Dr Mieke De Bie - Europa Ziekenhuizen

nr 2 - April 2003
E-mail : info@europaziekenhuizen.be • website : www.europaziekenhuizen.be
Afgiftekantoor: Brussel X.
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER : Dr Pierre Nys.
EUROPA ZIEKENHUIZEN V.Z.W. • De Frélaan 206, 1180 Brussel.

dokters
onmisbaar, dat geven we u op een
briefje.
Wil u ons beter leren kennen?
Bel gratis 0800-9-2121,
surf naar www.bankvanbreda.be
of e-mail naar info@bankvanbreda.be
Vermogensopbouw is voor
Goed. Uw praktijk is financieel gezond. Maar hebt
u daarvoor uzelf niet te veel weggecijferd? Hoe
zeker bent u van uw zaak binnen 10, 20 jaar?
Misschien wordt het tijd om nu aan de gezondheid
van uw privé-vermogen te denken. Haal er liefst
meteen een specialist bij: ga eens praten met iemand
van Bank J.Van Breda & C°. We dokteren graag een
gepast recept voor u uit. In overleg met een beleggingsexpert,
als u dat wenst. Ook in privé-zaken
bewijzen we dat onze specialisatie, onze snelheid
en onze persoonlijke aanpak het verschil maken.

Site St.-Elisabeth
De Frélaan 206
1180 Brussel
Tel. : 02/373.16.11
Fax : 02/373.18.96
Spoedgevallen 24U/24
02/373.16.00
Site St.-Michiel
Linthoutstraat 150
1040 Brussel
Tel. : 02/737.80.00
Fax : 02/737.80.01
Spoedgevallen 24U/24
02/737.89.00
Site 2 Alice
Groeselenberg 57
1180 Brussel
Tel. : 02/373.45.11
Fax : 02/373.46.86
Alle rechten voorbehouden, met inbegrip van vertalingen.
Inhoud nr. 2
04 EDITO
05-06 GEZONDHEIDSZORG : EEN WAANZINNIGE TREIN ?
07-11 EURO.NEWS
- Nieuwe medewerkers
- Collega’s die ons verlaten
- Hemodialyse op de site St.-Michiel
- Borstkliniek in St.-Elisabeth
- Innovaties in de vaatheelkunde ?
- Cognitief bilan
- Raadpleging diëtetiek
13-25 Dossier : ESTHETIC IN HEALTH
- Voorstelling van de dienst " Esthetic in Health “
- De faciale veroudering : analyse en aanpak
Dr Daniel Meunier
- Esthetische chirurgie van de borsten
Dr Gaëtan Willemart
- De liposculptuur
Dr Gaëtan Willemart
- Schoonheidsverzorging
- Endermologie®
- Conventionele veneuze chirurgie en Esthetiek
Dr Yvan Leclef
25 CYBEROSCOOP
26-27 IN ELECTRO VERITAS
28 VOEL JE GOED IN JE VEL
29-31 WAARVOOR DIENT DEZE “TRUKKENDOOS” ?
32 UW MENING
33 EVENEMENTEN
34-37 IN DE SCHIJNWERPER
38 HARTEDIEF
39 INTERESSANT OM WETEN
40-42 DE MEMOIRES VAN EUMENEGUIL
42 VOLGEND NUMMER
EUROSCOOP
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER
Dr Pierre Nys
HOOFDREDACTEURS
Dr Roxane Audistère
Dr Pierre Nys
COORDINATIE
Chantal Dekempeneer
REDACTIERAAD
Dr Gaëtane Boon,
Dr Sabine Deckers,
Dr Frank De Wolf,
Dr Frédéric Haven,
Dr Daniel Hublet,
Dr Jim Ilunga,
Dr Paul Jonard,
Dr Annick Sauvage,
Dr Charles Scheid,
Dr Jean-Marie Van Caster,
Dr Frederike Van Raemdonck,
Dr Guy Vielle,
Dr Gaëtan Willemart.
SECRETARIAAT
Brendi Foubert
FOTOGRAFIE
Brendi Foubert
VERTALINGEN
Simonne Buteneers
GRAFISME
Maca
Illustraties : P. Maka
DRUK
Cloetens
REDACTIE ADRES
Euroscoop
Site St.-Elisabeth
De Frélaan 206
1180 Brussel
Tel. : 02/373.16.89
Fax : 02/373.18.96
E-mail : info@europaziekenhuizen.be
Tijdschrift voor het medisch korps.
Geneesheren die Euroscoop niet ontvangen en toch
geïnteresseerd zijn, mogen contact opnemen met
de redactie.
Tijdschrift van de europa ziekenhuizen | 03

04 | nr 2 april 2003
E XTRA
U ITDAGING
R ELEVANT
O PENBARING
S AMEN
C REATIEF
O RIGINEEL
O PMERKELIJK
TOT IN DE P UNTJES
edito
Schitterende Arwen, elfenprinses,
Monsterachtige gelaatsuitdrukking van een Huruk-hai strijder,
Raadsels van het beeld, schatten van de creativiteit, magie van de
make-up ...
Wist u dat enkel het aanbrengen van de " elfenoortjes " dagelijks drie
lange werkuren in beslag nam ?
Is het nodig om de afmattende grimeersessies van de strijders van
Isengard te beschrijven ?
Ver weg van deze fantastische reizen doorheen het onbekende zijn er,
binnen onze ziekenhuizen, vakmannen van de schoonheid, in
teamverband, aan het werk om iedereen beterschap en harmonie te
bieden.
Wat zien wij in onze spiegel, hoe zullen wij er binnen twintig jaar
uitzien ?
Bodemloze vragen die wij samen zullen ontrafelen bij het volgen van
onze reisroute doorheen " Esthetic in Health " : elegante hoofddracht,
sprankelende blik, volmaakt stralende glimlach, gratie van een alert
lichaam.
Alles nodigt ons uit op de ontdekking van het " Andere " en dit zonder
de zoektocht naar het meest waardevolle te verzuimen : " Il n’est qu’un
luxe véritable, et c’est celui des relations humaines " (St-Exupéry).
Dr Pierre Nys Dr Roxane Audistère
Hoofdredacteur Hoofdredacteur
Dr Marc Van Campenhoudt Dr Mieke De Bie
Afgevaardigd Beheerder Afgevaardigd Beheerder
Hoofdgeneesheer Algemeen Directeur

België beschikt over één van de meest performante systemen op
het vlak van de gezondheidszorg en dit reeds sedert een halve eeuw.
De performantie ervan blijkt uit volgende redenen :
- De kwaliteit van de Belgische geneeskunde wordt erkend als één
van de beste van de wereld.
- De zorgen zijn toegankelijk voor iedereen (zelfs wanneer dit
systeem van jaar tot jaar enkele beperkingen onderging).
- De vrije keuze van de zorgverlener is gewaarborgd.
Het Belgisch systeem, dat min of meer op goed geluk gecopieerd
werd door verschillende andere landen, blijkt echter in
ademnood te geraken. Deze toestand is te wijten aan een stijging
van de kosten, onvermijdelijk omwille van verschillende redenen.
De twee belangrijkste zijn de verlenging van de gemiddelde
levensduur en de alsmaar stijgende kost van de technieken,
noodzakelijk voor het behoud van de performantiegraad waaraan
onze landgenoten gewend raakten.
De technologische kosten zijn minder gebonden aan de zware
apparatuur dan aan het " disposable " materiaal dat erbij hoort. De
firma’s van medisch materiaal hebben, enerzijds, effectief de neiging
om de kosten van apparatuur binnen aanvaardbare grenzen te
Tijdschrift van de europa ziekenhuizen
Gezondheidszorg :
een waanzinnige trein ?
Dr Marc Van Campenhoudt
Afgevaardigd Beheerder, Hoofdgeneesheer
Dr Mieke De Bie
Afgevaardigd Beheerder, Algemeen Directeur
Evolutie van de uitgaven in de gezondheidszorg
handhaven door, anderzijds, des te meer te smullen van de opbrengsten
van de absoluut noodzakelijke uitgaven die de gebruikers, per
patiënt, dienen te maken.De Minister van Volksgezondheid vindt het
verstandig om de ziekenhuizen te verbieden dit " disposable "
materiaal aan te rekenen, onder voorwendsel dat dit begrepen is in
de verpleegdagprijs. Heel recent werd er voor dit probleem een
slechts gedeeltelijke oplossing gevonden. Deze buitensporige
kosten voor materiaal, dat regelmatig vanuit de Verenigde Staten
komt, kunnen verklaard worden door de zwakke marge in de
prijsonderhandelingen op een markt – de Belgische markt – die
verwaarloosbaar is in vergelijking met de Verenigde Staten.
Wanneer er paal en perk gesteld wordt aan het financieringssysteem
van de Belgische gezondheidszorg, dan dient er duidelijk
gesteld te worden dat dit zeker en vast niet te wijten is aan de
hoegrootheid van de medische honoraria en evenmin aan de
personeelskosten.
Onderstaande tabel, uitgaande van de christelijke mutualiteiten,
toont aan dat de stijging van de ziekenhuiskosten, over tien
jaar, volstrekt aanvaardbaar zijn, rekening houdend met het feit dat
de belangrijkste kosten vertegenwoordigd worden door de
personeelskosten, die rechtstreeks gebonden zijn aan de nationale
baremaschalen.
Cijfers in miljarden BF Uitgaven Uitgaven Verhoging Verhoging
1990 2000 in %
Ziekenhuizen 69,60 119,17 49,57 71,2 %
Honoraria (medicatie,
Klinische biologie, beeldvorming)
118,80 165,51 46,71 39,3 %
Medicatie 46,33 98,42 52,08 112,4 %
Implantaten 3,62 9,91 6,29 173,7 %
Rusthuizen 9,53 35,01 25,48 267,3 %
Thuisverzorging 9,95 22,11 12,16 122,2 %
Aids, verslaving,
Palliatieve Zorgen.
- 5,52 5,52 -
Andere (optieker,
bandagist, enz.)
27,34 61,46 34,11 124,8
Totaal 285,17 517,11 231,94 81,3 %
Bron : Alliantie Nationale Christelijke Mutualiteiten. Infografie Le Soir - 05.10.01
nr 2 april 2003 | 05

Anderzijds is de verhoging van de medische honoraria, met
inbegrip van de klinische biologie en de medische beeldvorming,
over tien jaar, ronduit belachelijk : 39,3%.
Met het oog op deze cijfers wordt het gevecht van de huisartsen
om, met heel veel moeite, 20 € per raadpleging en 30 € per
huisbezoek te bekomen, vernederend, gezien deze eis meer dan
redelijk is. Het is duidelijk dat wij te maken hebben met een evidente
degradatie van de koopkracht van het medisch korps.
Deze vaststelling wordt nog schrijnender bij de zogenaamd
onbegeerlijke prestaties, zoals bijvoorbeeld de wachtdiensten, of
deze nu uitgevoerd worden door externe geneesheren of door
ziekenhuisgeneesheren, die dermate slecht vergoed worden dat
het medisch korps gedemotiveerd wordt voor dit type activiteit.
Het is bedroevend vast te moeten stellen dat meer en meer
geneesheren-specialisten vermijden om deze uiterst gevaarlijke en
zeer slecht geremunereerde nacht- en weekendprestaties in het
ziekenhuis uit te oefenen. Men stelt vast dat 90% van de klachten,
gericht tot de ziekenhuisdirecties, ingediend worden door patiënten
die een beroep deden op de dienst spoedgevallen, en dit soms
onterecht.
Er wordt dus een slecht geremunereerde geneeskunde vastgesteld
ten opzichte van andere vergelijkbare humane activiteiten en
dit in een kontekst van voortdurende besparingen, opgelegd door
de overheid.
De noodzaak om de beschikbare gelden goed te beheren
wordt door niemand weerlegd. In de loop der jaren bleken de
uitgaven trouwens meer en meer gerechtvaardigd. De gejustifieerde
rationalisatiemaatregelen stelden nooit een probleem, en dit in
tegenstelling tot de maatregelen, indien niet buitensporing, dan
toch onjuist en gericht, doorgevoerd door de huidige Minister
Vandenbroucke.
De grond van het probleem is dat de overheid, met de steun
van de werkgevers en de syndicale organisaties, beweert de
stijging van de gezondheidszorgen binnen arbitraire grenzen te
behouden ten opzichte van de stijging van het BIP (0,7%), behalve
in 2002, waar de regering diende in te stemmen met de onmogelijkheid
om deze budgettaire doelstelling te handhaven.
Onze bestuurders zouden voor eens en voor altijd dienen te
begrijpen dat het behoud van een performant systeem, min of
meer gratis en vrij, een prijs heeft die niet hoger mag liggen dan de
stijging van het BBP.
06 | nr 2 april 2003
Enkele egoïsten worden in de waan gelaten van het bestaan
van een geneeskunde met twee snelheden, dankzij hetwelke
bevoorrechte personen naar eigen zeggen beter verzorgd zouden
worden dan hun landgenoten, en dit op basis van een financiële
discriminatie.
De enige oplossing is een degelijke financiering van de gezondheidszorgen
te overwegen, in overeenstemming met de technologische
evolutie, door de oprichting van een derde financieringspeiler
(naast het systeem van bijdragen en fiscaliteit). Deze derde peiler
zou een systeem van bijkomende verzekering bevatten, zowel
toegankelijk voor de mutualistische als de private organismen, voor
zover de systemen gelijklopend zouden zijn. De mutualistische
organisaties zouden de coördinatie van deze derde peiler kunnen
verzekeren. De kost voor de overheid zou voornamelijk gebonden
zijn aan de financiering van de bijdagen van ambtenaren, van
werklozen en, tenminste gedeeltelijk, van gepensioneerden.
Deze noodzaak niet overwegen, en doorgaan met het laten
geloven dat het systeem zichzelf in evenwicht kan brengen met de
huidige middelen, is volksverlakkerij. In plaats van de gezondheidswerkers
en de ziekenhuisbeheerders op de huid te zitten, zou
Minister Vandenbroucke er, in het begin van zijn mandaat, veel
beter aan gedaan hebben deze situatie degelijk in te schatten. In
plaats van hier en daar enkele pleisters op de wonden te plakken,
in plaats van verdeeldheid te zaaien door de enen te bevoordeligen
ten koste van de anderen, zou de Minister meer bijval geoogst
hebben door de stier bij de hoorns te vatten, in plaats van iedereen
mistevreden te maken door meestal arbitraire maatregelen. Op het
vlak van de uitgaven dient hij erkend te worden voor enkele goede
maatregelen, zoals de forfaitarisatie van bepaalde pathologieën en
de notie van gerechtvaardigde bedden. Naast deze nogal evidente
maatregelen is het bilan meer dan mager.
In plaats van te praten moet men, in dit land, de knoop doorhakken
door rekening te houden met de bekommernissen van de
bevolking, zonder zich in slaap te laten sussen door valse illusies.
Wij gaan binnenkort naar de stembus. Wij uiten de wens dat de
volgende Ministers van Sociale Zaken en van Volksgezondheid de
problemen die ons aanbelangen op een radicaal andere manier
zullen aansnijden.
Wat ons, binnen de Europa Ziekenhuizen, betreft, proberen wij, bij
gebrek aan steun, vergelijkbaar met deze waarvan bijvoorbeeld de
Brusselse openbare ziekenhuizen genieten, door een strikt beheer
van de uitgaven, prioritair de medische investeringen te behartigen
en, vervolgens, de inkomsten van geneesheren en van personeel.
Deze twee elementen zijn een waarborg voor kwaliteit en motivatie.
Laat ons hopen dat deze, helaas reeds minimalistische strategie mag
blijven bestaan dankzij een echte tenlastenname, door de overheden,
van de belangen van patiënten, hetgeen voor ons essentieel is.
Bij gebrek aan een tenlastenname van deze problematiek lopen
wij, in de komende jaren, het risico in ons land Europeanen van de
Oostbloklanden te zien opdraven die, in onze plaats, de wachten en
andere lastige en slecht geremunereerde prestaties zullen komen
verzekeren. Dit zou werkelijk heel jammer en nadelig zijn voor ons
allen, zowel patiënten als zorgverstrekkers.

