pdf (3.6 Mb) - Nederlandse Vereniging voor Ruimtevaart
pdf (3.6 Mb) - Nederlandse Vereniging voor Ruimtevaart
pdf (3.6 Mb) - Nederlandse Vereniging voor Ruimtevaart
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
JAARGANG 9 JANUARI 7967<br />
TWEEMAANDELIJKS ORGAAN VAN DE<br />
AFDELING VAN DE<br />
KONINKLIJKE NEDERLANDSE VERENIGING VOOR LUCHTVAART (K.N. V,v,L,)
1. Dr J h/I J Kooy St Ignatiusstraal- 99a Breda tel O 16@&31880 (<strong>voor</strong>zifter)<br />
Dr J, J Raimond Jr Zeiss-Planetarium Grote Marktstraat s-Gravenhage<br />
tel 070-1 84466 (vice--<strong>voor</strong>zitter)<br />
G C Dalman Deylerweg 95 Wassenaar tel, O1 751-2945 (secretais).<br />
J M le Grand Nassau Dillenburgstraat 41 enhage tel 070-775391 (penningm, ) .<br />
Ir J Geertsma Willinklaan 4 Oegstgeest 914<br />
J de Groot van Riebeecklaan 40 Haarlem tel O2500--54622<br />
Het lidmaatschap van ( le N.V,R, is opengesteld <strong>voor</strong> leden van de Koninklijke Ne derland<br />
or Luchtvaart (K,N V,v.L.) en <strong>voor</strong> leden van de <strong>Nederlandse</strong> Vereniqinq<br />
M, Vertregt<br />
EEN-JAARS BANEN VOOR KUNSTMATIGE PLANETEN<br />
M- Vertregt<br />
E MARTIAANSE KALENDER<br />
M, Vertregt<br />
MENS BEREIDT ZICH VOOR OP HEELAL VLUCHTEN<br />
Prof. J.A. Pobjedonostsew<br />
..
In dit laatste nummer van onze jaargang zijn allereerst opgenomen een drietal artikelen<br />
van ons bestuurslid de heer M Vertregt ze zijn het resultaat van zijn arbeid op het gebied<br />
van de ruimtevaart in de laatste tijd. Wij zijn erg blij dat dit nummer door deze artikelen<br />
zulk een relief krijgt het zijn weer pronkstukjes!<br />
Dan is er een artikel van een van de <strong>voor</strong>aanstaande Russische geleerden op het gebied van<br />
de ruimtevaart we zijn de Russische Ambassade zeer dankbaar dat deze ons dit artikel<br />
artikel wilde afstaan<br />
Het meest zullen onze lezers echter opkijken van het inlegvel een gedetailleerde kaart<br />
van de achterzijde van de maan die wij ook vanwege de Russische ambassade ontvingen;<br />
wij hebben ervan een los inlegvel laten vervaardigen omdat anders de kaart d oor het<br />
nieten beschadigd zou worden,<br />
In de begeleidende tekst die erbij verstrekt werd staat vermeld dat deze kaart tussen<br />
janua-: en up-El van dit jaar vervaardigd is door samenwerking van het Rijks-Sternberg- .<br />
Instituut <strong>voor</strong> Sterrenkunde met het Centraal Wetenschappelijk Onderzoekingsinstituut <strong>voor</strong><br />
Geodesie Baanberekening en Kartering volgens opnamen van het Russische interplanetaire<br />
ruimtestation op 7 oktober 1959,<br />
De meridionale zone tussen de 30-ste en de 70-ste breedtegraad is gemaakt van kaarten van<br />
het zichtbare deel van de maan<br />
door M, Vertregt<br />
Naast satellieten staan tegenwoordig ook de lange-afstand raketten in het Engels genoemd<br />
Intercontinental Ballistic Missiles” (I C B,M ) in de belangstelling omdat er ook op dat<br />
gebied een wedstrijd aan de gang is tussen Amerika en Rusland. Het gaat erom wie de<br />
grootste afstand op aarde met zulk een raket kan overbruggen,<br />
Omdat de plaats vanwaar de raketten door Rusland worden afgeschoten niet bekend gemaakt<br />
wordt moet tot op heden als kampioen beschouwd worden de Amerikaanse Atlasraket<br />
die op 21 mei 1960 een afstand van 14500 km aflegde. Aangezien de grootst mogelijke<br />
afstand tussen twee punten op aarde 20,000 km is is men dit doel dus al vrij dicht genaderd,<br />
De Atlas-raket weegt 120 ton is 28 m lang en heeft met twee boosters een totale stuwkrachi<br />
van 162 ton, De duur van de genoemde vlucht was 52 minuten en de grootst bereikte hoogte<br />
1600 km.<br />
Wanneer we enige vereenvoudigingen aanbrengen dan kunnen we over de vlucht van zulk<br />
een raket enkele gemakkelijk af te leiden en toch interessante bijzonderheden ontdekken.<br />
De vereenvoudigingen zijn- de aarde is een homogenen bol er is geen luchtweerstand en de<br />
raket ondervindt bij de start gedurende een zeer korte tijd een zeer hoge versnelling.<br />
Onder deze <strong>voor</strong>waarden zal de baan van de raket een deel van een ellips zijn en &en van<br />
de brandpunten van deze ellips ligt in het middelpunt van de aarde, (zie fig. 1)<br />
Nu wordt de snelheid van een <strong>voor</strong>werp in een elliptische baan aangegeven door de vergelijking<br />
v 2 =<br />
2 1 (%-a)
waarin v = de snelheid, in dit geval de aanvangssnelheid van de raket<br />
A = de constante van het zwaartekrachtveld van de aarde,<br />
R = de straal van de aarde,<br />
a = de grote as van de ellips.<br />
Tevens hebben we de volgende vergelijking <strong>voor</strong> de lengte van een voerstraal in een ellips:<br />
a(I- 3<br />
R = I+ E C OS(I~O~-<br />
A)<br />
waarin f = de excentriciteit van de ellips<br />
A = de halve middelpuntshoek tussen de punten P en Q,<br />
Uit deze twee vergelijkingen kunnen we a elimineren: en we vinden dan.<br />
Nu is:<br />
A<br />
2<br />
-v<br />
--<br />
R co<br />
2<br />
VI-- 2-<br />
1- f<br />
/u. R i 1- icosa(.<br />
waarin vco <strong>voor</strong>stelt de circulaire snelheid <strong>voor</strong> een baan die over de oppervlakte van de<br />
aarde loopt, Deze snelheid is 7 91 km/sec,<br />
Wij noemen nu<br />
2<br />
5<br />
1- f<br />
= A, en krijgen dan A = 2 -<br />
,,2<br />
"co<br />
Wij willen nu vinden, wat de kleinste snelheid v is, die we aan het projectiel moeten<br />
geven om een bepaalde hoekafstand 2<br />
tussen twee gegeven punten P en Q af te leggen,<br />
Wij kunnen dit bereiken door de excentriciteit van de elliptische baan een bepaalde waarde<br />
te geven en om dit te vinden stellen we op de bekende manier:<br />
Wij lossen uit deze vergelijking f op en onderzoeken dan of deze waarde een maximum<br />
of een minimum geeft,<br />
i Om dit artikel niet te overladen met wiskundige vergelijkingen zullen we hier de afleiding<br />
van de formules niet geven, Iedereen die differentiaalrekening geleerd heeft kan dit op<br />
eenvoudige manier <strong>voor</strong> zichzelf afleiden,<br />
Wij vinden dan:<br />
-<br />
OP t<br />
Op basis van deze gevonden waarde kunnen we nu ook de overige parameters van de optimale<br />
elliptische baan berekenen4 en vinden dan:<br />
(zie fig.2)<br />
a<br />
-- R<br />
h<br />
opt - 2<br />
,
d<br />
N N
Om in de optimale baan te komen moet het projectiel met de optimale snelheid en onder de<br />
optimale elevatiehoek ?y- gelanceerd worden,<br />
opt<br />
'dis de hoek die de raaklijnen in het punt P met elkaar maken Om af te leiden maken we<br />
gebruik van een vergelijking, die hier niet nader afgeleid zal worden, en die luidt:<br />
Deze vergelijking toepassend vinden wij dan,<br />
marin 180'- d I<br />
I-sinoC -<br />
1 +sin o( f opt<br />
Wij krijgen dus het merkwaardig resultaat dat de tangens van de elevatiehoek gelijk is am<br />
de excentriciteit van de elliptische baan.<br />
Uit de vergelijking <strong>voor</strong> de tangens is nu tevens af te leiden dat = 45O-0.5 d<br />
opt<br />
Wanneer nu , en dus de schootafstand. zeer klein is mogen we 0 5 verwaarlozen, en<br />
we krijgen: =450.<br />
opt<br />
Dit is hetzelfde resultaat dat we vroeger op de H.B..$. afgeleid hebben <strong>voor</strong> de optimale<br />
elevatiehoek <strong>voor</strong> een projectiel. Doch daarbij namen we aan, dat de aarde vlak is. en dat<br />
