de NBN S01-400-1:2008 - Confederatie Bouw
de NBN S01-400-1:2008 - Confederatie Bouw
de NBN S01-400-1:2008 - Confederatie Bouw
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Akoestische isolatie van gebouwen:<br />
<strong>de</strong> nieuwe akoestische criteria voor woongebouwen<br />
<strong>de</strong> <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1:<strong>2008</strong><br />
VAN DAMME Manuel<br />
Af<strong>de</strong>ling Akoestiek – Laboratorium Akoestiek<br />
WTCB – Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf<br />
Tel. : 02/655.77.11 – manuel.vandamme@bbri.be<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
Eisen voor het akoestisch comfort in woongebouwen in België<br />
Referentiedocumenten (normen) nationale « eisen » :<br />
- <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1977 : criteria van <strong>de</strong> akoestische isolatie<br />
- <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-401-1987 : grenswaar<strong>de</strong>n voor <strong>de</strong> geluidniveaus om het gebrek aan<br />
comfort in gebouwen te vermij<strong>de</strong>n<br />
Eisen m.b.t. woongebouwen zijn gewijzigd en gegroepeerd in één enkel<br />
document : <strong>de</strong> nieuwe <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1:<strong>2008</strong><br />
Eisen m.b.t. an<strong>de</strong>re gebouwen (hospitalen, scholen, kantoren…) blijven van toepassing<br />
en zijn het voorwerp van <strong>de</strong> toekomstige normen <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-2, -3, enz…<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
1
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Noodzaak van herziening van <strong>de</strong> normen uit 1977 en 1987<br />
Drie voornaamste re<strong>de</strong>nen :<br />
- Een voortduren<strong>de</strong> toename van geluidsbronnen,<br />
- Een toenemen<strong>de</strong> gevoeligheid voor <strong>de</strong> geluidsproblematiek in onze samenleving,<br />
- Een harmonisatie van groothe<strong>de</strong>n en eisen op Europees vlak.<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Comfortniveaus uit <strong>de</strong> <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1<br />
Ka<strong>de</strong>r : « normale » akoestische omgeving<br />
- Luchtgelui<strong>de</strong>n binnen lager dan 80 dB(A)<br />
Twee comfortniveaus :<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
- « Normale » contactgelui<strong>de</strong>n: verschuiven van stoelen, voetstappen…<br />
- De eisen met betrekking tot normaal akoestisch comfort 70% tevre<strong>de</strong>nen<br />
= economisch verantwoord<br />
- De esen voor verhoogd akoestisch comfort 90% tevre<strong>de</strong>nen<br />
= enkel op expliciete vraag (van bouwheer, koper…)<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
2
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Gebouwen betrokken door <strong>de</strong> <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1<br />
Alle gebouwen die geheel of ge<strong>de</strong>eltelijk voor bewoning bestemd zijn waarvan <strong>de</strong><br />
bouw- of verbouwingsaanvraag na <strong>de</strong> verschijningsdatum van <strong>de</strong> norm ingediend<br />
wordt (april <strong>2008</strong>).<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Wat <strong>de</strong> nieuwe norm inhoudt …<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
• Nagalm in inkomhallen en traphallen<br />
• Luchtgeluidisolatie binnen gebouwen<br />
• Contactgeluidisolatie<br />
• Gevelgeluidisolatie (ook daken)<br />
• Geluidniveaus van technische installaties<br />
• Overschrijding van het achtergrondgeluidniveau<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
3
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Wat <strong>de</strong> nieuwe norm inhoudt …<br />
• Nagalm in inkomhallen en traphallen<br />
• Luchtgeluidisolatie binnen gebouwen<br />
• Contactgeluidisolatie<br />
• Gevelgeluidisolatie (ook daken)<br />
• Geluidniveaus van technische installaties<br />
• Overschrijding van het achtergrondgeluidniveau<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
NAGALM EN ABSORPTIE<br />
T < 1.5 s ?<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
4
Geluiddrukniveau in één punt [dB]<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Controle van <strong>de</strong> nagalmtijd en absorptie<br />
De controle bestaat uit het meten van <strong>de</strong> nagalmtijd T van het lokaal<br />
= meting van <strong>de</strong> tijd (in sec.) nodig voor een afname van het geluidniveau met 60 dB<br />
wanneer een stabiel geluid on<strong>de</strong>rbroken wordt in een omsloten ruimte<br />
Uitgaan<strong>de</strong> van T en het volume V van <strong>de</strong> ruimte, berekent men <strong>de</strong><br />
parameter AW waarop <strong>de</strong> eisen in <strong>de</strong> norm betrekking hebben, door : AW 60 dB<br />
T<br />
t 1 t 2 Tijd [s]<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Eisen voor nagalm en absorptie<br />
0,<br />
16V<br />
=<br />
T<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
In gangen, traphallen en inkomhallen van woongebouwen, zijn volgen<strong>de</strong> eisen van<br />
toepassing :<br />
• De equivalente absorptieoppervlakte A w moet ten minste gelijk zijn aan 0.3 maal<br />
<strong>de</strong> totale begaanbare oppervlakte S h van gangen, trappen en bor<strong>de</strong>ssen<br />
A w > 0.3 S h<br />
• In het geval van toegangsruimten on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> vorm van een atrium wordt geëist dat<br />
