Zone 30: Voor meer veiligheid en verkeersleefbaarheid in - Mobiel 21

4 

Zone 30 

Brochure voor de wegBeheerder 

Voor meer veiligheid 

en verkeersleefbaarheid 

in de bebouwde kom

zone 30 

Redactie 

Isabelle Janssens, BIVV 

Coördinatie 

An Volckaert, BIVV 

In samenwerking met 

de Afdeling Mobiliteit en Infrastructuur van het BIVV 

Nederlandse vertaling 

Nathalie Coffé 

Foto's 

BIVV 

Grafische vormgeving en opmaak 

Dominique Boon 

Disponible en français. 

Deze brochure kan gedownload worden 

in het Nederlands, Frans en Engels op www.bivv.be 

D/2007/0779/9 

Verantwoordelijke uitgever : C. Van Den Meersschaut 

Juli 2007

Inhoud 

1– Argumenten voor zone 30............................................................................................................................ 2 

1.1. Zone 30, een instrument voor meer verkeersveiligheid.................................................. 2 

1.2. Zone 30, een instrument voor minder geluidsoverlast...................................................... 5 

1.3. Zone 30, een instrument voor meer verkeersleefbaarheid.......................................... 5 

2– Zone 30 : een globale benadering 

van het grondgebied van de gemeente................................................................................. 7 

2.1. Zone 30, capaciteit van de weg en doorstroming................................................................... 7 

2.2. Indeling en categorisering van de weg............................................................................................... 7 

2.3. Strategisch plan voor een zone 30 per wijk, 

voornaamste stappen en methode........................................................................................................... 9 

2.3.1. Verkeerscirculatieplan en -maatregelen.....................................................................................11 

2.3.2. Communicatie..................................................................................................................................................12 

2.3.3. Handhaving........................................................................................................................................................12 

2.3.4. Een zone 30 afbakenen door middel van infrastructurele 

maatregelen: begin aangeven, ingrijpen op het kruispunt 

en indien nodig corrigeren ter hoogte van de weggedeeltes.....................................13 

A. Poorteffecten aan het begin van zones 30........................................................................13 

B. De heraanleg van kruispunten....................................................................................................16 

C. Voorzieningen langs doorlopende weggedeeltes...........................................................22 

2.3.5. Welke specifieke voorzieningen zijn er welke type weggebruiker?......................29 

3– Zone 30, een te evalueren maatregel....................................................................................33 

4– Reglementering.............................................................................................................................................................34 

1

2 

1.1. Zone 30, 

een instrument voor 

meer verkeersveiligheid 

Het. merendeel. van. de. ongevallen. gebeurt. op. 

gewestwegen.en.op.specifieke.punten.van.het. 

wegennet. 

De. overige. ongevallen. vinden. meer. gespreid. 

plaats,.op.gemeentewegen..Daarom is een globale 

oplossing op buurtniveau noodzakelijk. 

Zones.30. beperken. het. aantal. ongevallen. en. 

hun. ernst. aanzienlijk.. Hun. impact. op. de. ver- 

Gezichtsveld in functie van de snelheid 

1- Argumenten 

voor zone 30 

keersveiligheid. hangt. af. van. verschillende. 

factoren.zoals.de.oorspronkelijke.situatie.en.de. 

ondersteunende. maatregelen. die. samengaan. 

met. een. snelheidsverlaging. (verkeersmaatregelen,.infrastructuur…).. 

Zones. met. een. matige. snelheid. zijn. ook. 

geschikt. voor. zwakke. weggebruikers,. die. er. 

veiliger. zijn.. Door. de. lagere. snelheid. is. oogcontact. 

met. de. bestuurders. immers. mogelijk. 

en. hebben. de. automobilisten. ook. een. breder. 

overzicht. van. de. straat.. Het. gezichtsveld. is. 

breder.omdat.de.snelheid.beperkt.is..Anticiperen.op.gevaar.is.dus.makkelijker. 

aan 50 km/u 

aan 50 km/u 

aan 20 km/u 

aan 20 km/u

Een voetganger die met 50 km/u geraakt 

wordt, sterft in 45 % van de gevallen ; 

Wanneer. een. botsing. onvermijdelijk. is,. vindt. 

deze. plaats. met. zeer. lage. snelheid,. 30.km/u. 

of.nog.minder..Er.komt.dan.kinetische.energie. 

vrij.. Hoe. groter. deze. energie,. hoe. heviger. de. 

schok.en.hoe.groter.de.schade. 

De.kinetische.energie.hangt.af.van.de.snelheid. 

en.van.de.massa.van.het.voertuig.(massa.x.snelheid²/2)..De.snelheid.staat.in.het.kwadraat.en. 

is. dus. het. bepalende. element.. Elke. snelheidsvermindering,.hoe.klein.ook,.kan.de.gevolgen. 

van.een.ongeval.aanzienlijk.beperken. 

Hoe. lager. de. snelheid,. hoe. kleiner. de. stopafstand..Noodstops.laten.we.hier.buiten.beschouwing,.we.zullen.het.voornamelijk.hebben.over. 

comfortabele.remtijden.en.-afstanden. 

De.afstand.nodig.om.een.voertuig.tot.stilstand. 

te.brengen.is.de.som.van.de.afstand.die.afgelegd.wordt.tijdens.de.reactietijd.en.de.remtijd.. 

Algemeen.wordt.aangenomen.dat.de.reactietijd. 

tussen.1.en.1,5.seconden.bedraagt. 

Zoals.reeds.gezegd,.kan.men.bij.een.snelheid. 

van. 30.km/u. of. minder. bepaalde. bewegin- 

50 km/u 30 km/u 

met 30 km/u is dit 5 %. 

(Bron : Certu.) 

gen. reeds. voorzien.. De. automobilist. zal. zijn. 

snelheid. dus. tijdig. kunnen. aanpassen. en. zijn. 

remtijd. verminderen.. Bijvoorbeeld.:. een. automobilist.rijdt.30.km/u.of.minder.en.ziet.op.de. 

stoep. een. kind. op. een. fiets.. Het. kind. is. blijkbaar.aan.het.spelen.en.de.automobilist.kan.zijn. 

snelheid.aan.de.situatie.aanpassen.en.weet.dat. 

hij.op.zijn.hoede.moet.zijn..Als.het.kind.plots. 

de. straat. op. rijdt. zal. de. automobilist. minder. 

verrast.zijn,.omdat.hij.dit.reeds.kon.voorzien. 

De stopafstand D a hangt af van de reactietijd 

van de bestuurder, van de snelheid en 

van de vertraging van het voertuig. 

D a = t r.V 0 + V 0²/2.A 

of: 

D a.. is de stopafstand (in meter) 

t r.. .isde reactietijd van de bestuurder 

(in seconden) 

V 0.. .isde snelheid van de bestuurder 

(in meter per seconde) 

A.. .isde vertraging 

(in meter per seconde²). 

3 

argumenten

argumenten 

reactietijd 

Tr (s) 

1* 

1* 

4 

vertraging 

A (m/s²) 

Stopafstand Da (m) 

20 km/u 30 km/u 50 km/u 70 km/u 90 km/u 

8,6 15,3 33,2 57,3 87,5 

5*** 

1,5** 11,4 19,4 40,1 67,0 100,0 

7,8 13,3 27,7 46,5 69,6 

7**** 

1,5** 10,5 17,5 34,6 56,2 82,1 

Stopafstand van een voertuig in functie van reactietijd, vertraging en oorspronkelijke snelheid. 

* snelle reactie *** "normaal" remmen of vrachtwagen 

** normale reactie **** noodrem bij droog wegdek 

30 km/u 

30 km/u 

50 km/u 

50 km/u 

13,3 m 

13,3 m 

De stopafstand (in dit geval bij noodrem 

en bij droog wegdek) is aanzienlijk kleiner 

als de wagen 30 km/u rijdt. 

Objectieve veiligheid 

27,7 m 

27,7 m 

Als. we. andere. Europese. steden. bekijken,. 

zien. we. dat. de. verkeersveiligheidscijfers. er. 

zeer. gunstig. evolueren. na. de. invoering. van. 

zones.30. 

Volgens.een.Duitse.studie.(1989).over.zones.30. 

in. Hamburg. (indertijd. 575),. leidde. de. invoering. 

ervan. tot. een. fikse. daling. van. het. totaal. 

aantal. ongevallen. (-.20.%). en. van. de. ongevallen. 

met. zwaargewonden. (-.25.%).. De. snelheid. 

nam.nochtans.slechts.in.beperkte.mate.af.(V 85. 

daalde.van.52.naar.47.km/u).door.gebrek.aan. 

snelheidsremmers. 

In.België.kunnen.we.als.voorbeeld.Brugge.vermelden. 

waar. in. 1992. een. groot. gedeelte. van. 

het. wegennet. (en. niet. alleen. het. historische. 

centrum.!).in.zone.30.omgezet.werd..We.stellen. 

er.een.daling.van.25.%.van.het.aantal.ongevallen.vast.en.zelfs.een.daling.van.36.%.van.het. 

aantal.ongevallen.met.fietsers..Er.werden.ook. 

snelheidscontroles. uitgevoerd. en. we. merken. 

een. opmerkelijke. verbetering. 7.maanden. na. 

invoering. van. de. zone.30.. Deze. invoering. 

gebeurde. voornamelijk. via. politiemaatregelen. 

(parkeren,.éénrichtingsverkeer…). 

Uit.een.studie.in.Nederland.over.151.zones.30. 

bleek.dat.het.aantal.letselongevallen.met.42.%. 

afgenomen.was. 

In. Engeland. werden. 72. zones.30. bestudeerd.. 

De. ongevallen. namen. er. af. met. 61.%. en. de. 

ongevallen. met. zwaargewonden. met. 67.%.. In. 

Engeland.legt.de.wetgeving.voorzieningen.op. 

waardoor. reeds. 85.%. van. de. bestuurders. hun. 

snelheid.beperkten.tot.30.km/u. 

Deze.vier.studies.tonen.aan.dat.de.invoering. 

van. een. zone.30,. ongeacht. de. verkeersinfrastructuur. 

(volledig. zoals. in. Engeland. of. 

enkel. door. poorteffecten. zoals. in. Duitsland),. 

duidelijk. impact. heeft. op. de. verkeersveiligheid..Snelheidsremmers.vergemakkelijken.een. 

strikte.naleving.van.de.snelheidsbeperking.tot. 

30.km/u.. De. zone.30. is. bijgevolg. een. zeer. 

interessant. hulpmiddel. voor. meer. verkeersveiligheid.

1.2. Zone 30, 

een instrument voor 

minder geluidsoverlast 

Verkeerslawaai. is. een. ingewikkeld. fenomeen. 

omdat.verschillende.factoren.een.rol.spelen. 

Verkeerslawaai. bestaat. enerzijds. uit. motorgeluiden.en.anderzijds.uit.rijgeluiden.(contact.van. 

de.banden.met.het.wegdek)..Het.motorgeluid. 

hangt.af.van.het.motorregime.en.de.rijstijl..Het. 

rijgeluid.hangt.dan.weer.af.van.de.banden.en. 

van.het.type.wegdek..Ook.de.hoeveelheid.verkeer.en.de.snelheid.spelen.een.rol..Hoe.meer.wagens.en.hoe.sneller.zij.rijden,.hoe.meer.verkeerslawaai..Het.globale.verkeerslawaai.stemt. 

overeen.met.de.totale.geluidsopmeting.over.de. 

hele.lengte.van.een.zone. 

Omdat.de.wegcode.weinig.beperkingen.oplegt. 

zijn. er. verschillende. mogelijkheden. voor. de. 

weginfrastructuur.in.een.zone.30..Heraanleg.van. 

de.infrastructuur.gaat.meestal.samen.met.maatregelen.om.het.doorgaand.verkeer.te.beperken.. 

Zo.kan.men.tegelijk.inwerken.op.de.hoeveelheid. 

en.de.snelheid.van.het.verkeer..Op.dit.vlak.zijn. 

zones.30. tamelijk. efficiënt. om. het. globale. verkeerslawaai.te.verminderen..Door.de.snelheid.te. 

verminderen.van.50.km/u.tot.30.km/u.daalt.het. 

lawaai.met.3.tot.4.decibel. 1 ..Dit.stemt.overeen. 

met. een. halvering. van. het. verkeersvolume. op. 

middelmatig.belangrijke.wegen. 

Om.de.effectief.gereden.snelheden.te.verminderen.is.het.soms.nodig.om.de.infrastructuur. 

opnieuw. in. te. richten.. Deze. wijzigingen. kunnen.plaatselijk.lawaai.veroorzaken. 

Om. het. plaatselijke. lawaai. teweeggebracht. 

door. snelheidsremmers. zoveel. mogelijk. in. te. 

dijken,. kan. men. volgende. aanbevelingen. formuleren. 

2 .: 

•..De. wettelijke. voorschriften. betreffende. de. 

wegafmetingen. en. de. plaatsing. van. signalisatie.uit.het.Reglement.van.de.Wegbeheerder. 

naleven. 

•..Vermijden.dat.de.snelheid.tussen.twee.wegvoorzieningen. 

opnieuw. verhoogt.. De. voor- 

zieningen.niet.te.ver.uit.mekaar.plaatsen.en. 

het.wegbeeld.over.de.hele.lengte.wijzigen. 

•..Een.vlot.en.continu.verkeer,.zonder.versnellingen. 

of. plotse. remmanoeuvres. mogelijk. 

maken. 

•..Voldoende. tijd. nemen. om. met. de. buurtbewoners. 

over. de. noodzaak. en. de. plaats. van. 

wegvoorzieningen.te.overleggen. 

Meer.informatie.over.de.aanpak.van.verkeerslawaai.en.over.de.impact.van.zones.30.vind.je. 

terug. in. het. Vademecum voor Wegverkeerslawaai 

in de stad, BIM – Brussels Gewest. 