de zwaartekracht in alle punten van de baan constant is. De baan van het projectiel is dan<br />
een parabool.<br />
.3ij de optimale baan snijdt de koorde PQ de grote as van de ellips in het punt F<br />
2"<br />
'Nat is dit <strong>voor</strong> een punt?<br />
Uit de figuur kunnen we aflezen, dat F1F2 = Rcos&<br />
'Ne kunnen deze vergelijking als volgt ontwikkelen:<br />
=R ( 1 +sin X ) ( 1 -sin d ) =2.' +( l+sinL I<br />
cos cc<br />
R<br />
1Viaar we hebben geleerd, dat -( 1 +sin d )=a<br />
2 0Pt<br />
en dus is<br />
F F = Rcosd =<br />
1 2.<br />
2 a<br />
en<br />
cos<br />
1 -sin X<br />
Doch dit is de afstand tussen twee brandpunten van een ellips en dus is F het tweede<br />
2<br />
sandpunt.<br />
lleze eigenschap doel ons een gemakkelijke methode aan de hand om de optimale ellips<br />
ie construeren, als de afstand tussen de startplaats P en het doel Q gegeven is (fig.2)<br />
Vit de gegeven afstand PQ in kilometers berekenen we met behulp van de bekende straal<br />
van de aarde R (6370 km) de hoe Wij trekken de koorde PQ en construeren de middel-<br />
loodlijn hierop, Deze snijdt PQ in F en gaat door F1 het middelpunt van de aarde<br />
2<br />
'Ne vinden het middelpunt O van de ellips door de afstand F F middendoor te delen.<br />
1 2<br />
123
Aangezien FlP* F2P E 2a kunnen we hieruit de grote as van de ellips vinden De kleine<br />
us b van de ellips vinden we door vanuit F of F een stuk met lengte a af te passen op<br />
1<br />
een loodlijn op de grote as in 0. Dan is SO de hajve kleine as b en nu kunnen we de ellips<br />
volgens de gewone methoden construeren,<br />
In de volgende tabel zijn enkele gegevens over de optimale ellipsen verzameld<br />
O<br />
03,<br />
3:<br />
5,<br />
O0<br />
l5,<br />
300<br />
2 0<br />
111<br />
222<br />
6 67<br />
1'1 10<br />
2220<br />
3330<br />
6670<br />
1 O000<br />
'1 3380<br />
I 6670<br />
;$ 20000<br />
O, 131 44,8'<br />
0,184 44 .f 50<br />
0,375 43 9 5,<br />
O i 401 424<br />
0 7 544 40 8<br />
o, 641 374<br />
0,817 30<br />
0,911 22 , 5:<br />
0 3 964 15<br />
O? 992 7g0<br />
1 ,- O<br />
28<br />
55<br />
I 62<br />
266<br />
505<br />
71 6<br />
1165<br />
1318<br />
I I 65<br />
716<br />
O<br />
147<br />
245<br />
377<br />
502<br />
747<br />
95 6<br />
1494<br />
'1 930<br />
2260<br />
24 60<br />
2528<br />
Jiet geval = 90" geeft een circulaire baan op de oppervlakte van de aarde, T is de tijd<br />
die het projectiel er over doet om de reis van P naar Q af te leggen, De afleiding van de vergelijking<br />
van T kan men vinden in mijn boek ,,DE GRONDBEGINSELEN VAN DE<br />
RUIMTEVAART li<br />
Nadat wij aldus de theorie behandeld hebben zullen wij nu de praktijk eens bekijken.<br />
Uit de tabel ziet men dat <strong>voor</strong> grote afstanden de elevatiehoek vrij klein wordt. Dit zou<br />
betekenen dat het projectiel lang in de dichte luchtlagen zou blijven en een grote snel-heidsvermindering<br />
door de luchtweerstand zou ondervinden,<br />
De prkatijk is dan ook dat het projeciiel verticaal gestart wordt en pas in de hogere lucht- __<br />
lagen omgelegd wordt totdat de juiskelevatiehoek is bereikt, Toch past men in de praktijk t<br />
blijkbaar grotere elevatiehoeken toe dan de theoretische, De optimale hoogte <strong>voor</strong> een afstand<br />
van 14500 km is 1040 km doch de werkelijke hoogte was volgens de berichten<br />
1600 km, dus belangrijk meer.<br />
Laten we tenslotte het volgende actuele geval behandelen De afstand tussen Washinbton e<br />
en Moskou volgens een grote cirkel is 7780 km hetgeen overeenkomt met<br />
= 35O<br />
Wat zijn de parameters <strong>voor</strong> de optimale baan van een projectiel tussen deze twee steden?<br />
Deze zijn<br />
= O 855 of v = 6 77 km/sec. f opt = 0 521 = 27 5' hopt 2 1240 km<br />
opt<br />
Top( = 1640 sec, of ongeveer 27 minuten,<br />
Dit zijn de droge cijfers. Wat betekent dit en <strong>voor</strong>al het laatste getal in de werkelijkheid?<br />
124<br />
,
I-Iet betekent dat indien ooit (wat de hemel verhoede!) een raket met een waterstofbom van<br />
Washington wordt afgeschoten met als doel Moskou (of vice versa), binnen een half uur een<br />
dezer wereldsteden van de aarde weggevaagd zal zijn, Zelfs indien de start van het projec-<br />
tiel ogenblikkelijk door de bedreigde partij wordt gesignaleerd dan nog is het onmogelijk<br />
een millioenenstad in een half uur te evacueren. Wij mogen aannemen, dat de bedreigde<br />
partij direct na het registreren van de start van de vijandelijke raket zijn eigen raketten<br />
met waterstofbommen zal lanceren naar de steden van de aanvaller. Zo lang er geen effec-<br />
tieve afweermiddelen gevonden zijn tegen een aanval met lange-afstand raketten, moeten we<br />
dus aannemen dat er binnen hoogstens een uur na het lanceren van de eerste raket enige<br />
wereldsteden van de aarde verdwenen zullen zijn met hun huizen paleizen kerken, musea,<br />
en me& hun millioenen menselijke inwoners. Op die dag zal de mensheid met recht kunnen<br />
zeggen:<br />
Dies irae, dies illa,<br />
,,Solvet saeclum in favilla,"<br />
door h4. Vertregt.<br />
De kunstmatige planeetjes Pioneer 4 en 5 en Metsjta hebben maanden geleden hun laatste<br />
piep door de radio laten horen en zijn daarna in de eindeloze ruimte verdwenen. De ruimte<br />
tussen de planeten is zo on<strong>voor</strong>stelbaar groot, dat het uitgesloten geacht moet worden, dat<br />
een mensenoog die dwergplaneetjes ooit zal terugzien,")<br />
Dit waren de eerste kunstmatige planeetjes die de mens aan het zonnestelsel toevoegde<br />
en zonder twijfel zuller ei meer en beter uitgeruste volgen.<br />
Kunstplaneten kunnen <strong>voor</strong> vele belangrijke onderzoekingen gebruikt worden, b.v, <strong>voor</strong> het<br />
registreren van allerlei soorten zonnestralen en kosmische stralen* <strong>voor</strong> het meten van<br />
magnetische velden, en <strong>voor</strong> het onderzoek van de dichtheid van meteorieten en micro-<br />
meteorieten in de interplanetaire ruimte.<br />
Zo kunnen 00 la gebruikt worden <strong>voor</strong> het onderzoek naar de omstandigheden op de planeten.<br />
Daar<strong>voor</strong> moet de kunstplaneet natuurlijk dicht bij een planeet kunnen komen maar aan de<br />
andere kant is het wenselijk, dat het projectiel op zijn terugreis dicht bij de aarde komt,<br />
om de gegevens die het op zijn reis heeft opgedaan en die op een band zijn opgenomen,<br />
naar de aarde terug te kunnen seinen,<br />
De baan van het projectiel moet dus een ellips zijn met een omlooptijd van precies een jaar,<br />
om de aarde weer op hetzelfde punt, vanwaar het gelanceerd werd. te ontmoeten,<br />
In het Engels noemt men zulk een instrument een ,,probe", wat we in het Nederlands met<br />
, sonde" kunnen vertalen.<br />
In de figuren 1 t/m 3 zijn de banen <strong>voor</strong> sondes naar Mercurius, Venus en Mars met de juiste<br />
verhoudingen afgebeeld.<br />
*) Als een amusant <strong>voor</strong>beeld van de onbenulligheden, die men in pcpulaire boeken over<br />
ruimtevaart kan lezen* kan in dit verband de uitspraak dienen die ik vond in ,,de Greep<br />
naar de Maan" van Troebst.<br />
Hierin wordt een Amerikaanse nuthoriteit crangehaald, die plechtig verzekert dat wij<br />
ons niet ongerust behoeven te maken, dat die planeetjes met elkaar in botsing zullen komn!