Nieuwe medewerkers
Vasculaire heelkunde
Dr Anne-Catherine BAFORT
Vasculaire heelkunde
(UCL 2001)
Site St.-Elisabeth
Interesse :
Vasculaire en
endovasculaire
heelkunde dankzij
een vruchtbaar jaar
in Marseille bij Dr Begeron en een goede
ervaring in Radiologie.
Tandheelkunde
Katleen WILMAERS
Algemene tandheelkunde
(VUB 2001)
Site St.-Elisabeth
Dr Alain DE COCK
Dit is het verhaal van een aanwezigheid
van bijna 40 jaar op de site
2 Alice, in de dienst radiotherapie,
radiologie en aan de school voor
verpleegkundigen …
Dit is het verhaal van een samenwerking
met de Europa Ziekenhuizen,
oorspronkelijk voorzien voor 5 jaar
maar het werden er 10 …
Dit is het verhaal van een radioloog
die conventionele radiologie toepaste,
maar die dat zo ontzettend goed
deed …
Dit is het verhaal van een collega die in
de dienst een bron van sereniteit was.
Dank voor alles en veel geluk !
Gastro-enterologie
Dr Eric FRANCOIS
Gastro-enterologie
(ULB 1999)
Site St.-Michiel
Interesse :
Algemene Gastroenterologie
met het
accent op de
diagnostische en
therapeutische endoscopie.
Huidige projecten op de site St-Michiel :
- De ontwikkeling van de opsporing van
colon kanker.
- Het in handen nemen van overgewicht
in een reeds bestaande plurisdisciplinaire
ploeg en het plaatsen van maagballonnen
bij bepaalde patiënten.
- Het nemen van leverbiopsies via transjugulaire
weg in het kader van uitgesproken
leveraandoeningen en portale
hypertensie.
Dr André PURNODE
Opstandige hormonen temmen …
Slapende hormonen aanwakkeren …
Onstandvastige diabetes in evenwicht
brengen …
Zwaarlijvigheid verslaan …
Na zoveel jaren op de dienst endocrinologie
in St- Michiel, verlaat Dr André
Purnode onze instelling.
Zijn patiënten en medewerkers zullen
hem missen … zijn familie is tevreden.
Dr Robert VAN GESTEL
Na een loopbaan van meer dan 30 jaar
in het St.-Elisabeth Ziekenhuis, als
chirurg in de vaatheelkunde, gaat
Dr Van Gestel op rust.
Na 9 jaar samenwerken, heb ik zijn
Vasulaire heelkunde
EURO
NEWS
Prof Dr Robert VERHELST
Vasculaire heelkunde
(UCL 1987)
Site St.-Elisabeth
Interesse :
- Endovasculaire, niet
invasieve heelkunde,
dilataties.
- Endoprothesen van
de aorta in de behandeling van aneurysma.
- Heelkunde van de thoracale aorta.
Collega’s die ons verlaten… na een goed gevulde loopbaan in ons ziekenhuis :
beschikbaarheid voor de dienst en voor
zijn patiënten, evenals als zijn edelmoedigheid
tegenover de anderen kunnen
waarderen.
Dit alles heeft hem aangespoord om
zijn hulp, met hart en ziel, in Roemenië
aan te bieden.
Dankzij hem hebben verschillende
roemeense assistenten in de heelkunde,
anesthesie, interne geneeskunde of
radiologie, hun studies in ons ziekenhuis
kunnen vervolmaken.
Vele roemeense geneesheren zullen in
de toekomst nog kunnen genieten van
de kennis die hij heeft opgedaan sinds
al die jaren.
Tijdschrift van de europa ziekenhuizen | 07

DIALYSE
Tel. : 02/737.85.70
RAADPLEGING
NEFROLOGIE
Tel. : 02/737.84.30
E-mail :
dialyse@europaziekenhuizen.be
EURO
NEWS
08 | nr 2 april 2003
NIEUW
Hemodialyse op de site St.-Michiel
Sinds oktober 2002 is de dienst hemodialyse geopend op de
site St.-Michiel voor de behandeling van patiënten met
terminale chronische nierinsufficiëntie.
Met meer dan 10 jaar ervaring op het
gebied van hemodialyse op de site 2 Alice,
heeft de dialysegroep van de Europa
Ziekenhuizen de eer en het genoegen U de
opening aan te kondigen van een dialysedienst
op de site St.-Michiel te Etterbeek.
Deze dienst is gelegen in de Linthoutstraat
op het gelijkvloers, na de ingang rechts.
De dienst omvat 8 dialyseposten (waarvan
1 in een isolatiekamer) in een ruim en
modern kader.
Borstkliniek in St.-Elisabeth
Sinds meer dan 10 jaar functioneert,
binnen onze instelling, een multidisciplinaire
ploeg welke de oppuntstelling en
volledige behandeling van borstaandoeningen
garandeert.
Een wekelijkse stafvergadering vindt
plaats op dinsdag van 13 tot 14 uur.
Alle leden, betrokken in de diagnose en
behandeling van borstaandoeningen en
gynaecologische oncologie, nemen deel
aan deze meeting.
De wekelijkse vergadering staat open voor
alle geneesheren, huisartsen of specialisten,
die een persoonlijke casus wensen
De medische ploeg bestaat uit
Dr Francois REGINSTER (UCL) en Dr An
VAN AUDENHOVE (KUL).
U kan steeds contact opnemen voor
eventuele vragen, alsook voor een rondleiding
op de dienst.
te bespreken of graag deelnemen in de te
nemen beslissingen aangaande hun
patiënten.
De dossiers van de geplande heelkundige
ingrepen worden besproken alsmede
de dossiers van de postoperatieve
patiënten. De voorlopige resultaten
worden overlopen en eventueel interessante
casussen van de consultaties.
De operatieve indicaties worden uitvoerig
besproken.
De anatomopathologische resultaten
worden medegedeeld, hetgeen aan
éénieder toelaat de nodige feedback aan
informatie te vergaren en zo zijn redenering

te integreren in de noden van de andere
specialiteiten en op deze wijze te komen tot
een verrijking van z’n eigen ervaring.
De eventuele complementaire behandelingen
worden besproken in het licht van
internationale consensussen en guid lines.
Het therapeutisch beleid wordt tijdens de
eerste postoperatieve consultatie aan de
patiënte uitgelegd.
De huisarts wordt van dit alles schriftelijk
op de hoogte gehouden.
Aldoende wordt een continuïteit van
zorgen tussen de verschillende disciplines
en huisarts verzekerd.
De patiënten worden bewust gemaakt van
de aanwezigheid van deze multidisciplinaire
ploeg rondom hen. Door deze benadering
van hun ziekte wordt getracht de patiënten
zoveel mogelijk gerust te stellen in deze
bijzonder moeilijke omstandigheden.
De ploeg van senologie in St.-Elisabeth
Dr Alain CHARLES
Dr Sonia VANDERLINDEN
De personen die het dichtst in
aanraking komen met de diagnose en
de behandeling hebben elke week een
vergadering op dinsdag tussen 13 en
14 uur, Site St.-Elisabeth (tel. :
02/373.17.30). U bent steeds welkom.
De senologen - gynaecologen :
Site St.-Elisabeth Tel. : 02/373.17.31
Dr Alain CHARLES
Dr Sonia VANDERLINDEN
De radiologen :
Site St.-Elisabeth Tel. : 02/373.17.70
Dr Marie-France BILLEMONT
Dr Damienne de la KETHULLE de RYHOVE
Tijdens hun hospitalisatie worden zij in
contact gebracht met verscheidene praktische
aspecten zijnde : kine, reconstructieve
heelkunde, borstprothesen, en eventueel
psychologische ondersteuning en contacten
met zelfhulpgroepen zoals “leven als
voorheen”.
Het is voor niemand een geheim dat
“senologie” een multidisciplinaire structuur
vereist, huisarts inbegrepen, waarvan elk lid
probeert de nodige inspanningen te
leveren om zich op de hoogte te houden
van de recentste ontwikkelingen in dit
domein.
Dit alles met slechts één doel voor ogen
met name kwaliteit van zorgen voor het
welzijn van onze patiënten.
De chirurgen :
Site St.-Elisabeth
Gynaecologen : Tel. : 02/373.17.31
Dr Alain CHARLES
Dr Sonia VANDERLINDEN
Algemene : Tel. : 02/373.17.20
Dr Koen VAN BELLE
Plastische : Tel. : 02/373.17.20
Dr Paul CEUTERICK
Dr Gaëtan WILLEMART
De anatome-patologen :
Site St.-Elisabeth Tel. : 02/373.19.19
Dr Pierrette MICHEL
Dr Saskia DEDEURWAERDERE
Dr Isabelle RAHIER
De radiotherapeuten :
Site 2 Alice Tel. : 02/373.47.58
Dr Marina DEBECKER
Dr Marie CHALTIN
Dr Carl SALEMBIER
De medische oncologen :
Site 2 Alice Tel. : 02/373.16.39
Dr Dominique VERHULST
Dr Christian DUBOIS
Tijdschrift van de europa ziekenhuizen
De psychologen :
Site St.-Elisabeth Tel. : 02/373.17.31
Pascale GUSTIN
Sofie VAN HEES
De sociaal assistenten :
Site St.-Elisabeth Tel. : 02/373.16.53
Jetta PALMANS
Els VANHOOREBEEK
Monique SCLAVONS
Fabienne DERICK
Dienst Fysiotherapie - Revalidatie :
Sites
St.-Elisabeth-2 Alice Tel. : 02/373.17.60
Dr Eugène CAMERMAN (fysiotherapeut)
Philippe DUVAL (kinesitherapeut)
Erna SCHELLENS (kinesitherapeute)
Ingrid ROEX (kinesitherapeute)
Françoise VAN LAETHEM (kinesitherapeute)
Laurent DEMARET (kinesitherapeut)
De kine-endermologen :
Site 2 Alice Tel. : 02/373.47.04
Patricia VAN FRACHEM
Françoise KAECKENBEEK
Verpleegkundige senologie :
Site St.-Elisabeth Tel. : 02/373.17.31
Patricia VAN DER BORGHT
nr 2 april 2003 | 09

Site St.-Elisabeth :
Tel. : 02/373.17.20
Site 2 Alice :
Tel. : 02/373.47.04
Site St.-Michiel :
Tel. : 02/737.84.00
EURO
NEWS
10 | nr 2 april 2003
Innovaties in de vaatheelkunde ?
De moderne vaatheelkunde beperkt
zich niet alleen tot de klassieke open
ingrepen maar omvat eveneens de minder
invasieve, percutane, endovasculaire
benadering van de slagaders en de aders.
De klassieke heelkunde heeft al heel lang
zijn doeltreffendheid en duurzaamheid
bewezen, wanneer deze in zeer goede
omstandigheden kan uitgevoerd worden,
na een oppuntstelling en volledige preoperatieve
voorbereiding.
Zo bedraagt het ziekte -sterftecijfer van een
electief geopereerd abdominaal aneurysma
minder dan 4% en van een carotis minder
dan 2%. De grenzen van deze heelkunde
liggen voornamelijk bij oudere patiënten
die, omwille van een breed ziektebeeld, het
operatierisico verhogen.
Dit liet een ontplooiing toe van de
endovasculaire technieken – dilatatie,
stenting trombolyse, … – die in sommige
gevallen ambulant gerealiseerd kunnen
worden en voorgesteld worden aan fragiele
patiënten, slechte kandidaten voor heelkunde.
De dilatatie en stenting van stenosen van
de arteria iliaca, renalis, en, in mindere mate
van de arteria femoralis, geven zeer goede
resultaten op middel- en lange termijn.
Recentelijk, liet de endovasculaire behandeling
van een abdominaal of thoracaal
aneurysma of dissectie, met behulp van één
of meerdere bedekte stents ingebracht via
femorale weg, een efficiënt en duurzaam
uitsluitsel toe van de aneurysmazak zonder
een laparotomie of een thoracotomie
noodzakelijk te maken.
De dilatatie-stenting van de carotis slagaders
is voortaan mogelijk bij welbepaalde indicaties
dankzij cerebrale protectiesystemen;
de resultaten van deze aanpak moeten
voorzichtig geëvalueerd en vergeleken
worden met de klassieke heelkunde.
Het is belangrijk dat de klassieke en
endovasculaire heelkundige technieken,
meestal complementair en gericht op
hetzelfde type patiënten, uitgevoerd kunnen
worden binnen dezelfde ploeg, door specialisten
met een gelijklopende ervaring in
beide domeinen en die tevens beschikken
over aangepast radiologisch materiaal.
De ploeg vasculaire heelkunde van de
Europa Ziekenhuizen bestaat uit 4 chirurgen
die 24u/24 instaan voor alle aspecten van
de arteriële en veneuze pathologie : echo
doppler, vaatheelkunde, arteriële heelkunde
(aneurysma van de abdominale en thoracale
aorta, occlusie letsels van de aorta iliaca en
femoralis, carotis...), endovasculaire technieken
(dilataties, stents, endoprothesen,…).
Dokters Anne-Catherine BAFORT en Yvan
LECLEF werken beide op de sites
St.-Elisabeth en 2 Alice. Dokter Chaouki
CHOGHARI is verantwoordelijk voor de
vaatheelkunde op de site St-Michiel. Professor
Robert VERHELST oefent een deeltijdse
klinische activiteit uit op de site St.-Elisabeth,
en verzekert de coördinatie van de verschillende
sites alsook de ontwikkeling van de
nieuwe technieken binnen deze sector.
Een nauwe samenwerking met de hartchirurgie,
de radiologie, de cardiologie, de
anesthesie en de reanimatie en de organisatie
van multidisciplinaire vergaderingen,
staan borg voor een optimale behandeling
van de patiënt, vóór, tijdens en na de
ingreep. Deze manier van werken laat toe
de patiënt een techniek aan te bieden die
het beste tegemoet komt aan zijn algemene
toestand (leeftijd, antecedenten, risicofactoren,
…) en aan de morfologie van zijn
vasculair letsel.
Daarenboven bestaat er sinds kort een
nauwe samenwerking met de dienst
Cardiovasculaire en Thoracale Heelkunde
van de Universitaire Ziekenhuizen St. Luc
door de klinische activiteit van Prof.
NOIRHOMME en Prof. EL KHOURY op de
site St.-Elisabeth.