1.3. Zone 30, een 

instrument voor meer 

verkeersleefbaarheid 

Het. doel. van. een. zone.30. is. het. plaatselijke. 

leven. voorrang. geven. op. het. verkeer. en. de. 

verkeersleefbaarheid. tussen. de. verschillende. 

weggebruikers. verbeteren.. Het. gaat. hier. om. 

plaatselijke.wegen.met.veel.doorgaand.verkeer,. 

maar.ook.om.wegen.waar.auto’s.het.overwicht. 

hebben. in. de. openbare. ruimte.. Zone.30. kan. 

dus.een.wettiging.zijn.van.een.reeds.bestaand. 

weggebruik,. maar. evenzeer. een. instrument. 

om.de.leef-.en.verkeersomstandigheden.in.een. 

zone.te.verbeteren. 

Het. zone.30-statuut. is. dus. veel. meer. dan. 

zomaar. een. snelheidsbeperking.. Een. zone.30. 

is. veeleer. een. samenhangende. inrichting. van. 

een. publieke. ruimte,. gericht. op. alle. weggebruikers. 

en. in. het. bijzonder. op. buurtbewoners,.voetgangers.en.fietsers..Het.gaat.om.een. 

andere.visie.op.het.wegennetwerk..Een.straat. 

is. niet. alleen. een. verkeersgebied,. maar. ook. 

een.verblijfsgebied. 

Een.snelheidsbeperking.biedt.mogelijkheid.tot. 

wegvoorzieningen. met. grotere. verkeersleefbaarheid,. 

bredere. voetpaden,. meer. groen. en. 

meer. stadsmeubilair.. Al. deze. wegvoorzieningen.komen.het.wegbeeld.ten.goede.en.maken. 

de.beperking.van.30.km/u.coherent. 

1. Zone 30, ça me branche, ATE 1995. 

2. Vademecum voor wegverkeerslawaai in de stad, BIM-Brussels Hoofdstedelijk Gewest . 

argumenten

argumenten 

Dankzij. bredere. voetpaden. kunnen. voetgangers. 

en. kinderwagens. mekaar. beter. kruisen,. 

of. langs. uitstalramen. wandelen. en. kunnen. 

buren. met. elkaar. praten. zonder. de. doorgang. 

te.belemmeren..Zij.bieden.ouders.met.kinderwagens,. 

kinderen. en. bejaarden. de. mogelijkheid. 

om. zich. gemakkelijk. voort. te. bewegen.. 

Kwetsbare.personen.hebben.een.plaats.in.het. 

straatbeeld.en.worden.minder.blootgesteld.aan. 

gevaren.. Door. een. lagere. snelheid. is. oogcontact.immers.mogelijk..En.dit.oogcontact.geeft. 

een.menselijk.aspect.aan.het.wegennet..Iedere. 

weggebruiker. kan. aandachtig. zijn. voor. de. 

andere. weggebruikers. en. eventuele. misstappen.voorkomen. 

Als. de. voertuigen. minder. snel. rijden,. is. het. 

mogelijk.om.overal.over.te.steken..Oversteekplaatsen. 

voor. voetgangers. zijn. dan. zelfs. niet. 

Dezelfde straat vóór en na de inrichting 

van een zone30. 

aanbevolen..In.enkele.bijzondere.gevallen.kan. 

men.ze.echter.wel.behouden..Denken.we.maar. 

aan.plaatsen.waar.veel.voetgangers.regelmatig. 

oversteken.(vóór.scholen.bijvoorbeeld).of.waar. 

er.veel.verkeer.is. 

Een. snelheidsbeperking. laat. eveneens. toe. om. 

meer.ruimte.te.winnen..Hoe.lager.de.snelheid,. 

hoe. minder. ruimte. voertuigen. nodig. hebben. 

om. elkaar. te. kruisen.. Parkeerzones. kunnen. 

ook.smaller.zijn,.want.er.is.minder.gevaar.als. 

men.uit.de.wagen.stapt..De.gewonnen.ruimte. 

kan. gebruikt. worden. voor. andere. verplaatsingsmodi.of.andere.functies. 

De. vermindering. van. het. verkeerslawaai. door. 

de.beperking.van.de.snelheid.en.van.het.doorgaand. 

verkeer. draagt. ook. bij. tot. een. betere. 

verkeersleefbaarheid. 

Een duidelijke verbetering van de veiligheid aan 

de oversteek en van de verkeersleefbaarheid.

2- Zone 30 : 

een globale benadering 

van het grondgebied 

van de gemeente 

2.1. Zone 30, capaciteit 

van de weg 

en doorstroming 

Men.mag.de.verkeersabsorptie.door.een.zone.30. 

niet. onderschatten.. De. wegcapaciteit. hangt. in. 

de.eerste.plaats.af.van.de. kruispuntcapaciteit.. 

De. capaciteit. van. een. weg. is. de. hoeveelheid. 

verkeer,. uitgedrukt. in. aantal. voertuigen,. die. 

langs. een. weg. rijden. per. tijdseenheid.. De. 

capaciteit.van.een.weg.kan.dus.niet.verbeterd. 

worden. door. de. weg. te. verbreden,. alleen. de. 

doorstroming.neemt.hierdoor.toe. 

De.doorstroming.is.de.maatstaf.voor.het.verkeersverloop,.en.gaat.van.vlot.(voertuigen.kunnen.constant.voortrijden).naar.moeizaam.(met.horten.en.stoten).tot.volledig.opgestopt..Doorstroming. 

is. van. toepassing. op. verschillende. 

snelheden,. we. spreken. dan. van. een. trage. of. 

een.snelle.doorstroming. 

Snelle. doorstroming. vergt. infrastructuur. waar. 

het. kruisen. beperkt. wordt,. 2.x.2. rijstroken,. 

ongelijkvloerse.kruispunten….Men.streeft.naar. 

een. maximale. capaciteit. voor. een. hoge. snelheid.. 

Trage. doorstroming. verkrijgt. men. door. 

op.zoek.te.gaan.naar.de.optimale.capaciteit.bij. 

snelheden.lager.dan.50.km/u. 

Als. men. de. resultaten. observeert. van. verschillende. 

concrete. maatregelen,. komt. men. 

tot.de.vaststelling.dat.de.optimale.capaciteit. 

binnen. de. bebouwde. kom. verkregen. wordt. 

voor.snelheden.om.en.bij.de.50.km/u.(Certu. 

2006).. Een. weg. met. 2.x.1. rijstrook. laat. dus. 

een.verkeersafwikkeling.toe.van.40.000.voertuigen/dag,. 

een. aantal. dat. zelden. bereikt. 

wordt. binnen. de. bebouwde. kom.. Door. de. 

snelheid. te. laten. zakken. tot. 30.km/u,. vermindert.deze.te.hoge.capaciteit.met.ongeveer. 

10.%.. De. resterende. capaciteit. is. nog. steeds. 

zeer.hoog,.en.een.dergelijke.vraag.komt.men. 

op.het.terrein.zelden.tegen. 

2.2. Indeling 

en categorisering 

van de weg 

De. categorisering. van. wegen. en. straten. op. 

het. grondgebied. van. een. gemeente. is. noodzakelijk.voor.een.verkeersveiligheidsbeleid.op. 

gemeentelijk.vlak..De.categorisering.moet.de. 

gemeenteweg.een.referentiekader.bieden.voor. 

de. aanleg. van. intrinsiek. veilige. en. leefbare. 

wegen.en.straten,.zowel.binnen.als.buiten.de. 

bebouwde.kom. 

Grosso. modo. kunnen. onze. wegen. en. straten. 

Kunst-Wettunnel, richting Zuid - van donderdag 21 tot zaterdag 23 september onderverdeeld. 2006 worden. in. wegen. waar. de. 

Kunst-Wettunnel, richting Zuid, 

verblijfsfunctie. overweegt. en. wegen. waar. de. 

van donderdag 21 tot zaterdag 

23 september 2006 

verkeersfunctie. overweegt.. Alle. straten. waar. 

de. verblijfsfunctie. overweegt. zouden. dus. 

100 

90 

80 

70 

zones.30.moeten.zijn,.erven.en.woonerven.of. 

zones.waar.autoverkeer.niet.toegelaten.is. 

60 

50 

40 

De. hoeveelheid. verkeer. die. een. verblijfszone. 

doorkruist. kan. de. verblijfsfunctie. van. deze. 

30 

20 

10 

zone.in.gevaar.brengen..In.woonzones.binnen. 

de. bebouwde. kom. kunnen. 5.000. tot. 6.000. 

0 

voertuigen.voorbijrijden.zonder.de.levenskwa- 

0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 

liteit.al.te.zeer.te.wijzigen..In.dit.geval.volstaan. 

Debiet [voertuig./15 min] 

enkele. eenvoudige. infrastructuurmaatrege- 

Stadswegen bereiken hun maximumcapaciteit len. (asverschuivingen,. parkeermogelijkheden,. 

Gemiddelde snelheid [km/u] 

bij snelheden van 30 tot 50.km/u. Bron : BIVV.

globale benadering 

poorteffecten…),. gekoppeld. aan. enkele. snelheidscontroles,.om.de.verblijfsfunctie.te.respecteren..Als.het.verkeer.echter.drukker.is.en.men. 

de. verblijfsfunctie. wil. bevorderen,. moet. men. 

de.mogelijkheid.voorzien.om.een.deel.van.het. 

doorgaande.verkeer.om.te.leiden..Zo.kan.men. 

een.lussysteem.in.de.wijk.invoeren.of.het.verkeer.volledig.bannen..Indien.dit.niet.mogelijk.is. 

moet.de.weg.zodanig.ingericht.worden.dat.het. 

gewenste.gedrag.automatisch.tot.stand.komt. 

Hiërarchische indeling 

Wat is een hiërarchische indeling ? 

De. hiërarchische. indeling. van. het. wegennet. is. 

de.onderverdeling.van.wegen.op.basis.van.het. 

type. en. de. hoeveelheid. verkeer. die. zij. zullen. 

moeten.verwerken. 

Waarom de straten hiërarchisch indelen ? 

De.bedoeling.van.de.hiërarchische.indeling.is. 

te.weten.langs.welke.wegen.het.verkeer.komt. 

en. om. welk. type. verkeer. (verkeersstroom. en. 

samenstelling).het.gaat..Dit.is.dus.bevorderlijk. 

voor.het.beheer.van.het.wegennet.(investering. 

en. onderhoud),. maar. ook. voor. het. openbaar. 

vervoernet,.de.geluidsoverlast.in.de.stad.en.de. 

verkeersveiligheid,.vermits.deze.hiërarchische. 

indeling. keuzemogelijkheden. biedt. voor. de. 

weginrichting. 

Hiërarchie en functies 

Binnen. de. bebouwde. kom. kunnen. de. wegen. 

hiërarchisch.ingedeeld.worden.naargelang.hun. 

belang.: 

•..lokaal.; 

•..bovenlokaal.of.stedelijk.; 

•..gewestelijk.of.nationaal. 

Onafhankelijk.van.het.hiërarchisch.niveau.vervullen. 

wegen. in. meer. of. mindere. mate. drie. 

verkeersfuncties.: 

•..verbinden.(het.doorgaand.verkeer).; 

•..verzamelen.(of.verdelen).; 

•..ontsluiten.(toegang.geven.tot.erven). 

Binnen. de. bebouwde. kom. is. er. naast. de. verkeersfunctie. 

ook. een. belangrijke. rol. weggelegd.voor.de.verblijfsfunctie.(maatschappelijke. 

functie),.zodat.er.naast.de.verkeersruimte.ook. 

een.leefruimte.ontstaat. 

Categorisering 

Wat betekent categorisering ? 

Door. middel. van. categorisering. kan. men. de. 

verschillende. functies. van. een. weg. op. elkaar. 

afstemmen.. Categorisering. bestaat. er. in. de. 

snelheidsregimes. en. het. uitzicht. van. de. weg. 

aan. te. passen. in. functie. van. de. plaats. en. het. 

gebruik. van. de. weg,. maar. ook. van. de. omgeving. 

van. de. weg,. in. stedelijke. of. landelijke. 

context.. Volgens. het. categoriseringsprincipe. 

kan. éénzelfde. weg. functioneren. als. verbindingsweg. 

en. tegelijk. een. aanpassing. van. de. 

snelheid.ondergaan. 3 . 

Waarom straten categoriseren ? 

Categorisering. van. straten. beantwoordt. aan. 

een.sociale.nood.om.de.verkeersproblematiek. 

te.beheren.in.functie.van.een.betere.verkeersveiligheid.en.levenskwaliteit..Binnen.deze.categorisering. 

moet. rekening. gehouden. worden. 

met.alle.maatschappelijke.en.verkeersfuncties. 

(verbinden,.verzamelen,.ontsluiten)..Elke.straat. 

moet.een.functie.krijgen. 

Categorisering. zou. moeten. gebeuren. vanuit. 

het. standpunt. van. de. weggebruiker.. Deze. 

laatste. moet. uit. de. eigenschappen. van. de. 

weg. en. van. de. omgeving. kunnen. afleiden. in. 

welke.weg-.of.straatcategorie.hij.zich.bevindt.. 

Het.straatbeeld.moet.voldoende.aanwijzingen. 

geven. om. de. gebruikers. duidelijk. te. maken. 

welk.gedrag.zij.moeten.aannemen. 

Categorieën wegen en straten 

3. Categorisering van wegen. Alle functies van de weg, perfect in harmonie. BIVV januari 2006. 

Buiten. de. bebouwde. kom. primeert. over. het. 

algemeen.de.verkeersfunctie..Voor.het.netwerk. 

buiten.de.bebouwde.kom.kunnen.we.dan.ook. 

van.wegen.spreken. 