Q<br />
(D
en.<br />
of<br />
( + <strong>voor</strong> buitenplaneten)<br />
( - <strong>voor</strong> binnenplaneten)<br />
De ,,parameter ' p van de ellips. uitgedrukt in de straal van de aardbaan is:<br />
2<br />
p = (a/rI)(l - f ) = n (2 - n).<br />
De eigenschap a = r heeft als consequentie dat de vereiste elliptische baan zeer gemak-<br />
1<br />
kelijk te construeren is,<br />
Men kan deze baan construeren door vanuit P (zie figcl) een lengte r = a af te passen<br />
op de grote as Het punt O<br />
2 1<br />
dat men aldus verkrijgt is het middelpunt van de ellips: richt<br />
men in dit punt een loodlijn op dan snijdt deze de baan van de aarde in A en dit punt is<br />
1<br />
dan tevens het snijpunt van de ellips met de aardbaan en de plaats waar de aarde staat op<br />
het moment van lanceren van de sonde, De afstand OA is gelijk aan de kleine as van de<br />
1<br />
ellips.<br />
De snelheid van de planeet in haar als cirkelvormig beschouwde baan is,<br />
v P = p g q = & 7 G ~ = ~ t 7 q e l / v L - a = v / G<br />
waarin:/= de constante van het zwaartekrachtveld van de zon<br />
V = de snelheid van de eerste in haar baan om de zon.<br />
a<br />
De snelheid van de sonde bij het passeren van de planeet is:<br />
v = = hi(2/nr1 - I/r,,)<br />
Ei<br />
-<br />
a<br />
Het verschil van beide snelheden. of wel de relatieve snelheid van de sonde ten opzichte<br />
van de planeet bij het passeren is dus,<br />
- = v Vî/n - I .<br />
Deze relatieve snelheid is <strong>voor</strong> binnenplaneten negatief de planeet wordt dus door de sonde<br />
(in het perihelium) ingehaald,<br />
Voor buitenplaneten is de snelheid positief hier wordt de sonde door de planeet (in het<br />
aphelium) ingehaald,<br />
Wij stellen nu dat de sonde nuttige waarnemingen omtrent de planeet kan doen als de<br />
onderlinge afstand kleiner is dan 50000 km, Voor het geval Venus kunnen we berekenen dat<br />
de relatieve snelheid 4 6 km/sec, is, Dan kan de sonde gedurende 100 000/4,6 21 740 sec.<br />
of ongeveer zes uren nuttige waarnemingen doen,<br />
Dit getal is echter niet juist. wij hebben n.1, verzuimd rekening te houden met het kit, dat<br />
de planeet de sonde zal aantrekken en daarop dus een versnelling zal uitoefenen,<br />
1
iInp!aats van een elliptische baan zal de sonde in eerste benadering een hyperbolische<br />
baan om de planeet beschrijven,<br />
Wij liebben hier een drie--.lichamen probleem dat niet op eenvoudige wijze is op te lossen<br />
Nemen we echter aan dat de sonde een zuiver hyperbolische baan om de planeet be-<br />
schrijft en dat de kleinste afstand hart op hart 1.0 000 km is dan leert een eenvoudige<br />
berekening, dat de tijd van nuttige wa anemingen tot de helft teruggebracht wordt en dus<br />
ongeveer drie uren zal bedragen.<br />
Door de aantrekking van de planeet zal de oorspronkelijke elliptische baan vervormd worden<br />
en zal de omlooptijd verkort worden, Dik zijn factoren waarmede men bij het lanceren<br />
rekening moet houden<br />
De karakteristieke snelheid. die de sonde moet hebben om in zijn baan te komen kan<br />
uitgedrukt worden door de formule:<br />
Drukken we hierin de waarden van p en uit in n dan krijgen we<br />
/V = + ( Vn - V n ) .<br />
'kar a -<br />
( + <strong>voor</strong> buitenplaneten)<br />
( - <strong>voor</strong> binnenplaneten).<br />
lit is de karakteristieke snelheid wanneer we geen rekening houden met de snelheid die<br />
nodig is om aan de aantrekking van de aarde te ontkomen en welke globaal op 11 km/sec<br />
gesteld kan worden,<br />
T)e brandpuntshoek welke het baangedeelte van de aarde naar de planeet omspant kan als<br />
volgt <strong>voor</strong> een binnenplaneet bepaald worden, (zie fig. 'L)<br />
!i(aar omdat<br />
vinden we dat<br />
waar uit:<br />
of<br />
a = r 1<br />
2<br />
cos 8 = 1 - 3<br />
Voor een buitenplaneet geldt hetzelfde resultaat,<br />
= arc COS (n-I>.<br />
De tijd die de sonde nodig heeft om de planeet te bereiken is <strong>voor</strong> een binnenplaneet.<br />
waarin<br />
doch omdat<br />
128<br />
a = r<br />
1<br />
('jaren)
is in dit geval:<br />
Dus:<br />
omdat:<br />
is :<br />
= arc cos O =<br />
f = 1 -n,<br />
T = (3~>( 2 - l+n)<br />
Of: algemeen <strong>voor</strong> binnen- en buitenplaneten:<br />
T = 33,18 + 58,13.n<br />
(jaren);<br />
(jaren).<br />
( dagen) .<br />
Wij moeten nu alleen de hoek y nog berekenen, welke de <strong>voor</strong>stralen van de aarde en de<br />
planeet met elkaar maken op het tijdstip van lanceren.<br />
De tijd T welke de planeet nodig heeft om van P naar P te komen moet gelijk zijn aan<br />
P<br />
1<br />
de tijd T die de sonde nodig heeft om van A naar P2 tesomen,<br />
S 1<br />
Voor een vbinnenplaneet geldt dan:<br />
-z<br />
T = (n2/2il) ( 6 + Y)<br />
P<br />
en:<br />
of:<br />
+ Y = ( $ - I + ~ ) -3/2<br />
en: 3<br />
= (+- I +n) -7<br />
- 3<br />
-pl<br />
-2-<br />
= (0,5708. + n) - arc cos(n, - I).<br />
hetzelfde resultaat geldt <strong>voor</strong> een buitenplaneet,<br />
De baan, die de sonde beschrijft, zonder rekening te houden met de storingen door de aarde<br />
en de planeet van bestemming, zou men een semi-Hohmann baan kunnen noemen.<br />
Immers deze baan snijdt de baan van de planeet van vertrek en raakt de baan van de planeet<br />
van bestemming; terwijl een echte Hohmann-baan beide banen raakt.<br />
Plet spreekt vanzelf, dat de lancering met bijzonder veel zorg moet geschieden, en dat men<br />
de mogelijkheid moet hebben, de baan van de sonde in elk geval gedurende het begin van<br />
de vlucht vanaf de aarde te corrigeren. Als men eist, dat de sonde minimaal tot een afstand<br />
van 10 O00 km en maximaal tot een afstand van 20 000 km de planeet nadert, dan vereist dit<br />
<strong>voor</strong> het geval Venus, waarvan de afstand tot de zon rond 100 miljoen km is, een nauw-<br />
keurigheid in de afstand van O,l%o, wat een nauwkeurigheid in de aanvangsnelheid van 0,053<br />
impliceert >I<br />
De één-jaars banen zijn natuurlijk alleen toe te passen <strong>voor</strong> de planeten Mercurius, Venus<br />
en Mars,
Voor Jupiter zou men een vijf-jaars baan nodig hebben, doch dergelijke lange banen ver-<br />
eisen zulke onmogelijke nauwkeurigheden" wat betreft de richting en de snelheid bij het<br />
lanceren dat het bijna uitgesloten geacht moet worden dat een onbemand voertuig ooit<br />
Jupiter zou bereiken.<br />
--.<br />
i iieronder volgen de gegevens over deze banen:<br />
- n<br />
T<br />
"kar<br />
(km/sec) (dagen)<br />
V -v<br />
P S<br />
íkm/sec 1<br />
Mercurius 0,387 0,613 l9,3<br />
Venus 0,723 0,277 893<br />
55,6 12736~ +100016~ -12~9<br />
7-91 97,8' + 230Lt79 - 4,6<br />
Mars 1,524 0,524 16,2 121~8 58 25' + 5 25' + 7,5
R<br />
Deze banen zijn in de juiste verhoudingen afgebeeld in de figuren 1, 2 en 3. Men ziet,<br />
dat ze elkaar wat de lengte betreft, niet veel ontlopen, doch door de verschillende gemid-<br />
delde afstand van de zon is de duur van de baan naar Mars meer dan twee maal zo groot<br />
als de duur van de baan naar Mercurius. De kleinste karakteristieke snelheid en dus<br />
energie vereist de baan naar Venus, welke ook het gunstigst is door de kleine relatieve<br />
snelheid in het perihelium,<br />
Er zijn verschillende banen <strong>voor</strong> planetaire sonden in de literatuur beschreven, or<br />
met<br />
cco in de Verhandelingen van het 7e. Astronautische Congres te Rome, Croc<br />
n sonde in een een-jaars baan zowel Venus als Mars observeren. Wij hebben in het<br />
<strong>voor</strong>gaande gezien dat men <strong>voor</strong> een ontmoeting met een planeet een bijzondere constellatie<br />
van de planeet en de aarde moel: hebben, en het is begrijpelijk dat die constellatie<br />
<strong>voor</strong> de ontmoeting met twee planeten nog wel heel bijzonder moet zijn. Volgens Crocco<br />
zal een gunstige constellatie in juni 1971 optreden, maar kan men verwachten dat er een<br />
lange tijd zal verlopen, <strong>voor</strong>dat er een tweede gunstige constellatie optreedt,<br />
Immers, de onderlinge verhoudingen van de omlooptijden van de planeten om de zon zi<br />
onmeetbare getallen, en dus zal precies dezelfde constellatie nooit herhaald worden.<br />
hlen kan berekenen, dut een ongeveer gelijke constellatie pas na driehonderd jaren weer<br />
zal plaats hebben. Het idee van Crocco is dus meer origineel dan praktisch.<br />
Andere plannen <strong>voor</strong> sondes hebben de bedoeling, dat de sonde enige tijd in een circulaire<br />
baan om de planeet doorbrengt, maar ook dit vereist zulk een precisie in de besturing,<br />
dat dit met een onbemand apparaat praktisch niet te bereiken is. Maar <strong>voor</strong>dat de eerste
uimtereizigers op een planeet landen, zullen ze ongetwijfeld eerst een exploratie-vlucht<br />
in een circulaire baan om de planeet gemaakt hebben met de bedoeling deze van alle kanten<br />
te verkennen Daarna pas zal een vlucht met landing volgen <strong>voor</strong>al ook omdat een landing<br />
en het daarop volgende vertrek van de planeet veel meer energie eist dan een verkenning<br />
vanuit een circulaire baan.<br />
door M, Vertregt.<br />
De basis van de aardse tijdrekening is de middelbare zonnedag, waarvan de duur op precies<br />
24 uren van 60 minuten van 60 seconden gesteld is.<br />
Ten opzichte van de sterrenhemel maakt de aarde een volledige omwenteling in 23 uren 56<br />
minuten en 4 seconden, dit tijdsverloop noemt men een sterredag, en de duur daarvan is ge-<br />
