Download complete editie als PDF - Twijfel

materialen, politieke belangen, biomassa, talige stromen,
geldstromen, (on)mogelijkheden van bouwmaterialen en technieken,
zwaartekracht, enzovoorts.
Deze stromen zijn onderhevig aan processen van selectie en
variatie: we nemen x wel en y niet. Van alle mogelijke combinaties
van krachten (geld, ruwe materialen, kennis, biomassa) ontstaat
een cluster van combinaties die waarschijnlijker zijn dan andere.
Welke combinatie zich zal actualiseren ligt niet van tevoren vast.
Volgens De Cauter legt het kapitalistisch systeem de krachten
die voorafgaan aan een mogelijke combinatie meer en meer vast.
Door het opslokkende kapitalisme verdwijnt de variatie. Maar
de voorafgaande stromen bestaan enkel uit variatie. Zonder die
stromen kan er niks nieuws gebouwd worden!
De Cauter stelt, vertaald in deleuziaans-cachiaanse termen,
dat kapitalisme een grootheid is die als causale machtsfactor in
die stroom een vorm aanbrengt. Maar die stroom van stromen organiseert
zichzelf en heeft genoeg aan zichzelf: de architecturale
kennis in de architect is óók een stroom die zichzelf organiseert.
Als architect probeer je dan ook door dat landschap van mogelijkheden
te manoeuvreren en aan te sturen op de ene dan wel de
andere vorm.
Chaotische krachten worden volgens Cache iedere keer
opnieuw gekaderd in het bouwproces. Kaderen gaat dan ook
om richting geven. Dit impliceert dat er geen absoluut oordeel
wordt gegeven over hoe het eindproduct van het proces eruitziet.
In het kaderen is er een constante poreusheid, een communicatie
met datgene wat niet wordt gekaderd, dat geen richting krijgt.
Cache stelt dat kaderen behoort tot een veld dat vooraf gaat aan
de identitaire wereld waar combinaties van krachten zich reeds
hebben geactualiseerd; de bestaande architectuur. In plaats
van een lineair verband te leggen tussen de uitwassen van het
kapitalisme en haar realisatie in de bouwkunde ziet Cache een
veld van potenties dat voorafgaat aan de actuele stad. In het
kaderen van de chaos met het zich ontvouwende bouwplan, ligt
nog niet besloten hoe een architectonisch ontwerp of stad er
uiteindelijk uit zal zien. Het veld van potenties dat voorafgaat
aan de architectuur en de oneindige oriëntaties die kunnen
worden ingenomen, maken dat het produceren van iets nieuws
bij Cache veel waarschijnlijker is dan bij De Cauter, die slechts
spreekt over een reeds geactualiseerde stand van zaken waarbij
één oorzaak wordt gegeven: het kapitalisme als politieke kracht.
Architectuur en het kader gaan volgens Cache over het
interval, een notie overgenomen van Eugène Dupréel. Het interval
is een moment dat altijd een onderdeel is van causaliteitsrelaties.
Tussen oorzaken en gevolgen zit altijd een proces. Een onderdeel
van dit proces noemt Dupréel het interval. Het interval is een
moment van onbepaaldheid, een moment waarin onverwachte
krachten werkzaam kunnen worden: er is met het interval een
mogelijkheid tot een onverwachte gebeurtenis. Dit is het concept
waar wat Cache betreft architectuur over gaat: «Architecture
would be the art of introducing intervals in a territory in order to
construct frames of probability.» iv De architect zou niet moeten
werken met een rigide blauwdruk (een representatie) van het te
onderwerpen landschap, maar zou de nerven ervan moeten volgen
en zo bouwkundig moeten aansturen op het onwaarschijnlijke,
het nieuwe, het onherkenbare. Het interval moet als niets anders
worden gezien dan als (on)waarschijnlijkheid. Architectuur
als stroom van kennis produceert derhalve een richting in het
interval, waardoor de waarschijnlijkheid richting krijgt. Door
het kaderen worden bepaalde gebeurtenissen waarschijnlijker
dan andere, al is een onverwacht moment nooit uit te sluiten,
zo stelt Cache. Met het interval wil Cache uitdrukken dat een
oorzaak nooit een direct gevolg heeft: altijd zit er een min of
meer chaotisch moment van onbepaaldheid tussen. Het beeld
dat door de architectuur wordt geconstrueerd is nooit een
statisch gegeven, een werkelijke representatie van wat het zal
worden. Cache stelt dat in het identitaire en representationele
denken geen plaats is voor het interval omdat er sprake is van een
30 {stedelijke} twijfel
liever cache 31