Binnen. de. bebouwde. kom. is. vooral. de. verblijfsfunctie. 

zeer. belangrijk.. Daarom. zal. de.

snelheid.binnen.de.bebouwde.kom.op.enkele. 

zeldzame. uitzonderingen. na. beperkt. worden. 

tot. 50. km/u,. een. snelheid. die. een. evenwicht. 

creëert.tussen.verblijfs-.en.verkeersfunctie.op. 

voorwaarde.dat.de.nodige.voorzieningen.voor. 

iedere.gebruiker.aanwezig.zijn. 

De.voornaamste.statuten.in.de.bebouwde.kom. 

zijn.: 

•..voetgangerszone.(selectief.bepaald).; 

•..erven.en.woonerven.; 

Statuut van de openbare weg 

•..zone.30.; 

•..zone.30.schoolomgeving.; 

Functies van het lokaal wegennet 

•..straat. waar. de. snelheid. beperkt. is. tot. 

50.km/u.; 

•..weggedeelte.waar.de.snelheid.beperkt.is.tot. 

70.km/u. 

Het. overzicht. illustreert. welke. statuten. passen.binnen.de.functies.op.het.niveau.van.een. 

gemeente. 

Verbinden Verzamelen Ontsluiten 

Voetgangerszone – – (x) 

Erf en woonerf – – x 

Zone 30 x x x 

Zone 30 schoolomgeving x x x 

50 km/u x x (x) 

70 km/u x – – 

Categorisering en functies van het wegennet binnen de bebouwde kom. 

– niet van toepassing (x) eventueel van toepassing x van toepassing 

2.3. Strategisch plan voor 

een zone 30 per wijk, 

voornaamste stappen 

en methode 

Om. een. strategisch. plan. voor. een. zone.30. 

uit.te.werken.moet.men.eerst.goed.nadenken. 

over.het.huidige.en.het.gewenste.gebruik.van. 

gemeentewegen.. Welke. wegen. zullen. ontsluitingswegen. 

worden,. welke. verzamelwegen. en. 

welke.verbindingswegen.?.Dit.is.van.fundamenteel. 

belang. om. het. verkeer. te. oriënteren. en. 

over.de.nodige.wegvoorzieningen.te.beslissen.. 

In. dit. stadium. moet. men. ook. overleggen. met. 

de.beheerders.van.het.openbaar.vervoer.om.de. 

trajecten. van. de. lijnen. te. kennen. en. te. weten. 

waar.de.commerciële.snelheid.afneemt… 

Op.basis.van.de.hiërarchische indeling.van.de. 

wegen. en. rekening. houdend. met. het. feit. dat. 

de. verblijfsfunctie. binnen. de. bebouwde. kom. 

steeds.moet.overheersen,.kan.men.aangepaste. 

snelheden. vastleggen. naargelang. de. functie. 

van. deze. wegen,. dit. is. de. categorisering.. Zo. 

bakent.men.zones.af.die.in.zone.30.omgezet. 

zullen.worden.en.wegen.waarop.50.km/u.blijft. 

gelden. maar. met. zones.30. in. de. nabijheid. 

van. scholen. of. op. wegen. die. veel. gebruikt. 

worden. door. voetgangers. en. fietsers. (zoals. 

stationsomgevingen,.oversteken.naar.handelscentra…).. 

Voor. sommige. straten. zal. dit. geen. 

enkel. probleem. vormen,. voor. andere. zal. een. 

keuze.moeten.opgelegd.worden..Hierbij.moet. 

men. rekening. houden. met. de. veiligheid. van. 

alle.weggebruikers,.maar.ook.met.het.gemeentelijke.ontwikkelingsplan. 

globale benadering

fiche n o 1 


10 

gerealiseerde zone 30 km/u 

voetgangerszone 

woonerf of erf 20 km/u Laatst bijgewerkt : juni 2007 

BHG IRIS-plan – Na de hiërarchische indeling van zijn netwerk heeft het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 

bepaald welke categorieën van dit netwerk deel moesten uitmaken. Op alle ontsluitingswegen zal 

op termijn maximum 30 km/u gereden mogen worden. In dit stadium moet iedere wijk 

bestudeerd worden, ongeacht zijn problematiek en potentieel.

2.3.1. Verkeerscirculatieplan 

en -maatregelen 

Nieuwe.zones.30.kunnen.aangelegd.worden.en. 

bestaande. zones.30. kunnen. geloofwaardiger. 

worden. door. het. doorgaand. verkeer. te. bannen.of.te.verminderen..Om.het.verkeer.te.ontmoedigen. 

wordt. een. verkeerscirculatieplan. 

bestudeerd. dat. de. verkeersrichting. (één. of. 

twee.richtingen).zal.bepalen..Reeds.in.dit.stadium.kan.een.zone.30.heel.geloofwaardig.zijn.wanneer.zij.ondersteund.wordt.door.verkeersmaatregelen. 

aangevuld. met. andere,. gerichte. 

maatregelen. (zoals. de. invoering. van. poorteffecten).zoals.de.wegcode.dit.vereist. 

Verkeersmaatregelen. kunnen. van. allerlei. aard. 

zijn.. Het. kan. gaan. om. een. wijziging. van. rijrichting.(tweerichtingsverkeer,.éénrichtingsverkeer,.beperkt.éénrichtingsverkeer),.een.nieuwe. 

parkeerregeling,. maar. deze. maatregelen. kunnen.ook.ingrijpender.zijn,.zo.kunnen.sommige. 

kruispunten. volledig. verboden. worden. voor. 

bepaalde.weggebruikers. 

De. invoering. van. éénrichtingsverkeer. in. straten. 

met. weinig. of. geen. doorgaand. verkeer. is. 

te.vermijden..Als.de.straat.niet.opnieuw.wordt. 

aangelegd,. zou. dit. immers. kunnen. aanzetten. 

tot. sneller. rijden.. Indien. men. toch. éénrichtingsverkeer. 

invoert,. moet. men. systematisch. 

overwegen.om.de.tegenrichting.open.te.stellen. 

voor. fietsers. (=. beperkt. éénrichtingsverkeer).. 

Fietsers. zijn. natuurlijk. veiliger. op. wegen. die. 

minder. gebruikt. worden. en. waar. de. snelheid. 

lager.ligt.dan.op.verzamelwegen.of.wegen.met. 

overwegend.doorgaand.verkeer. 

Men.heeft.talrijke.concepten.bedacht.om.doorgaand.verkeer.te.bemoeilijken..De.meest.gebruikte.zijn.verkeerslussen,.waarmee.automobilisten. 

naar. hun. vertrekpunt. in. de. wijk. teruggeleid. 

worden,.of.concepten.waarbij.het.verkeer.in.een. 

kam-. of. rekkenvorm. geleid. wordt. en. de. automobilist.verplicht.is.om.op.zijn.stappen.terug.te. 

keren..Met.deze.concepten.is.enkel.verkeer.met. 

een.bestemming.in.de.wijk.mogelijk. 

Enkele.hulpmiddelen.om.ze.toe.te.passen.: 

•..Eénrichtingsverkeer 

•..Kan. de. wijk. minder. toegankelijk. maken. 

voor.de.bewoners.; 

•..moet. leiden. tot. het. openstellen. van. de. 

tegenrichting.voor.fietsers 4 .; 

•..kan. aanzetten. tot. sneller. rijden. als. het. 

berijdbare.deel.van.de.rijbaan.voldoende. 

groot.is. 

•..Afsluiting van een kruispunt 

•..Met. kleinschalige. of. volledige. heraanleg. 

(zie. punt. 2.3.4..:. “Een. zone.30. afbakenen. 

door. middel. van. infrastructurele. maatregelen”).; 

•..met.toegang.voor.bepaalde.weggebruikers. 

zoals. fietsers,. voetgangers. en. voertuigen. 

van.hulpdiensten. 

•..Parkeren 

11 

Wanneer. men. éénrichtingsverkeer. invoert. 

voorziet.men.vaak.de.mogelijkheid.om.langs. 

beide.kanten.van.de.straat.te.parkeren,.om. 

de.beschikbare.ruimte.kleiner.te.maken..Dit. 

is. uiteraard. een. eenvoudige. en. populaire. 

oplossing,. maar. op. die. manier. zijn. er. ook. 

meer. wagens. aanwezig. in. het. straatbeeld.. 

De. bijkomende. parkeergelegenheid. moet. 

aan.een.bestaande.vraag.in.de.wijk.tegemoet. 

komen,.zoniet.loopt.men.het.risico.dat.ook. 

andere. voertuigen. aangetrokken. worden…. 

Het. doorlopend. langsparkeren. kan. ook. de. 

zichtbaarheid.van.voetgangers.bemoeilijken. 

en.de.oversteekmogelijkheden.beperken.als. 

er. geen. regelmatige. onderbrekingen. zijn…. 

Er. bestaan. ook. andere. parkeermogelijkheden,. 

zoals. schuinparkeren. en. haaks. parkeren,. 

die. de. weg. smaller. maken. zonder. 

daardoor.meer.voertuigen.aan.te.trekken. 

•..Wegen voor plaatselijk verkeer 

•..Laten.bussen,.voertuigen.van.hulpdiensten. 

en.fietsers.door. 


4. Zie brochure “BEV – Beperkt eenrichtingsverkeer. Voor een veilige veralgemeende invoering van het beperkt eenrichtingsverkeer”, BIVV 2004.


12 

•..Statuten. waardoor. de. openbare. weg. geheel. 

of.gedeeltelijk.voorbehouden.is.aan.bepaalde. 

weggebruikers. zoals. voetgangerszones. of. 

voorbehouden. wegen. 5 . (F99).. Deze. statuten. 

bieden. het. voordeel. dat. zij. een. filterend. 

effect.hebben.en.enkel.openstaan.voor.nietgemotoriseerde.verplaatsingswijzen. 

Sommige. steden. zoals. Hamburg. en. Brugge. 

passen. voor. de. algemene. invoering. van. 

de. zone.30. eerst. deze. verkeersbeheersingsmethodes. 

toe,. alvorens. de. infrastructuur. 

opnieuw. aan. te. leggen.. Deze. werkwijze. is. 

uiteraard.veel.goedkoper.dan.een.ingrijpende. 

heraanleg. en. maakt. het. mogelijk. om. snel. en. 

op.grote.schaal.op.te.treden..In.het.algemeen. 

merken. we. een. daling. van. de. effectief. gereden. 

snelheid.. Op. plaatsen. waar. de. snelheid. 

nog.steeds.te.hoog.ligt,.kan.men.overgaan.tot. 

iets.duurdere.investeringen. 

2.3.2. Communicatie 

Deze.fase,.die.vaak.verwaarloosd.of.snel.doorlopen. 

wordt,. is. van. fundamenteel. belang. om. 

de.invoering.van.de.zone.30.te.aanvaarden.en. 

te.laten.naleven. 

Communiceren. wordt. des. te. gemakkelijker. 

wanneer.de.zones.waar.30.km/u.zal.toegepast. 

worden. zeer. uitgestrekt. zijn. of. wanneer. de. 

gemeente,.naar.het.voorbeeld.van.het.Brussels. 

Hoofdstedelijk. Gewest,. Brugge. of. Gent,. een. 

eigen.invoerbeleid.heeft.voor.zones.30..Zo.kan. 

de.gemeente.op.grote.schaal.informeren.over. 

wat. een. zone.30. precies. inhoudt,. welke. de. 

voordelen.zijn.en.welke.wegvoorzieningen.zullen.doorgevoerd.worden..Het.publiek.zal.beter.reageren.wanneer.het.begrijpt.waarom.bepaalde.wegen.het.statuut.van.zone.30.krijgen. 

Brugge. en. Gent. hebben. een. folder. voor. het. 

grote.publiek.ontwikkeld.waarin.de.doelstellingen.en.voordelen.van.een.zone.30.voor.woonwijken. 

uitgelegd. worden.. Door. de. boodschap. 

duidelijk.over.te.brengen.worden.de.voordelen. 

van.zones.30.steeds.minder.in.vraag.gesteld. 

Zelfs. wanneer. er. op. grote. schaal. gecommuniceerd. 

wordt,. moet. men. ook. de. buurtbewoners. 

en. zij. die. de. wegen. in. kwestie. dagelijks. 

gebruiken. raadplegen.. Deze. communicatie. is. 

5. Zie technische fiche “Landbouwwegen”, BIVV 2006. 

dan. geen. verplichting. meer. op. grond. van. 

een. reglementering,. maar. is. wenselijk. om. 

de. gebruikers. rond. een. gezamenlijk. leef-. en. 

wegenproject. te. verenigen.. De. gemeente. kan. 

zich. beperken. tot. het. verstrekken. van. informatie. 

aan. de. bewoners. via. een. folder,. of. zij. 

kan.meer.overleg.plegen.en.het.project.tot.op. 

zekere. hoogte. opnieuw. in. vraag. stellen.. Zo. 

worden. bijvoorbeeld. bij. verkeersremmende. 

wegvoorzieningen. minder. vragen. gesteld. als. 

er.voorafgaand.overleg.plaats.vond.tussen.en. 

met.de.buurtbewoners. 

2.3.3. Handhaving 

Snelheidscontroles. zijn. er. om. verschillende. 

redenen.:.enerzijds.om.de.doeltreffendheid.van. 

de. voorzieningen. te. evalueren. en. anderzijds. 

om. aan. te. tonen. dat. de. gemeente. wil. dat. de. 

voorgehouden. snelheid. werkelijk. nageleefd. 

wordt.. Overtreders. worden. bestraft. zodat. het. 

plaatselijke.karakter.behouden.blijft,.en.iedere. 

weggebruiker.er.veilig.is. 

Voor. de. uitvoering. van. deze. controles. gaat. 

men. best. in. verschillende. fases. te. werk.:. een. 

testfase,. een. informatiefase. en. een. handhavingsfase. 

