claims in reclame patiënt, partner en dokter spreken in ... - Huidfonds

MAGAZINE OVER HUID
EN HUIDAANDOENINGEN
JAARGANG 16 | 2012
UITGAVE 2
Lichtallergie
laat
sporen na
COSMETICA:
claims in reclame
“LICHTALLERGIE IS GRUWELIJK”:
patiënt, partner en dokter spreken
HAREN WAAR ZE NIET HOREN
EXOTISCHE HUID
in Ethiopië
APP HUIDMONITOR BESCHIKBAAR
en gratis
TEKENBEET EN LYME:
boswachter en nieuwe richtlijn

VOORWOORD
WIJ VAN WC-EEND
De uit 1989 daterende slagzin “Wij van WC-Eend
adviseren... WC-Eend” werd uitgeroepen tot beste
slogan aller tijden in een door het Genootschap Voor
Reclame georganiseerde verkiezing. Sindsdien bestaat
er een soort consensus dat men in reclame een beetje
mag overdrijven. Vandaar dat niemand raar staat
te kijken als een wasmiddel nog witter dan wit wast
of als een antirimpelcrème iemand weer jeugdig maakt.
Antirimpelcrèmes zijn geen wondermiddelen en maken
niet waar wat in advertenties wordt beloofd. Het is
reclametaal die men niet al te serieus moet nemen en
die de gebruiker louter een ‘feel good’-gevoel wil geven.
Vandaar dat vrijwel iedereen dat moeiteloos
accepteert. Al dan niet schouderophalend.
Maar als er stellige wetenschappelijke claims
zijn en er foto’s worden gepresenteerd die
de lezer/kijker moeten overtuigen van het
positieve effect, dan moet dat resultaat
wel onderbouwd kunnen worden.
Dus een fabrikant die beweert dat een
antirimpelcrème een “langdurig liftend
effect” heeft of de “huid na 4 dagen volledig
transformeert”, gaat in zijn reclame-uiting
zo ver dat hij dat moet kunnen bewijzen.
Zulke uitspraken berusten meestal op
onderzoeksresultaten die ergens onderaan de
bladzij in de kleine lettertjes zijn terug te vinden.
Daar staat dan bijvoorbeeld dat het effect is aangetoond
in een onderzoek. Meestal is dat niet-vergelijkend
onderzoek, gebaseerd op zelfevaluatie bij een relatief
kleine groep mensen van wie niet is vermeld in welke
‘staat’ zij verkeerden, hoe zij zijn geselecteerd,
hoe lang zij zijn gevolgd en hoe het effect is gemeten.
NCRV-presentatrice Jetske van den Elsen zag een
dergelijke reclame. Zij voelde zich misleid en diende
een klacht in bij de Reclame Code Commissie.
Die gaf haar in januari van dit jaar gelijk. De fabrikant
ging in hoger beroep, maar kon niet het bewijs leveren
dat nodig was om de commissie in hoger beroep tot
andere inzichten te brengen. Het blad HUID wordt
regelmatig geconfronteerd met advertenties die op het
randje zijn. Wij zien het als onze taak daar corrigerend
in op te treden. Het Huidfonds presenteert zich als
een instituut dat betrouwbare en objectieve informatie
verstrekt en verantwoorde voorlichting geeft. Het fonds
is dan ook verantwoordelijk voor het nastreven van
deze doelstelling, zeker binnen zijn eigen publicaties.
Inhoudelijke beoordeling van advertenties die in HUID
verschijnen, zoals plaatsvindt door een kleine commissie,
heeft het Huidfonds daarom ook altijd als zijn taak gezien.
Als een firma beweert dat het ‘baanbrekende
amino-peptidecomplex de meest
effectieve manier is om veroudering van
de huid tegen te gaan’ of dat het ‘diverse
anti-oxidanten bevat die de aanmaak
van collageen bevorderen’, dan vragen wij
de firma ons de bewijzen te geven om die
uitspraak te onderbouwen. Het is niet altijd
makkelijk om met adverteerders in discussie
te gaan, maar het lukt ons bijna altijd om
in samenwerking met de adverteerder en met
respect voor diens doelstelling, een alternatieve
tekst te vinden die het product beter en eerlijker
tot zijn recht laat komen. Ik verwijs hierbij naar
het vraaggesprek in deze aflevering van dit
Tijdschrift met professor Theo Van Joost.
Het Huidfonds wil geen moraalridder zijn, maar wil
als onafhankelijk en betrouwbaar instituut zijn
doelstellingen zo goed mogelijk realiseren in het belang
van patiënt, cliënt of consument.
JANNES VAN EVERDINGEN | HOOFDREDACTEUR
HUID magazine over huid en huidaandoeningen. Jaargang 16, uitgave 2, juni 2012. ISSN 1387-3598. Oplage 20.000 ex. Uitgever Stichting Nationaal Huidfonds,
Postbus 2660, 3500 GR Utrecht, www.huidfonds.nl, T (030) 28 23 995 Hoofdredactie dr. J.J.E. van Everdingen Redactie mw. Y. Born-Bult, prof. dr. Th. van Joost,
mw. M. Szulc, dr. H.B. Thio, dr. J. Toonstra Eindredactie Kabos-Van der Vliet Redactiebureau Fotografie Coverfoto Dreamstime Illustraties Lilian ter Horst
Advertentie-acquisitie P. Simons, T (030) 28 23 995, M 06 136 79 589, huidfonds.nl@inter.nl.net Vormgeving, beeldredactie en traffic Grafitext, Velp
Druk & Verzending Habo DaCosta, Vianen HUID ® is een geregistreerde titel. Stichting Nationaal Huidfonds en de redactie zijn
niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties. Aan de inhoud van de artikelen kunnen geen rechten worden ontleend.
Het Huidfonds bezit het CBF-Keur voor Goede Doelen en heeft de ANBI-status.
Patronen Huidfonds 2012 Abbott • Astellas Pharma B.V. • Dermalex Repair (Omega Pharma Nederland B.V.) • Dermolin • Eucerin • La Roche-Posay •
Leo Pharma B.V. • Louis Widmer • Neutral Huidverzorging • Pfizer B.V. • U-Consultancy • Vaseline • Vichy
M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2 3

18
46
37
10
IN DIT
NUMMER
6 Advertenties voor HUID: nauwgezette screening
Theo van Joost over het waarheidsgehalte van reclame.
10 Veroudering van de huid: hoe gaat dat?
Interview met dermatoloog Tamar Nijsten.
14 “Ernstige lichtallergie nog steeds invaliderend”
Interview met dermatoloog Vigfús Sigurdsson.
16 “Van bonte koe tot kasplantje”
Jan Bosch leert leven met lichtallergie.
17 “Mevrouw, het raakt ook aan uw bestaan…”
Gerrie Bosch over lichtallergie in de beleving van de partner.
18 Zelf doktertje spelen
Column van Vilan van de Loo.
21 De huidkaart van Nederland
Dagbehandelingscentra voor psoriasis.
22 Het meisje van de Nachtwacht
Onbekende vrouwen op beroemde schilderijen.
25 NVH pagina: laser tegen acne
Sam Batink: “Dit had ik eerder moeten doen”.
26 Haren waar ze niet horen
Column van Just Eekhof.
27 Huid in de literatuur: zwartehaartong
29 Proefschrift en praktijk: constitutioneel eczeem
30 Exotische huid
Reisverslag Ethiopië en podoconiosis.
33 App Huidmonitor waarschuwt tegen huidkanker
34 Werkhuid: “Altijd een tekenpincet in mijn uniform”
Boswachter Ronald Vorenhout over tekenbeten.
36 Ziekte van Lyme: nieuwe richtlijn
37 De stelling:
“Elk patiëntenverhaal is een uniek verhaal”.
38 De dakloze huid
Een spreekuur voor zwervers en verslaafden.
41 HUIDvindingen
43 Kinderpagina
45 Berichten patiëntenorganisaties
46 Oproep: tattoos - trots of spijt?

ACHTERGRONDEN | TEKST: FRANS MEULENBERG | FOTO’S: DREAMSTIME |
Theo van Joost over het waarheidsgehalte van reclame
Advertenties voor HUID:
screening
nauwgezette

“Ach, je moet de kwestie van
misleidende reclame niet groter
maken dan ze is. De wereld
vergaat er heus niet door…”
Al bijna vijftien jaar screent Theo van Joost,
voormalig hoogleraar Dermatologie,
voor HUID alle aangeboden advertenties
op waarheidsgehalte. In Van Joost schuilen
twee persoonlijkheden: een uiterst precies
én een relativerend mens. Dat maakt hem
mild én streng. Als mens, en in zijn werk.
Een vraaggesprek over het beoordelen
van advertenties, de gehanteerde criteria
en werkwijze, als ook over zijn achternicht.
Waar of niet?
“Als tijdschrift willen we drie lezersgroepen bedienen: patiënten,
zorgverleners en de in huid geïnteresseerde leken. Idealiter zou het
Nationaal Huidfonds, analoog daaraan, ook een driesporenbeleid
moeten voeren inzake advertenties. Dat is natuurlijk geen doen.
Daarom richten we ons vooral op de meest kwetsbare lezersgroep
die we hebben: de patiënten. Bij het beoordelen van een advertentie
ga ik als het ware op de stoel van de patiënt zitten en vraag
mij af: is deze advertentie ‘waar’, ‘niet waar’ of ‘half waar’?
Het lastige is natuurlijk: hoe kom je daarachter?”
“Aanvankelijk werkten we met een set criteria, ontwikkeld door de
KOAG, de ‘Keuringsdienst Openbare Aanprijzing Geneesmiddelen’.
Maar dat werkte toch iets te star. Sedert een poos kiezen we voor
een persoonlijke benadering en bezien we geval voor geval,
per product dus. Want als we enkel heel streng zouden zijn, blijft
er heel weinig over wat door de beugel kan - een middenweg
ontbreekt immers. Als we via een persoonlijke toelichting een
adverteerder bijvoorbeeld laten weten: ‘Zo kan het eigenlijk niet…
maar als u hier en daar wat aanpassingen kunt doen, graag’.
Zo komt consensus binnen handbereik”.
Rode lipstick
“Vergeet niet dat we, behalve voor het belang van de lezers,
ook willen zorg dragen voor een goed imago van het tijdschrift.
Dat mag niet bezoedeld raken”.
Waar let je op, als een advertentie binnenkomt?
“Wanneer het gewone cosmetische of verzorgingsproducten
betreft, zijn we niet heel kritisch. Ik bedoel: als een fabrikant rode
lipstick aanprijst, nemen we aan dat de kleur van die lipstick inderdaad
rood is. Heel simpel. Veel alerter zijn we op het ‘middenveld’,
waar een hele medische markt te winnen is. De eerste vraag die
we ons stellen: ‘Is dit een geneesmiddel?’ Daarbij moet men zich
voorstellen dat wanneer een fabrikant een product aanprijst dat
‘een verbetering van een droge huid’ belooft dit impact heeft op
patiënten. Veel aandoeningen - psoriasis, eczeem en dergelijke -
hebben een droge, schilferige huid als symptoom. Zo’n product
gebruiken, is niet langer huidverzorging, maar therapie! De aangeprezen
crème of zalf ‘behandelt’ namelijk ziektesymptomen”.
Onderzoek als basis
“Aan de basis van elk product ligt onderzoek. We vragen bij advertenties
voor geneesmiddelen daar altijd naar: ‘Wie heeft het
onderzoek gedaan? Deden jullie dat zelf of intern binnen het
bedrijf? Was er een onafhankelijk persoon of instantie bij betrokken?’
Zulk type vragen… En als er sprake is van onderzoek, proberen
we te achterhalen of het gepubliceerd is. Dat hoeft heus geen
publicatie in medische topbladen als The Lancet te zijn, maar een
artikeltje in de bedrijfskrant is natuurlijk ver onder de maat”.
Gebeurt dat echt?
“Reken maar!” Hij zet zijn betoog gloedvol voort. “Als men spreekt
over een nog komende publicatie vragen wij alle informatie op.
Dan kijken we naar de proefopzet, de aanwezigheid van een
controlegroep en de statistische analyse. Als een onafhankelijke
instantie als de KOAG een positieve code toekent, biedt dat
- aanvullend - ook enige garantie dat er goed naar gekeken is.
Uiteindelijk komen we in de meeste gevallen tot overeenstemming.
Voor mijn gevoel is dat waar het om gaat”.
Geen blijspel
“Een enkele keer is er echt sprake van een probleemgeval. Zoals bij
een advertentie voor een antirimpelproduct. We vroegen alle
informatie op, want als waar is wat in die advertentie wordt
beweerd, verdient dat onderzoek niet alleen de Spinoza-prijs,
maar gaat er ook een miljoenenmarkt open. Maar de aanvullende
gegevens ontvingen we niet, en er ontspon zich een mailwisseling
die leest als een commedia dell’arte, maar helaas bittere
werkelijkheid was en geen blijspel of komedie. Op geen van onze
vragen - naar onderzoeksgroep, wijze van effectmeting - kwam
antwoord. Dat voelt niet goed… Uiteindelijk verzandde die
correspondentie in een soort incompatibilité des humeurs. Dat is,
hoe dan ook, een onbevredigend resultaat”.
Een tweede probleemgeval betrof een middel tegen kaalheid.
Nu moet je goed beseffen dat als je een willekeurige Bijenkorf
binnenloopt, je uitsluitend vrouwen met prachtig haar ziet en
mannen met prachtige kale schedels - dat laatste is nogal
een rage. Echter, tien procent van de mensen draagt tijdelijk
dan wel blijvend een haarstukje of een pruik. Weer tien procent
daarvan heeft last van een heuse medische aandoening als
M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2 7