makkelijk te bepalen door twee achtereenvolgende doorgangen van een bepaalde ster door<br />
de meridiaan van een plaats waar te nemen.<br />
Doch als basis <strong>voor</strong> een tijdrekening is de sterredag niet geschikt. Immers de tijdrekeni<br />
is <strong>voor</strong>namelijk bestemd <strong>voor</strong> de regeling van het burgerlijke leven, dat is incresteld op<br />
zon, en de zon zou volgens de sterretijd elke dag op een andere tijd opkomen. Een groot<br />
deel van het dagelijkse leven: de aanvangstijd van het dagelijkse werk, van de scholen. de<br />
kantoren ei1 de fabrieken staat in verband met het tijdstip van zonsopkomst, Dit verband<br />
is niet vast maar fluctueert met de seizoenen. Vandaar dan ook,, dat er verschillende po-<br />
gingen gedaan zijn om ook dit onderdeel van de tijdrekening te verbeteren, o.a. door de<br />
invoering van de zomertijd, Het plan van Prof. van den Bergh komt er op neer de zomertijd<br />
niet in eens, maar, om het zo te zeggen bij stukjes en beetjes, in te voeren door de klok-<br />
ken in de winter en de lente elke dag 50 seconden <strong>voor</strong>uit en in de zomer en de herfst elke<br />
dag een 50 seconden achteruit te zetten. Een andere oplossing zou zijn, de gang van de<br />
klokken continu te versnellen en te vertragen volgens een sinusfunctie. Dit kan door een<br />
vrij eenvoudige mechanische inrichting in elke klok of horloge gerealiseerd worden.<br />
Het <strong>voor</strong>deel van deze methode is, dat de klokken niet telkens behoeft t<br />
zomer- en wintertijd komen ongemerkt utomatisch, Men kr<br />
in de verschillende seizoenen een verschillende duur hebben<br />
idee is, maar bij nader inzien, niet zo bijzonder vreemd is.<br />
Ge regeling is alleen bestemd <strong>voor</strong> burgerlijk gebruik; astronomen en ander<br />
werkers zullen er wel <strong>voor</strong> zorgen, dat hun tijdseenheden constant blijven<br />
Ce oude Romeinen hadden al iets dergelijks. Door hen werd het tijdsverlo<br />
opkomst en de ware middag in zes gelijke delen verdeeld, die zij ,,horae",<br />
zodat een uur op de langste dag 75 van onze minuten duurde, en een u<br />
45 minuten.<br />
Het doel van al deze regelingen is, zoveel mogelijk van het hei<br />
hetgeen volgens velen, èn geestelijk en lichamelijk van groot v<br />
factor komt daar natuurlijk bij , besparing van kunstlicht.<br />
Maar helaas, onze moderne maatschap pij neigt er steeds meer naar, de zon als regelende<br />
factor in het burgerlijke leven te verwaarlozen. De <strong>voor</strong> een economisch gebruik van de<br />
kostbare machines vereiste ploegenarbeid is er de oorzaak van, dat miljoenen werkers zich<br />
gedurende een groot deel van huil leven niets van de stand van de zon aantrekken, Door de<br />
verbetering en het goedkooper worden van kunstverlichting slagen wij er steeds beter in,<br />
de nacht in de dag te veranderen, en wij maken ons wijs dat het tekort aan zonlicht door<br />
kunstmatige hoogtezonnen gecompenseerd kan worden.<br />
Door deze oorzaken heeft de zonnedag veel zijn oorspronkelijke belangrijkheid verloren,<br />
Thans is de zonnedag echter nog steeds de grondslag van onze tijdsrekening en zal dit<br />
<strong>voor</strong>lopig ook nog wel blijven.<br />
132
kortste,<br />
L september en 25 dec<br />
achter De basis van o<br />
de middelbare zonneda<br />
3 november IS 4 miut<br />
men weer versc jaar is de tijdsduur die de zon no-<br />
maken dus om beginnende bij een<br />
gemakltelijk waarneembare tijdsduur doch niet de meest geschikte om als basis <strong>voor</strong> een<br />
tijdrekening t<br />
De eisen die ral vroeger aan een goede kalender stelde waren de volgende<br />
1 e onverandes anvangsdata te geven <strong>voor</strong> de seizoenen<br />
2ee de data van de kerkelijke feestdagen vast te leggen<br />
3e, een vas te geven <strong>voor</strong> de jaartelling<br />
seizoene bepaald door de stand van de aardas ten opzichte van de zon. Indien<br />
e stand ten opzichte van de sterrenhemel constant bleef zouden de seimenen onvernderlijk<br />
ten opzichte van het sterrenjaar zijn<br />
De aardas blijft echter niet constant ten opzichte van de sterrenhemel doch beschrijft<br />
een cirkelvormige kegelmantel tengevolge waarvan de snijpunten van de zonnebaan die<br />
men de eclipiica noemt en de hemelequator langzaam overschuiven Daardoor komt de<br />
zon na een sterrejaar niee precies op dezelfde plaats tussen de sterren terug en daardoor<br />
zullen de seizoenen langzaam verschuiven De tijdsduur die de zon nodig heeft om van<br />
een snijpunt van de ecliptica met de equator het zogenaamde lentepunt tot het volgende<br />
lentepunt te komen noemi men het tropische jaar en dit is de tweede basis van onze tijdrekening.<br />
De duur van het sterrejaar is 365 25636 middelbare zonnedagen en die van het tropische<br />
jaar 365 2422 zonnedagen hetgeen in 70 jaren een verschil van een dag geeft.<br />
De basis van de burgerlijke kalender moet natuurlijk een jaar zijn dat een geheel aantal<br />
dagen telt en het probleem om aan deze tegenstrijdige eis te voldoen kan alleen opgelost<br />
worden door periodiek een jaar van verschillende duur een schrikkeljaar in te lassen<br />
Onze huidige kalender werd door Paus Gregorius XI11 wiens pontificaat van 1572 tot<br />
1585 viel op 24 februari 1582 ingevoerd De regels van deze tijdrekening zijn als volgt<br />
Een gewoon jaar heeft 365 dagen maar eens in de vier jaren heeft men een schrikkeljaar<br />
van 366 dagen met de uitzondering dat de eeuwjaren waarvan het eeuwtal niet door vier<br />
deelbaar is geen schrikkeljaren zullen zijn.<br />
e duur van het Gregoriaanse jaar is dus. 365 1/4 -_ lI100 +1/400 dagen 365 2425 dagen,<br />
ank zij deze vernuftige regeling zal onze jaartelling pas over 30011 jaren een dag fout zijn,<br />
e andere tijdseenheden die wij gebruiken zijn de week en de maand. De bedoeling van<br />
deze eenheden is het jaar te verdelen in kleinere meer overzichtelijke perioden.<br />
Maar de grote moeilijkheid waarmede elke verdeling te kampen heeft is dat het getal 365<br />
alleen deelbaar is door 5 en 73 zodat men de keus heeft tussen een tijdseenheid van vaste<br />
duur die niet een geheel aantal malen in het jaar gaat of een eenheid die wel een geheel<br />
aantal malen op het jaar gaat maar die niet van vaste duur is.<br />
Aan de eerste <strong>voor</strong>waarden voldoet de week aan de tweede de maand,<br />
Het grote <strong>voor</strong>deel van de week is dat men hiermede een ononderbroken opvolging van<br />
perioden van gelijkblijvende duur heeft wat van groot belang is <strong>voor</strong> de chronologie,<br />
Daarom zal het <strong>voor</strong>stel van sommige kalenderhervormers die aan het eind van het jaar een<br />
extra dag die buiten de weken staat willen inlassen nooit genade vinden in de ogen vm<br />
de geschiedkundige
Iiet nadeel van de week is natuurlijk, dat dezelfde data in verschillende jaren op verschil-<br />
lende weekdagen vallen<br />
De verdeling in maanden is wel liet meest onystematische en onbevredigende gedeelte in<br />
onze kalender De maand is een overblijfsel van de oeroude maankalender en door de<br />
eeuwen heen hebben chronologen tot mislukking gedoemde pogingen gedaan om de zonne-<br />
kalender en de maankalender met elkaar in overeenstemming te brengen,<br />
Vele godsdienstige feesten o,a. het paasfeest zijn gebaseerd op de maankalender en de<br />
inpassing van die feesten in de moderne zonnekalender heeft heel wat voeten in de aarde<br />
gehad, De vaststelling van de paasdatum is eeuwenlang een strijdpunt in de Christelijke<br />
kerken geweest en heeft tot beschuldigingen van ketterij tot geloofsvervolgingen en tot<br />
scheuringen aanleiding gegeven, Tegelijk met de invoering van de Gregoriaanse kalender<br />
werd de datum van het paasfeest gefixeerd op de eerste zondag volgende op de eerste<br />
volle maan in de lente<br />
Het heeft in de loop van de laatste eeuwen niet ontbroken aan kalenderhervormers die<br />
trachten de gebreken van de verdeling in weken en maanden op te heffen.<br />
Het getal 364 is wat deelbaarheid betreft veel gunstiger dan 365+ Het is namelijk deelbaar<br />
door 4 7 en Een van de <strong>voor</strong>stellen is dan ook om het jaar te verdelen in 13 maanden<br />
elk van 4 weken van 7 dagen Aan het eind van het jaar wordt dan een extra-dag ingeschakeld<br />
die buiten de verdeling in weken en in maanden staat, In schrikkeljaren wordt<br />
zulk een dag ook tussen de maanden juni en juli ingelast, Een bezwaar tegen dit <strong>voor</strong>ste<br />
nog afgezien van het ongewenste om dagen buiten de weken in te schakelen is dat dert<br />
niet deelbaar is door vier waardoor de seizoenen niet een geheel aantal maanden duren,<br />
Een ander systeem komt aan dit bezwaar tegemoet door vier seizoenen elk van 91 dagen<br />
aan te nemen Elk seizoen telt drie maanden van respectievelijk 30 30 en 31 dagen,<br />
De eerste dag van het jaar en van elk seizoen valt steeds op zondag, Ook bij dit systeem<br />
moet men natuurlijk een of twee ext<br />
Ondanks de verwarring in onze kale 28 29 30 en 31 dagen is het<br />
niet waarschijnlijk dat een nieuwe voerd zal worden, Hoe eenvoudig<br />
zou deze kalender zijn als het jaar<br />
Zoals wij reeds zeiden. dateert onze huidige kalender van 1582 en is sedert die tijd nooii<br />
herzien,<br />
Intussen is er echter heel wat in de veranderd en in de eerste plaats is de<br />