De snelheidscontrole vóór de invoering van 

zone.30 laat.toe.om.na.te.gaan.welke.snelheden.er.op.dat.moment.gereden.worden.en.om.een.idee.te.hebben.van.de.nodige.infrastructurele.voorzieningen. 

Men. kan. eveneens. nagaan. hoe. snel. er. op. 

bepaalde.tijdstippen.van.de.dag.gereden.wordt. 

en. snelheidsovertredingen. al. dan. niet. in. verband. 

brengen. met. spits-. en/of. daluren.. Hiermee. 

kan. men. onder. meer. nagaan. welk. effect. 

een.maatregel.zou.hebben.op.de.snelheid.van. 

het.doorgaand.verkeer. 

Als.men.de.snelheden.vóór.de.interventie.kent,. 

kan.men.de.situatie.“voor”.en.“na”.vergelijken. 

en.hieruit.lessen.trekken. 

Na de invoering van zone.30 en. eventuele. 

heraanleg. van. de. weg. voorziet. men. best. een. 

evaluatieperiode.. Tijdens. deze. periode. zullen. 

informatieve controles. uitgevoerd. worden. om. 

de.weggebruikers.de.kans.te.geven.hun.gedrag. 

aan. te. passen.. Deze. informatie. kan. doorgegeven.worden.via.een.preventieradar.die.de.gere-

den.snelheid.of.een.boodschap.toont.(“te.snel”. 

of.“dank.u”)..Deze.radar.kan.dezelfde.dag.nog. 

binnen.de.zone.verplaatst.worden.om.een.maximum. 

aantal. weggebruikers. te. bereiken.. Het. is. 

ten.stelligste.afgeraden.om.deze.informatiefase. 

over. te. slaan.. Met. het. nieuwe. boetesysteem. 

worden.rijbewijzen.immers.sneller.ingetrokken,. 

vanaf.het.moment.dat.meer.dan.30.km/u.te.snel. 

gereden.wordt..Om.te.vermijden.dat.weggebruikers.nogal.oppervlakkig.zouden.reageren.op.het. 

zone.30-systeem.is.het.beter.om.zeer.duidelijk. 

te.informeren.over.de.snelheidslimieten.en.over. 

de.maximumsnelheid.op.een.bepaalde.plaats. 

Ook. na. de. informatiefase. is. het. belangrijk,. 

controles.te.houden.om.het.lokale.karakter.van. 

een. zone.30. te. benadrukken.. Daarna. zal. het. 

misschien.nog.nodig.en.nuttig.kunnen.zijn.om. 

af.en.toe.controles.te.houden..Sommige.steden. 

baseren.hun.zone.30-beleid.bijna.uitsluitend.op. 

controles,.zoals.Berlijn,.waar.buiten.de.poorteffecten.geen.enkele.heraanleg.gebeurde. 

Na.een.heraanleg.zijn.controles.ook.zeer.belangrijk.om.de.nieuwe.zone.30.te.kunnen.evalueren. 

en.na.te.gaan.wat.er.eventueel.fout.loopt. 

2.3.4. Een zone 30 afbakenen 

door middel van infrastructurele 

maatregelen : begin aangeven, 

ingrijpen op het kruispunt en 

indien nodig corrigeren ter 

hoogte van de weggedeeltes 

Rekening. houdend. met. de. vroegere. realisaties. 

(categorisering,. uitgestrektheid…),. is. het. 

meest. logisch. om. de. toegang tot de zone.30 

duidelijk aan te geven.. Het. resultaat. is. een. 

relatief. homogene. openbare. ruimte. met. enerzijds.doorlopende.weggedeeltes.en.anderzijds. 

kruispunten. 

Op. kruispunten. kan. men. het. gemakkelijkst. 

ingrijpen.. Het. gaat. hier. om. strategische. plaatsen. 

waar. alvast. een. eerste. snelheidsvermindering. 

gebeurt.. De. weggebruikers. zullen. er. 

sowieso.(lichtjes).vertragen..Dit.verkeersgedrag. 

wordt.versterkt.door.infrastructurele.maatregelen.of.door.de.organisatie.van.het.verkeer..Alle.weggebruikers.zullen.er.automatisch.hun.snelheid.matigen..Hieronder.beschrijven.we.enkele. 

mogelijke. types. kruispunten. die. de. snelheid. 

kunnen.afremmen. 

13 

Het. is. ook. mogelijk. om. doorlopende weggedeeltes.aan.te.passen..Hierbij.moeten.eerst.de. 

plaatsen.aangepakt.worden.waar.zich.bepaalde. 

gebeurtenissen.voordoen,.ingangen.van.scholen,. 

openbare. gebouwen,. opmerkelijke. elementen,.kortom.alle.potentiële.gevaarzones. 

Leefbare weginfrastructuur die het accent legt 

op de plaatselijke activiteiten en deze in het 

bezit laten komen van de openbare ruimte, 

zijn volwaardige veiligheidsinrichtingen.. We. 

geven. ook. verschillende. mogelijkheden. voor. 

doorlopende.weggedeeltes. 

A. Poorteffecten aan het begin van zones 30 

Bij.de.invoering.van.een.zone.30,.moet.allereerst. 

het. begin. aangeduid. worden.. Dit. begin. moet. 

duidelijk. herkenbaar. zijn. voor. alle. weggebruikers..Het.poorteffect.geeft.aan.waar.de.weggebruikers.hun.gedrag.moeten.aanpassen,.waar.ze. 

hun.snelheid.moeten.matigen.en.is.idealiter.het. 

vertrekpunt.van.een.nieuwe.verkeersinfrastructuur.die.de.lokale.activiteiten.ten.goede.komt. 

Het. poorteffect. kan. op. verschillende. manieren. 

worden. aangebracht,. gewoonweg. via. een. 

verkeersbord. (F4a. aan. het. begin,. F4b. op. het. 

einde),.via.een.kleinschalige.(compacter.kruispunt),.of.via.een.ingrijpender.voorziening. 

Klassieke. poorteffecten. zijn. compactere. kruispunten,.andere.materiaalkeuze.voor.het.wegdek,.aanplanting,.verticale.elementen.(verlichtingspalen…). 

of. niveauverschillen. (verkeersdrempels,. 

rijbaankussens,.doorlopende.trottoirs…). 

Poorteffect door middel van een trottoiruitstulping. 

Voor een optimale zichtbaarheid was het 

verkeersbord beter dichter bij de boordsteen 

geplaatst. 



14 

•..Het verkeersbord. moet. duidelijk. zichtbaar. 

zijn..De.ideale.plaats.is.onmiddellijk.naast.de. 

weg,. of. zelfs. in. de. parkeerzones,. zodat. het. 

verkeersbord.zich.in.het.gezichtsveld.bevindt. 

van. de. automobilist.. Verder. dan. het. trottoir. 

of.op.de.berm.is.te.vermijden. 

Iedereen moet het verkeersbord kunnen zien. 

•..Een. poorteffect. d.m.v.. een. doorlopend. trottoir. 

zorgt. voor. een. drastische. snelheidsverlaging.bij.het.binnenrijden.van.een.zone.30,. 

als. deze. begint. op. een. kruispunt.. Er. moet. 

bijzondere. aandacht. besteed. worden. aan. 

het. type. boordsteen,. niet. te. laag,. zodat. er. 

sprake. is. van. een. echt. trottoir,. maar. ook. 

niet. te. dwingend,. zodat. de. (gemotoriseerde). 

tweewielers. niet. in. problemen. komen. 6 .. 

Een zebrapad hoort niet thuis op 

een doorlopend trottoir, de voetganger heeft 

er immers al voorrang ! 

Doorlopende. trottoirs. kunnen. de. zijstraat. 

minder. zichtbaar. maken,. waardoor. de. snelheid.toeneemt.op.de.weg.langs.de.zone.30.. 

Het.poorteffect.daarentegen.is.hier.bijzonder. 

goed.zichtbaar..De.bestuurder.(fietser,.motorrijder,. 

automobilist…). moet. hier. echt. door. 

een.“sas”. 

Het trottoir loopt door over de weg en paaltjes 

beletten dat auto’s toegang krijgen tot de rest 

van het trottoir. 

Doorlopend trottoir langs een handelsweg, 

de voetganger behoudt hier voorrang. 

•..Het.poorteffect.kan.ook.gerealiseerd.worden. 

door.een.verhoging.zoals.een.verkeersdrempel,.rijbaankussen.of.verkeersplateau. 

6. Momenteel wordt er een technische fiche opgesteld over de aanleg van doorlopende trottoirs, uitgave voorzien voor midden 2007.

Begin van een zone 30 aangegeven door een 

verkeersdrempel met zebrapad. Let ook op de 

wegversmalling d.m.v. trottoiruitstulpingen. 

Het begin van een zone 30 schoolomgeving 

wordt hier aangegeven door twee 

rijbaankussens rond het zebrapad, let op de 

biggenruggen om te beletten dat de voertuigen 

tussen de rijbaankussens zouden slalommen. 

•..Het.begin.van.een.zone.30.kan.ook.worden. 

aangegeven.aan.de.hand.van.trottoiruitstulpingen.. 

Het. principe. van. trottoiruitstulpingen. 

bestaat. erin. om. de. voetganger. die. wil. 

oversteken.duidelijk.zichtbaar.te.maken,.op. 

hetzelfde. niveau. als. de. geparkeerde. voertuigen..Deze.uitstulpingen.(aan.beide.zijden. 

van. de. weg). kunnen. met. elkaar. verbonden. 

worden. d.m.v.. een. zebrapad,. maar. dit. is. 

niet. verplicht.. Deze. inrichting. beveiligt. het. 

oversteken. door. de. wederzijdse. zichtbaarheid.tussen.de.weggebruikers.te.verbeteren,. 

maar.matigt.ook.de.snelheid.van.voertuigen. 

die. een. zone.30. binnenrijden.. Het. principe. 

van. de. trottoiruitstulpingen. kan. uitgebreid. 

worden,. zodat. er. heuse. pleintjes. ontstaan. 

bestemd.voor.maatschappelijke.functies.die. 

verband.houden.met.plaatselijke.activiteiten. 

(caféterrassen,.scholen…). 

Het kruispunt wordt aanzienlijk kleiner en er 

ontstaat een pleintje dat enerzijds dient als 

poorteffect en dat anderzijds een maatschappe- 

lijke rol vervult als caféterras, zonder dat 

de voetgangers hierdoor gehinderd worden. 

•..Een. andere. mogelijkheid. is. om. over. een. 

bepaalde. afstand. een. ander materiaal. te. 

kiezen.voor.het.wegdek..Zo.kan.het.wegdek. 

een. andere. kleur. of. textuur. krijgen. (kasseien)..Het.ligt.voor.de.hand.dat.deze.andere.materiaalkeuze.minder.effect.heeft.dan.trottoiruitstulpingen.of.snelheidsremmers..Maar.soms.zijn.er.situaties.waar.de.gereden.snelheid.niet.al.te.hoog.ligt.en.waar.een.grotere. 

investering.niet.gerechtvaardigd.is. 

Het poorteffect wordt bereikt door een andere 

materiaalkeuze, die aangeeft dat het trottoir 

doorloopt, zonder dat er sprake is van 

een hoogteverschil. 

1 



1 

•..Men.kan.ook.gebruik.maken.van.plaatselijke 

bijzonderheden.. Het. begin. van. de. zone.30. 

laten. samenvallen. met. een. opvallend. element,. 

een. brugje,. een. attractiepunt. zorgt. 

voor.een.beter.begrip.bij.de.automobilist. 

Plaatselijke bijzonderheden zoals oude poorten 

of nauwe spoorwegbruggen kunnen voor een 

poorteffect zorgen. 

•..Al.deze.poorteffecten.kunnen.steeds.gepaard. 

gaan. met. een. van. ver. zichtbare. verticale. 

dimensie.:. aanplanting,. straatmeubilair. 

zoals. verlichtingsmasten,. portieken. boven. 

de. weg…. Als. men. kiest. voor. aanplanting,. 

moet. de. wederzijdse. zichtbaarheid. tussen. 

de.weggebruikers.wel.gegarandeerd.worden.. 

Zo.mogelijk.moet.ze.dus.verwijderd.worden. 

van.de.as.van.een.voetgangersoversteek,.en. 

te.grote.aanplanting,.die.kleine.personen.aan. 

het.zicht.kan.onttrekken,.is.te.vermijden. 

Poorteffect d.m.v. straatmeubilair en 

markeringen. De wegvoorziening moet zichtbaar 

zijn, zowel overdag als ’s nachts. 

•..Poorteffecten. zijn. ook. mogelijk. langs. doorlopende. 

weggedeeltes.. Bovenvernoemde. 

snelheidsremmende. middelen. worden. dan. 

gebruikt,.maar.er.bestaan.ook.meer.specifieke. 

voorzieningen. zoals. asverschuivingen. of. 

middeneilanden..Een.asverschuiving.ontstaat. 

door.een.zijdelingse.of.centrale.voorziening. 

(middeneiland).. Zo’n. verkeerseiland. wordt. 

vaak. voorzien. van. lichtgevende. elementen. 

voor.een.betere.zichtbaarheid..De.asverschuiving. 

kan. gelden. voor. het. verkeer. uit. beide. 

richtingen,. maar. als. de. breedte. beperkt. is,. 

zorgt.men.er.best.voor.dat.het.verkeer.dat.de. 

zone.30.binnenrijdt.afgeremd.wordt. 

Begin van zone 30 d.m.v. een verkeersplateau 

op een gewestweg. 

•..Als. de. zone.30. na. of. op. een. kruispunt. 

begint,.dan.kan.dit.kruispunt.als.poorteffect. 

dienen. 