oorzaak voor haaruitval. Wanneer deze mensen geconfronteerd
worden met een advertentie voor een middel dat belooft de
kaalheid voor ‘meer dan 70 procent te bestrijden’, dan is dat
ongewenst. Dát willen we niet hebben. Zeker niet in een blad
voor patiënten”.
Over zelfrelativering
Aan het eind van het gesprek steekt de relativerende Van Joost
weer de kop op.
“Laten we de zaak niet ernstiger maken dan hij is. Ik ben ervan
overtuigd dat veel mensen heus wel weten hoe het zit. Er zijn twee
tegenovergestelde visies. De ene groep reageert nonchalant:
‘Laat ze maar rommelen’, waar een andere groep mensen denkt:
‘Wie weet, doet het spul toch wat…’ Ik zie het aan mijn bloedeigen
achternicht die, zeker sinds ze een klein erfenisje kreeg, zich
helemaal te buiten gaat aan cosmetische en verzorgende producten
die eeuwige jeugd beloven. Ze doet er zelf lacherig over. Terecht,
naar mijn mening. Relativering begint bij zelfrelativering”.
8 M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2
Een klacht indienen heeft zin!
NCRV-presentator Jetske van den Elsen onderzocht, begin dit
jaar, voor haar nieuwe programma Van den Elsen wacht op
antwoord, de werking van antirimpelcrèmes, omdat zij zich
stoorde aan de claims in advertenties van een bekend cosmeticamerk.
Zij diende zelfs een klacht in bij de Reclame Code
Commissie. Van den Elsen maakte bezwaar tegen de claims
‘langdurig liftend effect’ en ‘de huid wordt volledig getransformeerd
in vier dagen’. Zij vond de reclame misleidend. De
Reclame Code Commissie oordeelde dat er onvoldoende bewijs
was voor deze twee beloftes en beval de fabrikant aan om niet
meer op een dergelijke wijze reclame te maken. Daarna stelde
ook het College van Beroep Van den Elsen in het gelijk.
Jetske van den Elsen: “Toen ik de zaak begon, dacht ik dat ik
niet veel kans zou maken tegen zo’n cosmeticagigant. Maar het
heeft me echt verbaasd dat de fabrikant tot twee keer toe niet
heeft kunnen aantonen dat de crème werkt. Als dit exemplarisch
is voor de cosmetische industrie, dan weet ik genoeg…”
Uit Engels onderzoek
Cosmeticabedrijven mogen graag benadrukken dat collageen
(een proteïne) een positieve werking heeft op veroudering
van de huid. Collageen is een lichaamseigen stof die de huid
elasticiteit en stevigheid geeft. De hoeveelheid collageen die
het lichaam aanmaakt, vermindert over de jaren. Dan valt te
begrijpen waarom fabrikanten collageen toevoegen aan een
crème of zalf.
Wetenschappers in Engeland hebben de werking van antirimpelcrème
met collageen onder de loep genomen, aldus de
krant Daily Mail. Zij kwamen tot een weinig positieve conclusie:
het is zonde van het geld om deze crèmes te kopen. De wetenschappers
geven aan dat de collageenmoleculen die in de
crèmes gebruikt worden, veelal te groot zijn om door de huid te
kunnen dringen. Als gevolg daarvan blijven ze op de huid zitten
totdat ze eraf worden gewassen of worden weggeveegd.
Het dure product wordt dus letterlijk weggegooid.
Richard Guy, professor Farmaceutische Wetenschappen aan de
universiteit van Bath, geeft aan dat de huid juist gemaakt is om
dit soort grote moleculen buiten te houden. Dr. Blanca
Sengerova, biochemicus met als specialisme proteïnen (Oxford
University), voegt daaraan toe: “Ik raak gefrustreerd als ik
reclames zie voor antirimpelcrèmes met collageen. Hoewel
collageen belangrijk is voor de structuur van onze huid, is deze
proteïnemolecuul veel te groot om de huidbarrière te passeren”.
Fabrikanten van cosmetica houden echter vast aan hun claim.
Bron: http://www.dailymail.co.uk/femail/beauty/article-1347679/
Wrinkle-reducing-collagen-creams-waste-money-say-scientists.html

INTERVIEW | REDACTIE: FRANS MEULENBERG | FOTO’S: DREAMSTIME |
Veroudering van de huid:
hoegaatdat?
Het Netherlands Consortium for Healthy Ageing is een samenwerkingsverband tussen
universiteiten, de overheid - via het Netherlands Genomics Initiative - en grote firma’s
zoals Unilever. Tamar Nijsten, dermatoloog aan het Erasmus MC, staat in de frontlijn van
10 M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2
dat onderzoek waar het de huid betreft. “Uitermate
spannend”, aldus Nijsten. Een vraaggesprek
over gezond ouder worden, de genen
achter huidveroudering, de relatie
tussen huid en uiterlijk, én de relatie
tussen de conditie van de huid en
het medisch welbevinden en
het eigen boerenverstand.
Wat is de voorspellende
waarde van rimpels?

“Het thema ‘gezond ouder worden’ is erg trendy. Dit onderzoek is
echter bijzonder. Normaliter vertrekken we als onderzoekers vaak
vanuit een ziekte. Van daaruit gaan we op zoek naar het verloop
van die aandoening en de best mogelijke behandeling, maar ook
leert dit ons iets over hoe het normaal zou moeten verlopen. In dit
grootschalig onderzoek hebben we een omslag in ons denken
gemaakt. We kijken niet naar veroudering als een kwaal, nee,
we bezien het fenomeen veroudering als een normaal proces,
brengen het in kaart en proberen daaruit lessen te leren en ziektes
beter te begrijpen.”
Toeval
“We zijn min of meer toevallig bij dit onderzoek betrokken
geraakt. We deden al onderzoek naar rimpelvorming van de huid,
in het kader van een mogelijke risico-inschatting op het krijgen
van huidkanker. Zo zijn we betrokken geraakt bij dit grootschalig
onderzoek. Die verbreding en verdieping juich ik natuurlijk alleen
maar toe”.
Hoe veroudert de huid eigenlijk?
“Tijdens de veroudering daalt de celdeling in de huid, vermindert
de collageenaanmaak en veranderen de elastinevezels van
structuur: zij worden stugger. De zichtbare veranderingen zijn een
daling in de talgproductie - en van het vochtgehalte - dat is de
reden waarom veel bejaarden last hebben van een droge huid en
verminderde elasticiteit van de huid. De dikte van de opperhuid
neemt af en het onderhuidse vetweefsel wordt dunner. Het
gevolg is dat de huid slapper wordt en gaat rimpelen”.
Wat zijn de belangrijkste intrinsieke en extrinsieke factoren
bij huidveroudering?
“Van de intrinsieke factoren is nog maar bitter weinig bekend,
behalve dat de een meer genetische aanleg heeft dan de ander en
dat er een paar verouderingssyndromen zijn met specifieke gendefecten.
Vergis je niet: we kijken in ons vak naar de buitenkant
- de huid - en moeten dan maar gissen naar wat er aan de binnenkant
gebeurt. Van de extrinsieke factoren is meer bekend: de
blootstelling aan zonlicht en roken zijn de twee belangrijkste
factoren die maken dat huid veroudert. Andere dingen die een rol
spelen, zijn voeding, hormonale veranderingen zoals in de overgang
en lichaamsgewicht. Het moge duidelijk zijn dat een obees
persoon minder rimpels heeft dan de slanke medemens”.
Hoe verhouden die in- en extrinsieke factoren zich ten opzichte
van elkaar?
“Dat weten we nog niet. Toch hopen we beide factoren binnen
één model te kunnen presenteren. Ooit…”
Verre toekomstmuziek dus?
Zijn ambitie weerspreekt dit meteen: “Nee hoor. Ik hoop echt dat
we binnen twee tot vier jaar zo’n model te ontwikkelen, waarin de
interactie duidelijker wordt”.
Binnen- en buitenkant
Zegt huidveroudering iets over de algemene gezondheidstoestand?
“Hierover is weinig bekend. Nóg weinig bekend… Het is allemaal
wel erg spannend. We hebben hier in Rotterdam het voorrecht dat
de Rotterdam Study (ERGO Onderzoek) nog loopt. Hierin worden

ongeveer 15.000 mensen, al jaren lang, gevolgd. Over die mensen
zijn veel gegevens verzameld, vooral op medisch en genetisch
gebied, maar ook in termen van gedrag. Dat onderzoek is vooral
op de ‘binnenkant’ gericht, zoals hart- en vaatziekten, dementie,
oogaandoeningen en ga zo maar door. Binnen die groep mensen
bekijken wij nu de conditie van de huid en hoe rimpels zich
ontwikkelen, pigmentvlekken ontstaan en de elasticiteit van de
bloedvaten afneemt. Het zou werkelijk geweldig leuk zijn als er
een verband te leggen valt tussen de toestand van de huid én de
inwendige medische conditie. Het zou de dermatologie ook meer
aanzien geven, want dan kun je aan de buitenkant al een beetje
voorspellen hoe het verouderingsproces aan de binnenkant
verloopt. Maar of we werkelijk in staat zijn dat verband te leggen,
durf ik niet met zekerheid te zeggen”.
Oud of jong?
Het gezegde luidt: een mens is zo oud als hij zich voelt… Klopt dat?
“Hierover is vooral vanuit psychologische kant naar gekeken, en ik
ben niet goed op de hoogte van de vakliteratuur daaromtrent.
Wat wij doen, is kiezen voor onderzoek met harde parameters:
het fenotype. We laten een grote groep mensen een aantal foto’s
zien van menselijke gezichten. We weten van die mensen op de
foto’s hoe oud ze zijn, en waar ze in hun leven aan blootgesteld
zijn. We vragen vervolgens de panelleden een inschatting te
maken van de leeftijd. Natuurlijk ontstaan dan afwijkingen, de
ene groep mensen zal jonger geschat worden, de andere groep
juist ouder. En een deel krijgt uiteraard een correcte leeftijdsinschatting.
We zijn dan benieuwd welke factoren maken dat een
mens jonger dan wel ouder wordt ingeschat. Het moge duidelijk
zijn dat ook de farmaceutische industrie met grote belangstelling
wacht op de resultaten van deze studie”.
Niet alleen
“Natuurlijk kunnen we dit allemaal niet alleen doen. Binnen
Erasmus MC doen we dit onderzoek in goede samenwerking met
de afdeling Epidemiologie en de afdeling Forensische Moleculaire
Biologie. Bij de laatste vakgroep - onder leiding van Manfred
Kayser - is men bezig om vanuit een druppel bloed allerhande
genetische factoren op te sporen die iets zeggen over het uiterlijk
van iemand. Dus diens huidkleur, de kleur van de ogen, en wie
weet - ooit - over het ouder worden van de huid, c.q. het krijgen
van rimpels. Deze kruisbestuiving tussen diverse afdelingen is
bijzonder vruchtbaar”.
Laten we terugkeren naar de grote boosdoener bij huidveroudering,
de zon. Lopen roodharige mensen meer risico op huidverandering
door hun extra gevoeligheid voor zonlicht?
“Met mijn boerenverstand is dat makkelijk te beantwoorden.
Als roodharige mensen net zo lang in de zon zouden zitten als
‘normale’ mensen, zouden ze beslist meer vatbaar zijn voor huidverandering.
Maar dat gebeurt niet omdat de meeste roodharigen
hun zongedrag allang hebben aangepast”.
Heeft het zin je leven lang te smeren met zonbeschermende
crèmes?
“Absoluut , want het helpt tegen veroudering van de huid én
het neemt veel risico’s weg op het krijgen van huidkanker. Weet
je wat de beste ‘uitvinding’ is in het kader van de preventie van
rimpels?”
Ik ben benieuwd …
“Recent heeft men aan gewone dagcrème een klein beetje zonnebrandcrème
toegevoegd. Dus wie voor zijn vrouw goede dagcrème
koopt, zorgt er mede voor dat ze een gezonde en goede huid
houdt”.
Zwijgt even. “Niemand die dat beseft!”
M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2 13

DE BEHANDELING VAN | TEKST: JOEP SMALING | FOTO: UMC UTRECHT |
Ernstige lichtallergie nog
steeds invaliderend
Patiëntenvereniging Ons Licht is een vereniging
van mensen die lijden aan een ernstige vorm
van lichtallergie. Dr. Vigfús Sigurdsson heeft veel
ervaring met deze patiënten. Hij is al achttien jaar
dermatoloog, vijftien jaar hoofd van de polikliniek
Dermatologie in het UMC Utrecht en sinds enkele
jaren ook opleider. Naar dat ziekenhuis worden de
meeste mensen verwezen bij wie het vermoeden
bestaat dat ze PLE hebben. Via een lichttest
onderzoekt men daar dan of ze daadwerkelijk
lijden aan lichtallergie en hoeveel last ze daarvan
hebben. Tevens is de polikliniek gespecialiseerd
in de behandeling van PLE of CLPD met
lichtgewenningstherapie. Deze afkortingen staan
respectievelijk voor ‘polymorfe lichteruptie’
en ‘chronische polymorfe lichtdermatose’.
14 M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2
Liefst zeventien procent van de bevolking heeft een vorm van
lichtallergie. Bij de meeste mensen levert dat nauwelijks problemen
op. Hooguit wat bultjes een paar uur na het zonnen, en een lichte
jeuk. Een klein percentage van de patiënten heeft echter dusdanig
last van de lichtallergie dat ze nauwelijks meer naar buiten
kunnen. Ook andere bronnen van licht kunnen bij hen problemen
veroorzaken, zoals halogeenlicht en tl-licht. Deze PLE-patiënten
komen meestal in het UMC Utrecht terecht op het zogeheten
lichtspreekuur.
Lichtgewenning
Sigurdsson: “Door de jaren heen heeft ons ziekenhuis zich
ontwikkeld tot een waar expertisecentrum op het gebied van
lichtonderzoek en behandeling van PLE. Er was zelfs een lichtfysicus
verbonden aan de afdeling - Huib van Weelden, maar hij is
inmiddels met pensioen. Bij de lichtere vormen van PLE krijgen
mensen lichtgewenningstherapie op de klassieke manier. In een
cabine wordt hun huid blootgesteld aan UVB-straling twee tot
drie keer in de week. Deze behandeling duurt meestal zo’n zes
weken, voor aanvang van de zomer. Een klein deel van de patiënten
heeft een ernstige vorm van lichtallergie. Zij zijn zo overgevoelig voor
licht dat een behandeling in een cabine te zwaar is voor hun huid.

