ATEX-Handleiding - Nevedi

Tevens kunnen uit veel organische stoffen, wanneer opgewarmd, brandbare gassen
ontsnappen die gemengd met de omgevingslucht een ontplofbaar mengsel kunnen vormen.
In zulke gevallen moeten de maatregelen bescherming bieden tegen zowel
gasontploffingsgevaar als stofontploffingsgevaar.
Open vuur en vlammen:
Onder open vuur en vlammen worden verbrandingsprocessen verstaan die in direct contact
met de omgevingslucht plaatsvinden. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij:
- Vuurhaarden, kachels, waakvlammen, kaarsen, lucifers;
- Werkzaamheden als lassen, snijbranden, solderen, bedekken van daken, afbranden
van verf.
Open vuur en vlammen kunnen te allen tijde explosies inleiden. De temperatuur en energie
in een vlam zijn altijd hoger dan de MOT van een brandbare stof. Het vermijden van open
vuur en vlammen is dus noodzakelijk. Dit kan o.a. voorkomen worden door een vergunning
brandgevaarlijke werkzaamheden.
Smeulen:
Brandbaar opgehoopt stof kan onder bepaalde omstandigheden aanleiding geven tot
inwendige verbranding en hoge temperaturen. Dit verschijnsel kan verklaard worden door de
poreuze structuur van het stof. Door die poreuze structuur heeft zuurstof gemakkelijk
toegang tot de oppervlaktedeeltjes van het stof en wordt de geleidbaarheid van de
voortgebrachte hittelaag verlaagd. De hitte kan niet snel worden afgevoerd waardoor de
temperatuur van het opgehoopte stof vrij snel stijgt. Komt deze smeulende stofzone in een
stofwolk terecht dan kan een stofexplosie ontstaan.
Door een gelimiteerde aanvoer van zuurstof kan een smeulende stofzone koolmonoxide en
andere brandbare gassen ontwikkelen. Zo kan zich een explosief gasmengsel boven de
stoflaag vormen. Wanneer nu een smeulende stofzone dit gasmengsel bereikt (bijv. bij het
legen van een hopper) kan dit ontstoken worden. Door de gasexplosie kan het dak van de
silo beschadigd worden. Hierdoor kan opgehoopt stof op bijv. een draagbalk verspreid
worden en resulteren in een secundaire stofexplosie. Heel wat materialen zijn gevoelig voor
spontane opwarming bij gewone omgevingstemperaturen. Zeer gevoelig zijn o.a. steenkool,
zaagmeel, reactieve metalen en stof doordrenkt met plantaardige oliën.
Spontane opwarming kan in zekere mate beperkt worden door:
- Materiaal op te slaan in verschillende kleine ruimtes i.p.v. een grote ruimte;
- Materiaal regelmatig te laten circuleren en de warmteafvoer te verbeteren;
- Inertisering (inspuiten van een ruimte met inerte gassen zoals CO2 en N2);
- Materiaal op te slaan bij verlaagde temperatuur;
- Een temperatuur- of drukbewaking.
Elektrische vonken:
1.7.3 Elektrische bronnen
Een elektrische vonk ontstaat als een stroomvoerend elektrisch
circuit wordt onderbroken of als twee geleiders van verschillende potentiaal zo dicht bij
elkaar worden gebracht dat de isolatiewaarde of doorbraakveldsterkte van de lucht tussen de
geleiders overschreden wordt. In principe geeft iedere bediening van een elektrische
schakelaar een elektrische vonk.
Enkele andere potentiële bronnen van elektrische vonken zijn:
- Relais;
- Elektrische motoren of generatoren met koolborstels en sleepringen of
commutatoren;
- Schuifweerstanden;
©Nevedi handleiding 2005 ATEX-richtlijn 137 14