lesmap knetter - Lessen in het donker

BIJLAGE: GENERIEK SPRAK MET
MARTIN KOOLHOVEN (Regisseur KNETTER)
"Het is een vrolijke, lieve film…
maar het gáát wel ergens over"
Martin Koolhoven heeft uitnodigingen op zak voor festivals in Egypte,
Canada, GB, Noorwegen,… Maar hij zakt graag af naar Antwerpen, waar het
festivalpubliek in de wolken is over zijn film KNETTER. Martin Koolhoven
is een tevreden man.
Martin Koolhoven: “2005 was een onwaarschijnlijk goed jaar. Ik draaide
2 speelfilms die goed scoorden in de bioscopen, bij de pers en op festivals.
Momenteel heerst er een algeheel ‘Hosannah-gevoel’.”
Als student woonde je één jaar in Brussel. Dat maakt jou –als
kenner van ‘de cultuurkloof’- uitstekend geplaatst om een
prognose te doen over het succes van KNETTER in Vlaanderen.
Koolhoven: “Dat ligt erg moeilijk. Met Nederlandse films in Vlaanderen
gaat het net zoals Vlaamse films in Nederland: de cijfers in eigen land zijn
totaal geen indicatie voor de kansen in het buurland. Er is geen enkele
reden waarom Vlamingen KNETTER niet leuk zouden vinden, maar je moet
ze wél zo ver krijgen dat ze een kaartje kopen.
In mijn jeugd (Koolhoven werd geboren in 1969, nvdr) groeiden Vlaamse
kinderen massaal op met Nederlandse tv-shows en kinderprogramma’s. De
komst van de Vlaamse commerciële televisie heeft de kloof veel groter
gemaakt.”
KNETTER kwam bijna gelijktijdig in de bioscoop met jouw film
SCHNITZELPARADIJS. Hoe verdeelde je het werk?
Koolhoven: “Ik begon aan SCHNITZELPARADIJS toen KNETTER bijna klaar
was. Maar bij SCHNITZELPARADIJS was de tijdsdruk groter. Dat verliep heel
natuurlijk; het is nooit een schizofrene situatie geweest.”
Het duurde een poos voor de knoop over de titel werd doorgehakt.
Had jij inspraak?
Koolhoven: “De werktitel ‘Mams, Mijn Olifant & Ik’ vond ik te kinderachtig.
Maar het woord ‘knetter’ zorgde vooral bij jullie voor problemen. In
Nederland betekent het ‘gek op een vrolijke manier’, maar in Vlaanderen
was er naar verluid een veeleer negatieve conotatie.”
Behalve het Oscar-comité wil niemand films zien over zieke
mensen.
Koolhoven: “Misschien verwachten de mensen een sombere probleemfilm
en dat is KNETTER hoegenaamd niet! Het is een vrolijke, lieve film… maar
het gáát wel ergens over. Dat vind ik net zo goed.
Die hoogtes en laagtes van een manische depressie zijn voor iedereen
herkenbaar. Met enige uitvergroting is dat de angst van ons allemaal:
dat kinderen het slachtoffer zullen worden van de gemoedstoestand van
hun ouders. Zo’n ‘bi-polaire afwijking’ (zoals dat politiek correct genoemd
wordt) is haast bij iedereen latent aanwezig. Ik ben ook wel eens onderhevig
aan extreme stemmingen: soms ben ik mateloos bedroefd zonder dat ik
precies weet waarom. Maar niet in die mate dat het mij belemmert om te
functioneren.”
Moest je extra uitkijken om ‘correct’ te zijn? Hadden jullie een
‘medisch adviseur’?
Koolhoven: Scenariste Mieke de Jong en ik hebben veel gelezen en gepraat
met mensen die aan de ziekte lijden. Zij vonden de meeste situaties
herkenbaar. Wij wilden geen sociaal realistisch medisch drama maken,
maar we lieten ons wel inspireren door de realiteit.”
Bonnie heeft veel begrip voor haar moeder. Tot het haar te
veel wordt en ze Lis een klap geeft. Dat blijkt veel kinderen te
shockeren.
Koolhoven: “Kinderen schrikken ervan; dat vond ik erg mooi. Lis voldoet niet
aan het ‘ideale moeder’-beeld. Ik was bang dat het publiek zich tegen haar
zou keren, haar zou veroordelen. Maar kinderen hebben veel sympathie
voor haar. Wanneer Bonnie streng is, vinden ze de moeder heel zielig en
hebben ze medelijden.”
Sommige volwassenen komen er bekaaider vanaf: de mevrouw van
de Jeugdzorg, de meester…
Koolhoven: “We wilden helemaal geen sneer geven aan de Dienst Jeugdzorg,
maar scenario-technisch hadden we een ietwat nare persoon nodig. Die
mevrouw maakt zich niet onterecht zorgen over het gezin; ze gaat er alleen
erg onhandig mee om.
De meester vond ik echt geweldig; zo’n meester wil jij toch ook hebben? Eerst
vond ik hem wat saai. Maar daar heeft Mieke de Jong werk van gemaakt. Ze
liet hem helemaal groeien, tot hij een ‘Groot Kind’ werd.”