Zij kunnen dan in overleg met een arts een gelaatsbruiner
aanschaffen, de output daarvan is minder heftig dan die in een
lichtcabine. Die moet dan, nadat de glasplaat is verwijderd, op
drie meter afstand worden geplaatst. Driemaal in de week kunnen
zij zichzelf in korte periodes belichten. Ze moeten dan onder het
niveau blijven waarboven zij klachten krijgen. Hierdoor raakt
hun huid gewend aan de straling waarvoor ze allergisch zijn en
neemt de tolerantie iets toe. Voor deze groep patiënten duurt de
therapie veel langer dan zes weken. Zij gaan meestal het hele jaar
door. Overigens wordt niet alleen PLE behandeld met lichttherapie.
Ook psoriasis- en eczeempatiënten ondergaan lichttherapie.”
Minimale effecten
Tevreden over de resultaten van de lichtbehandeling is Sigurdsson
niet.“Het is gewoon niet voldoende. De patiënten moeten nog steeds
veel laten. Ze hebben veel discipline nodig om de lichtbehandeling
zo vaak te volgen en ze winnen er meestal maar een korte tijd mee.
De lichttherapie vermeerdert de tijd dat mensen in de zon kunnen
zijn zonder klachten te krijgen, zoals een antizonnebrandcrème
dat doet. Maar als je maar een minuut in de zon kunt zijn, en de
therapie heeft het effect van factor 30, win je uiteindelijk maar
een half uurtje. Ze kunnen dan dus iets meer doen dan voorheen,
bijvoorbeeld de kinderen ophalen van school, of boodschappen
doen, maar dat is natuurlijk niet altijd voldoende. Het is beter dan
niets, maar de effecten zijn verre van optimaal.”
De oorzaak van PLE is nog steeds niet bekend. Er zijn theorieën
over, maar die zijn ontoereikend. “Het grote probleem voor de
patiënten met een ernstige variant is dat er geen zicht is op
genezing of verbetering van hun situatie,” vertelt Sigurdsson.
“Vooralsnog is PLE chronisch, enkele uitzonderingen daargelaten.
Geld voor onderzoek is niet beschikbaar, en wordt niet beschikbaar
gesteld, omdat PLE-onderzoek geen prioriteit heeft. Mensen
met milde klachten kunnen er prima mee leven en mensen met
ernstige klachten zijn, hoe erg het ook voor ze is, een grote
minderheid. Ik begrijp die keuze van de overheid wel. Er moeten
keuzes gemaakt worden en ziekten die dood en invaliditeit
veroorzaken, zoals kanker, krijgen nu eenmaal voorrang.”
M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2 15

HET VERHAAL VAN DE PATIËNT | TEKST: FRANS MEULENBERG |
Leren leven met lichtallergie
“Vanbontekoe
totkasplantje”
Meer dan zes miljoen kilometer reed
Jan Bosch in de jaren dat hij internationaal
chauffeur was. “Ik ben een trucker in hart
en nieren. Rijden, rusten, rijden, rusten…
dat was het ritme van mijn leven.
Binnen Europa heb ik zo ontzettend veel
gezien. Echt geweldig”. Hij zat ongeveer
anderhalf jaar in de VUT toen zich de
eerste klachten voordeden: een droge huid.
Uiteindelijk bleek het een ernstige vorm
van lichtallergie te zijn. De joviale Jan Bosch
over leven in een “ongewild huisarrest”.
“Het begon in het voorjaar van 2008. Ik kreeg last van droge handen,
jeuk en roodheid. De huid was ook erg hard. De huisarts zag
meteen dat het een allergie was en probeerde met zalven en
prednison de huid tot rust te krijgen. Maar dat lukte alsmaar niet.
Na ongeveer een maand was het plotseling vele malen erger.
Ik leed aan huidverlies door schilfers, vooral in mijn gezicht en op
mijn handen. Ik leek wel een bonte koe. Het was duidelijk dat er
iets gedaan moest worden. Inmiddels begon ik te letten op mijn
16 M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2
eigen leefritme. Het viel mij op dat ik ’s ochtends eigenlijk geen
last had, maar na een uur namen de klachten toe. Raadselachtig…
voor mij, op dat moment. Na doorverwijzing naar een dermatoloog
kwam de ware diagnose naar boven: lichtallergie. Ik schrok me te
pletter, ik had er zelfs niet eerder van gehoord! Ik behoor tot een
selecte groep mensen in Nederland - ongeveer twintig - met een
zeer ernstige vorm van lichtallergie. Dat is een exclusiviteit die ik
echt niet heb gewild”.
Kasplantje in eigen huis
Welke maatregelen trof men?
“Inmiddels was ik doorverwezen naar Utrecht. Daar heb ik maar
liefst vijf maanden doorgebracht in een kamertje bij speciaal licht
en een luchtfilter. Dat ‘hielp’ in die zin dat de huid tot rust kwam.
De specialist schreef verder medicijnen en zalven voor. Vervolgens
kreeg ik een verbod om naar buiten te gaan. Pas als het gaat schemeren,
kan ik naar buiten. Ik leef nu een leven als een kasplantje,
binnenshuis, waar ik toch echt een buitenmens ben”.
Wat betekent de aandoening in uw leven?
“Heel, heel veel. Gedurende mijn werkzame leven ben ik alleen in
de weekends thuis geweest. Toen ik met de VUT ging, maakte ik
allerlei plannen met mijn vrouw. Veel reizen en genieten van het
leven. Alles was plotseling onhaalbaar. Het was een harde klap”.
Emotionele achtbaan
Welke emoties omspoelden u?
“Aanvankelijk was ik wel eens boos. En natuurlijk was er ook
verdriet, vanuit het idee: ‘Wat overkomt mij nu?’ Ook kan ik niet
ontkennen dat ik wel eens wanhopig ben geweest. Het was een
soort emotionele achtbaan, toen. Inmiddels heb ik mij erbij neergelegd.
Wat kan een mens anders doen? Het overkomt je, je kunt
je er alleen maar bij neerleggen. Ik weet dat de ziekte niet te
genezen is, en ik probeer alsmaar een beetje meer licht te sprokkelen.
Het gaat ook ietsje beter nu. Daar ben ik heel blij mee”.
Relativering hielp hem. Schouderophalend: “Ik besef terdege dat
er veel mensen zijn die het nog veel slechter hebben getroffen
dan ik. Wat ik verder doe? Ik ben nooit een man van hobby’s
geweest, daar had ik geen tijd voor. Een chauffeur maakt lange
dagen, zo ongeveer 70 uur per week. Momenteel vul ik mijn dagen
met vrienden en familie, de krant lezen, voetbal kijken, op internet
surfen en mijn vrouw lastig vallen!”
Ondanks die gulle lach is zijn conclusie onontkoombaar:
“Lichtallergie is gruwelijk”.

HET VERHAAL VAN DE PARTNER VAN DE PATIËNT | TEKST: FRANS MEULENBERG |
Lichtallergie in de beleving van de partner
“Mevrouw,
hetraaktook
aanuwbestaan”
Ze zijn al veertig jaar getrouwd:
Gerrie en Jan Bosch. Ze hebben twee
kinderen en kleinkinderen. Hoe is het om
te leven met een partner die lijdt aan
lichtallergie? “Je ben veel kwijt dat nooit
meer terugkomt. Toch moeten we er
- samen - het beste van zien te maken”.
Een vraaggesprek achter geblindeerde ramen
met “een vrouw uit duizenden”,
zoals haar man haar typeert.
“Aanvankelijk dacht ik: ‘het zal wel een vorm van eczeem wezen’.
Het bleek vele malen ernstiger, helaas”. Peinzend: “Een leven met
lichtallergie leidt tot een gevoel van verlies. Vrijwel alles waar we
plezier aan beleefden, is weggevallen. Reizen, met de caravan erop
uit, het gevoel van vrijheid, vakantie vieren en ga zo maar door.
Dat alles valt weg en komt nooit meer terug. Dat weten we allebei”.
Geen zwembad
“Maar het zijn vooral de kleine dingen die echt zeer doen. We zijn
opa en oma en als de kleinkinderen buiten spelen kan mijn man
niet meedoen met een partijtje voetbal. Hij kan niet mee naar het
zwembad. Zulke dingen drukken je met de neus op de feiten”.
“Zijn opgewekte karakter maakt dat hij zich erbij heeft neergelegd.
Net als ik dat ook heb gedaan. De dermatoloog sprak mij
nadrukkelijk aan: ‘Mevrouw, dit raakt ook aan uw bestaan, aan
uw dagelijks leven’. De man heeft volstrekt gelijk gekregen. Er
gaat geen dag voorbij zonder dat de aandoening van mijn man
consequenties heeft”.
Wijst om zich heen. “Alle ramen in dit huis - ook boven, in de
hal en in de garage - zijn voorzien van folie. Zo heeft Jan wat
meer bewegingsruimte in ons eigen huis. Dat is prettig. We
dachten dat het een enorme ambtelijke rompslomp zou geven,
omdat alle voorzieningen via de gemeente gaan. Maar vanuit
Utrecht was alles binnen een maand geregeld. En de mensen
die hier de folie hebben aangelegd, deden dat gratis. Ze vonden
dit geval ‘uniek’. Zulke medeleven doet een mens natuurlijk
goed. Zoals ook onze vrienden van groot belang zijn. Vrienden,
collega’s, oud-collega’s, familie: iedereen is welkom hier. En we
krijgen heel veel bezoek. Een geweldige ervaring, ik kan niet anders
zeggen”.
Tussenperiode
“De eerste paar jaar was het natuurlijk wennen. Achteraf gezien,
hebben we toen de juiste keuze gemaakt. Bewust heb ik nog drie
jaar parttime gewerkt, buitenshuis. Dat gaf Jan de gelegenheid te
wennen aan huishoudelijke dingen en die dingen zich eigen te
maken. Zo is hij nu degene die voor het eten zorgt. Iets waar hij van
zijn levensdagen nooit eerder bij had stilgestaan. Op die manier is
de indeling van onze levens veranderd, op een geleidelijke wijze”.
Mijmerend: “Je ergens bij neerleggen is óók een vorm van accepteren.
Al zullen er altijd wel moeilijke momenten blijven. We hebben
het inmiddels een plekje gegeven en de draad weer opgepakt.
Een ziekte overkomt je, je moet er mee verder, hoe dan ook.
Dat doe je samen!”
M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2 17

COLUMN | TEKST: VILAN VAN DE LOO - EENVROUWMETEENVLEKJE.NL | FOTO: TWICE |
Zelf
doktertje
spelen
Uitbehandeld, dacht ik, hoezo uitbehandeld? Nog steeds zaten er witte vlekken
op mijn lichaam. Erger nog, ze groeiden enthousiast. Dat moest niet.
Daarom was ik juist naar een arts gegaan. Er bestaat geen genezing van vitiligo,
had de dermatologe gezegd. Ik begreep dat ik op mezelf was aangewezen.
Weer thuis uit het ziekenhuis, besloot ik te onderzoeken waar ik
precies mee te maken had. In de behandelkamer had de dermatologe
mijn lichaam beschenen met zo'n blacklight-lamp, maar toen had
ik mijn ogen gesloten. Bij een hobbywinkel kocht ik een lamp,
waarmee ik me opsloot in de badkamer. Licht uit. Lamp aan.
Spiegel. En meteen kwamen de tranen. Want ik zag een lichaam
en gezicht bedekt met een landschap aan vlekken. Zo zou ik
worden. Zo was ik misschien al. Zo wilde ik niet blijven. Dus ik
moest verder, zo snel mogelijk, voordat de vlekken ook bij daglicht
zichtbaar zouden zijn.
Dankzij Google ontdekte ik bedrijfjes in India waar ik allerlei pillen
kon kopen tegen vitiligo. Ze beloofden niks, dat stond er wel bij,
maar het was een ‘treatment’. Mexicaanse websites hadden
vergelijkbare pillen die goedkoper waren. Bijna had ik geklikt en
gekocht, tot ik dacht aan het grote risico op inbeslagname bij de
douane. Intussen was ik ook op het spoor van een ayurvedische
arts gekomen die vitiligo in het pakket had. “Ziektes van het
lichaam komen voort uit de geest”, vernam ik. Goed nieuws en
slecht nieuws in een enkele zin: het was mijn schuld dat die
vlekken er waren. Dan kon ik ze ook wegmaken. De arts informeerde
belangstellend: “Heeft u veel vis in gekookte melk gegeten?”
Ik wist het niet meer, maar besloot ter plekke die combinatie voor
altijd te vermijden. Voor de zekerheid. Tijdens het stoombad dat op
18 M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2
het consult volgde, dacht ik na over de ayurvedische levenswijze.
Het leek me mooi en verstandig, maar veel te tijdrovend voor
iemand met vlekken die weg moesten. Ik voelde haast, na
hetgeen ik in de badkamer had gezien.
Er brak een tijd aan van onderzoeken en teleurstellingen.
Magnetiseren deed me niets, een helderziende kon geen prognose
geven en me laten behandelen op locatie in Mexico ging boven
mijn budget. Toch bestond er een sprankje hoop.
In alle lectuur en literatuur kwam steeds die ene factor terug:
de psychische gesteldheid van de mens met vitiligo. Stress was
mest voor de vlekken, dan konden ze dubbel zo hard groeien.
Dus daarop verder redenerend, zou ik zonder spanningen minder
vlekken hebben, of zou ze zelfs met de kracht van mijn geest
kunnen wegmaken. In de yogatijdschriften die ik kocht, zag ik
niemand met vlekken. Maar ook deze behandeling mislukte,
vooral omdat ik wekelijks in de badkamer ging kijken of de
vlekken verminderd waren. Daar werd ik weer erg gespannen van.
Uiteindelijk leek het erop dat de dermatologe toch gelijk had.
Acceptatie. Een onaangename gedachte, omdat acceptatie rijmt
op capitulatie. Ik was nog lang niet bereid om de strijd op te
geven. De vlekken stonden met 1-0 voor, dat wel.

