraden om de optie te verkopen:<br />

“Vorige week vrijdag heb ik als tipje van de<br />

sluier een gratis tip gegeven, om te laten zien<br />

hoe eenvoudig en leuk beleggen is met kant-enklare-tips<br />

van de vriendensite: GustaafCarlsteen.com.<br />

Helaas gaat het ook wel eens fout en<br />

jammer dat deze dan net bij het foutpercentage<br />

van circa 12% zit.”<br />

Beleggers die nu op een goedmakertje hopen,<br />

kunnen nog lang wachten:<br />

“Een gratis tip verstrekken doe ik voorlopig<br />

niet meer, want dat geeft me te veel spanning:<br />

één misser en ik ben de pineut. Alternatief is om<br />

dan tien gratis tips te verstrekken. Heb ik niet<br />

zoveel zin in. Maar dat begrijp je vast wel.”<br />

275<br />

250<br />

225<br />

200<br />

175<br />

150<br />

125<br />

100<br />

75<br />

E D I T O R I A L<br />

Zorgeloos beleggen<br />

met Ultrahedge<br />

Het geavanceerde Ultrahedge handelssysteem stelt ons in staat om op 173 verschillende<br />

aandelen-, obligatie en valutamarkten wereldwijd risicovrije arbitragemogelijkheden<br />

te vinden. Deze methode heeft zijn waarde ruimschoots bewezen met een jaarrendement<br />

van gemiddeld 34 procent *) sinds 2002. In deze periode werd slechts in twee maanden<br />

een negatief rendement geboekt!<br />

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15<br />

De kracht van Ultrahedge is dat er tegelijkertijd<br />

zowel een long- als een<br />

shortpositie in één beursfonds, obligatie<br />

of muntsoort wordt opgebouwd,<br />

zodat tegengestelde koersbewegingen<br />

tegen elkaar wegvallen en de investering<br />

dus per saldo risicovrij is. De enige<br />

beperking op het rendement is het aantal<br />

arbitragemogelijkheden dat door<br />

het Ultrahedge handelssysteem gesignaleerd<br />

wordt.<br />

Ultrahedge is al sinds 2001 in Nederland actief als onafhankelijk vermogensbeheerder.<br />

We hebben ons team professionele handelaren deze zomer ink uitgebreid zodat we nu op<br />

alle arbitragekansen in kunnen spelen. Daarom zijn we eindelijk weer in staat om nieuwe<br />

klanten aan te nemen. Wilt u ook een risicovrij rendement van 34 procent per jaar? Kijk dan<br />

op www.ultrahedge.nl of vul het onderstaande formulier in.<br />

*) In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.<br />

Knip onderstaand formulier uit en stuur het ingevuld op naar Ultrahedge,<br />

Postbus 75662, 1070 AR in Amsterdam of kijk op www.ultrahedge.nl<br />

Neem zo spoedig mogelijk contact<br />

met mij op over de rendementskansen<br />

van Ultrahedge!<br />

Naam: ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––m/v<br />

Adres: –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––<br />

Postcode: ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––<br />

Woonplaats: ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––<br />

Tel: ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––<br />

Geboortedatum: –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––<br />

E-mail: ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––<br />

IQ: –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––<br />

0505 IEX 00-00 zwendeladv.indd 45 28-09-2005 10:24:57<br />

Ultrahedge<br />

Zorgeloos beleggen met Ultrahedge en<br />

met arbitragekansen risicovrij 34% per jaar<br />

boeken.<br />

Naschrift redactie: Gefeliciteerd, lezers. Of u<br />

heeft er overheen gelezen, of u heeft de nepadvertentie<br />

correct op zijn waarde – nul – geschat.<br />

Als zo’n advertentie ook nog eens in een<br />

speciaal dossier over beleggingssprookjes en<br />

financiële valkuilen staat, horen de alarmbellen<br />

af te gaan. Bij veel lezers was dat gelukkig ook<br />

zo; het aantal enthousiaste aanmeldingen was<br />

op de vingers van een hand te tellen.


G O E R O E @ I E X . N L<br />

door Frank van Dongen<br />

De gouden tip<br />

In het vorige nummer vroeg ik u mij melding te maken van goeroes die<br />

superrendementen beloven. Eén gouden tipgever nam de handschoen op.<br />

Cees Smit is onder<br />

zijn alias Frank van<br />

Dongen de vliegende<br />

keeper van iex. Offi cieel<br />

optiespecialist, maar in<br />

de praktijk bemoeit hij<br />

zich met alles en iedereen,<br />

waar hij onmiddelijk<br />

een beleggingsadvies<br />

aan knoopt. Specialiteit:<br />

éénregelige fundamentele<br />

en technische analyse.<br />

Stockpaardje: fl itspalen en<br />

12<br />

parkeerbonnen.<br />

Het kan zijn dat dit magazine<br />

en dus ook mijn columns<br />

hierin niet zo vaak en intensief<br />

gelezen worden als mijn artikelen<br />

op de iex-website. Ik deed in<br />

het vorige nummer namelijk een<br />

oproep aan beleggers in en aanbieders<br />

van gouden tips om zich te<br />

melden met goudgerande rendementen<br />

(na kosten en abonnement)<br />

van 30%, 40% of meer. Het kan natuurlijk<br />

zijn dat er maar weinig van<br />

die kanjers rondlopen in Nederland,<br />

want ik heb nog maar één serieuze<br />

reactie gehad. Dit was een aanbieder<br />

van een adviesproduct (ik<br />

noem zijn naam nog niet) die zegt<br />

30% per jaar te maken. Als bewijs<br />

leverde hij een lijstje niet samenhangende<br />

affaires mee, althans de<br />

samenhang was niet door mijn simpele<br />

geest te doorgronden. Ook vertelde<br />

hij netjes dat je aan hem bijna<br />

eenderde (30%) van de winst moet<br />

afstaan en sowieso 15.000 euro per<br />

jaar betaalt, die wordt verrekend<br />

met de winstpremie.<br />

Een gratis call<br />

Een gratis calloptie voor de aanbieder<br />

dus, te meer omdat deze niet<br />

over vergunningen beschikt en ook<br />

niet is aangesloten bij het Dutch Securities<br />

Institute (dsi) of een beleggerscompensatieregeling.Eigenlijk<br />

zou een adviseur u als belegger<br />

moeten betalen voor zo’n kans op<br />

een positieve pay-out. Ook voor beheerders<br />

zijn klanten geld waard, al<br />

was het alleen maar voor de waardeberekening<br />

van het vermogensbedrijf<br />

op zich.<br />

Ik noem een paar recente trades die<br />

deze goeroe meestuurt:<br />

Hagemeyer:<br />

Op 03-08 verkocht 20.000 voor<br />

2,19, die waren gekocht voor 2,09.<br />

Winst 2000 euro.<br />

Op o5-09 verkocht 20.000 voor<br />

2,37, die waren gekocht voor 2,25.<br />

Winst 2400 euro.<br />

Magnus:<br />

Op 05-09 gekocht 60.000 voor 0,51,<br />

op 27-09 verkocht voor 0,57.<br />

Winst 3600 euro.<br />

Binck:<br />

Op 16-09 gekocht 7000 voor 5,66,<br />

op 29-09 3000 voor 5,79, en op<br />

02-10 verkocht 10.000 voor 6,18.<br />

Winst 4800 euro<br />

Op 03-10 gekocht 5000 v00r 7,20,<br />

op 05-10 gekocht 5000 voor 7,31 en<br />

op 10-10 verkocht 10.000 voor 7,85.<br />

Winst 6000 euro<br />

Pharming:<br />

Op 27-09 gekocht 20.000 voor 3,64<br />

en op 29-09 verkocht voor 3,74.<br />

Winst 2000 euro.<br />

Van der Moolen:<br />

Op 29-09 gekocht 10.000 voor 4,54<br />

en op 05-10 verkocht voor 5,04.<br />

Winst 5000 euro<br />

Er schijnen geen verlieslatende affaires<br />

te zijn. Dit zou briljant zijn,<br />

want in mijn bijna twintig jaar ervaring<br />

in dit vak is dit de eerste keer<br />

dat ik zoiets meemaak. Zeker als dit<br />

een structureel karakter heeft. Toch<br />

ben ik niet onder de indruk van de<br />

rendementen en dat heeft alles te<br />

maken met de risico’s. Het zijn namelijk<br />

speculatieve affaires in speculatieve<br />

fondsen. Een winst van<br />

2000 euro op een investering van<br />

meer dan 40.000 euro is slechts 5%<br />

en 5% op een trade waar je theoretisch<br />

bijna 100% op kan verliezen,<br />

bij een acuut failliet van bijvoorbeeld<br />

Hagemeyer. Daar zou ik niet<br />

15.000 euro voor betalen. Ook heb<br />

je op deze manier meerdere posities<br />

open op hetzelfde moment en<br />

dus is je winst op je handelskapitaal<br />

procentueel veel lager. Hoewel<br />

ik hou van actief beheer ben ik geen<br />

voorstander van heel korte transacties.<br />

Uit onderzoeken blijkt dat<br />

op lange termijn deze actieve manier<br />

van handelen niet winstgevend<br />

genoeg is ten opzichte van de kosten.<br />

Ook worden veel handelaren<br />

verblind door de willekeur van de<br />

markt en verwarren winstgevende<br />

periodes met eigen genialiteit. Het<br />

boek Fooled by Randomness van Nassim<br />

Nicholas Taleb gaat daarover.<br />

Er staan voorbeelden in van handelaren<br />

die in de bullmarkt van 1982<br />

tot 2000 geld verdienden en in een<br />

paar dagen meer verloren dan ze in<br />

de periode daarvoor verdienden.<br />

Nu is deze aanbieder waarschijnlijk<br />

niet veel anders dan zijn collega-goeroes;<br />

ze hebben allemaal<br />

moeite met het vertalen van winstgevendheid<br />

naar de juiste percentages.<br />

En daarbij geldt: hoe minder je<br />

betaalt voor de transacties en voor<br />

de ideeën – het abonnement en der-<br />

gelijke – hoe minder resultaat je<br />

hoeft te maken om toch winstgevend<br />

te zijn.<br />

Transparantie is ook vaak ver te<br />

zoeken bij deze tipgevers. Want<br />

kloppen de trades wel? Een beroemd<br />

voorbeeld is de marktbrief<br />

waarbij een adviseur één groep beleggers<br />

adviseert om puts te kopen<br />

en een andere om calls te kopen.<br />

De adviseur krijgt altijd 30% van de<br />

winst en verdient dus of aan de één,<br />

of aan de ander. Ik ben per saldo<br />

meer onder de indruk van bijvoorbeeld<br />

het Quant-systeem dat inclusief<br />

kosten begin oktober plus 50%<br />

stond en dat voor iedereen wel toegankelijk<br />

is zonder abonnement.<br />

Maar zelfs dit systeem kan, hoewel<br />

het gemiddeld vanaf 1996 op plus<br />

65% per jaar staat, door randomness<br />

gefooled worden en wordt dan ook<br />

als uiterst speculatief beschouwd.<br />

Badeend-belegger<br />

Als laatste moet<br />

me nog even<br />

van het hart<br />

dat de badeend-belegger<br />

wel heel positief<br />

uit een artikel<br />

in het vorige<br />

iex magazine<br />

leek te ko-<br />

men. Het cynisme<br />

werd door<br />

velen niet begrepen.<br />

Ik begrijp<br />

dat u liever niet over<br />

uw uw verliezen wilt praten,<br />

toch roep ik u op om<br />

mij te schrijven over de charlatans<br />

van deze wereld, in de<br />

hoop dat ik anderen tijdig<br />

kan kan waarschuwen. Mail mij<br />

op goeroe@iex.nl<br />

<br />

<br />

<br />

4<br />

4<br />

4<br />

44<br />

4<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Sinus 3.0 opent een wereld van mogelijkheden<br />

Voor iedere koersbeweging bestaat een passende optiestrategie.<br />

Sinus zoekt en vindt deze strategieën. Sinus 3.0 is de software voor het<br />

werken met optiestrategieën, het beheren van uw portefeuille<br />

en veel meer...... zoals gratis real time koersen*.<br />

Het enige dat beperkt is<br />

aan Sinus 3.0 is de prijs.<br />

* via Binck Bank € 235,-<br />

omdat het resultaat telt<br />

Meer info: www.sinus.nl<br />

s o f t w a r e<br />

sinus<br />

13


A A N D E E L V A N D E M A A N D<br />

Bliksemafl eider gezocht<br />

Ahold maakt straks weer de<br />

kwartaalcijfers bekend. Het zal<br />

de onderneming er misschien<br />

veel aan gelegen zijn om de<br />

aandacht daarvan af te leiden met een overname<br />

of een nieuw initiatief. Het concern<br />

heeft zich namelijk ten doel gesteld om<br />

bij haar supermarkten een omzetgroei van<br />

5% te boeken en een operationele marge<br />

te bereiken van 5%. De vorige cijferpublicatie<br />

begin september wijst erop dat<br />

de onderneming de lat waarschijnlijk net<br />

iets te hoog heeft gelegd. Indertijd werd<br />

bekend dat de netto-omzet in het tweede<br />

kwartaal met bijna 1% was gedaald naar<br />

10,4 miljard euro. Als wisselkoerseffecten<br />

buiten beschouwing<br />

blijven was dat weliswaar<br />

een plus van<br />

0,5% geweest, maar<br />

dat is nog altijd een<br />

<br />

enorm eind verwij-<br />

derd van de groei die<br />

Ahold voor volgend<br />

jaar nastreeft en ook<br />

de marge van 2,4%<br />

komt nog niet in de<br />

buurt van de eigen<br />

wensen voor 2006.<br />

Als belangrijke oorzaak<br />

wees topman<br />

Anders Moberg tegenvallende<br />

groei in<br />

de Verenigde Staten aan en hij weigerde indertijd<br />

om aan de doelstellingen te tornen.<br />

En uiteindelijk kwamen de matige cijfers<br />

het aandeel op een koersverlies van ruim<br />

9% te staan.<br />

Het zou een fl inke klap zijn als Moberg<br />

binnenkort wel aan de verwachtingen zou<br />

gaan sleutelen, maar de onderneming heeft<br />

zo nodig mogelijkheden om de aandacht<br />

van de fi nanciële wereld hiervan af te leiden.<br />

De aankoop van een branchegenoot<br />

zou in dat opzicht een handige zet zijn.<br />

Het Amerikaanse Alberson is in dat opzicht<br />

één van de meest voor de hand liggende<br />

kandidaten. Deze onderneming heeft ruim<br />

2500 winkels in 37 verschillende staten en<br />

maakte op dezelfde dag als Ahold tegenvallende<br />

resultaten bekend. De huidige beurswaarde<br />

van 8,5 miljard dollar zou nog een<br />

obstakel kunnen vormen, aangezien Moberg<br />

al heeft aangegeven dat een echt grote<br />

aankoop voorlopig niet aan de orde is.<br />

Koerswijziging<br />

Daarnaast kan het bedrijf de cijferpresentatie<br />

aangrijpen om het spotlicht te<br />

zetten op een strategische koerswijziging.<br />

Verschillende kranten wisten al te melden<br />

dat Ahold een proef is begonnen met een<br />

nieuwe formule, waarin het accent ligt op<br />

huismerkproducten. Het bedrijf zou hiermee<br />

kunnen anticiperen op een groei van<br />

het discountsegment in de Nederlandse<br />

supermarktbranche. Momenteel vormen<br />

dergelijke winkels iets meer dan 15% van<br />

het totaal, tegenover bijvoorbeeld ruim 30<br />

en bijna 40% in respectievelijk België en<br />

Duitsland.<br />

De positie van Ahold als nummer één in<br />

Nederland is onbedreigd en door de prijzenoorlog<br />

die het concern ontketend heeft,<br />

is het marktaandeel de afgelopen jaren<br />

fractioneel gegroeid naar 28%. Laurus is<br />

het voornaamste slachtoffer geworden van<br />

deze slag, want voormalig nummer twee<br />

Laurus zakte sinds 2002 van 21 naar 16%.<br />

Het is overigens pijnlijk om te zien wat<br />

deze top-twee beleggers de afgelopen jaren<br />

heeft opgeleverd (zie grafi ek). In de tweede<br />

helft van de jaren negentig kenden beide<br />

beursfondsen een bijzonder goede tijd.<br />

Sinds de millenniumwisseling is deze winst<br />

volledig weggegeven en Laurus staat zelfs<br />

meer dan 95% lager dan in 1994.<br />

Wal-Mart<br />

Zwarte vrijdag<br />

enigde Staten alweer zwarte<br />

vrijdag. Dit heeft niets te maken<br />

met bomaanslagen of zonsverduisteringen,<br />

maar alles met de start van<br />

het inkoopseizoen in de aanloop naar de<br />

kerstdagen. Op de vrijdag na de nationale<br />

feestdag Thanksgiving staan de Amerikanen<br />

soms al om vijf uur ’s morgens in de<br />

rij voor de winkels om maar niets te missen<br />

van alle aanbiedingen die voor vroege<br />

vogels zijn weggelegd. In de winkelstraten<br />

ziet het daarom zwart van de mensen en<br />

bovendien was dit in het verleden vaak<br />

de dag dat veel ketens uit de rode cijfers<br />

kwamen en het resultaat weer in het zwart<br />

konden schrijven. Een spannende dag dus<br />

voor veel winkelbedrijven, waarbij er voor-<br />

Ahold Op 25 november is het in de Ver-<br />

door Michiel Pekelharing<br />

Oorlog in beeld<br />

koersverloop Ahold en Laurus<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

De cijfers<br />

Omzet: 52 miljard euro<br />

Beurswaarde: 9,6 miljard euro<br />

Verwachte k/w: 12,3<br />

Verwachte wpa: 0,50 euro<br />

Analisten: 13 x kopen, 8 x houden,<br />

3 x verkopen<br />

door Michiel Pekelharing<br />

Wedden tegen Wal-mart?<br />

Jaaromzet Wal-mart in miljarden dollars<br />

<br />

Maar beleggen is een sport waarbij vooruit<br />

kijken veel belangrijker is dan terugkijken.<br />

En in dat opzicht wordt 29 november<br />

interessant, want dan maakt Ahold de<br />

defi nitieve cijfers over het derde kwartaal<br />

bekend. De kans is groot dat tijdens de<br />

pers- en analistenconferentie de vinger dan<br />

opnieuw op de zere plek van de overambitieuze<br />

doelen voor 2006 wordt gelegd.<br />

Tenzij Ahold natuurlijk voor die tijd een<br />

mooie bliksemafl eider gevonden heeft.<br />

al bij Wal-Mart veel aan gelegen zal zijn om<br />

de schade van vorig jaar weg te werken.<br />

Met een verwachte jaaromzet van meer dan<br />

300 miljard dollar is Wal-Mart de grootste<br />

winkelketen van deze planeet, met in eigen<br />

land ruim 1200 winkels onder de eigen<br />

naam, meer dan 2500 vestigingen met een<br />

andere naam en een slordige 1600 locaties<br />

buiten de Verenigde Staten.<br />

Luxear tikelen<br />

Het pijnpunt lag een jaar geleden op de<br />

Amerikaanse thuismarkt, waar het concern<br />

zich gepositioneerd had als een prijsvechter.<br />

Op zwarte vrijdag 2004 gingen de<br />

Amerikanen juist op jacht naar luxeartikelen<br />

en lieten daarbij Wal-Mart links liggen.<br />

Met als gevolg dat de koers in één dag met<br />

2,25 dollar daalde en er 10<br />

miljard dollar aan beurs-<br />

waarde in rook opging.<br />

En dat was nog maar het<br />

begin, want het aandeel<br />

noteert nu bijna een kwart<br />

lager dan een jaar geleden.<br />

Wal-Mart lijkt de pijnlijke<br />

les ter harte te hebben genomen.<br />

De onderneming<br />

zet steeds meer in op wat<br />

duurdere artikelen en<br />

fi nanciële topman Tom<br />

Schoewe kon onlangs al<br />

trots bekendmaken dat er<br />

tegenwoordig onder meer<br />

hypermoderne digitale<br />

camera’s van bijna duizend dollar in de<br />

schappen liggen. Daarnaast wordt er alles<br />

aan gedaan om de kledingafdeling een minder<br />

stoffi g karakter te geven en er gaan geruchten<br />

dat het bedrijf probeert om merkconcern<br />

Tommy Hilfi ger over te nemen.<br />

Er wordt zelfs uitgebreid geadverteerd in<br />

modemagazine Vogue en Wal-Mart gaat zo<br />

op een heel andere manier het feestdagenseizoen<br />

in dan een jaar geleden.<br />

Half oktober werd bekend dat de inkomsten<br />

van bestaande vestigingen ondanks<br />

de orkaan Katrina in september met 3,8%<br />

zijn gestegen. Deze groei gaat niet ten<br />

koste van de winst, want de huidige nettowinstmarge<br />

van 3,6% is hoger dan het<br />

gemiddelde over de voorgaande tien jaar.<br />

Tegelijkertijd ligt de waardering op het<br />

laagste niveau in tien jaar. Momenteel hoeven<br />

beleggers slechts vijftien maal de verwachte<br />

winst voor volgend boekjaar voor<br />

de onderneming neer te tellen. De laatste<br />

keer dat dit niveau bereikt werd, won Ajax<br />

de Champions League en werkte Nick Leeson<br />

nog bij Barings.<br />

Nieuwe strategie<br />

Volgens onderzoeksbureau Value Line kan<br />

de concernomzet door autonome groei en<br />

internationale expansie de komende drie tot<br />

vijf jaar met ruim 45% groeien. Als de waardering<br />

niet verder inzakt en de winstgevendheid<br />

op peil blijft, moet de beurskoers<br />

wel meestijgen. Dit klinkt waterdichter dan<br />

het is. De precieze gevolgen van de nieuwe<br />

strategie moeten nog duidelijk worden<br />

en de kwartaalcijfers die op dinsdag 14<br />

november bekendgemaakt worden, zullen<br />

nog geen duidelijkheid scheppen. De zogenoemde<br />

zwarte vrijdag op 25 november<br />

lijkt daarvoor een betere gelegenheid. En als<br />

het verleden een ding heeft uitgewezen is<br />

het wel dat het onverstandig is om tegen de<br />

groei van Wal-Mart te wedden.<br />

14 15<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

De cijfers<br />

Omzet: 300 miljard euro<br />

Beurswaarde: 187,9 miljard dollar<br />

Verwachte k/w: 15,0<br />

Verwachte wpa: 3,00 dollar (boekjaar<br />

2006/2007)<br />

Analisten: 11x kopen, 8x houden, 0x<br />

verkopen


A A N D E E L V A N D E M A A N D<br />

SBM Offshore<br />

Eindelijk vergelijk<br />

door Michiel Pekelharing<br />

Op 2 november was het precies<br />

een half jaar geleden dat ihc Caland<br />

zichzelf omdoopte in sbm<br />

Offshore. De naam is echter niet<br />

het enige wat is veranderd, want na het afstoten<br />

van de scheepsbouwactiviteiten kan<br />

de onderneming veel makkelijker vergeleken<br />

worden met Europese branchegenoten<br />

zoals het Franse Technip.<br />

De onderneming boekt een groot deel van<br />

de omzet met de verkoop en verhuur van<br />

zogenoemde fpso’s (Floating Production<br />

Storage and Offl oading). Dat klinkt heel<br />

ingewikkeld, maar eigenlijk is het een apart<br />

soort mammoettanker die niet de hele wereld<br />

over vaart maar als een soort drijvende<br />

opslagloods bij een oliebooreiland blijft<br />

liggen. Ondanks een stijgende olieprijs<br />

vertoonde de vraag naar dergelijke schepen<br />

de afgelopen periode nauwelijks een teken<br />

van leven. De grote energieconcerns legden<br />

de nadruk in voorgaande jaren op landprojecten,<br />

maar het is hard gegaan sinds sbm<br />

Offshore in oktober 2004 enkele grote orders<br />

kon aankondigen. Nu lijkt het concern<br />

op weg naar een topjaar, maar aangezien er<br />

Trossen los<br />

koersverloop sbm Offshore en Technip<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

geen derdekwartaalcijfers bekendgemaakt<br />

worden is het voorlopig nog gissen hoe<br />

goed het precies gaat worden. Resultaten<br />

die de Franse branchegenoot Technip op<br />

17 november publiceert, kunnen hiervoor<br />

bruikbare aanwijzingen opleveren.<br />

Energiemaatschappijen<br />

De activiteiten van beide bedrijven kunnen<br />

niet volledig over elkaar gelegd worden.<br />

Met een jaaromzet van circa 5 miljard euro<br />

is de Franse onderneming ongeveer vijf<br />

keer zo groot en bovendien is Technip ook<br />

voor de helft van de omzet afhankelijk van<br />

landprojecten. Maar beide bedrijven zijn<br />

voor ruim driekwart van de omzet afhankelijk<br />

van grote energiemaatschappijen<br />

en deze spelers reserveren een groeiend<br />

deel van hun budget voor het aanboren<br />

van relatief moeilijk bereikbare velden,<br />

zoals olievoorraden die op grote diepte<br />

in de oceaan liggen. Dit laatste speelt met<br />

name het Nederlandse concern in de hand.<br />

Bovendien ligt de marge op dergelijke<br />

offshore-activiteiten traditioneel boven de<br />

percentages die op landprojecten gehaald<br />

worden en de winstgevendheid van sbm<br />

<br />

16<br />

<br />

De cijfers<br />

Omzet: 1,0 miljard euro<br />

Beurswaarde: 2,15 miljard euro<br />

Verwachte k/w: 18,4<br />

Verwachte wpa: 3,40 euro<br />

Analisten: 11x kopen, 2x houden, 3x<br />

verkopen<br />

Offshore is dan ook ruim dubbel zo groot<br />

als die van Technip.<br />

De afgelopen jaren was van dit voordeel<br />

niet veel terug te zien op de beurs (zie<br />

grafi ek). Sinds begin 2004 is het Franse<br />

aandeel ruim dubbel zo snel gestegen als<br />

sbm Offshore. Een mogelijke verklaring is<br />

dat beleggers wilden wachten op duidelijke<br />

signalen dat de vraag naar fpso’s groeide.<br />

Een tweede factor is dat de resultaten van<br />

beide bedrijven moeilijk te vergelijken waren<br />

doordat de cijfers van het voormalige<br />

ihc Caland vertekend werden door een matig<br />

renderende scheepsbouwdivisie. Deze<br />

activiteiten zijn inmiddels afgestoten en er<br />

is weinig twijfel meer over de goede gang<br />

van zaken op de fpso-markt. En nu oogt de<br />

koerswinstverhouding (k/w) van 18,4 voor<br />

sbm Offshore in het lopend boekjaar opeens<br />

vrij karig ten opzichte van de ruim 27<br />

die beleggers voor Technip neertellen.<br />

Té goed<br />

Toch is enige terughoudendheid op zijn<br />

plaats bij sbm Offshore. Het is namelijk<br />

een van de weinige ondernemingen waar<br />

het simpelweg té goed kan gaan. De bouw<br />

van een fpso kost honderden miljoenen<br />

euro’s en deze kosten kunnen vaak niet<br />

direct verhaald worden op de opdrachtgever.<br />

Topman Didier Keller heeft al laten<br />

weten dat zijn bedrijf mogelijk in 2006 een<br />

beroep moet doen op de kapitaalmarkt om<br />

de bouw van nieuwe fpso’s te fi nancieren.<br />

Maar voor die tijd komen eerst de resultaten<br />

van Technip. Aan het eind van de eerste<br />

jaarhelft bedroeg de orderportefeuille 8,2<br />

miljard euro en een snelle groei van dat<br />

bedrag is een goede aanwijzing dat sbm<br />

Offshore eveneens aan een zeer goed jaar<br />

bezig is.


