de BiograFie - Pauw & Witteman

560 h e l d e n e p o s
onsterfelijkheid, een status die hem vervolgens zowel
maatschappelijk als wat vrouwen betreft van alle ge-
makken zou voorzien.
Het leek alsof Schenk zijn eigen heldpotentie niet he-
lemaal vertrouwde –en daarmee zaaide hij ook twijfel
bij de tot verering bereid zijnde achterban. Bij mij dus.
Kees Verkerk was mijn held niet. Jan Janssen won de
Tour, maar was mijn held niet. Zelfs Johan Cruijff was
mijn held niet. Ik vroeg van een held meer dan win-
nen, al wist ik niet precies wat nog meer dan. Maar het
had met een gevoel van verwantschap te maken. Iets in
de woorden van de held, in zijn ogen desnoods, moest
op enige verwantschap duiden. Ik wilde iets herken-
nen, in de held. Die moest uit een andere wereld ko-
men, maar tegelijkertijd in die van mij kunnen neerda-
len –niet letterlijk, maar in de geest. Ik moest kunnen
dromen over de held in ons huis. Hoe hij op de bank
zat en een kopje thee dronk.
Met Cruijff kon ik me dat niet voorstellen, met Jans-
sen en Verkerk ook niet –al hadden we dan ook een
orgel waarop Kees eventueel een liedje had kunnen
spelen.
Eigenlijk had ik het maar met één man. In wie ik mijn
eigen verlegenheid herkende, mijn eigen terughou-
dendheid, mijn wat gebrekkige sociale vaardigheden.
Een man die ik langzaam zag veranderen -zodat er ook
voor mij hoop was.
En een man die begon te winnen.
Het werd 1970. In 1970 was ik dertien.
In 1970 had je ook Cruijff en het wereldkampioen-
schap voetbal, met de grote Brazilianen Pelé, Tostao,
Jairzinho, Rivelino en vooral Gerson. Feyenoord won
de Europa Cup met Kindvall en Israel. Mohammed
Ali maakte zijn comeback en Joop Zoetemelk werd
voor de eerste keer tweede in de Tour. Het was een
mooi jaar om dertien te zijn, bezeten van sport en op
zoek naar helden. Ze vielen uit de boom als eikels in
de herfst.
En toch was er maar één echte.
Ard Schenk werd wereldkampioen in 1970 (Oslo), 1971
(Gothenburg) en 1972 (Oslo). In 1972 won hij bij de
Olympische Winterspelen de gouden medaille op de
1500, de vijf en de tien kilometer. Het mooiste vond ik
die laatste overwinning. Ard Schenk had zich in de
laatste groep laten indelen, om Kees Verkerk een gro-
tere kans op de gouden medaille te geven –het weer
zou later op de wedstrijddag verslechteren.
Maar Schenk versloeg zichzelf en zijn streven –en won.
Kees Verkerk had zijn race in een aangenaam zonnetje
en met een koel rugwindje afgewerkt en leek op weg
naar de overwinning. Tot Schenk van start ging, in een
onmenselijke sneeuwjacht op schuurpapier-ijs. Al-
thans, zo vertelde de radioreporter het –ik heb die race
niet live op televisie gezien.
Ik wist dat het niet uitmaakte. Ze hadden hem op
klompschaatsen kunnen zetten, ze hadden de ijslaag
Ard Schenk, held van Oslo, op de plek waar hij zich thuis voelde, Bislett.
van het beton kunnen verwijderen –dan nog had
Schenk gewonnen. Schenk, die in al zijn genereuze
grootmoedigheid had besloten de gouden medaille
aan zijn vriend te laten, kón niet meer verliezen. Hij
wist gewoon niet meer hoe het moest. Hij remde bij
waar hij kon, hij zette een paar rondjes af met één
been, hij zwaaide naar Japanse meisjes langs de kant en
begon een praatje, hij reed een stukje achterstevoren en
stak een sigaret op: maar hij won gemakkelijk.
Ard Schenk had een staat van genade bereikt die later
alleen Eric Heiden en Johan Koss ook zouden ervaren.
Geen wonder dat zijn Olympische goldrush hem niet
zoveel deed, zoals hij later zou verklaren. Als de din-
gen te gemakkelijk je kant opkomen, is er geen bal
meer aan.
Dat hij even later voor de derde achtereenvolgende
maal wereldkampioen werd en alle vier de afstanden
van de Grote Vierkamp won, beroerde hem meer.
h e l d e n e p o s 561