<strong>de</strong> nominale nagalmtijd lager is dan <strong>de</strong> grootste van bei<strong>de</strong> waar<strong>de</strong>n:<br />
T < 1.5 (s)<br />
T < log(V/50) (s)<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
5
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Geluidabsorptie<br />
Absorptiecoöfficiënt<br />
Wanneer het geluid invalt op een oppervlak :<br />
- Een <strong>de</strong>el wordt gereflecteerd,<br />
- Een <strong>de</strong>el wordt doorgelaten,<br />
- Een <strong>de</strong>el wordt geabsorbeerd.<br />
Men <strong>de</strong>finieert <strong>de</strong> absorptiecoëfficiënt alfa :<br />
Egeabsorbeerd<br />
0 < α = < 1<br />
E<br />
invallend<br />
E invallend<br />
E gereflecteerd<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Geluidabsorptie<br />
Absorptiecoëfficiënt :<br />
E geabsorbeerd<br />
E doorgelaten<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
Hoog (nagenoeg 1) Zwak (nagenoeg 0)<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen Source : Isover<br />
6
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Hoe voldoen aan <strong>de</strong> eisen voor galm<br />
Eenvoudige berekeningsmetho<strong>de</strong>s op basis van <strong>de</strong> absorptiecoëfficiënt a w en <strong>de</strong><br />
oppervlakte van elk van <strong>de</strong> aanwezige materialen van <strong>de</strong> gang :<br />
A W = α W , 1S1<br />
+ αW<br />
, 2S<br />
2 + αW<br />
, 3S3<br />
+ ... + αW<br />
, n<br />
muren vloer <strong>de</strong>uren…<br />
Waar<strong>de</strong> te vergelijken met <strong>de</strong> oppervlakte op <strong>de</strong> grond S h<br />
Voor <strong>de</strong> eisen op een atrium, is <strong>de</strong> basis van <strong>de</strong> berekening <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong>, we bekomen<br />
vervolgens <strong>de</strong> nagalmtijd van het lokaal voor volgen<strong>de</strong> relatie:<br />
0,<br />
16V<br />
T =<br />
AW<br />
Waar<strong>de</strong> te vergelijken met vermel<strong>de</strong> eisen<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
S<br />
n<br />
Met V = Volume van het atrium (m³)<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
De nieuwe <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Nagalm & Absorptie<br />
Oplossingen tegen een bovenmaatse nagalmtijd<br />
Absorberen<strong>de</strong> plafonds<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
7
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
De nieuwe <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Nagalm & Absorptie<br />
Oplossingen tegen een bovenmaatse nagalmtijd<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Absorberen<strong>de</strong> plafonds<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
De nieuwe <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Nagalm & Absorptie<br />
Oplossingen tegen een bovenmaatse nagalmtijd<br />
Absorberen<strong>de</strong> plafonds<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
8
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
De nieuwe <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Nagalm & Absorptie<br />
Oplossingen tegen een bovenmaatse nagalmtijd<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Absorberen<strong>de</strong> plafonds<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
De nieuwe <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Nagalm & Absorptie<br />
Oplossingen tegen een bovenmaatse nagalmtijd<br />
Absorberen<strong>de</strong> plafonds<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
9
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Wat <strong>de</strong> nieuwe norm inhoudt …<br />
• Nagalm in inkomhallen en traphallen<br />
• Luchtgeluidisolatie binnen gebouwen<br />
• Contactgeluidisolatie<br />
• Gevelgeluidisolatie (ook daken)<br />
• Geluidniveaus van technische installaties<br />
• Overschrijding van het achtergrondgeluidniveau<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
LUCHTGELUIDISOLATIE<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
D nT,w = 58 dB ?<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
10
Niveau (dB) [dB]<br />
120<br />
100<br />
80<br />
60<br />
40<br />
20<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
0<br />
Controle van <strong>de</strong> luchtgeluidisolatie<br />
Spectrale analyse in tertsban<strong>de</strong>n en globaal niveau<br />
100 125 160 200 250 315 <strong>400</strong> 500 630 800 1000 1250 1600 2000 2500 3150 <strong>400</strong>0 5000 Global<br />
Frequentie Fréquence (Hz) [Hz]<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Controle van <strong>de</strong> luchtgeluidisolatie<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
We meten in 1/3 octaafban<strong>de</strong>n:<br />
• het zendniveau L 1 (roze ruis +/- 100 dB ),<br />
• het ontvangstniveau L 2,<br />
• <strong>de</strong> nagalmtijd in het ontvangstlokaal T,<br />
Uitgaan<strong>de</strong> van <strong>de</strong>ze waar<strong>de</strong>n, berekent men <strong>de</strong><br />
gestandaardiseer<strong>de</strong> geluidisolatie DnT door :<br />
D nT<br />
⎛ T ⎞<br />
= L − +<br />
⎜<br />
⎟<br />
1 L2<br />
10lg<br />
⎝ T0<br />
⎠<br />
Met T0 = 0.3 (s) als V < 20 m³<br />
T0 = 0.5 (s) als V > 30 m³<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
11
80.0<br />
70.0<br />
60.0<br />
50.0<br />
40.0<br />
30.0<br />
20.0<br />
10.0<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Controle van <strong>de</strong> luchtgeluidisolatie<br />
100<br />
125<br />
160<br />
200<br />
250<br />
315<br />
<strong>400</strong><br />
500<br />
630<br />
800<br />
1000<br />