B E D R I J F S B E Z O E K<br />

René van der Bruggen<br />

Voorzitter Raad van<br />

Bestuur Imtech nv<br />

Imtech is actief op het gebied van technische installaties en<br />

distributieve groothandel. De activiteiten worden verbonden door de<br />

gemeenschappelijke kenmerken dienstverlening, hoogwaardige logistieke<br />

kennis en geavanceerde informatietechnologie.<br />

Opvallend? Imtech zoekt de oplossing voor het fileprobleem niet bij<br />

de automobilist, maar in de techniek. Zo heeft Imtech in opdracht<br />

van Rijkswaterstaat diverse verkeerscentrales gerealiseerd, zoals de<br />

verkeerscentrale Oudenrijn (zie foto) waarin ook het Traffic Information<br />

Centre (tic) is gevestigd.<br />

Nog meer opvallends? De groei van Imtech zit, geheel volgens plan, in<br />

Europa. Met een nadruk op Spanje, het Verenigd Koninkrijk en Oost-<br />

Europa. Recent heeft Imtech in een aantal van deze landen ook grote<br />

orders bekendgemaakt.<br />

Nettowinst 2004: 37 miljoen euro<br />

Winst per aandeel 2004: 1,42 euro<br />

Omzet 2004: 2,067 miljard euro<br />

Marktkapitalisatie: 674 miljoen euro<br />

Aandeelhouders: ing Groep (10%), Fortis (6,16%), Smoorenburg (5,84%),<br />

Aviva (5,24%), Delta Deelnemingen (5,2%)<br />

door Peter van Kleef / fotografie Ruud Binnekamp<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

“De maatschappelijke kosten van files<br />

rijzen de pan uit. Technologie helpt<br />

die te beheersen. Zo zorgen hightech-<br />

verkeerscentrales voor een optimale<br />

doorstroming. Imtech is een specialist in<br />

deze technologie. Maar ook op het spoor,<br />

in tunnels, bruggen en sluizen zijn wij één<br />

van de grootste technische dienstverleners<br />

in Nederland en België.”<br />

18 19


B E D R I J F S I N T E R V I E W<br />

René van der Bruggen<br />

Lekker op weg met Imtech<br />

Vooral door overnames groeit technisch<br />

dienstverlener Imtech in Europa volgens<br />

plan. In Nederland lijkt het dieptepunt<br />

voorbij en heeft Imtech een goede positie<br />

voor verdere groei.<br />

Imtech groeit lekker door als we de persberichten<br />

mogen geloven. Ligt u op schema?<br />

“We hebben, conform onze strategische<br />

doelstellingen, in het eerste halfjaar van<br />

2005 duidelijk de richting ingeslagen naar<br />

verdere groei en het bereiken van een<br />

sterke positie in Europa. Dit ondanks het<br />

feit dat de omstandigheden in een aantal<br />

marktsegmenten nog altijd niet gunstig<br />

zijn. De nettowinst in de eerste helft van<br />

2005 is 20,5 miljoen. Dat is 10% meer dan<br />

dezelfde periode vorig jaar. Ook nam het<br />

bedrijfsresultaat (ebita) met 18% toe. De<br />

orderportefeuille staat met ruim 2,6 miljard<br />

euro op een voor Imtech historisch<br />

hoog niveau. Dat geeft me wel vertrouwen<br />

voor de toekomst.”<br />

Goede orderportefeuille en een goed bedrijfsresultaat.<br />

Dat betekent ook een leuke omzet?<br />

“Ja, die groeide met ruim 7% tot 835 miljoen<br />

euro in het eerste halfjaar.Dat kwam<br />

onder andere door de overname van onze<br />

Spaanse branchegenoot Mavisa. Dat is<br />

één van de grotere industriële technische<br />

dienstverleners in Spanje. En we hebben<br />

het Engelse Goodmarriott & Hursthouse,<br />

een sterke technische dienstverlener in de<br />

regio Midlands, overgenomen. In die landen<br />

is Imtech nu heel goed op weg om een<br />

vooraanstaande speler te worden. Onlangs<br />

hebben we ook nog onze positie in België<br />

verder versterkt met de overname van infraspecialist<br />

Synerco en een aantal overgenomen<br />

onderhoudscontracten.”<br />

20<br />

En hoe staat Imtech er in eigen land voor?<br />

“In Nederland namen zowel de omzet<br />

als het bedrijfsresultaat iets af, maar het<br />

dieptepunt lijkt hier nu wel gepasseerd.<br />

We zetten in op groeimarkten als care &<br />

cure, security, food & feed en onderwijs, en<br />

met succes. Ik heb ook hoge verwachtingen<br />

van de samenwerking met Arcadis en<br />

Dura Vermeer voor management en beheer<br />

op de Nederlandse railinframarkt. Hier is<br />

sprake van veel achterstallig onderhoud en<br />

er is grote behoefte aan nieuwe veiligheidssystemen<br />

om meer treinen over bestaand<br />

spoor te kunnen laten rijden.”<br />

“De groei van Imtech zit nu volgens plan<br />

in Europa. Met de nadruk op Spanje,<br />

het Verenigd Koninkrijk en – vanuit ons<br />

marktleiderschap in Duitsland – Oost-<br />

Europa. In een aantal van deze landen<br />

hebben we onlangs ook grote orders<br />

bekendgemaakt, waaronder bijvoorbeeld<br />

een opdracht van 40 miljoen euro voor de<br />

technologie van luxe tot zeer luxe appartementen<br />

in Londen, diverse opdrachten ter<br />

waarde van 30 miljoen euro voor energieoplossingen<br />

in Duitsland en orders in de<br />

internationale olie- en gasmarkt ter waarde<br />

van 26 miljoen euro.”<br />

“Met zo’n portfolio heb ik alle vertrouwen<br />

voor de toekomst. We zijn goed gepositioneerd<br />

om verder te groeien. Onze doelstelling<br />

is om in 2008 een jaaromzet van ten<br />

minste 3 miljard euro bij een hogere marge<br />

te boeken.”<br />

“De<br />

orderportefeuille<br />

staat nu met<br />

een omvang<br />

van ruim<br />

2,6 miljard euro<br />

op een<br />

voor Imtech<br />

historisch<br />

hoog niveau”


C O L U M N<br />

door Corné van Zeijl<br />

Op naar de 700<br />

Corné van Zeijl is senior<br />

portfolio manager bij SNS<br />

Asset Management waar<br />

hij verantwoordelijk is<br />

voor de Nederlandse<br />

aandelenportefeuilles.<br />

Van Zeijl beheert<br />

het SNS Nederland<br />

Aandelen Fonds.<br />

22<br />

Stijgt de AEX ooit nog door tot de 700 of ligt een Japans<br />

defl atiescenario meer voor de hand? De toekomst van de AEX<br />

op de langere termijn hangt af van de winstgroei.<br />

Het is alweer vijf jaar geleden<br />

dat we de 700 in de aex<br />

hebben gezien. Dat waren<br />

nog eens tijden. We rekenden toen<br />

al in euro’s, althans op de beurs.<br />

Das war einmal. Maar wat nu? Zien<br />

we die 700 ooit nog terug of gaan<br />

we een Japan-scenario in. En kijken<br />

we nog decennialang terug op het –<br />

ooit bereikte – hoogtepunt?<br />

Om te kunnen bepalen of we de<br />

700 ooit nog terugzien, moeten<br />

we onderzoeken waar die enorme<br />

koersdaling aan te wijten is.<br />

Allereerst is de aex fl ink achtergebleven<br />

bij de Wereld Aandelen Index.<br />

Dit komt vooral omdat er in<br />

Nederland een aantal schandalen<br />

en andere beursdrama’s plaatsvonden.<br />

Het woord Koninklijk werd in<br />

de internationale beleggingswereld<br />

bijna als waarschuwing gezien. U<br />

kunt de voorbeelden ongetwijfeld<br />

zo opnoemen: Ahold, Numico, Hagemeijer<br />

en Koninklijke Olie.<br />

Een tweede reden voor de koersdaling<br />

is dat de indexmakers het aex<br />

lidmaatschap vrijgegeven hadden<br />

aan internet-achtige fondsen zoals<br />

upc, Versatel en kpnQwest. Bedenk<br />

dat upc een grotere beurswaarde<br />

had dan bijvoorbeeld Unilever,<br />

maar dan zonder winst te maken.<br />

Een grote veroorzaker van de daling<br />

is dat de koersen van deze upcachtigen<br />

volledig zijn verdampt.<br />

Pas toen deze bedrijven failliet waren,<br />

werden ze uit de index verwij-<br />

derd. Het zal u dan ook niet verbazen<br />

dat de waardering van de aex<br />

schromelijk overdreven was. De<br />

koerswinstverhouding bedroeg een<br />

forse 24. Nu is dat slechts 11 (zie de<br />

grafi ek links).<br />

Winstgroei<br />

Dan komen we bij de vraag of we<br />

die 700 ooit nog terugzien? Op zich<br />

is het antwoord daarop simpel. Ja,<br />

dat zal best wel een keer. Belangrijker<br />

is het antwoord op de vraag<br />

hoe de aex in de buurt van de 700<br />

komt? Ik denk via het pad van de<br />

winstgroei.<br />

Op de lange termijn volgen de aan-<br />

delenkoersen de winstgroei van de<br />

onderliggende bedrijven. Dat is logisch.<br />

Hoe meer winst een bedrijf<br />

maakt, hoe meer het bedrijf waard<br />

is. is. Op de beurs wordt dat op korte<br />

termijn termijn wel eens uit het oog verloren,loren,<br />

maar op de lange termijn<br />

gaat dat zeker op. op. Professor Siegel<br />

van de universiteit universiteit van PennsylvaPennsylvania<br />

heeft deze relatie eens onderzocht<br />

en het blijkt al sinds 1870<br />

op te gaan.<br />

OK winstgroei = koersgroei.<br />

Maar waar komt die<br />

winstgroei dan vandaan?<br />

Simpel, de winstgroei komt<br />

onder andere door de economische<br />

groei. Hoe meer de<br />

economie groeit, hoe meer de<br />

omzetten van bedrijven groeien<br />

en hoe meer winst ze maken. Over<br />

de langere termijn bedraagt de economische<br />

groei 2 a 3%.<br />

Andere winstfactoren<br />

Een tweede winstmotor is infl atie.<br />

Als de omzet met 2% stijgt en de<br />

kosten ook, dan houdt de ondernemer<br />

2% meer winst over. Natuurlijk<br />

is dat niet altijd gelijk verdeeld<br />

over alle sectoren. Als bijvoorbeeld<br />

de infl atie stijgt door een hogere<br />

olieprijs, dan profi teert Royal Dutch<br />

Shell daarvan. En bijvoorbeeld<br />

tnt heeft daar juist last van. Voor<br />

de beurs als geheel gaat de regel zeker<br />

op. Voor de langere termijn ga<br />

ik uit van 2 à 3% infl atie.<br />

Naast deze twee winstfactoren is<br />

er ook nog sprake van stijgende arbeidsproductiviteit.<br />

We maken<br />

met zijn allen steeds meer in steeds<br />

minder tijd. Dat is een kostenvoordeel<br />

voor de ondernemers. En als<br />

wij het werk niet doen, dan kan het<br />

nog altijd worden uitbesteed aan<br />

Polen of Chinezen. Die zijn veel<br />

goedkoper. Dat betekent minder<br />

kosten in vergelijking tot de omzet<br />

en dus een stijging van de winst.<br />

Dat alles leidt ertoe dat de winst<br />

met een procent of 8 zou moeten<br />

groeien. Let op, dit is de verwachting<br />

voor de lange termijn. Het ene<br />

jaar zal dat plus 15% zijn, het andere<br />

jaar weer een daling.<br />

Tien jaar<br />

Helaas is er ook sprake van slippage.<br />

Het topmanagement neemt een<br />

fl inke salarishap uit de winst. Het<br />

topmanagement doet bovendien af<br />

en toe stomme overnames, waardoor<br />

de winst er in deze gevallen<br />

met bakken weer uit gaat. Per saldo<br />

kost dit op indexniveau zeker een<br />

procent of 2 per jaar.<br />

En zo houden we 5 à 6% per jaar<br />

over (zie de grafi ek rechts). Als de<br />

koersen en de winsten elkaar weer<br />

de aex-generator<br />

Op hoeveel procent winstgroei rekent u? Zoek de bijbehorende stand van de AEX<br />

mooi in lijn gaan volgen, dan betekent<br />

dat we over een jaar of tien<br />

weer bij de 700 zijn. Maar let wel,<br />

bovenop dit koersrendement krijgt<br />

u ook nog dividend. En dat is op<br />

dit moment uitzonderlijk hoog,<br />

bijna 4%. Dat brengt het totale rendement<br />

op 9%, per jaar.<br />

Kan er dan helemaal niets misgaan?<br />

Ja natuurlijk wel. De beren moeten<br />

ook te eten hebben. Dus er zou zomaar<br />

een defl atiescenario à la Japan<br />

kunnen ontstaan.<br />

Ik geloof daar echter niet zo in. De<br />

winstgroei ziet er immers al heel<br />

anders uit dan we na de bubbel in<br />

WINSTGROEI<br />

BEGIN WAARDE 400 3% 4% 5% 6% 7% 8%<br />

AANTAL JAREN 5 464 487 511 535 561 588<br />

10 538 592 652 716 787 864<br />

15 623 720 832 959 1104 1269<br />

20 722 876 1061 1283 1548 1864<br />

Japan zagen. De Nederlandse winsten<br />

zijn nu al hoger dan tijdens de<br />

topjaren in 2000, terwijl die in Japan<br />

vijf jaar na de bubbel, slechts<br />

de helft bedroegen. Maar goed zeg<br />

nooit, nooit. Het stomste wat je als<br />

belegger kunt doen, is niet nadenken<br />

over risico’s. Maar als de winsten<br />

netjes doorgroeien, dan hebben<br />

we over een jaar of tien zeker<br />

de 700 weer te pakken.<br />

klik hier...<br />

Meer over Corné van Zeijl en zijn<br />

huidige posities is te vinden op:<br />

magazine.iex.nl/vanzeijl.<br />

23


T E C H N I S C H E A N A L Y S E<br />

door Gökhan Erem<br />

Net even anders<br />

Voor de derde keer op rij aandacht voor de Relatieve Sterkte Index. Naast de<br />

oorspronkelijke handelsregels van bedenker Wilder, zijn er nog drie factoren van<br />