COGNITIEF BILAN :
een multidisciplinaire aanpak
voor geheugenproblemen
1. Waarom een geheugenkliniek ?
- Om de huisarts en zijn patiënt te helpen
bij het onderzoeken van geheugen- en
andere cognitieve klachten.
- Om zo juist mogelijk het type van
dementie te beschrijven (Alzheimer,
vasculaire of Lewy body dementie,
hydrocefalie, omkeerbare dementies) en
een behandelingsschema op te stellen.
- Om samen met de huisarts, de patiënt en
zijn familie de evolutie van deze langdurige
ziekte te bespreken en op te volgen.
2. Op welke manier ?
Door een multidisciplinaire aanpak.
- Medisch : medisch bilan ( biologie, radiologie,
scintigrafie), geriatrie (“geriatric assessment”),
neurologie (opzoekingen in het
kader van de complexe nosologie).
- Cognitief en psychologisch : neuropsychologische
testing, evaluatie van het verlies,
evaluatie van de depressie, onderhoud met
de familie.
- Sociaal (raadgevingen, hulp aanbieden,
verenigingen, documentatie).
Het cognitief bilan en het opstellen van een
therapeutisch plan gebeuren zoveel mogelijk
op 1 dag.
De dieetploegen van de sites 2 Alice,
St.-Elisabeth en St.-Michiel bieden hun
3. Wie komt hiervoor
in aanmerking ?
Patiënten met volgende klachten :
- geheugenstoornissen : zowel de bejaarde
(volgens de in de literatuur gehanteerde
grens van > 65 jaar) als de jongere
volwassene.
- chronische of subacute gedrags- en/of
karakterveranderingen.
- progressieve fatische stoornissen.
- afnemende zelfstandigheid en zelfredzaamheid
(beginnende dementie versus
depressie).
Patiënten die reeds behandeld werden met
een anticholinesterase-remmer en bij wie
de diagnose van de ziekte van Alzheimer
nog niet zeker is.
Patiënten waarbij een dossier ter terugbetaling
van anticholinesterase-remmer dient te
worden opgesteld.
4. Hoe verloopt het praktisch ?
Het cognitief bilan wordt opgemaakt in de
“Welcome Clinic” op de site 2 Alice en dit
elke dinsdag.
De huisarts die wenst een patiënt door te
verwijzen, kan dat via een vooraf gemaakte
afspraak op het telefoonnummer
02/373.45.45, met de melding dat het om
een cognitief bilan gaat.`
Raadpleging diëtetiek
diensten aan zowel voor hospitalisatie als
voor raadplegingen.
Men kan er terecht in allerlei situaties
waarbij een voedingsaanpassing vereist is
(diabetes, cardiovasculaire aandoeningen,
digestieve aandoeningen, zwaarlijvigheid,
voeding van adolescenten, ondervoeding,
evenwichtige voeding, …).
Tijdschrift van de europa ziekenhuizen
RAADPLEGINGEN
NA AFSPRAAK
Site 2 Alice :
WELCOME CLINIC
Tel. : 02/373.45.45
RAADPLEGING
NA AFSPRAAK
Site St.-Elisabeth :
Tel. : 02/373.16.79
Site 2 Alice :
Tel. : 02/373.46.79
Site St. Michiel :
Tel. : 02/737.83.90
nr 2 april 2003 | 11

• uitstekend cosmetisch resultaat
• korte behandelingstijd
• zeer patiëntvriendelijk
• geen verband
DERMABOND
sluit de huid
INDICATIES
• incisies en huidtraumata
• bij diepere wonden subcutis hechten
• niet gebruiken bij wonden onder zeer grote
spanning, tenzij in combinatie met geïnverteerde
intradermale hechting(en) of immobilisatie
VOORDELEN VOOR PATIËNT & GEBRUIKER
• wassen en douchen mag
• geen kans op prik-accidenten
• geen verwijdering van hechtingen
• antibacteriële barriere
MOOI
VAS (Visual Analogue Scale)
Gemiddeld cosmetisch resultaat na 1 jaar,
0 is beste en 100 is slechtste score
100
80
60
40
30
20
10
ECONOMISCHE ASPECTEN
• besparing op materiaalkosten
• kortere behandelingstijd door arts en verpleegkundige
• geen retourconsult
SNEL
Gemiddelde tijd sluiten huid in minuten
15
10
5
0
0
DERMABOND* Hechten
DERMABOND* Hechten
D. Toriumi et al
Use of octyl-2-cyanoacrylate for
skin closure in facial plastic
surgery; Plastic and
Reconstructive Surgery
November 1998
Video en trainingsinformatie verkrijgbaar:
cgoessen@medbe.jnj.com
p = 0,03 n = 100
J. Quinn et al
A randomised trial comparing
octylcyanoacrylate tissue
adhesive and sutures in
the management
of lacerations; JAMA May 1997
p < 0,001 n = 130

DOSSIER
ESTHETIC IN HEALTH
Deze eenheid is een innoverend concept in het ziekenhuismilieu : een nauwe
samenwerking tussen 3 medische specialiteiten (dermatologie, plastische- esthetische en
reconstructieve heelkunde en vaatheelkunde : flebologie), 2 kine-endermologen en een
schoonheidsspecialiste.
Dermatologen
Dr Véronique Van Den Haute
Site St.-Elisabeth Tel. : 02/373.17.20
Site 2 Alice Tel. : 02/373.47.04
Dr Geneviève Philippart
Site 2 Alice Tel. : 02/373.47.04
Site St.-Elisabeth Tel. : 02/373.17.20
Dr Béatrice Follet
Site St.-Michiel Tel. : 02/737.81.00
Site 2 Alice Tel. : 02/373.47.04
Plastische chirurgen
Dr Gaëtan Willemart
Site St.-Elisabeth Tel. : 02/373.17.20
Site 2 Alice Tel. : 02/373.47.04
Dr Daniel Meunier
Site St.-Michiel Tel. : 02/737.84.00
Site 2 Alice Tel. : 02/373.47.04
Vasculaire chirurgen
Dr Yvan Leclef
Site 2 Alice Tel. : 02/373.47.04
Site St.-Elisabeth Tel. : 02/373.17.20
Dr Anthony Chullikal
Site St.-Michiel Tel. : 02/737.84.00
Site 2 Alice Tel. : 02/373.47.04
Kine-endermologen
Patricia Van Frachen
Françoise Kaeckenbeek
Site 2 Alice Tel. : 02/373.47.04
Schoonheidsspecialiste
Vanessa Tonnoir
Site 2 Alice Tel. : 02/373.47.04
Tijdschrift van de europa ziekenhuizen | 13

DOSSIER
ESTHETIC IN HEALTH
De faciale veroudering :
analyse en aanpak
Klinische aspecten
van de veroudering
Het ouder worden is een fenomeen dat op identieke wijze
voorkomt bij elk individu, doch geen lineair verloop kent in de
tijd. De zichtbare weerslag op faciaal vlak is variabel van persoon
tot persoon en van streek tot streek op eenzelfde individu.
Veelvuldige factoren zijn verantwoordelijk voor het involutief
proces. Zij kunnen instrinsiek zijn (erfelijk geprogrammeerd
en weinig beïnvloedbaar) ofwel extrinsiek (voeding, toxines...)
en onderhevig aan wijzigingen.
De huid
De eerste tekenen van faciale veroudering worden zichtbaar
ter hoogte van de huid. Er vormen zich kleine en grote rimpels,
lentigo’s, vasculaire letsels (couperose, teleangiëctasieën), alsook
huidplooien. Men onderscheidt over het algemeen de intrinsieke
of chronologische veroudering van de extrinsieke of heliodermische
veroudering.
De histologische wijzigingen verschillen volgens het type van
veroudering (chronologisch of heliodermisch).
Klinisch is het echter moeilijk een verschil waar te nemen
omdat de veroudering meestal gemengd is ; vandaar het belang
om de dominante vorm te bepalen.
14 | nr 2 april 2003
Dr Daniel Meunier
Plastische, Esthetische en Reconstructieve heelkunde
Sites 2 Alice – St-Michiel
Het fysiologisch fenomeen " veroudering " is onvermijdelijk, onomkeerbaar, en tast geleidelijk het volledige
organisme aan. Deze natuurlijke evolutie, volop in de belangstelling van de media, heeft tot gevolg dat er in
onze samenleving een groeiende vraag is naar correctie.
De faciale veroudering tast het geheel van de faciale structuren aan, hetgeen een grondige analyse noodzakelijk maakt. Deze
analyse zal een gepersonaliseerde therapeutische strategie toelaten met objectieven die zowel realistisch zijn voor de patiënt als
haalbaar voor de chirurg. De vraag en de motivatie van de patiënt spelen hierbij een belangrijke rol.
Tegenwoordig kan de " verouderings "chirurgie aan elk geval aangepast worden. Er jonger uitzien is niet langer een synoniem voor
een mager en uitgestreken gelaat. De alsmaar beter wordende kennis van de fysiologische mechanismen van het ouder worden
werkt de ontwikkeling en de verfijning van verschillende verjongingstechnieken in de hand. Deze technieken die, als het ware, " à la
carte " kunnen worden uitgevoerd, maken een " lifting op maat " mogelijk, aangepast aan elke patiënt(e).
Vele factoren spelen een rol : tabagisme, blootstelling aan de
zon en hormonale tekorten bij de vrouw.
Deze veroudering is verantwoordelijk voor dehydratatie van
het derma en voor haar kwaliteitsverlies ivm elasticiteit en
contractibiliteit. De zichtbare vertaling van deze veranderingen
hangt eveneens af van de verhoudingen welke de huid heeft ten
opzichte van de onderliggende structuren. Men heeft namelijk
fibreuze banden teruggevonden ter hoogte van de onderzijde
van het derma.
We onderscheiden :
- Rimpels in de frontale-, peri-orbitale- en peribuccale streek : de
zogenaamde expressierimpels.
- Veranderingen ter hoogte van het oppervlak met progressieve
vorming van een rhomboïdale huid (wangen).
- Een versterking van de plooien, o.a. nasogeniaal.
Het vetweefsel
Vetweefsel is bij het kind bijzonder homogeen aanwezig over
de gehele facies. Bij volwassenen daarentegen is deze variabel
naargelang de leeftijd toeneemt. Hoewel het vetweefsel geen
veranderingen ondergaat, draagt het toch bij tot ouderdomsverschijnselen
door wijziging in volume en localisatie. Men vindt dit
terug ter hoogte van de wangen en de mediane cervicale streek,
en deze varieert bij elk individu. Zij ondergaat de invloed van de
zwaartekracht en trekt de structuren mee waarmee ze verbonden
is. Deze ptose brengt het verstoren mee van de harmonieuze
vormen en verscherpt de lijnen in het aangezicht.

De spieren
De veroudering van de spieren wordt gekenmerkt door
afname van volume en toename van bindweefsel,wat een vermindering
in dikte en kracht, evenals van de spiercontracties met zich
meebrengt. Veranderingen van de faciale musculatuur zijn
moeilijk waar te nemen. Het is een feit dat het heel moeilijk is om
deze spierveranderingen correct te beoordelen. Toch is het
belangrijk, om de verouderingsverschijnselen te begrijpen, de
onderlinge verhoudingen te bestuderen.
- De SMAS (superficial musculo-aponevrotic system) is een
structuur welke het aangezicht bedekt over een zone
uitgestrekt tussen de galea, ter hoogte van het voorhoofd, en
het platysma ter hoogte van de cervicale streek. Ze vertoont
zones van oppervlakkige verklevingen van de huid
(voorhoofd, oogleden, lippen) en zones van diepe verkleving
(parotis kapsel, temporo-mandibulaire streek en ter hoogte
van de kin).
- De fysio-pathologie van de spieren van de verschillende zones
in het aangezicht : vorming van rimpels ter hoogte van de
zones waar spier en huid sterk zijn verkleefd door herhaalde
spiercontracties en door het verlies van volume van de spieren.
- Verergering van de ptose in de diverse aangezichtsstreken
(onderrand van de kin, cervico-mandibulaire streek) in de zones
waar de spier weinig verkleefd is met de huid.
De diverse zones in het aangezicht waar de aponevrose zich
bevindt zijn essentieel punten waar er zich weinig verouderingsverschijnselen
voordoen, vermits deze zones fixatiepunten
zijn in het aangezicht.
Het beenderig skelet
De ouderdomsverschijnselen komen vooral voor ter hoogte
van het onderste derde van het aangezicht met vermindering
van de hoogte aldaar (verlies van gebit welke leidt tot
botresorptie ter hoogte van de alveolen). Deze ouderdomsverschijnselen
kunnen eveneens beïnvloed worden door veranderingen
in de gebitsocclusie. De meest significante gevolgen zijn
te merken ter hoogte van de nasogeniale plooi, de lipprojectie
en de projectie van de kin (heksenkin).
De abnormale beendervorming van het type hypogenese,
met of zonder veranderingen ter hoogte van de occlusie van
het gebit, zijn verantwoordelijk voor vroegtijdige vorming van
een dubbele kin.
Ter hoogte van de cervicale streek kan men bij het verouderen
lijden onder tassement van de verschillende cervicale
wervels, evenals een hyperlordose, welke verantwoordelijk zijn
voor een vervagen van de cervico-mandibulaire hoek.
Praktische conclusies van deze analyse
- Een semiologische analyse van het geheel van het
aangezicht, structuur per structuur, heeft als doel te bepalen
welke techniek of associatie van technieken best geschik is
voor een bepaalde patiënt.
Tijdschrift van de europa ziekenhuizen
Eénzelfde patiënte op 20 en 60 jaar. Zij vertoont bijna
alle verschijnselen van het ouder worden :
veranderingen van de huid (rimpels), verslapping
van musculatuur en onderliggend vetweefsel,
chronologische veroudering (ptose).
- Na deze analyse zal een topografische analyse, niveau per
niveau (frontale-, orbitale-, malaire-, peribuccale streek, kin en
hals) een aangepast operatief schema mogelijk maken.
- De huidige technieken, in tegenstelling tot de vroeger
gekende technieken welke meestal synoniem waren voor
een stijf en naar achter getrokken aangezicht, laten toe een
meer natuurlijk resultaat te bekomen, dankzij de ontwikkeling
van minder agressieve liftings, technieken welke
toelaten de beenderige sculptuur te remodeleren. Deze
resultaten zijn dan ook betrouwbaar en stabiel.
Medico-chirurgische
behandeling van het
verouderend aangezicht
1. Oppervlakkige behandeling
Resurfacing technieken
a) Gladmaken van de huid door gebruik te maken van de laser
De huidige lasers welke worden gebruikt zijn C02,
ErbiumYag en Yag 1,32 microns. Deze toestellen laten een
fotovaporisatie toe van de opperhuid geassocieerd aan een
oppervlakkige coagulatie.
Deze behandelingen vergen een pre-operatieve voorbereiding
(bescherming van de huid met een zonnecrème,
vitamine A zuur) en dit gedurende ongeveer 1 maand.
Pre- en peroperatoir dient antibiotherapie gestart te
worden evenals een antivirale behandeling.
De behandeling gebeurt onder lokale anesthesie met of
zonder sedatie, of onder algemene anesthesie in functie van
de oppervlakte van de huid welke dient behandeld te worden.
nr 2 april 2003 | 15