1250<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Akoestisch comfort tussen woningen<br />
1600<br />
2000<br />
2500<br />
3150<br />
Uitgaan<strong>de</strong> van het D nT spectrum<br />
Rekenprocedure ISO 717<br />
(rekenmodule op www.normes.be)<br />
Eengetalswaar<strong>de</strong> : D nT,w (C;C tr)<br />
Voorbeeld = 58 (-2;-7) dB<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
D nT,w = 54 dB: 70% van <strong>de</strong> bewoners zijn tevre<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> geluidisolatie met <strong>de</strong> buren<br />
D nT,w [dB]<br />
62<br />
57<br />
52<br />
47<br />
42<br />
37<br />
Subjectieve indruk in naburige kamer<br />
Luid ingestel<strong>de</strong> radio onhoorbaar<br />
Normaal ingestel<strong>de</strong> radio onhoorbaar, luid<br />
ingesteld apparaat wel hoorbaar<br />
Normaal ingestel<strong>de</strong> radio hoorbaar<br />
Lui<strong>de</strong> spraak nog juist verstaanbaar, melodieën<br />
herkenbaar<br />
Normale spraak juist verstaanbaar<br />
Normale spraak goed verstaanbaar<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
12
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Eisen voor <strong>de</strong> luchtgeluidisolatie<br />
Voor een gebouw in afgewerkte toestand, zijn <strong>de</strong> eisen:<br />
Vergelijking met <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong> (1977) :<br />
« aanbevolen categorie » IIa ≈ DnT,w ≥ 52 dB<br />
Bijzon<strong>de</strong>rhe<strong>de</strong>n :<br />
• Ten gevolge van onzekerhe<strong>de</strong>n op <strong>de</strong> berekeningen en onnauwkeurighe<strong>de</strong>n op <strong>de</strong> akoestische metingen, wordt een<br />
marge van 2 dB toegestaan op <strong>de</strong> waar<strong>de</strong>n uit <strong>de</strong> tabel<br />
bijvoorbeeld een gemeten DnT,w waar<strong>de</strong> van 52 dB tussen twee appartementen wordt aanvaard voor normaal comfort.<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Hoe voldoen aan <strong>de</strong> eisen voor luchtgeluidisolatie<br />
Twee opties :<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
• Door akoestische dimensionering van het project EN 12354-1 / software<br />
• Door toepassen van geken<strong>de</strong> bouwrichtlijnen<br />
D nT,w > 58 dB ?<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
13
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Akoestische dimensionering van <strong>de</strong> luchtgeluidisolatie<br />
De luchtgeluidisolatie tussen twee ruimten hangt af van verschillen<strong>de</strong> factoren :<br />
• De geluidsverzwakkingsin<strong>de</strong>x R<br />
(gemeten in labo) van <strong>de</strong><br />
scheidingswand<br />
• De R-waar<strong>de</strong> van <strong>de</strong> flankeren<strong>de</strong><br />
wan<strong>de</strong>n<br />
• De trillingsverzwakking K in <strong>de</strong><br />
verbinding van muren<br />
• Het ontvangstvolume V<br />
• De scheidingsoppervlakte S<br />
• De nagalmtijd v/h ontvangstlokaal T<br />
Berekening volgens EN ISO 12354<br />
Gestandaardiseer<strong>de</strong> geluidisolatie D nT,w<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Ff<br />
Fd Df<br />
n<br />
τ = τ + ∑ τ<br />
d Dd<br />
Fd τ f = τDf<br />
+ τFf<br />
F=<br />
1<br />
R = R + ΔR + ΔR<br />
Dd<br />
Akoestische dimensionering van <strong>de</strong> luchtgeluidisolatie<br />
s, situ<br />
D, situ<br />
d, situ<br />
L 1<br />
Vereenvoudig<strong>de</strong> berekening volgens <strong>de</strong> EN 12354-1<br />
R'= −10logτ<br />
' dB<br />
n<br />
τ'=<br />
τ + ∑ τ + ∑τ+ ∑τ<br />
d<br />
f<br />
f = 1<br />
R<br />
m<br />
k<br />
e s<br />
e=<br />
1 s=<br />
1<br />
L 2<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
A0<br />
τ = 10<br />
e<br />
S<br />
R<br />
s<br />
−Dne/10<br />
ΔR<br />
i, situ<br />
j, situ<br />
R = + ΔR + + + +<br />
ij<br />
i, situ<br />
i, situ v, ijsitu<br />
2<br />
2<br />
D<br />
A0<br />
τ = 10<br />
s<br />
S<br />
Moeilijkheid om −R<br />
Dd/10<br />
−Rop<br />
ij/10<br />
eenvoudige manier <strong>de</strong> luchtgeluidisolatie<br />
τ = 10 τ<br />
Dd<br />
ij = 10<br />
tussen lokalen te voorspellen<br />
D = K −10log<br />
v, ijsitu<br />
ij<br />
i, situ j, situ<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
a<br />
l<br />
ij<br />
a<br />
s<br />
10log<br />
−Dns/10<br />
Ss<br />
S S<br />
i<br />
j<br />
14
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Akoestische dimensionering van <strong>de</strong> luchtgeluidisolatie<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
<strong>Bouw</strong>richtlijnen<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
15
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
<strong>Bouw</strong>richtlijnen<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Geluidsverzwakkingsin<strong>de</strong>x<br />
Twee grote families in luchtgeluidisolatie :<br />
1. Massieve wan<strong>de</strong>n (of enkelvoudige) : gipsblokken,<br />
betonblokken, cellenbeton, baksteen, gietbeton …<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
2. Skeletwan<strong>de</strong>n (of dubbele) : houtskelet,<br />
metaalskelet, houtpanelen of gipskartonplaten<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
16
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Geluidverzwakkingsin<strong>de</strong>x van massieve wan<strong>de</strong>n<br />
De massawet :<br />
geluidverzwakkingsin<strong>de</strong>x van een enkelvoudige wand neemt toe met haar massa<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Kritische frequentie voor courante materialen<br />
Zware blokken<br />
6 dB/oct<br />
100Hz<br />
Lichte, soepele panelen<br />