belang voor de interpretatie van deze indicator.<br />

Gökhan Erem is senior<br />

technisch analist bij<br />

Rabo Securities. Erem<br />

belegt niet in items waar<br />

hij over schijft.<br />

24<br />

In de jaren zeventig bestond technische<br />

analyse met als doel een<br />

poging te wagen aan te geven<br />

waar koersen met enige waarschijnlijkheid<br />

naar toe zouden bewegen.<br />

De analisten hadden een objectieve<br />

analyse bedacht, waarbij een berekening<br />

op koersen werd losgelaten<br />

om verborgen informatie naar<br />

boven te halen, los van enige vorm<br />

van emotie van de analist zelf.<br />

Als vervolg hierop heeft Wellis<br />

Wilder in de pre-historie van the<br />

computer age een indicator ontwikkeld<br />

die zeer vernieuwend was in<br />

die tijd. De bestaande indicatoren<br />

hadden volgens Wilder tekortkomingen<br />

en hij vond het tijd voor<br />

vernieuwing. Dus Wilder bedacht<br />

de Relative Strength Index, in het<br />

Nederlands de Relatieve Sterkte<br />

Index (rsi).<br />

In de afgelopen twee nummers<br />

van iex magazine heeft collega<br />

columnist Geert Jan<br />

Nikken al twee toepassingen<br />

van de rsi behandeld. Aangezien<br />

er meer is te vertellen<br />

in deze editie weer aandacht<br />

voor deze indicator.<br />

De rsi is te gebruiken<br />

voor het bepalen<br />

van een<br />

koersdoel<br />

en het<br />

aangeven<br />

van een<br />

mogelijk<br />

moment voor<br />

een trendom-<br />

keer, maar ook bij het aangeven van<br />

correcties en hervattingen van bewegingen<br />

binnen de trends of zelfs<br />

voor het aangeven van de te volgen<br />

richting binnen trading ranges.<br />

Wonderformule<br />

Wij gebruiken de rsi nu niet meer<br />

op de manier die Wilder voor ogen<br />

had. Hij dacht met de rsi een wonderformule<br />

te hebben uitgevonden<br />

voor de vraag of de koers nou hoog<br />

of laag staat? De Relatieve Sterkte<br />

Index geeft namelijk aan wanneer<br />

een aandeel overgekocht (overbought)<br />

of oververkocht (oversold) is.<br />

Overbought wil zeggen dat de beleggers<br />

van een fonds of een andere<br />

onderliggende waarde meer hebben<br />

gekocht dan ze eigenlijk – lees<br />

onder normale omstandigheden<br />

– in hun bezit willen hebben. Voor<br />

oversold geldt het natuurlijk vice<br />

versa.<br />

De oorspronkelijke handelsregels<br />

zagen er als volgt uit ( zie de bovenste<br />

fi guur):<br />

• Koop open bij een opwaartse<br />

doorbraak door de oversoldgrens.<br />

• Verkoop close bij een opwaartse<br />

doorbraak door de overboughtgrens.<br />

• Verkoop open bij een neerwaartse<br />

doorbraak door de overboughtgrens.<br />

• Koop close bij een neerwaartse<br />

doorbraak door de oversoldgrens.<br />

Naast deze Wilder-regels zijn in<br />

de loop van de tijd een aantal andere<br />

factoren een belangrijke rol<br />

gaan spelen bij de interpretatie van<br />

Als er drie van de vier factoren<br />

te ontdekken zijn, is het tijd om<br />

te gaan handelen<br />

de rsi. De volgende drie punten<br />

vormen een aanvulling op het overbought-<br />

en oversold-signaal.<br />

1. De trend van de rsi.<br />

Trendlijnen worden bij de rsi<br />

op dezelfde manier toegepast<br />

als in de koersgrafi ek. Steun- en<br />

weerstandslijnen mogen worden<br />

getrokken en geven bij een breuk<br />

daarvan meestal betrouwbare signalen<br />

voor een trendbreuk in de<br />

koersgrafi ek. Vaak is het zo dat een<br />

trendbreuk in de rsi een voorspellend<br />

karakter heeft voor de trend<br />

in de koersgrafi ek.<br />

2. De formaties in de rsi-grafi ek.<br />

Koerspatronen zoals dubbele top-<br />

pen en bodems en andere formaties<br />

die toegepast worden op de koersgrafi<br />

ek kunnen ook worden toegepast<br />

op de rsi. Ook patronen als<br />

kop-en-schouderformaties, vlaggen,<br />

wimpels kunnen zich voordoen<br />

in de rsi-grafi ek. De patronen<br />

hebben dezelfde uitwerking op de<br />

te volgen koers in de rsi als in de<br />

koersgrafi ek.<br />

3. De convergentie en divergentie<br />

tussen de rsi en de koersgrafi ek.<br />

De rsi ondersteunt het koersverloop<br />

zolang de rsi in dezelfde<br />

richting beweegt als de koers. Op<br />

het moment dat de rsi afwijkt<br />

van de koers en er dus divergentie<br />

optreedt, vindt een koersbeweging<br />

geen bevestiging meer van de rsi.<br />

Mogelijk wordt deze non-confi rmatie<br />

gevolgd door een koersreactie<br />

of misschien zelfs wel door een<br />

trendomkeer op korte termijn.<br />

The new way: drie uit vier<br />

De manier waarop de rsi tegenwoordig<br />

geïnterpreteerd wordt,<br />

is dus vierledig. De hiervoor genoemde<br />

factoren plus de oversold-<br />

en overbought-signalen worden<br />

tegenwoordig samen bekeken en<br />

vormen in combinatie het defi nitieve<br />

signaal.<br />

De regel is dat als er drie van de vier<br />

bestudeerde factoren te ontdekken<br />

zijn, er voldoende reden is om een<br />

handelspositie te initiëren. Het<br />

lijstje dat nagelopen moet worden<br />

om tot een oordeel te komen, ziet<br />

er dus als volgt uit.<br />

<br />

Is er sprake van …<br />

... divergenties?<br />

... oversold- of overbougt-indicaties?<br />

... koerspatronen?<br />

... trendbreuken?<br />

Wanneer het antwoord op drie van<br />

deze punten ja is, is het tijd om te<br />

handelen. Deze toepassingen van<br />

de rsi maken het instrument bij<br />

uitstek een trading tool voor de<br />

korte termijn.<br />

<br />

<br />

De onderste grafi ek toont het<br />

koersverloop van de aex met daaronder<br />

de rsi. Voor de duidelijkheid<br />

heb ik alleen de trends en de handelsmomenten<br />

aangegeven. Mijn<br />

advies aan u is om zelf de grafi ek te<br />

bekijken en uw conclusie te trekken.<br />

Gebruik daarbij het lijstje van<br />

vier mogelijke signalen, en probeer<br />

deze signalen te begrijpen. Ik denk<br />

dat u net als ik de rsi als vast item<br />

in uw set van indicatoren gaat opnemen.<br />

25


O L I E<br />

Wat is er in hemelsnaam aan de hand met de olie?<br />

Volgens Chevron hebben we de helft van de olie al<br />

opgemaakt. De andere helft is de komende dertig<br />

jaar aan de beurt. Volvo en Ford waarschuwen dat de<br />

olieproductie binnen tien jaar zal pieken en daarna<br />

zal gaan dalen. En volgens Shell is het tijdperk van de<br />

gemakkelijke olie defi nitief voorbij. Grote zorgen en<br />

bedreigingen dus. Maar voor beleggers een<br />

veld van mogelijkheden.<br />

o l i e<br />

door Willem Middelkoop<br />

H e t l a a t s t e b e e t j e<br />

26 27


O L I E<br />

Volgens olieanalisten betekent een top in de productie van<br />

Saudi-Arabië ook een top in de wereldwijde olieproductie<br />

Toen Edwin Drake in 1859 in<br />

Pennsylvania voor het eerst met<br />

succes naar olie boorde, besefte<br />

hij nog niet het belang van zijn<br />

ontdekking. Economische groei<br />

zonder goedkope energie is onmogelijk.<br />

Van alle producten heeft 80% olie als basis<br />

en de voeding van meer dan zes miljard<br />

wereldburgers is alleen te realiseren door<br />

intensieve landbouw, mogelijk gemaakt<br />

door kunstmest, gemaakt uit fossiele<br />

brandstoffen.<br />

Nieuwe energiecrisis<br />

De afgelopen honderdvijftig jaar liep de<br />

ontwikkeling van de welvaart vrijwel gelijk<br />

op met de ontwikkeling van de olie-industrie.<br />

En omdat olie tegen een kostprijs<br />

van drie dollar per vat uit de grond komt<br />

en de productie jaarlijks gemakkelijk kon<br />

worden vergroot hebben we ons nooit echt<br />

zorgen gemaakt over de toekomst. Nou ja<br />

één keer dan. Begin jaren zeventig draaiden<br />

Arabieren de oliekraan dicht als straf voor<br />

“Let’s look at it simply. The most important difference<br />

between North Korea and Iraq is that economically, we<br />

just had no choice in Iraq. The country swims on a sea of<br />

oil.”<br />

Paul Wolfowitz, voormalig onderminister van defensie van de<br />

Verenigde Staten<br />

“I did not think so at first. But the US is incredibly dependent<br />

on oil. They wanted to secure oil in case competition<br />

on the world market becomes too hard.”<br />

Hans Blix, voormalig leider van de VN-wapeninspecties in Irak<br />

“... roept de regering op te erkennen, dat de productiepiek<br />

onvermijdbaar is … en dat dit dus het einde van het<br />

tijdperk van goedkope en overvloedig beschikbare olie<br />

aangeeft, met steeds grotere consequenties voor transport,<br />

landbouw, werkgelegenheid, het financiële systeem,<br />

vrede en veiligheid.”<br />

John Hemming, Brits parlementslid<br />

28<br />

de Westerse steun aan Israël.<br />

Het afgelopen jaar werden we echter geconfronteerd<br />

met een nieuwe energiecrisis.<br />

In 33 van de 48 olieproducerende landen<br />

daalt de olieproductie.<br />

Saudi-Arabië<br />

Voor het eerst blijkt de vraag naar olie groter<br />

dan het aanbod. Volgens de energiespecialisten<br />

van het Amerikaanse ministerie<br />

van Energie, de eia zal er in 2006 een dagelijks<br />

tekort zijn van 100.000 vaten. Op een<br />

totale productie van 84 miljoen vaten niets<br />

echt schokkend, maar dit tekort heeft grote<br />

gevolgen. Alleen een fors hogere prijs kan<br />

de markt namelijk weer in balans brengen.<br />

De prijs moet steeds verder omhoog om<br />

voldoende vraag te laten uitvallen.<br />

Zonder recessies en oorlogen stijgt de<br />

vraag elk jaar. Vooral vanuit de opkomende<br />

economieën als India en China. De groeiende<br />

productie van de opec (Organisation<br />

of Petroleum Exporting Countries) en<br />

landen zoals Rusland<br />

moeten dat op kunnen<br />

vangen. Vooral de olieproductie<br />

van Saudi-<br />

Arabië is essentieel. De<br />

groeiende vraag naar<br />

olie, van 85 nu naar 120<br />

miljoen vaten per dag<br />

in 2020, moet voor de<br />

helft door de Saudiërs<br />

worden verzorgd.<br />

Zij hebben altijd beloofd<br />

dat de productie<br />

eenvoudig zou kunnen<br />

worden verdubbeld tot<br />

twintig miljoen vaten.<br />

Maar de gepensioneerde<br />

president-directeur<br />

Sadad al-Husseini van<br />

het Saudische staatsoliebedrijf<br />

Aramco<br />

noemde dat in de New<br />

York Times “onrealistisch”.<br />

Deze zorgelijke geluiden komen toevallig<br />

kort nadat bankier en olieanalist Matthew<br />

Simmons, zijn boek Twilight in the Desert<br />

publiceerde. Simmons kwam als één van<br />

de eersten tot de conclusie dat Saudi-Arabië<br />

de productie veel minder hoog kan<br />

opvoeren dan iedereen denkt. En dat heeft<br />

volgens hem zeer grote gevolgen. Volgens<br />

Simmons en andere onafhankelijke wetenschappers<br />

en olieanalisten verenigd in<br />

aspo (Association for the Study of Peak<br />

Oil) betekent een top in de productie van<br />

Saudi-Arabië namelijk ook een top in de<br />

wereldwijde olieproductie.<br />

Peak oil<br />

Een olieveld is geen vat met olie in de<br />

grond. Gedurende het ‘productieleven’ van<br />

een olieveld moet de olie van steeds verder<br />

weg komen door verschillende rotslagen.<br />

Hierdoor neemt de oliedruk steeds iets af.<br />

Door water-, gas- en stoominjectie lukt het<br />

om de productie op peil te houden. Uiteindelijk<br />

begint de druk toch in te zakken en<br />

daarmee ook de productie: het veld heeft<br />

gepiekt. Een jaar of tien later begint de<br />

productie zelfs heel erg sterk te dalen.<br />

Dit geldt ook voor de gehele oliewinning<br />

in de wereld. Ooit zal de olieproductie wereldwijd<br />

pieken waarna er per jaar minder<br />

aanbod van olie op de markt komt. Dit<br />

verschijnsel noemen we Peak oil: de piek<br />

in de wereldproductie van olie. Olie zal<br />

vanaf dan steeds schaarser en duurder worden.<br />

Het is voor niemand de vraag óf dit<br />

gebeurt. Het gaat erom wanneer de piek<br />

wordt bereikt.<br />

De stichting Peakoil Nederland voorspelt<br />

dat de piek in de periode tussen 2010 en<br />

2015 valt. En ze staan daarin niet alleen.<br />

Ook energieonderzoekclub ecn kwam<br />

met een opvallend rapport. Hierin staat<br />

dat een top rond 2010 goed mogelijk is en<br />

dat je maar beter naar de zogenaamde pessimisten<br />

kan luisteren dan naar de sussende<br />

officiële instanties. Een Franse studie komt<br />

uit op “a possible peak in world production


2013”. En een studie van het Amerikaanse<br />

ministerie van Energie houdt rekening met<br />

een top in productie rond 2015.<br />

Ze waarschuwen bovendien dat de wereld<br />

twintig jaar voor het bereiken van de piek<br />

koortsachtig aan alternatieven moet werken.<br />

Alleen dan kan grote economische<br />

schade door torenhoge olieprijzen worden<br />

voorkomen. Als de wereld pas de handen<br />

ineenslaat op het moment dat we ruw worden<br />

geconfronteerd met Peak oil dan is de<br />

economische schade niet te overzien.<br />

Oorlog om energie<br />

Zodra de olieproductie heeft gepiekt moeten<br />

we rekening houden met torenhoge<br />

prijzen en een gigantische en blijvende economische<br />

crisis. Deze crisis gaat leiden tot<br />

oorlogen om energie.<br />

Er wordt ook steeds minder nieuwe olie<br />

ontdekt. De ontdekkingen van nieuwe<br />

olievelden nemen al sinds 1964 af. Vanaf<br />

1984 consumeren we meer olie dan dat<br />

we vinden. De olie-industrie gaf in 2003<br />

ongeveer 8 miljard dollar uit om voor 4<br />

miljard dollar aan olie te vinden. Voor het<br />

eerst sinds 1920 werd er niet één nieuw<br />

olieveld van meer dan vijfhonderd miljoen<br />

vaten gevonden. Een vondst van honderd<br />

Chevron: “Energie is een van de bepalende onderwerpen van<br />

deze eeuw. Eén ding is duidelijk: het tijdperk van goedkope<br />

olie is voorbij.”<br />

Airfrance klm topman Van Wijk: “Er is niemand meer die gelooft<br />

dat de olieprijs, die nu rond de 60 dollar per vat ligt, naar<br />

25 tot 30 dollar zal zakken.”<br />

ExxonMobil: “Er zijn geen makkelijke antwoorden. Oliegebieden<br />

buiten de OPEC-landen zullen over vijf jaar hun piek<br />

bereiken.”<br />

Chevron: “De olieproductie daalt in 33 van de 48 grootste<br />

olieproducerende landen, terwijl de vraag alleen maar toeneemt.”<br />

miljoen vaten, genoeg voor ruim één dag<br />

olieconsumptie, haalt tegenwoordig de<br />

voorpagina. Het is een goed voorbeeld van<br />

de snelheid waarmee we huidige reserves<br />

aan het opmaken zijn. Onze eigen Shell<br />

ziet elk kwartaal de productie dalen en<br />

weet jaarlijks maar 25% van haar productie<br />

te vervangen door nieuw gevonden olie.<br />

Teerzandvelden<br />

En toch geeft deze unieke situatie beleggers<br />

enorme kansen. Veel olieaandelen zijn<br />

in korte tijd al verdubbeld. Waar normaal<br />

gesproken het leven vol onzekerheden is,<br />

is de huidige situatie aardig voorspelbaar.<br />

De olie die na Katrina uit de strategische<br />

reserves wordt gehaald leidt nu tijdelijk<br />

tot lagere prijzen en een correctie van<br />

olieaandelen. Maar die reserves moeten<br />

wel weer worden gevuld en dat zorgt weer<br />

voor hogere prijzen. Bovendien is op de<br />

website van de eia in de Verenigde Staten<br />

elke maand een voorspelling te zien over<br />

de verwachte ontwikkeling van vraag en<br />

aanbod. Elke verstoring van de productie<br />

door storm en ander ongemak laat de prijs<br />

onmiddellijk stijgen.<br />

Vooral beleggers in de teerzandvelden van<br />

Canada beleven<br />

gouden tijden.<br />

In het zand zou<br />

meer dan 170<br />

miljard vaten olie<br />

verborgen zitten.<br />

Het is echter veel<br />

duurder om deze<br />

olie te winnen.<br />

Maar nu 50 dollar<br />

de bodem onder<br />

de olieprijs lijkt te<br />

worden, is de productieprijs<br />

van 10<br />

à 15 dollar per vat<br />

opeens ook interessant.<br />

Gebruik de<br />

huidige correctie<br />

daarom voor het<br />

onderzoeken van de mogelijkheden. Voor<br />

geïnteresseerden heb ik een gratis researchrapport<br />

van 140 pagina’s klaar liggen. Wilt<br />

u weten welke aandelen interessant zijn,<br />

stuurt u mij dan een e-mail. Dan stuur ik<br />

het researchrapport met allerlei kleine en<br />

grote Canadese aandelen naar u toe. Veel<br />

simpeler en verstandiger is het echter om<br />

het stock picken over te laten aan de professionele<br />

fondsbeheerder. Zoek bij Fundix of<br />

Fundcoach naar een gespecialiseerd energy<br />

fonds en u bent verzekerd van een goed<br />

energieaandeel in uw porfolio.<br />

klik hier...<br />

Meer over olies is te vinden op<br />

magazine.iex.nl/olie.<br />

O L I E<br />

Elke verstoring van de productie door storm en ander ongemak<br />

laat de olieprijs onmiddellijk stijgen<br />

29


C E N T E R F O L D<br />

Daal, dollar, daal<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

32<br />

Dollar uitgedrukt in euro’s. Koersen vóór 1 januari 2000 zijn teruggerekend van Duitse marken.<br />

Januari 1973 – Akkoord<br />

van Parijs: Amerikanen uit<br />

Vietnam<br />

Juni 1987 – Reagan benoemt<br />

Alan Greenspan tot voorzitter<br />

van de Federal Reserve<br />

Waarom deed de Amerikaanse economie het de laatste decennia per saldo<br />

beter dan de Europese? Een van de factoren zou wel eens het prettige<br />

voordeel van de gestaag dalende dollar kunnen zijn. Sinds de Amerikanen in<br />

1971 de gouden standaard loslieten is de dollar altijd wereldvaluta nummer<br />

één geweest, maar heeft de koers ook in een vrijwel permanente glijvlucht<br />

verkeerd, met uitzondering van een spike halverwege de jaren tachtig. En<br />

nu? Hebben we rond het aftreden van Alan Greenspan eindelijk de bodem<br />

bereikt? Wie het weet mag het zeggen op redactie@iex.nl.<br />

November 1989 – Val Berlijnse Muur<br />

Oktober 1987 – Wall Street Crash<br />

Augustus 1990 – Irak valt<br />

Koeweit binnen<br />

Januari 2002 – Introductie<br />

fysieke euro<br />

Januari 1991 – Start Eerste<br />

Golfoorlog<br />

Maart 2003 – Tweede Golfoorlog<br />

September 2001 – Aanslag op<br />

World Trade Center<br />

De grafi ek der grafi eken kunt u als pdf of jpg downloaden op magazine.iex.nl/centerfold<br />

