Kennis door verbinding - Vereniging van Nederlandse Gemeenten

De krimpparagraaf
De werkgroep Financiën van het NNB hee de tijdelijke krimpmaatstaf in het
gemeentefonds geëvalueerd. Voor de periode 2011-2015 hee een herverdeling
plaatsgevonden die de gemeenten in de drie krimpregio’s voor ruim 14 miljoen euro
compenseert. Het gaat om gemeenten die hun inwonertal de afgelopen 7 jaar met
meer dan 1 procent hebben zien teruglopen. Doel is de nadelige gevolgen van
bevolkingsdaling deels op te vangen en om noodzakelijke herstructurering door te
voeren.
De betrokken gemeenten is verzocht een krimpparagraaf in hun begroting en jaar-
rekening opnemen, als instrument om een integrale visie te formuleren op krimpaanpak.
De vorm waarin ze dat doen is niet voorgeschreven. Onderzoek laat zien dat gemeentelijke
krimpparagrafen in 2011 (het eerste jaar) qua lengte en diepgang sterk verschillen.
Veelal beschrijven ze thema’s (wonen, onderwijs, voorzieningen), maar is niet duidelijk
welke extra kosten of verminderde inkomsten zijn toe te schrijven aan bevolkingsdaling.
De werkgroep Financiën van het NNB stelt dat het zeer moeilijk is om per jaar te bekijken
welke kosten of minder opbrengsten speciek aan krimp zijn toe te schrijven. Desondanks
vindt de werkgroep de paragrafen teleurstellend. De extra middelen zijn vaak aangewend
als algemeen dekkingsmiddel, zonder directe relatie met krimpgerelateerde inspanningen.
De conclusie luidt: ‘De krimpparagrafen bevaen te weinig informatie die gebruikt
kan worden voor een evaluatie van de krimpmaatstaf.’ Maar omdat het een nieuw
instrument is en omdat het om het eerste jaar ging, moet aan gemeenten tijd en ruimte
worden gegund om tot een betere invulling te komen. Essentieel is volgens de werkgroep
dat ‘de krimpparagraaf een directe relatie dient te leggen tussen extra nanciële en
beleidsmatige inspanningen en bevolkingsdaling’. De werkgroep adviseert gemeenten
om zich te beperken tot een klein aantal thema’s en om in de krimpparagraaf tevens een
doorkijk van de eecten van de geprognosticeerde bevolkingsontwikkeling voor de
langere termijn op te nemen. Voorgesteld worden drie beleidsterreinen: riolering,
huisvesting basisonderwijs en openlucht sportaccommodaties.
Bij een dalende bevolking moeten de rioleringslasten per huishouden stijgen, want
de kosten blijven gelijk en gemeenten hanteren kostendekkende tarieven. Bij de huisvestingskosten
voor het basisonderwijs moeten stijgende lasten per leerling zichtbaar
worden. Bij buitensportaccommodaties moet een lastenverschil (na enkele correcties
op landelijke ontwikkelingen) zichtbaar worden bij dezelfde gebruiksintensiteit.
NNB | 41