(vb. gipskartonplaten)<br />
<strong>400</strong> Hz<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
Lichte blokken<br />
vb. gipsblokken, cellenbeton<br />
log f<br />
2500Hz<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
17
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Geluidsverzwakkingsin<strong>de</strong>x van dubbele wan<strong>de</strong>n<br />
Dubbele wan<strong>de</strong>n<br />
Massa-veer-massa<br />
Source : CSTC - CNRJ<br />
m 1<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
d<br />
Skeletwan<strong>de</strong>n (of dubbele):<br />
houtskelet, metaalskelet,<br />
houtpanelen of gipskartonplaten<br />
m 2<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
Concrete toepassing van <strong>de</strong> dubbele wand<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
18
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Probleem van resonantie bij dubbele wan<strong>de</strong>n<br />
Gedrag van dubbele wan<strong>de</strong>n<br />
R<br />
[dB]<br />
De m-v-m resonantie zo laag mogelijk …<br />
(1.5 à 2 x lager dan <strong>de</strong> frequentie vanaf<br />
<strong>de</strong>welke een goe<strong>de</strong> isolatie noodzakelijk is) !<br />
Opdrijven van d, m 1 en/of m 2<br />
f res<br />
=<br />
90<br />
d<br />
⎛ 1 1 ⎞<br />
⎜ + ⎟<br />
⎝ m'1<br />
m'2<br />
⎠<br />
f r<br />
100 Hz<br />
Freq. [Hz]<br />
laag hoog<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Geluidisolatie van gevels – Vensters en beglazingen<br />
Akoestische prestaties van beglazingen<br />
Keuze bepaald door het type van omgevingslawaai<br />
Enkelvoudige beglazing<br />
niet-gelaagd<br />
gelaagd<br />
Dubbele beglazing (thermisch)<br />
Symmetrisch<br />
Asymmetrisch<br />
Eenzijdig gelaagd<br />
Tweezijdig gelaagd<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
PVB<br />
PVB(A)<br />
giethars<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 De nieuwe : Akoestisch akoestische norm criteria <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 voor woongebouwen<br />
voor woongebouwen<br />
19
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Geluidisolatie van gevels – Vensters en beglazingen<br />
Akoestische prestaties van beglazingen<br />
Keuze bepaald door het type van omgevingslawaai<br />
Drievoudige beglazing<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Geluidisolatie van gevels – Vensters en beglazingen<br />
Akoestische prestaties van beglazingen<br />
Keuze bepaald door het type van omgevingslawaai<br />
Drievoudige beglazing<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 De nieuwe : Akoestisch akoestische norm criteria <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 voor woongebouwen<br />
voor woongebouwen<br />
Geen noemenswaardige verbetering ten aanzien van dubbele<br />
beglazing met zelf<strong>de</strong> totale dikte<br />
≈<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 De nieuwe : Akoestisch akoestische norm criteria <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 voor woongebouwen<br />
voor woongebouwen<br />
20
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Akoestische voorzetwan<strong>de</strong>n<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
R w van akoestische voorzetwan<strong>de</strong>n<br />
Gipsblokken van 10 cm : 40 dB 52 dB<br />
Industrieel: plaat +<br />
absorptiemateriaal (> 60 kg/m³:<br />
tegen afscheuren)<br />
Artisanaal: plaat +<br />
absorptiemateriaal (min<strong>de</strong>r dicht) +<br />
skelet<br />
1/10 van het gewicht van <strong>de</strong><br />
basiswand<br />
Noodzakelijk indien m’’ 7 cm<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
Ongeveer 15 à 16<br />
plots per m²<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
21
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
R w van gekleef<strong>de</strong> akoestische voorzetwan<strong>de</strong>n (metingen in labo)<br />
Basiswand<br />
Betonblokken 2200 kg/m³ -<br />
190 mm<br />
Bakstenen (tralieblokken)<br />
1100 kg/m² - 90 mm<br />
Bakstenen (tralieblokken)<br />
1100 kg/m² - 140 mm<br />
R w<br />
55<br />
44<br />
48<br />
voorzetwand<br />
Gispkarton 10 mm + minerale wol<br />
50 mm (gekleefd geheel)<br />
Gipskarton 10 mm + minerale wol<br />
50 mm (gekleefd geheel)<br />
Gipskarton 10 mm + minerale wol<br />
50 mm (gekleefd geheel)<br />
Ongeveer 15 à 16 plots<br />
per m²<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
R w voorzetwan<strong>de</strong>n op metalen skelet<br />
Voorzetwandprofielen : hoe soepelere, hoe beter<br />
R w basiswand (10 cm cellenbeton) = 36 dB<br />
R w basiswand + voorzetwand = 54 dB<br />
R w<br />
total<br />
66<br />
54<br />
59<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
Gain<br />
11<br />
10<br />
11<br />
OPGEPAST : akoestische<br />
voorzetwan<strong>de</strong>n = thermische<br />
isolatie op een binnenwand : risico<br />
op problemen<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
22
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Wat <strong>de</strong> nieuwe norm inhoudt …<br />
• Nagalm in inkomhallen en traphallen<br />
• Luchtgeluidisolatie binnen gebouwen<br />
• Contactgeluidisolatie<br />
• Gevelgeluidisolatie (ook daken)<br />
• Geluidniveaus van technische installaties<br />
• Overschrijding van het achtergrondgeluidniveau<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
CONTACTGELUIDISOLATIE<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
L’ nT,w = 54 dB ?<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
23