33


m a g a z i n e<br />

DOSSIER<br />

Beleggen voor<br />

gevorderden<br />

36 Beleggersblufgids – Gereedschap voor de ervaren belegger<br />

42 Broeden op Google – Is venture capital iets voor u?<br />

44 Kat in het wild – Interview met hedge fund-autoriteit Harry Kat<br />

48 Hedge fund bouwpakket – Zo maakt u uw eigen hedge fund-strategie<br />

54 Aanlokkelijke huurprijs – De invloed van de huurpijs op vastgoed


D O S S I E R<br />

Op een verjaardag kan tegenwoordig weinig indruk meer gemaakt<br />

worden met de aankoop van een pakket Tom Tommetjes. Echt<br />

opscheppen kan pas met een ratio-spread op de aex, een mooie<br />

reversed exchangable of zelfs een positie in een bedrijf dat nog niet<br />

eens een beursnotering heeft. Daarom introduceert iex beleggen voor<br />

gevorderden. Succes gegarandeerd bij het opscheppen en afbluffen op<br />

het volgende partijtje of op de volgende borrel.<br />

door Michiel Pekelharing / illustraties Nico den Dulk<br />

Beleggers blufgids<br />

Het is al een stuk beter als u in<br />

plaats van met een plukje aandelen<br />

Tom Tom kunt opscheppen<br />

met een pakketje opties. Vaak<br />

is de aanschaf van een calloptie de eerste<br />

stap van een aandelenbelegger die zich<br />

wat actiever op de beursvloer wil begeven<br />

en heel veel indruk kan er met een paar<br />

simpele opties niet worden gemaakt. Een<br />

stuk interessanter is het al als u terloops<br />

weet te melden dat u vorige week een éénstaat-tot-twee<br />

ratio-callspread op de index<br />

heeft opgezet om optimaal te profiteren<br />

van een beperkte stijging van de aex. Deze<br />

constructie klinkt ingewikkeld, maar is in<br />

de praktijk vrij eenvoudig op te zetten. Bij<br />

36<br />

een indexstand van bijvoorbeeld net iets<br />

onder de 400 punten kan de calloptie met<br />

uitoefenprijs van 400 worden gekocht en<br />

tegelijkertijd tweemaal een calloptie met<br />

uitoefenprijs 410 worden geschreven. De<br />

investering in deze constructie zal beperkt<br />

zijn, aangezien de aanschafprijs van de gekochte<br />

optie grotendeels wegvalt tegen de<br />

inkomsten uit de twee geschreven opties.<br />

Zolang de index onder de 410 blijft, lopen<br />

de geschreven opties waardeloos af en is elk<br />

punt boven de 400-grens pure winst. Hier<br />

staat tegenover dat een snelle stijging weer<br />

een financiële strop op kan leveren. Maar<br />

dan heeft u er weer wel een sterk verhaal bij<br />

voor aan de borreltafel.<br />

Back to the future<br />

Voor de echte handelaar zijn opties op de<br />

aex een gepasseerd station. De ware speculant<br />

neemt posities in met futures. Behalve<br />

op de index zijn er ook futures op aandelen<br />

en valuta, maar in Nederland is de aex Index<br />

Future (fti) veruit de meest bekende. De<br />

fti heeft 200 maal de aex als onderliggende<br />

waarde en er zijn futureseries met looptijden<br />

van een, twee, drie, zes, negen en twaalf<br />

maanden. Omdat deze producten geen<br />

vaste uitoefenprijs kennen en op het moment<br />

van expiratie tegen de dan geldende<br />

koers verhandeld worden, volgt de fti het<br />

koersverloop van de aex in grote lijnen. De<br />

enige correcties zijn voor de rente over de<br />

resterende looptijd en de dividenden die in<br />

deze periode uitgekeerd worden. Maar het<br />

meest kenmerkende aan de fti zijn toch<br />

wel de enorme bedragen die ermee zijn<br />

gemoeid. De aan- of verkoop van een future<br />

heeft betrekking op 200 maal de index, wat<br />

bij een indexstand van 400 neerkomt op<br />

maar liefst 80.000 euro. Dat is even slikken.<br />

Gelukkig hoeft de koper niet dit hele bedrag<br />

te storten en hoeft er alleen maar een zogenaamde<br />

initial margin aangehouden te worden<br />

van 10% van de onderliggende waarde.<br />

In het voorbeeld zal dus 8.000 euro worden<br />

geblokkeerd op de effectenrekening van de<br />

handelaar. De enorme hefboom betekent<br />

ook dat elke koersstijging of -daling van de<br />

aex met één punt zich meteen vertaalt in<br />

een winst of verlies van 200 euro. In een volatiele<br />

beurs kan het dus heel erg hard gaan<br />

met futures en een verkeerde gok kan een<br />

handelaar snel op een verlies van duizenden<br />

euro’s komen te staan. Hiermee is de future<br />

wel weer één van de ultieme wapens in de<br />

gereedschapskist van gevorderde beleggers.<br />

Short gaan in palladium<br />

Behalve de grillen van de beurs vormt ook<br />

de olieprijs een populair gespreksonderwerp<br />

voor beleggers. De meeste handel in grondstoffen<br />

zoals olie, zilver en goud, vindt<br />

plaats op de nymex (New York Mercantile<br />

Exchange). Het is zeer prijzig om op deze<br />

beurs posities in te nemen, maar gelukkig<br />

zijn er verschillende turboseries aanwezig<br />

op deze grondstoffen. De uitgevende instantie<br />

financiert het grootste deel van de<br />

aankoop van de onderliggende waarde. De<br />

belegger moet vervolgens het laatste beetje<br />

bijpassen, maar strijkt vervolgens wel de<br />

volledige koerswinst op. Of het verlies. Dit<br />

leidt ertoe dat de waarde van een turbo procentueel<br />

gezien vaak vele malen sneller stijgt<br />

of daalt dan de koers van de onderliggende<br />

waarde. De hefboomwerking geeft aan hoeveel<br />

sneller dat gaat, waarbij een hefboom<br />

van vier bijvoorbeeld betekent dat de koers<br />

van de turbo vier maal sneller beweegt dan<br />

de onderliggende waarde. abn Amro, die de<br />

37


turbo’s uitgeeft, hanteert een stop-loss die<br />

altijd iets boven het zogen0emde financieringsniveau<br />

ligt (het gedeelte van de inleg<br />

dat door de bank wordt gefinancierd), zodat<br />

beleggers nooit meer dan hun inleg kunnen<br />

kwijtraken. De turbo’s worden gewoon op<br />

Euronext verhandeld, wat de kans biedt<br />

om al met een paar euro een shortpositie<br />

in bijvoorbeeld palladium in te nemen.<br />

Dit edelmetaal wordt normaal verhandeld<br />

in eenheden van 100 troy ounce (één troy<br />

ounce is 31,1 gram). Bij de huidige koers van<br />

213 dollar zou een transactie dus minimaal<br />

20.000 dollar kosten. abn Amro heeft echter<br />

turboseries uitgegeven met een tiende van<br />

een ounce als onderliggende waarde, zodat<br />

er al voor enkele euro’s gespeculeerd kan<br />

worden op prijsfluctuaties van het edelmetaal.<br />

En wat is nu mooier dan een beetje<br />

pochen met uw shortpositie op de palladiummarkt?<br />

Het is in ieder geval geen schande<br />

om een selectie turbo’s in portefeuille te<br />

hebben. In de prospectus van de producten<br />

wordt al aangekondigd dat “turbo’s met<br />

name geschikt zijn voor ervaren beleggers”.<br />

Warrant: dead or alive<br />

Plotseling een Engelse term laten vallen<br />

in een discussie over de beurs is ook een<br />

goede manier om gesprekspartners bij de<br />

les te houden. Alleen daarom is het al de<br />

moeite waard om een pakket warrants in<br />

portefeuille te hebben. Een warrant lijkt<br />

nog het meest op een calloptie. Het derivaat<br />

geeft recht om tot een vooraf vastgesteld<br />

tijdstip tegen een vooraf vastgestelde koers<br />

een aandeel of een index te kopen. De Commerzbank<br />

heeft bijvoorbeeld een warrantserie<br />

uitgegeven waarin vier warrants recht<br />

geven om tot 15 juni 2006 een aandeel kpn<br />

te kopen tegen een koers van 7,50 euro. Dit<br />

is alleen wat voor beleggers die nog veel van<br />

het telecomconcern verwachten. De warrant<br />

noteert namelijk 0,17 euro en omdat<br />

er vier warrants nodig zijn om één aandeel<br />

te kopen, wordt er in feite 8,18 euro (7,50<br />

euro plus vier maal 0,17) betaald. Op Euronext<br />

kost een aandeel nu 7,56 euro zodat<br />

de koper van de warrants een dief lijkt van<br />

zijn eigen portemonnee. Of portefeuille.<br />

Dat verandert als de koers van kpn tussen<br />

nu en 15 juni 2006 stijgt tot bijvoorbeeld<br />

8,50 euro. De eigenaar van de aandelen heeft<br />

dan een winst van ruim 12% te pakken. En<br />

blijft daarmee ruim achter bij de warranthouder<br />

die dan op een winst staat van ruim<br />

47%. Het verschil van één euro tussen de<br />

uitoefenprijs van 7,50 euro en de mogelijke<br />

koers van 8,50 euro moet over vier warrants<br />

verdeeld worden, zodat de koers op 25 eurocent<br />

uitkomt. En dan is de huidige koers<br />

van 0,17 euro een koopje. Als kpn echter<br />

terugvalt tot onder 7,50 euro staat de warranthouder<br />

weer met lege handen. Maar hij<br />

heeft ondertussen wel een mooi klinkend<br />

onderdeel van de beleggingsportefeuille.<br />

Omgekeerde obligaties<br />

Het is geen toeval dat obligaties een saai<br />

karakter hebben in beleggersland. Want<br />

vergeleken met bijvoorbeeld aandelen is<br />

D O S S I E R<br />

En wat is nu mooier dan een<br />

beetje pochen met uw shortpositie<br />

op de palladiummarkt?<br />

een rendement van circa 4% per jaar en de<br />

zekerheid dat de inleg aan het eind van de<br />

looptijd weer wordt uitgekeerd toch ronduit<br />

stoffig. Gelukkig zijn er ook obligaties<br />

waarbij dat laatste helemaal niet zo zeker is.<br />

Bij converteerbare obligaties kan de houder<br />

bijvoorbeeld kiezen of hij zijn uitkering in<br />

contanten of in een vooraf vastgesteld aantal<br />

aandelen wil ontvangen. Als de koers van<br />

het aandeel stijgt, kan de einduitkering dus<br />

een stuk hoger zijn dan de oorspronkelijke<br />

investering.<br />

Het hele idee van beleggen voor gevorderden<br />

is om net weer iets verder te gaan en<br />

reverse convertibles zijn dan de logische<br />

stap. Zoals de naam al doet vermoeden is<br />

een reverse convertible, ook wel reverse<br />

exchangeable genoemd, in zeker opzicht<br />

het omgekeerde van een converteerbare<br />

38


obligatie. Maar eerst de overeenkomsten; de<br />

obligatiehouder ontvangt elk jaar een vaste<br />

couponrente en aan het eind van de looptijd<br />

wordt de hoofdsom uitgekeerd in geld of<br />

in het aantal aandelen dat bij uitgifte van de<br />

lening is vastgesteld. Een in het oog springend<br />

verschil is dat converteerbare obligaties<br />

bijna altijd door bedrijven zelf worden<br />

uitgegeven, terwijl reverse convertibles op<br />

de markt worden gebracht door banken of<br />

andere financiële instellingen. De onvermijdelijke<br />

adder onder het al even onvermijdelijke<br />

gras is dat de beslissing om de hoofdsom<br />

in contanten of in aandelen uit te keren<br />

bij de uitgevende instelling ligt in plaats van<br />

de obligatiehouder. Dit lijkt een detail, maar<br />

het kan wel betekenen dat de obligatiehouder<br />

aan het eind van de rit een pakket aandelen<br />

in de maag gesplitst krijgt dat veel minder<br />

waard is dan de oorspronkelijke inleg.<br />

De Commerzbank heeft eerder dit jaar een<br />

reverse exchangeable uitgegeven met ing<br />

als onderliggende waarde. De uitgevende<br />

partij heeft het recht om aan het eind van de<br />

looptijd de nominale waarde van 2000 euro<br />

in contanten uit te betalen of in de vorm van<br />

89,57 aandelen ing. Voor de houders van<br />

deze obligatie is het dus zaak om het koersniveau<br />

van dit beursfonds goed in het oog te<br />

houden. In het extreme geval dat de koers<br />

bijvoorbeeld daalt van de huidige 23,81 naar<br />

bijvoorbeeld 10 euro, zal de Commerzbank<br />

ongetwijfeld in aandelen aflossen. De obligatiehouder<br />

ontvangt dan slechts een aandelenpakket<br />

ter waarde van 895,70 euro (89,57<br />

aandelen à 10 euro). De kans dat ing zo hard<br />

onderuit gaat is natuurlijk niet erg groot en<br />

wie erop vertrouwt dat de koers boven het<br />

kritieke punt van 22,33 euro blijft, strijkt<br />

tot het eind van de looptijd in mei 2007 wel<br />

mooi een jaarlijkse couponrente van 8,75%<br />

op. En minstens zo belangrijk is dat in deze<br />

tijd de blits gemaakt kan worden met een<br />

beleggingsportefeuille waarin mooi wel een<br />

8,75% reverse exchangeable bond op ing<br />

Groep zit.<br />

Certificaat van vermogen<br />

Aan het eind van elke opleiding, cursus of<br />

soms al van een simpele presentatie krijgen<br />

de deelnemers een certificaat uitgereikt.<br />

Maar tegenwoordig is het niet eens nodig<br />

om een paar dagen in een mooi hotel op<br />

de hei te gaan zitten om een certificaat aan<br />

de collectie toe te voegen, want abn Amro<br />

geeft ook beleggingscertificaten uit. Deze<br />

derivaten volgen de koersontwikkeling van<br />

de onderliggende waarde één-op-één en<br />

hebben over het algemeen geen afloopdatum.<br />

Dit maakt ze ongeschikt om Nederlandse<br />

aandelen te volgen – het is immers<br />

veel makkelijker om de stukken gewoon<br />

aan Euronext te kopen – maar ideaal om<br />

de wat meer exotische markten of grondstoffen<br />

in portefeuille te krijgen. Wat te<br />

denken van het Brazilië- of Turkije-certificaat.<br />

Maar het certificaat op de Kospi 200<br />

spreekt nog het meest tot de verbeelding.<br />

Deze Zuid-Koreaanse index omvat 93%<br />

van de marktkapitalisatie van alle beursgenoteerde<br />

bedrijven in het land, waaronder<br />

bekende namen zoals Samsung, Hyundai,<br />

lg Electronics en natuurlijk lg.Philips lcd.<br />

De index bestaat al sinds 1990 en had indertijd<br />

een beginstand van 100. Inmiddels<br />

staat de Kospi 200 op 150 en de stijging<br />

van vijftig punten doet vermoeden dat er<br />

in vijftien jaar tijd nauwelijks iets is gebeurd.<br />

In de praktijk kwam echter alleen<br />

vorig jaar een koersbeweging van minder<br />

dan 10% in de boeken en stijgingen of<br />

dalingen van meer dan 30% per jaar waren<br />

in deze periode geen uitzondering. De<br />

financiële problemen waar verschillende<br />

ondernemingen in Zuid-Korea mee kampten<br />

zijn de laatste jaren grotendeels opgelost<br />

en veel bedrijven profiteren nu van de<br />

snelle groei van economieën in Zuidoost-<br />

Azië. Hierdoor is de index sinds eind 2004<br />

al met bijna 50% gestegen, alhoewel een<br />

deel van deze winst verloren gaat in de<br />

vertaling naar de sterke euro.<br />

Maar voor tijdens de borrel is het natuurlijk<br />

vooral van belang dat Kospi 200 goed<br />

in het gehoor ligt en dat u daar een mooie<br />

D O S S I E R<br />

positie in heeft dankzij een certificaat in<br />

een van de meest snelstijgende indices in<br />

het Verre Oosten.<br />

Buiten de beurs om<br />

Het mooiste is natuurlijk als u kan pronken<br />

met een belang in een onderneming die<br />

niet eens een beursnotering heeft. Er zijn<br />

voldoende partijen die een portefeuille<br />

hebben opgebouwd van bedrijven die nog<br />

niet rijp zijn voor de beurs of die daar juist<br />

net van afgehaald zijn omdat beleggers er<br />

onvoldoende de waarde van zouden inzien.<br />

Met een mooie term heet dat private equity<br />

en de laatste jaren heeft dat een enorme<br />

vlucht genomen. Dat is vooral te danken<br />

aan de lage rente, zodat de grote spelers<br />

binnen de branche makkelijk aan geld<br />

kunnen komen voor de aankoop van (een<br />

belang) in kansrijke bedrijven.<br />

De grote spelers op de markt voor private<br />

equity zijn grote financiële instellingen en<br />

hedge funds, maar er is ook ruimte voor<br />

Alleen daarom is het al de moeite<br />

waard om een pakket warrants in<br />

portefeuille te hebben<br />

particuliere beleggers. Tot voor kort was<br />

het gebruikelijk dat de grote banken een<br />

aparte private equity-tak hadden, maar veel<br />

partijen hebben deze divisie afgestoten of<br />

ondergebracht bij een gespecialiseerd concern.<br />

In Nederland kan de particulier onder<br />

meer terecht bij Gilde en mpc Capital.<br />

Om de inkomsten hoeft u het niet te laten,<br />

want volgens de European Private & Venture<br />

Capital Association hebben Europese<br />

investeerders in private equity over de afgelopen<br />

25 jaar een gemiddeld rendement<br />

geboekt van 9,1%. De instapdrempel kan<br />

weer wel een probleem vormen.<br />

Wie bijvoorbeeld via Gilde in private<br />

equity wil participeren, moet minimaal 1<br />

miljoen euro meebrengen. Het is tenslotte<br />

niet voor niets beleggen voor gevorderden…<br />

39


D O S S I E R<br />

Wat is er mooier dan bij<br />

de kruidenier om de<br />

hoek de hele rij bij de<br />

kassa over te slaan om<br />

meteen te kunnen afrekenen?<br />

Dat is namelijk precies wat de grote<br />

financiële instellingen vaak gedaan krijgen<br />

bij de toewijzing van aandelen bij beursintroducties.<br />

Er is een manier om werkelijk<br />

iedereen voor te blijven: geld schieten aan<br />

een onderneming met een kansrijk product<br />

of technologie die net van start is gegaan.<br />

Met een mooie term heet dit venture capital.<br />

Dit roept een romantisch beeld op van<br />

een paar enthousiastelingen die in een achteraf<br />

schuurtje aan het sleutelen zijn en die<br />

net even wat geld tekort komen om door te<br />

groeien tot een volwassen bedrijf. Maar het<br />

is ook het verhaal achter de financiers die<br />

tientallen projecten tegelijk uitbroeden,<br />

wat soms successen oplevert zoals bij Google.<br />

Een investering in Google van enkele<br />

miljoenen werd na de beursgang tientallen<br />

miljarden waard.<br />

En er zijn legio bedrijven die niet eens aan<br />

een beursgang toekomen. Skype, een grote<br />

speler op de markt voor telefonie via het<br />

internet (wat met een mooie afkorting ook<br />

wel als VoIP wordt aangeduid), werd eerder<br />

dit jaar voor 2,6 miljard dollar in contanten<br />

en aandelen aan eBay verkocht. Als bepaalde<br />

doelstellingen gehaald worden, kan daar<br />

over enkele jaren nog eens 1,5 miljard dollar<br />

bijkomen. En dat is geen slecht rendement<br />

Veel geld verdienen met investeren in<br />

kansrijke, startende ondernemingen is<br />

– ondanks de succesverhalen – niet zo<br />

makkelijk als het lijkt. De wondere wereld<br />

van venture capital.<br />

door Michiel Pekelharing<br />

voor venture capitalists zoals Draper Fisher<br />

Jurvetson die in 2004 nog 18,8 miljoen dollar<br />

hadden geïnvesteerd.<br />

Zazzle<br />

Het volgende sprookje lijkt zich alweer af te<br />

tekenen in de vorm van Zazzle. Bij deze site<br />

kan iedereen zijn eigen t-shirt, postzegel of<br />

poster ontwerpen. Het bedrijf, waarvan de<br />

naam overigens niet toevallig net zo lekker in<br />

het gehoor ligt als ‘Google’, heeft onlangs 16<br />

miljoen dollar opgehaald bij dezelfde partijen<br />

die Google op gang hebben geholpen.<br />

Verder blijft het moeilijk om uit te tekenen<br />

wat er precies gebeurt in de wondere<br />

wereld van venture capital. De Universiteit<br />

van Californië participeerde bijvoorbeeld al<br />

22 jaar in de projecten van Sequoia Capital<br />

toen deze partij op 27 augustus de samenwerking<br />

plotseling verbrak. De universiteit<br />

was als openbare instelling namelijk verplicht<br />

om de rendementen van de verschillende<br />

beleggingen te publiceren en in deze<br />

openheid had Sequoia weinig trek. Europese<br />

investeerders in venture capital zijn<br />

iets minder gesloten dan hun Amerikaanse<br />

evenknieën, en er zijn meer verschillen.<br />

In vergelijking met de miljarden die er<br />

dagelijks op de aandelenmarkten rondgaan<br />

is de omvang van venture capital bijna verwaarloosbaar.<br />

De totale omvang van deze<br />

investeringen in Europa kwam in het eerste<br />

kwartaal op 880,3 miljoen euro, volgens<br />

onderzoek van brancheorganisatie VentureOne<br />

en Ernst & Young. Dat was een<br />

toename van 19%, maar er werden minder<br />

dan tweehonderd transacties gedaan wat<br />

een daling is van 27%. Bijna de helft van de<br />

investeringen kwam terecht in de technologiesector.<br />

Nederventure<br />

In Nederland heeft bijvoorbeeld Mapper in<br />

de aanloop naar een eventuele beursgang al<br />

geld opgehaald bij verschillende partijen.<br />

De samenstelling van deze investeerders<br />

illustreert dat het niet eenvoudig is voor<br />

een particuliere belegger om in een heel<br />

vroeg stadium in kansrijke bedrijven<br />

te stappen. Naast instellingen zoals de<br />

Technische Universiteit van Delft en buitenlandse<br />

partijen zoals Residex Venture<br />

Capital Network, kt Venture Group en<br />

het Belgische Almanij zitten er slechts<br />

drie private investors in Mapper. Meedoen<br />

via een groter fonds kan een oplossing<br />

zijn. Maar wie een kans wil maken om<br />

te participeren in de beleggingen van<br />

bekende spelers zoals Sequoia Capital of<br />

Kleiner Perkins Caufield & Byers (beide<br />

onder meer bekend van Google) heeft<br />

behalve een paar goedgevulde koffers met<br />

geld ook heel goede contacten in Silicon<br />

Valley nodig. Een Nederlandse partij zoals<br />

nethave, onderdeel van Greenfield Capital,<br />

kan een alternatief zijn voor vermogende<br />

particulieren.<br />

Broeden op Google<br />

Voor Nederlandse beleggers is het overigens<br />

geen ramp dat het zo moeilijk is om<br />

een voet tussen de deur te krijgen op het<br />

vlak van venture capital. Tegenover elke<br />

Cisco staan soms wel tien bedrijven die<br />

het niet lukt om de stap naar de beurs te<br />

maken. De winst op individuele transacties<br />

kan dus in de duizenden procenten lopen,<br />

maar dat is bepaald niet typerend voor het<br />

gebruikelijke rendement voor deze beleggingscategorie.<br />

Uit cijfers van de European<br />

Private Equity & Venture Capital Association<br />

(evca) blijkt dat op de lange termijn<br />

een zogenaamde internal rate of return van<br />

gemiddeld 6% wordt gehaald. Maar de laatste<br />

jaren zijn karig, want vorig jaar kwam<br />

dat percentage op 1,3 uit en in 2003 was<br />

dat zelfs een min van 8,1. Daar komt bij dat<br />

het steeds langer duurt voordat de investering<br />

ten gelde gemaakt kan worden. Momenteel<br />

wordt een bedrijf na gemiddeld<br />

5,3 jaar naar de beurs gebracht of op een<br />

andere wijze verkocht. Dat is bijna twee<br />

keer zo lang als in 2002. Instellingen als de<br />

evca worden hierdoor niet weerhouden<br />

om nieuwe proefballonetjes op te laten<br />

om de markt voor venture capital groter<br />

en toegankelijker te maken. De organisatie<br />

beargumenteerde onlangs dat een pan-<br />

Europese aandelenbeurs voor startende<br />

ondernemingen een prima manier kan zijn<br />

om de economische groei te stimuleren<br />

en de kansen voor starters te vergroten.<br />

Maar voorlopig zal het voor weinig beleggers<br />

weggelegd zijn om al in een heel<br />

vroeg stadium te investeren in de nieuwe<br />

Google of Microsoft. Of u moet het geluk<br />

hebben dat de buurjongens in de garage<br />

of op de zolderkamer aan een wel heel<br />

baanbrekende technologie aan het werken<br />

zijn en net even die duizend euro tekort<br />

komen om het briljante van hun vinding<br />

aan te tonen.<br />

42 43


D O S S I E R<br />

Beleggen in hedge funds is populair. Naast<br />

vermogende beleggers kunnen door de<br />

opkomst van funds of hedge funds nu ook de<br />

minder vermogende particulieren hedgen.<br />

Een gesprek met specialist Harry Kat.<br />

Kat in het wild<br />

Hedge funds hebben zich de laatste<br />

jaren met grof geweld een<br />

toegang gebaand tot de beleggingsportefeuille<br />

van steeds<br />

meer particuliere beleggers. De meer vermogende<br />

beleggers kunnen dat al langer<br />

rechtstreeks, maar ook de kleinere visjes<br />

voor wie de instapdrempel (vaak 50.000<br />

euro tot meer dan 1 miljoen euro minimuminleg)<br />

te hoog is, hebben door de opkomst<br />

van funds of hedge funds sinds enkele<br />

jaren toegang tot de wondere wereld<br />

van de hedgers, waar het risico laag is en<br />

het rendement hoog. Risico en rendement<br />

zijn volgens alle boekjes voor beginnende<br />

beleggers onlosmakelijk met elkaar verbonden,<br />

maar die boekjes en cursussen zijn in<br />

het pre-hedge fund tijdperk geschreven.<br />

Anno 2005 kunnen beleggers via dit beleggingsvehikel<br />

in alle markten rendement<br />

maken. Weg met de beleggingsfondsen,<br />

waarbij het lot onlosmakelijk verbonden is<br />

met de opwaartse én neerwaartse bewegingen<br />

van de aandelenbeurzen.<br />

Tot zover het sprookje uit hedge fund-land,<br />

dat u in min of meer gelijke bewoordingen<br />

uit de mond van elke hedge fund-verkoper<br />

zult horen. Het probleem is dat er in beleggingsland<br />

maar bitter weinig kennis is over<br />

44<br />

hoe hedge funds nu écht werken. Financieel<br />

journalisten en beleggers die aankloppen<br />

bij kenners stuiten op één klein probleempje:<br />

de mensen met kennis van zaken<br />

zitten ín de business en hun verhaal is zo<br />

gekleurd als dat van de Durex pr-afdeling<br />

over de veiligheid van condooms. Tenzij u<br />

per ongeluk een kenner tegen het lijf loopt<br />

die in de materie gedoken is en de hedge<br />

fund-industrie desondanks van buitenaf<br />

beoordeelt. Harry M. Kat is zo iemand.<br />

Kat is Professor of Risk Management en<br />

directeur van het Alternative Investment<br />

Research Centre, aan de Sir John Cass Business<br />

School in Londen en een autoriteit op<br />

het gebied van hedge funds. Speciaal voor<br />

iex magazine doet hij zijn verhaal uit de<br />

doeken – aanvragen voor televisie-interviews<br />

op cnn en Bloomberg wijst hij stelselmatig<br />

van de hand. “Daar krijg je alleen<br />

maar stomme vragen. Moet je als belegger<br />

hedge funds kopen? Weet ik veel. Dat is<br />

net zoiets als: moet je een auto kopen? Dat<br />

hangt ervan af, wil je een Rolls Royce of<br />

een Ford Fiesta en heb je een bijstandsuitkering<br />

of 100 miljoen euro op de bank. De<br />

hedge fund-industrie is ingewikkelder dan<br />

een ja- of nee-stelling.” Tijd is kort en voor<br />

stomme vragen heeft Kat geen tijd. Wie<br />

vragen heeft over hedge funds moet begrij-<br />

pen wat hedge funds zijn en doorgronden<br />

dat het aanbod bijzonder divers is.<br />

Forse flaters<br />

“Er is een wereld van verschil tussen stabiele<br />

groeistrategieën als fixed income arbitrage,<br />

merger arbitrage en distressed securities<br />

enerzijds en global macro, managed futures en<br />

equity long/short anderzijds.” De tweede<br />

groep heeft duidelijk de voorkeur van Kat.<br />

Die zijn namelijk min of meer ongecorreleerd<br />

aan de aandelen- en obligatiemarkt en<br />

bieden een grotere kans op grote meevallers<br />

terwijl de kans op forse flaters klein is.<br />

In de eerste groep – de arbitragestrategieën<br />

– is de kans op zeperds veel groter, bovendien<br />

nemen de kansen daar af, naarmate het<br />

aantal spelers is toegenomen. De spreads<br />

“Particuliere beleggers verloren de helft van hun geld in de<br />

internetbubbel en van wat ze over hadden staken ze de ene<br />

helft in Legio Lease en de andere helft in hedge funds”<br />

worden daardoor kleiner. Omdat hedge<br />

funds vaak een aanzienlijke minimuminvestering<br />

verlangen is voor particuliere<br />

beleggers en kleine instituten beleggen in<br />

een fund of hedge funds, waarbij het paraplufonds<br />

een selectie maakt van allerlei<br />

strategieën, de enige manier om in hedge<br />

funds te beleggen. Een inferieure optie,<br />

meent Kat. “De beheerders daarvan ontberen<br />

vaak de echte kennis. Zij slaan van alles<br />

wat in en leunen tevreden achterover met<br />

een goed gediversificeerde portefeuille.<br />

Tien soorten in een mandje en klaar is<br />

Kees.” Maar echte goede rendementen<br />

hebben de funds of hedge funds van Kees<br />

nog niet laten zien in de afgelopen drie<br />

jaar. Toch doet het verhaal van de hoge<br />

rendementen van hedge funds nog steeds<br />

de ronde en dat trekt nog altijd drommen<br />

beleggers aan. Kat: “De rente is de laatste<br />

tien tot vijftien jaar fors gedaald. Begin jaren<br />

negentig was de rente hoog, nu staat hij<br />

op 2%. Wat hedge funds doen is rendement<br />

halen via een extra risicopremie van 4% bovenop<br />

de rente. Dan kom je nu uit op een<br />

reeël te verwachten rendement van slechts<br />

6%. En zelfs dat halen ze nauwelijks. Er is<br />

1 triljoen dollar op zoek naar opportunities<br />

in een relatief kleine markt. Jaren geleden<br />

boekten de hedge funds 12% bij een rente<br />

van 8% en was iedereen dolblij. Nu halen<br />

ze 6% bij een rente van 2% en is iedereen<br />

ontevreden, terwijl het verschil met de rente<br />

nog altijd 4% is. Dan begrijp je gewoon<br />

niet hoe het werkt.”<br />

Hedge funds presenteren zich nog altijd<br />

als een klein wonder in een doosje, zolang<br />

ze beweren 12 of 15% rendement per jaar<br />

te kunnen maken bij een lage volatiliteit.<br />

Wie dat doosje echter nader beschouwt,<br />

treft geen wonder aan maar een black box<br />

waarin een paar draadjes aan elkaar zijn<br />

geknutseld. Daardoor lijkt het rendement<br />

hoger dan het in werkelijkheid is, en de<br />

volatiliteit lijkt daardoor lager dan het<br />

in het echt is. “Die getallen zijn namelijk<br />

vertekend”, zegt Kat, terwijl hij met een<br />

tevreden glimlach onderuit zakt, “Hedge<br />

funds doen gewoon wat iedereen in het<br />

vermogenswereldje doet: ze zoeken naar<br />

de meest lucratieve risicopremie en dat is<br />

45


D O S S I E R<br />

het liquiditeitsrisico. Kortom, ze spelen<br />

market makertje.” Het hedge fund koopt<br />

verschrikkelijk illiquide rommel van een<br />

pensioenfonds dat er tegen elke prijs<br />

vanaf wil. Het hedge fund betaalt 97 voor<br />

iets wat eigenlijk 100 waard is en gaat er<br />

vervolgens op zitten. Die tijd hebben ze<br />

omdat ze vaak met een lock up-periode van<br />

drie tot zes maanden werken. In de tussentijd<br />

zoekt het hedge fund naar een grotere<br />

gek die er 103 voor wil betalen. Zo krijgen<br />

ze 6% voor het nemen van een liquiditeitsrisico.<br />

Het pure spel van een market maker.<br />

Wonder in een doosje<br />

Hegde funds móéten elke maand resultaten<br />

publiceren en dat is geen gemakkelijke<br />

bevalling. “Een bijna onmogelijke opgave”,<br />

stelt Kat. “Hoe plak je een prijs op illiquide<br />

obligaties of derivaten die misschien één<br />

keer per week verhandeld worden? Dus<br />

gaan de rekenmeesters uit van conservatieve<br />

schattingen, waarbij gekeken wordt naar<br />

de laatste prijs en via een model wordt er<br />

een prijs aan vastgeplakt. Het probleem dat<br />

ontstaat, is dat de waarde van de portefeuille<br />

dus wordt overschat of juist onderschat.<br />

Is er rendement, dan wordt slechts een deel<br />

daarvan in het maandverslag meegenomen,<br />

de rest wordt naar de volgende maand<br />

getransporteerd. Bij negatief rendement<br />

idem dito. Daardoor ontstaat auto-correlatie<br />

tussen de maanden. Was oktober goed,<br />

dan is er een grotere kans dat november<br />

ook goed wordt, omdat een deel van oktober<br />

meegenomen wordt naar november.” Is<br />

daar iets mis mee? Ja, want de rendementen<br />

worden daardoor afgevlakt. Een simpel<br />

rekenvoorbeeldje: het rendement van een<br />

hedge fund in oktober was in werkelijkheid<br />

10%, maar de beheerder gaat uit van<br />

8% en er wordt achteraf 2% doorgeschoven<br />

naar de volgende maand. Op die momenten<br />

zijn de uitslagen minder groot en wordt<br />

de volatiliteit kunstmatig laag gehouden.<br />

Kat is de naam<br />

Harry M. Kat is expert op het gebied<br />

van derivaten en hedge funds.<br />

Op het moment is hij professor<br />

risk management en directeur van<br />

het Alternative Investment Research<br />

Centre aan de Sir John Cass Business<br />

School van de City University in<br />

London. Voor hij terugkeerde in<br />

de academische wereld was Kat<br />

hoofd Equity Derivatives Europe van de<br />

Bank of America in London, hoofd<br />

Derivatives Structuring and Marketing<br />

bij First Chicago in Tokyo en hoofd<br />

Derivatives Research bij MeesPierson in<br />

Amsterdam.<br />

Voor die tijd studeerde hij economie<br />

en econometrie aan het Tinbergen<br />

Instituut van de Universiteit<br />

van Amsterdam. Hij is lid van de<br />

redactieraad van Journal of Derivatives,<br />

Jounal of Alternative Investment en<br />

Journal of Wealth Management. Hij was<br />

(mede-)auteur van diverse artikelen<br />

in bekende internationale financiële<br />

tijdschriften zoals het Journal of<br />

Financial and Quantitative Analysis en<br />

Journal of Portfolio Management. Zijn<br />

meest recente boek Structured Equity<br />

Derivatives is gepubliceerd in juli 2001.<br />

Daardoor lijkt het risicoprofiel van hedge<br />

funds kleiner dan zij in werkelijkheid is. En<br />

daarmee is de helft van het wonder in het<br />

doosje al veel minder groot dan zij lijkt. Bij<br />

convertible arbitrage ligt de werkelijke volatiliteit<br />

volgens onderzoeken van Kat 30%<br />

hoger dan wordt opgegeven.<br />

Ook de andere helft van het wonder in het<br />

doosje is discutabel. Kat: “Bij het gemiddeld<br />

rendement van de hedge fund- industrie<br />

wordt vaak alleen gekeken naar<br />

fondsen die nu nog bestaan. Alle hedge<br />

funds die gefaald hebben en uit de lucht<br />

zijn vanwege slechte rendementen, vallen<br />

dus buiten de rekenmodules. Daardoor valt<br />

het gemiddeld rendement minimaal 3%<br />

per jaar hoger uit dan de werkelijke score.<br />

Bovendien komt een fonds gemiddeld pas<br />

in de database als het meer dan 32 maanden<br />

bestaat. Maar het neemt dan wel de historie<br />

van de beginperiode mee. Zijn de eerste 32<br />

maanden echter slecht, dan haalt het fonds<br />

de database niet eens. Ook dat scheelt weer<br />

circa 2% per jaar.” In totaal wordt het rendement<br />

van de industrie daarmee met 4 tot<br />

5% overschat. Van het hoog-rendement-bijlage-volatiliteit-mirakel<br />

blijft na de uiteenzetting<br />

van Kat weinig meer over. “Hedge<br />

funds presenteren zich als een Rolls Royce<br />

voor de prijs van een Ford Fiesta, maar ze<br />

zijn gewoon een goede Mercedes 320 tegen<br />

een marktconforme prijs. Het is een asset<br />

class met een relatief lage correlatie met de<br />

aandelenmarkt (maar wel een correlatie, in<br />

tegenstelling tot wat te pas en te onpas beweerd<br />

wordt) en een redelijke risico-rendementverhouding.<br />

Zomaar een bosje hedge<br />

funds plukken en in een fund of hedge<br />

funds stoppen is echt niet interessant.”<br />

Daar komt nog bij dat bepaalde strategieën<br />

niet meer werken. Vooral de real valuestrategieën<br />

zijn kwetsbaar. De spread traders<br />

krijgen het steeds zwaarder en dat is niet<br />

verwonderlijk. Kat doceert: “Arbitrage<br />

“Hedge funds presenteren zich als een Rolls Royce voor de prijs<br />

van een Ford Fiesta, maar ze zijn gewoon een goede Mercedes<br />

320 tegen een marktconforme prijs”<br />

“BEN JE INEENS WEER BLIJ MET JE SPAARREKENING...” (HARRY KAT)<br />

HFRX Index Sept. ‘05 YTD Std Dev ( jaar) Sharpe ( jaar)**<br />

Global Hedge Fund 1,11% 1,42% 3,59% 1,11<br />

Equal Weighted Strategies 0,71% 0,39% 2,88% 0,97<br />

Absolute Return 1,22% 0,08% 2,83% 1,03<br />

Market Directional 1,12% 2,09% 6,63% 1,47<br />

Convertible Arbitrage 1,31% -6,12% 4,93% -0,66<br />

Distressed Securities 0,37% 0,95% 4,21% 1,86<br />

Equity Hedge 1,22% 2,46% 4,90% 0,97<br />

Equity Market Neutral -0,70% -1,34% 2,56% -1,29<br />

Event Driven 0,13% 2,15% 4,38% 1,84<br />

Macro 3,55% 2,85% 6,11% 0,63<br />

Merger Arbitrage -0,08% 4,27% 2,61% 1<br />

Relative Value Arbitrage 0,21% -0,51% 2,38% 0,63<br />

Overzicht rendementen hedge fund strategieën over de eerste drie kwartalen. Bron: HRFX<br />

