ATEX-Handleiding - Nevedi

Elke stofsoort heeft welbepaalde eigenschappen zoals korrelgrootte, minimale
ontstekingsenergie (MOE), minimale ontstekingstemperatuur (MOT), glimtemperatuur, etc.
(Voor uitleg over deze begrippen zie deel A, hoofdstuk 3). Deze parameters zijn terug te
vinden in de VIB’s (Veiligheids Informatie Bladen) of MSDS’en (Material Safety Data Sheets),
opgesteld door de fabrikant van een product) of in de literatuur, zoals in het BIA-rapport
13/97 “Combustion and explosion characteristics of dusts waarin de explosiekarakteristieken
van 4300 brandbare stoffen zijn weergegeven. Deze kunnen ook op de website:
http://www.dguv.de/ifa/de/gestis/stoffdb/index.jsp gevonden worden.
De explosiekarakteristieken worden beïnvloed door de druk, temperatuur, vochtigheid en
deeltjesgrootte. Hierdoor kunnen literatuurgegevens vaak niet zomaar gebruikt worden. Men
kan in daartoe uitgeruste laboratoria een monster laten onderzoeken. Wanneer brandbaar
stof aanwezig is, is de volgende logische stap het inschatten van de concentratie. Een
explosie is immers slechts mogelijk bij een bepaalde concentratie. Stofwolken en -
afzettingen zijn in de praktijk echter zeer heterogeen waardoor het inschatten van de juiste
concentratie moeilijk wordt. In de Nederlandse Praktijk Richtlijn (NPR 7910-2, 2008) staat als
praktische hulpmiddel dat een ontplofbare stofwolk herkend kan worden wanneer het zicht
minder dan 1 meter bedraagt. De Europese Norm (EN 1127-1) stelt dat bij aanwezigheid van
neergeslagen stof steeds rekening moet worden gehouden met de mogelijke vorming van
een explosieve atmosfeer door opwerveling van de stofafzetting.
4.3.2 Systematisch opsporen van de gevarenbronnen
Deze aanwezigheid van stof, als stofwolk of als afzetting, kan zowel binnen als buiten de
apparatuur voorkomen. Als systematiek om de potentiële gevarenbronnen op te sporen dient
men de volledige installatie per eenheidsbewerking (inname grondstoffen, intern transport,
behandeling en verwerking grondstoffen, intern transport en afvoer) te analyseren. Dit moet
gebeuren voor iedere gebruiksfase van de apparatuur en installatie. Per gebruiksfase dient
ook nagegaan te worden welke werkzaamheden de operators moeten uitoefenen. Volgende
algemene gebruiksfasen kunnen beschouwd worden:
- Normaal gebruik;
- Voorzienbaar misbruik en/of verkeerd gebruik;
- Ongeplande, maar te verwachten gebeurtenissen, zoals werkonderbrekingen (o.a.
noodstop), defecten en storingen, opstart;
- Toevallige en niet-routinematige werkzaamheden zoals het uitvoeren van
onderhoud en herstellingen.
©Nevedi handleiding 2005 ATEX-richtlijn 137 40