hout 2 (pdf) - Jacob Alkema
hout 2 (pdf) - Jacob Alkema
hout 2 (pdf) - Jacob Alkema
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Hout<br />
3e college<br />
Utrecht<br />
13 september 2010<br />
HKU
Vandaag:<br />
• Herhaling vorige week<br />
• wat weten van een materiaal<br />
• draad<br />
• Vervolg <strong>hout</strong>....<br />
• Opdracht<br />
• Aan de slag<br />
Materialen
Materialen algemeen:<br />
Wat moet je van materialen weten?<br />
- Wat is het? Waar is het uit opgebouwd? Hoe ontstaat<br />
het of hoe wordt het gemaakt?<br />
- Soorten<br />
- Eigenschappen<br />
- Bewerkingsmethode<br />
- Producten/verschijningsvorm<br />
- Toepassingen<br />
- Voordelen/nadelen<br />
- Prijs<br />
Materialen
Wat is <strong>hout</strong>: Groei en ontstaan van <strong>hout</strong><br />
Materialen
Introductie over <strong>hout</strong>:<br />
• Wat is <strong>hout</strong><br />
• Groei/ontstaan<br />
• Opbouw van <strong>hout</strong><br />
• Structuur<br />
• Eigenschappen<br />
• Soorten <strong>hout</strong><br />
• Methoden van zagen<br />
• Methoden van bewerken<br />
• Houtproducten<br />
• Voordelen/nadelen<br />
Materialen
Opbouw van <strong>hout</strong>:<br />
Nerf of draad<br />
- Samenstelling van de afmetingen van de elementen<br />
van het <strong>hout</strong> zoals:<br />
- Diameter vaten<br />
- Hoogte en breedte van de stralen<br />
- Doorsnede van vezels<br />
- Groeiring breedte<br />
- Afwisseling weefsels<br />
Kan grof of fijn zijn, lang of kort<br />
Naald<strong>hout</strong>: langnervig en taai. Lange splinter<br />
Loof<strong>hout</strong>: kortnervig. Korte splinter<br />
Materialen
Opbouw van <strong>hout</strong>:<br />
Richtingen van draad:<br />
- Draadgroei<br />
- Kruisdraad (wisselt van<br />
linksom naar rechtsom)<br />
Tropische soorten als<br />
sapeli, azobe, bangkirai<br />
Draad wisselt richting per<br />
periode<br />
- Warrige draad (pok<strong>hout</strong>)<br />
Draad wisselt richting per<br />
periode<br />
- Golvende draad (gewaterd esdoorn,<br />
‘riegel ahorn’ of ‘fiddle back’<br />
Draad wisselt in de lengte van de boom<br />
Materialen
Structuur van <strong>hout</strong>:<br />
Hout heeft een vezel vormige structuur. Sterkte<br />
eigenschappen en krimp zijn hierdoor niet in alle<br />
richtingen gelijk. Bij <strong>hout</strong> onderscheiden we drie<br />
richtingen.<br />
Materialen
Structuur van (gezaagd)<strong>hout</strong>:<br />
Hout heeft een vezel vormige structuur. Sterkte<br />
eigenschappen en krimp zijn hierdoor niet in alle<br />
richtingen gelijk. Bij <strong>hout</strong> onderscheiden we drie<br />
richtingen.<br />
• kopse vlak oftewel loodrecht op de richting van de<br />
<strong>hout</strong>draad<br />
• Radiale vlak, in de richting van de draad, door de<br />
kern<br />
• Tangentiale vlak, in de richting van de draad, niet<br />
door de kern<br />
Materialen
Structuur van (gezaagd)<strong>hout</strong>:<br />
Kop, radiaal en tangentiaal:<br />
Materialen
Structuur van (gezaagd)<strong>hout</strong>:<br />
Kop, radiaal en tangentiaal:<br />
Materialen
Zaagmethoden van <strong>hout</strong>:<br />
Materialen
Zaagmethoden van <strong>hout</strong>:<br />
- Vierkant bezaagd, met wankanten<br />
- Meskant bezaagd, scherpe kanten<br />
Materialen
Zaagmethoden van <strong>hout</strong>:<br />
- Vierkant bezaagd<br />
- Meskant bezaagd<br />