DOSSIER
ESTHETIC IN HEALTH
De belangrijkste indicaties zijn huidveranderingen veroorzaakt
door blootstelling aan de zon, voornamelijk in de
streek rond de ogen en mond. De totaliteit van het
aangezicht kan eveneens worden behandeld, zelfs in
associatie met een operatieve ingreep.
De postoperatieve zorgen zijn heel strikt, voornamelijk
gedurende de eerste week.
De re-epithelialisatie gebeurt tussen de 6e en de 10e dag
waarna een aangepaste make-up de terugkeer naar de
sociale activiteiten toelaat.
Belangrijk bij deze behandelingen is nodige uitleg
verstrekken over de ingreep en zijn gevolgen.
Er is een periode geweest dat deze techniek heel courant
werd gebruikt, doch wegens de zwaarte van de ingreep,
voornamelijk van de postoperatieve zorgen, zijn de indicaties
verminderd.
Nieuwe lasers zijn momenteel in de maak en worden nog
experimenteel gebruikt. Deze lasers zijn echter minder
agressief wat ook de postoperatieve zorgen duidelijk
verbetert. Deze vernieuwde technologie zal mogelijks
opnieuw tot een toename van deze techniek leiden.
b) Dermabrasie
Hiermee wordt bedoeld : mechanisch afslijten van de huid
met een rotatief instrument. Deze kan uitgevoerd worden
op een vooraf gedesinfecteerde huid. Het resultaat is
afhankelijk van de diepte van het afschaven en het remoduleren
welke hierop volgt na reëpidermisatie. Deze is
ervaringsgebonden.
c) Peelings
Sinds het op de markt komen van de pasta Unna (tijdens het
begin van deze eeuw), toen gebruikt voor de behandeling
van acneletsels, zijn nieuwere produkten op de markt welke
nog steeds verbeterd worden. Ze zijn meer en meer stabiel
en laten meerdere applicaties toe in functie van de dieptewerking.
Het principe is een regeneratie vanuit de diepte opwekken,
met of zonder afpellen van de huid. Hierbij is hoofdzakelijk
dat het chemisch produkt stabiel en standaard kan worden
aangebracht, evenals spoeling toelaten of spontaan
stoppen van de werking van het produkt om een gewenst
resultaat te bekomen zonder zijn doel te missen.
Men kan 3 soorten peelings onderscheiden : oppervlakkige,
matige, en diepe peelings.
- Voor wat oppervlakkige peelings betreft, vindt men
peelings op basis van glycolzuur. Deze veroorzaken,
volgens het type van de huid en de manier van aanbrengen
evenals door hun concentratie, het afpellen van de
huid. Deze produkten zijn weinig actief en hebben
ongeveer dezelfde werking als bij het esthetisch gommen
van de huid.
- De matige peelings op basis van trichloroacityl zuur,
bestaan in verschillende concentraties.
- De diepe peelings worden voornamelijk gebruikt bij
ouderdomsverschijnselen veroorzaakt door de zon.
16 | nr 2 april 2003
Deze produkten kunnen op zichzelf, of in associatie met
operatieve technieken leiden tot de verjonging van de huid
van het aangezicht. Ze laten een efficiënte behandeling toe
van de verouderde huid ten gevolge van de zon. De postoperatieve
zorgen zijn merkelijk minder dan deze van de
laserbehandeling. Voorheen werden deze meer gebruikt
door dermatologen maar heden maakt deze techniek deel
uit van de therapie bij de chirurgische behandeling voor
verjonging van de huid van het aangezicht.
Vullingstechnieken
Tussen deze produkten vinden we produkten voor
injectie welke door de autoriteiten zijn toegelaten : men
noteert de resorbeerbare (op basis van collageen en op
basis van hyaluronzuur) en de gedeeltelijke resorbeerbare
(zogenaamde langdurige werking).
a) Collagenen
Deze waren op de markt sinds 1982 in Frankrijk, eerst aan
een concentratie van 35, daarna 65 mg/ml en later kwamen
de vastere collagenen op de markt met een concentratie van
35 mg/ml. De vloeibare collagenen worden oppervlakkig
ingespoten, daarentegen zullen de vastere collagenen veel
dieper dienen te worden ingespoten.
Twee testen vóór uiteindelijke behandeling zijn noodzakelijk
om een eventuele allergie aan het produkt op te sporen.
Hun gebruik vermindert meer en meer wegens het risico
voor allergie, maar ook wegens het theoretisch risico voor
besmetting voor pathogene kiemen.
b) Hyaluronzuren
Deze maken deel uit van de familie van de polysacchariden.
Ingespoten gaan deze structuren zich verbinden met proteïne
en aldus proteoglycanen doen ontstaan, welke extracellulaire
ondersteuning van het bindweefsel teweegbrengt. Deze
hyaluronzuren worden in het hypoderm of in het diepe derma
gespoten. Aldus geven ze ondersteuning van het bindweefsel
evenals opvulling voor plooien en groeven.
c) Produkten met langdurige werking
Over het algemeen bestaat deze uit microsferen van
polymethylmetacrylaat van 10 à 3 microns in diameter,
opgelost in hyaluronzuur. Deze dienen in de diepe derma te
worden ingespoten of ter hoogte van de junctie dermhypoderm.
Deze microsferen zijn niet resorbabel en verlengen
aldus de werkingsduur van het produkt.
Neveneffecten zoals roodheid ten gevolge van allergie aan
deze microsferen werden gesignaleerd, doch zijn gemakkelijk
te verhelpen door inspuiting van corticoïden in de
betrokken zones.
Nieuwere produkten zijn nu op de markt, doch is het nog
vooraf te vroeg om een oordeel te geven over hun
werking.
Deze vullingsmaterialen maken deel uit van de oppervlaktebehandeling
van de huid. Deze kunnen eveneens gebruikt
worden alvorens over te gaan tot een operatieve ingreep, dit
om de motivatie van de patiënt te kunnen nagaan.Het lijkt ons

aangewezen om resorbeerbare produkten te gebruiken welke
ten allen tijde toelaten de behandeling aan te passen volgens
de noden.
d) Botulinum toxine
Deze produkten veroorzaken een parese door het blokkeren
van de uitscheiding van acetylcholine ter hoogte van de
neuromusculaire junctie. Het gebruik van dit produkt laat toe
zones te behandelen welke beïnvloed worden door de
mimiek. Het zijn voornamelijk de plooien ter hoogte van de
frontale en glabellaire streek evenals de ganzepoten rond de
oogstreek. Deze behandeling is volledig omkeerbaar tenzij
men de behandeling herhaalt. Het resultaat blijft bewaard
gedurende 4 tot 6 maanden en kan mogelijk definitief
worden na 3 à 4 injecties.
Dit is een uitstekend produkt, heel efficiënt, en veroorzaakt
weinig complicaties. Het gebruik ervan heeft geleid tot een
sterke vermindering van operatieve ingrepen zoals liftings.
2. Remodelagetechnieken
Lipo-aspiratie
Deze techniek is zeer interessant ter hoogte van de
cervico-faciale streek wegens de goede elasticiteit van de
huid, in tegestelling tot andere zones van het lichaam.
Deze techniek kan losstaand worden gebruikt voor
zogenaamde mollige aangezichten waar de vormafwijkingen
veroorzaakt worden door de zwaartekracht. Ze kunnen
eveneens in associatie met andere technieken worden gebruikt.
De resultaten hiervan zijn uitstekend doch laattijdig (3 à
6 maanden).
De liposculptuur van Coleman
Deze is het logische gevolg van de liposuctie : na lipoaspiratie
(voornamelijk ter hoogte van de buik of dijen)
wordt dit vet gezuiverd door centrifugatie.
Eénmaal gezuiverd, kan dit vetweefsel opnieuw worden
ingespoten ter hoogte van het aangezicht alwaar ze zich zou
gedragen als greffe van levend materiaal. Dit natuurlijk autoloog
weefsel zal toelaten volume te geven ter hoogte van de wangen,
wat een meer gevuld karakter en jeugdig uitzicht van het
aangezicht zal toelaten.Deze techniek is heden onmisbaar bij de
behandeling van de veroudering van het aangezicht.
Lifting
Het principe van deze operatieve techniek is het
opnieuw onder spanning brengen van de huid. Ze kan
gebruikt worden ter hoogte van de 3 niveau’s in het
aangezicht evenals ter hoogte van de hals. Elke zone kan
apart worden behandeld of in associatie. Dit in functie van
de wensen van de patiënt en na analyse van het aangezicht.
Deze wordt meestal onder algemene anesthesie uitgevoerd
behalve bij liftings van beperkte zones.
De frontale lift wordt meestal uitgevoerd door gebruik te
maken van een endoscopische techniek. De belangrijkste
indicatie is hierbij de ptose van de wenkbrauwen. De
Tijdschrift van de europa ziekenhuizen
2a 2b 2c
2d 2e 2f
Fig. 2a tot 2f : patiënte van 45 jaar die een " lifting op maat "
heeft ondergaan ; pre-operatieve foto’s (a,b,c) ;
foto’s 18 maanden na de ingreep (d,e,f).
De behandeling bestond uit een peroperatieve resurfing
van de huid door peeling, een cervico-faciale lifting,
een plastie van de bovenste oogleden en een correctie
van de wangen door liposculptuur.
verbeteringsindicatie van voorhoofdrimpels is heden
weggevalen wegens het gebruik van botulinum toxine.
De lifting van de midzone van het aangezicht laat toe de
vervorming ter hoogte van de maxillaire streek te voorkomen.
Deze techniek wordt eveneens gebruikt daar waar
lipofilling eveneens dienst kan doen. Het doel is het
opnieuw volume geven aan het middenste derde van het
aangezicht en de nasogeniale plooi te behandelen.
De lifting van de hals wordt voornamelijk uitgevoerd via
een pre-auriculaire insnede en dient voor de behandeling van
mandibulaire rand en de cervicale ptose. Deze techniek
behandelt in geen geval de middenste zone van het
aangezicht. Dikwijls dient ze gebruikt te worden in associatie
met andere remodelage technieken.
BESLUIT
We onderstrepen in dit artikel :
- De noodzakelijkheid van een goede analyse van de anatomie
en psychologie van de patiënt alvorens de behandeling voor te
stellen. Deze analyse heeft tot doel een aangepaste behandeling
uit te voeren van het ouder wordend aangezicht en de
meest adequate therapeutische acte uit te voeren rekening
houdend met de vraag en de lokale noden.
- De complementariteit van de verschillende therapeutische
mogelijkheden. Het is onmogelijk om met één therapeutische
acte een volledig aangezicht te behandelen.
- Dat men steeds op zoek moet zijn naar een optimaal resultaat,
beantwoordend aan de vraag van de patiënten door gebruik te
maken van minimaal invasieve technieken die weinig risico
inhouden.
nr 2 april 2003 | 17

DOSSIER
ESTHETIC IN HEALTH
Esthetische chirurgie
van de borsten
Dr Gaëtan Willemart
Plastische, Esthetische en Reconstructieve heelkunde
Sites St.-Elisabeth – 2 Alice
De borsten zijn het symbool bij uitstek van vrouwelijkheid. De esthetische chirurgie van de borsten is bijgevolg
een veel gevraagde ingreep bij onze patiënten.
De klassieke grieven zijn drievoudig, met name een te kleine buste,
een verzakking (ptose) of een te grote buste. Deze grieven gaan
soms gepaard met belangrijke psychologische problemen.
De vergroting
van het borstvolume
Historiek en polemiek :
De enige oplossing om een aplasie of een mammaire hypotrofie
te verbeteren is het plaatsen van implantaten.
In 1895 heeft Czerny een ruglipoma, met succes, kunnen
transplanteren in een borstklier. Sedertdien hebben chirurgen
geëxperimenteerd met verschillende materialen met wisselend
resultaat. In 1962 werd de eerste prothese, gevuld met siliconegel,
geplaatst door Cronin en Gerow. Dit type van prothese werd met
succes gebruikt tot in de jaren ’90. Deze silicone-implantaten voor
esthetische doeleinden werden evenwel verboden door de FDA in
’92 na rapportering van enkele siliconegemedieerde auto-immune
aandoeningen.
Andere landen zoals Frankrijk legden eveneens een verbod op.
België niet, waardoor sommige franse chirurgen zelfs bij ons
kwamen om hun patiënten te opereren… . Sindsdien hebben
grootschalige studies geen verband kunnen leggen tussen het
gebruik van de prothesen in silicone en de auto-immune pathologieën.
Hierop werd het verbod ingetrokken in Frankrijk sedert
januari ‘01.
De huidige implantaten :
De patiënten hebben klassiek de keuze tussen prothesen
gevuld met fysiologisch serum of met silicone, beiden met hun
voor- en nadelen en waarbij de techniek verschilt.
Het fysiologisch serum biedt het ontegensprekelijk voordeel
18 | nr 2 april 2003
1a “geprofileerde” of
“anatomische” prothese
2a klassieke prothese
1a 2a
volledig onschadelijk te zijn, zelfs in geval van een continue
lekkage. De prothese wordt in de holte geplaatst via een kleine
toegangsweg, wat slechts minimale littekens nalaat. Nadien kan
dan peroperatief het volume worden aangepast, in symmetrie
met de contralaterale zijde. De levensduur is beperkt tot
gemiddeld 12 jaar en dit omwille van lekkage. Deze lekkage
vertaalt zich na verloop van jaren in volumevermindering en
voelbare plooivorming. Bovendien is het globale gevoel bij
palpatie minder natuurlijk.
Siliconeprothesen bieden het voordeel van een langere
levensduur van gemiddeld 20 jaar. Hun consistentie is bovendien
natuurlijker. Deze is nog meer uitgesproken bij de vaste variant,
die eveneens een bijkomende garantie biedt tegen lekken.
Nadelen zijn ondermeer de plaatsing, dewelke een bredere
toegangsweg noodzaakt met meer zichtbare littekens tot gevolg.
Een tweede nadeel is dat bij vaststellen van lekkage onverwijld de
prothese dient verwijderd te worden, om potentiële ontsteking te
voorkomen en over te gaan tot een systematische vervanging van
de prothese bij de minste twijfel.
Eén van de meest recente ontwikkelingen zijn de prothesen
dewelke een zogenaamd anatomisch profiel hebben. Hun
zogenaamde “druppel” vorm lijkt meer op de natuurlijke
welving van de borst dan de traditionele implantaten. Wat
betreft het gegeven volume beschikken we over 3 hoogten en
3 verschillende projecties. Op deze manier komen we tot