HUIDKAART | TEKST: FRANS MEULENBERG | ILLUSTRATIE: RON SLAGTER |
Dagbehandelingscentra voor psoriasis
De vierde huidkaart
van Nederland
Bij de behandeling van mensen
met psoriasis kun je met zalf,
crème of lotion een heel eind
komen, maar bij uitgebreide
psoriasis is die behandeling
op een gegeven moment
niet meer praktisch of prettig.
Psoriasisdagbehandeling
kan dan een oplossing zijn.
Er zijn in Nederland een aantal dagbehandelingscentra. In principe
kan daar elke vorm van behandeling worden gegeven. Vaak gaat
het om combinaties, bestaande uit:
> Behandeling met UV-B-licht (na het nemen van een zoutwaterbad).
> Bad-PUVA-behandelingen.
> Speciale behandelingen voor afzonderlijke lichaamsdelen,
zoals het behaarde hoofd, handen en voeten, die met speciale
apparatuur belicht worden.
> Behandelingen met alleen ditranolcrème voor mensen die
slecht op UV-licht reageren.
De dagbehandelingscentra voor psoriasis in Nederland zijn:
• AMC - Amsterdam
• AZM - Maastricht
• Amphia ziekenhuis - Oosterhout
• Atrium Medisch Centrum - Kerkrade
• Diaconessenhuis - Leiden
• Diagnostisch Centrum - Amsterdam
• Erasmus MC - Rotterdam
• HaGa Ziekenhuis, loc. Leyenburg - Den Haag
• Helon Boekelo Kuur Multi Care Center - Hengelo
• Isala Klinieken - Zwolle
• Kolbachkliniek - Maastricht
• Kuurpolikliniek De Vuursteen Martini Ziekenhuis - Groningen
• Kuurpolikliniek Fontana - Nieuweschans
• Laurentius ziekenhuis - Roermond
• Maasziekenhuis Pantein - Boxmeer
• MC Haaglanden, loc. Westeinde - Den Haag
• Meander Medisch Centrum - Amersfoort
• OLVG - Amsterdam
• Psoriasisdagbehandelingscentrum Midden-Nederland - Ede
• Reinier de Graaf Groep - Voorburg
• Sint Franciscus Gasthuis - Rotterdam
• Skin Therapy Vema - Schagen en Vlaardingen
• St. Anna ziekenhuis - Geldrop
• St. Antonius Ziekenhuis - Nieuwegein
• Streekziekenhuis Koningin Beatrix - Winterswijk
• UMC St. Radboud - Nijmegen
• UMCG - Groningen
• Vie Curie Medisch Centrum - Venlo
M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2 21

ONBEKENDE VROUWEN OP BEROEMDE SCHILDERIJEN
| TEKST: JANNES VAN EVERDINGEN | FOTO’S: WIKIPEDIA |
HETMEISJEVAN
DE
NACHTWACHT
Rembrandt van Rijn was niet iemand die zich verplicht voelde
om de mensen die hij schilderde mooier voor te stellen dan zij waren.
Als documentalist hield hij geen rekening met alle behoeften
en ijdelheden van zijn opdrachtgevers.
Ook zijn beroemdste schilderij, De Nachtwacht, getuigt daarvan.

Studiereis als bekroning
“Wat mooi is, is goed en wat goed is zal weldra mooi zijn”,
schreef Sappho. En Plato deed er nog een schepje bovenop
door te beweren dat lichamelijke schoonheid getuigt van
geestelijke reinheid. Die woorden waaiden eeuwen later
over naar onze contreien. Ook in de Gouden Eeuw gold
het adagium dat een gave buitenkant de weerslag vormt
van een schoon innerlijk en omgekeerd. Het hoorde bij je
klassieke opleiding. Zoals voetballers hun marktwaarde
opvijzelen door enkele jaren in de serie A te spelen, zo
was een studiereis naar Italië voor een schilder in de
zeventiende eeuw de kroon op de culturele vorming.
Rembrandt deed daar niet aan mee. Van Caravaggio had
hij weliswaar gehoord, maar hij bestudeerde hem niet echt.
Hij had na de Latijnse school wel enkele leermeesters
die hem verf- en tekentechnieken bijbrachten, maar
hij was toch vooral ‘selfmade’ en ging zijn eigen weg. Over
zijn denkbeelden over de schilderkunst is weinig bekend.
Aan een van zijn opdrachtgevers, stadhouder Frederik
Hendrik, schreef hij ernaar te streven zijn werk “die meeste
ende di naetuereelste beweechgelickheijt” mee te geven.
Zo zien we hem in de eerste plaats als een natuurgetrouwe
topograaf van het menselijk gelaat en lichaam: van
hemzelf en van anderen. Hij deinsde er niet voor terug
zichzelf af te beelden met uitgezakte gelaatstrekken, een
aardappelneus en doorgroefde wangen. Rembrandt erkende
de onvolmaaktheid en de sterfelijkheid van de mens.
Die eigenschap - de dingen weergeven zoals ze zijn -
bracht hem meer dan eens in conflict met zijn opdrachtgevers.
Hij wenste geen rekening te houden met al hun
behoeften en ijdelheden. Ook zijn beroemdste schilderij,
De Nachtwacht, getuigt daarvan.
Nachtwacht
In 1640 aanvaardde Rembrandt de opdracht van het
Amsterdamse Schuttersgilde der Kloveniers om een
groepsportret te schilderen voor hun grote feestzaal in de
Doelenstraat. Dergelijke schutterijen hadden in de 17 e
eeuw nauwelijks nog een militaire functie; ze vervulden
meer een rol als semimilitaire gezelligheidsverenigingen
voor welgestelden. Rembrandt deed het met tegenzin;
op aandringen van zijn vrouw Saskia ging hij aan de slag
en beeldde meer dan dertig figuren af. Hij vroeg er veel
geld voor, 1600 gulden, de hoogste prijs die ooit voor een
werk van zijn hand is betaald. Dat was destijds meer dan
vijf keer het jaarsalaris van een arbeider. Hij deed er ruim
twee jaar over.
De meeste kunsthistorici houden het erop dat Rembrandt
het Schuttersgilde afbeeldde op het moment dat deze
militiegroep het Doelengebouw verlaat en de kapitein aan
zijn luitenant het bevel geeft om de compagnie te laten
marcheren. Kapitein Frans Banning Cocq en luitenant
Willem van Ruytenburgh staan prominent en overdadig
uitgedost op de eerste rij, met om zich heen de schutters van
hun gilde, zelfvoldaan met wapens, pieken, hellebaarden,
pluimen en vaandels. De geportretteerde personen waren
niet allemaal even gelukkig met het eindresultaat.
Sommigen klaagden erover dat zij zichzelf nauwelijks
herkenden. Zodoende liet Rembrandt een van zijn leerlingen
op een medaillon rechts in de boog van de poort de
18 namen van de geportretteerde schutters aanbrengen.
Het meisje van De Nachtwacht
Maar waarom heeft Rembrandt een onbekend meisje
tussen al die stoere mannen afgebeeld? En achter haar
nog één, maar dan nauwelijks zichtbaar? De meest
gebruikelijke lezing - van Rembrandtkenners als Josua
Bruyn en Ernst van de Wetering - is dat de schilder het
meisje (zijn geliefde Saskia?) aan zijn opdrachtgevers
‘verkocht’ als mascotte, als embleemdrager. Mogelijk een
marketentster, een wasdame die de schutterij vergezelde
en hen voorzag van brood, kaas, worst en jenever.
De klauwen van de kip aan haar gordel verwijzen naar de
Kloveniers. Het pistool dat achter de kip nog net zichtbaar
is, staat voor de klover. In haar hand houdt het meisje
de ceremoniële drinkhoorn van de Kloveniers. >
M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2 23

De in Nederland wonende Engelse filmmaker Peter
Greenaway kwam met een geheel eigen artistieke verklaring:
een complottheorie. In zijn film Nightwatching (2006) en
het Rembrandt’s J’accuse (2008) betoogt hij dat De
Nachtwacht geen schuttersportret is, maar verwijzingen
bevat naar een moord binnen de schutterskringen.
Banning Cocq zou zijn voorganger Piers Hasselburgh
uit winstbejag hebben laten vermoorden: een moord
geënsceneerd als ‘militair ongeluk’. Rembrandt was op
de hoogte van de weggemoffelde moord en maakte met
De Nachtwacht een intrigerende crime story. De burgerij
begreep die boodschap, meent Greenaway. De Amsterdamse
elite uit Rembrandts tijd was not amused en draaide
die schilderende blaaskaak de duimschroeven aan. Zijn
carrière raakte in het slop. Hij ging failliet en moest zijn
woning verkopen.
En het onbekende meisje? Greenaway beweert dat de
heren van de schutterij een lokaal weeshuis misbruikten
als kinderbordeel. De dode kip aan de gordel duidt niet op
de klauwen van de Kloveniers, maar staat symbool voor
(gedwongen) prostitutie. Achter Banning Cocqs rug wordt
met een musket een schot gelost. De schutter is een
24 M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2
onherkenbaar jongetje met eikenbladeren op zijn helm.
Een traditioneel Kloveniersmotief? Nee, zegt Greenaway.
Het is Horatio Eiken, de weesjongen die in opdracht van
Banning Cocq kapitein Hasselburgh ‘per ongeluk’ doodde.
Greenaway ziet op het doek wel vijftig aanwijzingen voor
dit complot. In de film belicht hij 31 daarvan. Serieus of niet,
Greenaways film is een prachtig gedachte-experiment en
een audiovisueel spektakel.
Emotionele huid
Rembrandt was een meester in het schilderen van de
mens in al zijn gemoedstoestanden, vaak gebruik makend
van “sterk dramatische gebaren”. Als geen ander kon hij
emoties vastleggen. Zijn close-ups tonen gedetailleerde
gezichten en handen, met elk rimpeltje of groefje zichtbaar.
De structuur en de kleur van de huid zijn levensecht,
alsof je naar een foto kijkt.
In 1957 maakte Bert Haanstra de documentaire
Rembrandt, schilder van de mens. Wonderschoon is de
serie portretten van Rembrandt die aan het einde van
de film in elkaar overvloeien. Dat gebeurt zo subtiel dat
het lijkt alsof de zichtbaar ouder wordende Rembrandt
even zijn wenkbrauwen optrekt.