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Controle van <strong>de</strong> contactgeluidisolatie<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Controle van <strong>de</strong> contactgeluidisolatie<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
Men meet per 1/3 octaafband:<br />
• het ontvangstniveau L 2 in het<br />
on<strong>de</strong>rgelegen lokaal vanwege <strong>de</strong><br />
klopgeluidmachine in het bovengelegen<br />
lokaal<br />
• <strong>de</strong> nagalmtijd in het ontvangstlokaal T,<br />
Uitgaan<strong>de</strong> van <strong>de</strong>ze waar<strong>de</strong>n, berekent<br />
men L’ nT door :<br />
'<br />
L nT<br />
⎛ T0<br />
⎞<br />
= L2<br />
+ 10lg⎜<br />
⎟<br />
⎝ T ⎠<br />
met T0 = 0.3 (s) als V < 20 m³<br />
T0 = 0.5 (s) als V > 30 m³<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
24
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Controle van <strong>de</strong> contactgeluidisolatie<br />
Hoe hoger het spectrum,<br />
hoe slechter <strong>de</strong><br />
contactgeluidisolatie !<br />
BETER<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Contactgeluidmetingen - voorbeel<strong>de</strong>n<br />
1<br />
2<br />
3<br />
L n,w ( C I)<br />
92 (-4) dB<br />
88 (-12) dB<br />
66 (-1) dB<br />
L'nT [dB]<br />
100<br />
90<br />
80<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
50<br />
Ln [dB]<br />
100<br />
90<br />
80<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
80<br />
100<br />
125<br />
125<br />
160<br />
200<br />
200<br />
315<br />
500<br />
[Hz]<br />
800<br />
1250<br />
2000<br />
3150<br />
5000<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
Tussen twee woningen,<br />
met 54 dB is nog 30% van <strong>de</strong> mensen ontevre<strong>de</strong>n over <strong>de</strong> isolatie met zijn buur<br />
met 49 dB nog 10% ontevre<strong>de</strong>nen<br />
250<br />
315<br />
<strong>400</strong><br />
500<br />
630<br />
800<br />
f [Hz]<br />
1000<br />
1250<br />
1600<br />
2000<br />
2500<br />
3150<br />
<strong>400</strong>0<br />
5000<br />
Naar een beter resultaat<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
25
L'nT [dB]<br />
100<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
90<br />
80<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
Controle van <strong>de</strong> contactgeluidisolatie<br />
100<br />
160<br />
250<br />
<strong>400</strong><br />
630<br />
f [Hz]<br />
1000<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Nieuwe eisen voor <strong>de</strong> contactgeluidisolatie<br />
1600<br />
2500<br />
Tussen verschillen<strong>de</strong> woningen<br />
Vergelijking met <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong> (1977) :<br />
« aanbevolen categorie » IIa ≈ L’ nT,w ≤ 61 dB<br />
<strong>400</strong>0<br />
Uit het spectrum voor L’ nT<br />
Rekenprocedure ISO 717<br />
(rekenmodule op www.normes.be)<br />
Eengetalswaar<strong>de</strong> : L’ nT,w (C I)<br />
Bijvoorbeeld = 66 (-1) dB<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
Hoe lager het niveau L’ nT,w , hoe beter <strong>de</strong> geluidisolatie !<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
26
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Nieuwe eisen voor <strong>de</strong> contactgeluidisolatie<br />
Specifiek voor slaapkamers …<br />
Vergelijking met <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong> (1977) :<br />
« aanbevolen categorie » on<strong>de</strong>r kritische lokalen Ia ≈ L’ nT,w ≤ 53 dB<br />
Hoe lager het niveau L’ nT,w , hoe beter <strong>de</strong> geluidisolatie !<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Nieuwe eisen voor <strong>de</strong> contactgeluidisolatie<br />
NIEUW !<br />
Binnen in eenzelf<strong>de</strong> woning<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
Vergelijking met <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong> (1977) : /<br />
Hoe lager het niveau L’ nT,w , hoe beter <strong>de</strong> geluidisolatie !<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
27
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
De eisen voor contactgeluidisolatie<br />
Bijzon<strong>de</strong>rhe<strong>de</strong>n :<br />
• Indien zendlokaal = winkel, bureel, horeca, verga<strong>de</strong>rruimte <strong>de</strong> eisen moeten<br />
wor<strong>de</strong>n aangepast.<br />
• Ten gevolge van onzekerhe<strong>de</strong>n op <strong>de</strong> berekeningen en onnauwkeurighe<strong>de</strong>n op<br />
<strong>de</strong> akoestische metingen, wordt een marge van 2 dB getolereerd op <strong>de</strong> waar<strong>de</strong>n<br />
uit <strong>de</strong> tabel<br />
bijvoorbeeld een gemeten L’ nT,w waar<strong>de</strong> van 56 dB wordt als aanvaardbaar<br />
beschouwd tussen twee appartementen voor een normaal comfort, wanneer het<br />
ontvangstlokaal een slaapkamer is.<br />
• De eisen zijn eveneens van toepassing voor trappen in woningen.<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Hoe voldoen aan <strong>de</strong> eisen voor contactgeluidisolatie<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
Soepele vloerbekledingen (tapijt, vinyl,<br />
laminaatparket,…) Verlaagd plafond en voorzetwan<strong>de</strong>n<br />
Zweven<strong>de</strong> <strong>de</strong>kvloeren Speciale producten<br />
49 dB 68 dB<br />
80 dB<br />
73 73 dB dB<br />
45 dB<br />
44 44 dB dB<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
28
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Hoe voldoen aan <strong>de</strong> eisen voor contactgeluidisolatie<br />
Twee opties :<br />
• Door akoestische dimensionering van het project EN 12354-2 / software<br />
• Door toepassing van geken<strong>de</strong> bouwrichtlijnen.<br />