9combinaties die ons de mogelijkheid geven om zich aan te
passen aan nagenoeg alle situaties, maar de inplanting is des te
meer delicater.
De techniek :
De incisieplaats wordt gekozen in weinig zichtbare zones:
peri-areolair ( hemi-circulaire incisie), langs de onderrand van
het tepelhof, paramammair (gesitueerd in de borstplooi) of
axillair. Deze laatste werd bijna verlaten gezien enkele belangrijke
nadelen : gevaar voor migratie van implant (naar de axilla),
een verhoogd risico op bacteriële besmetting en het feit dat het
niet mogelijk is het implant te vervangen via deze zelfde
toegangsweg.
Het implant wordt geplaatst posterieur van de borstklier
(anterieur van de pectoralis major) als deze voldoende groot is
en op voorwaarde dat de patiënte niet te mager is. Dit is
eveneens de beste plaats in geval van een verzakking (ptose)
geassocieerd aan een hypertrofie. Indien er te weinig weefsel
voorhanden is wordt de prothese het best geplaatst posterieur
van de pectoralis major.
Mogelijke problemen nadien :
- Vroegtijdige migratie van het implant met mogelijkheid tot
asymmetrie.
- Sereuze vochtuitstotingen.
- Sensibiliteitsstoornissen ter hoogte van de tepel – tepelhof;
patiënten dienen hiervan op voorhand verwittigd te worden.
- Hematomen (rapportering van 0,5 tot 3%).
- Infectieuze problemen (minder dan 1 tot 2,2% volgens
verschillende auteurs).
vóór
na
Vóór en na plaatsing
van borstimplantaten
(geprofileerde prothese
van 220 gr)
Tijdschrift van de europa ziekenhuizen
Frequent gestelde vragen (FAQ).
- Is borstvoeding nog toegelaten na het plaatsen van een
borstimplant ?
Ja, borstvoeding is geen contra-indicatie na borstvergrotingschirurgie.
- Bestaat er een risico in het nemen van het vliegtuig of het
duiken ?
Neen, de inhoud van de prothese staat niet onder spanning
en bovendien is de wand zeer elastisch en wordt de druk
verdeeld.
- Is er meer risico op borstkanker na borstvergrotingschirurgie ?
Neen, geen enkele studie heeft, tot op heden, een
verhoogd risico van borstkanker aangetoond bij deze
patiënten. Daarentegen, door de aanwezigheid van
prothesen wordt de interpretatie van een mammografie
bemoeilijkt gezien de radio-opaciteit van de silicone.
Echografie en kernspintomografie (NMR) zijn bijgevolg
de voorkeursonderzoeken.
- Welke is het gemiddeld gewicht van de gebruikte prothesen ?
Dit hangt uiteraard af van de gestalte, de grootte van de
borsten en de wensen van de patiënte. Normaal varieert dit
van 180 tot 300 g met bijvoorbeeld een gamma dat zich
uitstrekt tussen de 125 tot 475 g voor anatomische prothesen
van MC GHAN.
De mammopexie :
Normale borsten gaan wat uitzakken met de jaren gezien de
gravitatie en het normale verouderingsproces.
De borst wordt enkel ondersteund door de huid en een
fibreuze band met name het ligament van COOPER; er zijn
immers geen spieren die de borsten ondersteunen. Meer
specifiek zijn de dikte en de kwaliteit van de huid belangrijk
voor de natuurlijke ophanging van de borst. De welvingskwaliteit
van de huid kan veranderen naargelang de leeftijd,
gewichtstoename, moederschap, hormonale invloeden
(cyclus), … In een aantal gevallen vertoont de huid striemen
die een uiting kunnen zijn van diepe scheuren van de huid.
Het verlies van huidelasticiteit en volume van de borst dragen
in belangrijke mate bij tot ptose (verzakking).
nr 2 april 2003 | 19

DOSSIER
ESTHETIC IN HEALTH
Techniek :
Het doel van de ingreep is het zogenaamde tepel - tepelhof
complex naar boven te halen om de borsten hun natuurlijke
welving terug te geven. De grootte van de littekens wordt
bepaald door de graad van verzakking. De littekens zijn
peri-areolair, paramammair (borstplooi) alsook een verticale
dewelke beide horizontale littekens verbindt.
Mogelijke problemen nadien :
- Hematomen en infectieuze problemen.
- Teveel aan littekenweefsel.
- Borstasymmetrie.
- Sensibiliteitsstoornissen thv de tepel.
vóór na
Frequent
gestelde vragen (FAQ) :
een patiënte :
vóór en na mammopexie
- Is het effect van een mammoplexie blijvend ?
Neen, zelfs al kunnen we een effect op lange termijn verwachten,
de borsten ondergaan dezelfde gravitatiekrachten als
voorheen.
- Zal borstvoeding nog steeds mogelijk zijn ?
Ja, met eventuele uitzondering van uitgebreide ingrepen
van belangrijke verzakkingen.
- Kunnen aangepaste oefeningen, koud water douche, … de
borstwand versterken ?
Neen.
De borstverkleining
Het betreft een zeer frequente vraag.
In tegenstelling tot de twee voorgaande ingrepen wordt hier
een deel van de kosten terugbetaald door de mutualiteiten.
Een te grote buste gaat vaak gepaard met klachten als nekpijn,
pijn ter hoogte van rug of schouders, mastodynie, pijnen aan de
borsten, maceratie tot infectie van de borstplooi, ongemakken
tijdens sportactiviteiten alsook bij het aankleden etc.
20 | nr 2 april 2003
Dit verklaart de hoge tevredenheidsgraad bij deze patiënten
na de ingreep ondanks de residuele littekens.
In een meerderheid van de gepubliceerde studies zou meer
dan 95% van deze patiënten de chirurgie overdoen ; meer nog, ze
aanbevelen aan anderen.
Er bestaan verscheidene technieken. Zonder deze in detail te
willen bespreken bestaat het principe erin de verzakking van het
tepelhof te corrigeren en het parenchymvolume te reduceren. De
littekens vinden we terug op dezelfde plaatsen als bij de
mammopexie, doch zijn uitgebreider. De complicaties zijn
gelijkaardig.
Frequent gestelde vragen (FAQ) :
- Vanaf welke leeftijd kan men deze interventie overwegen ?
Idealiter van zodra het borstvolume stabiel geworden is, dit
is enkele jaren na de puberteit.
- Is borstvoeding nog mogelijk na een borstverkleining ?
Dit is controversieel. Dit hangt af van de graad van de
borstverkleining alsook van de toegepaste techniek, het
beste licht men de patiënte in over deze controverse. In
ieder geval slechts één jaar na de interventie (buiten
zwangerschap).
- Wat zijn de risico’s op borstkanker ?
Ook dit is controversieel. Het is niet zeker dat patiënten die
een borstverkleining ondergaan meer risico hebben op een
ontwikkeling van een mammaire neoplasie. Sommige
studies hebben uitgewezen dat een verkleining van het
borstvolume het risico kan verminderen (een relatief risico
van 0.6 – 0.7 met betrekking tot de controlegroepen). Dit
valt makkelijk te verklaren aangezien we immers de
hoeveelheid actief borstklierweefsel verminderen (en
bijgevolg ook het relatieve risico). Tenslotte, werd in een
retrospectieve reeks van 5008 borstverkleiningen bij 0.4 %
van de patiënten een borstneo per-operatief vastgesteld.
vóór na
Patiënte vóór en na borstverkleining
(vroegtijdig resultaat met erythemateuze littekens)

vóór
na
Historiek :
Lipo-aspiratie
van de heupen
(- 500 cc./kant).
De eerste liposuctie werd waarschijnlijk uitgevoerd in 1921
door Dujarrier. Zijn patiënte was een ballerina die lokale vetophopingen
ter hoogte van de knieën vertoonde… Tijdens de
procedure werd de arteria femoralis geperforeerd en deze
poging eindigde met een meer radicale chirurgie : de amputatie.
Dit heeft de geestdrift van de chirurgen, voor de komende jaren,
getemperd. Meer dan een halve eeuw later, in 1977, ontwikkelde
de fransman Illouz een geschikt instrument en legde daarmee de
basis van de moderne lipo-aspiratie. Het instrument bestond uit
een fijne canule met een soepel uiteinde, verbonden met een
krachtig zuiginstrument. Dit instrument laat toe de vasculonerveuze
structuren te sparen en een uitgebreide loslating van
de huid te vermijden. De techniek werd verder ontwikkeld met
toevoeging van ondermeer de hydrotomie en later ultrasone
geluidsgolven. De hydrotomie bestaat uit een voorafgaande
infiltratie van het vetweefsel met een adrenaline oplossing. Later
kwam de liposuctie geassisteerd door geluidsgolven. Dit principe
bestaat erin de energie opgewekt door ultrageluidsgolven te
gebruiken om de adipocyten te vernietigen door “cavitatie of
holtevorming ” en op die manier het vet te emulcifiëren en
vervolgens te aspireren. Omwille van de veelvuldige complicaties
werd deze techniek quasi volledig verlaten, zodat er slechts
enkele indicaties overblijven.
Indicaties :
Dit is elke vorm van een lokale vetophoping. De meer veralgemeende
vetophoping (obesitas) is geen indicatie en zelfs gecontraïndiceerd
gezien de belangrijke operatieve risico’s en de bovendien
vaak teleurstellende resultaten. Liposuctie is geen afslankkuur voor
zwaarlijvigen. Een lokale vetophoping bevat steatoma, die gelokaliseerd
zijn onder de fascia superficialis. Hun eigen specifiek metabolisme
maakt hen weerstandig tegen elke vermageringskuur. Illouz
stelt dat het verliezen van 1kg van dit “ingesloten” vet, betekent dat
men algemeen 6 kg moet vermageren. Ook omgekeerd zal de
minste gewichtstoename vooral een weerslag hebben op de
steatoma en oorzaak zijn van latere misvormingen. Bij vrouwen
komen deze steatoma voornamelijk voor ter hoogte van de trochanters
(klassiek ruitersbroekje), boven de crista iliacae, aan de interne
zijde van de knieën, en ter hoogte van de hypogastrische regio van
de buikwand. Deze steatoma zijn het doelwit van de lipo-aspiratie.
De beoordeling van de kwaliteit van de overliggende huid is heel
belangrijk. Wanneer de huid te fijn of te weinig elastisch is, limiteert
deze immers de hoeveelheid vetweefsel die kan geaspireerd
worden, met het risico op huidonregelmatigheden.
Tijdschrift van de europa ziekenhuizen
De liposculptuur
Dr Gaëtan Willemart
Plastische, Esthetische en Reconstructieve heelkunde
Sites St.-Elisabeth - 2 Alice
Mogelijke complicaties :
Er zijn twee groepen complicaties, de algemene heelkundige
complicaties ( trombo-embolie, infectie, etc.) en de meer specifieke
complicaties eigen aan de ingreep zelf. Dit zijn onder andere :
voorkomen van onregelmatigheden en asymmetrie ter hoogte
van de huid, de zogenaamde vochtophopingen van Morel-
Lavallée (seromen ter hoogte van de loslatingsruimte).
Frequent gestelde vragen zijn (FAQ) :
- Wat is ‘cellulitis’ ?
In feite is deze term onjuist, mits het hier noch om een ontsteking
noch om een infectie gaat.Het is daarom beter te spreken
over het aspect sinaasappelhuid.Het subcutane vet bestaat uit
kleine vetlobuli, gescheiden door bindweefselsepta: het
zogenaamde retinaculum cutis. Deze fibreuze septa zorgen
voor de verticale verbinding tussen de huid en de fascia
superficialis. Deze ‘sinaasappelhuid’ is bijgevolg te wijten aan
een stuwing ter hoogte van de vetkamertjes. Deze oppervlakkige
ophoping is toegankelijk voor de endermologie®.
- Biedt de lipo-aspiratie een oplossing voor cellulitis ?
Neen, cellulitis betreft immers het oppervlakkige vet,
gesitueerd tussen de huid en de fascia superficialis. Deze
dient gerespecteerd te worden, met het risico op necrose of
huidonregelmatigheden.
- Kunnen vetcellen, eens geaspireerd, regenereren ?
Neen, het aantal adipocyten is normaal vastgelegd na de
puberteit, gezien deze zich normaal niet meer vermenigvuldigen
op volwassen leeftijd. Uiteraard is het toenemen van
volume aan individuele adipocyten nog steeds mogelijk - een
hypertrofie van de vetcellen - en dit gebeurt in verhouding met
de gewichtstoename.
- Wat is de hoeveelheid vet die aan elke zijde geaspireerd wordt,
bij een klassieke ruitersbroek ?
Deze varieert tussen de 200 en de 800 cc.
- Kan een lipoom (=vetgezwel) behandeld worden door middel
van lipo-aspiratie ?
Neen. Zijn specifieke structuur maakt een verwijdering door
middel van deze techniek moeilijk, en bovendien verhindert
dit het noodzakelijke anatomo-pathologisch onderzoek.
nr 2 april 2003 | 21

DOSSIER
ESTHETIC IN HEALTH
De huidige technieken op esthetisch vlak en de
persoonlijke programma’s geven de patiënten de kans om te
genieten van een moment van ontspanning, en hun zelfvertrouwen
terug te winnen. Het luisterend oor van de schoonheidsspecialiste
kan van onschatbare waarde zijn, vooral voor
patiënten die een zware therapie, zoals chemotherapie,
moeten ondergaan.
Het centrum stelt gelaatsverzorgingen voor, aangepast
aan elk huidtype, en beantwoordend aan specifieke problemen
(couperose, acné, …), chemische peelings met fruitzuren,
alsook lichaamsverzorging en ontspannende massages van de
voetzool of de rug.
Een afslankingsprogramma, met sessies endermologie® en
aangepaste massages, is eveneens beschikbaar.
22 | nr 2 april 2003
Schoonheidsverzorging
Vanessa Tonnoir
Schoonheidsspecialiste
Esthetic in Health
Site 2 Alice Tel. : 02/373.47.04
Het schoonheidsverzorgings centrum " ESTHETIC in HEALTH ", gelegen op
de site 2 Alice, geeft advies en specifieke behandelingen, zowel aan
gezonde als aan zieke patiënten.
De zorgen worden verstrekt in een aangepast kader of kunnen ook in de
kamer gebeuren, indien de patiënt zich niet kan verplaatsen.
De " gepersonaliseerde corrigerende make-up " bekleedt
eveneens een belangrijke plaats in dit centrum. Deze kan
toegepast worden na een laserbehandeling, wanneer de
patiënt een purpura of een overbeharing wenst te camoufleren.
Het kan eveneens helpen wanneer het gelaat littekens,
brandwonden, acné, vitiligo of psoriasis vertoont. De patiënt
krijgt een fiche die, stap na stap, de behandeling omschrijft.
Er wordt enkel gebruik gemaakt van farmaceutische
kwaliteitsprodukten, specifiek ontworpen voor gevoelige huid.
In januari 2003 vond het eerste atelier “corrigerende
make-up”plaats. Dit gaat voortaan één maal per maand door en
stelt camouflagetechnieken voor of eenvoudig gepersonaliseerde
hulp aan iedereen die wenst te leren hoe zich op een
aangename manier op te maken.

