Faith and Fratricide - Simon Schoon

ook te bestrijden niet met het verdwijnen van haar maatschappelijke invloed. In
hoeverre er nog steeds in onze tijd een verbinding bestaat tussen christelijk geloof en
antisemitisme is moeilijk concreet vast te stellen. In een recente sociaal-
wetenschappelijke studie naar deze verbinding in de Nederlandse situatie is weliswaar
aangetoond, dat er nog steeds een zekere samenhang bestaat, maar in de conclusies
worden vele reserves ingebouwd. 37 Toch is het ernstig genoeg, wanneer het in
wetenschappelijk onderzoek meetbaar is, dat kerkgang en kerkgenootschap indirect via
christelijke gelovigheid van invloed zijn op antisemitisme. Hoe voorzichtig ook
geformuleerd, toch is de volgende conclusie schokkend:
"Naarmate men vaker naar de kerk gaat, is men geloviger en dientengevolge ook sterker
religieus en seculier antisemitisch." 38
Als er nog een lange weg te gaan is, dan is het van belang om enkele richtingwijzers
voor deze weg te geven. Daarbij mogen de volgende niet ontbreken:
a. Verdere exegetische studies zijn nodig, zoals de hierboven genoemde van Tomson.
Zijn conclusie is dat er geen aanleiding is voor massale aanklachten, noch voor fiere
verdedigingen. Het is aan de ene kant inderdaad van groot belang om oog te krijgen
voor nuanceringen en relativeringen, wanneer de neiging opduikt tot al te massieve
aanklachten aan het adres van het Nieuwe Testament. Aan de andere kant mogen deze
nuanceringen, waarvan de meest gangbare hierboven zijn opgesomd, niet leiden tot
apologetische stellingnames en het ontduiken van het probleem van het anti-judaïsme
in het Nieuwe Testament.
37 R.P. Koning, Christelijke religie en antisemitisme in Nederland 1990. Een sociaal-
wetenschappelijk onderzoek (diss.), Kampen 1997.
38 Koning, 126.