mens veel minder afhankelijk van de seizoenen geworden, Voor miljoenen industriele en<br />
administratieve werkers zijn de seizoenen wat hun dagelijks werk betreft van praktisch<br />
geen belang meer en met de <strong>voor</strong>uitgang van de techniek zal dat steeds minder worden,<br />
Zelfs een onderdeel van de landbouw, namelijk de kwekerij in kassen is thans reeds door<br />
het gebruik van kunstmatige verwarming, besproeiing en verlichting, in grote mate onafhankelijk<br />
van de seizoenen geworden,<br />
De landbouwer heeft tegenwoordig geen almanak meer nodig om te weten of hij moet gaan<br />
ploegen of zaaien maar wacht daar<strong>voor</strong> de weersberichten en de aankondigingen van de<br />
landbouw<strong>voor</strong>lichtingsdienst door de radio af.<br />
Van de drie punten die ik hier<strong>voor</strong> opsomde waaraan vroeger een kalender moest voldoen<br />
heeft het eerste de constantheid van de seizoenen veel van zijn belang verloren het<br />
tweede de vaststelling van de kerkelijke feestdagen heeft <strong>voor</strong> grote groepen in onze samen-.<br />
leving geen enkele betekenis meer, en wat het derde betreft te dienen als maateenheid <strong>voor</strong><br />
de tijdrekening daar<strong>voor</strong> zou het sterrenjaar een even geschikte en eenvoudiger vast te<br />
stellen tijdsduur zijn.<br />
Een laatste punt is de aanvang van het jaar, Dit valt nu op 1 januari hetgeen ongeveer<br />
overeenkomt met de doorgang door het perihelium van de aarde in haar baan om de zon.<br />
Deze datum* die door traditie en gedeeltelijk zelfs door toeval vastgesteld is, is zeker niet<br />
de meest logische,<br />
134
Een veel logischer beginpunt <strong>voor</strong> het jaar zou zijn de datum, dat de zon in het lentepunt<br />
komt, dus 21 maart zoals het ook vroeger was. De namen van de laatste maanden, te be-<br />
ginnen bij september (de zevende) <strong>voor</strong> de negende maand van het jaar, zijn hiervan nog<br />
overblijfselen .<br />
Het <strong>voor</strong>gaande is een inleiding om de lezer een idee te geven van de grondlagen van onze<br />
tijdrekening en om een handleiding te verschaffen <strong>voor</strong> het samenstellen van buitenaardse<br />
kalenders. Wij zien daaruit, dat onze tijdrekening verschillende elementen in zich heeft,<br />
die in vroegere tijden van groot belang, maar thans van veel minder of in het geheel geen<br />
belang meer zijn, Wij behoeven dus bij het opstellen van de tijdrekening van een andere<br />
planeet ons niet slaafs aan de methoden van de aarde tijdrekening te houden, doch wij<br />
kunnen deze aanpassen aan de omstandigheden op die planeet.<br />
Om ons goed in die andere omstandigheden in te leven, veronderstellen wij dat wij passa-<br />
giers zijn in een raket die de aarde verlaten heeft met bestemming Mars, Het is niet de<br />
bedoeling Mars <strong>voor</strong> een korte tijd aan te doen, maar om een permanente kolonie op die<br />
planeet te vestigen.<br />
Zodra wij de aarde verlaten hebben, e idee van dag, nacht seizoen en jaar, zinneloos<br />
geworden. Aan de zonkant van de ra het dag^ aan de schaduwkant is het nacht,<br />
In de eindeloze eeuwige ruimte is elke tijdrekening zuiver symbolisch, en aangezien onder<br />
n de aardse tijdrekening niet beter of slechter is dan een andere, is het<br />
sch deze aan te houden. Onze klokken wijzen Universal Time aan, wij noemen 24 uren<br />
dag, en wij tellen de dagen volgens de aardse kalender door, alsof wij de aarde nooit<br />
Zodra wij echter op en<br />
Stel dat op het ogenblik, dat de raket landt, de zon op deze plaats juist in zijn hoogste<br />
stand staat. Het is daar dan middag, en als onze klokken op dat moment zes uur U,T, aanwijzen<br />
moeten wij, als wij er aan willen vasthouden dat de middag op twaalf uur plaatselijke<br />
tijd valt., beginnen met onze klokken zes uren <strong>voor</strong>uit te zetten. Wij kunnen deze<br />
plaatselijke tijd tevens tot Martiaanse standaardtijd verheffen, door de nulmeridiaan van<br />
Mars over onze nederzetting te laten lopen,<br />
Een zonnedag op Mars duurt ongeveer veertig minuten langer dan een aardse middelbare<br />
zonnedag en dus moeten wij: om een tijdrekening te handhaven die op de aardse gelijkt,<br />
onze klokken elke drie dagen twee uren terugzetten. Maar al heel spoedig zal dit te bezwaarlijk<br />
blijken te zijn, en zullen we gaan overleggen, hoe we een rationele, aan de omstandigheden<br />
op Mars aangepaste tijdrekening moeten opzetten, Een goed georganiseerde<br />
expeditie zal dit echter al <strong>voor</strong> de aanvang van de reis gedaan hebben,<br />
Voor het samenstellen van de Martiaanse tijdrekening maken wij ons geheel los van elke<br />
aardse traditie, dus" om enkele <strong>voor</strong>beelden te noemen. van het idee, dat de dag 24 uren<br />
moet hebben, dat een uur zestig minuten moet teIlen. en een minuut zestig seconden.<br />
Wij besluiten. dat een rationeel tijdsysteem op het tientallige stelsel gebaseerd moet zijn,<br />
n dus maken wij af dat de middelbare zonnedag op Mars in tien delen verdeeld zal worden,<br />
ie we Mars-uren, afgekort Mh, zullen noemen.<br />
Elk Mh is verdeeld in 100 Mars-minuten afgekort Mm, en elke Mars-minuut in 100 blursseconden,<br />
afgekort Ms, Een Marsdag telt dus 1 O0 O00 Mars-seconden,<br />
Om verwarring te <strong>voor</strong>komen zullen wij de overeenkomstige aardse tijdseenheden aanduiden<br />
met Ad Ah, Am, en As.<br />
In aardse tijdseenheden uitgedrukt is een middelbare Mars zonnedag (Mzd): 24 Ah, 39 Am,<br />
35,O As of 88775,O As. In Ms uitgedrukt is dit getal 100 000. De correlatie tussen beide<br />
tijdseenheden is dus.<br />
1 Ms = O 88775 As.<br />
Het spreekt vanzelf, dat we op Mars niet spreken van ,kwart <strong>voor</strong>" of ,tien over half", en<br />
meer dergelijke onduidelijke uitdrukkingen* maar dat we zeggen: ,Het is 6.73 of 4.82":<br />
Onze klokken zullen dan ook geen wijzers hebben, maar de getallen van de uren en de mi-<br />
nuten op een cijferplaat aanwijzen, zoals sommige moderne klokken op aarde reeds doen,<br />
135
Het is aan te raden, een van onze klokken de aardse U,T, te laten aanwijzen, omdat al onze<br />
sterrekundige tabellen volgens deze tijd opgesteld zijn,<br />
De duur van het Martiaanse sterrejaar is 7686 Ad 23 Ah 30 Am 41 AS of wel<br />
j9,355.@41 As, Dit komt overeen met 66,850,086 Ms of bijna precies 668-6 Evlzd-<br />
Hoe lang het tropische jaar op Mars duurt, weten wij niet, omdat wij niet weten in welke<br />
tijd de pool van de Martiaanse ecliptica een omloop tussen de sterren maakt. Maar onze<br />
aardse ervaring leerde ons, dat het sterrejaar <strong>voor</strong> moderne omstandigheden weinig bezwaren<br />
heeft, terwijl de exacte meting van de tijdsduur van die periode vrij gemakkelijk is,<br />
-Iet getal 668 is weer even slecht deelbaar als hel getal 365; het is namelijk alleen deel-<br />
Jaar door 4 en 167. Voor het opmaken van onze tijdrekening houden wij in de eerste plaats<br />
rekening er medes dat wij op Mars zeer weinig me! seizoenen te mqken zullen hebben omdat<br />
wij wegens de ijle zuurstofloze atmosfeer toch in afgesloten ruimten, bij<strong>voor</strong>beeld in grote<br />
koepels van doorschijnend plastic, moeten leven. Deze koepels hebben een eigen klimaat,<br />
en de samenstelling, de temperatuur en de vochtigheid van de lucht in de koepel hebben<br />
geen enkel verband met de omstandigheden daarbuiten<br />
Wij hebben in onze chronologie geen maanden nodig, die op aarde een zeer onvolkomen<br />
om de telling van de dagen iets overzichtelijker te maken. Wat wij wel wil-<br />
len hebben, zijn weken, en gedachtig aan ons principe om zoveel mogelijk het tientallige<br />
stelsel te gebruiken, zouden wij de week op tien dagen willen stellen. Het aantal rustda<br />
per week behoeft natuurlijk niet een te zijn, maar kan naar behoefte vastgesteld worden,<br />
Het grote belang van de week is, dat wij met behulp van deze doorlopende periode van<br />
gelijke duur een gemakkelijk hulpmiddel hebben om de dagen te tellen en te benoemen,<br />
Onze aardse week kent maar zeven dagen en dus moeten w daaraan toevoegen<br />
en benoemen. De laatste dag van onze week, zaterdag, is naar genoemd, en dus<br />
noemen wij de achtste dag Uranusdag, de negende Neptunusdag en de tiende Plutodag,<br />
Wij moeten nu de duur van het jaar zo regelen, dat dit een geheel aantal weken bevat, en<br />
dus het aantal dagen een tienvoud is. Daardoor zullen e data in verschillende jaren<br />
steeds op dezelfde werkdag valle moet dus 650 of 670 zijn, en<br />
wij zullen beide soorten jaren zo gemiddelde op de lange duur<br />
op 668-6 dagen uitkomt.<br />
Vijftig jaren tellen 33430 dagen gt in jaren van 660 en 670<br />
dagen indelen:<br />
33430 = 7(6 x 670 + 1<br />
Een periode van 50 jaren, of een pentakontade wordt verdeeld in zeven perioden van 7 jaren,<br />
heptaden genaamd, Elke heptade bevat zes ,*langee" jaren van 670 dagen en een i kort"<br />
jaar van 660 dagen. Na zeven heptaden volgt een lang jaar, en dan begint de cyclus opnieuw.<br />
Aangezien de duur van het ware jaar 668-6 dagen is. zal het eerste kalenderjaar 1,4 dag te<br />
lang duren. Na afloop van het tweede kalenderjaar is dit verschil 2,8 dagen geworden. en na<br />
het zesde kalenderjaar is het tot 8,4 dagen aangegroeid. Dan komt er echter een kort jaar<br />
van 660 dagen en aan het eind van de eerste heptade is de kalender slechts 0 2 dag <strong>voor</strong><br />