NVH | TEKST: GABRIËLLE KUIJER | FOTO: NVH - BOB HUISMAN |
Sam Batink over laser tegen acne:
“Dithad ik
moeten doen”
Uiterlijk is best belangrijk, vindt Sam Batink (23).
Als het maar niet teveel gedoe geeft. Van een
grondige acne-aanpak kwam het daarom
alsmaar niet. Totdat hij er klaar voor was.
“Natuurlijk had ik last van de ontstekingen in mijn gezicht.
Ik voelde bij elk exemplaar het hele proces van begin tot eind.
En als ik met mensen in gesprek was, zat de acne mij in de weg.
Achteraf gezien beïnvloedden die ontstekingen me meer dan ik
me realiseerde. Daarom raad ik iedereen aan er iets aan te doen”.
Persoonlijke verhalen
“Hoe mensen leven, interesseert mij enorm. Vanuit mijn studie
culturele antropologie ben ik met culturen bezig, maar het gaat mij
vooral om het individu. Hoe weet iemand zich staande te houden,
welk verhaal schuilt er in hem, hoe leeft iemand in een cultuur of
sociale klasse die ik niet ken? Dit leg ik vast op film. Filmmakers
als Heddy Honigmann en Eduardo Coutinho inspireren me, maar
ik wil mijn eigen stijl ontwikkelen. Stijl beïnvloedt natuurlijk wat
de kijker te zien krijgt. Bovendien kijkt iedereen vanuit zijn eigen
belevingswereld. Als ik mijn films over twintig jaar weer zie,
zal blijken of ik anders tegen filmmaken, mensen of de wereld
ben gaan aankijken”.
Zelfverzekerder en vrijer
“Mijn leefstijl is best losjes. Ik geef er wel om hoe ik eruit zie en ben
blij als ik de juiste kleren heb om aan te trekken. Toch is winkelen
niet mijn hobby. Over het resultaat van de behandelingen bij de
huidtherapeut ben ik zeer tevreden. Maar ik zou er niet elke week
heen willen. Met deze behandeling kan dat trouwens niet eens!
Ik had verwacht dat de laser pijnlijk zou zijn. Dat valt mee; het
vooraf verwijderen van de buitenste huidlaag is veel pijnlijker.
De week na een behandeling moet mijn huid ‘bijkomen’. Dan lijkt
het wel of de acne verergert. De eerste keer schrok ik daarvan.
Nu weet ik dat de ontstekingen eruit komen en vervolgens de
huid rustiger wordt. Hierdoor voel ik me zelfverzekerder en vrijer”.
eerder
Sam is onder behandeling bij huidtherapeut Marlous Soesbergen.
Ze vertelt: “Veel mensen hebben net als Sam last van acne
vulgaris: verstopte en ontstoken talgklieren”. Een goede huidhygiëne
is de basis voor herstel. “Ga niet zelf met de puistjes
aan de gang, want voor je het weet, beschadig je de talgklier of
ontstaan littekens”. De huidtherapeut zal de huid diep reinigen
en de bovenste huidlaag verwijderen door die af te schuren
(microdermabrasie) of af te laten schilferen (peeling). “Laserbehandeling
pakt de talgkliertjes nog directer aan. De laser
maakt de talg in de talgklier vloeibaar en laat de klier krimpen,
waardoor de talg naar buiten komt. De ontsteking vermindert,
de druk in de huid neemt af en er ontstaat nieuw bindweefsel,
waardoor littekens vervagen”. Een verwijzing voor deze behandeling
is niet nodig en wanneer de huid dat nodig heeft, werkt
de huidtherapeut samen met een dermatoloog.
www.huidtherapie.nl
M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2 25

NHG | TEKST, PORTRETFOTO: JUST EEKHOF, HUISARTS IN LEIDEN, NAMENS HET NEDERLANDS HUISARTSEN GENOOTSCHAP | FOTO TONG: WILMA BERGMAN |
HAREN
Op mijn spreekuurlijstje op de computer staat
om 8:25 uur de naam van een meneer De Zwart.
Bij alle patiënten staat achter de naam de reden
voor de gewenste afspraak. Achter zijn naam
staat: “wil hij liever niet zeggen”.
Dat maakt me nieuwsgierig.
26 M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2
WAAR ZE
NIET HOREN
Ik loop naar de wachtkamer en roep hem binnen. Ik heb hem nooit
eerder gezien. Als hij opstaat, zie ik een lange, wat slungelige en
verlegen man, hij is ongeschoren en heeft een wilde bos haar.
Hij is een jaar of 25, een student, schat ik zo in. Ik geef hem een
hand en stel me voor. Zacht fluistert hij zijn volledige naam:
“Victor de Zwart.”
“Wat is de reden voor uw komst?”, vraag ik.
Als reactie steekt hij alleen zijn tong uit, en met uitgestoken tong
zegt hij moeilijk verstaanbaar:
“Hiervoor”.
Vanachter mijn bureau zie ik dat zijn tong zwart verkleurd is, en ik
vermoed dat het hier een zwarte haartong (‘black hairy tongue’)
betreft. Ik stel nog wat vragen, onderzoek zijn tong en mond
van dichtbij en bevestig de diagnose. Hij is inderdaad student,
derdejaars natuurkunde, en woont in een grote studentenflat
aan de rand van onze wijk. Gevraagd naar zijn leefwijze, luidt het
antwoord:
“Ik rook bijna een pakje shag per dag en drink, als ik zit te studeren
of te gamen, zo’n tien koppen koffie per dag.”
“Waarom wilde u de reden voor deze afspraak niet zeggen?”
“Om heel eerlijk te zijn, dokter,… ik schaam me hier vreselijk voor.
Ik eet ook niet meer mee in De Fusie omdat ik bang ben dat andere
studenten het zien en mij ermee pesten.”
Schaamte duikt ieder spreekuur minstens een keer op. Allereerst
geef ik hem uitleg. We weten niet goed wat de oorzaak is van een
zwarte haartong. De tong is bekleed met fijne langwerpige papillen
(uitstulpingen). Bij de zwarte haartong zijn deze papillen langer
en de bekleding van de tong is daardoor dikker. De lange papillen
maken dat de tong er harig uit ziet. Etensresten, voedingskleurstoffen,
nicotine uit sigaretten en koffie kunnen de haartong een
bruine of zwarte kleur geven.
“Wat raadt u mij aan?”
“Ik zou proberen te stoppen met roken en minder koffie drinken.
Daarnaast moet u uw tong dagelijks goed met een tandenborstel
poetsen.”
Ik bestel hem over een maand terug. Na die maand komt hij aanzienlijk
vrolijker terug. Stoppen met roken is niet gelukt, maar
door het poetsen van zijn tong en door minder koffie te drinken,
is de verkleuring op zijn tong vrijwel weg. Het valt me op dat hij
er een stuk verzorgder uitziet dan de vorige keer, hij is geschoren,
is naar de kapper geweest en ziet er ook beter gekleed uit.
Tijdens het invoeren van het consult op de computer zie ik hem
voor het raam lopen, zeer verliefd hand in hand met een meisje.
Ik moet glimlachen en bedenk dat het veel kan uitmaken als je
haar goed zit…

HUID IN DE LITERATUUR | TEKST: FRANS MEULENBERG | FOTO: DREAMSTIME |
ZWARTEHAARTONG
Op een ochtend ontwaakt een naamloze man. Zijn mond en tong
voelen raar aan. Droog en ruwer dan gewoonlijk: “Ik deed nu
moeite om die prikkeling, die vreemde beslagenheid weg te
slikken, maar het lukte niet, en daar ik nog niet de kracht bezat
om tegen de weerstrevingen van het wakende lichaam op te
treden, liet ik het verder erbij, sloot mijn ogen, liet mijn mond
openhangen en trachtte te slapen”.
Maar langer dan een kwartiertje sluimeren krijgt de man niet van
zijn auteur Jaap Romijn (1912-1986) in de bundel Niemand heeft
gelijk - acht vertellingen. Romijn was werkzaam als journalist,
muziekcriticus en uitgever - in de oorlog in de illegaliteit. Hoewel
grotendeels vergeten, zijn vooral zijn korte verhalen nog zeer de
moeite waard. Ze zijn vergelijkbaar met het werk van de veel
bekendere Belcampo.
Eigen tong te lijf
De man stapt uit bed en bekijkt zichzelf in de spiegel. Huiver
overvalt hem: er groeit haar op zijn tong.
“Ik herhaalde de slikbewegingen nog vele malen,
maar telkens wanneer ik mijn tong opnieuw in de spiegel
bekeek zag ik het duidelijker: zij was met kleine,
zwarte haren bezet. (…) Zij verhieven zich op de dikke
tonggedeelten ter weerszijden van de gleuf in het midden.
De haargroei accentueerde als ’t ware de bouw
van dit lichaamsdeel”.
Wat te doen? Hij besluit de haargroei te ontkennen, er eenvoudig
niet aan te geloven. En vertrekt naar zijn werk. Die werkdag brengt
hij vol afschuw en schaamte door: “uit vrees voor ontdekking
van mijn merkwaardige afwijking”. Thuisgekomen beseft hij dat
er iets moet gebeuren. Hij gaat de eigen tong te lijf met schaar,
pincet en veiligheidsscheermes. Resultaat blijft uit, anders dan
een pijnlijke tong. De gang naar een arts is geboden.
Van huisarts naar tandarts
De eerste huisarts is eerlijk:“Ik begrijp het niet”, waarna een zoektocht
volgt langs andere huisartsen. De vijfde huisarts belooft
voor hem een ontharingsmiddel te maken, maar de patiënt heeft
hier weinig vertrouwen in. De grote verrassing is dokter nummer
zeven, een bejaarde man. Deze heeft maar een halve blik nodig om
de diagnose te stellen: ‘Zwartehaartong’. Een zeldzame afwijking,
vertelt de bejaarde arts: “Voor zover we na kunnen gaan, doet het
zich eens in de zeventig jaar voor, op een van de drieduizendmiljoen
personen”. De echte geruststelling volgt dan snel:
“O, u hoeft zich volstrekt niet ongerust te maken,
het is werkelijk volkomen onschuldig. Trouwens, het is niet
eens echt haar, het is een soort schimmel, begrijpt u?”
“Maar wat is er dan tegen te doen?”
“Tja”, lachte de dokter, “daarmee heeft de wetenschap zich
nooit zo zeer bezig gehouden. Uw geval is zo zeldzaam”.
Ziedaar de zwakte van veel medici: de diagnose stellen is één,
maar dat wil nog niet zeggen dat er een therapie is. De patiënt
verlaat de praktijk en spoedt zich naar een tandarts. Die weet
gelukkig van wanten. Hij trekt ze er één voor één uit, in een bizar,
urenlang gevecht. De haren zijn later nooit teruggekomen.
Een zeldzame diagnose belicht in een curieuze en groteske novelle.
Het slot van de novelle is een beetje dubbel: “Toch heb ik nadien
geen geluk meer gekend: het besef om als een op de drieduizendmiljoen
personen zwartehaartong gehad te hebben, is voldoende
om een mens zeer eenzaam te maken.”
M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2 27

PROEFSCHRIFT EN PRAKTIJK | TEKST: FRANS MEULENBERG | FOTO: DREAMSTIME |
Proefschrift en praktijk
Wetenschap stopt nooit, wetenschap zet altijd stapjes vooruit. Elk jaar verschijnen er dissertaties op het gebied van de dermatologie.
Proefschriften zijn ‘wetenschappelijke proeven’ van bekwaamheid. Wat zijn de consequenties van al die onderzoeken voor de gewone
patiënt, in de dagelijkse praktijk? In de rubriek ‘Proefschrift en praktijk’ komen de relevantie en de betekenis voor de patiënt aan bod.
Nader belicht:
Constitutioneel eczeem
Constitutioneel eczeem of atopische dermatitis
is een chronische ontstekingsziekte van de huid,
die soms opvlamt of een andere keer
juist veel rustiger verloopt. Die pieken en dalen
zijn onvoorspelbaar. Wel is al langer duidelijk
dat ultraviolette straling (UV) een soort dubbelrol
speelt. Enerzijds kan UV eczeem verbeteren,
omdat de straling het immuunsysteem versterkt.
Anderzijds kan UV het beeld juist verslechteren,
doordat de huid geïrriteerd raakt door warmte of
zweten. De combinatie UV met geneesmiddelen
kan ook ongunstig uitpakken. Op deze ongunstige
effecten van ultraviolette straling focust
Onno ten Berge zich in zijn proefschrift.
Zuinig met zonlicht
Hormoonzalven zijn sinds jaar en dag de hoeksteen in de behandeling
van constitutioneel eczeem. In de afgelopen jaren zijn er
nieuwe middelen op de markt gekomen, zogenaamde ‘topicale
immunosuppressieve middelen’ (TIM’s). Dit zijn zalven die op de
aangedane plekken worden gesmeerd en daar positief ingrijpen
op het afweersysteem. Een voorbeeld daarvan is tacrolimuszalf.
Uit laboratoriumtesten kwam naar voren dat deze middelen het
herstel van DNA-schade door UV-licht kunnen remmen, maar in
klinisch onderzoek is tot op heden geen verband gevonden tussen
het gebruik van TIM’s en huidkanker. Het promotieonderzoek van
Ten Berge toont aan dat het gebruik van TIM’s veilig is. Hij plaatst
daar een belangrijke kanttekening bij. Patiënten met constitutioneel
eczeem komen in het algemeen weinig in de zon en gebruiken
veelvuldig zonnebrandcrème. Zeker die groep mensen - die alert is
op mogelijke schade door een overdosis zonlicht - kan zonder
verdere consequenties TIM’s gebruiken.
In het dankwoord van het proefschrift geeft Ten Berge toekomstige
onderzoekers nog een aardige suggestie mee. Hij ontleende
die aan zijn copromotor Vigfús Sigurdsson, die hem meermaals
toevoegde:“KISS”. Waarbij ‘KISS’ staat voor “keep it simple, stupid”.
Verhuizen naar het platteland zet geen zoden aan de dijk
Constitutioneel eczeem komt steeds vaker voor in de westerse
wereld. Een aannemelijke verklaring voor deze toename is ‘de
hygiënehypothese’: leven in een hygiënische omgeving zorgt ervoor
dat het immuunsysteem onvoldoende antistoffen aanmaakt.
Het menselijk lichaam is dan niet goed gewapend tegen infecties
van buiten of ontsporingen van binnen.
Mandy Elvira Schram vergeleek in haar proefschrift alle onderzoeken
die verband houden met de hygiënehypothese. Zij constateert
dat er “enig bewijs” bestaat voor een hoger risico op het hebben
van eczeem in stedelijke gebieden, in vergelijking met landelijke
gebieden. Dit kan erop wijzen dat de leefomgeving een belangrijke
rol speelt in het al dan niet ontstaan van constitutioneel eczeem.
Welke factoren dat zijn, weet zij niet. Voor de patiënt blijft dat dus
evenzeer ongewis.
Echter: massaal verhuizen naar het platteland zet geen zoden
aan de dijk.
Dat is toch een vorm van troost…
Onno ten Berge - Adverse effects of ultraviolet irradiation in
atopic dermatitis. Universiteit Utrecht, Utrecht 2010. ISBN 978-
90-8559-105-4. Promotor: Prof. dr. C.A.F.M. Bruijnzeel-Koomen
Mandy Elvira Schram - Atopic dermatitis: epidemiology &
off-label therapy. Universiteit van Amsterdam, Amsterdam 2011.
ISBN 978-94-6182-008-2. Promotor: Prof. dr. J.D. Bos
M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2 29