** Sharpe index = een maatstaf van het rendement gewogen naar risico. Een getal boven 1 wordt als goed beschouwd.<br />

speler A handelt in 63-57 spreads en pakt<br />

zo keurig 6%. Als zijn hedge fund 2 miljard<br />

dollar groot is, wil hij een hard close invoeren<br />

(geen nieuwe kapitaalinstroom meer)<br />

omdat hij vreest dat hij anders zijn eigen<br />

markt verziekt. Zijn collega B is het er niet<br />

mee eens, stapt op en begint één deur verder<br />

zijn eigen toko. A werkt met een spread van<br />

63-57. Om deals te kunnen sluiten, neemt<br />

B genoegen met spreads van 62-58 en pakt<br />

4% liquiditeitspremie. A ziet zijn handel<br />

verdampen en slaat terug door genoegen te<br />

nemen met 61-59 spreads. Die ontwikkeling<br />

zie je volop gebeuren en is goed voor<br />

de markt die alleen maar efficiënter wordt,<br />

maar slecht voor hedge funds. Rendement<br />

en kansen drogen op.”<br />

Een lief, klein tijdbommetje<br />

Andere strategieën als global macro hebben<br />

daar overigens geen last van. Die zijn<br />

voornamelijk actief op de rente en valutamarkt<br />

en die zijn oneindig groot. “Je krabt<br />

als hedge fund-manager achter je oor en<br />

gaat short of long yen voor 1 miljard euro<br />

en de markt geeft geen krimp. Maar hedge<br />

funds hedgen het risico op minder terreinen<br />

dan voorheen. Normaal wordt het risico<br />

op rente én credits én aandelen gehedged.<br />

Nu zie je dat ze het kredietrisico even niet<br />

hedgen omdat dat alleen maar geld kost.<br />

Wat betekent dat? Dat de hedge funds feller<br />

reageren op credit spreads en de volatiliteit<br />

toeneemt.” Omdat die markt zich zo ontwikkelt<br />

– en het risico veranderd is (lees:<br />

groter geworden is) zijn rendementen uit<br />

het verleden zeker in deze business geen be-<br />

trouwbare graadmeter. “Ze lopen nu meer<br />

kredietrisico en kredietrisico is nu juist<br />

wat je als belegger niet wilt lopen. Spreads<br />

schieten namelijk wel omhoog maar nooit<br />

omlaag. Het enige wat je in huis haalt is een<br />

lief, klein tijdbommetje. En daarvoor betaal<br />

je 1% kosten plus 20% performance fee bij<br />

een fund of hedge fund en nog wat meer bij<br />

een gewoon hedge fund. Dan houd je grofweg<br />

60% over van de risicopremie van 4%.<br />

Dan noem ik je geen spekkoper.”<br />

Het probleem is om tussen het aanbod<br />

van zesduizend tot zevenduizend hedge<br />

funds de goede te vinden – zowel voor de<br />

particulier als de beheerder van fund of<br />

hedge funds. Want goede hedge funds zijn<br />

er wel degelijk. Go Capital bijvoorbeeld.<br />

“Frans van Schaik doet gewoon wat hij<br />

moet doen: informatie verzamelen, informatie<br />

interpreteren, dag en nacht huiswerk<br />

maken. Maar dat is een uitzondering. Ze<br />

dragen allemaal dezelfde krijtstrepen en<br />

lakschoenen en hebben allemaal hetzelfde<br />

praatje. Voor een goede portefeuille moet<br />

je tien tot vijftien goeie fondsen vinden.<br />

Daar slagen de beheerders van fund of<br />

hedge funds vaak al niet in. Is er een groot<br />

debacle, dan zitten ze er allemaal in.” Het<br />

roemruchte Spaanse Vega is daarvan een<br />

voorbeeld. Terug te vinden in elke fund of<br />

hedge funds, maar de magie is er af en de<br />

modellen die de trades genereren, lijken<br />

niet meer te werken. “Bij de grote zakenbanken<br />

krijgen de traders die overal een<br />

zooitje van maken uiteindelijk de fund of<br />

hedge funds onder beheer. Die mensen zijn<br />

niet direct klonen van Einstein. Het zijn<br />

ook vaak knapen die net van school komen,<br />

een strak pak aangemeten krijgen en een<br />

setje visitekaartjes en die dan om de tafel<br />

moeten gaan zitten met mannen die twintig,<br />

dertig jaar ervaring hebben. Daar ga je!<br />

Die fondsen schermen met het feit dat ze<br />

twintig analisten rond hebben lopen. Nou<br />

en? Het enige wat dat betekent is dat ze<br />

hoge kosten hebben. Twintig jaar geleden,<br />

toen ik van school kwam, wist ik van niks<br />

en de opleidingen zijn echt niet verbeterd.<br />

De transparantie in de markt is niet verbeterd.<br />

Die knullen komen met een lange lijst<br />

met domme vragen bij gehaaide professionals.<br />

Wat kun je daarvan verwachten?”<br />

Dikke bubbel<br />

“Niemand zit in hedge funds omdat ze<br />

dat altijd al wilden. Het is puur bij gebrek<br />

aan beter. Nu smult iedereen van ‘absoluut<br />

rendement’, maar straks draait de markt<br />

en keert dat zich tegen de hedge funds.<br />

Beloven ze dan ook nog 10% absoluut<br />

rendement als de aandelenmarkten 20%<br />

maken? De equity long/short fondsen gaan<br />

dan met de maand meer op gewone beleggingsfondsen<br />

lijken om ook 20% te maken.<br />

En dat geldt ook voor andere strategieën.<br />

Dat zag je ook in 1998, 1999. Toen maakten<br />

alle strategieën hetzelfde rendement als de<br />

aandelenindices.” Zo ver zijn we nu nog<br />

niet, nu is de situatie nog ideaal voor hedge<br />

funds. Of zoals Kat het verwoordt: “Vanaf<br />

nu kan het alleen maar slechter. De bom ligt<br />

al onder tafel.” Hebzucht maakt stom en<br />

dat is nooit anders geweest. “Particuliere<br />

beleggers tuimelen van de ene bubbel in<br />

de andere. Ze hebben net de helft van hun<br />

spaarcenten verloren in de internetbubbel<br />

en van wat ze nog over hadden, staken ze<br />

de helft in Legio Lease en de andere helft in<br />

hedge funds. Het komt niet in ze op om gewóón<br />

te beleggen. Nu is alles nog OK. Aandelen<br />

zijn prut, de rente is laag, beleggers<br />

zijn aangeslagen. Alle partijen rammelen<br />

aan de poorten: ‘hedge fundje kopen?’. Dat<br />

komt allemaal samen tot één dikke bubbel<br />

op een wankel fundament. Als de rente<br />

stijgt en aandelen weer gaan stijgen, of als<br />

hedge fund rendementen blijven tegenvallen,<br />

dan loopt iedereen hard weg. Wie maalt<br />

er dan nog om absoluut rendement?”<br />

47


D O S S I E R<br />

Hedge fund bouwpakket<br />

Ze liggen wel eens onder<br />

vuur, zie het interview<br />

met Harry Kat hiervoor,<br />

maar hedge funds blijven<br />

beleggingstechnisch de<br />

hogeschool van de haute<br />

finance. Meedoen kan<br />

meestal echter pas vanaf<br />

50.000 euro tot meer<br />

dan een miljoen. Met de<br />

hulp van wat moderne<br />

belegginsginstrumenten<br />

kunt u ook zelf, zij het<br />

provisorisch, een eind<br />

komen. Of u de juiste<br />

strategie hebt weet u alleen,<br />

maar we helpen u graag<br />

aan de basistechnieken om<br />

uw eigen hedge fund te<br />

bouwen.<br />

door redactie IEX<br />

d<br />

Pair trades<br />

a<br />

De long/short-strategie is zo’n beetje de oervorm van het<br />

hedge fund-beleggen. Door één aandeel te kopen en een ander<br />

tegelijkertijd te verkopen, loop je minder marktrisico. Bij een<br />

algehele crash verlies je op de ene, maar win je weer op de<br />

andere positie. Je speelt dus voornamelijk in op het verschil<br />

in performance tussen de twee. Tot voor kort was dit voor<br />

individuele beleggers geen eenvoudige strategie om zelf uit te<br />

voeren. Short gaan in aandelen is duur en kan eigenlijk alleen<br />

bij grote volumes. In opties kan het wel, door calls of puts te<br />

kopen en te schrijven, maar ook daar zijn de transactiekosten<br />

hoog en de koersen van opties hebben ook de vervelende neiging<br />

om niet keurig in de pas te lopen met die van de onderliggende<br />

aandelen.<br />

Sinds kort zijn er echter steeds meer nieuwe instrumenten<br />

in opkomst waarmee pair trades veel eenvoudiger zijn op te<br />

zetten. abn Amro lanceerde vorig jaar de turbo’s, waarmee je<br />

net zo makkelijk long als short kunt gaan en de uit Engeland<br />

overgewaaide cfd’s zijn niets anders dan long- en shortinstrumenten<br />

in een scala aan aandelen, indices en andere effecten,<br />

voorzien van een flinke hefboom (zie leverage). David Fineberg<br />

is senior cfd Trader bij het Londense cfdcmc Markets<br />

en ziet dagelijks de populairste pair trades over zijn scherm<br />

rollen. “De farmacie wordt veel gespeeld op het moment. De<br />

laatste maand deed GlaxoSmithkline het bijna 5% beter dan<br />

de sectorindex, dus het was heel profijtelijk om long Glaxo<br />

en short in de ftse farmacie-index te gaan.” Ook in de bankensector<br />

zie je het steeds meer en ook daar wordt vaak één<br />

aandeel gespeeld tegenover de sectorindex. Als je denkt dat<br />

een fonds op het punt van uitbreken staat of een overnameprooi<br />

is, koop je het en verkoop je de index. Of wat ik ook zie<br />

gebeuren nu is dat Royal Bank of Scotland wordt gekocht en<br />

Lloyds verkocht. Kennelijk zien mensen daar iets.”<br />

c<br />

b<br />

48 49<br />

f<br />

Merger-arbitrage<br />

a<br />

Merger-arbitrage is een relatief eenvoudig te begrijpen hedge fundstrategie.<br />

Het enige wat u nodig hebt, is een fusie of overname tussen<br />

twee beursgenoteerde partijen. De afgelopen maanden hebben<br />

duidelijk gemaakt dat hedge funds dan steeds sneller ter plekke zijn.<br />

Mooie voorbeelden zijn de rel rond het bod van Deutsche Börse op<br />

lse dat getorpedeerd werd door het Londense hedge fund tci. Het<br />

hedge fund, dat grootaandeelhouder is, vond dat Deutsche Börse het<br />

beschikbare geld beter kon gebruiken voor een dividend in plaats van<br />

een te dure overname met te weinig synergievoordelen. Iets dichter<br />

bij huis vinden we het hedge fund Centaurus dat zich hard maakte<br />

voor een hogere overnameprijs van Versatel. Centaurus probeerde<br />

bieder Tele2 meer te laten betalen door andere aandeelhouders ervan<br />

te overtuigen niet op het bod in te gaan. Wat vindt hier plaats?<br />

Hedge funds hebben regelmatig posities in bedrijven die in de markt<br />

als overnameprooien worden gezien (of stappen bij de eerste concrete<br />

geruchten in). De verklaring is simpel: een overname vindt in de regel<br />

plaats tegen een premie op de beurskoers. Zodra dat duidelijk is,<br />

loopt de beurskoers van de overnameprooi doorgaans snel op tot de<br />

hoogte van het bod. Dat is snel verdiend. De kopende partij wordt op<br />

de beursvloer juist gestraft voor de premie die zij betaalt en ziet de<br />

koers daarom dalen. Reden voor de hedge funds om niet alleen een<br />

longpositie op te bouwen in de prooi, maar ook een shortpositie in de<br />

jager. Twee vliegen in één klap. Wie de beschikking heeft over Bloomberg<br />

ziet waar de kansen liggen.<br />

Een paar voorbeelden (dd. 25-10-2005):<br />

OVERNAMEPROOI BIEDER BOD KOERS VERSCHIL IN $ VERSCHIL IN %<br />

ims Health vnu 30,11 24,23 5,88 24,30%<br />

Siebel Oracle 10,66 10,29 0,37 3,60%<br />

Reebok Adidas 59,00 57,42 1,58 2,80%<br />

De overnames van Siebel en Reebok zitten al langer in het vat, dus zijn de<br />

spreads ingelopen. Die bij vnu is juist heel groot, maar dat wordt veroorzaakt<br />