Endermologie® is een techniek bij
uitstek die gebruikt wordt om
sinaasappelhuid te lijf te gaan en
om het lichaam opnieuw vorm te
geven. Het principe is eenvoudig :
het apparaat CELLU M6®‚ IP
grijpt de cutane plooi om deze
op te rollen en los te laten. Deze
techniek stimuleert de bloed- en
lymfecirculatie, verstevigt en bevordert de eliminatie van toxines.
Tijdschrift van de europa ziekenhuizen
De vascularisatie wordt bevorderd en de vetcellen worden vrijgemaakt. De fysiologische drainage wordt aldus hersteld.
De behandeling duurt ongeveer 15 weken, aan een frequentie van 2 maal per week. Een onderhoudsbehandeling wordt
aangeraden en dit 1 maal per maand. Om doeltreffend te zijn dient deze behandeling deel uit te maken van een globaal
programma : toezicht op de voeding en regelmatig sporten.
Andere indicaties zijn :
- LYMFOLOGIE : vermindert de weefselfibrose bij lymfoedeem
en bevordert de drainage van vocht vb: oedeem onderste
ledematen.
- FLEBOLOGIE :verzekert een drainage en werkt op de weefselstructuren
vb: zware benen, chronische aderproblemen.
- GEVOLGEN NA CHIRURGISCHE INGREEP : vb anomalieën bij
littekenvorming, residuele oedemen, hematomen, ecchymosen.
- BRANDWONDEN EN LITTEKENS : laat het herstel van de
functionele mobiliteit toe, alsook de soepelheid van de cutane
weefsels. vb : posttraumatische fibrose, huidtransplantatie,
keloïden.
- TRAUMATOLOGIE : vermindert het oedeem, vermindert de pijn
en de stijfheid, en werkt op littekenweefsels.
Endermologie®
Patricia Van Frachen
Françoise Kaeckenbeek
Kine-endermologie®
Esthetic in Health
Site 2 Alice Tel. : 02/373.47.04
Contra indicaties en grenzen
Kanker, infectie, hernia, flebitis, spataders, angioma,
huiduitslag, medicatie (anticoagulantia en corticoïden)
zwangerschap (op doktersadvies).
nr 2 april 2003 | 23

DOSSIER
ESTHETIC IN HEALTH
Conventionele
veneuze chirurgie
en Esthetiek
Vandaag de dag proberen alle chirurgische disciplines het
esthetisch effect van een ingreep zoveel mogelijk te
beperken. De veneuze chirurgie dient dus ook deze gevolgen
te minimaliseren.
Elke patiënt met varices dient een Duplex-onderzoek van
het veneus netwerk van de onderste ledematen te ondergaan
om op deze manier een veneuze CARTOGRAFIE te bekomen.
Dit onderzoek spoort de “lekken” op van het diepliggend en
oppervlakkig veneus netwerk.
24 | nr 2 april 2003
Dr Yvan Leclef
Vasculair chirurg
Sites St.-Elisabeth - 2 Alices
De klacht van de patiënt die een vasculair chirurg raadpleegt voor
een spataderprobleem, is vaak slechts een cosmetisch bezwaar.
Wordt dus onderzocht :
- De doorgankelijkheid en continentie van het diep veneus
netwerk
- De niveau’s waar het oppervlakkig systeem is ingeplant op het
diep veneus systeem :
- crosse van de vena,
- saphena magna en parva,
- saphena accessoria,
- circonflexe venen,
- venen afkomstig uit het kleine bekken,
- venen van Giacomini.
- De doorgankelijkheid en continentie van crosse van saphena
magna en parva.
- De juiste localisatie van de insufficiënte perforanten.
Deze veneuze cartografie, onontbeerlijk voor het uitwerken van
een heelkundige strategie, laat toe, op een zeer nauwkeurige
manier, de localisatie van de incisies voor het “strippen” van de
insufficiënte aders te voorzien. Bij voorkeur worden deze plaatsen
gekozen ter hoogte van huidplooien. Bovendien laat de preoperatieve
plaatsbepaling van de te verwijderen aders toe, de
insneden tot enkele millimeters te beperken.Al de grotere insneden
worden vervolgens zorgvuldig intradermaal gehecht, zodanig dat
ze na enkele maanden als het ware niet meer zichtbaar zijn.
Deze veneuze cartografie van de onderste ledematen is niet
enkel nuttig voor de plaatsbepaling van de insneden waar de
aders op de meest esthetische wijze kunnen worden
weggehaald. Ze biedt eveneens de mogelijkheid om nauwkeurig
na te gaan welke segmenten van de saphena onaangetast
zijn, met de bedoeling om een maximale lengte van de stamader
te sparen. Deze kan in latere omstandigheden nog nuttig blijken
met het oog op overbruggingen (coronair of perifeer).

We proberen onderhuids zo weinig mogelijk schade toe te
brengen om bijgevolg het optreden van zogenaamde “MATING”
zones (nieuwe variceuze netwerken) te voorkomen. Hiervoor
gebeurt systematisch de stripping van de vena saphena magna
door de zogenaamde ‘eversiestripping’ (het binnenste buiten
keren van de ader).De onderhuidse schade zal dan beperkt blijven
tot de diameter van het vat, met bijkomend voordeel dat de
zenuw, die pal naast het bloedvat loopt, niet getraumatiseerd kan
worden. Het vermijdt dus postoperatieve gevoelsstoornissen. Alle
insufficiënte plaatsen, verantwoordelijk van spataderen kunnen
dus,dank zij deze cartografie zeer nauwkeurig worden behandeld.
Zo worden recidieven op lange tot middellange termijn op een
optimale manier beperkt.
De kleine variceuze kluwens worden verwijderd door
middel van de Müller techniek aan de hand van micro-insneden
van één à twee millimeters en met behulp van haken. Deze
kleine incisies worden met steristrips gesloten en laten op
termijn geen zichtbaar litteken achter.
Deze weliswaar arbeidsintensieve techniek biedt de mogelijkheid
om een complete extirpatie van het variceus netwerk toe
te laten tot teleangiectasieën van 1 a 1,5 mm diameter. Enkel
de varicositeiten en teleangiectasieën zijn niet geschikt voor deze
techniek. Deze laatsten zijn dan weer geschikt voor een
conventionele sclerotherapie of een LASER behandeling.
De Müller tehniek, zoals deze in onze instelling wordt
toegepast, omvat het echografisch bilan, de stripping (meestal
door eversietechniek) en het verwijderen van variceuze kluwens
door middel van micro-incisies en haken. Deze behandeling
wordt dus als volgt gekarakteriseerd :
- hemodynamisch,
- volledig,
- minimaal traumatiserend,
- conservatief van een maximaal aantal stamaders,
- esthetisch.
Deze gebeurt op ambulante basis in onze ‘one day’afdeling, welke
een onmiddellijke mobilisatie van de patiënten toelaat, waardoor
de kans op trombose of embolen vanzelfsprekend afneemt.
www.europaziekenhuizen.be
Groenveldstraat 15
3001 Leuven
Tél. : 016/29.87.50
sales.be@gambro.com
CYBER
OSCOOP
Tijdschrift van de europa ziekenhuizen | 25

In electro veritas
Een zeer verdachte syncope
Mw P.C. is 32 jaar oud. Ze werd verwezen naar de raadpleging ritmologie door haar neuroloog.
Ze heeft meerdere syncopes gedaan waarvan de laatste meer dan 1 minuut heeft geduurd en, volgens getuigen, gepaard ging met
tonisch-clonische bewegingen. Het volledig neurologisch bilan, zowel klinisch als radiologisch met CT- en NMR scan van de hersenen,
was volledig normaal. Meerdere EEG onderzoeken, inbegrepen langdurige ambulante registratie, werden uitgevoerd en waren normaal.
Een volledig laboratorium onderzoek in het bijzonder naar glycemiestoornissen bleef zonder bijzonderheden evenals een cardiaal
onderzoek met echo-cardiografie en echo-doppler van de carotiden.
Door de huisarts werd nog een 24 uur Holter monitoring aangevraagd waarbij eveneens normale bevindingen.
ZEER SUGGESTIEVE ANAMNESE
Mw P.C. is een sympathieke, alerte en actieve jonge dame.
Zowel op professioneel als op socio-affectief vlak lijkt zij evenwichtig.
Zij heeft twee kinderen, is in goede gezondheid, heeft geen
relationele problemen en houdt van haar beroep. Haar medisch
dossier is zonder bijzondere antecedenten en er zijn geen cardiovasculaire
risicofactoren. De familiale anamnese is volledig banaal.
Bij de gerichte ondervraging evenwel, zijn er klassieke
symptomen die een aandachtig oor niet ontgaan :
- Van kinds af verdraagt ze niet lang wachten op publieke plaatsen
of in een zeer warme omgeving. Zij herinnert zich een syncope in
de mis bij de geur van wierook.
- Tijdens haar jeugd op school heeft ze artsen geraadpleegd voor
presyncopale aanvallen door “hypoglycemie” waarbij haar werd
aangeraden een gesuikerde soda te drinken en kon men
“bloeddrukval” documenteren.
- Zij herinnert zich bij herhaling lage bloeddrukken waarvoor zelfs
tijdelijk Effortil® werd ingenomen.
- Zij heeft nooit aan competitiesport gedaan maar aan de universiteit
maakte ze deel uit van de volleybalploeg waarbij ze nooit
problemen ondervond, enkel na vrij ruwe inspanningen kende ze
periodes van bleek worden met vertigo en misselijkheid waarvoor
ze zich 1 à 2 minuten stevig diende vast te houden en vooral
diende te vermijden onmiddellijk een te warme douche te nemen
omdat dit de malaises vaak verergerde.
- Tijdens griepperiodes of haar menstruaties is ze vaak zeer bleek
en ondervindt gemakkelijk bloeddrukdalingen.
- Zij eet gezond maar neemt weinig zout, gezien ze noch in de
keuken noch aan tafel iets bijvoegt.
- Hoewel ze beseft dat het ten zeerste wordt aangeraden, drinkt ze
relatief weinig en ondanks haar belangrijke fysische activiteiten
bereikt ze amper een vochtinname van 1 liter drank in normale
dagdagelijkse omstandigheden.
26 | nr 2 april 2003
Dr Bernard Deruyter
Cardioloog – Ritmoloog
Sites St.-Elisabeth - 2 Alices
- Haar malaises bestaan reeds lang. Ze kent zeer goed de omstandigheden
die ze uitlokken: wachten in de rij, warme omgeving,
onaangename geuren, lang rechtstaan, periodes rond de maaltijden,nervositeit
of “plots stoppen van zware inspanningen”.Zij kent
deze omstandigheden en probeert “te vechten” tegen de klassieke
prodromen ze tracht zich neer te zetten en weg te vluchten
naar een frissere omgeving. Meestal slaagt ze hierin maar toch..
De malaises komen de laatste tijd meer frekwent voor en
tweemaal heeft het geleid tot een val met kort bewustzijnsverlies.
Als allereerste tekens is er de indruk dat het hart “op hol”slaat zoals
bij hardlopen. Na de val komt ze evenwel zeer snel terug bij haar
bewustzijn maar is ze bleek, nauseus en bedekt door koud zweet.
- De recente spectaculaire episode die aanleiding heeft gegeven
tot het oproepen van de MUG en de opname op de spoedgevallendienst
met het aanvullend volledig neurologisch bilan, was
evenwel zonder prodromen en had patiënte zich verwond in het
gelaat door een val tegen de toonbank van de winkel waar ze
wachtte voor het betalen van haar aankopen. Met uitzondering
van enkele periodes van diarree in de dagen vooraf, had patiënte
zich op dat moment in zeer goede algemene toestand gevoeld.
KLINISCH ONDERZOEK
Gestalte : 164 cm Gewicht : 54 Kg
Bloeddruk liggend : 100/65 Bloeddruk rechtstaand : 115/65.
geen verschil links-rechts.
Hartfrekwentie liggend : 66/’ hartfrekwentie rechtstaand : 70/’
Cardio-pulmonaal onderzoek is normaal. De conjunctiva zijn
normaal gekleurd en er zijn geen klinische tekens van dehydratatie.
De schildklier is niet palpeerbaar.
12 AFLEIDINGEN ELECTROCARDIOGRAM IN RUST
Regelmatig sinusritme met frekwentie 62/’
Normale AV geleiding. Geen repolarisatiestoornissen.
Conclusie : normaal.

DISCUSSIE
De anamnese is bewust zeer uitvoering met zeer typische
klachten waardoor de diagnose bijna vanzelfsprekend is, vooral bij
deze jonge patiënte waar de uitgebreide technische onderzoekingen
voor het ritmologisch advies reeds geruststellend waren. Een
TILT TEST werd aan Mw. P.C. voorgesteld :
- Normaal neurologisch bilan.
- Afwezigheid van cardiale pathologie op basis van EKG, Echo en
Holter.
- Voorgeschiedenis van malaises in omstandigheden van
“vasotonie”.
- Prodromen (warmte, visusstoornissen, nausea en palpitaties).
- Omstandigheden (rechtopstaand, warmte, rond maaltijden,
“stress” in de brede betekenis van het woord…, geuren,
nervositeit, enz…).
TILT TEST
De test wordt uitgevoerd in een rustige omgeving bij een
patiënte die ongeveer 4 uur nuchter is. De kamertemperatuur
bedraagt 22°C en de verlichting is gedimd, patiënte wordt vastgemaakt
op de kanteltafel (om het vallen te vermijden bij een syncope)
en een niet-invasieve monitoring van bloeddruk en electrocardiogram
worden aangelegd. Na stabilisatie van bloeddruk en hartfrekwentie
parameters wordt de tafel traagjes gekanteld in een hoek
van 60° – 70°.Nu is de test gestart en in het verder verloop wordt aan
de patiënte gevraagd alle symptomen onmiddellijk mede te delen.
Er treden eerst voorbijgaande en weinig specifieke veranderingen
op, tekens van aanpassing aan de orthostatische toestand en de
stress van positieverandering: lichte polsversnelling tot 80/’ en licht
genepen bloeddruk van 99/66 mmHg. In de volgende 15 minuten
blijven de parameters stabiel en blijft patiënte volledig klachtenvrij.
Plots treden er dan veranderingen van de hartfrekwentie op met
sinusale versnellingen tot 110/min, snel opnieuw terugvallend naar
het basisritme rond de 70/min. De bloeddruk blijft stabiel zelfs iets
BD 198/74
Tonische-clonische beweging
ASYSTOLIE (30 secondes)
Hartmassage
BD 109/61
Bewust Syncope
Bewust BD 70/?
Tijdschrift van de europa ziekenhuizen
superieur aan de beginwaarde van 120 mmHg systolisch. Patiënte
blijft klachtenvrij maar geeuwt meerdere malen, een teken voor de
observator van een wisselende vagale tonus. Op het EKG is er een
stabiele AV conductie en enkel een fluctuerend sinusritme. Op de
16de minuut, voelt de patiënte plots “een buitengewone” malaise,
een indruk van warmtegevoel en het hart dat bonkte. Op dat
moment waren haar parameters: bloeddruk 110/65 mmHg en
hartfrekwentie 80/minuut. Onmiddellijk daarna, zonder enige
voorafgaande vertraging, toont het electrocardiogram een sinusale
asystolie en, na een korte klacht, verliest ze brutaal het bewustzijn.
De test wordt gestopt door onmiddellijk de tafel in horizontale
positie te plaatsen. De patiënte vertoont enkele “convulsieve”
bewegingen. Het EKG toont nog gedurende enkele seconden (cfr
tracé) een vlakke lijn en hervat dan met een regelmatig sinusritme.
De patiënte komt terug bij bewustzijn en, zeer bleek, realiseert ze
zich nauwelijks dat ze het bewustzijn heeft verloren. Zij haast zich
ons te vertellen dat de malaise in alle opzichten gelijkt op wat ze
goed kent en dat, indien het mogelijk was geweest, ze zich had
neergelegd bij het begin van de malaise. De Tilt test wordt geprotokoleerd
als positief zonder provocatie met een belangrijke cardioplegische
component.
TE ONTHOUDEN : DE VASOVAGALE MALAISE
IN DE DAGELIJKSE PRAKTIJK VAN DE HUISARTS
• De vasovagale malaise kan zich als een presyncope of echte syncope
manifesteren. Er is een excellente prognose behalve soms met de
gevolgen van de val.
• Kan de oorzaak zijn van een echte brutale syncope zonder enig
prodroom (men spreekt dan van een maligne vagale syncope).
• Wanneer er prodromen zijn, zijn zij zeer vaak typisch en het gevolg van
fluctuaties in de adrenalinespiegel / vagale tonus : palpitaties,
visusstoornissen, nausea, warmte opwellingen…
• Vaak is er een lange voorgeschiedenis van vagotonie.
• De patiënte is vaak in goede gezondheid en het algemeen cardiologisch
en neurologisch bilan zijn normaal.
• De voornaamste hypothese is deze van de baroreceptoren : er wordt
een onaangepaste adrenerge hypertonie waargenomen door de
baroreceptorcellen C van de ventrikels en een “vagale rem” wordt
uitgestuurd door de hersenen waardoor het effekt bij de meeste
patiënten vasoplegisch is (bloeddrukval) of cardio-inhibitorisch
(bradycardie). Pseudo-epileptische bewegingen kunnen optreden.
• Rechtstaande, of op zijn minst een zittende positie, lokt de klachten of
verzwaart de symptomen.Vaak is er een digestieve context.
• Het horizontaal plaatsen met de benen in de hoogte maakt een einde
aan de malaise.
• Er is een belangrijke rol van de echte of relatieve hypovolemie (weinig
drinken, dieet beperkt in zout, maar ook veneuze insufficiëntie, vasodilatatoren,
alkohol, en neuropathie van de onderste ledematen).
• De betablokkers hebben hun efficiëntie bij bepaalde gevallen bewezen
maar, in geval van verlengde cardio-inhibitorische respons, moet
gedacht worden aan een onderliggend sinusknooplijden en moeten ze
met enige voorzichtigheid worden gebruikt.
• Episodes van junctioneel ritme zijn niet uitzonderlijk in gevallen van
vagale hypertonie.
• De Tilt test is zeer nuttig in de diagnostiek van onverklaarbare syncopes
maar bezit vooral de therapeutische mogelijkheden “per se” : repetitief
uitgevoerd kan hij helpen bij een progressieve “reëducatie”,waarbij de
malaises steeds later optreden in rechtstaande positie. Deze techniek
genaamd “Tilt Training”wordt meestal opgestart in een hospitaalmilieu
met de hulp van gespecialiseerde kinesitherapeuten en vervolgens
thuis verder ingeoefend.
nr 2 april 2003 | 27