EXOTISCHE HUID | TEKST EN FOTO’S: JANNEKE VAN DER ZEE |
“Jong geleerd,isoudgedaan”
Bijna iedereen kent
het spreekwoord
‘jong geleerd, is oud gedaan’.
De uitdrukking staat voor:
‘hoe eerder je iets leert,
des te langer de vaardigheid
zal blijven’. Voor ons lijkt het
dagelijks wassen van de voeten
een terugkomend ritueel,
maar in Ethiopië ligt dat
heel anders.
Op een zonnige dag in februari ontmoeten
we op het platteland van Ethiopië de 6-jarige
Abeba. Zij krijgt die dag instructies van de
Ethiopische dermatoloog dr. Wendemagegn
over hoe ze haar voeten moet wassen en moet
behandelen. Abeba krijgt dit aangeleerd
omdat ze de eerste tekenen vertoont van
de aandoening podoconiosis, ook wel mossy
foot genaamd.
Vulkanische aarde
Podoconiosis is een aandoening van de benen,
waarbij het lymfestelsel verstopt raakt. Door
die verstopping ontstaat er lymfoedeem
(ophoping van lymfevocht) in het been,
waardoor de huid van vorm en kleur verandert.
De onderliggende oorzaak is het langdurig
blootsvoets lopen op vulkanische aarde.

Ethiopië bestaat voor 18% uit deze vulkanische rode aarde, waarin
minerale partikels zitten. Deze kunnen via de voeten het lichaam
binnendringen en vervolgens voor beschadiging zorgen in het
lymfestelsel. Het is geen zeldzame aandoening: 1 miljoen
Ethiopiërs lijdt hieraan.
De aandoening komt zowel bij mannen als bij vrouwen voor en
de eerste symptomen van deze aandoening ziet men vaak
tussen het 10-30ste levensjaar. Maar bij Abeba is de diagnose ook
eerder te stellen.
Schoeisel en luiheid
Podoconiosis is te voorkomen door het dragen van schoenen en
goede voethygiëne. Dat klinkt simpel, maar blijkt lastiger dan het
lijkt. Want op blote voeten lopen is op het platteland de normaalste
zaak. Schoenen draag je op zondag in de kerk, maar doordeweeks
wordt er hard gewerkt, op blote voeten. Wie schoenen
draagt, krijgt al gauw het stempel ‘lui’!
Maar als je een dik been krijgt, ben je ook een ‘outcast’. Ethiopiërs
geloven dan dat er een vloek op je rust of dat je iets fout hebt gedaan.
Ook voeten wassen doet men niet zo gauw. Water is een kostbaar
goed, bestemd voor belangrijker zaken: eerste levensbehoefte.
Maar daar komt als het aan het National Podoconiosis Action Network
(NaPAN) ligt, verandering in. Het wordt tijd dat de Ethiopische
kinderen op jonge leeftijd leren hoe podoconiosis is te voorkomen.
Fleurige zwachtels
Tijdens de voorlichtingsbijeenkomst is Abeba overduidelijk de
jongste deelnemer. Samen met een paar oudere mannen neemt
zij wat schuchter plaats op de bank die onder een grote boom is
geplaatst. Dr. Wendemagegn en de podoconiosis-verpleegkundige
geven de voorlichting aan de patiënten. Wij kijken van een
afstandje naar dit, in onze ogen, bijzondere tafereel. Als de theorie
is uitgelegd, gaan we aan de slag. We zorgen ervoor dat de groene
teiltjes worden gevuld met water wanneer Abeba en de anderen
instructies krijgen hoe ze grondig hun voeten moeten wassen.
Daarna gaan de voeten in een chloorbadje. Mijn collega en
reisgenote Cobi Lageveen en ik kunnen onze expertise inzetten
wanneer inzwachteling van de benen nodig is. Als lid van het
expertisecentrum lymfologie weten wij als geen ander hoe
essentieel compressietherapie is bij lymfoedeem. Met onze
meegebrachte spullen gaan we dan ook snel aan de slag.
Ik behandel Abeba en om de zwachtel wat fleuriger te maken,
pimpen we samen haar zwachtels met stickertjes. Die dag kreeg
ze ook van dr. Wendemagegn haar eerste paar schoenen. Ze staat
er nog wat onwennig bij, maar later zien we haar trots weglopen
met haar nieuwe schoenen en een fles chloor in haar hand.
Je bent nooit te oud om iets aan te leren. Maar wat betreft
voethygiëne om podoconiosis te voorkomen, kun je niet vroeg
genoeg beginnen.
Expertisecentrum lymfologie
Sinds 2009 is Drachten een internationale spil in de aanpak
van de aandoening lymfoedeem. De kennis van de vochtophoping
in arm en been als gevolg van een falend lymfesysteem
maakt het ziekenhuis Nij Smellinghe tot nationaal
expertisecentrum lymfologie.
De reis is tot stand gekomen doordat dr. Wendemagegn in
september/oktober 2011 een werkbezoek heeft gebracht
aan het expertisecentrum. Kennis uitwisselen op het gebied
van podoconiosis en lymfologische aandoeningen is op dit
moment zeer belangrijk.
Het expertisecentrum zet zich in om de kennis te delen en
podoconiosis onder de aandacht te brengen.
Meer informatie over podoconiosis is te vinden op de site
van Footwork, the International Podoconiosis Initiative:
www.podo.org
M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2 31

TOEPASSING | TEKST: SASKIA STAVENUITER |
App Huidmonitor
waarschuwt voor huidkanker
Recent is de Huidmonitor gelanceerd,
een gratis app voor een smartphone,
die vroegtijdig waarschuwt voor verdachte
plekjes op de huid. De reden voor dit
initiatief is de snelle stijging van
het aantal patiënten met huidkanker.
Een verdachte moedervlek. Naar de huisarts of is dat overdreven?
Veel mensen zullen voor het laatste kiezen. Maar sinds april
(iPhone) en mei (Android) is het makkelijker om de huid te checken
met de Huidmonitor App, volgens Inge Ramaker, werkzaam op het
secretariaat van initiatiefnemer Stichting Melanoom. “Het doel
van de app is om mensen vroegtijdig te waarschuwen voor
verdachte plekjes op de huid die huidkanker zouden kunnen zijn.”
Met de app kan iemand met zijn of haar smartphone een foto
maken van bijvoorbeeld een moedervlekje. Met de functie “check”
kan deze foto vervolgens worden vergeleken met ingebouwde
foto’s van zowel goedaardige als kwaadaardige moedervlekjes.
Als je plekje op zo’n foto lijkt, dan kun je achter de voorbeeldfoto’s
informatie vinden over de vlek/plek. Op grond daarvan zou
iemand kunnen besluiten om het moedervlekje in de gaten te
houden. Dat kan via de functie “volg”. Deze functie houdt een
soort tijdlijn bij van de geüploade foto’s, zodat de ontwikkeling
goed in de gaten te houden is. Ook nu is er de mogelijkheid om de
eigen foto te vergelijken met dezelfde voorbeeldfoto’s. Daarnaast
bestaat de mogelijkheid een “herinnering” in te stellen om je
plekje na een paar maanden weer te fotograferen.
Bewustwording en verantwoordelijkheid
Nelleke Gruis, verbonden aan het Leids Universitair Medisch
Centrum (LUMC) en nauw betrokken bij de ontwikkeling van de
app, vindt dat Nederlanders hun huid te weinig kennen: ”Wie kijkt
er nu regelmatig op zijn eigen rug en weet wat daar zit of groeit?
Hopelijk gaat de Huidmonitor meer bewustwording creëren.
Natuurlijk heb je wel iemand nodig die dan bereid is een foto te
maken van plekken waar je zelf geen zicht op hebt.”
Of de app bij gebruik ook daadwerkelijk betrouwbare informatie
oplevert, kan Gruis niet zeggen: “Er is nog geen klinische studie
mee gedaan. Op grond van de door de gebruiker opgemerkte
verdachte moedervlekken of plekjes moet men ook zelf actie
ondernemen en naar de huisarts of dermatoloog gaan. Dat blijft
de eigen verantwoordelijkheid.”
Stijging aantal gevallen van huidkanker
Sylvia ter Meulen, verpleegkundig specialist dermatologie bij het
Nederlands Kanker Instituut - Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis,
verwacht dat de app zeker binnen de eerste dertig jaar niet voor
een afname van het aantal patiënten met huidkanker zal zorgen.
“De mensen bij wie zich nu huidkanker ontwikkelt, zijn de mensen
die 20-30 jaar (of langer) geleden en gedurende hun hele leven
teveel in de zon hebben gezeten en in hun jeugd zijn verbrand.
Dus het aantal gaat de komende decennia zeker niet afnemen.
Hopelijk zal er over dertig jaar weer een afname te zien zijn”,
aldus Ter Meulen.
KWF Kankerbestrijding
Volgens het KWF Kankerbestrijding stijgt het aantal gevallen
van huidkanker sneller dan verwacht. Er zijn hiervoor verschillende
oorzaken aan te wijzen. Doordat vooral in de laatste decennia
van de vorige eeuw zonnen in opkomst was en verbranding niet
heel serieus werd genomen, krijgen nu ook meer mensen
huidkanker, aldus het KWF. Vorig jaar lag het aantal gevallen rond
de 40.000. In 2020 zullen er jaarlijks 70.000 mensen huidkanker
krijgen. Het gaat dan vooral om het basocellulair carcinoom.
Bovendien komt deze vorm van huidkanker na behandeling
vaker terug.
M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2 33

WERKHUID | TEKST: FRANS MEULENBERG | FOTO’S: WIKIPEDIA, DREAMSTIME |
“Altijdeen
tekenpincet
inmijnuniform”
Ronald Vorenhout is 51 jaar jong en al
dertig jaar boswachter bij Natuurmonumenten.
Een geboren buitenmens die zichzelf in drie
woorden typeert als ‘natuur, betrouwbaar,
medemens’. Zijn beroep brengt een risico mee:
het oplopen van de ziekte van Lyme
na een tekenbeet. In 2004 was het raak,
en acht jaar later heeft hij nog steeds last van
restverschijnselen. Vorenhout over zijn
jarenlange strijd met de ziekte van Lyme
én over teken op de Eiffeltoren.
34 M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2
“Voor 2004 had ik al allerlei klachten zoals vermoeidheid, pijn in
de spieren en gewrichten, uitvalsverschijnselen en problemen
met het geheugen. Niet constant, maar bij vlagen. Eigenlijk wist
ik meteen was het was, maar uit de vele bloedmonsters kwam de
diagnose alsmaar niet duidelijk naar voren. Uiteindelijk wel,
natuurlijk. Daarbij moet je goed beseffen dat mensen in die tijd
vooral dachten dat Lyme ‘tussen de oren’ zit. Ik kan je verzekeren…
daar zit het echt niet!”
Te laat
“In 2004 ben ik uitgevallen. Het was over en uit met mijn energie.
Ik had het gevoel alsof men de stekker uit mijn lijf had getrokken.
Machteloos en krachteloos, zo voelt dat. In totaal ben ik twee en
een half jaar uit de running geweest. Al met al is de diagnose in
2004 te laat gesteld, natuurlijk. Dat is ook de reden dat ik nog
steeds last heb van restverschijnselen, want de vermoeidheid en
de spier- en gewrichtspijn duiken af en toe weer op.”
Hoe ben je behandeld?
“In eerste instantie kreeg ik een antibioticum, doxycycline. Omdat
ik echter ook vaak last heb van mijn huid door depigmentatie, kreeg
ik in no time blaren onder invloed van zonlicht, als bijverschijnsel,
waarop de huisarts de behandeling staakte met de achteloze
constatering: “Na drie dagen is de bacterie wel dood”.
Je hebt dus heel wat te stellen met je huid?
“Laat ik het zo zeggen: de huid is niet mijn allerbeste vriend”.
Vorenhout vervolgt zijn relaas: “Opknappen deed ik dus niet, en ik
ging op eigen initiatief naar een neuroloog. Ik kon voorkomen dat
deze man, opnieuw, alleen maar allerlei onderzoeken ging doen.
Hij pakte door en legde mij voor vier weken aan een infuus.
Eindelijk, eindelijk, knapte ik op.” Met een zucht volgen dan de
woorden: “Om na zes weken alle verschijnselen weer in volle
hevigheid terug te zien komen”.