de ware dagentelling. Aan het eind van de zevende heptade, of het 49e jaar, is de tellinq<br />
volgens kalenderjaren 1,4 dag <strong>voor</strong> op de ware telling, maar aan het eind van de periode van<br />
50 jaren lopen beide tellingen weer precies gelijk.<br />
Aangezien wij niet aan seizoenen gebonden zijn, maakt het weinig uit, dat het ene jaar<br />
tien dagen langer is dan het andere. Men kan trouwens gemakkelijk <strong>voor</strong> elk jaar een correctiegetal<br />
aangeven om zo nodig de juiste telling te verkrijgen.<br />
De astronomen zullen in elk geval wel zorgen, dat hun chronologie in orde is, door de dagen<br />
vanaf een vastgesteld begintijdstip eenvoudig door te tellen; zoals wij dat op aarde doen<br />
volgens de Juliaanse aera. (Deze is zo genoemd naar de vader van een beroemd Leids geleerde<br />
uit de zeventiende eeuw, Julius Scaliger. en niet naar Julius Caesar). Scaliger koos<br />
als begindatum van zijn aera, maandag de eerste januari van het jaat 4713 V.C., welke dag<br />
het ranggetal nul kreeg.<br />
136
1<br />
gens deze telling is de le januari 1961: Juliaanse dag 2,437,301. Welke dag de astro--<br />
op Mars als eerste van hun aera zullen kiezen is nog onbekend. Misschien wel de<br />
e datum 28 november 1659 op welke dag Christiaan Huygens de eerste tekening van<br />
rvlakte van Mars maakte en daarmede <strong>voor</strong> het eerst de chronologie van Mars met<br />
de aarde verbond<br />
eval is de door mij <strong>voor</strong>gestelde Martiaanse tijdrekening <strong>voor</strong> het burgerlijke leven<br />
ig genoeg pas na ongeveer duizend jaren zal de fout een dag bedragen,<br />
economische leven op Mars zal zich niet als op aarde op maanden van ongelijke<br />
te maar op de weken van gelijke lengte baseren waarvan er altijd een vol aantal in een<br />
f en hoe men de Christelijke feestdagen in een jaar van 668 dagen zal inpassen is een<br />
oor de theologen. Evenals de vaststelling van de paasdatum op aarde is dit een onp<br />
dat zeer geschikt is om tot heftige disputen en tot uitingen van het bekende odium<br />
ogicum aanleiding te geven. Het zal niet gemakkelijk zijn een oplossing te vinden<br />
die alle geloofsrichtingen bevredigt.<br />
Wij zullen op Mars natuurlijk niet in de fout vervallen die wij op aarde gemaakt hebben<br />
door het eerste jaar van de jaartelling het rangnummer een te geven, Het eerste jaar van de<br />
Martiaanse jaartelling evenals de eerste week van elk jaar krijgt het rangnummer nul<br />
Men ziet dan direct aan de datum 0.53 8 dat dit de achtste dag van de 53e week van het<br />
lde jaar is o€ wel de 538e dag na het begin van de tijdrekening De datum 25.0.9 betekent<br />
t dit de negende dag van het 25e jaar van de tijdrekening is<br />
est ons nog het begin van het jaar vast te leggen,<br />
ij schreven reeds dat de op aaide aangenomen datum van 1 januari niet de meest logische<br />
is en dat men deze datum veel beter op 21 maart zou kunnen laten vallen<br />
Op Mars zullen we dan ook ongehinderd door aardse tradities een betere dag uitzoeken, Dit<br />
kan bij<strong>voor</strong>beeld de dag zijn dal de zon precies 180° verwijderd is van de meridiaan die<br />
men door een heldere vaste ster kan tiekken<br />
Daar<strong>voor</strong> is de ster Leonis genaamd Regulw zeer geschikt.<br />
Dit is een ster van<br />
eerste grootte welke een kleine eigenbeweging heeft (0 25' per jaar)<br />
en vrij ver namelijk 67 lichtjaren van ons verwijderd is waardoor de jaarlijkse parallax<br />
klein is n.1, O 049 . De ster staat .+ 0°27 van de aardse en --log6 van de Martiaanse<br />
ecliptica verwijderd, Het tijdstip van de jaarwisseling is volgens deze methode met een--<br />
voudjge hulpmiddelen steeds gemakkelijk en nauwkeurig te bepalen.<br />
Door prof, J, A. Pobjedonostsew doctor in de techniek Stalinprijswinnaar.<br />
In de laatste jaren worden in de Sowjet-Unie wetenschappelijke onderzoekingen verricht<br />
ontwerpen gemaakt en proeven genomen ter <strong>voor</strong>bereiding van vluchten van de mens in de<br />
' kosmische ruimte,<br />
oe volmaakt de verschillende tegenwoordige automatische installaties en apparaten <strong>voor</strong><br />
de bestudering van de ons omringende ruimte ook mogen zijn toch zullen ze de mens die<br />
ze bedacht en gemaakt heeft nooit geheel kunnen vervangen. Daarom zal de mens vroeger<br />
of later zelf het Heelal in moeten vliegen en daar aan het onderzoek deel moeten gaan nemen,<br />
Dat wil echter geenszins zeggen dat zodra de mens het wereldruim zal zijn binnenge-<br />
drongen de automaten hun betekenis verliezen, De rol van de automatische raketten bij het<br />
onderzoek van het Heelal en van de hemellichamen zal als <strong>voor</strong>heen zeer groot en belang-<br />
rijk blijven.
In overeenstemming met de algemene tendentie tot verhoging van de rol der automatie<br />
in het produktieproces en het wetenschappelijke werk zullen de automatische raketten trouwe<br />
helpers van de mens zijn bij het Heelal-onderzoek en op de afzonderlijke etappen daarvan.<br />
Sterker nog bij<strong>voor</strong>beeld bij het maken van een vlucht van de Aarde naar de Maan met een<br />
afgeremde daling op dit hemellichaam en bij de terugkeer naar de Aarde komt het doeltref-<br />
fend <strong>voor</strong> om niet alleen de start van de raket vanaf de Aarde en het in zijn baan brengen<br />
<strong>voor</strong> de vlucht naar de Maan te automatiseren maar ook heel de vlucht met inbegrip van het<br />
zacht neerdalen op het maanoppervlak. En dat heeft niet alleen betrekking op de onbemande<br />
raketten waar<strong>voor</strong> geen andere oplossing bestaat, Gezien het huidige ontwikkelingspeil van<br />
de elektronica en de rakettechniek is het niet nodig de mens de uitvoering toe te vertrouwen<br />
van de verantwoordelijke en ingewikkelde manoeuvre <strong>voor</strong> het zonder schokken dalen op een<br />
liemellichaam. De automatische besturing met gebruik van een radio-altimeter, computer en<br />
andere apparaten maakt de daling ontegenzeggelijk veel veiliger en beter, terwijl ook het<br />
brandstofverbruik lager is,<br />
Daarom zal het blijkbaar ook doeltreffend zijn om tevens de start vanaf de Maan en de lan-<br />
ding van de raket bij de terugkeer op de Aarde geheel te automatiseren, onafhankelijk van<br />
de samenstelling van de nuttige lading.<br />
De grote snelheden en versnellingen tijdens de vlucht die eisen dat in een ommezien de<br />
beste oplossing wordt gevonden het ingewikkelde van de situatie. het ontoelaatbare v<br />
fouten en de onvolmaaktheid van de mogelijkheden van de mens als piloot verhinderen<br />
de raket met de hand bestuurd kan worden, Waarschijnlijk zullen de vlucht naar de Maan en<br />
de terugkeer naar de Aarde automat<br />
berekend program dat tijdens de vl<br />
an de raket op de<br />
seconden nodig is, En dat<br />
lle landing zonder schokken<br />
het besturingssysteem<br />
van seconden reageren<br />
moet,<br />
I-et is mogelijk dat zelfs de keuze van een goed landingsterrein <strong>voor</strong> de raket plaats zal<br />
kunnen vinden met behulp van automatische apparatuur die aan boord van de raket is aangebracht<br />
en die bij de nadering van het maanoppervlak de remmende raketmotoren zal bedienen,<br />
Voor het maken van de eerste Heelal-vlucht met een bemande raket moet een hele reeks<br />
van meest verschillende problemen worden opgelost, In het beginstadium van deze etappe<br />
bij het bedwingen van het Heelal zal de mens zich in dezelfde situatie bevinden als de<br />
ontdekkers van onbekende zeeen en oceanen tijdens het vroege ontwikkelingsstadium va1<br />
de mensenmaatschappij, Onwillekeurig vergelijkt men de stormen de riffen onder de waterspiegel<br />
de zandbanken en de onbekende stromingen de scheurbuik en de andere gevaren uit<br />
die tijd met de gevaren van de nog pas ter wereld komende ruimtevaart: de zomestromen<br />
zwermen meteoren radiatiegordels kosmische straling, gewichtloosheid enz<br />
Vóór een mens naar het Heelal zal worden gezonden moeten alle maatregelen zijn getroffen<br />
ter beveiliging van deze vlucht en ter verzekering van de on<strong>voor</strong>waardelijke behouden terugkeer<br />
van de mens naar de Aarde. Lichtzinnige jacht naar wetenschappelijke en technische<br />
sensaties is de Sowjet-Unie vreemd, temeer waar het een mensenleven geldt,<br />
Op het ogenblik wordt in de teclinisch- en populair-wetenschappelijke literatuur alsook<br />
in de schone letteren zowel in de USSR / zie b.v, de i Mededelingen van de Academie <strong>voor</strong><br />
Wetenschappen der USSR" de tijdschriften "Priroda'! / "De Natuur" /, "Naoeka i Zjiznj" /<br />
"De Wetenschap en het Leven" / en andere uitgaven / alsook in het buitenland op grote<br />
schaal de mogelijkheid van Heelal-vluchten van de mens besproken, Daarbij worden de<br />
138
moeilijkheden en de q~varen die de toekomstige ruimtevaarders op hun eerste reizen te<br />
wachten staan, in deta s #geanalyseerd Naast de verderfelijke invloed van de verschd-<br />
lende uitstralingen op<br />
t organisme van de mens wordt ook uitvoerig het meteoorgevaar<br />
behandeld Verschillende auteurs opperen daarbij soms volkomen tegenstrijdige inzichten<br />
Maar alles bij elkaar genomen kan men zich tot op zekere hoogte wel in deze kwestie<br />
oriënteren en de meest juiste richting bij dit werk kiezen.<br />
Zo zal men bij<strong>voor</strong>beeld bij het maken van vluchten in de kosmische ruimte het meteoorge-.<br />