- Hart- of spintvrij, voor fijner werk wordt hart en<br />
spint uitgezaagd.<br />
Materialen
Zaagmethoden van <strong>hout</strong>:<br />
- Vierkant bezaagd<br />
- Meskant bezaagd<br />
- Hart- of spintvrij<br />
- Dosse gezaagd (in<br />
evenwijdige sneden)<br />
Materialen
Zaagmethoden van <strong>hout</strong>:<br />
- Kwartiers gezaagd, zoveel<br />
mogelijk radiale sneden<br />
Materialen
Zaagmethoden van <strong>hout</strong>:<br />
Materialen
Eigenschappen van <strong>hout</strong>;<br />
Materialen
Eigenschappen van <strong>hout</strong>;<br />
Worden bepaald door de eisen die de boom aan het <strong>hout</strong><br />
stelt...... Een boomstam is te beschouwen als een op<br />
druk en buiging belastte kolom.<br />
Materialen
Eigenschappen van <strong>hout</strong>;<br />
Worden bepaald door de eisen die de boom aan het <strong>hout</strong><br />
stelt...... Een boomstam is te beschouwen als een op<br />
druk en buiging belastte kolom.<br />
Algemeen:<br />
Hout is ten opzichte van het gewicht vrij sterk en bezit<br />
een grote taaiheid. Het kan makkelijk worden<br />
bewerkt en heeft een hoge restwaarde<br />
Hout is minder specifiek bestand tegen trek en erosie<br />
Materialen
Eigenschappen van <strong>hout</strong>;<br />
- Sterkte<br />
- Duurzaamheid<br />
- Brandbaarheid<br />
- Krimpen en zwellen (oftewel werken)<br />
- Volumieke massa, soortelijk gewicht<br />
Materialen
Eigenschappen van <strong>hout</strong>;<br />
- Sterkte (N/mm2)<br />
- Druk<br />
- Trek<br />
- Buiging (wat is buiging), splijten<br />
- Schuifsterkte<br />
Materialen
Eigenschappen van <strong>hout</strong>;<br />
- Sterkte:<br />
wordt beïnvloed door:<br />
- evenwijdig of loodrecht op de vezel<br />
- vochtigheidstoestand<br />
- spint/kern<strong>hout</strong><br />
- aantasting<br />
- onvolkomenheden<br />
Materialen
Eigenschappen van <strong>hout</strong>;<br />
- Duurzaamheid (klasse 1 t/m 5)<br />
- Risicoklassen (klasse 1 t/m 5)<br />
Materialen
Eigenschappen van <strong>hout</strong>;<br />
- Duurzaamheid (klasse 1 t/m 5)<br />
Duurzaamheidsklasse 1: zeer duurzaam<br />
Duurzaamheidsklasse 2: duurzaam<br />
Duurzaamheidsklasse 3: gemiddeld duurzaam<br />
Duurzaamheidsklasse 4: beperkt duurzaam<br />
Duurzaamheidsklasse 5: niet duurzaam.<br />
- Deze klassen gelden voor kern<strong>hout</strong>. Spint valt<br />
altijd in categorie 5 (tenzij anders vermeld)<br />
- Condities klasse: <strong>hout</strong> in contact met de grond<br />
oftewel risicoklasse 4<br />
Materialen
Materialen
Eigenschappen van <strong>hout</strong>;<br />
- Risicoklassen<br />
risicoklasse 1: "permanent droog";<br />
risicoklasse 2: "af en toe vochtig, afgedekt / beschermd";<br />
risicoklasse 3: "regelmatig vochtig, onafgedekt / niet<br />
beschermd";<br />
risicoklasse 4: "permanent in contact met water of grond";<br />
risicoklasse 5: "permanent in contact met zout water".<br />
Materialen
Eigenschappen van <strong>hout</strong>;<br />
- Relatie duurzaamheid / risico<br />
Materialen
Eigenschappen van <strong>hout</strong>;<br />
- Brandbaarheid<br />
- Hout met een hoge s.m. brand minder goed<br />
- Houtskoollaag 250 – 300 graden<br />
- Zelfontbranding 350 – 450 graden<br />
- Dik <strong>hout</strong> brand moeilijker vergeleken met dun<br />
<strong>hout</strong><br />
- Brandvertragende middelen zijn beschikbaar<br />
(zowel in het <strong>hout</strong> als op het <strong>hout</strong>)<br />