L’ nT,w < 58 dB<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
<strong>Bouw</strong>richtlijnen<br />
Zweven<strong>de</strong> <strong>de</strong>kvloeren<br />
Trillings<strong>de</strong>mpen<strong>de</strong> voeg!<br />
draagvloer<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
<strong>de</strong>kvloer<br />
Trillings<strong>de</strong>mpend<br />
product<br />
DL w zo hoog mogelijk !<br />
uitvullingslaag<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
29
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Akoestische dimensionering van <strong>de</strong> contactgeluidisolatie<br />
Nature<br />
Aard van<br />
<strong>de</strong> la<br />
<strong>de</strong><br />
sous-couche<br />
on<strong>de</strong>rlaag<br />
Epaisseur <strong>de</strong> la<br />
Nature <strong>de</strong> la<br />
Dikte sous-couche (mm) Dekvloer<br />
chape flottante<br />
(mm)<br />
∆LΔL w (dB)<br />
w<br />
Polystyrène extrudé 20 ciment (e>50mm) 10<br />
Polystyrène extrudé 30 ciment (e>50mm) 12<br />
Polystyrène extrudé 40 ciment (e>50mm) 15<br />
Polystyrène expansé 20 ciment (e>50mm) 14<br />
Polystyrène expansé 40 ciment (e>50mm) 26<br />
Polyéthylène extrudé/réticulé 3 ciment (e>50mm) 15 à 19<br />
Polyéthylène extrudé/réticulé 5 ciment (e>50mm) 20<br />
Polyéthylène extrudé/réticulé 2x3 ciment (e>50mm) 20 à 22<br />
Polyéthylène extrudé/réticulé 8 ciment (e>50mm) 21 à 27<br />
Polyuréthane projeté 20 ciment (e>50mm) 22 à 25<br />
Polyuréthane projeté 30 ciment (e>50mm) 23 à 26<br />
Polyuréthane projeté 40 ciment (e>50mm) 25 à 26<br />
Polyuréthane recyclé 10 ciment (e>50mm) 25<br />
Polyuréthane recyclé 2x10 ciment (e>50mm) 33 à 34<br />
Laine <strong>de</strong> verre 8 à 15 ciment (e>50mm) 11 à 31<br />
Laine <strong>de</strong> verre 16 à 30 ciment (e>50mm) 17 à 35<br />
Laine <strong>de</strong> roche 20 ciment (e>50mm) 24<br />
Laine <strong>de</strong> roche 30 ciment (e>50mm) 25<br />
Laine <strong>de</strong> roche 50 ciment (e>50mm) 35<br />
Compositions à base <strong>de</strong> caoutchouc 20 ciment (e>50mm) 18 à 26<br />
Compositions à base <strong>de</strong> matériaux composites 20 ciment (e>50mm) 12 à 14<br />
Compositions à base <strong>de</strong> liège 20 ciment (e>50mm) 20<br />
Compositions à base <strong>de</strong> fibres textiles 6 ciment (e>50mm) 24<br />
Compositions à base <strong>de</strong> cellulose <strong>de</strong> papier et <strong>de</strong> polystyrène 45 ciment (e>50mm) 25<br />
Compositions à base <strong>de</strong> fibres <strong>de</strong> coco 15 ciment (e>50mm) 22<br />
Chape sèche à base <strong>de</strong> polystyrène 20 Plâtre (e=22mm) 16<br />
Chape sèche à base <strong>de</strong> laine <strong>de</strong> verre 50 Plâtre (e=10mm) 35<br />
Chape sèche à base <strong>de</strong> laine <strong>de</strong> verre 30 Plâtre (e=10mm) 29<br />
Chape sèche à base <strong>de</strong> laine <strong>de</strong> roche 50 Plâtre (e=10mm) 35<br />
Chape sèche à base <strong>de</strong> laine <strong>de</strong> roche 30 OSB (e=22mm) 25<br />
Prestaties van zweven<strong>de</strong> <strong>de</strong>kvloeren : <strong>de</strong> parameter DL w<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Wat <strong>de</strong> nieuwe norm inhoudt …<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
• Nagalm in inkomhallen en traphallen<br />
• Luchtgeluidisolatie binnen gebouwen<br />
• Contactgeluidisolatie<br />
• Gevelgeluidisolatie (ook daken)<br />
• Geluidniveaus van technische installaties<br />
• Overschrijding van het achtergrondgeluidniveau<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
30
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
GEVELGELUIDISOLATIE<br />
D 2m,nT,w + C tr = 32 dB ?<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Controle van <strong>de</strong> luchtgeluidisolatie van gevels<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
Men meet per 1/3 octaafband:<br />
• het zendniveau L 1 (roze ruis +/- 100 dB<br />
on<strong>de</strong>r 45° op <strong>de</strong> wand), op 2m van <strong>de</strong> gevel<br />
• het ontvangstniveau L 2,<br />
• <strong>de</strong> nagalmtijd van het ontvangstlokaal T,<br />
Uitgaan<strong>de</strong> van <strong>de</strong>ze waar<strong>de</strong>n, berekent<br />
men D 2m,nT door :<br />
⎛ T ⎞<br />
D = − +<br />
⎜<br />
⎟<br />
2m,<br />
nT L1,<br />
2m<br />
L2<br />
10lg<br />
⎝ T0<br />
⎠<br />
Met T0 = 0.3 (s) als V < 20 m³<br />
T0 = 0.5 (s) als V > 30 m³<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
31
Leq [dB]<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Controle van <strong>de</strong> luchtgeluidisolatie van gevels<br />
80.0<br />
70.0<br />
60.0<br />
50.0<br />
40.0<br />
30.0<br />
20.0<br />
10.0<br />
D2m,nT (dB)<br />
100<br />
125<br />
160<br />
200<br />
250<br />
315<br />
<strong>400</strong><br />
500<br />
630<br />
800<br />
1000<br />
1250<br />
1600<br />
2000<br />
2500<br />
3150<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Leq [dB]<br />
90<br />
80<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
50 Hz<br />
Uitgaan<strong>de</strong> van het spectrum voor D 2m,nT<br />
Rekenprocedure ISO 717<br />
(rekenmodule op www.normes.be)<br />
Eengetalswaar<strong>de</strong> : D 2m,nT,w (C;C tr)<br />
Voorbeeld = 39 (-1;-4) dB<br />
D 2m,nT,w + C tr = D Atr = 39 – 4 = 35 dB<br />
63 Hz<br />
80 Hz<br />
100 Hz<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
Controle van <strong>de</strong> luchtgeluidisolatie van gevels<br />
De gevraag<strong>de</strong> isolatie zal afhangen van het lawaai in <strong>de</strong> buitenomgeving LA Autosnelweg – 2x3 ban<strong>de</strong>n : 78 dB(A) Hoofdas stadscentrum : 74 dB(A)<br />