B. De heraanleg van kruispunten 

•..Voorrang van rechts. is. de. basisregel. voor. 

de. heraanleg. van. kruispunten.. Binnen. de. 

zones.30. zijn. verkeerslichten. te. vermijden,. 

zowel.voor.voertuigen.als.voor.voetgangers.. 

Hier.streeft.men.een.vlotte.verkeersafwikkeling.na.bij.gematigde.snelheid,.m.a.w..trage. 

doorstroming.

In dorpen kan de inrichting van kruispunten 

heel eenvoudig blijven, het verkeersplateau 

is niet te hinderlijk, maar benadrukt toch 

de kwaliteit van de ruimte. De voorrang van 

rechts blijft behouden. 

•..In.grote.bebouwde.kommen.is.het.mogelijk. 

dat. bepaalde. gedeeltes. van. verbindingswegen. 

omgevormd. worden. tot. zone.30,. door. 

de. grote. aanwezigheid. van. zachte. weggebruikers..In.dit.geval.kunnen.verkeerslichten. 

soelaas.bieden. 

•..Jarenlang. waren. de. wegbeheerders. geneigd. 

om.kruispunten.aan.te.leggen.met.een.grote. 

krommingsstraal,. waardoor. de. snelheid. van. 

de. voertuigen. hoog. bleef. en. waardoor. de. 

voetgangersoversteken. langer. waren.. Hierdoor. 

ontstonden. er. heuse. asfaltzeeën. waarvan.de.leesbaarheid.te.wensen.overliet..Deze. 

kruispunten.moeten.dus.compacter.gemaakt. 

worden..Er.wordt.meestal.gewerkt.met.trottoiruitstulpingen,. 

maar. kleine. rotondes. en. 

verkeersplateaus.zijn.ook.mogelijk. 

Om dit kruispunt te verkleinen en de rechte 

lijn te doorbreken, werd gekozen voor 

een ombuiging d.m.v. dit plantenvak. 

•..Al. dan. niet. overrijdbare. trottoiruitstulpingen 

op een kruispunt. hebben. verschillende. 

voordelen.: 

•..de.voetgangersoversteek.wordt.verkort.; 

1 

•..voetgangers. en. vooral. kinderen. zijn. 

zichtbaarder. ondanks. de. geparkeerde. 

voertuigen.; 

•..parkeren. op. de. oversteek. wordt. fysiek. 

verboden. op. de. oversteek. zelf,. maar. ook. 

ervoor.(minimum.5.m).; 

•..op.kruispunten,.al.dan.niet.gecombineerd. 

met. een. verkeersplateau,. vormen. ze. een. 

heel.goed.poorteffect.en.vertragen.ze.het. 

verkeer. 

De oversteek wordt aanzienlijk verkort 

door de aanleg van een trottoiruitstulping. 

Het kruispunt werd verkleind door 

de verbreding van het trottoir. Let op 

de ingewerkte boordstenen, waardoor 

het oversteken comfortabeler wordt. 



1 

De. trottoiruitstulping. moet. het. parkeren. 

onmogelijk. maken. over. voldoende. afstand,. 

zodat. geen. enkele. voetganger. gemaskeerd. 

wordt. door. grotere. voertuigen. zoals. bestelwagens.. 

Daarom. moet. de. trottoiruitstulping. 

lang.genoeg.zijn,.minstens m..Omwille.van. 

de. zichtbaarheid,. zijn. obstakels. (aanplanting,. 

straatmeubilair).vóór.de.voetgangersoversteek. 

te.vermijden. 

Overrijdbare trottoiruitstulpingen 

kunnen de doorgang vergemakkelijken 

voor zwaar verkeer. 

Soms. is. het. onmogelijk. om. volledig. overrijdbare. 

trottoiruitstulpingen. aan. te. brengen. om. 

zwaar. verkeer. zoals. brandweer-. of. vuilniswagens.langs.te.laten….De.uitstulpingen.mogen. 

dan.een.–.niet.al.te.comfortabel.–.overrijdbaar. 

gedeelte. hebben.. Voertuigen. moeten. immers. 

niet. aangemoedigd. worden. om. er. systematisch.gebruik.van.te.maken.! 

Heel brede trottoirs zijn niet altijd nodig, 

de resterende ruimte op het kruispunt kan 

vrij gelaten worden voor ander gebruik. 

Is het kruispunt te groot en de middelen 

beperkt ? Markeringen en goed zichtbaar 

aangebrachte paaltjes zijn heel doeltreffend 

en kosten niet veel. 

•..Kruispunten.in.zones.30.kunnen.ook.omgevormd.worden.tot.minirotondes..Rotondes. 

zijn. heel. geschikt. voor. traag. verkeer. met. 

vlotte. doorstroming.. De. verplaatsingen. 

verlopen. er. makkelijk. en. veilig,. op. voorwaarde. 

dat. de. omvang. van. de. rotonde. 

beperkt.blijft.

Deze voorziening maakt het mogelijk om 

het kruispunt te accentueren, maar de voorrang 

van rechts blijft van toepassing. 

In dit geval is de punaise groter, de voertuigen 

zullen erover rijden, maar worden niet 

verplicht om rond te rijden. Als er verschillende 

voertuigen tegelijkertijd aanwezig zijn, 

gedragen de bestuurders zich echter zoals 

op een rotonde. 

•..Om.de.lengte.van.de.oversteken.te.beperken. 

en. omwegen. te. vermijden. voor. de. voetgangers,. 

moeten. de. kruispunten. compacter. 

gemaakt.worden,.waardoor.het.verkeer.vertraagt..Als.rotondes.verkleind.worden,.moet. 

men.ofwel.de.doortocht.garanderen.voor.alle. 

types.verkeer,.ofwel.restrictieve.maatregelen. 

nemen. om. de. doortocht. te. verbieden. voor. 

voertuigen. boven. een. bepaald. gewicht.. De. 

doortocht. van. hulpdiensten,. vuilniswagens,. 

etc..moet.natuurlijk.mogelijk.blijven..Als.de. 

doortocht. voor. zware. voertuigen. mogelijk. 

moet.blijven,.kan.men.met.semi-.of.volledig. 

overrijdbare.rotondes.werken. 

1 

Deze mini-rotonde is heel compact, de snelheid 

is laag en de voetgangersoversteken kort. 

Fietsers voelen zich er ook veilig, want ze zijn 

heel goed zichtbaar voor de andere 

weggebruikers. Zware voertuigen kunnen 

probleemloos met één wiel over 

het middeneiland rijden. 

Volledig. overrijdbare. middeneilanden,. ook. wel. 

punaises.genoemd,.kunnen.aangebracht.worden. 

in. wijken. waar. de. beschikbare. ruimte. beperkt. 

is.. Deze. overrijdbare. middeneilanden. hebben. 

in. het. algemeen. niet. het. wettelijk. statuut. van. 

rotonde..Voorrang.van.rechts.is.van.toepassing.. 

In.de.praktijk.gedragen.de.weggebruikers.zich. 

er.als.op.een.rotonde.als.er.meerdere.voertuigen.tegelijk.langsrijden,.of.als.op.een.“normaal”. 

kruispunt.met.voorrang.van.rechts. 

Het kruispunt wordt alleen benadrukt door de 

“punaise”, de rode zone zorgt voor contrast en 

kan dienen als oriëntatiepunt voor doorgaand 

verkeer. Bestuurders die vertrouwd zijn met de 

omgeving naderen met gematigde snelheid en 

geven voorrang van rechts. 



20 

Op.drukkere.wegen.of.wegen.met.doorgaand. 

verkeer,.is.het.eenvoudiger.om.voor.het.zwaar. 

verkeer. gedeeltelijk. of. volledig. overrijdbare. 

compacte.rotondes.aan.te.leggen..In.dit.geval. 

moet.dezelfde.signalisatie.worden.aangebracht. 

als.op.een.rotonde,.het.verkeer.dat.zich.al.op. 

de.rotonde.bevindt.heeft.voorrang. 

Hier is sprake van een echte rotonde, met 

voorrang op de rotonde. De afmetingen zijn 

beperkt, maar er is een overrijdbaar gedeelte 

voor zwaar verkeer. 

De rotonde wordt hier herleid tot haar 

eenvoudigste vorm. De doortocht van zwaar 

verkeer is uiteraard geen probleem. 

•..Op. kruispunten. worden. er. vaak. verkeersplateaus. 

aangelegd.. Door. de. potentiële. 

gevaarzone. te. accentueren,. de. gereden. 

snelheid. te. verlagen. en. de. oversteekomstandigheden. 

te. verbeteren,. neemt. de. verkeersveiligheid.toe. 

De. aanleg. van. verkeersplateaus. is. bovendien. 

dé. gelegenheid. om. de. configuratie. van. 

een.kruispunt.aanzienlijk.te.wijzigen..Dankzij. 

deze. wijziging. wordt. het. fysiek. vertragende. 

effect. van. het. verkeersplateau. nog. versterkt. 

d.m.v.. een. verkeersleefbare. zone,. waar. het. 

oversteken. makkelijker. is,. wat. de. plaatselijke. 

activiteiten.bevordert..Het.profiel.moet.in.overeenstemming.zijn.met.de.geldende.wetgeving. 

(ministeriële.omzendbrief.van.3.mei.2002). 

Het kruispunt werd volledig heraangelegd zodat 

we nu kunnen spreken van een verkeersleefbare 

plaats. De oversteken zijn kort en de wederzijdse 

zichtbaarheid is goed. De aanleg van een 

verkeersplateau heeft ook de effectief gereden 

snelheden aanzienlijk doen afnemen. 

Geen plateau in dit geval, maar de ruimte 

werd van gevel tot gevel heraangelegd en lijkt 

nu op een plein.

Kruispunt met verkeersplateau, omringd 

door aanplanting en lantaarnpalen. 

Het verkeersplateau wordt hier aangevuld met 

trottoiruitstulpingen om de breedte te beperken. 

Op deze uitstulpingen is lage aanplanting 

aangebracht, waardoor voetgangers 

of fietsers nog steeds zichtbaar blijven. 

Verkeersplateaus. en. discontinuïteiten. in. het. 

wegdek. in. het. algemeen. zijn. meer. vatbaar. 

voor.slijtage..Bij.de.materiaalkeuze.moet.men. 

rekening.houden.met.de.drukte.op.de.rijbaan.. 

Betonklinkers.kunnen.geschikt.zijn.voor.zones. 

met.weinig.verkeer,.maar.zijn.niet.aangewezen. 

voor. drukkere. wegen.. Er. zijn. andere. mogelijkheden. 

zoals. reliëfbeton,. kleurwijziging,. of. 

verkeersplateaus. met. prefabaanloopvlak. of. 

asfalten. verkeersplateaus.. De. duurzaamheid. 

van.de.voorziening.is.van.groot.belang.voor.de. 

geloofwaardigheid. 


•..Zoals. reeds. vermeld. in. het. hoofdstuk. over. 

verkeersmaatregelen,.kan.het.nuttig.zijn.om. 

een.kruispunt.af te sluiten.om.zo.doorgaand. 

verkeer.te.bannen..Deze.maatregel.is.bijzonder.doeltreffend..De.begeleidende.infrastructurele.ingrepen.kunnen.variëren.van.paaltjes. 

met. aanplantingen. tot. de. heraanleg. van. 

de. openbare. ruimte.. De. wegbeheerder. kan. 

kiezen.wat.hem.het.meest.geschikt.lijkt..De. 

toegang.kan.behouden.blijven.voor.voetgangers,.fietsers.of.hulpdiensten..Hiermee.moet. 

rekening.gehouden.worden.bij.de.aanleg. 

Afsluiting van een kruispunt, waardoor in 

de wijk een ontmoetingsplaats ontstaat. 

Bij de invoering van eenrichtingsverkeer, 

heeft de wegbeheerder beslist om het 

verkeer te heroriënteren en om te kiezen 

voor deze voorzieningen. De voorziening lijkt 

tijdelijk, maar er is aandacht besteed aan de 

zichtbaarheid : lantaarnpalen, reflecterende 

paaltjes… Hetzelfde principe kan toegepast 

worden om een kruispunt af te sluiten. 



22 

C. Voorzieningen langs doorlopende 

weggedeeltes 

Het.is.heel.belangrijk.dat.de.weg.goed.leesbaar. 

is..Men.moet.vermijden.dat.de.weggebruikers. 

verkeerde. informatie. krijgen,. verkeersborden. 

die. leesbaar. zijn. bij. aanzienlijk. hogere. snelheden.dan.toegelaten.en.wegmarkeringen.die. 

te.zeer.de.aandacht.vestigen.op.een.bepaalde. 

plaats.zijn.dus.te.vermijden. 

Niet. alleen. door. de. verschillende. snelheden. 

van.de.weggebruikers,.maar.ook.door.andere. 

activiteiten.die.er.zich.voordoen,.zijn.er.mogelijke.conflictpunten..De.weginfrastructuur.moet.zich.dus.niet.teveel.richten.op.bijzondere.elementen. 

zoals. voetgangersoversteken,. fietspaden….maar.op.de.hele.openbare.ruimte. 

Aanpassing van het lengteprofiel 

•. Verhoogde inrichtingen en rijbaankussens 

Verkeersdrempels en verkeersplateaus. worden. 

gereglementeerd. door. het. Koninklijk. 

Besluit.van.9.oktober.1998,.en.gewijzigd.door. 

de. Ministeriële. Omzendbrief. van. 3.mei. 2002. 

waarbij.de.rijbaankussens.werden.toegevoegd.. 

Het. voorgeschreven. profiel. van. de. aanrijhellingen. 

en. de. voorgeschreven. lengte. van. het. 

verkeersplateau. moeten. nageleefd. worden.. 

De.reglementaire.profielen.zijn.immers.zodanig. 

ontworpen. dat. ze. een. vertragend. effect. 

hebben,. maar. geen. schade. aanbrengen. aan. 

voertuigen.die.hoogstens.30.km/u.rijden. 