vaar blijkbaar toch niet mogen verwaarlozen! De waarschijnlijkheid van een botsing van het<br />
ruimteschip met grote meteoren van het meteoriet-type is zo klein dat zij verwaarloosd kan<br />
worden Het uiterst fijne meteoorstof is niet gevaarlijk en bovendien wordt de interplanetaire<br />
ruimte er door de zonnedruk <strong>voor</strong>tdurend van gezuiverd, Maar de mi ote meteoren<br />
kunnen een zeker gevaar opleveren, De micro-meteoren worden in de on lijke nabijheid<br />
van de Aarde met behulp van hoogteraketten en kunstmatige aardsatellieten bestudeerd<br />
Ook <strong>voor</strong> het bepalen van de mogelijke afbrekende inwerking van me p de optische<br />
apparaten de zonnebatterijen en de constructiematerialen en de SQO lij tage die daar-<br />
bij optreedt wordt van Heelalraketten gebruik gemaakt, De passagierscabines kunnen door<br />
een voldoende stevige bekleding of door een afschermend schild tegen kleine meteoren be-<br />
schermd worden, De start van de jnlijk plaatsvinden op dagen<br />
dat de Aarde zich niet in de baa kometen bevindt. en bij<br />
berekening van de baan die de raket<br />
gen zal er rekening mee worden<br />
houden dat deze niet de baan van gen<br />
zal doorkruisen,<br />
e mate van gevaar die de meteoo<br />
lend en afhankelijk van<br />
de afmetingen en de aard van de d<br />
an afhankelijk of deze<br />
deeltjes van ijzer steen of een alsmede van hun snelheid<br />
ten opzichte van de raket en de dichtheid van de zwerm Er zijn enige honderden<br />
meteoorzwermen bekend die zich met omwentelingsperioden van &én tot 125 jaar en meer<br />
in elliptische banen om de Zon bewegen. Ook zijn de data van hun maximum bekend. d,w,z,<br />
de tijdstippen waarop de banen van de Aarde en van deze zwermen elkaar snijden, Op die<br />
dagen is het <strong>voor</strong> het ruimteschip veiliger om onder bescherming van de dampkring tegen de<br />
intensiefste meteoorzwermen op het A lak te blijven, Niet ieder jaar vliegt de<br />
Aarde door de kern van meteoorzwerm eten. en de tijd dat dit duurt is verschillend<br />
aangezien de doorsnee van de meteoorzwerm soms enige miljoenen kilometers bedraagt,<br />
Behalve de bestudeerde meteoorzwermen bestaan er ook nog niet bekende, wier baan die van<br />
de Aarde niet doorsnijdt, De raketten-verkenners van de interplanetaire ruimte moeten ook<br />
deze leemten in onze kennis helpen aanvullen.<br />
Onmiddellijk na afloop van de Grote Vaderlandse oorlog werd in de Sowjet-Unie een begin<br />
gemaakt met de praktische bestudering hoe dieren zich tijdens een vlucht in raketten ge-<br />
dragen,<br />
e loop van deze proefnemingen werd bestudeerd welke invloed op het organisme van de<br />
en zulke verschijnselen hebben als de lengteversnellingen die tijdens de aanloop van<br />
de raket optreden de gewichtloosheidstoestand na het uitschakelen van de raketmotoren<br />
de verschillende soorten radiatie enz.<br />
De proeven met dieren in het Heelal en met mensen in de labratoria hebben <strong>voor</strong> de weten-<br />
schap zeer veel waardevolle opgeleverd.<br />
Er is een geheel nieuw gebied van het weten ontstaan en wel de ruimtevaartgeneeskunde<br />
Parallel met de proefnemingen met dieren is in de laatste jaren ook de normale functionering<br />
gecontroleerd van een speciaal ingerichte hermetisch gesloten cabine met luchtgeneratie<br />
waarin de temperatuur de druk en het vochtgehalte op het nodige peil worden gehouden en<br />
andere accomodaties zijn,<br />
Het ingewikkeldste probleem was natuurlijk echter om het ruimteschip zelf te construeren,<br />
waarin <strong>voor</strong> een mens plaats zal zijn en <strong>voor</strong> al de installaties en apparaten die nodig zijn<br />
om hem normale levens- en arbeidsomstandigheden te verzekeren,<br />
139
Behalve genoemde installaties zal in de passagierscabine zeker ook een inrichting zijn<br />
<strong>voor</strong> behouden terugkeer ervan naar de Aarde<br />
En dat wil zeggen dat het gewicht van de cabine betrekkelijk groot zal zijn en dat de<br />
stuwraket die haar in haar baan in het Heelal zal brengen van overeenkomstige afmetingen<br />
en stuwkracht moet zijn.<br />
Zulk- raketten van een constructie met een zeer hoge gewichtsterugslag en die hoogelficignte<br />
motoren van groot vermogen hebben moeten van systemen <strong>voor</strong>zien zijn die<br />
een optimaal functioneren van de aggregaten garanderen en ook moet <strong>voor</strong> deze raketten<br />
van de meest perfecte systemen gebruik gemaakt worden <strong>voor</strong> de stabilisering en de besturing<br />
van de vlucht van de raket,<br />
De succesvolle vluchten van de Sowjet-raketten zijn geen uitzonderingsgevallen en geen<br />
toevallig suc ces uit een reeks van mislukte lanceringen maar het resultaat van een planmatige,<br />
systematische perfectionering van hun constructies,<br />
Precies in overeenstemming met het plan <strong>voor</strong> het maken van een ballistische raket van<br />
nog groter vermogen <strong>voor</strong> de lancering van zware spoetniks / d,w,z, van enige duizenden<br />
kilogfammen / en <strong>voor</strong> het uitvoeren van ruimtevluchten naar planeten van het Zonnestelsel<br />
werden in januari en juli van dit jaar in de Sowjet-Unie proeven genomen met de<br />
lancering van nieuwe grote meertraps-dragerraketten <strong>voor</strong> het onderzoek van de Kosmos<br />
Na een vlucht over een afstand tot aan 13,000 kilometer vanaf de start kwamen de raketten<br />
rnet buitengewone nauwkeurigheid neer in het gebied dat in het centrale verlaten deel v<br />
de Stille Oceaan op het watervlak was afgebakend,<br />
Op 15 mei 1960 werd een ruimteschip van totaal 4 540 kilo ongerekend het gewicht van de<br />
laatste trap van de raket die hem op zijn vlucht om de Aarde vergezelde, in de ronde baan<br />
van een aardsatelliet gebracht.<br />
Aan boord van dit Spoetnik-schip bevonden zich een hermetisch-gesloten cabine van ongeveer<br />
2,s t met een last waarmee het gewicht van een mens werd nagebootst en alle <strong>voor</strong><br />
de vlucht van een mens nodige installaties Bovendien voerde het verschillende apparatuur<br />
mee waarvan het gewicht de voedingsbronnen incluisv 1477 kilo bedroeg<br />
De lancering werd ondernomen met het doel om de constructie af te werken en te controleren<br />
van een Spoetnik-schip dat de nodige <strong>voor</strong>waarden garandeert <strong>voor</strong> een vlucht van<br />
de mens in het Heelal, <strong>voor</strong> een betrouwbare besturing tijdens de vlucht en <strong>voor</strong> terugkeer<br />
naar de Aarde,<br />
Zo werd een begin gemaakt met het ingewikkelde werk om betrouwbare ruimteschepen te<br />
maken die een veilige vlucht van de mens in de interplanetaire ruimte verzekeren,<br />
Ook was het de bedoeling met dit Spoetnik-schip dat de hermetisch gesloten cabine zich<br />
van de Spoetnik af zou scheiden en dat zij in hun baan geremd zouden worden teneinde<br />
de vlucht om de Aarde te beeindigen, Indien met behulp van raketmotoren de Spoetnik in<br />
zijn baan een zekere impuls zal worden gegeven die tegengesteld is aan de richting van<br />
zijn beweging en de snelheid van zijn vlucht daarmee enigszins zal worden afgeremd, dan<br />
zal de Spoetnik snel hoogte verliezen en na de dichte dampkringslagen te zijn binneng<br />
drongen verbranden indien niet desbetreffende <strong>voor</strong>zorgsmaatregelen worden getroffen.<br />
Bij de onderhavige lancering / van de 15e mei j.1. dus / werd niet in een behouden terugkeer<br />
van de hermetisch gesloten cabine naar de Aarde <strong>voor</strong>zien.<br />
Nadat de betrouwbaarheid van de functionering van de cabine, alsook haar afscheiding<br />
van het Spoetnik-schip gecontroleerd waren begonnen de cabine en ook het Spoetnikschip<br />
zelf op een commando vanaf de Aarde te dalen en beeindigden zij hun bestaan bij<br />
het binnendringen in de dichte dampkringslagen.<br />
De zegetocht van de wetenschap en de techniek die ongeveer drie jaar geleden met de lancering<br />
van de eerste kunstmatige aardsatelliet door de Sowjet-Unie begon” is op 20 augustus<br />
1960 bekroond met de oplossing van de taak van een vlucht van levende wezens in de<br />
kosmische ruimte om de Aarde en hun behouden terugkeer naar de Aarde.<br />
1.10
Vm welk praktisch belang kunnen verdere kosmische raketonderzoekingen zijn en hoe kun-.<br />
nen zij plaatsvinden? Dat is een vraag die op het ogenblik de meeste mensen bezighoudt,<br />
Natuurlijk is het moeilijk om op dit moment alle eventuele <strong>voor</strong>uitzichten te overzien die<br />
zich <strong>voor</strong> de wetenschap kunnen openen na de bewerking en samenvatting van de reeds verkregen<br />
resultaten alsook van de resultaten die bij volgende experimenten kunnen worden<br />
verkregen Het aantal kan hier in een volkomen onverwachte kwaliteit omslaan<br />
Op grond van de uitlatingen van verschillende auteurs die zich in de Sowjet-pers hebben<br />
uitgesproken kan men zich deze perspectieven als vole <strong>voor</strong>stellen.<br />
In de naaste jaren zullen de ontwikkeling van de rakettechniek en de bestudering en bedwinging<br />
van het Heelal zich waarschijnlijk ontwikkelen langs drie hoofdlijnen die zich<br />
nu al volkomen duidelijk aftekenen, De eerste richting houdt verband met het maken van<br />
een aantal aardsatellieten van verschillend gewicht verschillende omvang en verschillende<br />