door de enorme kritiek op de overname die daardoor op losse schroeven<br />

kan komen te staan.<br />

e<br />

b<br />

Managed futures<br />

Kent u die film Trading Places, waarin Eddy<br />

Murphy en Dan Aykroyd samen de wereldmarkt<br />

voor bevroren sinaasappelsap uit het lood trekken?<br />

Dat is – een tikje geromantiseerd, dat wel – de<br />

wereld van de managed futurehandel. Managed futures<br />

hebben lang een wat bezoedelde naam gehad<br />

toen allerlei obscure partijen brave Nederlandse<br />

particulieren de bijzonder riskante goederentermijnmarkt<br />

inlokten, met meestal tranentrekkende<br />

gevolgen. Maar sinds de goederenmarkt onder invloed<br />

van het Chinese mirakel weer flink aantrekt<br />

raken ook de managed futures weer en vogue.<br />

Futures zijn er op vele instrumenten; niet alleen<br />

op goederen, maar ook op de rente, valuta en<br />

beursindices. Door hun forse leverage en een éénop-één<br />

prijsrelatie met de onderliggende waarde<br />

zijn ze vooral voer voor speculanten die op intraday-basis<br />

een specifieke markt willen bespelen.<br />

Daghandelaren handelen vaak slechts in futures<br />

op één bepaald instrument, bijvoorbeeld de dax of<br />

de Eurostoxx 50-index. Wie het aandurft kan zich<br />

met futures ook als een kleine George Soros in de<br />

markt storten en bepaalde macro-scenario’s nabootsen.<br />

Neem de volgende strategie uit de koker<br />

van iex-coryfee Frank van Dongen: “De olieprijzen<br />

zijn gestegen en daardoor stijgt de rente op de<br />

kapitaalmarkt. Obligatieprijzen dalen bij stijgende<br />

rente. Dat verlies in de obligatieportefuille kan<br />

worden opgevangen door een positie in oliefutures.”<br />

Bij dat soort constructies is het wel cruciaal<br />

om precies te begrijpen hoe de onderliggende<br />

markten werken en hoe de correlatie tussen de<br />

verschillende instrumenten is. Door hun leverage<br />

hebben futures korte lontjes; wees geen rund die<br />

met futures stunt.<br />

d<br />

c


D O S S I E R<br />

d<br />

50<br />

a<br />

Rentetrades<br />

De meeste obligaties geven een couponrendement<br />

van slechts enkele procenten per jaar.<br />

Maar met een beetje fantasie en creativiteit kan<br />

dat flink opgeschroefd worden. Ruim een jaar<br />

geleden waarschuwde fondsbeheerder Pimco,<br />

de grootste belegger in obligaties ter wereld,<br />

opkomende economieën ervoor dat ze hun<br />

leningen beter moesten beschermen tegen<br />

manipulatie door hedge funds. De schuldpapieren<br />

van Mexico werden daarbij als voorbeeld<br />

genoemd. Doordat een grote speler binnen<br />

korte tijd zijn positie daarin liquideerde, steeg<br />

de risico-opslag voor het land in een klap met<br />

zeventien basispunten. De boosdoeners zijn<br />

overigens niet altijd hedge funds. In augustus<br />

2004 verkocht de Europese handelsdesk van<br />

Citigroup binnen een minuut voor bijna 13 miljard<br />

euro aan Duitse staatsobligaties. Dit leidde<br />

tot grote koersdalingen, waar de bank binnen<br />

een uur zelf gebruik van maakte door een groot<br />

deel van de leningen weer terug te kopen. De<br />

transactie leverde Citigroup een winst op van<br />

ruim 15 miljoen euro. De Britse toezichthouder<br />

fsa was echter weinig gecharmeerd van deze<br />

handelswijze en legde Citigroup een boete op<br />

van meer dan 20 miljoen euro. De hedge fund<br />

doe-het-zelver laat zich door zoiets natuurlijk<br />

niet afschrikken en gaat op zoek naar een<br />

handige manier om deze truc te kopiëren. Een<br />

probleem daarbij is dat natuurlijk niet iedereen<br />

een obligatieportefeuille heeft van een slordige<br />

tien miljard, wat toch wel het minimum is om<br />

de markt een kant op te sturen. Dat is ook niet<br />

direct noodzakelijk voor het innemen van posities<br />

op de rentemarkt, want gelukkig zijn er<br />

volop opties op onder meer de Duitse Bund verhandelbaar.<br />

En wie zijn rentevisie echt kracht<br />

bij wil zetten, kan bijvoorbeeld de aanschaf van<br />

een calloptie met als onderliggende waarde een<br />

Duitse 10-jaarsobligatie combineren met een<br />

putoptie op de Amerikaanse T-Bond. Hiermee<br />

wordt ingespeeld op een renteverhoging in de<br />

Verenigde Staten en een stabiele of dalende<br />

rente in Europa. En het mooiste is dat deze tactiek<br />

in tegenstelling tot die van Citigroup niet<br />

strafbaar is.<br />

c<br />

b<br />

Wie het aandurft kan zich<br />

met futures ook als<br />

een kleine George Soros<br />

in de markt storten en<br />

bepaalde macro-scenario’s<br />

nabootsen<br />

d<br />

a<br />

Valutabets<br />

Wie aan valutabets denkt, denkt aan<br />

George Soros, de man die bekend is geworden<br />

doordat hij in 1992 de Bank of<br />

England richting de rand van de afgrond<br />

dreef. Soros, beheerder van het Quantum<br />

Fund, zou ooit op één dag 1 miljard dollar<br />

hebben verdiend met een shortpositie in<br />

de Britse pond. Soros is een valutaspeculant<br />

bij uitstek die ook geregeld met<br />

de Russische roebel heeft gespeeld. Toch<br />

zijn situaties als met de pond in 1992<br />

hoge uitzonderingen. De valutamarkt is<br />

zó groot dat hedge funds gemakkelijk een<br />

long- of shortpositie van een paar miljard<br />

kunnen innemen zonder dat het de markt<br />

aan het wankelen brengt. Dit in tegendeel<br />

tot de markt voor convertible arbitrage,<br />

die wel nadrukkelijk lijdt onder een overschot<br />

aan spelers. In de zomer profiteerden<br />

hedge funds wel duidelijk van de gedeeltelijke<br />

ontkoppeling van de Chinese<br />

vervolg op pagina 53<br />

c<br />

b


Met turbo’s, in long- en<br />

shortsmaken verkrijgbaar,<br />

is spelen met valuta<br />

nog nooit zo makkelijk<br />

geweest als nu<br />

d<br />

a<br />

vervolg van pagina 50<br />

munt yuan. Het effect was echter tijdelijk<br />

omdat de munt de komende vijf jaar niet<br />

helemaal los wordt gelaten. De valutamarkt<br />

is circa 1,9 biljoen dollar groot<br />

– het is het grenzeloze speelveld van<br />

valutacowboys die met name euro, yen,<br />

en dollar tegen elkaar uitspelen. Maar, de<br />

beste beleggers weten het, uit de theorieboeken<br />

of uit pijnlijke ondervinding, dat<br />

niets zo moeilijk te voorspellen is als de<br />

richting van valuta. Zo zat ’s werelds bekendste<br />

belegger Warren Buffett dit jaar<br />

lang scheef in de dollar. Zijn bet tegen<br />

de dollar beliep naar verluidt 22 miljard<br />

dollar. Aan de andere kant hield Buffett<br />

longposities aan in euro, Zwitserse franc,<br />

Australische dollar en Britse pond. Volgende<br />

keer beter, Warren. Met turbo’s,<br />

in long- en shortsmaken verkrijgbaar, is<br />

spelen met valuta nog nooit zo makkelijk<br />

geweest als nu. En dat ook nog eens met<br />

een hefboom. Die kunt u ook heel hard<br />

op uw kokosnoot krijgen, natuurlijk.<br />

c<br />

b<br />

d<br />

Leverage<br />

D O S S I E R<br />

a<br />

Een goed gevulde oorlogskas is bijna even belangrijk<br />

voor een hedge fund als een degelijke<br />

strategie. In het ideale scenario wordt veruit<br />

het grootste deel van het vermogen geleend<br />

tegen een paar procent rente per jaar, waarna de<br />

investeerders het laatste beetje bijleggen om vervolgens<br />

alle winst op te strijken. Long-Term Capital<br />

Management (ltcp) is hier een uitstekend<br />

voorbeeld van. Het fonds had een eigen vermogen<br />

van nog geen 5 miljard dollar, maar door de<br />

enorme hefboomwerking had het een impact<br />

van een slordige 100 miljard dollar op de financiële<br />

markten. Een prachtig concept, totdat de<br />

combinatie van de Azië-crisis, een roebelcrisis<br />

en een crisis in Argentinië er in 1998 binnen enkele<br />

weken toe leidden dat alle posities van ltcm<br />

verliesgevend werden. Maar de doorgewinterde<br />

hedge fund doe-het-zelver herinnert zich waarschijnlijk<br />

dat er dan altijd nog teruggevallen kan<br />

worden op de Amerikaanse overheid. Dus hoe<br />

meer hefboom, of leverage zoals dit in de sector<br />

genoemd wordt, hoe beter.<br />

Een kort telefoongesprek met de financieel adviseur<br />

wijst uit dat bij een bank aankloppen voor<br />

een lening voor de start van het eigen hedge<br />

fund even kansloos is als proberen een tweede<br />

hypotheek af te sluiten op een huurhuis. Het<br />

alternatief ligt gelukkig voor de hand; beleg via<br />

derivaten waar zelf al een hoge hefboom op zit.<br />

Een optie of een future ligt het meest voor de<br />

hand, maar vaak is een turbo een beter alternatief.<br />

Op moment van schrijven zijn er turbo’s<br />

verhandelbaar op indices als de aex en de dax<br />

die een hefboom van ruim twintig hebben. Dat<br />

is dezelfde hefboom waarmee ltcm werkte en<br />

bij turbo’s op de Bund Future en de euro/yen<br />

hebben komt dat getal zelfs boven de dertig, wat<br />

de mogelijkheid biedt om nog veel agressiever<br />

posities in te nemen dan grote hedge funds.<br />

Enig nadeel is weer dat er veel te weinig turbo’s<br />

uitgegeven worden om met een stevige pot speculatie<br />

bijvoorbeeld de wisselkoers van de Amerikaanse<br />

dollar eens flink onderuit te halen.<br />

c<br />

b<br />

51


V A S T G O E D<br />

door Edwin Melchior<br />

Aanlokkelijke huurprijs<br />

Edwin Melchior is<br />

initiatiefnemer en<br />

oprichter van FundView,<br />

een organisatie die<br />

zich specialiseert in het<br />

analyseren en beoordelen<br />

van vastgoedfondsen en<br />

scheepsfondsen. Voor iex<br />

verzorgt hij de rubriek cvmeter,<br />

waarin alle nieuw<br />

aangeboden vastgoed-cv’s<br />

worden besproken.<br />

54 54<br />

Als investeerder in een vastgoed-cv moet u de huurprijzen van de<br />

huurcontracten goed bekijken. Hoe tegenstrijdig het ook lijkt, u wilt<br />

een zo laag mogelijke huurprijs per vierkante meter.<br />

Van makelaars in vastgoedland<br />

horen we het vaak. Belangrijk<br />

bij vastgoed zijn drie dingen;<br />

locatie, locatie en nog eens locatie.<br />

De locatie van een vastgoedobject<br />

is zo belangrijk voor – zoals<br />

ik het noem – de ‘verhuurbaarheid’<br />

van een object. Hoe beter de<br />

verhuurbaarheid, des te sneller is<br />

een pand bij leegstand weer te verhuren.<br />

De verhuurbaarheid wordt<br />

naast de locatie onder andere ook<br />

bepaald door de uitstraling van het<br />

object, het aantal parkeerplaatsen<br />

uitgedrukt in de parkeernorm van<br />

bijvoorbeeld één parkeerplaats op<br />

vijftig vierkante meter en met name<br />

door de huurprijs die per vierkante<br />

meter wordt gevraagd. Dit laatste<br />

punt lijkt zeer vanzelfsprekend,<br />

mijn ervaring is echter dat bij het<br />

investeren in vastgoed-cv’s hier onvoldoende<br />

op wordt gelet.<br />

Zeker in de huidige vastgoedmarkt<br />

willen we de kans op leegstand minimaliseren.<br />

Het is daarom verstandig<br />

om bij de keuze van een<br />

investering in een vastgoed-cv<br />

te letten op de<br />

volgende verhuurpunten.<br />

1. Kwaliteit van de<br />

huurder(s). De kwaliteit<br />

van de huurder is belangrijk.<br />

Het is niet altijd even<br />

makkelijk om een eenduidige<br />

mening te vormen<br />

over de huurder. Het<br />

voordeel van een vastgoedcv<br />

is dat u in ieder geval in<br />

staat bent om een eigen mening te<br />

vormen over de betreffende huurder.<br />

In welke branche is de huurder<br />

actief? Zijn er garanties van een<br />

moeder aanwezig? Wat is de kredietwaardigheid<br />

van de huurder?<br />

2. Looptijd van huurcontract(en).<br />

Betrouwbare huurders met lange<br />

huurcontracten hebben in de huidige<br />

vastgoedmarkt uiteraard de<br />

voorkeur. Het is daarom ook terecht<br />

dat de looptijd van de huurcontracten<br />

één van de eerste punten<br />

is waar investeerders naar kijken.<br />

3. Contracthuur per vierkante meter.<br />

Naast de kwaliteit van de huurder<br />

en de looptijd van het huurcontract<br />

is het zeer belangrijk om naar de<br />

huurprijs per vierkante meter te kijken.<br />

Dit kan een zeer succesbepalende<br />

factor zijn bij een vastgoedinvestering.<br />

De kwaliteit van de huurder<br />

en de looptijd van het huurcontract<br />

zijn namelijk alleen belangrijk<br />

en van toepassing zolang<br />

er een huurder is. Als een pand, gepland<br />

door expiratie van het contract<br />

of ongepland door faillissement<br />

van de huurder, leeg komt te<br />

staan, zijn de kwaliteit van de huurder<br />

en de looptijd van een huurcontract<br />

op eens niet meer relevant.<br />

Waar het dan om gaat is de verhuurbaarheid<br />

van het pand. Naast<br />

de reeds genoemde punten als locatie<br />

en parkeernorm is dan de huurprijs<br />

per vierkante meter zeer bepalend.<br />

Indien het pand voor een rela-<br />

tief hoge huurprijs was verhuurd is<br />

de kans zeer klein dat het wederom<br />

voor dezelfde prijs word verhuurd.<br />

Verhuur op hetzelfde huurniveau is<br />

echter wel vereist om het prognoserendement<br />

van de cv te kunnen realiseren.<br />

In de praktijk is dit niet reeel<br />

en zien we in sommige gevallen<br />

van wederverhuur een lagere huurprijs<br />

met als gevolg een verslechterd<br />

rendement.<br />

Kapitalisatiefactor<br />

Een extra reden voor waakzaamheid<br />

bij hoge huurprijzen is het<br />

prijsopstuwend effect bij de aankoop<br />

van een pand. De prijs van<br />

vastgoed wordt uitgedrukt in een<br />

kapitalisatiefactor, het aantal keer<br />

dat de jaarhuur wordt betaald.<br />

Hierbij wordt vaak teveel alleen<br />

naar de hoogte van de kapitalisatiefactor<br />

gekeken. Indien de huurprijs<br />

(te) hoog is, kan de kapitalisatiefactor<br />

misleidend zijn. Naast een<br />

beperkte verhuurbaarheid is er dan<br />

ook nog eens teveel betaald voor<br />

het pand.<br />

Bij de beoordeling van een vastgoed-cv<br />

is het dus van groot belang<br />

om te bekijken hoe de aanwezige<br />

contracthuur zich verhoudt met de<br />

betreffende markthuur. Hoe lager<br />

de contracthuur onder de markthuur<br />

ligt, hoe beter.<br />

klik hier...<br />

Lees ook Edwin Melchiors recensies<br />

van vastgoed-cv’s op magazine.iex.nl/cvmeter


D O S S I E R<br />

Chateaux<br />

Piramide<br />

Is het een geniale beleggingsconstructie of een piramidespel dat<br />

binnenkort instort? Wijn kopen tegen woekerprijzen en er toch 29%<br />

winst op maken kan heel goed, zegt Bordeaux Advisory. Onmogelijk,<br />

zeggen kenners van de wijnmarkt. Toch gek dat de constructie nog het<br />

beste lijkt te werken zónder beleggers.<br />

door Peter van Kleef en Michiel Pekelharing<br />

Als iemand u een rendement<br />

voorhoudt van een slordige<br />

800% in één maand, verklaart u<br />

hem voor gek en neemt u zich<br />

waarschijnlijk met nog meer vastberadenheid<br />

voor uw geld op een internetspaarrekening<br />

te zetten. Jammer, want een fl es<br />

Malescot St. Exupery Margaux 1998 had u<br />

in januari 2004 kunnen kopen voor 29,61<br />

euro en nog geen maand later kunnen verkopen<br />

voor 261,25 euro. Tel uit uw winst.<br />

Gelukkig weet Bordeaux Advisory ook wel<br />

dat een slimme belegger niet in sprookjes<br />

gelooft en dus schermt deze aanbieder niet<br />

opzichtig met dit voorval. Nou goed, het<br />

staat in hun fraai uitgevoerde brochure die<br />

u krijgt als u uw gegevens achterlaat op<br />

de website www.investeer.nu én door de<br />

telefonische screening komt, maar op die<br />

website – die u onder andere kunt vinden<br />

via banners op websites als rtlz.nl – wordt<br />

gesproken over een rendement van 12% of<br />

meer. Per jaar, ook dat nog eens.<br />

Het Amsterdamse Bordeaux Advisory van<br />

John B. Taylor begint, drie jaar na lancering,<br />

zo langzamerhand een naam te worden<br />

onder Nederlandse beleggers. Want<br />

wie wil er geen 29,6% rendement? Dát<br />

rendement heeft Bordeaux Advisory sinds<br />

aanvang volgens eigen zeggen gerealiseerd.<br />

Maar het blazoen van de wijnhandelaren is<br />

niet onbezoedeld. Tegenover positieve verhalen<br />

in Cash staan kritische commentaren<br />

in de wijnvakbladen. Hoogste tijd om eens<br />

aan te kloppen bij Bordeaux Advisory zelf.<br />

Binnenkomen – als journalist dan – valt<br />

niet mee, want na enkele mindere ervaringen<br />

zijn Taylor & Co bijzonder voorzichtig<br />

geworden. Binnen blijven is al net zo moeilijk.<br />

Ons gesprek met John Taylor lijkt een<br />

kort leven beschoren. Na de eerste de beste<br />

kritische vraag staat Taylor op om een eind<br />

aan het interview te maken. Slechts met<br />

moeite volbrengen we anderhalf uur dansen<br />

op een slap koord, zij het op Taylors<br />

voorwaarden.<br />

30% rendement. Hoe doet Bordeaux Advisory<br />

het? Nou, simpel. Taylor: “Wij handelen<br />

met geld van onze klanten. We kopen<br />

en verkopen wijn voor ze. Dat is alles. Dat<br />

onze wijnen duur zijn is onzin. Natuurlijk<br />

roepen onze concurrenten dat. Je kunt<br />

onze prijzen nergens mee vergelijken. Er ís<br />

geen wijnprijs. Een kist wijn is waard wat<br />

de klant ervoor wil geven. Ja, bij de slijter<br />

is dezelfde wijn goedkoper. Die wijnen<br />

zijn uit de kelder en uit het circuit en alleen<br />

nog geschikt voor consumptie. Onze<br />

wijnen worden geconditioneerd bewaard<br />

en niet van hot naar her gesleept.” Dat<br />

klinkt overtuigend, maar dat is precies waar<br />

Bordeaux Advisory (ba) goed in is, zegt<br />

wijnjournalist Peter van der Hoest: “Hun<br />

brochures zien er gelikt uit, en de telefonische<br />

marketeers bluffen potentiële klanten<br />

af met vaktermen. De klanten zijn dan ook<br />

geen wijnkenners, maar beleggers die worden<br />

verblind door de hogere rendementen<br />

waarmee Bordeaux Advisory schermt.”<br />

Taylor erkent dat ba vooral op zoek is<br />

naar beleggers. Op investeernu.nl wordt<br />

met geen woord gerept over wijn, slechts<br />

over rendement. Grappig genoeg blijkt uit<br />

enkele reacties van iex-lezers dat degenen<br />

die tijdens het eerste gesprek laten blijken<br />

verstand van wijn te hebben, nooit een<br />

brochure krijgen opgestuurd. ba houdt zich<br />

het recht voor de toezending ervan zonder<br />

opgave van redenen te weigeren. Ondertussen<br />

hebben we het voorrecht over de schouder<br />

van een geïnteresseerde belegger, Dirk<br />

de Vries*, mee te kijken. Eentje zonder<br />

kennis van wijn, overigens, maar “dat geeft<br />

helemaal niks” meldt de hem toegewezen<br />

consultant monter. Bordeaux Advisory regelt<br />

het allemaal voor deze belegger.<br />

Kist niks<br />

Feit is dat iex diverse reacties kreeg van<br />

zeer tevreden beleggers die de afgelopen<br />

twee jaar 10 tot 30% rendementen kregen<br />

uitbetaald. Ook op de website van Bordeaux<br />

Advisory staan meer dan een dozijn<br />

John Taylor’s retoriek<br />

• “Het is toch logisch dat de concurrentie<br />

onze prijzen duur noemt?”<br />

• “Pieter Storms komt binnen, zwaait met<br />

één A4-tje en roept dat hij zijn huiswerk<br />

gedaan heeft.”<br />

• “Sorry, de wijn staat achter de douane, er<br />

kunnen geen foto’s van genomen worden.”<br />

• “Wijnjournalisten hebben geen verstand<br />

van rendement, fi nanciële journalisten<br />

denken in fondsen, wij zijn geen fonds.”<br />

• “De afm droomt! Toezicht houden op een<br />

wereldomvattende vrije markt?”<br />

• “Is er een wet tegen winst maken?”<br />

• “Ik publiceer geen cijfers, denk je dat ik in<br />

de Quote-500 naast Melchers wil staan?”<br />

• “Wat is een piramidespel? Is iets een piramidespel<br />

omdat iemand het een piramidespel<br />

noemt?”<br />

• “Op investeer.nu wordt met geen woord<br />

over wijn gerept, nee. Vanwege vooroordelen<br />

en aannames. Mensen zitten er vol<br />

mee.”<br />

aanbevelingen van tevreden beleggers die<br />

in enkele maanden tijd 20 tot 30% rendement<br />

hebben behaald. Dus het werkt echt?<br />

Van der Hoest heeft zo z’n twijfels over hoe<br />

die rendementen behaald worden. “Veel<br />

geld verdienen met wijn is fl auwekul. De<br />

premier tranche van een grote grand cru kan<br />

wat opleveren als je het redelijk weet in te<br />

kopen – vóór de oogst. De levering is dan na<br />

een jaar of twee en als je het dan verkoopt<br />

via een veiling bij Christie’s kun je misschien<br />

15% maken. Wacht je twintig jaar,<br />

dan kan het oplopen tot 30 of 40%, maar<br />

dat is niet wat Bordeaux Advisory doet. Zij<br />

kopen een ‘kist niks’ af chateau voor 7 euro<br />

per fl es en verkopen die voor 2500 euro per<br />

kistje van twaalf fl essen. En daar moet je<br />

dan nog eens 20% rendement op maken?<br />

Dat lijkt op een bigger fool scheme.” Taylor<br />

wuift die kritiek weg. “Nou en? Is dat tegen<br />

de wet? Wat maakt het uit wat wij eraan<br />

verdienen, als we voor onze klanten een<br />

“Hedge funds doen gewoon wat iedereen in het<br />

“Als u meneer Taylor spreekt, zeg hem dan dat hij graag onze<br />

vermogenswereldje doet: ze zoeken naar de meest<br />

hele voorraad voor die prijs mag verkopen”<br />

lucratieve risicopremie en dat is het liquiditeitscrisis”<br />

56 57


D O S S I E R<br />

Hoera, we hebben de free lunch<br />

ontdekt en hij wordt geserveerd<br />

met kwaliteitswijn<br />

rendement van 20% halen? Je moet er geen<br />

moreel vraagstuk van maken. Het enige<br />

waar wij ons aan moeten houden zijn regels<br />

en wetgeving.” En die zijn er niet, heeft<br />

Taylor even daarvoor duidelijk gemaakt. De<br />

wereldwijde wijnmarkt is een vrije markt.<br />

“Wil de afm toezicht gaan houden? Ze<br />

dromen! De afm is bovendien niet officieel,<br />

het is maar een stichting (…). Hoe kunnen<br />

zij beoordelen of wij OK zijn of niet? Hoe<br />

kunnen zij controleren of de wijnboeren<br />

mengen of niet? Of wat er gebeurt tijdens<br />

het labellen, het kurken en bij transport en<br />

opslag? Wat gaan ze daarna aanpakken? De<br />

antiekmarkt, de paardenhandel?” Navraag<br />

leert dat de afm inderdaad kijkt of Bordeaux<br />

Advisory in de toekomst onder haar<br />

toezicht kan vallen, onder meer naar aanleiding<br />

van “meer dan een tiental” klachten<br />

van particuliere beleggers.<br />

Wonderrendement<br />

Taylor is op z’n best als hij boos is, en dat is<br />

hij al gauw als het gesprek kritischer wordt.<br />

“Iedereen heeft zo snel een mening over<br />

Bordeaux Advisory. ‘Wij denken… onze<br />

mening… wij vermoeden…’. Wij zijn een<br />

wijnbeurs, we kopen en verkopen wijn, net<br />

zoals een koffiebeurs of als de Albert Heijn.<br />

We gebruiken geld van investeerders om<br />

voor hun rendement te maken. Zo simpel<br />

is het. En daarbij profiteren we van de inefficiënties<br />

van de markt.” Taylor beent heen<br />

en weer, zichtbaar geïrriteerd. “Financieel<br />

journalisten willen ons in hun visie proppen,<br />

maar we passen daar niet in. Daarom<br />

houden ze niet van ons. En de wijnexperts<br />

snappen ons niet, omdat wij het niet over<br />

een goede smaak of afdronk hebben, maar<br />

over rendement. Wij zijn bovendien geen<br />

wijnfonds. Die zie je allemaal verdwijnen<br />

omdat die beleggen in de wijnmarkt met<br />

alles erop en eraan. Wij beleggen pas in<br />

wijn als het gebotteld is en we doen dat<br />

met een heel team van vinologen en sommeliers<br />

die de Bordeaux-markt kennen. We<br />

kennen het hele wereldje en onze rol wordt<br />

58<br />

ons door hun gegund. We zijn al drie jaar<br />

bezig en keren al twee jaar rendement uit.<br />

We zijn geen flight by night.”<br />

Terug naar dat wonderrendement van 29%<br />

per jaar. Taylor duwt ons een A4 onder<br />

de neus met de prijzen (dagopname) van<br />

Chateau Montrose 1997 2ème grand cru.<br />

Die variëren van 32 euro per fles bij een<br />

Britse handelaar tot 476 euro in Frankrijk.<br />

“Het is zó inefficiënt. Waarom zou het,<br />

met zulke verschillen, moeilijk zijn om 20<br />

of 30% per jaar te maken voor onze klanten?<br />

Jullie willen gaten in ons businessplan<br />

schieten, maar dat lukt je niet.” Maar wat<br />

als de prijs van een wijn daalt, opperen we.<br />

Taylor staat op, spreidt zijn armen. “Wat<br />

als, wat als… wat als de prijs stíjgt? Als je<br />

me niet vertrouwt, ga je toch gewoon naar<br />

een ander? Tot ziens.” Bordeaux Advisory<br />

bepaalt uiteindelijk de aan- en verkoopprijzen<br />

voor haar klanten en pakt daarbij<br />

provisie, 10% van de winst van de klant.<br />

Maar hoe bepaalt Taylor de waarde van een<br />

kist op het moment dat de klant wil verkopen,<br />

aangezien er geen marktprijs is? “We<br />

kijken dan weer naar het totaal aan prijzen<br />

in de markt en vragen advies aan onze sommeliers<br />

en bepalen de nieuwe waarde. Er<br />

zijn toch geen regels tegen winst maken,<br />

of wel?” In veel gevallen wordt de wijn die<br />

Bordeaux Advisory in opdracht van klant X<br />

verkoopt, doorverkocht aan klant Y. “Ja, we<br />

verkopen wijn door. Dat is het sterke punt<br />

ten opzichte van een wijnfonds dat wijn<br />

op de markt moet brengen als de klant verkoopt.”<br />

Daarbij profiteert Bordeaux Advisory<br />

van het gebrek aan transparantie in de<br />

markt en haar eigen rol, want klant Y weet<br />

niet wat klant X heeft gekregen. Uit privacy-overweging,<br />

haast Taylor te zeggen.<br />

Terwijl de wijn op papier van klant X naar<br />

klant Y gaat, blijft zij onbeweeglijk liggen<br />

in de centrale opslagplaats in Londen of<br />

Bordeaux. Transport is slecht voor de kwaliteit.<br />

Het doorverkopen is natuurlijk ook<br />

mogelijk zonder dat er daadwerkelijk wijn<br />

opgeslagen ligt, vandaar dat we voorzichtig<br />

polsen of we foto’s van de opslag kunnen<br />

maken voor bij het verhaal. Dat kan niet,<br />

meldt Taylor na ampel beraad, omdat de<br />

wijn behind customs ligt.<br />

Authentieke wijnkelders<br />

Ondertussen krijgt Dirk de Vries van zijn<br />

blijde consultant te horen dat hij twee<br />

kistjes kan kopen voor 2895 euro met een<br />

geprognosticeerd rendement van 23%<br />

in twaalf maanden tijd. Alle contacten<br />

en beloften gaan per telefoon. Dat werkt


D O S S I E R<br />

Wijn die 8 euro bij het chateau kost en<br />

20 euro bij de slijter verkopen voor het<br />

tienvoudige en dan ook nog 23%<br />

rendement beloven, is een knap kunstje<br />

sneller, zegt Taylor. En er staat niks zwart<br />

op wit. Om welke wijn het gaat, blijft nog<br />

onduidelijk, we laten ons verrassen. De<br />

brochure die De Vries al wat eerder gekregen<br />

heeft, ziet er overigens gelikt uit. Naast<br />

een paginagrote kleurenfoto van John B.<br />

Taylor himself treffen we krantenknipsels<br />

aan, met name lovende verhalen uit Cash.<br />

Die gaan overigens wel vergezeld van een<br />

opvallende redactionele disclaimer: “De<br />

redactie gaat uit van betrouwbaarheid van<br />

informatie aangeleverd door de aanbieder.”<br />

Verder zien we prachtig volatiele grafi eken<br />

met de waarde-ontwikkeling van Haut-<br />

Brion (1986), Gruaud-Larose (1986) en Palmer<br />

(1986). De brochure rekent prachtige<br />

stijgingen voor vanaf de dieptepunten tot<br />

de pieken, maar rept met geen woord over<br />

Vraag niet hoe het kan…<br />

Hoe kun je beleggers een wijn ruim boven de winkelprijs aanbieden, ze 10 tot<br />

30% rendement in het vooruitzicht stellen én ze een inleggarantie bieden? Een<br />

benadering van het bijzondere businessmodel van Bordeaux Advisory. We gaan<br />

uit van een doos wijn die af chateau 500 euro kost en voor 1000 aan de klant<br />

wordt verkocht. Iedere belegger maakt in dit voorbeeld 20% rendement, althans<br />

als de kist voor meer wordt verkocht. Zo niet, krijgt hij zijn inleg terug. Wat is de<br />

winst voor Bordeaux Advisory in drie scenario’s bij diverse bedragen waarvoor<br />

BA de wijn aan het eind extern weet door te verkopen. De conclusie is opvallend:<br />