Het.is.belangrijk.om.te.weten.of.de.weg.zich. 

op.een.traject.bevindt.dat.frequent.gebruikt. 

wordt.door.hulpdiensten.of.geregelde.diensten.voor.gemeenschappelijk.vervoer..In.dit. 

geval.moet.het.profiel.van.de.aanrijhellingen. 

aangepast. worden. en. in. andere. gevallen. 

zijn. sommige. types. snelheidsremmers. niet. 

toegestaan. 

Op. de. route. naar. een. containerpark. of. op. 

een. weg. waar. veel. vrachtwagens. komen,. 

zijn. verhoogde. inrichtingen. (verkeersplateaus,. 

rijbaankussens. of. verkeersdrempels). 

te. vermijden.. Onbeladen. vrachtwagens. die. 

over.deze.voorzieningen.rijden.veroorzaken. 

heel.wat.geluidsoverlast.voor.de.bewoners. 

Er. zijn. ook. bijkomende. maatregelen. nodig. 

tussen. de. twee. voorzieningen. om. te. vermijden. 

dat. het. verkeer. opnieuw. aanzienlijk. 

sneller. gaat. rijden.. Het. dwarsprofiel. moet. 

dan.aangepast.worden.om.de.snelheid.laag. 

te.houden..Regelmatig.verkeer.met.een.lage. 

snelheid. bevordert. de. doorstroming,. verhoogt. 

de. veiligheid. en. beperkt. de. geluidsoverlast. 

De.verhoogde.inrichtingen.zorgen.voor.een. 

fikse. snelheidsvermindering,. enerzijds. door. 

het. hoogteverschil. en. anderzijds. door. de. 

heraanleg.van.de.onmiddellijke.omgeving. 

•..Het.verkeersplateau.benadrukt.de.onmiddellijke.omgeving.van.de.weg..Door.de.weg.en. 

de.voetgangersoversteken.op.gelijke.hoogte. 

te. leggen,. wordt. het. plaatselijke. karakter. 

duidelijker.voor.de.automobilist..Dankzij.het. 

parkeerverbod.op.verkeersdrempels.en.-plateaus,.ziet.men.beter.wat.er.zich.afspeelt.op. 

trottoirs.en.openbare.plaatsen.in.de.buurt. 

Hierdoor. is. het. mogelijk. om. veiliger. oversteekplaatsen. 

aan. te. leggen,. waarbij. voetgangers. 

zichtbaarder. worden. doordat. ze. 

zich. hoger. bevinden. ten. opzichte. van. de. 

automobilist..Op.deze.manier.oversteken.is. 

dus. heel. comfortabel. voor. alle. weggebruikers,.vooral.voor.personen.met.verminderde.mobiliteit.(tijdelijk.of.permanent),.die.ongeveer.30.%.uitmaken.van.de.bevolking. 

Hier zijn langs een doorlopend weggedeelte 

trottoiruitstulpingen aangebracht in combinatie 

met een verkeersplateau. Ze zijn zichtbaar 

gemaakt d.m.v. lantaarnpalen. Oversteken is 

er gemakkelijker dankzij het verkeersplateau, 

maar omdat de oversteekplaats niet aangegeven 

is met markeringen, zijn voetgangers niet 

verplicht om ze te gebruiken, ook al bevinden 

ze zich op minder dan 30 meter ervan.

Gelijkgronds. oversteken. wordt. vaak. toegepast. 

aan. schoolpoorten,. openbare. gebouwen,.opmerkelijke.gebouwen… 

•..Het. rijbaankussen. is. een. verhoging. in. het. 

midden.van.de.rijbaan.of.van.een.rijstrook.. 

Deze.voorziening.is.bijzonder.geschikt.voor. 

plattelandswegen,. omdat. landbouwvoertuigen. 

en. bussen. geen. hinder. ondervinden,. 

en. er. weinig. geluidsoverlast. ontstaat.. Voor. 

zones.30. bestaat. er. een. aangepaste. versie. 

van.het.rijbaankussen.:.korter.en.steiler. 

•..Verkeersdrempels en.rijbaankussens.komen. 

kunstmatiger.over..Het.verkeersplateau.moet. 

het.verkeer.doen.vertragen.om.een.bepaalde. 

reden. (schoolpoort,. overstekende. voetgangers,.cultureel.erfgoed…)..De.verkeersdrempel.beoogt.dezelfde.doelstelling.:.de.snelheid. 

verlagen,. deze. vermindering. heeft. echter. 

minder. zichtbare. gevolgen. voor. de. automobilist. 

(veiliger. oversteken. garanderen).. 

Kortom.:. de. weggebruikers. zijn. veel. minder. 

enthousiast. over. dit. soort. snelheidsremmers,.“omdat.ze.de.vrijheid.van.de.bestuurders.alleen.maar.beperken”. 

In dit geval zijn er rond de voorziening 

aanplantingen, wat de zichtbaarheid 

ten goede komt. 

Zoals. reeds. gezegd. in. het. gedeelte. over. 

geluidsoverlast,. veroorzaakt. elke. voorziening. 

een. punctuele. geluidsoverlast,. vooral. 

als.deze.afgezonderd.is.en.ervoor.zorgt.dat. 

men.plots.vertraagt.om.over.de.voorziening. 

te.rijden,.om.daarna.snel.terug.op.te.trekken.. 

23 

Om. de. geluidsoverlast. in. zijn. geheel. aan. 

te. pakken,. moet. het. verkeer. vertraagd. 

worden. over. de. ganse. weg.. Vloeiend. en. 

traag. doorstromend. verkeer. is. een. garantie. 

voor. verkeersleefbaarheid,. laat. het. verkeer. 

gemakkelijker.verlopen.en.bevordert.de.verkeersveiligheid. 

Onze. opmerkingen. voor. de. realisatie. en. de. 

materiaalkeuze. voor. verhoogde. voorzieningen. 

op. kruispunten. zijn. natuurlijk. ook. 

van.toepassing.voor.dezelfde.voorzieningen. 

langs.doorlopende.weggedeeltes. 

Aanpassing van het dwarsprofiel 

•. Straatmeubilair, verlichting en aanplantingen 

•..Straatmeubilair.speelt.een.belangrijke.rol.in. 

het.wegbeeld,.dat.op.zijn.beurt.het.gedrag. 

van.de.weggebruikers.kan.beïnvloeden. 

•..Het. maakt. het. mogelijk. om. de. ruimte. te. 

structureren,. zonder. dat. hierbij. al. teveel. 

lineaire. elementen. moeten. gebruikt. worden.. 

Het. straatmeubilair. moet. ook. aangepast. 

worden. aan. de. activiteiten. die. er. 

plaatsvinden.(plaatsen.van.banken,.speelruimte.voor.kinderen…). 

•..Doordat.er.veel.bushaltes.zijn,.wordt.ook. 

de.aanwezigheid.van.het.openbaar.vervoer. 

goed.in.de.verf.gezet. 

•..Wegversmallingen 

•..De. spontane. snelheid. van. het. verkeer. 

hangt.af.van.verschillende.elementen..Eén. 

ervan. is. uiteraard. de. beschikbare. ruimte. 

voor. het. verkeer.. Het. komt. erop. neer. dat. 

de. snelheid. hoger. ligt. op. relatief. brede. 

wegen.dan.op.smalle.wegen. 

•..Bij. de. wegversmallingen,. kan. men. twee. 

categorieën. onderscheiden.:. visuele. versmallingen. 

en. materiële. versmallingen.. 

Deze. laatste. kunnen. doorlopend. of. punctueel.zijn. 

•..Materiële. of. visuele. doorlopende. versmallingen. 

maken. deel. uit. van. een. logica. om. 

de.snelheid.te.beperken..De.snelheid.moet. 

weliswaar. laag. blijven,. maar. de. verkeersdoorstroming. 

moet. vlot. verlopen. over. de. 

hele.voorziening..Punctuele.wegversmallingen.zijn.vaak.nuttig.om.problemen.m.b.t.. 

zichtbaarheid,. veiligheid. en. in. mindere. 

mate.verkeersleefbaarheid.op.te.lossen. 



24 

Punctuele wegversmallingen zijn eenvoudig 

aan te brengen d.m.v. enkele paaltjes en 

markeringen. Over het esthetische aspect kan 

gediscussieerd worden, maar als voorlopige 

testoplossing, levert dit goede resultaten op. 

Een voorrangsaanduiding is niet a priori nodig. 

Opgelet voor de zichtbaarheid ’s nachts. 

De weg wordt kunstmatig versmald, 

kruisen blijft mogelijk, maar de auto’s 

gebruiken meestal alleen maar 

het gedeelte in koolwaterstofbeton. 

•..Visuele wegversmallingen. worden. aangebracht. 

door. middel. van. een. andere. materiaalkeuze.voor.de.zijkanten.van.het.wegdek,. 

zodat. de. rijbaan. visueel. smaller. wordt.. Het. 

blijft. evenwel. mogelijk. om. er. te. rijden.. Dit. 

type. wegversmalling. kan. gebruikt. worden. 

op. routes. voor. openbaar. vervoer. of. zwaar. 

wegvervoer.. Automobilisten. die. zich. alleen. 

op.de.rijbaan.bevinden,.zijn.geneigd.om.de. 

zijkanten.van.de.rijbaan.niet.te.gebruiken,.ze. 

doen.dit.alleen.om.te.kruisen. 

•..Er. bestaan. verschillende. materiële versmallingen..Zij.kunnen.doorlopend.zijn.(markering. 

van. de. parkeerplaatsen,. stoepverbreding…). 

of.punctueel.(trottoiruitstulping…). 

•..Stoepverbredingen 

•..Binnen. de. bebouwde. kom. moeten. verplaatsingen. 

van. de. voetgangers. voorrang. 

krijgen.. Iedere. gewestoverheid. heeft. 

reglementaire. waarden. vastgelegd. voor. 

de. minimumbreedte. en. de. maximumhelling,. 

evenals. voor. mogelijke. afwijkingen.. 

Wij. verwijzen. hier. naar. deze. gewestelijke. 

reglementen. 

Om.snel.en.met.een.beperkt.budget.te.werk. 

te.gaan.kunnen.kan.men.zich.laten.inspireren.door.bepaalde.initiatieven..Zo.zien.we. 

een. aantal. verbredingen. van. de. voetgangersruimte. 

door. plaatsing. van. straatmeubilair.en.door.markering.met.een.witte.lijn.. 

Deze.voorzieningen.zijn.in.principe.tijdelijk,. 

in. afwachting. van. een. financiering,. maar. 

laten.toe.om.oplossingen.snel.uit.te.testen.

Naargelang de middelen en het kader bestaan 

er oplossingen om een stoep te verbreden 

of aan te leggen, de ene wat definitiever 

dan de andere. 

2 

•..Trottoiruitstulpingen 

De. trottoiruitstulpingen. waarover. we. het. 

reeds.eerder.hadden,.kunnen.ook.op.doorlopende.weggedeeltes.voorkomen..Het.principe.is.hetzelfde.als.bij.een.kruispunt.:.de.voetganger.wordt.op.gelijke.hoogte.gebracht.met.de. 

wagens.die.langs.de.rijbaan.geparkeerd.staan. 

om.hem.een.optimaal.zicht.te.geven. 

De. zone. die. vóór. de. oversteekplaats. vrijkomt.moet.over.minstens.5.m.vrijgemaakt. 

worden.. Gezien. er. steeds. meer. brede. en. 

hoge.wagens.in.het.straatbeeld.verschijnen,. 

is.deze.maatregel.een.absoluut.minimum. 

Voor. een. traditionele. uitstulping. moeten. 

stoepranden. aangepast. worden. en. straatkolken. 

verplaatst. of. uitgebreid. worden.. Dit. 

type. weginrichting. zou. voor. alle. nieuwe. 

oversteekplaatsen. en. alle. oversteekplaatsen. 

tussen. geparkeerde. wagens. voorzien. moeten. 

worden.. De. verkeerscode. voorziet. een. 

parkeerverbod. op. minder. dan. 5.m. van. een. 

oversteekplaats.voor.voetgangers..Omdat.dit. 

verbod. toch. vaak. overtreden. wordt,. is. een. 

fysieke.voorziening.soms.wenselijk. 

De. trottoiruitstulpingen. kunnen. eveneens. 

aangebracht.worden.door.middel.van.mobiel. 

straatmeubilair,.planten,.gekleefde.boordstenen….Dit.type.voorziening.is.natuurlijk.niet. 

altijd.even.esthetisch,.maar.biedt.een.snelle,. 

goedkope. oplossing. voor. betere. voetgangersoversteekplaatsen. 

Zürich, oversteekplaats met trottoiruitstulping. 

De wegbeheerder koos ervoor om het bestaande 

trottoir en de waterafvoer te behouden en kon 

de wegvoorziening daarom voor een redelijke 

prijs laten aanleggen. 



2 

± 15 m 

± 15 m 

De trottoiruitstulping zou echter doeltreffender 

geweest zijn mocht zij vóór de oversteekplaats 

langer geweest zijn. 

2 m 

3 m 

2 m 

3 m 

2 m 

3 m 

2 m 

± 15 m ± 40 3 m 

± 15 m ± 40 m 

De weginrichting bestaat uit trottoirs 

langs weerszijden van de weg en uit 

Een voldoende lange 

trottoiruitstulping 

verbetert de zichtbaarheid 

van bestuurders 

en voetgangers aanzienlijk. 

een wegversmalling door asverschuiving en 

parkeermogelijkheid op de baan. De doorgang 

moet toegankelijk blijven voor vrachtwagens 

en tractoren. De asverschuivingen zijn goed 

zichtbaar, dankzij de paaltjes en bomen.