Pincet op zak
“Zo kwam ik in Nijmegen terecht, waar opnieuw alles is onderzocht
- tot aan een huidbiopt toe. Vervolgens kreeg ik zeven weken
lang het middel claritromycine plus een voedingssupplement
(Q10 compleet vitaal). Dat laatste gebruik ik nog steeds”.
Wat doe je om te voorkomen dat je een nieuwe beet oploopt?
“Voor mijn werk is goede kleding een vereiste. Maar een honderd
procent garantie levert dat niet op. Daarom adviseer ik altijd om
’s avonds preventief te controleren. En ik draag standaard een
tekenpincet in mijn uniform. Dat pincet heb ik altijd bij me, want
een teek mag je nooit met je nagels verwijderen”.
Dragen alle boswachters een dergelijk pincet met zich mee?
“Om eerlijk te zijn: nee! Er is nog veel te winnen aan de bewustwording
van de risico’s van een tekenbeet. Niet alleen bij mijn
collega-boswachters, maar ook bij werkgevers en het algemene
publiek. Zelf wil ik daar graag iets aan bijdragen als actief lid,
vanuit de vakbond, van de landelijke werkgroep Lyme. Ook geef ik
regelmatig lezingen hierover in het land”.
Teek op de Eiffeltoren?
“Al die lezingen zijn nodig, omdat er nog steeds misvattingen
bestaan over de ziekte van Lyme.”
Zoals?
“De grootste misvatting is dat men denkt dat teken uit bomen
vallen. Ik leg dat altijd als volgt uit. Stel je bent levensmoe en
je gaat naar Parijs om van de Eiffeltoren te springen. Boven
aangekomen, zie je in de diepte iemand lopen met een rood petje
op. Als je dan van plan bent om bovenop die persoon te ploffen,
mislukt dat natuurlijk. Want de man of vrouw in kwestie is inmiddels
diverse voetstappen verwijderd van de oorspronkelijke plek”.
De moraal van dit verhaal?
“Een teek is niet gek. Een teek gaat echt niet allerlei halsbrekende
toeren uithalen en in hoge bomen klimmen enkel en alleen om
zich vervolgens omlaag te storten op een slachtoffer. Zo denkt
een teek niet”.
Waar zitten ze dan wel?
“Hij verbergt zich overal waar veel struikgewas is en hoog gras groeit”.
Verwijder een teek direct
Drs. Desirée Beaujean
Teken kunnen het best worden verwijderd met een spits pincet
of een tekentang. Desnoods met de nagels als er geen instrument
voorhanden is. Als een teek langer dan 24 uur op de huid
zit, neemt de kans op besmetting snel toe. Voor verwijderen
geldt altijd: pak de kop van de teek zo dicht mogelijk bij de huid
vast. Verwijder de teek met een licht draaiende beweging en
door steeds wat harder te trekken. Het is een misverstand dat
teken zich in de huid schroeven. Dat doen ze niet, ze kunnen
dus ook niet in tegenovergestelde richting weer uit de huid
worden geschroefd. Omdat de steeksnuit van de teek een soort
weerhaakjes heeft, zou een licht draaiende beweging de verwijdering
wel gemakkelijker kunnen maken. Draaien verhoogt
waarschijnlijk wel de kans dat het snuitje afbreekt. Als dat
gebeurt en het snuitje in de huid achterblijft, is dat echter niet erg.
Het resterende stukje zweert er, net als een splinter, vanzelf
weer uit. Het is ook een misverstand dat teken zouden loslaten
als ze worden geïrriteerd. Bijvoorbeeld met vuur of door erin te
prikken of te knijpen. Het helpt evenmin te proberen een teek te
verstikken door er iets overheen te smeren. Verwijder een teek
dus nooit met behulp van verdovende middelen, zoals alcohol
en chloroform, ontsmettingsmiddelen, petroleumgel of een
brandende sigaret of lucifer. Zulke methoden waarbij de teek
wordt geïrriteerd, vergroten de kans dat de teek extra speeksel
produceert of zijn maaginhoud opbraakt, waarin zich ziekteverwekkers
kunnen bevinden. Daarom is het ook belangrijk niet
in de teek te knijpen tijdens het verwijderen. Dat risico is vooral
groot als je je vingers, duim of een pincet met brede uiteinden
gebruikt. Dan kun je dikwijls ook niet dicht genoeg bij de huid
komen om de kop van de teek vast te pakken.
Pincetten en tekenverwijderaars zijn te koop bij drogist en
apotheek en de buitensportzaak.
M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2 35

RICHTLIJNEN | TEKST: FRANS MEULENBERG | FOTO’S: DREAMSTIME, WIKIPEDIA |
Ziekte van Lyme:
Nieuwerichtlijn
Een tekenbeet merk je nauwelijks, maar hij kan
grote gevolgen hebben. De kleine spinachtige teken
kunnen bacteriën overbrengen die de ziekte van
Lyme veroorzaken. Men moet hierop alert zijn.
Want steeds meer mensen in Nederland krijgen
lyme-borreliose, zoals de ziekte officieel heet.
Nu zijn dat er ongeveer 22.000 per jaar.
Teken zitten verstopt in het groen en doordat
de hoeveelheid bos in Nederland is toegenomen,
er meer warme dagen dan vroeger zijn en meer
mensen de natuur intrekken, is de kans op een
tekenbeet toegenomen en daarmee ook de kans
op de ziekte van Lyme. Als de infectie niet tijdig
wordt behandeld, kan de aandoening een slepende
affaire worden, die maar moeilijk valt te genezen.
Lijnrecht tegenover elkaar
Toen in 2004 de Nederlandse richtlijn Lyme-borreliose uitkwam,
distantieerde de Nederlandse Vereniging voor Lymepatiënten
(NVLP) zich vrijwel meteen hiervan. De richtlijn zou gebaseerd zijn
op een te eenvoudig ziekteconcept en geen goede bijdrage leveren
aan de herkenning en adequate behandeling van patiënten met
deze ziekte. Patiënten en deskundigen bleven jarenlang tegenover
elkaar staan. Volgens de NVLP heeft het laboratoriumonderzoek
36 M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2
uitgevoerd in de Nederlandse laboratoria slechts beperkte waarde
en lopen er veel mensen rond die de ziekte onder de leden hebben
die het niet weten of bij wie artsen deze hebben gemist.
Bovendien eisten patiënten bij latere stadia van de ziekte een
langere behandeling, waar de deskundigen het nut niet van
inzagen. In 2008 ging een nieuwe richtlijnwerkgroep van start
met vertegenwoordigers van alle geledingen, inclusief de NVLP.
De leden van deze werkgroep discussieerden vier jaar lang over
voors en tegens van beperkte en uitgebreide vormen van
diagnostiek en behandeling. Het is de verdienste van voorzitter
Peterhans van den Broek (emeritus hoogleraar Infectieziekten)
dat er aan het eind van de rit witte rook uit de schoorsteen kwam.
De richtlijn is thans in de eindfase en ligt ter goedkeuring bij alle
betrokken verenigingen.
Elkaar vinden: hoe?
Overeenstemming bereiken was niet altijd even gemakkelijk.
Om langer een behandeling met antibiotica te rechtvaardigen,
koos men voor een u-bochtformulering: “het ontbreken van
bewijs voor effectiviteit is niet hetzelfde als dat bewezen is
dat behandeling niet effectief is”. Of anders gezegd: het is geen
uitgemaakte zaak dat antibiotica geen effect hebben bij mensen
die eerder behandeld zijn en klachten hebben die met chronische
lymeziekte samenhangen, maar bij wie geen aantoonbare
afwijkingen zijn te vinden. In die formulering kon iedereen zich
uiteindelijk vinden.
Ook over de inzet van laboratoriumonderzoek is men dichter bij
elkaar gekomen, maar Miranka Mud, bestuurslid van de NVLP en
lid van de richtlijnencommissie, vindt nog steeds dat artsen de
ziekte van Lyme te stellig verwerpen als bepaalde testen negatief
zijn. Daar staat tegenover dat de deskundigen van mening
zijn dat de diagnose vaak te gauw wordt gesteld. Een positieve
testuitslag betekent niet altijd dat iemand de ziekte onder de
leden heeft.
Antibiotica na een tekenbeet
Heeft het zin om direct antibiotica te nemen na een tekenbeet?
Nee, dat hoeft niet, maar het kan wel volgens de nieuwe richtlijn.
Wie de teek snel verwijdert (binnen 24 uur), heeft een uiterst
kleine kans op besmetting. Ontstaat later toch een rode ring, dan
kan men alsnog antibiotica slikken.

DE STELLING | TEKST: FRANS MEULENBERG | FOTO: DREAMSTIME |
“ELKPATIËNTENVERHAAL
IS EEN
De slotstelling uit het proefschrift
UNIEK VERHAAL”
van Marjan de Groot - over psoriasis - luidt:
“Life is what happens to you,
while you’re busy
making other plans”.
Vanwaar deze stelling?
“Deze prachtige uitspraak is voor mijn gevoel zó ontzettend
waar, en kloppend voor vrijwel alle situaties in het leven.
Hoezeer je je leven ook wilt plannen, het leven ontvouwt zich
toch altijd weer anders dan gedacht”.
Betrek de stelling eens op je eigen leven…
“Het zinnetje vat in ieder geval heel goed samen hoe mijn
promotietraject is verlopen. Alle schema’s en plannen om
dan-en-dan het proefschrift af te ronden, werden doorkruist
door andere gebeurtenissen, zoals het krijgen van mijn
eerste en tweede kind, een copromotor die ineens een andere
baan aanvaardt, ga zo maar door.
De uitspraak is van John Lennon. Ben je een Beatles-fan?
“John Lennon was een bijzondere man, dat zeker, maar een
specifiek Beatles-fan wil ik mezelf niet noemen”.
Geboren in 1978 ben je feitelijk ook te jong daarvoor…
“Hoho, als iets goed is, blijft het goed! Toch? De liedjes blijven
zo heerlijk lang in je hoofd nasudderen. Wat mijn favoriete
Beatles-song is? Hmm, dan kies ik voor Hello, Goodbye”.
Gaat de uitspraak ook op huidpatiënten?
“Dat denk ik wel. Vanuit het niets krijgen de patiënten te
maken met een huidziekte. Ze hebben er niet om gevraagd
en ze kunnen er niets aan doen. Het is vervolgens aan hen
zelf een interpretatie daaraan te verbinden. Een plek te
geven in hun leven, ermee zien om te gaan. Aan het begin
van mijn loopbaan was ik verbonden aan het AMC. In de
spreekkamer en zeker tijdens diverse klinische trials was
er veel tijd om met patiënten te spreken, soms wel tot
anderhalf uur. Dan merk je wat een huidaandoening doet
met iemands toekomst, plannen of dromen…
Patiëntenverhalen zijn zo divers. Waar de ene patiënt
helemaal uit het veld geslagen wordt van een of twee plekken,
is een ander - wiens lijf bijna helemaal is aangedaan -
onbekommerd vrolijk. Geloof mij: elk patiëntenverhaal is
een uniek verhaal”.
Gaat de stelling over toeval? En wat je ‘toevalt’?
“De wereld is niet zo maakbaar als we soms zouden willen.
Dat maakt het leven trouwens ook zo leuk”. Peinst even:
“Het gaat er niet om wat je overkomt in dit leven, het gaat
erom wat je ermee doet”.

ZWERVERS EN VERSLAAFDEN | TEKST: MARLEEN ARENDS EN JANNES VAN EVERDINGEN | FOTO’S: RENÉE HOEKZEMA |
DEDAKLOZE
HUID
Geert Klaver is huisarts in de binnenstad van Amsterdam.
Eenmaal per week houdt hij gratis spreekuur voor zwervers en verslaafden.
Daar ziet hij ook regelmatig patiënten met een huidaandoening.

Rinia is al meer dan 10 jaar dakloos. Ze drinkt en spuit. Ik heb al
een paar keer een spuitabces bij haar opengelegd. Ik ken haar als
alcoholist met al enigszins gevorderde afwijkingen aan haar lever,
een verkort been na een heupfractuur, en een verwaarloosde
psoriasis. Maar nu komt ze voor iets anders. Ze heeft brandblaren
op haar onderarmen.
‘Rinia, wat heb je gedaan?’
‘Ik heb een pan met kokend water over mijn armen gekregen.
Ik wilde die stomme Joop helpen met kleren wassen. Die man is
niet goed bij zijn hoofd. Hij zat maar te zeuren. Ik had het nooit
moeten doen.’
‘Nou Rinia, laat me eens kijken. Ik denk dat het wel mee valt. Maar
dat worden waarschijnlijk wel psoriasisplekken.’
‘Hoezo?’
‘Het hoeft niet maar, ik zie dat vaak. Mensen met psoriasis krijgen
vaak nieuwe plekken als ze hun huid verwonden. Kijk maar naar
die spuitabcessen van jou. Daar zit nu ook psoriasis.’
Bij Rinia zijn de psoriasisplekken niet zo duidelijk te zien vanwege
haar gekleurde huid. De rode kleur die ontstaat bij ontsteking
ter hoogte van de spuitabcessen was ook niet goed zichtbaar op
haar donkere huid. De Hindoestaanse vrouw heeft een verdrietige
voorgeschiedenis. Ze woonde in Suriname en werd uitgehuwelijkt
aan een man die in Nederland woonde. Na één ontmoeting gingen
beide partijen akkoord met de keuze van hun ouders. Ze vond het
spannend naar Nederland te komen, maar bij aankomst kreeg ze
een grote teleurstelling te verwerken. Haar kersverse echtgenoot
bleek een forse drinker te zijn met losse handjes. Zo begon Rinia ook
te drinken en vond ze een uitweg in het leven met haar agressieve
partner, die regelmatig naar haar uithaalde. Rinia is op een dag
in dronken toestand het huis uit gevlucht voor haar man. Kort
daarna werd ze geconfronteerd met seksueel geweld op straat en
toen durfde ze geen contact meer op te nemen met haar familie.
Uiteindelijk belandde ze in de prostitutie. Het is een tengere
vrouw met een innemend gezicht. Ze kijkt me met vragende ogen
aan:
‘Ik heb steeds zo’n jeuk, vooral ’s nachts is het erg. Heb je er niet
iets beters voor dan die zalven die je me laatst gaf?’
‘Dat is niet zo gemakkelijk. Die jeuk bij jou kan ook komen door je
leverprobleem. Pillen slikken lijkt me niet verstandig. Hm…. Laten
we nog een keer bloed prikken. Heb je wel eens lichttherapie
gehad?’
‘Wat is dat?’
‘Dan lig je onder lampen. Een soort hoogtezon.’
‘Nou dat lijkt me wel wat. Ik kom toch al niet veel buiten. Ha, ha.’
‘Heb je in Suriname minder last dan in Nederland?’
‘Nou, dat weet ik eigenlijk niet. Ik heb die psoriasis pas een jaar of
vijf en de laatste vijf jaar ben ik niet meer terug geweest.’
‘We kunnen het een keer proberen, maar dan moet je wel zo’n
drie keer per week naar een dermatoloog. Red je dat? Weet je,
wij kijken eerst hoe dit geneest en dan praten we verder.’

