MDF Manual NL - SpanoGroup

20
5. Bewerking
Bij de bewerking van MDF wordt best rekening
gehouden met mogelijke dimensionele
schommelingen, veroorzaakt door verandering
van het evenwichtsvochtgehalte in de MDF.
Maatvastheid van MDF kan bekomen worden
door de MDF te bewerken en te verwerken bij
een vochtgehalte dat zo dicht mogelijk bij het
te verwachten evenwichtsvochtgehalte ligt. Dit
evenwichtvochtgehalte is sterk afhankelijk van de
relatieve luchtvochtigheid en temperatuur van de
omgeving waarin het materiaal wordt verwerkt.
5.1. Zagen
MDF kan zowel met de hand als machinaal gezaagd
worden, zonder dat het materiaal splintert of dat
vezels uit de plaat losgerukt worden. Voor manuele
bewerkingen wordt een zaag met fijne tanden
aanbevolen, terwijl voor machinale toepassingen de
zaagbladen, die normaal voor spaanplaten geschikt
zijn, voor het zagen van MDF kunnen ingezet
worden.
Daartegenover staat dat de hoge volumieke massa
van bepaalde MDF-platen, in combinatie met het
voorkomen van hars als bindmiddel, ervoor zorgt
dat MDF iets meer slijtage van de gereedschappen
veroorzaakt dan bij het zagen van massief hout. Daar
waar voor klassieke machinale houtbewerkingen
HSS- snijgereedschap (Hochleistungsschnellstahl)
gebruikt wordt, is het bij het verwerken van MDF
bijgevolg aan te bevelen speciaal gereedschap te
gebruiken, nl. van hardmetaal (HM), ook Wydia ® of
Hartmetall genoemd.
Omwille van de langere standtijd (de tijdspanne
tussen twee slijpbeurten) kan bij het verwerken van
grote hoeveelheden MDF het economisch zinvol zijn
te werken met zaagtanden uit polykristallijne diamant
(PCD), ondanks de hogere kostprijs.
Voor ingewikkelde vormen en patronen kunnen ook
hoog energetische laserstralen aangewend worden,
op voorwaarde dat verkoolde delen (brandvlekken)
toegelaten zijn of verwijderd kunnen worden door
schuren.
Diameter
zaagblad
(mm)
Op basis van onderzoek en de opgedane ervaring
kunnen enkele algemene aanbevelingen gegeven
worden om gladde oppervlakken en zaagranden te
bekomen, alsook de levensduur van het gereedschap
te verlengen.
5.1.1. Toerental
Een correcte instelling van het toerental verzekert de
optimale werking en standtijd van het gereedschap.
Het op elk zaagblad vermelde maximale toerental
mag in geen enkel geval overschreden worden.
5.1.2. Snijsnelheid
De snijsnelheid (V c ) is de weg die de punt van een
snijkant met de grootste snijcirkelmiddellijn aflegt
in m/s. Berekenen van de snijsnelheid kan met
volgende formule:
V c = ( d * 3,14 * n ) / (1000 * 60)
V c = snijsnelheid (m/s)
d = diameter van de zaag (mm)
n = toerental (aantal omwentelingen per
min.) (tr/min.)
Voor MDF wordt een omtreksnelheid van 60 à 70m/s
aanbevolen.
Onderstaande tabel 17 geeft een overzicht van
de zaagsnelheid bij een aantal diameters van het
zaagblad en een aantal toerentallen.
5.1.3. Aanvoersnelheid
Bij het zagen van MDF moet het plaatmateriaal
met een voldoende hoge aanvoersnelheid over het
zaagblad geleid worden.
Bij een te lage aanvoersnelheid zullen de tanden van
het zaagblad niet snijden, maar het plaatmateriaal
pletten en afschuren, waardoor ‘verbranden’ kan
optreden en fijn stof vrijkomt. De wrijvingswarmte, die
door de druk op de tanden ontstaat, kan de levensduur
van de zaag (standtijd) heel wat verkorten.
Toerental (tr/min.)