•..Parkeerplaatsen en asverschuivingen 

•..De. bedoeling. van. asverschuivingen. is. de. 

bestuurder. trager. te. doen. rijden. door. zijn. 

baan. af. te. buigen.. Hoe. meer. men. de. 

bestuurder.wenst.te.vertragen,.hoe.smaller. 

de. asverschuiving. zal. zijn.. De. asverschuiving. 

moet. zodanig. ontworpen. zijn. dat. 

de. voertuigen. die. de. zone. binnenkomen. 

afgeremd. worden.. Voor. een. snelheid. van. 

30.km/u.volstaat.een.afstand.van.10.m.tussen.de.elementen.van.een.asverschuiving. 

Zij.moeten.natuurlijk.in.alle.weersomstandigheden.zichtbaar.zijn.(verlichting,.reflectoren),.zonder.overdaad..Indien.voertuigen. 

de. doorgang. beurtelings. gebruiken. is. het. 

sowieso.niet.nodig.om.in.een.zone.30.een. 

voorrangsregeling.te.bepalen. 

De. asverschuivingen. kunnen. op. verschillende.manieren.aangebracht.worden.: 

•..Door.parkeren.: 

•..Als. er. geen. specifieke. verkeersborden. 

voorzien. zijn,. moeten. voertuigen. 

binnen. de. bebouwde. kom. op. 

de. rijbaan. geparkeerd. worden.. Ter. 

beveiliging. kan. de. parkeerplaats. op. 

de. rijbaan. afgebakend. worden. door. 

wegmarkeringen,. trottoiruitstulpingen. 

of. aanplantingen.. De. parkeerplaatsen. 

kunnen. eveneens. verwerkt. worden. in. 

de.asverschuiving. 

•..Parkeren. op. de. rijbaan. kan. doeltreffender.gemaakt.worden.door.materiële.elementen.in.de.parkeerstroken.te.verwerken..Op.die.manier.blijft.het.afremeffect. 

behouden. en. de. veiligheid. van. 

de. voetgangers. gegarandeerd,. ook. al. 

zijn.er.weinig.geparkeerde.wagens. 

•..Als. het. om. een. brede. weg. gaat,. 

kan. men. kiezen. voor. parkeerplaatsen.om.het.berijdbare.weggedeelte.te. 

verkleinen.. Deze. plaatsen. kunnen. op. 

verschillende.manieren.ingeplant.worden,. 

afhankelijk. van. de. beschikbare. 

breedte.. Denken. we. maar. aan. langsparkeren,.haaks.parkeren.of.schuinparkeren.. 

Om. de. parkeerplaats. zo. veilig. 

mogelijk. in-. en. uit. te. rijden. is. achterwaarts. 

schuinparkeren. aangewezen.. 

2 

De.automobilist.heeft.immers.een.veel. 

beter. zicht. als. hij. zijn. parkeerplaats. 

voorwaarts.verlaat..Bovendien.kunnen. 

passagiers. op. het. voetpad. uitstappen. 

en. kan. de. lading. van. het. voertuig. op. 

het. trottoir. gelost. worden,. in. plaats. 

van.op.de.rijbaan. 

•..Door.trottoiruitstulpingen. 

•..Door.aanplantingen.(bomen,.aanplantingen.buiten.het.wegdek…).: 

•..Voor. testvoorzieningen. worden. soms. 

minder. conventionele. hindernissen. 

geplaatst.. In. dat. geval. moet. men. 

voor. onschadelijke. elementen. kiezen. 

(bruuske.hindernissen.en.omvangrijke. 

elementen.moeten.vermeden.worden),. 

die. men. zichtbaar. en. in. de. nabijheid. 

van.verlichte.plaatsen.moet.opstellen. 

en.van.reflectoren.moet.voorzien. 

•..Men. kan. eveneens. wegmarkeringen. 

met.al.dan.niet.soepele.paaltjes.gebruiken.om.de.baan.van.de.voertuigen.af. 

te.buigen. 

De wegversmalling gebeurt door aanplantingen 

die de parkeerzones afschermen. Deze zones 

zijn niet afgebakend door wegmarkeringen 

maar als er geen voertuig geparkeerd staat, 

blijft het asverschuivingseffect behouden. 



2 

Asverschuiving en wegversmalling 

door straatmeubilair, soepele paaltjes 

en markeringen. 

Versmalling met beurtelingse doorgang 

door kleurwijziging van het wegdek en 

straatmeubilair. Fietsers kunnen nog steeds 

doorrijden zonder hun baan te wijzigen of 

voorrang te moeten verlenen aan de auto’s. 

Om financiële en praktische redenen is het 

niet altijd mogelijk om onmiddellijk definitieve 

wegvoorzieningen aan te brengen. 

Sommige van de hierboven beschreven voorzieningen 

kunnen als definitieve oplossing of 

als testinstallatie gebruikt worden. 

Als het om een test gaat moet de nieuwe situatie 

natuurlijk geëvalueerd worden. Dit moet 

op objectieve wijze gebeuren, met snelheidsmetingen, 

vaststellingen en door raadpleging 

van de mening van gebruikers en beheerders. 

Bovendien kan deze evaluatie pas plaatsvinden 

nadat nieuwe gewoontes zijn aangenomen, 

dus na een zeker verloop van tijd. 

Voor een goede invoering kunnen we volgende 

tips meegeven : 

• opletten voor de hoogte van de elementen : 

zorgen dat voetgangers niet aan het zicht 

onttrokken worden ; 

• men kan gebruik maken van verticale aanplantingen 

voor een betere waarneming 

vanop afstand ; 

• opletten voor de zichtbaarheid van de elementen 

in alle weers- en lichtomstandigheden 

: verlichting en afbakening moeten 

verzorgd zijn ; 

• bij het plaatsen van hindernissen is het wenselijk 

om onschadelijke elementen te kiezen 

(stopelementen met scherpe randen vermijden), 

ze op zichtbare wijze aan te brengen, 

ze te voorzien van reflectoren en ze dicht bij 

verlichtingselementen te plaatsen ; 

• markeringen zijn veel minder dwingend dan 

“materiële” voorzieningen ; men moet hier 

rekening mee houden tijdens de evaluatie, 

die hierdoor ook moeilijker zal verlopen.

2.3. . Welke specifieke 

voorzieningen zijn er 

voor welke weggebruiker ? 

•..Voor voetgangers 

•..In.een.zone.30.is.een.comfortabele.en.afgeschermde. 

voetgangersvoorziening. steeds. 

vereist.. 30.km/u. is. immers. nog. steeds. te. 

snel.om.een.volledig.gemengd.weggebruik. 

toe. te. laten.. Dankzij. een. duidelijk. aangebrachte. 

voetgangersvoorziening. kan. men. 

eventuele. overschrijdingen. bij. het. parkeren. 

vermijden. en/of. controleren.. Door. 

de.beperkte.snelheid.kunnen.voetgangers. 

overal.makkelijk.oversteken.en.is.er.geen. 

straatmeubilair. of. materiële. afbakening. 

nodig.om.ze.te.kanaliseren..Zone.30.moet. 

immers. de. verkeersleefbaarheid. voor. alle. 

weggebruikers. verbeteren.;. voetgangers. 

beperken. in. te. enge. banen. of. voorzieningen.gaat.hier.tegen.in..Indien.voetgangersvoorzieningen.beschermd.moeten.worden. 

tegen. parkeren. kunnen. banken,. vuilnisbakken. 

en. verkeerspalen. de. paaltjes. op. 

handige.wijze.vervangen. 

•..Geen.nood.aan.oversteekplaatsen.! 

Als. de. snelheidsbeperking. daadwerkelijk. 

wordt.nageleefd.en.de.openbare.ruimte.correct.is.ingericht,.zijn.er.geen.oversteekvoorzieningen.nodig..Als.die.er.niet.meer.zijn,. 

moeten. voetgangers. niet. meer. verplicht. 

oversteken. op. oversteekplaatsen. die. zich. 

op.minder.dan.30.m.van.hen.bevinden. 

Door. de. afschaffing. van. voetgangersoversteekplaatsen.verliezen.voetgangers.echter. 

ook.hun.voorrang.bij.het.oversteken. 

Ook. gesuggereerde. oversteekzones. kunnen.aangelegd.worden..Deze.zones.bieden. 

voetgangers. de. mogelijkheid. om. over. te. 

steken,.zonder.hen.hiertoe.te.verplichten.. 

Mogelijke. voorzieningen. zijn. bv.. doorlopende. 

trottoirs. en. kruispuntplateaus.. 

Dergelijke. voorzieningen. zijn. interessant,. 

want.de.voetganger.staat.hoger.en.vóór.de. 

parkeerplaats.;. ze. zijn. dus. ideaal. om. oogcontact.te.leggen.met.de.automobilist..Het. 

doorlopende.trottoir.is.een.bijzonder.geval.:. 

het.geeft.voorrang.aan.de.voetganger. 

2 

Voetgangersoversteekplaatsen. zijn. dus. 

eigenlijk. niet. nodig. in. een. zone.30,. maar. 

in. sommige. gevallen. kan. dit. principe. toch. 

opnieuw.in.vraag.worden.gesteld. 

•..Om.budgettaire.redenen,.maar.ook.op.vraag. 

van.de.buurtbewoners,.worden.er.als.test. 

vaak.voorlopige.zones.30.aangebracht..De. 

wegbeheerder.zal.het.verkeersbord.plaatsen. 

en.enkele.kleine.aanpassingen.doorvoeren. 

zoals. de. afbakening. van. een. parkeerzone. 

of. een. asverschuiving. in. afwachting. dat. 

een. definitieve. weginrichting. gefinancierd. 

wordt.. In. dat. geval. zouden. voetgangersoversteekplaatsen. 

behouden. moeten. blijven.zolang.de.voorziening.niet.definitief.is. 

of. ten. minste. zolang. voorzieningen. zoals. 

trottoiruitstulpingen.niet.naar.behoren.kunnen.worden.aangebracht. 

•..Om. sommige. weggebruikers,. vooral. 

bejaarden. en. kinderen,. gerust. te. stellen,. 

kunnen.oversteekplaatsen.behouden.worden.op.plaatsen.die.door.deze.twee.types. 

weggebruiker. vaak. gebruikt. worden. of. 

op. plaatsen. met. druk. verkeer.. Wanneer. 

er.vaak.overgestoken.wordt,.kan.de.wegbeheerder. 

dit. proberen. te. concentreren. 

in. een. beperktere. ruimte.;. in. dit. geval. is. 

een. oversteekplaats. voor. voetgangers. 

aangewezen. 

•..Op.dezelfde.wijze.zullen.sommige.zones.30. 

op. belangrijke. wegen. met. veel. zwakke. 

weggebruikers.een.gedeelte.van.het.doorgangsverkeer. 

moeten. behouden.. Op. deze. 

wegen.kan.men.een.oversteekmogelijkheid. 

voor. de. voetgangers. voorzien. door. voetgangersoversteekplaatsen. 

af. te. bakenen.. 

Zo. kan. de. voorrang. aan. de. oversteekplaatsen. 

bewaard. blijven. en. kunnen. de. 

overstekende. voetgangers. geconcentreerd. 

worden. 

•..Wanneer. er. veel. langsgeparkeerd. wordt,. 

moet. men. op. zijn. minst. trottoiruitstulpingen. 

voorzien. zodat. de. voetgangers. 

zichtbaar. blijven,. ongeacht. of. de. oversteekplaats. 

afgebakend. wordt.. De. onderlinge. 

zichtbaarheid. is. belangrijk. voor. alle. 

weggebruikers.:. voetgangers/fietsers. en. 

voetgangers/automobilisten. 




In. eerste. instantie. zijn. voetgangersoversteekplaatsen.in.zones.30.niet.wenselijk.indien.aan. 

de. in. het. vorig. punt. vermelde. voorwaarden. 

voldaan. werd,. maar. opdat. slechtzienden. en. 

personen. met. beperkte. mobiliteit. zich. zelfstandig. 

zouden. kunnen. verplaatsen,. is. toch. 

een.minimum.aan.infrastructuur.vereist,.zodat. 

deze. personen. de. wegen. kunnen. lokaliseren. 

en.oversteken. 

Oversteekplaats voor personen met beperkte 

mobiliteit : noppentegels, geleidelijn 

en verlaagde boordstenen. 

Het. feit. dat. men. de. oversteekplaatsen. niet. 

afbakent,. betekent. geenszins. dat. men. geen. 

infrastructuur. kan. voorzien. die. bestemd. is. 

voor.personen.met.beperkte.mobiliteit. 

De. wegbeheerder. kan. geleidelijnen,. noppentegels. 

en. stoepverlagingen. behouden.. Het. is. 

dus. van. essentieel. belang. dat. de. voornaamste. 

oversteekplaatsen. (over. het. algemeen. in. 

het. verlengde. van. de. trottoirs). ter. hoogte. 

van. attractiepolen. (gemeentelijke. diensten…). 

duidelijk.terug.te.vinden.zijn..Deze.oversteekplaatsen. 

kunnen. “gesuggereerde”. oversteekplaatsen.worden.genoemd. 

Gesuggereerde oversteekplaats met 

middeneiland en voorzien van hulpmiddelen 

voor slechtzienden (Zwitserland). 

Wanneer.firma’s.in.opdracht.van.de.gemeente. 

markeringen. aanbrengen. moet. men. erop. toezien. 

dat. er. alleen. markeringen. voor. voetgangersoversteekplaatsen. 

aangebracht. worden. 

waar.dit.voorzien.is. 

•..Voor fietsers 

•..Fietspad. of. gemengd. verkeer.?. Gemengd. 

verkeer.! 

Een. snelheidsverlaging. kan. een. eerste. 

maatregel. zijn. om. de. fietsers. te. beschermen.. 

Deze. snelheidsbeperking,. gecombineerd.met.de.trajecten.die.fietsers.dankzij. 

het. beperkte. éénrichtingsverkeer. in. de. 

wijken. kunnen. volgen,. biedt. hun. een. uitgebreid.netwerk. 