90<br />
80<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
Analyse spectrale : Rixensart-E411<br />
50 Hz<br />
63 Hz<br />
80 Hz<br />
100 Hz<br />
125 Hz<br />
160 Hz<br />
200 Hz<br />
250 Hz<br />
315 Hz<br />
<strong>400</strong> Hz<br />
500 Hz<br />
630 Hz<br />
800 Hz<br />
1 kHz<br />
1.25 kHz<br />
1.6 kHz<br />
2 kHz<br />
2.5 kHz<br />
3.15 kHz<br />
4 kHz<br />
5 kHz<br />
6.3 kHz<br />
8 kHz<br />
10 kHz<br />
Frequence<br />
125 Hz<br />
160 Hz<br />
200 Hz<br />
250 Hz<br />
315 Hz<br />
<strong>400</strong> Hz<br />
500 Hz<br />
630 Hz<br />
800 Hz<br />
1 kHz<br />
1.25 kHz<br />
1.6 kHz<br />
2 kHz<br />
2.5 kHz<br />
3.15 kHz<br />
4 kHz<br />
5 kHz<br />
6.3 kHz<br />
8 kHz<br />
10 kHz<br />
Frequence<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
32
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
De eisen voor gevelgeluidisolatie<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Hoe voldoen aan <strong>de</strong> eisen voor gevelgeluidisolatie<br />
Twee opties :<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
• Door akoestische dimensionering van het project EN 12354-3 / software<br />
• Door toepassing van geken<strong>de</strong> bouwrichtlijnen<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
33
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Akoestische dimensionering van <strong>de</strong> gevelgeluidisolatie<br />
De in situ gevelgeluidisolatie hangt af van verschillen<strong>de</strong> factoren :<br />
• De geluidsverzwakkingsin<strong>de</strong>x R<br />
(gemeten in labo) van <strong>de</strong><br />
samenstellen<strong>de</strong> gevelelementen en hun<br />
oppervlakte S<br />
• Het ontvangstvolume V<br />
• De vorm van <strong>de</strong> gevel ∆L fs<br />
Berekeningen volgens EN ISO 12354<br />
Gestandaardiseer<strong>de</strong> geluidisolatie D A,tr<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Gevelgeluidisolatie – belang van <strong>de</strong> afwerking<br />
Bijregelen van raamka<strong>de</strong>rs op <strong>de</strong> structuur<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
Risico van akoestische lekken minerale wol en siliconen (opgepast met PU schuimen)<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 De nieuwe : Akoestisch akoestische norm criteria <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 voor woongebouwen<br />
voor woongebouwen<br />
34
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Gevelgeluidisolatie – belang van <strong>de</strong> afwerking<br />
Ventilatie van gebouwen : ventilatieroosters<br />
De « eenvoudige » ventilatieroosters hebben een R w van slechts 25 dB !<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Gevelgeluidisolatie – ventilatie<br />
Ventilatie van gebouwen : ventilatieroosters<br />
Akoestische ventilatieroosters<br />
Bron : www.alusta.be<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 De nieuwe : Akoestisch akoestische norm criteria <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 voor woongebouwen<br />
voor woongebouwen<br />
Bron : www.renson.be<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 De nieuwe : Akoestisch akoestische norm criteria <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 voor woongebouwen<br />
voor woongebouwen<br />
35
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Gevelgeluidisolatie – Daken<br />
Geluidisolatie van hellen<strong>de</strong> daken<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Gevelgeluidisolatie – Daken<br />
Geluidisolatie van lichte daken<br />
Optimale oplossing (verzwakking van bijna 60 dB in laboratorium)<br />
Kepers<br />
Gordingen<br />
85<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 De nieuwe : Akoestisch akoestische norm criteria <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 voor woongebouwen<br />
voor woongebouwen<br />
50<br />
50<br />
Dakbe<strong>de</strong>kking<br />
On<strong>de</strong>rdak<br />
Thermische isolatie<br />
Metalen skelet en<br />
gipskartonplaten<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 De nieuwe : Akoestisch akoestische norm criteria <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 voor woongebouwen<br />
voor woongebouwen<br />
36
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
<strong>Bouw</strong>richtlijnen voor gevelgeluidisolatie<br />
Oor<strong>de</strong>elkundige keuze en voornamelijk verzorg<strong>de</strong> uitvoering !<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Wat <strong>de</strong> nieuwe norm inhoudt …<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
• Nagalm in inkomhallen en traphallen<br />
• Luchtgeluidisolatie binnen gebouwen<br />
• Contactgeluidisolatie<br />
• Gevelgeluidisolatie (ook daken)<br />
• Geluidniveaus van technische installaties<br />
• Overschrijding van het achtergrondgeluidniveau<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
37
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
De nieuwe <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : INSTALLATIELAWAAI<br />
Eisen voor het installatielawaai in woongebouwen<br />
Maximaal geluidniveau in lokalen waar technische installaties opgesteld staan<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Voor<br />
vergelijking …<br />
L Ainstal,nT<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
De nieuwe <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : INSTALLATIELAWAAI<br />
Eisen voor het installatielawaai in woongebouwen<br />
Maximaal geluidniveau in lokalen waar technische installaties opgesteld staan<br />