Plaatlengte (mm)
500 1000 1500 3000 4000 5000 6000 8000 10000 12000
100 3 5 8 16 21 26 31 42 52 63
150 4 8 12 24 31 39 47 63 79 94
200 5 10 16 31 42 52 63 84 105
250 7 13 20 39 52 65 79 105
300 8 16 24 47 63 79 94
350 9 18 27 55 73 92 110
400 10 21 31 63 84 105
450 12 24 35 71 94
500 13 26 39 79 105
Tabel 17: Snijsnelheid (m/s) in relatie tot toerental (tr/min.)
Bij te hoge aanvoersnelheid zal de kwaliteit van de
zaagranden lager zijn, te bemerken aan een vezelige
zaagsnede.
Er wordt aanbevolen dat de spaangrootte, of de
hoeveelheid materiaal die verwijderd wordt door elke
tand van het zaagblad, varieert tussen 0,15 en 0,25
mm. (Bij HDF varieert deze waarde tussen 0,05 en
0,12 mm). Om deze aanvoer per tand te realiseren,
kan de aanvoersnelheid als volgt berekend worden:
v f = f v * z * n
v f = aanvoersnelheid (m/min.)
f v = aanvoer per tand
z = aantal tanden
n = toerental (tr/min.)
Voorbeeld: Bij gebruik van een zaagblad met 40
tanden en een toerental van 3000 toeren/min moet
de aanvoersnelheid van de plaat tussen de 18 m/min.
(spaangrootte, of aanvoer per tand, 0,15 mm) en 30
m/min. (spaangrootte, of aanvoer per tand, 0,25
mm) liggen.
5.1.4. Geometrie van de zaagtanden
De vorm, stand en afmetingen van de zaagtanden
zijn belangrijke technische kenmerken voor het
bekomen van een goed eindresultaat.
Een kleine vergroting van de gebruikelijk vrijloophoek
wordt aanbevolen voor een efficiënte verwijdering
van het fijne stof dat bij het bewerken van MDF
vrijkomt. Bovendien zal een grotere vrijloophoek de
afzetting van harsen op de tandpunten voorkomen.
Uit proefondervindelijk onderzoek werd aangetoond
dat bij volgende vorm, stand en afmetingen van de
zaagtanden goede resultaten bekomen worden:
• tophoek 15°
(afwisselend per tand
in beide richtingen)
• zijdelingse vrijloophoek 2 – 4 °
• vrijloophoek 20 – 22°
• spaanhoek 15 °
• vrijloop tussen tip en tand 0,25 – 0,45 mm
De hoogte-instelling van het zaagblad (ook
zaagbladoversteek genoemd) is in principe
voldoende wanneer de zaagtanden net boven de
Figuur 14: Vorm en afmetingen van de zaagtand
plaat uitsteken. Hierdoor wordt een maximale lengte
voor de zaagsnede bereikt. Bij een hogere instelling
wordt een slechter snijresultaat aan de onderkant
van de plaat verkregen.
De MDF-plaat moet tijdens het zagen goed plat liggen,
terwijl het zaagblad vrij moet zijn van trillingen.
MDF kan ook afgewerkt worden met een laag
fineer, een melaminelaag of een gemelamineerde
kunststofplaat (HPL = High Pressure Laminate of ook
stratifié genoemd). Bij het zagen van dit type platen
wordt een zaagblad met een ashoek van 5° en een
tophoek van 15° aanbevolen (beide alternerend:
afwisselend per tand in beide richtingen). Bovendien
wordt het uitbrokkelen voorkomen door het gebruik
van een voorsnijzaag (voorritser) aan de onderkant.
5.1.5. Onderhoud van het gereedschap
Ook onderhoud van het gebruikte zaaggereedschap
is van groot belang voor het bekomen van een
constante en goede zaagkwaliteit.
Bij het slijpen moeten alle oorspronkelijke hoeken van
de zaagtanden behouden blijven. Kleinere hoeken
geven aanleiding tot het afzetten van harsen op
de zaagtanden, terwijl grotere hoeken de standtijd
verkorten. De tandbasis moet geregeld gereinigd
worden om een efficiënte stofafvoer te verzekeren.
De harsafzetting kan verminderd worden door de
tanden na het slijpen nog te polieren.
Figuur 15: In verstek zagen van MDF
21
5