De.ideale.plaats.voor.fietsers.in.een.zone.30. 

is. natuurlijk. de. rijbaan.. Het. snelheidsverschil. 

is. klein,. zodat. een. fietser. makkelijk. 

zijn.plaats.op.de.rijbaan.kan.innemen. 

Bij. het. aanbrengen. van. asverschuivingen. 

in. een. tweerichtingsstraat. kan. men. de. 

plaats. voor. de. fietser,. indien. de. rijbaan. 

breed. genoeg. is,. veiligheidshalve. best. 

aanbrengen.rechts.van.de.asverschuiving..

Op. die. manier. kan. de. fietser. gewoon. 

rechtdoor. blijven. rijden. in. plaats. van. te. 

slalommen,. met. het. gevaar. zich. plots. 

tegenover.een.tegenligger.te.bevinden.of. 

tegen.de.elementen.van.de.asverschuiving. 

te.worden.aangeduwd. 

In. een. éénrichtingsstraat. moet. het. fietsverkeer. 

in. tegenrichting. mogelijk. zijn,. in. 

toepassing. van. het. Koninklijk. Besluit. van. 

18.december.2002. 6 . 

Eénrichtingsstraat met BEV voor fietsers 

Bij. het. aanbrengen. van. parkeerplaatsen. 

mogen.fietsers.niet.over.het.hoofd.gezien. 

worden. 

In. een. zone.30. besteedt. de. wegbeheerder. 

meer. aandacht. aan. de. kwaliteit. van. 

de. openbare. ruimte,. vandaar. de. bijzondere. 

materiaalkeuze.. Grote. straatstenen,. 

mozaïekstenen…,. veroorzaken. tamelijk. 

weinig. ongemak. voor. autobestuurders. 

wanneer.deze.de.snelheidsbeperking.respecteren.. 

Voor. fietsers. en. bromfietsers. 

daarentegen. is. het. ongemak. zeer. groot,. 

zelfs. bij. lage. snelheden.. Het. gaat. vooral. 

om. trillingen. in. het. stuur.. Om. dit. probleem. 

te. verhelpen. kan. men. voor. het. 

31 

weggedeelte.dat.door.de.fietser.gebruikt. 

wordt. een. effen. materiaal. gebruiken. dat. 

meer. comfort. biedt.. Denken. we. maar. 

aan.koolwaterstofbeton,.gezaagde.steen,. 

betonsteen…. Het. gaat. niet. echt. om. een. 

fietspad. en. de. fietser. is. niet. “verplicht”. 

om. dit. weggedeelte. te. gebruiken.. Men. 

noemt. deze. stroken. comfortstroken. en. 

het.zijn.fietssuggestiestroken.(men.“suggereert”.de.fietser.om.erop.te.rijden). 

Tussen de tramsporen werden de stenen 

vervangen door een koolwaterstofbekleding 

die veel comfortabeler is voor fietsers. 

•. Voor motorrijders 

•..Bij.snelheden.rond.30.km/u.ondervinden. 

motorrijders.dezelfde.problemen.als.fietsers.aan.lage.snelheid. 

•..Zoals. we. reeds. vermeldden. voor. fietsers. 

is. de. kwaliteit. van. de. wegbekleding. zeer. 

belangrijk,. zelfs. bij. lage. snelheden.. Men. 

kan.comfortstroken.voorzien. 

•..Niveauverschillen. op. de. rijbaan. doen. het. 

stuur. trillen. en. kunnen. leiden. tot. evenwichtsverlies..Men.moet.er.dus.op.toezien. 

dat.riooldeksels.na.werken.steeds.weer.op. 

het.juiste.niveau.gelegd.worden,.maar.dit. 

geldt. natuurlijk. voor. alle. wegheraanlegprojecten.en.niet.alleen.voor.de.invoering. 

van.een.zone.30.! 

6. Zie brochure “BEV – Beperkt eenrichtingsverkeer. Voor een veilige veralgemeende invoering van het beperkt eenrichtingsverkeer”, BIVV 2004. 



•..Voor auto’s 

32 

•..Kruispunten.en.voorrang.van.rechts 

In.de.mate.van.het.mogelijke.dient.de.regeling.van.kruispunten.in.een.zone.30.zoveel.mogelijk.te.gebeuren.op.basis.van.de.voorrang.van.rechts.en.van.wegvoorzieningen. 

die.de.kruispunten.compacter.maken. 

•..Breedte.van.de.weg 

Om. een. snelheid. van. 30.km/u. te. ondersteunen,. 

moet. de. breedte. van. de. weg. 

natuurlijk. in. functie. van. de. nieuwe. snelheidsbeperking.worden.herzien. 

We. hernemen. hier. enkele. aanbevelingen. 

voor.wegafmetingen.naargelang.het.wegtype.en.het.al.dan.niet.frequent.langskomen. 

van.openbaar.vervoer.en.vrachtwagens. 

Aanbevolen wegbreedte 

30 km/u, 

Verbindingsweg 

tussen gemeenten, 

tweerichtingsverkeer 

30 km/u, 

erftoegangsweg, 

tweerichtingsverkeer 

van 5 

tot 5,70 m 

van 3 

tot 5 m 

•..Voor openbaar vervoer en vrachtwagens 

•..Het.openbaar.vervoer.moet.tot.de.bevoorrechte. 

gebruikers. van. een. zone.30. behoren.. 

Ongeacht. of. men. zich. in. een. drukke. 

handelszone.of.in.een.dorp.met.scholen.en. 

handelszaken. bevindt,. moeten. openbare. 

plaatsen. immers. bereikbaar. zijn. via. het. 

openbaar. vervoer. en. een. statuut. krijgen. 

dat. bevorderlijk. is. voor. de. plaatselijke. 

activiteiten. 

In. dit. type. zones. moeten. de. haltes. zich. 

op. de. rijbaan. bevinden. om. zoveel. mogelijk. 

plaats. op. de. trottoirs. te. behouden. en. 

om.doeltreffende.op-.en.afstapplaatsen.te. 

kunnen. inrichten.. Het. spreekt. vanzelf. dat. 

de.haltes.voorzien.zijn.van.straatmeubilair. 

zoals.bushokjes.of.andere. 

Verkeersdrempels.en.-plateaus.moeten.aangepast. 

zijn. aan. het. busverkeer.. De. reglementering.legt.de.lengte.van.de.op-.en.afrit. 

en.van.het.vlakke.gedeelte.van.de.plateaus. 

vast. (Ministeriële. Omzendbrief. van. 3.mei. 

2002).. Een. ander. type. verkeersdremmer. 

die.bijzonder.geschikt.is.voor.het.openbaar. 

vervoer.is.het.rijbaankussen,.dat.tevens.in. 

de.reglementering.vermeld.wordt. 

•..Het.openbaar.vervoer.en.de.vrachtwagens. 

vereisen.ook.aangepaste.krommingstralen.. 

Men. moet. hier. dus. rekening. mee. houden. 

door. eventueel. overrijdbare. zones. aan. te. 

leggen. 

•..Wildparkeren.is.hinderlijk.voor.de.busdiensten,.maar.ook.voor.de.eerstehulpdiensten. 

(toegankelijkheid).. Het. is. beter. een. smallere.weg.te.voorzien.waarop.ongeoorloofd. 

parkeren. (schrijlings. op. het. trottoir. of. 

op. een. kruispunt…). fysiek. onmogelijk. is,. 

maar. die. de. doorgang. voor. bussen. en. 

brandweerwagens.toch.toelaat.

3- Zone 30, een te 

evalueren maatregel 

Net. als. elke. andere. voorziening,. moeten. 

zones.30. op. een. constructieve. manier. geëvalueerd.worden..Het.komt.er.dus.op.aan.om.de. 

oorspronkelijke. doelstellingen. in. het. achterhoofd. 

te. houden. en. te. controleren. in. welke. 

mate.ze.bereikt.zijn. 

Voor. een. goede. evaluatie. moeten. er. observaties. 

gebeuren. een. tijdje. na. de. uitvoering. van. 

de. werkzaamheden.. De. bewoners. ondervonden. 

immers. nadelen. van. de. werkzaamheden. 

en. moesten. hun. gewoonten. veranderen.. Er. 

kan.dus.enige.wrevel.bestaan.over.de.nieuwe. 

infrastructuur..De.nieuwe.infrastructuur.vraagt. 

dus. ook. een. gedragswijziging. van. de. bewoners,.maar.ook.van.personen.die.er.regelmatig. 

langskomen.of.-rijden,.en.die.niet.altijd.op.de. 

hoogte.zijn.van.het.nieuwe.statuut..Bewoners. 

en.gebruikers.van.de.infrastructuur.moeten.van. 

meet.af.aan.betrokken.worden.bij.de.evaluatie,. 

waardoor.de.aanvaarding.en.de.naleving.van.de. 

nieuwe.infrastructuur.toeneemt. 

Bij.de.invoering.van.de.reglementering.van.de. 

zone.30,.werd.dit.statuut.gekozen.om.bepaalde. 

doelstellingen. te. bereiken.. Bij. de. invoering. 

van. de. zone,. moeten. deze. nog. eens. herhaald. 

worden.. Vooraleerst. moet. gecontroleerd. worden.of.deze.doelstellingen.bereikt.werden..Een. 

onbemande. camera. plaatsen. en. besluiten. dat. 

de. zone.30. niet. nageleefd. wordt. of. besluiten. 

dat. de. nieuwe. infrastructuur. voldoet,. is. dus. 

niet. genoeg.. Elke. nieuwe. voorziening. heeft. 

bepaalde. gebreken,. het. is. interessant. om. vast. 

33 

te. stellen. welke. om. hieruit. lessen. te. trekken. 

voor.de.toekomst,.maar.ook.om.correcties.aan. 

te.brengen.indien.nodig. 

Een. evaluatie. gebeurt. door. vergelijking. van. 

gegevens.voor.en.na..Vóór.de.werkzaamheden. 

moeten. er. dus. gegevens. verzameld. worden.. 

Deze. kunnen. kwantitatief. (statistieken,. objectieve.metingen).of.kwalitatief.(verklaringen.van. 

bewoners). zijn.. De. volgende. gegevens. lijken. 

ons. noodzakelijk.. Deze. lijst. is. uiteraard. niet. 

exhaustief. en. moet. rekening. houden. met. de. 

plaatselijke.karakteristieken.: 

•..de.gereden.snelheid.; 

•..tellingen. op. verschillende. tijdstippen. van. 

de.dag.; 

•..overzicht.van.de.ongevallenstatistieken.; 

•..analyse.en.plaatsbepaling.van.de.ongevallen.; 

•..observatie. of. tellingen. i.v.m.. de. aanwezigheid.van.fietsers.; 

•..gegevens. over. de. straten. uit. de. omgeving. 

kunnen.ook.van.pas.komen.; 

•..wachttijd. en. omstandigheden. om. over. te. 

steken.; 

•..indrukken. van. de. weggebruikers. over. de. 

subjectieve.veiligheid.; 

•..geluid.; 

•..gegevens.over.het.doorgaand.verkeer.; 

•..…

34 

De. reglementering. rond. zones.30. werd. sinds. 

hun. invoering. regelmatig. aangepast. en. vereenvoudigd. 

Op. dit. moment. wordt. artikel 12.1bis van 

het Ministerieel Besluit van 11.oktober.1 

toegepast waarbij de minimumafmetingen en 

de bijzondere plaatsingsvoorwaarden van de 

verkeerstekens bepaald worden. 

Het. koninklijk. Besluit. van. 9.oktober.1998. tot. 

bepaling. van. de. vereisten. voor. het. inrichten. 

van.de.zones.met.een.snelheidsbeperking.van. 

30.km/u. wordt. opgeheven. (Koninklijk. Besluit. 

van.26.april.2004). 

De. toegangen. tot. de. zone. moeten. duidelijk. 

herkenbaar. zijn. door. de. plaatsgesteldheid,. 

4- Reglementering 

door.een.inrichting.of.door.beide..Wegen.die. 

het. statuut. van. een. zone.30. kunnen. krijgen. 

zijn. wegen. waar. de. verblijfsfunctie. overheerst. 

of. waar. de. wegbeheerder. besloten. 

heeft.om.de.verblijfsfunctie.ondergeschikt.te. 

maken.aan.de.woonfunctie. 

De. verkeersborden. A23. en. F4a. moeten,. op. 

enkele. uitzonderingen. na,. schoolingangen. 

aanduiden.. De. wegbeheerder. heeft. de. keuze. 

tussen. een. vaste. zone.30. of. een. tijdelijke. 

zone.30,.aangeduid.door.een.variabele.signalisatie.die.vóór.het.beginuur.en.na.het.einduur. 

van.de.school.in.werking.kan.gesteld.worden.. 

Indien.de.omringende.wegen.zich.in.woonzones. 

bevinden. kan. men. meteen. een. ruimere. 

“normale”.zone.30.invoeren.

3 

zone 30

zone30

Gerealiseerd door : 

Haachtsesteenweg 1405 – B-1130 Brussel 

Tel. : 02/244.15.11 – Fax : 02/216.43.42 

E-mail : info@bivv.be – Internet : www.bivv.be 

zone 30

Zone 30 biedt tal van mogelijkheden voor de inrichting van straten 

in steden en dorpen Snelheidsmatiging is één van 

de voornaamste maatregelen om objectieve en subjectieve 

onveiligheid in de bebouwde kom tegen te gaan. 

Deze brochure biedt de wegbeheerders een aantal adviezen 

en goede voorbeelden waarop zij zich kunnen baseren voor 

de aanleg of de invoering van zones 30 op hun grondgebied.

Zone 30: Voor meer veiligheid en verkeersleefbaarheid in - Mobiel 21

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?