lesmap knetter - Lessen in het donker

BEELDTAAL
Er is niet enkel dood, er is ook ‘nieuw leven’. Koos houdt niet van babies
(“Babies zijn stom. Ze zijn er altijd, ook als je het niet wilt”) maar Bonnie
speelt graag voor oppas. Ze doet er alles aan om mama tot gezinsuitbreiding
te overhalen en probeert een leuke man voor haar te vinden. Later herziet
ze haar mening onder invloed van ‘Jeugdzorg’ en wil ze per se voorkomen
dat moeder met een man in bed belandt. Dat leidt tot een grappige, heerlijk
gemonteerde scène. Want ook in haar relaties is moeder het hollen-ofstilstaan-type.
Bovendien toont de film overduidelijk hoe sterk kinderen kunnen zijn, terwijl
volwassenen er zo vaak een knoeiboel van maken. Grote mensen kunnen
zo stuntelig zijn; daarvan vind je in KNETTER een heleboel voorbeelden:
de gladde Cees, de vereenzaamde buurvrouw en ook Jorien van Jeugdzorg.
Geen van allen zijn ze in staat om normaal met hun medemensen om te
gaan.
Vragen
KNETTER toont dat kinderen heel ‘sterk’ kunnen zijn. Maar ook dat grote
mensen zo stuntelig kunnen zijn.
- Waarom is Cees stuntelig?
- Waarom is Puch stuntelig?
- Waarom is Jorien van Jeugdzorg stuntelig?
De thematiek is ernstig: een kind met een manisch-depressieve moeder leert
haar eigen boontjes doppen. Maar kleine brokjes vrolijkheid zitten overal:
in de heldere kleuren, de grappige taferelen (moeder en dochter in dezelfde
pyama), de doeltreffende muziek van Dirk Brossé,... Door de manier waarop
het verhaal verteld wordt, het gebruikte kleurenpalet, het ‘design’ van de
film… Martin Koolhoven: “Dit zware onderwerp moest een lichte aanpak
krijgen. De scenariste begreep mijn visie op het verhaal heel goed. We
probeerden humor en dramatiek goed te doseren en we verlichtten elke
zware scène met kleine grapjes.”
Focus op: PRODUCTION DESIGN, KLEUR & SFEER
Een kind moet zorgen voor haar zieke moeder; de situatie is in essentie
erg triest. Voor je het weet zit je met een deprimerende, donkere film. Dus
werd er geprobeerd om het evenwicht te bewaren: het filmdecor is vrolijk
en kleurrijk, de tinten zijn fel en helder, de zon schijnt altijd, het is volop
zomer. Vooral Bonnie is steeds uitgedost in vrolijke kleuren en zelfs Koos’
haar past als gegoten in dit decor. Martin Koolhoven: “We hebben natuurlijk
veel aan het design te danken. De hele film lang is het alsof je door een
zonnebril naar een zonovergoten wereld kijkt. Ik hou van ‘vertellen met
kleuren’. Kleine facetten voegen iets toe aan het verhaal. Bv. op het moment
dat oma sterft, verdwijnt al het blauw uit de film. Daar is de kijker zich niet
van bewust, maar toch verandert het beeld van de film.
De verlegen buurvrouw Puch draagt altijd kledij in de kleuren van haar
omgeving. ‘Het Grote Niets’ van de Jeugdzorg is altijd uitgedost in het grijs.
De kleuren van moeder veranderen simultaan met haar gemoedstoestand.
Ik hou van zo’n extreme vormgeving.” Koolhoven noemt het ‘verhevigd
realisme’: de gebeurtenissen zijn geloofwaardig en realistisch, maar je
overgiet ze met een ‘saus’ (regie, design,…) om ze extra in de verf te zetten.
Vooral bij het begin van de film is het
belangrijk om meteen de juiste toon te treffen. De openingsscènes
van KNETTER brengen de kijkers heel doeltreffend in de juiste sfeer voor
‘de rest van de rit’: de stem van Bonnie schetst in ‘voice-over’ (geen dialogen,
maar de stem van het meisje die ons informatie meegeeft) in enkele korte scènes
de gezinssituatie (Koolhoven: “Die subjectieve vertelstijl vanuit Bonnie’s standpunt
wordt de hele film consequent aangehouden”) terwijl op de achtergrond een
supervrolijk muziekje alle droefheid verjaagt en alle ellende
relativeert.
Een snelle travelling door het huis geeft een boel informatie: we zien de
familie samen aan de tv ‘gekluisterd’ midden in de nacht en in een flits
begrijpen we: dit is geen gewone familie! Het decor klopt; er is langdurig
nagedacht over het huis en het interieur (de foto’s aan de muur, de miniolifantjes
overal, exotisme, foto’s van over-over-grootvader-de-boswachter-