Materialen
Eigenschappen van <strong>hout</strong>;<br />
- Krimpen en zwellen (%)<br />
- Ontstaat door vocht<br />
Bij droging van 30 naar 10 %<br />
- Axiaal 0,1 % krimp<br />
- Radiaal 2 – 5 %<br />
- Tangentiaal tot 9 %<br />
Oud <strong>hout</strong> werkt minder vergeleken met jong <strong>hout</strong><br />
Materialen
Eigenschappen van <strong>hout</strong>;<br />
- Krimpen en zwellen (%)<br />
Materialen
Eigenschappen van <strong>hout</strong>;<br />
- Krimpen en zwellen (%)<br />
Materialen
Eigenschappen van <strong>hout</strong>;<br />
- Volumieke Massa (kg/m3)<br />
- Celwanden van ALLE <strong>hout</strong>soorten is ongeveer<br />
1500 kg/m3<br />
- Dichte <strong>hout</strong>soorten (pok<strong>hout</strong>) komen dicht bij<br />
de 1500 kg/m3<br />
- Variatie is groot. Tussen 200 en 1300 kg/m3<br />
bij een vocht% van 12 %<br />
Materialen
10 <strong>hout</strong>soorten:<br />
Ga zelf op zoek naar het <strong>hout</strong>. Voorbeeldstalen in de<br />
studio, werkplaats, buiten, Gamma etcetera.<br />
Maak een samenvatting in je boek over de materialen<br />
Denk hierbij vooral aan:<br />
- Namen<br />
- Houtsoort<br />
- Hoe wordt het gebruikt (verschijningsvorm)<br />
- Beschrijving / uiterlijk<br />
- Eigenschappen zoals draad, nerf, volumieke massa,<br />
werking, droging<br />
- Bewerkbaarheid (spijkeren, schroeven, zagen,<br />
buigen)<br />
- Toepassing<br />
- www.<strong>hout</strong>info.nl<br />
Materialen
2 onderverdelingen van <strong>hout</strong>soorten:<br />
Materialen
2 onderverdelingen van <strong>hout</strong>soorten:<br />
Naald<strong>hout</strong><br />
Loof<strong>hout</strong><br />
Materialen
2 onderverdelingen van <strong>hout</strong>soorten:<br />
Naald<strong>hout</strong> (zacht<strong>hout</strong>)<br />
Loof<strong>hout</strong> (Hard<strong>hout</strong>)<br />
Materialen
2 onderverdelingen van <strong>hout</strong>soorten:<br />
Naald<strong>hout</strong> (zacht<strong>hout</strong>)<br />
Loof<strong>hout</strong> (Hard<strong>hout</strong>)<br />
- niet tropisch <strong>hout</strong> (Europees/ Amerikaans), of ook<br />
wel ‘gematigde streken’<br />
- tropisch <strong>hout</strong><br />
Materialen
10 <strong>hout</strong>soorten:<br />
- Dennen<br />
- Zilverden of zilverspar<br />
- Vuren<br />
- Fijnspar<br />
- Grenen<br />
- Grove Den oftewel pijnboom<br />
- Lariks<br />
- Berken<br />
- Beuken<br />
- Eiken (Europees)<br />
- Kersen<br />
- Teak<br />
- Okoumé<br />
Materialen
Dennen<br />
Soort<br />
Verschijningsvorm (als product)<br />
Beschrijving / uiterlijk<br />
Eigenschappen<br />
Bewerkbaarheid<br />
Toepassing<br />
Materialen
Dennen<br />
Soort<br />
- Naald<strong>hout</strong><br />
Verschijningsvorm (als product)<br />
- planken<br />
Beschrijving / uiterlijk<br />
- grove structuur, geen verschil spint/kern<br />
Eigenschappen<br />
- rechtdradig, fijne nerf, licht gewicht (450 kg/m3)<br />
Bewerkbaarheid<br />
- gemakkelijk te bewerken, niet te buigen, goed te schroeven/spijkeren<br />
Toepassing<br />
- constructieve toepassingen, emballage, kratten, kaasplanken<br />
Materialen
Vuren<br />
Soort<br />
Verschijningsvorm (als product)<br />
Beschrijving / uiterlijk<br />
Eigenschappen<br />
Bewerkbaarheid<br />
Toepassing<br />
Materialen
Vuren<br />
Soort<br />
- Naaldboom<br />
Verschijningsvorm (als product)<br />