hoe minder beleggers er deelnemen, hoe meer Taylor overhoudt!<br />

De scenario’s (zie tabel hiernaast)<br />

A: Eén belegger, daarna verkoop aan derden<br />

B: Drie beleggers, daarna verkoop aan derden<br />

C: Géén beleggers, directe in- en verkoop door ba<br />

net zo scherpe dalingen. Kennelijk is het<br />

met een vakman als Taylor aan het roer mogelijk<br />

de wijn alleen tijdens de opgaande<br />

trend in bezit te hebben. “Het komt voor<br />

dat de wijnprijs niet stijgt, bijvoorbeeld<br />

door een slechte recensie over die specifi<br />

eke wijn. Als de klant de partij dan niet<br />

langer aan wil houden, kopen wij hem terug<br />

voor de oorspronkelijke prijs. Dan zitten<br />

wij op die voorraad, onze adem is lang<br />

genoeg om te wachten op een herstel van<br />

de prijs.” Bent u nu nog niet enthousiast,<br />

dan wordt u het wel van de prachtige authentieke<br />

wijnkelders die op bijna elke pagina<br />

zijn afgebeeld. De wijn ligt overigens<br />

niet in wijnkelders van idyllische chateaux<br />

maar in geconditioneerde opslagruimten<br />

van transportbedrijf Schenker, maar hé, dat<br />

zijn maar details.<br />

Ondertussen ligt de markt voor Bordeauxwijnen<br />

er moeizaam bij, zijn wijnhandelaren<br />

op z’n zachtst gezegd sceptisch over<br />

ba en is de afm niet blij met Bordeaux<br />

Advisory. John Taylor ziet het als zijn lot<br />

in elk geval aan het stuur van de onderneming<br />

te blijven totdat zij geaccepteerd<br />

is. En dat kan alleen met een lang en goed<br />

track record. Daarvoor heeft hij tevreden<br />

klanten nodig. Die zijn tevens de enige<br />

marketingmachine die hij nodig heeft, stelt<br />

de wijnhandelaar. Net als bij een piramidespel,<br />

opperen we met gevaar voor lijf en<br />

leden. “Ach, wat is een piramidespel? Als<br />

iets legaal is en iemand noemt het in een<br />

what’s in it for taylor?<br />

LAATSTE VERKOOP SCENARIO A SCENARIO B SCENARIO C<br />

0* -500** -867** -500<br />

500 0** -367** 0<br />

1000 500** 133** 500<br />

1500 820 573 1000<br />

2000 1320 845 1500<br />

* = BA vindt geen koper, belegger krijgt garantie<br />

** = Laatste belegger krijgt garantiebedrag<br />

krant een piramidespel, maakt dat het dan<br />

een piramidespel? Wanneer worden we<br />

wakker? Het is geen morele kwestie, het<br />

gaat niet om jullie mening, ik heb me alleen<br />

te houden aan de wetgeving.” Taylor<br />

heeft nog altijd alle touwtjes in handen.<br />

Tegenover alle kritiek staan zijn trouwe<br />

kijkers. “Je vertrouwt me of niet”, vat hij<br />

kort samen. Daar wringt nu net de schoen.<br />

Maar daarom zijn wij maar domme, zelfi ngenomen<br />

journalisten en hebben wij het afgelopen<br />

jaar geen 29,6% rendement op een<br />

kistje Bordeaux gemaakt – in tegenstelling<br />

tot een slordige duizend naïeve beleggers.<br />

En dat terwijl Bordeaux Advisory ook nog<br />

eens een terugkoopgarantie geeft. Stijgt de<br />

wijn niet in prijs, dan garandeert zij de wijn<br />

terug te kopen voor de aankoopprijs via<br />

haar Clarett Contingency Fund Foundation<br />

(ccff). U kunt dus nooit een bok schieten.<br />

Woekermarge af chateau<br />

En Bordeaux Advisory zelf? Zij draait dus<br />

altijd voor de koersdalingen op, tenzij de<br />

kisten uiteindelijk buiten het gewone circuit<br />

en zonder garantie verkocht wordt.<br />

De 10%-commissie op het rendement van<br />

de klanten is daarvoor absoluut voldoende.<br />

Woekeropslagen tussen chateau en eerste<br />

klant en bij het doorverkopen van klant<br />

A naar klant B en van B naart C? De woekermarge<br />

af chateau, tot 100% volgens de<br />

kleine lettertjes, is mogelijk en zelfs zeer<br />

waarschijnlijk, maar tussen klant A en B<br />

heeft een marge de nare bijwerking dat<br />

daarmee de prijs wel wordt opgedreven,<br />

maar ook de garantiesom op de laatste verkoop.<br />

Het enige wat dan redding brengt,<br />

is de bigger fool buiten het gewone klantencircuit<br />

die uiteindelijk de hoofdprijs<br />

betaalt zónder garantievoorwaarden. Een<br />

waarschijnlijker scenario is dat Bordeaux<br />

Advisory uiteindelijk op een alsmaar aanzwellende<br />

hoop te dure en onverkoopbare<br />

wijn komt te zitten. Maar wat kan u dat<br />

schelen? U hebt zicht op 30% rendement<br />

in het vooruitzicht en een vangnet onder u,<br />

met dank aan het ccff (ook geregistreerd<br />

op naam van Taylor) onder u. Hoera, we<br />

hebben de free lunch ontdekt en hij wordt<br />

geserveerd met kwaliteitswijn. En ik heb<br />

nog een verrassing voor u. Als u de kleine<br />

lettertjes gelezen had, wist u dat die garantie<br />

geen fl uit waard is. Paragraaf 9.1 van de<br />

algemene voorwaarden: ‘Koper vrijwaart<br />

Verkoper van elke vordering tot terugkoop<br />

van deze Zaken van de Koper’. Taylor heeft<br />

de nooduitgang wagenwijd openstaan.<br />

Dirk de Vries is minder blij. Hij heeft een<br />

factuur binnen en moet binnen veertien dagen<br />

2895 euro betalen. Blijft hij in gebreke,<br />

dan wordt 5% van het bedrag van zijn rekening<br />

gevorderd. Euh, een factuur. Heeft<br />

De Vries iets gemist? Even bellen met ba.<br />

“Ja meneer, wij doen niet in offertes, maar<br />

in facturen”, klinkt het vrolijk “maar onze<br />

consultant belt u er morgen over terug.”<br />

Geen advies, geen onderbouwing van het<br />

geprognosticeerde rendement, alleen een<br />

factuur in de bus. Het kan allemaal op een<br />

ongereguleerde markt, zolang Bordeaux<br />

Advisory de afm er van kan overtuigen dat<br />

haar wijn geen beleggingsproduct is en niet<br />

onder toezicht hoort te vallen.<br />

Op de factuur van De Vries staan ook de<br />

door ba geselecteerde wijnen. Château<br />

Castegens Côtes de Castillon kost 950 euro<br />

per kist. Per fl es komt dat op 79,17 euro.<br />

Kort speurwerk brengt ons op de website<br />

van het chateau zelf en daar treffen we dezelfde<br />

wijn uit hetzelfde jaar aan. De prijs?<br />

Precies 7,87 euro per fl es. Ergens is de fl es<br />

dus tien keer over de kop gegaan. We leggen<br />

dat voor aan Jean Louis en Géraud de<br />

Fontenay, van Chateau Castegens zelf. Zijn<br />

antwoord laat weinig aan de verbeelding<br />

over: “Wij zijn absoluut niet bekend met<br />

Bordeaux Advisory, noch met de heer<br />

Taylor. De prijs van 950 euro voor een kist<br />

Chateau Castegens is zeer onwaarschijnlijk<br />

en toont dat deze offerte niet serieus genomen<br />

kan worden, aangezien de gangbare<br />

prijs 94,44 euro per kist is. Als u meneer<br />

Taylor spreekt, zeg hem dan dat hij graag<br />

onze hele voorraad voor die prijs mag<br />

verkopen.” De andere wijn op de factuur<br />

is Château Lynch-Moussas 1999 en wordt<br />

door Bordeaux Advisory voor 1945 euro<br />

per kist verkocht – 162,08 euro per fl es.<br />

Op diverse internationale wijnplatforms<br />

wordt deze wijn aangeboden variërend van<br />

20 tot 30 euro per fl es. Het door Bordeaux<br />

Advisory zelf als maatstaf aangedragen internetplatform<br />

1855.com hanteert een prijs<br />

van 19,90 euro per fl es. Deze wijn is ruim<br />

acht keer zoveel waard geworden voordat<br />

ze wordt aangeboden. Taylor presteert<br />

wijn die aan het begin van de keten 8 euro<br />

Hoe maak je hier ooit 29%<br />

rendement van?<br />

Twee wijnen die door Bordeaux Advisory<br />

in haar brochure als voorbeelden van<br />

échte rendementsmakers worden genoemd,<br />

leveren bij lange na niet genoeg<br />

op om tot het geclaimde jaarrendement<br />

van 29,6% te komen. De Haut Brion stijgt<br />

in zes jaar tijd 14,86% en de Gruaud Larose<br />

17,64%.<br />

haut brion 1986<br />

DATUM PRIJS BIJ BENADERING<br />

IN DOLLARS<br />

VERSCHIL<br />

01-97 1850<br />

07-97 1600 -14%<br />

01-98 1600 0%<br />

07-98 1250 -22%<br />

01-99 1750 40%<br />

08-99 1525 -13%<br />

01-00 1725 13%<br />

08-00 1800 4%<br />

01-01 1750 -3%<br />

08-01 1825 6%<br />

01-02 2250 23%<br />

08-02 2250 0%<br />

01-03 2125 -6%<br />

Gruaud Larose (1986)<br />

DATUM PRIJS BIJ BENADERING<br />

IN DOLLARS<br />

VERSCHIL<br />

01-97 850<br />

07-97 800 -6%<br />

01-98 900 12%<br />

07-98 850 -6%<br />

01-99 900 6%<br />

08-99 1125 25%<br />

01-00 1150 2%<br />

08-00 1375 20%<br />

01-01 1000 -27%<br />

08-01 900 -10%<br />

01-02 1125 25%<br />

08-02 1250 11%<br />

01-03 1000 -20%<br />

en aan het einde 20 euro kost, tussendoor<br />

voor het tienvoudige te verkopen. En dan<br />

belooft hij ook nog eens 23% rendement.<br />

Dat is een knap kunstje. Een kunstje dat<br />

een naam heeft. Chateau Piramide. Wegwezen<br />

voordat u onder de brokstukken<br />

bedolven wordt.<br />

* Dirk de Vries is een gefi ngeerde naam.<br />

59 60


H E B B E N & H O U D E N<br />

Peter-Paul de Vries, Vereniging van Effectenbezitters<br />

M i j n g e l d z i t i n…<br />

Zo fel als hij een topman het vuur aan de schenen kan leggen,<br />

zo vrolijk wordt hij van een prachtaandeel met een goed<br />

verhaal. Beroepsactivist Peter-Paul de Vries, binnenkort<br />

stralend middelpunt op de Dag van het Aandeel, vertelt over<br />

zijn onvoorwaardelijke liefde voor Franse pareltjes.<br />

door Pieter Kort / fotografie Herman van Heusden<br />

Peter-Paul de Vries is een druk man.<br />

iex magazine past nog precies in een<br />

klein gaatje in zijn agenda, mits we<br />

ons posteren in een Rotterdams grand café<br />

waar de voorzitter van de Vereniging van<br />

Effectenbezitters tijdens zijn dagprogramma<br />

langs komt. Als De Vries binnenbeent,<br />

heeft hij er net een gesprek met de rebellerende<br />

vnu-aandeelhouders opzitten en<br />

heeft hij in een internet-café even snel een<br />

column getikt over de traagheid waarmee<br />

de afm boetes uitdeelt.<br />

Eenmaal achter een cappuccino neemt hij<br />

alle tijd en boet hij niet aan gedrevenheid<br />

in. Dat is ook zijn geheim, zegt hij. “Ik<br />

vind oprecht dat beleggers slecht worden<br />

behandeld. Ik geloof volledig in wat ik doe.<br />

Ik hoef niet te doen alsof.” Hij is opper-effectenbezitter<br />

van Nederland, maar forse<br />

62<br />

posities in alle Amsterdamse fondsen kan<br />

hij er vanzelfsprekend niet op nahouden.<br />

De Vries moedigt zijn medewerkers wel<br />

aan om zelf te beleggen. “Zelfs bij de afm<br />

mogen ze beleggen. Ik hoop ook dat de<br />

voorzitter van de Vereniging Eigen Huis<br />

zelf een huis heeft. En daarbij weet je pas<br />

echt hoe een claimemissie werkt als je er<br />

aan een hebt meegedaan. Maar we hebben<br />

wel regels. We hebben een grijze en een<br />

zwarte lijst, waar we niet in kunnen handelen.”<br />

De passie waarmee De Vries het voor gedupeerde<br />

belegers opneemt, hangt niet per se<br />

samen met zijn eigen belang, zegt hij. “Ik<br />

kan mij altijd verplaatsen in de emotie van<br />

de belegger. Dat zit in me. Ik zie heel goed<br />

voor me hoe iemand op termijn wordt<br />

“Ik weet vrijwel zeker dat<br />

ik in de toekomst nog actie zal<br />

voeren voor een ander doel”<br />

gedupeerd.” En het activisme is hem aangeboren,<br />

zo lijkt het. “Op de universiteit was<br />

ik al anti-rookactivist. Ik schreef brieven<br />

naar het college van bestuur. Ik heb toen<br />

ook wel eens aan radicale actie gedacht.<br />

Het universiteitsgebouw onder een laagje<br />

water zetten tegen brandgevaar ofzo. Ik<br />

voel me snel betrokken. Ik weet vrijwel<br />

zeker dat ik in de toekomst nog actie zal<br />

voeren voor een ander doel. Ik houd me<br />

al heel lang bezig met de problemen in<br />

Afrika. Wij blokkeren de ontwikkeling<br />

van dat continent door ons beleid van importbeperkingen<br />

en landbouwsubsisdies.<br />

Je kunt beter helpen om de economie daar<br />

structureel op te bouwen dan eens in de<br />

drie jaar naar pijnlijke beelden op televisie<br />

te moeten kijken. De eu moet Afrika een<br />

kans geven, maar die krijgt het niet door<br />

een politiek die puur door nationalistische<br />

belangen wordt gedreven.”<br />

Als ik het zo hoor zou ik bijna denken: die<br />

gaat nog wel eens de politiek in…<br />

“Ik ben redelijk onafhankelijk ingesteld en<br />

in Den Haag krijg je al snel te maken met<br />

politiek spel en fractiediscipline. De beste<br />

positie die je kunt hebben in het politieke<br />

spel is oppositieleider; dan kun je compromisloos<br />

vinden wat je vindt. Ik houd<br />

daar meer van dan van omzichtig je positie<br />

bepalen. Ik hou meer van de scherpte van<br />

de argumenten van Jan Marijnissen dan van<br />

de teksten van Wouter Bos. Ik geloof ook<br />

meer dat hij het meent. Ik moet trouwens<br />

zeggen dat als gevolg van Fortuyn de tegenstellingen<br />

wel scherper en duidelijker<br />

zijn geworden. Ik merk het ook in mijn<br />

werk. Als veb nemen we ook veel opener en<br />

helderder stelling dan vroeger.”<br />

Is het fenomeen van de boze belegger<br />

die zijn gelijk haalt ook niet wat doorgeschoten?<br />

Beleggers hebben zelf ook een<br />

verantwoordelijkheid, toch?<br />

“Er zit natuurlijk ook een stukje eigen<br />

verantwoordelijkheid in. In de Dexia-zaak,<br />

waar ik zelf bij betrokken was, is geschikt<br />

voor een miljard. De pure schadeclaim zou<br />

hoger zijn geweest, maar je kon de beleggers<br />

zelf ook wel iets verwijten. Als ik<br />

namens de veb ergens tegen ageer, ben ik<br />

altijd ongenuanceerder dan in gedachten.<br />

Maar aan die nuance heb je op zo’n mo-<br />

63


H E B B E N & H O U D E N<br />

“Als je het slecht doet als topman en je moet weg, waarom zou<br />

je dan meer moeten verdienen dan iedereen die ik hier vandaag<br />

in Rotterdam ben tegengekomen?”<br />

ment niets. En daarbij: er zijn genoeg zaken<br />

waar ik me echt flink over kan opwinden.<br />

Nu zijn dat vooral de zakkenvullers<br />

in de top van het bedrijfsleven. Natuurlijk<br />

moet je worden beloond voor je prestaties.<br />

Maar het systeem zorgt er nog steeds voor<br />

dat mensen bovengemiddeld worden beloond<br />

voor gemiddelde prestaties. Gerard<br />

Kleisterlee heeft straks recht op 90% van<br />

zijn maximale bonus. Wat hij daarvoor<br />

kan laten zien is maar een mager winstje.<br />

Aandeelhouders moeten meer te zeggen<br />

krijgen over de belonning. Stel, je doet het<br />

slecht en je moet weg. Waarom zou je dan<br />

meer moeten verdienen dan iedereen die ik<br />

hier vandaag in Rotterdam ben tegengekomen?<br />

Ik zou geen reden weten.”<br />

“Een andere ergernis is het gedrag bij overnames.<br />

Aandeelhouders krijgen gewoon<br />

het mes op de keel. Dat gebeurt op allerlei<br />

manieren; bij vnu blijkt er aan beide kanten<br />

van de deal een enorme boeteclausule<br />

te zitten als de overname niet doorgaat.<br />

Dat kun je als bestuurder niet maken. Je<br />

bent maar bestuurder! Ze gedragen zich of<br />

de onderneming van hen is. Maar goed, nu<br />

gaat het alweer over de veb; we zouden het<br />

over mijn beleggingen hebben, toch?”<br />

64<br />

Ja, daar ben ik wel benieuwd naar. Ben je<br />

effectenbezitter van huis uit of ben je het<br />

door je werk geworden?<br />

“Ik ben dit geworden omdat ik belegger ben.<br />

Ik heb sympathie voor de underdog en ik<br />

ben heel cijfermatig ingesteld. Toen ik klein<br />

was hield ik in schriftjes al de voetbal- en<br />

schaatsuitslagen bij. En toen bleek er een<br />

hele pagina vol cijfers in de krant te staan: de<br />

beurskoersen. Dat was helemaal geweldig.<br />

Die liefde is altijd gebleven. Ik heb inmiddels<br />

60% van mijn leven belegd. Toen ik zestien<br />

was bezocht ik mijn eerste aandeelhoudersvergadering<br />

al. Ik was echt heel fanatiek. Ik<br />

voldeed aan geen van de functievereisten<br />

toen ik solliciteerde bij de veb. Maar ik wist<br />

ontzettend veel van de beurs.”<br />

“Er zijn weinig mensen zo veel met beleggen<br />

bezig als ik. Mijn dag begint om zeven<br />

uur en eindigt om twee uur ’s nachts als ik<br />

alles heb afgegraasd. Het gekke is, hoelang<br />

ik dit ook doe en hoeveel ik leer, je blijft<br />

beginnersfouten maken. Over de internethausse<br />

was ik vrij sceptisch, maar op<br />

zeker moment heb ik toch ook een mandje<br />

gekocht met at&t, Verizon en Worldcom.<br />

Uiteindelijk kwam ik natuurlijk net als iedereen<br />

van een koude kermis thuis.”<br />

Ik heb begrepen dat je vooral gecharmeerd<br />

bent van Franse aandelen.<br />

“Ja, dat is een fantastische hobby. Ik ben<br />

een francofiel. Mijn moeder komt er ook<br />

vandaan. In 1996 begon ik ermee. In de<br />

banksector had je bedrijven als bnp, Société<br />

Générale en Paribas. Als je een willekeurig<br />

Frans dorpje in reed zag je drie kantoren.<br />

Van elke bank één. Het was een kwestie van<br />

tijd voor daar consolidatie zou plaatsvinden.<br />

De Fransen zijn nationaliastisch. Die<br />

ergeren zich er vreselijk aan dat er in de<br />

mondiale top-20 geen Franse bank zit. Vervolgens<br />

zijn ze inderdaad verdubbeld. En<br />

daarna weer gehalveerd, want toen hadden<br />

we de Azië-crisis. Maar uiteindelijk zijn ze<br />

verdrie- of viervoudigd.”<br />

“Ik voel me wel een beetje Kuifje in Frank-<br />

rijk. De markt is drie à vier keer groter,<br />

dus er zijn meer mogelijkheden voor leuke<br />

bedrijven. Als ik in Frankrijk ben sla ik<br />

altijd bladen in. Er zijn een stuk of vijf<br />

echt heel goede beursbladen. De Journal des<br />

Finances lees ik altijd van onder naar boven;<br />

ik begin bij de kleine bedrijven. Er zijn in<br />

Frankrijk hele mooie bedrijven te vinden,<br />

waar je verliefder op wordt dan op grote<br />

aex-fondsen. Pas ontdekte ik weer een<br />

prachtig bedrijf. Het heet mg International<br />

en het maakt eigenlijk maar één product:<br />

de aquasensor. Dat is een apparaatje dat<br />

je in je zwembad kunt installeren en dat<br />

een alarm laat afgaan als er iemand in het<br />

water valt. Je moet weten dat zwembaden<br />

in Zuid-Frankrijk een van de grootste<br />

oorzaken van kindersterfte zijn. De ouders<br />

letten even niet op en het kind kan niet<br />

zwemmen. Een hek rond het zwembad is<br />

op veel plaatsen al verplicht en dat alarm<br />

ook steeds vaker. mg zette in 2003 4 euroton<br />

om, een jaar later 7 miljoen, dit jaar 18<br />

miljoen en volgend jaar waarschijnlijk 26<br />

miljoen. Zo snel gaat het. Over dat soort<br />

bedrijven lees ik eens wat en als ik het interessant<br />

vind, koop ik wat stukjes. Dan ben<br />

ik wat betrokkener en volg ik het beter. Als<br />

het goed gaat koop ik later bij. Ik hou van<br />

een helder verhaal.”<br />

Zijn die niet in Nederland te vinden?<br />

“Nee. In Nederland zijn weinig kwalitatief<br />

goede smallcaps. Een goede one productcompany<br />

is hier nauwelijks. Tom Tom is<br />

een aanwinst wat dat betreft. Zo’n story<br />

hadden we hier eigenlijk nog niet. In de<br />

biotech misschien, maar daar kan ik weinig<br />

mee. Ik kan simpelweg de kans op succes<br />

niet inschatten bij die producten. Ik vind<br />

het vooral interessant als het ruikt naar<br />

entrepreneurship. Types als Jan Aalberts en<br />

Abel Slippens, daar kan ik veel respect voor<br />

opbrengen. Belangrijk is dat ik kan snappen<br />

wat ze doen en hoe ze dat doen. Die<br />

aquasensor snap ik. Ik kan moeilijk overal<br />

verstand van hebben.”


van beleggers voor beleggers<br />

Vermogenspitch<br />

Wie is goed voor úw geld?<br />

Oud geld of nieuw rijk?<br />

Voorzichtig of dynamisch?<br />

Allrrounders of specialisten?<br />

Welke vermogensbeheerder past het best bij u?<br />

1 Ga naar www.vermogenspitch.nl<br />

2 Geef aan wat uw wensen zijn<br />

3 Vermogenspitch zoekt welke beheerders<br />

het best bij uw profi el passen<br />

Ontdek het gratis en zonder verplichtingen op<br />

WWW.VERMOGENSPITCH.NL


C O L U M N<br />

door Jos Koets<br />

Twee zonder één kap<br />

Jos Koets is erkend<br />

hypotheekadviseur (seh)<br />

en de hypotheekspecialist<br />

van iex. Hij heeft een<br />

eigen assurantiekantoor,<br />

Groenoord in<br />

Vlaardingen. Iedere<br />

maand recenseert Koets<br />

op iex.nl de nieuwste<br />

hypotheekproducten.<br />

Bij een scheiding kunnen overhaaste beslissingen veel geld kosten.<br />

Wat is de meest verstandige keuze met betrekking tot het gezamenlijk<br />

gekochte huis en de hypotheek?<br />

Als twee mensen een huis<br />

kopen, hebben zij de intentie<br />

om daar samen gelukkig<br />

in te worden. Het kan echter<br />

gebeuren dat de beide eigenaren na<br />

enkele jaren besluiten om hun eigen<br />

weg te gaan. De fi nanciële gevolgen<br />

zijn vaak groot en regelmatig<br />

beginnen ze hun nieuwe leven<br />

met een behoorlijke schuld. Hieronder<br />

geeft ik een aantal mogelijkheden<br />

wat de eigenaren kunnen<br />

doen met het gezamenlijk gekochte<br />

huis en de hypotheek. Deze mogelijkheden<br />

zijn overigens wel afhankelijk<br />

van de inkomens en de waarde<br />

van de woning.<br />

1. De hypotheek is hoger dan de<br />

waarde van de woning<br />

Als de waarde van de woning lager<br />

is dan de hypotheek, is het niet<br />

raadzaam om de woning te verkopen.<br />

De hypotheek kan namelijk<br />

niet volledig worden afgelost en er<br />

ontstaat een restant schuld. In dit<br />

de verkoopwinst moet in mindering<br />

worden gebracht op de nieuwe hypotheek<br />

Samen p.p.<br />

Verkoop woning 400.000 200.000<br />

Afl ossing hypotheek (box 1) 300.000 150.000<br />

Verkoopwinst (vervreemdingssaldo) 100.000 50.000<br />

Koopprijs nieuwe woning 190.000<br />

Kosten koper 20.000<br />

Eventuele nieuwe hypotheek 210.000<br />

Reserve eigen woning 50.000<br />

Maximale lening eigen woning 160.000<br />

geval is het verstandig om de hypotheek<br />

op één naam te zetten. Het<br />

inkomen van de persoon op wiens<br />

naam het huis komt te staan moet<br />

dan wel voldoende zijn om de hypotheek<br />

te kunnen betalen.<br />

De geldgever zal de situatie wel<br />

opnieuw bekijken en toetsen. De<br />

kans is groot dat de werkgeversverklaring,<br />

salarisstrook, identiteitsbewijs<br />

en echtscheidingspapieren<br />

(opnieuw) overlegd moeten worden.<br />

Er zijn zelfs geldgevers die opnieuw<br />

een taxatierapport vragen.<br />

Dit laatste is vaak aan de orde als de<br />

huizenprijzen dalen.<br />

2. De hypotheek is lager dan de<br />

waarde van de woning<br />

Als de waarde van de woning<br />

hoger is dan de hypotheek,<br />

hebben de eigenaren<br />

twee mogelijkheden:<br />

- de woning wordt verkochtkocht<br />

en de verkoopwinst<br />

wordt gedeeld;<br />

- één één persoon blijft<br />

in de woning<br />

wonen en koopt<br />

de ander uit.<br />

Bij verkoop van<br />

de woning hoeft<br />

over de verkoopwinst<br />

geen belasting<br />

te worden betaald.<br />

Als er binnen vijf jaar<br />

een andere woning<br />

wordt gekocht, is de<br />

bijleenregeling van toepassing. De<br />

verkoopwinst (vervreemdingssaldo)<br />

moet in mindering worden gebracht<br />

op de nieuwe hypotheek.<br />

Gebeurt dit niet, dan is de hypotheekrente<br />

over dit bedrag niet fi scaal<br />

aftrekbaar. Er is echter een uitzondering<br />

als er een goedkopere<br />

woning wordt gekocht, dan blijft<br />

het bedrag van de oude hypotheek<br />

namelijk van toepassing. In de tabel<br />

staat een voorbeeld waarbij de verdeling<br />

50% is.<br />

Eigenwoningreserve<br />

De overwaarde (vervreemdingssaldo)<br />

van 50.000 euro wordt nu als<br />

eigenwoningreserve gezien. Deze<br />

moet worden afgeboekt van de be-<br />

nodigde middelen voor de nieuwe<br />

woning en dit resulteert in een<br />

bedrag van 160.000 euro (benodigde<br />

hypotheek is 210.000<br />

– 50.000). Van de overheid<br />

mag de oude hypotheek van<br />

200.000 euro worden opgevoerd<br />

in box 1 als deze lager<br />

is dan de maximale<br />

denkbeeldige nieuwe<br />

hypotheek.<br />

Het verschil tussen<br />

de oude en eventuele<br />

nieuwe hypotheek<br />

is 10.000<br />

euro (200.000 –<br />

210.000). Dit bedrag<br />

wordt in mindering<br />

gebracht op de eigenwoningreserve<br />

van<br />

Als de nieuwe partners besluiten samen een woning te<br />

kopen is de bijleenregeling dus twee keer van toepassing<br />

50.000 euro, waardoor de reserve<br />

uiteindelijk 40.000 euro bedraagt.<br />

Let op, de eigenwoningreserve<br />

neemt na vijf jaar af tot nihil.<br />

Fiscaal aftrekbaar<br />

Het is ook mogelijk dat een van<br />

de partners een goedkopere woning<br />

koopt waarbij de koopsom inclusief<br />

kosten koper (bijvoorbeeld<br />

170.000 euro) lager is dan de oude<br />

hypotheek. Nu is alleen de hypotheekrente<br />

over het hypotheekbedrag<br />

(170.000 euro) fi scaal aftrekbaar.<br />

De eigenwoningreserve is nu<br />

50.000 euro.<br />

Als besloten wordt de ander uit te<br />

kopen, moet er geld op tafel komen.<br />

Dit kan (als het inkomen voldoende<br />

is) door een nieuwe of een<br />

tweede hypotheek af te sluiten. De<br />

hypotheekrente over dit hogere bedrag<br />

is volledig fi scaal aftrekbaar en<br />

valt dus in box 1. Bij de tweede hypotheek<br />

komen de gemaakte kosten<br />

die worden meegefi nancieerd<br />

in de hypotheek volledig in box 1<br />

terecht. Dit laatste is bij het afsluiten<br />

van een nieuwe hypotheek niet<br />

het geval. Dan moeten de kosten<br />

namelijk pro rato worden doorberekend:<br />

welk bedrag valt in box 1<br />

en welk bedrag in box 3?<br />

Bijleenregeling<br />

De situatie kan fl ink ingewikkeld<br />

worden. Vaak is er ook nog een<br />

nieuwe partner in het spel waarbij<br />

ook de bijleenregeling van toepassing<br />

is. Als de nieuwe partners besluiten<br />

samen een woning te kopen<br />

is de bijleenregeling dus twee<br />

keer van toepassing. Als ieder 50%<br />

van de woning koopt, wordt over<br />

dit gedeelte de eigenwoningreserve<br />

verrekend. Als de nieuwe partner<br />

geen eigenwoningreserve heeft,<br />

moet dit toch door de ander verrekend<br />

worden. Het is dus niet mogelijk<br />

onder de bijleenregeling uit<br />

te komen door opnieuw samen te<br />

gaan wonen.<br />

Overhaaste beslissingen kunnen<br />

veel geld kosten en er moeten dus<br />

goede afspraken worden gemaakt<br />

als partners uit elkaar gaan. Nadeel<br />

is dat de ex-partners vaak niet meer<br />

door dezelfde deur kunnen en elkaar<br />

het leven zeer lastig willen maken.<br />

Dit bevordert een goede beslissing<br />

niet zodat de ex-partners<br />

vaak achteraf spijt en nog jarenlang<br />

fi nanciële problemen hebben.<br />

klik hier...<br />

Maandelijks bespreekt Jos Koets<br />

nieuwe hypotheekproducten in de<br />

Toets van Koets. Bekijk de rapportcijfers<br />

op magazine.iex.nl/toetsvankoets.<br />

66 67


v a n b e l e g g e r s v o o r b e l e g g e r s<br />

o r g a n i s e e r t<br />

Speel gratis mee<br />

in de ABN AMRO<br />

Duurzame Competitie<br />

Gezocht: de beste Duurzame<br />

Belegger van Nederland<br />

Wat<br />

• Beleg met 100.000 euro<br />

• Kies uit duurzame aandelen, beleggingsfondsen en certifi caten<br />

• Bewijs dat u de beste Duurzame Belegger van Nederland bent<br />

Wanneer<br />

• De competitie start op dinsdag 22 november en loopt<br />

tot en met vrijdag 23 december nabeurs.<br />

• Inschrijven kan vanaf woensdag 16 november op<br />

www.duurzame-competitie.nl<br />

Uitnodiging<br />

Geachte belegger,<br />

Amsterdam, 11 november 2005<br />

Graag nodig ik u uit voor een bijzonder initiatief. Een initiatief dat<br />

ouderwets kapitalisme combineert met een actie voor het goede<br />

doel. Het gaat om een grote landelijke beleggingscompetitie die wij<br />

binnenkort gaan organiseren rond het thema Duurzaam beleggen.<br />

Nu niet meteen deze brief naast u neerleggen, graag, want zo<br />

abstract als het klinkt, het wordt echt leuk. Er zijn in de wereld<br />

inmiddels aardig wat multinationals die het nodige doen aan milieubescherming,<br />