HUIDvindingen
Foto’s: Dreamstime. Lees meer op www.huidfonds.nl.
Relatie tussen oogkleur
en huidaandoening?
De kleur van je ogen lijkt een verhoogde of juist verlaagde kans
aan te geven op de aandoeningen vitiligo en huidkanker.
Genetici van de Universiteit van Colorado onderzochten bijna
3000 mensen met vitiligo van Europese afkomst. Ze ontdekten
dertien genen die je gevoelig maken voor het ontstaan van
deze huidaandoening, die lichte vlekken op de huid veroorzaakt.
Behalve dat zij deze genen vonden, viel het de wetenschappers
ook op dat het aantal mensen met blauwe of grijze ogen onder
de 3000 proefpersonen met vitiligo erg laag was: 27%, ten
opzichte van 52% in de gemiddelde bevolking. Er waren iets
meer personen met groene ogen, maar vooral veel meer met
bruine ogen onder de patiënten met vitiligo.
De onderzoekers gaan verder door vitiligo tegenover huidkanker
te zetten. “Genetisch gezien zijn vitiligo en huidkanker ongeveer
tegenovergesteld. Sommige genetische afwijkingen die je meer
vatbaar maken voor vitiligo, maken je weerbaarder tegen
huidkanker, en andersom”, aldus Richard Spritz, een van de
hoofdonderzoekers. Dit zou kunnen betekenen dat mensen
met blauwe ogen juist eerder een kwaadaardig melanoom
krijgen, en degenen met bruine ogen minder snel.
Ying Jin, e.a. Genome-wide association analyses identify
13 new susceptibility loci for generalized vitiligo.
Nature Genetics 2012 doi: 10.1038/ng.2272.
‘Geen shampoo’-experiment’
De Amerikaanse Jenny Bradford is een ‘bewust leven’-activist en
blogger. In het verleden las ze over de voor- en nadelen van het
wassen van het haar met shampoo. Tegenstanders menen dat
chemicaliën in de shampoo slecht zijn voor huid of haar.
Anderen stoppen met shampoo omdat het gewoon
goedkoper is. Een vriendin overtuigde haar mee
te doen aan een experiment: geen shampoo
meer. Al gebruikt ze nu niet alleen water,
maar een mengsel van water, soda en een
scheutje azijn (op appelbasis). Haar ervaringen
zijn te volgen via haar blog:
http://www.blogher.com/going-no-poo.
Zij zou wekelijks haar blog updaten, maar
inmiddels lezen wij: ‘Update: Het einde van
“geen shampoo” - Ik heb het 41 dagen volgehouden
en begin nu last te krijgen van mijn hoofdhuid.’
Richtsnoer
Ontharingstechnieken
verschenen
ANBOS, de brancheorganisatie voor schoonheidsspecialisten,
ontwikkelde een richtsnoer Ontharingstechnieken. Daarin is alle
kennis over veiligheid, hygiëne en arbeidsomstandigheden
gebundeld. Waarom dit richtsnoer? De brancheorganisatie ziet
het als haar taak om de kwaliteit van het vak hoog te houden.
Gelet op de schade die kan ontstaan door ondeskundig handelen,
stimuleert ANBOS deze specifieke behandeling alleen uit te
laten voeren door ondernemers die in het bezit zijn van het
diploma Ontharingstechnieken. Iedereen kan apparatuur
aanschaffen en starten. Laserbehandelingen en flitslichttherapie
zijn volgens de wet BIG (Beroepen in de Individuele
Gezondheidszorg) geen voorbehouden behandeling. Daarom
mogen ook anderen dan artsen deze behandeling toepassen.
Het volgen van een gedegen opleiding, af te sluiten met
het vakdiploma Ontharingstechnieken, is van groot belang.
Alleen dan is de cliënt in goede en gediplomeerde handen.
Zie voor meer informatie:http://www.anbos.nl/pages/321/Leden/
VOSpecialisaties/Richtsnoer- Ontharingstechnieken.html
M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2 41

KINDERPAGINA | SAMENSTELLING EN REDACTIE: FRANS MEULENBERG | ILLUSTRATIE: LILIAN TER HORST |
... deze keer
VAN-ALLES-WAT PAGINA
Het is een jong meisje, met donker haar. En pienter. Bovendien heeft ze psoriasis.
Dit boek vol cartoons maakt zichtbaar hoe het is om als kind psoriasis te hebben.
De bijnaam van het meisje is met een knipoog: ‘Sneeuwvlokje’. Maar ze schaamt zich
een beetje voor de plekken op haar huid en draag T-shirts met lange mouwen.
Ze denkt onaantrekkelijk te zijn en de zichtbaarheid van de witte schilfers op haar
donkere haar brengt haar tot wanhoop (de oplossing? een blonde pruik!).
We leren over de herkomst van kooltherapie: een mammoet valt in een koolteerpoel!
Ook andere zalven en crèmes passeren de revue. De relatie tussen stress en huis keert
diverse malen terug: “dokter, ik zit niet lekker in mijn vel”. Zo bezoekt Sneeuwvlokje
zelfs een heuse psycholoog. Niet dat het helpt, overigens. Maar ook de voordelen
van het hebben van psoriasis komen aan bod. Welke die voordelen zijn, verklappen
we hier niet. Aan het eind van het stripboek trekt Sneeuwvlokje een belangrijke
conclusie: “… dat je wel oud kan worden met psoriasis”.
Jelle en Roel Groen. Sneeuwvlokje. Psoriasis Vereniging Nederland.
ISBN: 978-90-818059
’t Beest van Lilian
De fantasie van Lilian stroomt maar door. Weer een nieuw
fantasiebeest. Met ranke, paarse stelten, lichtblauwe vleugels,
een vrolijk waaierende staart en een rustig streepjes patroon
op het lijf. Let ook op het volijke koppie: dit beest is een blij beest.
Lilian noemde het ‘Tak’. ‘Tak’? Dat is een rare naam. Een collega
noemde dit beest “een soort uitvergrote uitgebuikte en toch
hoogpotige snorhaarbromvliegmus”. Dat lijkt als roepnaam
ietsepietsje te lang. Wie van jullie verzint een leuke en treffende
naam voor deze wat-het-ook-mag-zijn? De leukste inzending krijgt
deze illustratie als prijs!
Illustratie: Lilian ter Horst Sneeuwvlokje heeft psoriasis
Mijn tekening…
Dame met hond. Een deftige dame, met het haar
in knotjes en een mooie, paarse jurk met pofmouwtjes.
Haar trouwe hond kijkt zo trouw als een hond maar kan
kijken. Waarin verschillen ze?
De mevrouw heeft geen
vlekken, de hond wel.
Toch houden ze van elkaar
en zijn ze trots op elkaar.
Mét of zonder
vlekken… Zie maar,
hij kwispelstaart.
De hond dus!
Oproep!
Tekening: Marije, 7 jaar
Willen jullie ook een tekening maken van de huid?
Of een verhaaltje schrijven? Misschien wel een gedichtje …
Of een brief? Heb je vragen? Wil je je verhaal kwijt?
Dat kan! Graag zelfs. Stuur maar op naar:
Nationaal Huidfonds, Postbus 2660, 3500 GR Utrecht.
Of vraag je papa of mama of ze je verhaal, tekening
of gedicht willen versturen. Het zou fijn zijn
als je je naam laat weten én je leeftijd.
M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2 43

D E R M A S I L K ®
V E R B A N D Z I J D E
BIJ DE BEHANDELING VAN ECZEEM
EN ANDERE HUIDAANDOENINGEN
100% Ongebleekte, ongeverfde natuurzijde.

erichten
PATIËNTEN-
ORGANISATIES AAPV en VAAP worden Alopecia Vereniging
Oproep
Huidpatiënten Nederland (HPN) behartigt de belangen van huidpatiëntenverenigingen
bij alle voor de huid relevante organisaties. Voor financiële
middelen is HPN aangewezen op de contributies van de bij HPN aangesloten
patiëntenverenigingen.
Daarnaast kan HPN een beroep doen op subsidie van het Fonds PGO. Deze
overheidssubsidie is hard nodig voor algemene gezamenlijke voorlichting
en lotgenotencontact.
HPN komt alleen voor deze PGO-subsidie in aanmerking als zij ten minste
100 individuele donateurs geregistreerd heeft; hiermee blijft HPN een
PGO-1-organisatie.
Heel graag wil HPN een oproep doen aan lezers van het blad HUID
om donateur te worden van Huidpatiënten Nederland voor slechts €25,per
jaar. Zodat HPN de belangen kan blijven behartigen van alle mensen
met een chronische huidaandoening.
Vul het formulier in op www.hpnnet.nl en word donateur. Degenen
die zich aanmelden, krijgen een jaar lang het blad HUID toegestuurd.
Symposium over allergieën en eczeem
Zaterdag 13 oktober 2012 organiseert de V.A.P. (Vereniging van Allergie
Patiënten) in samenwerking met de VMCE (Vereniging voor Mensen
met Constitutioneel Eczeem) een symposium over allergieën en eczeem.
Tijd: 10:00-16:00 uur. Locatie: Congrescentrum ’t Veerhuis, Nijemonde 4,
3434 AZ Nieuwegein.
Voor V.A.P.- en VMCE-leden is het symposium gratis. Niet-leden betalen
€5,- per persoon, inclusief kleine lunch en koffie/thee, te betalen bij de
entree van de zaal. Het congrescentrum is met openbaar vervoer goed te
bereiken. Voor degenen die met de auto komen: A2, afslag Nieuwegein
Zuid, parkeren is gratis.
Er zullen diverse sprekers zijn over onderwerpen gericht op allergieën en
eczeem; ook is er een informatiemarkt met diverse stalletjes. Aanmelden
kan als volgt:
> per post: V.A.P. Postbus 21, 1949 ZG Wijk aan Zee;
> per e-mail op info@allergievereniging.nl;
> telefonisch: 030-2823996
Gelieve aan te geven met hoeveel personen u komt en of u gebruik wilt
maken van de lunch. Zo ja, dan aangeven met welk dieet eventueel
rekening gehouden moet worden. Indien een dieet gewenst is, ook altijd
uw telefoonnummer vermelden.
In verband met allergieën wordt u vriendelijk verzocht die dag geen
parfum/aftershave te gebruiken. En let s.v.p. op uw kleding in verband
met haren van uw huisdieren.
Mensen met haarverlies kunnen voortaan terecht bij één vereniging.
Na een jarenlange intensieve samenwerking hebben de Alopecia Areata
Patiëntenvereniging (AAPV) en de Vereniging Alopecia Androgenetica
Patiënten (VAAP) besloten te fuseren en verder te gaan onder de naam
Alopecia Vereniging, voor mensen met haarverlies.
Hiermee hopen zij slagvaardiger en efficiënter hun leden te bedienen en
zich eendrachtig te profileren naar de buitenwereld.
M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2 45

| FOTO: DREAMSTIME |
JE TATTOO: TROTS
EEN OPROEP...
Ieder mens maakt keuzes in het leven.
Soms goede, dan weer keuzes waarvan
men spijt heeft.
Neem tatoeages. De één is er apetrots op,
en nog vele jaren. Een ander heeft
wellicht spijt. Iedere tattoo heeft,
als ieder mens, zijn eigen verhaal.
Vandaar deze oproep: bent u
ongelooflijk trots op uw tattoo
en wilt u hierover vertellen?
Of hebt u bittere spijt
van het zetten
van een bepaalde tattoo?
Laat het ons weten via
een mailtje aan
secretariaat@huidfonds.nl.
In het volgende nummer
van HUID komen zowel
de trotse mensen als de
spijtoptanten aan het woord,
en als u wilt, óók in beeld.
46 M A G A Z I N E H U I D J U N I 2 0 1 2
OF
SPIJT?