- latten, balken, planken<br />
Beschrijving / uiterlijk<br />
- geen verschil spint/kern, wit/bleek, duidelijke jaarringen<br />
Eigenschappen<br />
- rechtdradig, fijne nerf, licht van gewicht (500 kg/m3)<br />
Bewerkbaarheid<br />
- goed te spijkeren en schroeven, goed te lijmen, goed te bewerken.<br />
Kan veel kwasten bevatten<br />
Toepassing<br />
- bouw, kasten, pallets, meubels, krantenpapier<br />
Materialen
Grenen (Europees)<br />
Soort<br />
Verschijningsvorm (als product)<br />
Beschrijving / uiterlijk<br />
Eigenschappen<br />
Bewerkbaarheid<br />
Toepassing<br />
Materialen
Grenen (Europees)<br />
Soort<br />
- naaldboom<br />
Verschijningsvorm (als product)<br />
- planken, balken<br />
Beschrijving / uiterlijk<br />
- lichtbruin, wordt donkerder. Groot verschil tussen spint en kern.<br />
Jaarringtekening zichtbaar.<br />
Eigenschappen<br />
- rechte draad, fijne nerf, iets zwaarder vergeleken met vuren/dennen<br />
(500 - 540 kg/m3).<br />
Bewerkbaarheid<br />
- makkelijk te bewerken. Kwasten hebben grote invloed. Fijnjarig<br />
beter te bewerken. Goed te schroeven en spijkeren<br />
Toepassing<br />
- bouw, botenbouw, steigerdekken, meubelen etc. etc.<br />
Materialen
Lariks<br />
Soort<br />
Verschijningsvorm (als product)<br />
Beschrijving / uiterlijk<br />
Eigenschappen<br />
Bewerkbaarheid<br />
Toepassing<br />
Materialen
Lariks<br />
Soort<br />
- naald<strong>hout</strong><br />
Verschijningsvorm (als product)<br />
- planken, rond<strong>hout</strong><br />
Beschrijving / uiterlijk<br />
- veel kleurvariaties, duidelijk onderscheid kern/spint, duidelijke<br />
groeiringen,<br />
Eigenschappen<br />
- rechte draad, fijne nerf. Zwaarder vergeleken met grenen (600 kg/<br />
m3)<br />
Bewerkbaarheid<br />
- goed met scherp gereedschap, hars kan problemen geven. Splijt<br />
makkelijk. Rekening houden met spijkeren<br />
Toepassing<br />
- vloeren, bouw<strong>hout</strong>, vergelijkbaar met grenen. Uiterlijk bepaald<br />
toepassing in meubelindustrie<br />
Materialen
Berken<br />
Soort<br />
Verschijningsvorm (als product)<br />
Beschrijving / uiterlijk<br />
Eigenschappen<br />
Bewerkbaarheid<br />
Toepassing<br />
Materialen
Berken<br />
Soort<br />
- loof<strong>hout</strong><br />
Verschijningsvorm (als product)<br />
- gekantrecht en als triplex<br />
Beschrijving / uiterlijk<br />
- lichtbruin, geen verschil spint/kern,<br />
Eigenschappen<br />
- rechtdraad, fijne nerf, 660 kg/m3<br />
Bewerkbaarheid<br />
- goed zagen en schaven. Goed te spijkeren en schroeven. Voorboren<br />
ter voorkoming van splijting<br />
Toepassing<br />
- meubelen, betimmering, parket, tennisrackets, speelgoed, grondstof<br />
voor zeer fijn triplex<br />
Materialen
Beuken<br />
Soort<br />
Verschijningsvorm (als product)<br />
Beschrijving / uiterlijk<br />
Eigenschappen<br />
Bewerkbaarheid<br />
Toepassing<br />
Materialen
Beuken<br />
Soort<br />
- loof<strong>hout</strong><br />
Verschijningsvorm (als product)<br />
- zaag en fineer<strong>hout</strong>. Gekantrecht (soms ongekantrecht), triplex<br />
Beschrijving / uiterlijk<br />
- regelmatige dichte structuur, stralen (tot 4 mm) zichtbaar, witachtig<br />
tot lichtbruin, niet egaal. Gestoomd beuken roze tot lichtrood, wel<br />
egaal<br />
Eigenschappen<br />
- rechtdradig, soms golvend. Fijne nerf, 710 kg/m3, Wel hard, NIET<br />
duurzaam<br />
Bewerkbaarheid<br />