een ethische bedrijfsvoering en sociale programma’s<br />

voor werknemers. Er zijn er echter minstens net zoveel die daar nog<br />

veel te weinig mee bezig zijn.<br />

Om beleggers eens wat verder te laten kijken dan alleen de harde<br />

cijfers achter de aandelenmarkt, organiseren wij binnenkort een<br />

grote gratis beurscompetitie, waaraan ook een actie voor het goede<br />

doel is gekoppeld. Iedereen kan meedoen aan dit spel, waarin je met<br />

virtueel geld kunt beleggen in aandelen van duurzame bedrijven (in<br />

Europa en Amerika), ‘groene’ beleggingsfondsen en andere bijzondere<br />

zaken zoals CO2-emissiecertifi caten.<br />

Per deelnemer zal IEX een euro overmaken aan een goed doel.<br />

De deelnemer kan zelf uit een aantal goede doelen kiezen waar zijn<br />

of haar euro heen gaat. We werken hierbij onder andere samen met<br />

ABN Amro, dat hoofdsponsor van dit spel is.<br />

Inschrijven kan vanaf woensdag 16 november via de website<br />

www.duurzame-competitie.nl.<br />

Hoogachtend,<br />

Hoogachtend,<br />

Pieter Pieter Kort<br />

Kort<br />

Hoofdredacteur


B E L E G G I N G S F O N D S E N<br />

door Marcel Wijma<br />

Bioleggingsfonds<br />

Marcel Wijma is de<br />

farmacie- en biotechspecialist<br />

van iex. Hij<br />

begon z’n carrière<br />

als fi nancieel analist<br />

bij iris en werkte<br />

later voor Petercam<br />

Nederland en Bank<br />

Oyens & Van Eeghen.<br />

Momenteel is Wijma<br />

onafhankelijk adviseur<br />

in de biotechnologie<br />

bij Van Leeuwenhoeck<br />

Rersearch.<br />

Gespreid beleggen in biotechnologie is een goede manier om van<br />

ontwikkelen in deze sector te profi teren. Het is wel van belang om<br />

te kiezen voor een fonds dat alleen in biotech belegt.<br />

Veel beleggers vinden het lastig<br />

om in biotechnologie te<br />

beleggen. Dat heeft vooral te<br />

maken met onwetendheid. Het is<br />

moeilijk om je een voorstelling te<br />

maken van iets als de per.c6-technologie<br />

of de rnai-technologie van<br />

Galapagos. Het is dan toch makkelijker<br />

om te beleggen in een fonds<br />

als Ahold. Dan weet je tenminste<br />

wat je koopt. Alhoewel het verleden<br />

wel heeft laten zien dat dit ook<br />

niet altijd het geval is, maar je kan<br />

het product in ieder geval aanraken.<br />

Die onwetendheid heeft ook<br />

te maken met het risicoprofi el dat<br />

verbonden is aan het beleggen in<br />

biotechbedrijven. Het duurt vaak<br />

jaren voordat een biotechnologieonderneming<br />

uit de rode cijfers<br />

komt omdat het ontwikkelen van<br />

nieuwe medicijnen een tijdrovende<br />

en geldverslindende zaak is.<br />

Vaak niet alleen een zaak<br />

van leven en dood voor<br />

de patiënt, maar ook voor<br />

de onderneming zelf.<br />

Koersbewegingen van<br />

biotechnologiebedrijvenkunnen<br />

dan ook<br />

heftig zijn. zijn. Berichten<br />

over<br />

positieve<br />

testresultaten<br />

van<br />

medicijnen<br />

kunnen<br />

de koers in<br />

korte tijd<br />

verdubbelen, maar negatief nieuws<br />

kan de waarde van een bedrijf ook<br />

binnen een paar uur halveren. Een<br />

sterke maag en stalen zenuwen<br />

zijn dus een pre. Om toch van de<br />

interessante ontwikkelingen van<br />

deze snelgroeiende sector te profi<br />

teren is het voor veel beleggers<br />

een goed idee om eens te kijken<br />

naar een beleggingsfonds dat gespreid<br />

belegt in de biotechnologie.<br />

Hier in Nederland zijn een aantal<br />

aan Euronext genoteerde beleg-<br />

gingsfondsen, die voor een groot<br />

deel rond 2000 zijn opgericht. Het<br />

jaar waarin de berichtgeving over<br />

het volledig in kaart brengen van<br />

het menselijke dna tot een ware<br />

koersexplosie leidde van veel biotechfondsen.<br />

Ook het jaar waarin<br />

Crucell en Isotis naar Euronext<br />

kwamen. In de jaren die daarop<br />

volgden zijn de meeste biotechbeleggingsfondsen<br />

weer weggezakt.<br />

Biotech en farmacie<br />

Vaak beleggen deze beleggingsfondsen<br />

zowel in biotech- als in<br />

farmaciefondsen om het risico wat<br />

te spreiden. Wat de performance<br />

van het fonds meestal niet ten<br />

goede komt. Want vaak is het stuivertje<br />

wisselen tussen biotech en<br />

farma. Terwijl de farmasector meer<br />

als een defensieve belegging wordt<br />

gezien, is de biotechsector meer<br />

een offensieve belegging. Als je in<br />

een beleggingsfonds wilt stappen<br />

in deze sector, kies dan ook een<br />

fonds dat daadwerkelijk belegt in<br />

biotechnologie.<br />

BioPharma Fund<br />

Het eerste genoteerde biotechnologie<br />

beleggingsfonds in Nederland<br />

was het BioPharma Fund. Het is<br />

nog steeds het grootste van oor-<br />

Het BioPharma Fund belegt niet in<br />

bedrijven die niet gericht zijn op de<br />

ontwikkeling van producten<br />

sprong Nederlandse biotechfonds<br />

en heeft zich goed staande weten<br />

te houden in de afgelopen jaren.<br />

Het merendeel van de beleggingen<br />

wordt gedaan in Amerikaanse biotechbedrijven.<br />

Dit is op zich niet<br />

zo vreemd omdat de Amerikaanse<br />

biotechsector in vergelijking met<br />

de Europese een stuk volwassener<br />

is. In de Verenigde Staten zijn er<br />

meer bedrijven die producten in<br />

de latere fasen van ontwikkelingen<br />

hebben dan in Europa.<br />

De performance van het Bio-<br />

Pharma Fund over de eerste negen<br />

maanden van dit jaar kwam uit op<br />

6,5%. Op zich is dit niet heel goed.<br />

Het heeft te maken met tegenvallers<br />

bij ondernemingen als Biogen<br />

idec (stopzetting middel Tysabri<br />

tegen ms) en osi Pharmaceuticals<br />

(te dure overname van Eyetech).<br />

Het BioPharma Fund wordt geleid<br />

door een drietal fundmanagers die<br />

alledrie jarenlang ervaring hebben<br />

op Wall Street en ook andere<br />

biotechfunds hebben geleid. Zo<br />

heeft fundmanager Reijer Lenstra<br />

ondermeer het biotechfund van<br />

ubs gemanaged en hij heeft bij de<br />

Amerikaanse zakenbank een biotechfonds<br />

onder zijn hoede gehad.<br />

Fase II<br />

Het BioPharma Fund belegt specifi<br />

ek in biotechbedrijven die producten<br />

in Fase II of verder hebben.<br />

Er wordt niet belegd in bedrijven<br />

die niet gericht zijn op de ontwikkeling<br />

van producten of die alleen<br />

producten in vroegere fasen van<br />

ontwikkeling hebben. Dit verkleint<br />

ook voor beleggers in het fonds de<br />

kans op miskleunen, alhoewel dat<br />

gevaar in deze tak van sport natuurlijk<br />

altijd aanwezig is.<br />

Sinds eind 2003 is het fonds gevestigd<br />

in Luxemburg en voldoet het<br />

aan de Europese regels voor aandelen<br />

beleggingsfondsen (ucitsi).<br />

Het BioPharma Fund is nog steeds<br />

genoteerd aan Euronext. Volgens<br />

mij biedt het fonds een goed alternatief<br />

voor het beleggen in individuele<br />

biotechbedrijven.<br />

Daar komt bij dat het binnen de<br />

op Euronext verhandelde biotechbeleggingsfondsen<br />

een van de<br />

fondsen is met de meeste beleggingskennis<br />

over de biotechsector.<br />

Meer informatie over het fonds is<br />

te vinden op de website www.biopharmafund.nl<br />

klik hier...<br />

Maandelijkse analyses van<br />

Marcel Wijma staan op magazine.iex.<br />

nl/medicalnieuwsbrief<br />

Uitstervend soort<br />

De actieve belegger is een uitstervend soort. Dat<br />

heeft een aantal oorzaken. Eén ervan? De gevolgen<br />

van de maatregelen van de Autoriteit Financiële<br />

Markten. Die heeft banken gedwongen hun zorgplicht<br />

serieus op te pakken. Zij nemen met hun clienten<br />

hun risicoprofi el door, gesprekken die vooral<br />

gaan over het indekken tegen risico’s dan over hoe<br />

goed de koers van een beursfonds gaat. Daar is tegenwoordig<br />

alles bij voor te stellen. Een individueel<br />

bedrijf dat een zeperd maakt of een onderneming<br />

die blootstaat aan een fraudeonderzoek, kan<br />

een fl inke koersdaling tegemoet zien. Niet alleen<br />

voor het gemoed, maar zeker ook voor de mogelijkheden<br />

zitten meer en meer beleggers tegenwoordig<br />

in beleggingsfondsen.<br />

Anno 2005 belegt 75 procent van alle beleggers in<br />

beleggingsfondsen, 28 procent belegt uitsluitend<br />

daarin. Onder beleggingsfondsen zijn aandelen- en<br />

mixfondsen nog het meest populair. Ook is er een<br />

toename in obligatie- en vastgoedfondsen. En de<br />

horizon van beleggers in fondsen wordt langer. Bijna<br />

de helft van de beleggers denkt op een termijn<br />

van tien jaar of meer. Dat wil niet zeggen dat fondsen<br />

saai zijn. Integendeel. Wat te denken van fondsen<br />

die zich richten op de snel opstomende economieën<br />

van Brazilië, Rusland India en China? Of een<br />

fonds dat uitsluitend belegt in bedrijven waarvan<br />

de directie bewezen heeft succesvol te zijn? Fraaie<br />

beleggingsmogelijkheden geboden door binnen-<br />

en buitenlandse aanbieders. En via www.snsfundcoach.nl<br />

laagdrempelig bereikbaar.<br />

Jeroen Vetter, directeur SNS Fundcoach<br />

Beleggers kunnen via SNS Fundcoach online beleggen in<br />

fondsen van de meest gerenommeerde fondsaanbieders<br />

ter wereld.<br />

70<br />

71<br />

advertentie


72<br />

m a g a z i n e<br />

In het volgende nummer:<br />

Kopen in 2006<br />

• De beursvisie van álle iex-columnisten<br />

• De beste stockpicks voor 2006<br />

• Verdienen aan de<br />

belangrijkste<br />

beurstrends<br />

Adverteerdersindex<br />

ABN Amro Markets, 51<br />

Alex, 17<br />

Antea, 59<br />

Bank Oyens & Van Eeghen, 52<br />

BinckBank, 4<br />

CMC, 34<br />

Ecoforest, 29<br />

Goodwood Investments, 11<br />

IEX duurzaam beleggen, 68-69<br />

IEX lezersaanbieding, 75<br />

IEX vermogenspitch, 65<br />

ParTrust, 2<br />

Sinus, 13<br />

SNS Fundcoach, 71<br />

Strong Buy Selection, 21<br />

Synvest, 55<br />

Today’s Beheer, 9<br />

TradingPort, 30<br />

Trilab, 40<br />

VEB, 38<br />

Wereldhave, 76<br />

WH Selfinvest, 13


C O L U M N<br />

door Warrum Buffet<br />

Holle vaten<br />

Warrum Buffet is<br />

een literator volgens<br />

de definitie van Van<br />

Dale: ‘beoefenaar van<br />

de schone letteren’.<br />

Hij schrijft over<br />

zijn waarneming<br />

van alledaagse<br />

gebeurtenissen, voor<br />

zover die gerelateerd<br />

zijn aan beursgenoteerde<br />

bedrijven. Dédain,<br />

overgevoeligheid en een<br />

groot beeldend vermogen<br />

vormen Warrum Buffets<br />

handelsmerk. Lijfspreuk:<br />

“You only write once”.<br />

Een Jongen van Jan de Wit is Buffet allang niet meer.<br />

Om van de opdringerige verkoper af te komen laat hij zich<br />

weer van alles aansmeren.<br />

begrijp de helft écht<br />

wel”, schreeuwde de vrou- “Ik<br />

we terwijl ze haar handen<br />

in haar zij zette en op haar strepen<br />

ging staan. Alleen de deegroller<br />

ontbrak nog in het huiselijk tafereel.<br />

Dat was nou precies wat ik<br />

haar duidelijk wilde maken toen ik<br />

zei dat ze de helft niet snapte, maar<br />

het leek me beter er het zwijgen<br />

toe te doen. Als de vrouwe op haar<br />

strepen gaat staan, weet ik genoeg.<br />

Vrouwen – en de vrouwe is daarop<br />

geen uitzondering – hebben zo hun<br />

eigen logica. Zo beweren ze (als het<br />

hun uitkomt) bij hoog en bij laag<br />

dat twee keer de helft, één maakt,<br />

terwijl wij mannen weten dat twee<br />

keer de helft een kwart oplevert.<br />

Maar dat moet je wel willen zien.<br />

Het zijn ook de vrouwen die met<br />

twee propvolle tassen kleren, frutsels<br />

en andere overbodige boodschappen<br />

thuiskomen, het zweet<br />

van hun voorhoofd afvegen en triomfantelijk<br />

uitroepen: “Je wilt niet<br />

weten hoeveel geld ik heb bespaard<br />

met al die aanbiedingen.”<br />

Daar hebben ze overigens wel een<br />

punt, ik wil het inderdaad niet weten.<br />

Peperdure brokken<br />

Beleggen is niets voor vrouwen, beleggen<br />

is in de kern te simpel voor<br />

hun genen. Zij geloven nog dat ze<br />

10% verlies goed kunnen maken<br />

met 10% winst. Da’s logisch, als u<br />

kijkt wat de hbo’s en universiteiten<br />

van deze tijd afleveren. Holle<br />

vaten, niets meer en minder. Geen<br />

wonder dat de paar slimme jongens<br />

die er nog zijn de markt overrompelen<br />

met dermate gecompliceerde<br />

producten dat noch de jonge verkopers,<br />

noch de aspirant-klanten er<br />

iets tegenin kunnen brengen.<br />

Hapklare, peperdure brokken die<br />

u niet nodig hebt, maar toch koopt<br />

omdat het de look and feel van een<br />

aanbieding heeft. Hieruit blijkt – ik<br />

geef het met schroom toe – dat wij<br />

mannen geen Jongens van Jan de<br />

Wit meer zijn, maar oude wijven.<br />

De verkoper ratelt door dat het een<br />

lieve lust is. Holle vaten, derivaten,<br />

optieconstructies, valuta-hedge,<br />

straddles, strangles, butterflies, alpha,<br />

beta. Hallo, bent u er nog?<br />

Delta, leverage, vega. “Ja, doe mij<br />

maar zo’n vegaburger, ja”, roept u<br />

in pure wanhoop en dat is precies<br />

wat u krijgt van het krijtstreeppak<br />

op lakschoenen. Een beleggingsproduct<br />

dat vlees noch vis is.<br />

Genant tafereel<br />

U spartelt als een dikke vis aan zijn<br />

hengel en smeekt om genade, om<br />

het einde van dit pijnlijke gesprek.<br />

U bent bereid alles te slikken, zolang<br />

die gelikte junior-accountmanager<br />

u maar met rust laat. Dat hij<br />

u er nog 3,6% rendement (vóór aftrek<br />

van de kosten) bij belooft, is<br />

mooi meegenomen. Vriendelijk<br />

wijst u hem de deur en slaat die<br />

achter hem dicht, veegt het zweet<br />

van uw voorhoofd en trekt uw<br />

hemd recht. Schichtig kijkt u om u<br />

heen of uw vrouw – die dit gesprek<br />

nooit begonnen zou zijn – het genante<br />

tafereel heeft gadegeslagen.<br />

Dan kleppert de brievenbus nog<br />

één keer en tien vingers van de junior-accountmanager<br />

steken er<br />

door heen. Zachtjes gaat u door<br />

de knieën en legt uw oor tegen de<br />

brievenbus. “Psst, wat ik u nog<br />

vergeten was te vertellen, meneer,<br />

is dat rendementen uit het<br />

verleden…” Nu is het genoeg. U<br />

grijpt de binnenklep van de brievenbus<br />

en slaat hem hard dicht en<br />

duwt hem met alle kracht aan totdat<br />

tien vingertopjes afbrokkelen<br />

en naar binnen vallen. U schuift ze<br />

met de punt van uw schoen achteloos<br />

onder de deurmat. Vaag, heel<br />

vaag, dringt er een wild gekerm tot<br />

u door, maar – held als u plotseling<br />

bent geworden – dat laat u voor<br />

wat het is.<br />

73


I N S I D E R<br />

Deur dicht, het tocht<br />

De analistencarroussel<br />

draait nog, maar nu de<br />

bonuspotjes zowaar<br />

weer een beetje gevuld raken<br />

en de carroussel bij iedere<br />

omwenteling een paar paarden<br />

blijkt te missen, is het aantal<br />

jobhoppers wel gestaag aan het<br />

afnemen. Het verhaal van de<br />

maand was natuurlijk de prijzenregen<br />

die het trio analisten<br />

van Theodoor Gilissen over<br />

zich kreeg uitgestort. Nico van<br />

Geest, Herman Huizinga en<br />

Patrick Rutten behoren volgens<br />

het onderzoekbureau Starmine<br />

tot de eenzame top van het<br />

Nederlandse analistencorps.<br />

Probleempje was alleen dat dat<br />

74<br />

Waarin Theodoor Gilissen postume prijzen krijgt en<br />

ing en sns Bank open huis houden<br />

nu net de analisten waren die<br />

Gilissen na de fusie met Stroeve<br />

van het etiket ‘overbodig’ had<br />

voorzien en aan de gracht had<br />

gezet. De postume eer is het<br />

trio volledig gegund – het is in<br />

ieder geval een leuke binnenkomer<br />

om hun sollicitatiebrieven<br />

mee te openen – maar in de<br />

directievertrekken van Gilissen<br />

zal er toch even een ijzingwekkende<br />

stilte zijn gevallen toen<br />

de nieuwe topman Cees Haasnoot<br />

(ex-Stroeve) de feestelijke<br />

tijding kreeg. Maar goed, als je<br />

nummer één bent heb je niets<br />

meer om naar te streven, zullen<br />

we maar zeggen. De analisten<br />

van Stroeve – die er nog wel<br />

zitten – staan slechts op plaats<br />

tien, dus aan uitdaging geen<br />

gebrek.<br />

Dan was er nog de onverkwikkelijke<br />

zaak rond Jurgen Spelbos.<br />

Niet dat de ing-directeur<br />

marketing en communicatie<br />

zelf zo onverkwikkelijk was,<br />

maar nadat hij een rechtzaak<br />

tegen zijn eigen bedrijf won,<br />

omdat hij onjuist was beschuldigd<br />

van het aannemen van<br />

snoepreisjes en cocaïnegebruik,<br />

moest hij alsnog het veld ruimen.<br />

Moet je je eigen baas maar<br />

niet sue-en.<br />

Kennelijk heeft hij vergeten de<br />

deur achter zich dicht te doen,<br />

want er waaien de laatste tijd<br />

nogal wat mensen naar buiten<br />

bij ing. Zo plukte bnp Paribas<br />

twee investment bankers weg<br />

bij ing Wholesale Banking.<br />

De grote pensioenbaas bij<br />

ing, Jan Nijssen vertrekt met<br />

onbekende bestemming en<br />

de chief economist van ing,<br />

Fred von Dewalle gaat met<br />

vervroegd pensioen. Wordt<br />

hij opgevolgd? Tja, dat is een<br />

beetje vaag. Officieel neemt<br />

global head of research Mark<br />

Cliffe zijn functie over, maar<br />

die blijft tegelijkertijd ook...<br />

global head of research. Ach,<br />

wie heeft er eigenlijk ook een<br />

hele werkweek nodig om de<br />

wereld te analyseren, tenslotte?<br />

En geen paniek, de brain drain<br />

aan de top down-kant wordt<br />

gelukkig opgevangen in het<br />

bottom down-segment. Andre<br />

Moons komt van csfb om de<br />

small- en midcapresearch voor<br />

de Benelux te gaan leiden.<br />

Daarnaast komen er nog twee<br />

aandelenanalisten bij, onder<br />

andere van abn Amro.<br />

Wie bereid is om de Zuidas te<br />

verruilen voor het Pettelaarpark<br />

– ervaren A2-rijders weten<br />

dat we het nu over Den Bosch<br />

hebben – heeft de vacatures<br />

nog voor het opscheppen.<br />

sns heeft namelijk ook de deur<br />

openstaan, maar dan met een<br />

welkom-mat ervoor. Hans<br />

Molenaar, afkomstig van Swiss<br />

Life, is er net directeur asset<br />

management geworden.<br />

In de hoofddirectie van sns<br />

Bank vliegt Henk Kroeze van<br />

nib Capital binnen en ook de<br />

communicatie krijgt vers bloed<br />

in de vorm van Tom Gordijn,<br />

die een paar tropenjaren aan<br />

het hoofd van de Unilever-persdienst<br />

afwisselt om ’t allemaal<br />

te gaan regelen voor sns Reaal.<br />

Zelfs de Amsterdamse dealingroom<br />

van sns Securities krijgt<br />

versterking in de persoon van<br />

olie- en industrie-analist Danny<br />

van Doesburgh, die overstapt<br />

van Van Lanschot.<br />

We horen, tussen twee haakjes,<br />

niet zoveel meer over Van Lanschot,<br />

dat toch nog steeds het<br />

gulzig opgeslokte c&e Bankiers<br />

aan het integreren is. Insider<br />

gaat zijn licht eens voor u opsteken.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!