bestemming, Zoals nu wel ieder duidelijk zal zijn is de betekenis van zulke spoetniks<br />
<strong>voor</strong> de verruiming van onze kennis van de Aarde en het daaraan grenzende deel van de<br />
kosmische ruimte uiterst groot,<br />
De verdere ontwikkeling in deze richting zal waarschijnlijk leiden tot de aanleg van rijkelijk<br />
geoutilleerde onservatie-spoetniks die ware stations buiten de Aarde zullen zijn en<br />
ruimte-laboratoria en observatoria Mettertijd zullen die stations aanvullende functies<br />
kunnen verrichten verband houdende met de bedi van de interplanetaire vluchten<br />
die door ruimteraketten zullen worden gemaakt.<br />
De gemiddelde hoogte waarop deze spoetniks zich boven het Aardeoppervlak zullen bevinden<br />
zal blijkbaar ahmgen van de bestemming ervan en van de aard van de zich aan<br />
boord ervan bevindende installaties I Deze hoogte kan variëren van enkele honderden kilometers<br />
tot aan duizenden en zelfs tienduizenden zoals bijveelbeeld <strong>voor</strong> de stations die<br />
de ruimteraketten op hun interplanetaire reizen zullen bedienen.<br />
De tweede lijn of richting bij de bestudering en bedwinging van het Heelal houdt verband<br />
met onze natuurlijke satelliet - de Maan.<br />
In sommige artikelen wordt de mening geuit dat het doeltreffend zou zijn om een kunstmatige<br />
trawant van de Maan te scheppen die per radio onafgebroken met de Aarde in verbinding<br />
zou staan.<br />
Zij vluchten van raketten in de richting van de Maan gelukt het gewoonlijk de kosmische<br />
ruimte met alle daarin optredende verschijnselen binnen een radius van ongeveer een<br />
half millioen kilometer van de Aarde nauwkeurig te onderzoeken<br />
Zoals de succesvolle vlucht van kosmische Sowjet-raketten heeft aangetoond werd de<br />
radioverbinding betrouwbaar in stand gehouden op een afstand van ongeveer een halve<br />
millioen kilometers van de Aarde, en nu is het duidelijk geworden dat ook over een veel<br />
grotere afstand de verbinding tot stand gebracht kan worden,<br />
De bestudering van de Maan kan wezenlijk worden uitgebreid door op het maanoppervlak<br />
wetenschappelijke installaties met telemetrische en televisie-instrumenten te plaatsen<br />
en een radiostation <strong>voor</strong> de verbinding met de Aarde en het doorgeven van de wetenscha<br />
pelijke waarnemingen, Daar<strong>voor</strong> moet de taak worden opgelost van het veilig op het maanoppervlak<br />
laten neerdalen van containers met apparaten.<br />
Het ontbreken op de Maan van een dampkring in een mate die van praktische betekenis<br />
zou kunnen zijn eist dat gebruik gemaakt zal worden van het werk van de raketmotoren van<br />
de laatste trap van de raket of van speciale afremmende raketmotoren om te verzekeren dat<br />
de snelheid waarmee de raket de Maan nadert gedempt zal worden en de landing geleidelijk<br />
genoeg zal plaats vinden om de apparatuur behouden te doen neerkomen.<br />
Voor' zo'n vlucht moet de raket eerst een snelheid bereiken die dicht bij de tweede kosmische<br />
snelheid ligt teneinde de Maan te bereiken / wenselijk is dat die snelheid enigszins<br />
overtroffen zal worden teneinde de tijd die de vlucht inneemt aanmerkelijk te bekorten<br />
maar daarna moet de snelheid met ongeveer 3 km/sec. verminderd worden om de landing op<br />
het maanoppervlak zonder schokken te doen plaatsvinden,<br />
1 42
heeft en er geen water wordt am te nemen dat de structuur<br />
en de gletchers overheen zijn kom<br />
ring met het veilig op de Maan late<br />
e noodzakelijk zijn om de mens een v<br />
aat moet zijn om een equivalente totaalsnelheid o<br />
eer gelijk staat met de derde kosmische snelheid<br />
arde het geval is,.<br />
ers met auto-<br />
met de <strong>voor</strong>raden brandstof naar de Maan te brengen die nodig zijn <strong>voor</strong> het tanken van de<br />
raket <strong>voor</strong> deze naar de Aarde terugkeert,<br />
veilig op het maanoppervlak zal landen, Na de uitvoering van het program van onderzoe-<br />
treffend blijken te zijn om gelijktijdig twee maanraketten’’ uit te zen<br />
om de Maan heen <strong>voor</strong>afgaan met landing op de<br />
te verwerkelijken en minder moeilijk uit te voer<br />
wetenschappelijke mogelijkheden biedt,
DF: &.de richting bij de bestudering en de bedwinging van het Heelal heeft betrekking op<br />
de bestudering van de planeten van ons zonnestelsel Op het ogenblik kan de <strong>voor</strong>bereiding<br />
plaatsvinden <strong>voor</strong> vluchten van ruimteraketten ter verkenning van lvlars en Venus -<br />
de liet dichtst bij ons staande planeten Dat zulke vluchten vanuit energetisch oogpunt<br />
volkolnen binnen het bereik van de huidige ontwikkeling van de rakettechniek liggen is al<br />
Dewezen door de eerste interplanetaire vlucht van een kosmische Sowjetraket die op 2 janu<br />
ari 1959 startte aan de Maan <strong>voor</strong>bijvloog en de baan van Mars tegemoet ging, Het doel<br />
van de eerste interplanetaire vluchten is zo dicht mogelijk bij de te onderzoeken planeten<br />
te komen teneinde hun eigenschappen te bestuderen en daarna als de ruimteraket weer<br />
in de buurt van de Aarde zal komen de resultaten van de waarnemingen naar onze planeet<br />
.door te zenden, De interplanetaire vluchten zullen van lange duur zijn, Zelfs de vluchten<br />
?aar de dichtstbijstaande planeten zullen met de terugkeer naar de Aarde jaren duren.<br />
-<br />
->e duur van de vluchten zal wezenlijk bekort kunnen worden als de snelheid ervan verrioogd<br />
zal worden door het gewicht aan nuttige lading te verminderen. Maar het kiezen<br />
van deze weg zou tot vermindering van de wetenschappelijke waarde van het experiment<br />
kunnen leiden Er rekening mee houdende dat deze vluchten naar de planeten de eerste<br />
interplanetaire vluchten zijn moeten wij ons niet laten afschrikken door de duur ervan.<br />
3ij de verdere ontwikkeling van de rakettechniek en hoofdzakelijk wanneer er raketliotoren<br />
zullen worden gemaakt waarin van nog machtiger energiebronnen gebruik za<br />
den gemaakt dan dit bij de tegenwoordige raketmotoren het geval is zullen zich nie<br />
iiogelijkheden openen. De vluchten naar de planeten zullen minder tijd vergen e<br />
van de rationele starttijd zal minder beperkt zijn, Het is van nut om eraan te herinneren<br />
dat de eerste reis om de wereld door de expeditie van Magalhaen in drie jaren werd gei-iiaakt<br />
en met grote moeilijkheden en ontbvringen gepaard ging, Meer nog alle reizen om<br />
de wereid tot aan het begin van deze eeuw namen ongeveer evenveel tijd in beslag in<br />
ieder geval waren jaren ermee gemoeid. In onze tijd kan deze weg met een vliegtuig in<br />
twee--drie etmalen worden afgelegd en zo nodig zelfs nog sneller De rakettentechniek<br />
echter heeft het mogelijk gemaakt om in twee uur om de Aarde te vliegen, Over de duur<br />
van de interplanetaire vluchten sprekende mag men niet vergeten dat de routes ervan<br />
+ionderden millioenen en zelfs miljarden kilometers lang zijn,<br />
:Iet is een absolute <strong>voor</strong>waarde <strong>voor</strong> het. verder doordringen in het Heelal dat heel de ruimte<br />
in de buurt van de Zon zowel wat de binnenste als wat de buitenste planeten betreft<br />
met automatische verkenner-raketten gesondeerd en bestudeerd zal worden, In dit opzicht<br />
is het ongetwijfeld ook van belang om een aantal zich in verschillende <strong>voor</strong>uit begaalde<br />
banen bewegende kunstmatige zonnesatellieten te scheppen die van meetinstruinenten<br />
zijn <strong>voor</strong>zien en van een permanent werkend radio-station dat zijn strocm krijgtt<br />
van zonnebatterijen<br />
De taken op het gebied van de bestudering en bedwinging van het Heelal eisen in de<br />
eerste plaats onafgebroken <strong>voor</strong>uitgang van de rakettechniek en dat nog effectiever r<br />
Ten met een groter startgewicht zullen worden gemaakt hetgeen alleen mogelijk is ond<br />
<strong>voor</strong>waarde dat met succes stuwinstallaties van nog groter vermogen en met een verloogde<br />
soortgelijke tractie-capaciteit geconstrueerd zullen worden,<br />
iovendien moeten de stabilisatie- en besturingssystemen van de raketten worden geper.<br />
fectioneerd alsook heel het ingewikkelde complex van installaties op de Aarde die de<br />
<strong>voor</strong>bereiding en het doen plaatsvinden van de start verzorgen,<br />
Slechîs langs deze weg kunnen de <strong>voor</strong>waarden worden geschapen <strong>voor</strong> een succesvol<br />
idoordringen in het Heelal Slechts door gebruik te maken van zware ruimteschepen met<br />
voldoende nuttige lading kunnen met succes en met goede <strong>voor</strong>uitzichten de taken worden<br />
opgelost van de bestudering en de bedwinging van de ons omringende kosmische ruimten,<br />
Terwijl !&E Tsiolkowski aun het einde van de vorige en in het begin van deze eeuw iii<br />
zijn !rlassieke werken met een ongekende breedte van inzichten en een treffende vermetelheid<br />
de weg beschreef <strong>voor</strong> een geleidelijke bestudering en bevolking van de kosmische<br />
ruimte hebben de Sowjetgeleerden en -constructeurs die zich aan dit probleem wijden<br />
de door Tsiolkowski begonnen zaak waardig <strong>voor</strong>tgezet Wij staan pas aan het begin vun<br />
de weg naar het binnendringen in de oneindige uitgestrektheden van de ons omgevende<br />
wereldruimte, En deze weg is oneindig, evenals de <strong>voor</strong>uitgang van de mensheid zelf,