Voel je
goed in je vel
Bacteriële Dermohypodermitis
of cellulitis
Het is op de raadpleging
dermatologie dat de diagnose
van BDH of bacteriële dermohypodermitis
gesteld wordt.
Het gaat hier over een diepe
ontsteking van de huid, welke
alle kenmerken vertoont van
erysipelas, doch zonder perifere
uitpuilende wand.
Als behandeling werd een
antibiotherapie voorgesteld
gedurende 15 dagen samen
met lokale ontsmetting van de
wonde.
Een antitetanos rappel bleek
niet nodig daar de vorige minder dan 5 jaar geleden gedaan werd.
De oorzaak van deze infectie is het binnendringen van bacteriën
via de heelkundige sutuur. Achtereenvolgens verdubbelen de
bacteriën zich lokaal in de dermis en sub cutis.
De meest voorkomende oorzaken van BDH zijn streptokokken.
Andere bacteriën kunnen ook nog cellulitis (" erysipelos-like ")
veroorzaken : stafylokokken, haemophilus influenza…
Wat te doen ?
- diagnose stellen van BDH/erysipelas om de niet-bacteriële
oorzaken van inflammatoir oedeem (beginnende zona, akuut
eczeem) uit te sluiten.
- een ingangspoort zoeken,meestal zeer kleine fissuur.
- mogelijke locoregionale oorzaken onderzoeken (hinder bij
lymfeterugkeer, littekens van heelkundige ingreep,...).
- proberen de kiem te identificeren. Praktisch is dit heel vaak
onmogelijk door het ontbreken van gevoeligheid of laattijdige
Casus van Dr Véronique Van Den Haute
Dermatologe
Sites St.-Elisabeth – 2 Alice
Een patiënte van 38 jaar, kleuterleidster, wordt dringend op raadpleging dermatologie gezien voor uitgebreide oedemateuze
plaque ter hoogte van de rechter hemifacies en homolateraal in de hals, progressief uitlopend naar de controlaterale hemifacies.
Deze plaque vertoont kenmerken van oedeem, erytheem, pijn, infiltratie en warmte. In de anamnese vernemen we dat de patiënte
3dagen voordien van de trappen viel in de instelling waar ze werkt. Enkele uren later werd een sutuur verricht ter hoogte van de
wonde aan het rechter bovenste ooglid. Geen enkele lokale noch algemene behandeling werd voorgeschreven. ‘s Anderendaags
stelt de patiënte een palpebraal oedeem en een beginnend erytheem vast, gepaard gaand met koude rillingen. Zij richt zich tot een
spoedgevallendienst waar pijnstillers (Dafalgan® - Nurofen®) voorgeschreven worden. Erytheem, oedeem, pijn, koorts en rillingen
nemen toe na enkele uren.
28 | nr 2 april 2003
Evolutie :
Dienst Dermatologie
Sites St.-Elisabeth en 2 Alice
tel. : 02/373.17.20 - 02/373.47.04
Dr Véronique Van Den Haute
Dr Francis Aupaix
Dr Geneviève Philippart
non-positiviteit van de
bacteriologische onderzoeken.
Hemokulturen en
afnames van de ingangspoort
of de bullae zijn soms
noodzakelijk als bullae en
purpura optreden.
-zeker zijn dat er geen
ernstige tekens voorkomen
(overgang naar een vorm van
necrose).
In de meeste gevallen geneest BDH vlug onder antistreptokokken
antibiotherapie. Volledige genezing wordt bekomen na
10 à 15 dagen.
Doch, de aanhoudende koorts en/of uitbreiding van lokale
kenmerken na enkele dagen behandeling wijzen op een slecht
aangepaste antibiotherapie of op een bacteriële weerstand.
Deze patiënten moeten uiteraard aandachtig gevolgd
worden, zowel lokaal als algemeen.
Site St.-Michiel
tel. 02/737.84.55
Dr Béatrice Follet
Dr Anne-Françoise Leclerc
Dr Isabelle Tromme

Waarvoor dient
deze trukkendoos?
Dr Véronique Van Den Haute
Esthetic in Health
Lasers (light amplification by stimulated
emission of radiation) zijn bijzondere
lichtbronnen door hun directiviteit, hun
monochromaticiteit en hun mogelijkheid
om een aanzienlijk krachtige energie uit te
stralen gedurende een zeer korte periode.
Lasers kunnen werken op ononderbroken
wijze (constante kracht) of op gepulseerde
wijze (korte periodes van uitzending).
De effecten die teweeggebracht worden op
de weefsels zijn verschillend naargelang de
wijze van uitstraling. Lasers die ononderbroken
of gedurende enkele milliseconden
uitzenden brengen thermische effecten
teweeg. Lasers die micro- of nanoseconden
uitzenden brengen mechanische effecten
teweeg.
Het thermisch effect dat lasers teweegbrengen
op biologische weefsels, wordt bekomen
door omzetting van licht in warmte, door
verplaatsing van de warmte en door een
weefselreactie gepaard gaand met de
temperatuur en de duur van opwarming.
Indien de uitstralingsduur kleiner is dan de
karakteristieke opwarmingstijd van het
Tijdschrift van de europa ziekenhuizen
weefsel, wordt een thermische afzondering op gang gebracht
met ophoping van warmte en explosieve verstuiving van het doelwit
(= mechanisch effect).
Dit is het mechanisme dat op gang wordt gebracht in de selectieve
fotothermolyse met de PHOTODERM® (MULTILIGHT / VASCULIGHT –
ESC sharplan) die de IPL (Intense Pulsed Light) combineert met de
technologie LASER YAG.
Het uitstralingsspectrum is zeer uitgebreid (515 à 1064 nm).
Filters worden gebruikt om selectief en specifiek in te werken op
doelwitten zoals hemoglobine, melanine of pigmenten van tatoeages.
nr 2 april 2003 | 29

Indicaties
Oppervlakkige vasculaire letsels
Vlakke angioma’s, teleangiectasieën van verschillende
types : rosacea, teleangiectasieën van radiodermitis,
essentiële teleangiectasieën, overblijfselen van hemangioma,
stervormige angioma’s, huidafwijking in het kader
rond de ziekte van Rendu-Osler, faciale en cervicale
erythrosis.
Diepliggende vasculaire letsels
Brede en diepliggende varicositeiten en reticulaire
aders van de onderste ledematen.
Gepigmenteerde letsels en tatoeages
Actinische lentigo’s, sproeten en naevus van Becker en
“café au lait” vlekken.
Amateuristische-, professionele- of traumatische
tatoeages.
Overmatige of ongewenste beharing
Hirsutisme, hypertrichose, comfort- of esthetische
ontharing.
Witte, blonde of grijze haren evenals dons zijn klassieke
contra-indicaties.
1. VASCULAIRE LETSELS
Het gepulseerde licht van hoge intensiteit wordt bij
voorkeur geabsorbeerd door het hemoglobine pigment en
werkt zodoende, op selectieve wijze, op de bloedvaten van de
huid. Door middel van een explosieve vaporisatie wordt een
mechanisch effect veroorzaakt waardoor de vasculaire wand
barst. Dit is het fenomeen van selectieve fotothermolyse;
de vasculaire breuk is de oorzaak van de purpura gedurende
enkele dagen.
30 | nr 2 april 2003
Vóór na
Vasculaire letsels
Verschillende behandelingen op eenzelfde zone zijn
noodzakelijk met een tijdspanne van minimum 2 maanden
tussen elke behandeling.
2. GEPIGMENTEERDE LETSELS
(tatoeages en goedaardige melanineletsels)
Het doelwit van de IPL is, enerzijds, de melanine in de
melanosomen en, anderzijds, de organische minerale pigmenten
die zich bevinden in de samenstelling van tatoeages.
De tijdsduur van de impulsen is lager dan de thermische
relaxatieduur van de doelwitten. Deze selectieve fotothermolyse
veroorzaakt fragmentatie van de pigmenten met
secundaire uitscheiding via het epiderm of via fagocytose.
Op enkele zeldzame uitzonderingen na, worden amateuristische
tatoeages gemakkelijker uitgewist dan professionele.
Om het risico van littekens te voorkomen, moeten de
behandelingen gebeuren met een interval van 2 maanden.
Vasculaire letsels
Vóór na

3. DE BEHARING
Ontharing heeft een doelwit dat enkel endogeen is :
melanine in de haarsteel en pigmentcellen in de matrix.
Doordat de pulsduur van de IPL lager ligt dan de thermische
relaxatietijd van de haarfollikel, wordt het haartje vernietigd via
selectieve fotothermolyse.
De duur van de behandeling komt overeen met die van de
haarcyclus in anagene fase. Deze duur is afhankelijk van de te
behandelende zones : 11 à 18 maanden (1 behandeling per
6 weken à 3 maanden). Er is geen anesthesie noodzakelijk.
In 80 à 90% van de gevallen groeien de haartjes niet meer terug
na de laatste behandeling.
Vóór na
Praktisch
Beharing
De laserbehandelingen worden uitgevoerd van september
tot eind mei om pigmentatie te wijten aan blootstelling aan U.V.
stralen te voorkomen.
- Tijdens de eerste beurt wordt informatie aan de patiënt
gegeven en wordt een test uitgevoerd. 6 à 8 weken nadien
worden de eerste resultaten besproken. De behandelingen
worden voortgezet om de 6 à 8 weken tot het bekomen van
een esthetisch bevredigend resultaat.
- Contra-indicaties : zwangerschap, inname van fotosensibiliserende
medicatie, antibiotica, anticoagulantia, gebruinde huid,
donkere huidtypes, antecedenten van keloïden.
- Nevenwerkingen zijn beperkt tot pijn (branderig gevoel),
erytheem en oedeem (die na enkele uren verdwijnen),
purpura (van 7 tot 10 dagen), kleine oppervlakkige korstjes
(zelden). Uitzonderlijk kunnen er pigmentatiestoornissen
voorkomen op langere termijn.
- Systematisch worden er lokale zorgen toegediend na de
laserbehandelingen : verzachtende crème, huid wordt
beschermd tegen licht gedurende enkele weken.
Nevenwerkingen kunnen eveneens door corrigerende makeup
gecamoufleerd worden zodat de patiënt zijn activiteiten
snel kan hernemen.
Tijdschrift van de europa ziekenhuizen
Elke behandeling wordt voorafgegaan door een
therapeutische test. Het apparaat optimaal kunnen
gebruiken om overdosering te vermijden, is de gouden
regel voor de gebruiker.
Vasculaire letsels
Vóór na
nr 2 april 2003 | 31

UW
MENING
In tijden waar de geneeskunde zich meer en meer baseert
op bewijzen, is het belangrijk zich te herinneren dat dit
soort geneeskunde haar oorsprong vindt in de reflexies
van canadese omnipractici en dat het merendeel van de
lesgevers van deze " Evidence Based Medicine " zich wereldwijd
bevindt in de departementen van de algemene
geneeskunde.
Het is het klinisch onderzoek dat ons de bewijzen levert. De
fasen I van dit klinisch onderzoek, uitgevoerd op gezonde
vrijwilligers, gebeuren enkel in hospitaalmilieu. De fasen IV
zijn vooral commercieel georiënteerd. Gezien deze resultaten
vaak niet gesuperviseerd worden noch gecontroleerd,
zijn hun resultaten weinig betrouwbaar; het zijn trouwens
de medische vertegenwoordigers die ze ons voorleggen.
Wat ons dus interesseert in het klinisch onderzoek, om de
rol van de huisarts hierin te kunnen bepalen, zijn de fasen
II en III, waarvan de monitorage en de audits ons het
resultaat garanderen.
Het is een feit dat sommige pathologieën, zoals griep,
angina, beginnende hoge bloeddruk of " naïeve " diabetes
type II, niet voorkomen in het ziekenhuismilieu. De medicamenteuze
nieuwigheden verschijnen vaak in golven voor
éénzelfde indicatie, wat maakt dat het aantal patiënten dat
in aanmerking komt en dat kan gerecruteerd worden door
de specialisten, snel uitgeput is. Ook is een opvolging op
lange termijn soms zeer moeilijk in het ziekenhuis, gezien
sommige studies van morbiditeit en mortaliteit verlopen
over een periode van 3 tot 5 jaar. Dankzij het feit dat de
huisarts zeer dicht bij zijn patiënt staat, is hij vaak beter
geïnformeerd over elk incident dat voorkomt en zal hij
zodoende ook het aantal niet gedetecteerde gevallen sterk
kunnen limiteren. Ook maakt het feit dat de huisarts, die
vaak een langdurige medische relatie heeft met zijn
patiënt, een betere kennis heeft van de antecedenten en,
zodoende, beter de betrouwbaarheid van de patiënt kan
evalueren. Gezien de huisarts zodoende een globaal zicht
heeft over de gezondheidstoestand van zijn patiënt, is hij
32 | nr 2 april 2003
Is het klinisch onderzoek mogelijk
zonder de huisarts ?
dan ook het beste geplaatst om de evolutie van deze in te
schatten.Tenslotte worden de geneesmiddelen enkel getest
in hun reële gebruikscondities. Dienaangaande moeten we
niet uit het oog verliezen dat het merendeel van de geneesmiddelen
in eerste lijn worden voorgeschreven.
Waarom deelnemen aan onderzoek ?
Meestal is de hoofdreden voor een onderzoeker, zijn
wetenschappelijke interesse, daar de initiatiesamenkomsten
van de klinische trials met uiteenzettingen van
wereldexperten vaak bijdragen tot een permanente
vorming van een zeldzame kwaliteit. De wetenschapper
kan vertrouwd worden met een nieuwe klasse van producten
die vaak jaren nodig hebben alvorens ze kunnen
gecommercialiseerd worden. Bovendien kan hij, tijdens
een studie, een andere relatie met zijn patiënt aanknopen
en zijn persoonlijke banden met deze verdiepen.
De onderzoeksactiviteit is ook de ideale manier om meer
nauwkeurigheid te verwerven. Het is ook een mogelijkheid
om zijn professioneel actieveld te verruimen met een
bijkomende nieuwe bron van inkomen, losstaande van het
RIZIV, en in samenspraak met deze nieuwe competentie.
Welke zijn de zwakheden van de investigerende
huisartsen ?
In België worden de huisartsen niet opgeleid voor onderzoek
en de evaluatie van de kwaliteit van hun werk door de
industrie van de " Goede Klinische Praktijk ", is inhomogeen.
De huisartsen die zich bezighouden met onderzoek hebben,
door hun isolement en hun onzichtbaarheid, zeer weinig
gewicht bij de farmaceutische firma’s. De zwaarte van de
administratieve taken noodzaken een gespecialiseerde
exterieure hulp. Het ontbreekt hen aan hulpwerktuigen, hulp
bij het opzoeken van goede projecten, collectieve onderhandelingsmogelijkheden,
de mogelijkheid tot snel reageren,
een administratieve steun, een interne controle die garant
staat voor kwaliteit en een expertise.
Uw reacties, vragen en suggesties zijn welkom
in ons volgend nummer!
Dr Stéphane Heijmans
De inhoud van deze tekst valt onder de verantwoordelijkheid van de auteur.