+ 3 dB = « merkbaar »<br />
+ 10 dB = « tweemaal zo<br />
luid »<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
38
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
De nieuwe <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : INSTALLATIELAWAAI<br />
Eisen voor het installatielawaai in woongebouwen<br />
Maximaal geluidniveau in lokalen waar technische installaties opgesteld staan<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Wat <strong>de</strong> nieuwe norm inhoudt …<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
• Nagalm in inkomhallen en traphallen<br />
• Luchtgeluidisolatie binnen gebouwen<br />
• Contactgeluidisolatie<br />
• Gevelgeluidisolatie (ook daken)<br />
• Geluidniveaus van technische installaties<br />
• Overschrijding van het achtergrondgeluidniveau<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
39
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
De nieuwe <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : INSTALLATIELAWAAI<br />
Eisen voor het installatielawaai in woongebouwen<br />
Beperking van <strong>de</strong> overschrijding van het achtergrondgeluidniveau in slaapkamers en<br />
woonkamers<br />
L AS,max,T<br />
L AS,max,T<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
De nieuwe <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : INSTALLATIELAWAAI<br />
Eisen voor het installatielawaai in woongebouwen<br />
Overschrijding van het achtergrondgeluidniveau<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-401<br />
(1987)<br />
≤ 6 dB<br />
≤ 3 dB<br />
≤ 30* dB<br />
≤ 30* dB<br />
* 27 dB voor nieuwe installaties<br />
«met» – «zon<strong>de</strong>r»<br />
«met»<br />
Overschrijding = L ASmax,T –L Aeq,T<br />
L AS,max,T<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
«met» – «zon<strong>de</strong>r»<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
40
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
De nieuwe <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : INSTALLATIELAWAAI<br />
Concept van het GEBOUW<br />
Inplanting in het gebouw<br />
Keuze van bouwelementen<br />
Keuze van verbinding van elementen<br />
Concept van <strong>de</strong> INSTALLATION<br />
Oplossingen voor installatielawaai<br />
Interactie GEBOUW en INSTALLATIE<br />
<strong>Bouw</strong>richtlijnen (WTCB)<br />
Vermin<strong>de</strong>ring van « geluidvermogen » : beperking van lawaaierige installaties<br />
Beperking van « contactbruggen » naar gebouwstructuur : soepele verbindingen, omkastingen…<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Naar <strong>de</strong> beste<br />
oplossing<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
41
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
VRIJSTELLING EN AFWIJKINGEN – uittreksel uit <strong>de</strong> norm<br />
Bij <strong>de</strong> renovatie van gebouwen kan soms slechts beperkt ingegrepen wor<strong>de</strong>n<br />
omwille van constructieve of an<strong>de</strong>re beperkingen.<br />
In <strong>de</strong>ze gevallen wordt aan <strong>de</strong> ontwerper aanbevolen om het mogelijke gebrek aan<br />
normaal akoestisch comfort te evalueren en dit schriftelijk te mel<strong>de</strong>n aan <strong>de</strong><br />
bouwheer vóór <strong>de</strong> start van <strong>de</strong> werken.<br />
Aan <strong>de</strong> bouwheer wordt aanbevolen om <strong>de</strong>ze vaststellingen schriftelijk te mel<strong>de</strong>n<br />
aan <strong>de</strong> toekomstige kandidaat bewoners vóór het afsluiten van koop- of<br />
huurverbintenis.<br />
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
CONCLUSIES<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
• De nieuwe versie van <strong>de</strong> <strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 legt het normaal comfortniveau vast<br />
op nagenoeg hetzelf<strong>de</strong> niveau als het aanbevolgen comfort in <strong>de</strong> versie van<br />
1977. Men schat <strong>de</strong> tevere<strong>de</strong>nheidsgraad op 70% met <strong>de</strong>ze waar<strong>de</strong>n.<br />
Het bereiken van normaal akoestisch comfort is bijgevolg perfect haalbaar<br />
zon<strong>de</strong>r meerkost voor <strong>de</strong> constructie.<br />
• Op expliciiet verzoek of publicitaire vermelding van een kwalitatief akoestisch<br />
comfort, zijn <strong>de</strong> verhoog<strong>de</strong> eisen uit <strong>de</strong> <strong>NBN</strong> S 01-<strong>400</strong>-1 van toepassing. Deze<br />
correspon<strong>de</strong>ren met een reëel akoestish comfort die 90% van <strong>de</strong> bevolking<br />
tevre<strong>de</strong>n kan stellen.<br />
Het bereiken van verhoogd akoestisch comfort vraagt een verhoog<strong>de</strong> aandacht<br />
bij het ontwerp maar ook bij <strong>de</strong> realisatie van het project.<br />
• Het WTCB neemt actief <strong>de</strong>el aan <strong>de</strong> publicatie van bouwrichtlijnen om te<br />
voldoen aan <strong>de</strong>ze criteria, aan vormingssessis omtrent het on<strong>de</strong>rwerp en<br />
begeleiding van aannemers en architecten in dit domein.<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
42
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het <strong>Bouw</strong>bedrijf – http://www.wtcb.be<br />
Bijkomen<strong>de</strong> informatie<br />
Contact WTCB :<br />
AFDELING AKOESTIEK & TECHNOLOGISCHE ADVIEZEN– 02/655.77.11<br />
manuel.vandamme@bbri.be<br />
Publicaties over geluidisolatie : www.cstc.be en www.normes.be<br />
<strong>NBN</strong> <strong>S01</strong>-<strong>400</strong>-1 : Akoestisch criteria voor woongebouwen<br />
43
Change language