Zedenangst. Het verhaal van Oude Pekela - History of Social Work

nek. Wat ze die kinderen allemaal hebben laten doeni Sado-spelletjes met
het UltClIUkken van peUken, stokken en Wle weet wat nog meer." 14
De suggestie dat dergelijke dreIgementen kleme kinderen zo ver kunnen brengen
dat zij akelige, traumatIsche aspecten van hun ervarmg voor ZIch houden,
scbrijft hun een cognitieve beheersing van het gedrag toe die zij nog niet bezaten.
Het IS JUIst typerend voor een kind dat het die ervaringsaspecten die de
meeste ind.ruk: hebben gemaakt, !ermt gooit' zonder dat het daar van te voren
over nadenkt.
Dezelfde geleidelijke escaiatie vond plaats in de verhalen die de kinderen op
schaal vertelden. De leidster:
"Aan het begm van het verhaal leek het erop aisof ze naar een ieUk feestje
waren geweest. 'ZJ:, hadden ijs en snoep genegen en er was een overvloed
aan speelgoed. Maar later kwamen de nare verhalen. En dan vertelden ze
over mishandelingen en seKsuele daden die er verricht werden." 14
In vrijwel alle gevallen van veronaersteld seksueel misbruik is hetzelfde patroon
terug te vmden. Naarmate de verhalen van de kinderen meer bizar worden,
nemen angst, woede en verontwaardiging toe. Ouders gaan allerleI gedragskenmerken
als signalen van miSbruik mterpreteren en bevestigen
daannee steeds weer hun diepste angstgevoelens. Zedenangst plaveit de weg
naar een volledige ontplooiing van massahysterie. Een van de symptomen van
een verstoorde gemoedstoestand is het In toenemende mate vertellen van overdIeven
verhalen en hyperbolisch taalgebruik. Ouders bleken ziCh opeens voorvallen
te 'herinneren' die ten tijde van de vermeende ontucht zouden hebben
plaatsgevonden. Het is bovendien opvallend dat naarmate de tijd verstreek, de
verhalen erger werden.
De beloning voor een verzonnen verhaal kan op verschillende manieren plaats
vmden. De kleuterleidsters bijvoorbeeld gaven mdividuele aandacht aan die
kinderen die aangegeven zouden hebben dat zij met de kinderlokkers waren
meegegaan:
.. Die namen we apart en in de dagen erna probeerden we ze spelenderwijs
aan het praten te krijgen." 11
Andere kinderen hebben dat ongetwijfeld bemerkt en de non-verbale boodschap
opgepakt. Zij wilden er ook bij horen. Weken later trachtte de kleuterleidster
nog steeds systematisch verhalen uit de kinderen te krijgen:
112
"Dag en nacht ben ik beZIg geweest om alles op een rijtje te zetten. Ik maakte
een lijstje van kinderen die er bij betrokken zouden kunnen zijn, als ik
weer eens met een aantal van hen had gesproken. Dat lijstje groeit en groeit.
In het begin waren het er vier. Nu zijn het er al meer dan dertig. En WIe weet
komen er nog een paar bij." 14
Het vreemde gedrag van zowel ouders als kleuterleidsters moet de kinderen in
verwarring hebben gebraCht en tot aanzIenlijke spanrung hebben geleid. De
leidster gebruikte haar interpretatie van het gedrag van de kinderen om haar
geloof in het seksueel-mlsbruikverhaal te bevesngen.
"Ze vertellen mets en verraden elkaar met. omdat ze zich bedreIgd voelen.
TOCh willen ze af en toe lets kwijt. Als ik alleen met ze ben, zeggen ze wel
eens: 0 jajuf, dat IS er ook nog gebeurd." 11
Zij had met m de gaten dat het gestoorde gedrag van de kinderen het gevolg
was van haar eIgen vraaggesprekken met hen.
"Nu de lànderen hun verhaal verteld hebben zie je verschillende reacties.
Sommigen waren erg opgelucht. Die begonnen te huilen. Die waren blij dat
ze het kwijt waren. Maar anderen zijn nog steeds bang. Die zeiden: juf, nu
ga je me niets meer vragen. hè?" 14
In feite duidden het huilen en de angst van de kinderen erop dat zij flink overstuur
waren en wanhopig prObeerden haar te laten merken dat zij niet steeds
opnieuw over de kinderlokkers moest beginnen.
Ondervraging door de politie
Gedurende de eerste dagen van de ontstane CriSlS werkte de politie nauw samen
met dokter Jonker. De kinderen vertelden hun verhaien en noemden daarin
de namen van weer andere kinderen, die daarna door dokter Jonker of door
de politie werden ondervraagd. Mevrouw de Haan, moeder van Michiel (6):
,,De politie heeft hem één keer ondervraagd. Maar dat was van 's morgens
half elf tot 's middags kwart over een. Michiel heeft vreselijk gehuild, want
ze stelden steedS maar weer dezelfde vragen. Ze hebben Iedere keer gevraagd
of hij wel eens bij Marcei en Denms had gespeeld. Hij was daar vrij
vaak. ( ... ) De politie had toen ook nog tegen hem gezegd: 'Maar wat gebeurde
er toen die eerste keer?' Toen zei ltij: 'Ik weet niet wat er is gebeurd.'
'Wat heb je toen gezien tussen die heg?' 'Ja, ik heb niks geZIen tussen die
heg.' Dus dat soort vragen; dat kwam Iedere keer weer terug. Dus ze gmgen
door van half elf tot kwart over een. Zonder pauze.
Ze begonnen nog een keer ergens anders over te praten. Over politie-agent
zijn en of hij dat wel leUk vond. Of hij later OOK politie-agent wou worden.
En als hij de politie wou helpen dan zou hij alles vertellen aan de politie. Iedere
keer kwam het dus op dezelfde vraag terug: wat IS er toen gebeurd, die
113