goed te bewerken. Kans op brandvlekken scherp gereedschap.<br />
Voorboren bij spijkeren en schroeven. Goed te buigen<br />
Toepassing<br />
buigwerk, meubels, gymnastiekvloeren, parket<br />
Materialen
Eiken<br />
Soort<br />
Verschijningsvorm (als product)<br />
Beschrijving / uiterlijk<br />
Eigenschappen<br />
Bewerkbaarheid<br />
Toepassing<br />
Materialen
Eiken<br />
Soort<br />
Loof<strong>hout</strong><br />
Verschijningsvorm (als product)<br />
zaag en fineer<strong>hout</strong>, (on)gekantrecht<br />
Beschrijving / uiterlijk<br />
geelbruin tot donkerbruin. 25 – 50 mm brede bleke spint. Brede<br />
spiegels.<br />
Eigenschappen<br />
Rechtdradig, 710 kg/m3 (kan sterk variëren), matig tot grove nerf,<br />
Bewerkbaarheid<br />
afhankelijk van de massa. Goed te bewerken. Matig spijkeren en<br />
schroeven (voorboren), Roestvast materiaal gebruiken (looistof).<br />
Goed te buigen.<br />
Toepassing<br />
Enorm.....Meubel, constructie, scheepswerf, wijn (looizuur) etc etc<br />
Materialen
Kersen<br />
Soort<br />
Verschijningsvorm (als product)<br />
Beschrijving / uiterlijk<br />
Eigenschappen<br />
Bewerkbaarheid<br />
Toepassing<br />
Materialen
Kersen<br />
Soort<br />
loof<strong>hout</strong><br />
Verschijningsvorm (als product)<br />
gekantrecht en fineer<br />
Beschrijving / uiterlijk<br />
geelbruin/roodbruin. Geaderd.<br />
Eigenschappen<br />
meestal rechtdradig, fijne nerf, 620 kg/m3<br />
Bewerkbaarheid<br />
goed te bewerken. Goed te schillen tot fineer. Goed t spijkeren/<br />
schroeven. Verkleuring in contact met ijzer/messing<br />
Toepassing<br />
meubelen, draaiwerk, muziekinstrumenten, mesheften, speelgod<br />
Materialen
Teak<br />
Soort<br />
Verschijningsvorm (als product)<br />
Beschrijving / uiterlijk<br />
Eigenschappen<br />
Bewerkbaarheid<br />
Toepassing<br />
Materialen
Teak<br />
Soort<br />
Loof<strong>hout</strong><br />
Verschijningsvorm (als product)<br />
zaag, en fineer<strong>hout</strong>, rond<strong>hout</strong>, gekantrecht<strong>hout</strong><br />
Beschrijving / uiterlijk<br />
lichtbruin tot goudbruin. Wordt donker. Donkerbruin tot zwart<br />
geaderd. Spint is vuilgrijs. Verschillende groeiomstandigheden<br />
veroorzaken grote kleurverschillen<br />
Eigenschappen<br />
rechtdradig, soms golvend en warrig, matig tot grove nerf, 650-680<br />
kg/m3.<br />
Bewerkbaarheid<br />
Makkelijk te schaven en zagen. Voorboren bij spijkeren/schroeven<br />
Toepassing<br />
Bouw, meubel, trappen, aanrecht, beeldhouwwerk, chemische<br />
industrie, scheepsbouw<br />
Materialen
Okoume<br />
Soort<br />
Verschijningsvorm (als product)<br />
Beschrijving / uiterlijk<br />
Eigenschappen<br />
Bewerkbaarheid<br />
Toepassing<br />
Materialen
Okoume<br />
Soort<br />
Loof<strong>hout</strong><br />
Verschijningsvorm (als product)<br />
fineer en multiplex<br />
Beschrijving / uiterlijk<br />
lichtgrijs tot rossig. Spint grijswit, gelijkmatige structuur.<br />
Eigenschappen<br />
min of meer kruisdradig. Kan recht of golvend zijn. Grove nerf<br />
Bewerkbaarheid<br />
zacht, matig sterk, elastisch en moeilijk te splijten. Goed te bewerken.<br />
Oppervlak wordt snel wollig.<br />
Toepassing<br />
triplex, sigarenkistjes<br />
Materialen
Nieuwe <strong>hout</strong>soorten:<br />
- Western Red Ceder<br />
- Esdoorn<br />
- Essen<br />
- Noten<br />
- Mahonie<br />
- Wenge<br />
Materialen
Change language