WORKSHOP CARDIOLOGIE
De cardiologen van de Europa Ziekenhuizen organiseren dit jaar een WORKSHOP
CARDIOLOGIE op zaterdag 11 oktober 2003, in de voormiddag.
Een persoonlijke uitnodiging zal ten gepaste tijde verzonden worden.
Accreditering wordt aangevraagd.
Huisartsen zijn hartelijk welkom op deze workshop die, dankzij zijn originele formule, een
interactieve deelname mogelijk maakt :
1) Er worden 3 groepen gemaakt : elke workshop wordt zodoende 3 maal herhaald.
2) De onderwerpen worden bepaald en voorbereid in samenwerking met een aantal
huisartsen zodang dat zij het best beantwoorden aan de dagelijkse praktijk.
De meeting wordt afgesloten door een maaltijd waarop ook de partner wordt uitgenodigd.
Succes verzekerd !
EVENEMENTEN
WEES ERBIJ
WORKSHOP
CARDIOLOGIE
Zaterdag 11 oktober
Site St.-Elisabeth
DEELNAME
Tel:02/373.16.89
Tijdschrift van de europa ziekenhuizen | 33

Stomatologie
Site 2Alice
Maxillo-faciale
heelkunde
Tel : 02/373.47.46
IN DE
SCHIJNWERPER
34 | nr 2 april 2003
Opnieuw met een glimlach
1
2
Stomatologie Site 2 Alice
Het aangezicht neemt een vooraanstaande
plaats in als contactelement in de
communicatie tussen mensen. Bovendien
stellen we vast dat er veel aandacht wordt
geschonken aan het uiterlijk en het zelfbeeld
in onze maatschappij. Stomatologie en
maxillo-faciale heelkunde kunnen dus een
belangrijke rol spelen in de esthetiek van het
aangezicht: stomatologie op het niveau van
de tanden en maxillo-faciale heelkunde via
de kaakbeenderen en de weke weefsels van
het gelaat. Het moet ons dus niet verwonderen
dat een toenemend aantal patiënten ons
komt raadplegen betreffende hun bezorgdheid
over hun voorkomen.
1. Rol van de stomatologie in de
esthetiek van het aangezicht :
De tandimplantaten verschijnen in de loop
van de jaren 60 en sindsdien werd er buitengewone
vooruitgang geboekt. Dit biedt
onze patiënten een bijkomend middel naast
de klassieke prothetische behandelingen, al
dan niet uitneembaar, om hun glimlach
terug te winnen.
Bij het gebruik van implantaten behoudt
men het omgevende botweefsel en dat van
de naburige tanden. Deze werkmethode laat
esthetisch een comfortabele tandherstelling
toe. Voor het welslagen van onze behande-
3
1. Dr Edmond Lahy
Maxillo-faciale heelkunde
2. Dr Philippe Boddez
Maxillo-faciale heelkunde
3. Dr Jean Demeulemeester
Maxillo-faciale heelkunde
lingen dringen we aan op een goede
communicatie tussen patiënt, tandarts en
stomatoloog.
De overige ingrepen in het domein van de
“kleine heelkunde” ter hoogte van de mond
hebben tot doel het saneren van de mond
voor het welzijn van de patiënt of hen te
ontlasten bij acute of chronische infecties.
Pre- en postoperatieve teleradiografie van het
profiel : achterwaarts verplaatsen van de mandibula
2. Rol van de maxillo-faciale
heelkunde in de esthetiek
van het aangezicht :
Dit opkomend specialisme bewerkt
vooral het beenweefsel en de weke weefsels
van het gelaat. De orthografische heelkunde
verbetert elke dysharmonie tussen tanden
en kaakbeenderen.
Hierbij worden de kaakbeenderen
verplaatst zowel vanuit esthetisch oogpunt
als vanuit functionele overwegingen,namelijk
door ingrijpen op het kauwen, het spreken en
het slikken en ter voorkoming van eventuele
gewrichtsproblemen op lange termijn.

Bottransplantatie Implantologie
Ook daar spannen wij ons in voor een optimaal contact
tussen de verschillende deelnemers dwz patiënt, tandarts,
orthodontist en chirurg. Het behandelingsplan is eveneens
van het grootste belang om het gewenste resultaat te
bereiken. Naast maxillo en mandibulair, kunnen, indien
nodig, andere esthetische parameters gewijzigd worden
door osteotomie van de kin (genioplastie) en het jukbeen.
In de preprothetische heelkunde worden kaakbeenderen
opnieuw opgebouwd door middel van bottransplantatie
om een stevige beenderige basis te vormen voor het
dragen van een prothese of implantaten.
Buiten de eenvoudige behandelingen, rechtstreeks op
het overblijvend alveool bot, voeren we ook beenderige
reconstructies uit met autoloog botweefsel. Dit botweefsel
wordt in de onmiddellijke omgeving afgehouden (kin,
kieszone) of verderaf (heupkam of os parietalis) van de
schedel. Bv : SINUS LIFT : bijstellen van een bottransplantatie
intra sinusaal voor volumetoename van de onderkaak.
En ten laatste vervolledigt de heelkunde van de weke
weefsels van het aangezicht deze van de harde weefsels in
het kader van de esthetiek.
3.Besluit
Door in te grijpen op het niveau van zowel de harde
(bot en tand) als de weke weefsels van het gelaat,
kunnen we steeds beter een oplossing bieden aan de
patiënten die ons komen raadplegen betreffende het
esthetische. We zijn ons bewust van het toenemend
belang van het voorkomen van het aangezicht in het
evenwicht en het welzijn van de patiënt.
Dit trachten wij te integreren in een globale opvang
met gepaste aandacht voor het behandelingsplan en
de communicatie tussen alle medewerkers.
Tijdschrift van de europa ziekenhuizen
Dankzij
tandheelkundige
implantaten kunnen
uw patiënten
terug glimlachen
Doornveld 1, Unit 5, 1731 Zellik
Phone: +32 2 467 41 70, Fax: +32 2 467 41 80, www.nobelbiocare.com
nr 2 april 2003 | 35

IN DE
SCHIJNWERPER
De tandartsen van de site St.-Elisabeth
TANDHEELKUNDE
Site St.-Elisabeth
Tel : 02/373.17.46
Site St. Michiel
Tel : 02/737.84.90
36 | nr 2 april 2003
TANDHEELKUNDE
De tijd dat de tandarts zich beperkte tot
het vullen of extraheren van een tand ligt
gelukkig ver achter ons. Door de komst
van nieuwe technologieën en materialen
is de tandheelkunde de laatste decennia
uitgegroeid tot een volwaardige medische
discipline. De huidige diversiteit en multidiscipline
van het tandheelkundig beroep is
hier niet vreemd aan. Naast de functionele
waarden van onze mondholte, zoals het
praten en kauwen is onze “smile-line” deel
geworden van ons uiterlijk visitekaartje. Een
mooi gaaf gebit is de combinatie van een
mooi witte tandenkleur, tandvorm en positie
en een gezond parodontium.
Orthodontie of tandregulatie
Een beter doorgevoerde preventie en
mondhygiëne heeft er voor gezorgd dat onze
jongere generaties een mooi gebit bezitten.
De orthodontie levert hier ook zijn bijdrage
toe. De evolutie heeft er voor gezorgd dat de
eruptie van onze blijvende tanden vóór ligt
1
3
2
1. Didier Vander Donckt
2. Marth Van Rompaey
3. Vincianne Debruyne
4. Katleen Wilmaers
5. Georges Schraepen
6. Frank Serneels
7. Vincent Bouveret
8. Dr Chistian Adriaenssen
9. Marc Bracke
4
5
6
7
8
9
op de skeletale ontwikkeling
van onze kaaksbeenderen,
de mandibula en maxilla.
Het resultaat is dan ook een
malpositie van de blijvende
tanden op een veel te kleine
tandenboog. In een eerste
fase zal de orthodont d.m.v.
losse of vaste apparatuur de
skeletale groei van de
maxilla activeren. Dit
aanbrengen van een spaceretainer,
gebeurt reeds op
de leeftijd tussen 7 tot
10 jaar, afhankelijk van de
eruptie van het gebit.
Deze interventie zal ervoor
zorgen dat er meer plaats
op de tandenboog wordt
gecreëerd voor de
aankomende tanden. Rond
12 jaar wordt dan aangevat
met de herpositie van de
aanwezige dentitie door
vaste apparatuur. Deze
bestaat uit brackets welke
worden gekleefd op het
vestibulaire vlak van de tand. Een voorgevormde
titanium draad met geheugen wordt
aangebracht in deze slotjes en geactiveerd.
Periodiek wordt deze draad geactiveerd en de
tandbewegingen gecorrigeerd totdat de
tanden hun ideale positie op de tandenbrug
hebben ingenomen. De apparatuur zal na een
consolidatie periode van één jaar worden
verwijderd en vervangen door een linguaal
gekleefde retainer om deze positie voor de
toekomst te bevestigen en recidief te voorkomen.
Ook meer en meer volwassenen vangen op
latere leeftijd (30-40 jaar) een orthodontische
behandeling aan, al dan niet in
combinatie met vast kroon- en brugwerk.
Composietvullingen
Witte composiet materialen hebben het
traditionele zilver amalgaam als vullingsmateriaal
verdrongen in de alledaagse restauratieve
tandheelkunde.
De esthetische meerwaarde van deze
gepersonaliseerde vullingen is overduidelijk.

Bleaching
De vraag naar een wittere glimlach is groot,dit
heeft geleid tot blekings- of bleachingtechnieken.
Of het nu gaat over “home” of “office”
bleaching, beide procedures zijn gebaseerd
op het periodiek aanbrengen van peroxidegels
op het glazuur oppervlak en de tand
chemisch uitbleken.Gezegd moet worden dat
dit een niet permanent resultaat oplevert en
de patiënt alsdusdanig deze behandeling
moet blijven onderhouden.
Kroon- en brugwerk
De complexiteit van het esthetische verwachtingspatroon
van de patiënt met betrekking
tot uitgebreide prothetische behandelingen
vraagt van de tandheelkundige een goed en
multidisciplinair behandelingsplan waarbij
meerdere collegae en tandtechnische partner
dienen te worden betrokken.
De huidige full-keramische kronen, bruggen
en facings laten de restauratieve tandarts toe,
gepersonaliseerde en natuurgetrouwe restauraties
te vervaardigen, kortom de esthetische
resultaten die kunnen worden bereikt met
volkeramische restauraties zijn fantastisch.
Het basis materiaal bestaat uit een compact
gesinterde kern van aluminiumoxide met
unieke optische eigenschappen, die de
tandtechnicus een ideale uitgangssituatie
biedt om met porselein een natuurlijk ogende
kroon te vervaardigen, zodat het vrijwel
onmogelijk wordt om een kroon van een
echte tand te onderscheiden. Daarbij is dit
compact gesinterde aluminiumoxide zeer
weefselvriendelijk. Het resultaat is een positieve
reactie van het mondslijmvlies en een
gezond tandvlees rondom de kroon. Gedaan
1. Marc Devolder
2. Philippe Rietjens
3. Marie-Sophie Determe
4. Benoît Verdonck
5. Michèle Frerotte
6. Micheline Chabansky (afwezig)
1
met dof witte kronen en zwarte metalen
kroonranden. Kleur en helderheid, volume en
vormgeving, positie- en rotatiecorrectie
kunnen worden gecombineerd in een totale
rehabilitatie.De extra vraag naar vaste prothetiek
kan opgevangen worden door het
gebruik van implantaten, welke na osteointegratie
een volwaardige basis zijn voor vast
kroon- en brugwerk.
Parodontologie
Een mooie lach is meer dan mooie tanden
alleen. Een gezond parodontium, gingiva en
mucosa, geeft een extra-dimensie aan de
esthetische waarde van een mooi gebit. Een
goede dagelijkse mondhygiëne is de basis
van een gezond gebit inclusief het omliggend
tandvlees.
Door soft- en hard-tissue managmenttechnieken
is de parodontoloog in staat
eventuele minwaarde van het tandvlees te
corrigeren.
Slotwoord
De tandheelkundige diensten binnen de
Europa Ziekenhuizen hebben al deze “dental
know-how” onder één dak om elk tandheelkundig
probleem aan te pakken, zodat u met
een stralende glimlach door het leven kunt
gaan.
2
3
4
5
Tijdschrift van de europa ziekenhuizen
De tandartsen van de site St-Michiel
nr 2 april 2003 | 37

HARTE
DIEF
Dankzij hun bijdrage…
kunnen we deze zomer terug
naar de Belgische kust … Secretariaat Heelkunde
Op datum van 14 december 2002 komt het tot een
aanvaring tussen de Kariba en de Tricolor vóór de Franse
kust ter hoogte van Duinkerke. De Tricolor zinkt quasi
onmiddellijk.
Op 1 januari 2003 vaart de Vicky tegen het wrak van de
Tricolor.
Op 23 januari 2003, komt tijdens het overpompen, 170 ton
stookolie in het water terecht. De olievlek bereikt langzaam
maar zeker de Belgische kust.
De laatste weken is het meest gevreesde een feit.
Duizenden met olie besmeurde vogels spoelen aan op onze
Belgische stranden.
Sinds het begin van de ramp luisteren wij naar een lokaal
radiostation.
Er worden vrijwilligers gevraagd om de hulpdiensten en
het leger bij te staan tijdens het opruimen van de olievlekken
op onze Belgische stranden.
Eén telefoontje van één van onze medewerkers naar een
hulporganisatie volstond om ons personeel op de been te
krijgen.
38 | nr 2 april 2003
Op zaterdag 8 februari 2003, bijna twee maanden na het
begin van de ramp, trekken we met de medewerkers van ons
secretariaat naar De Haan om samen met het Belgische leger
en de plaatselijke hulpdiensten ons steentje bij te dragen bij
het reinigen van onze stranden.
Het werd een dagje zwoegen. Het was pakkend om zien
hoe miljoenen olievlekjes, niet minder dan een stuk van
1 eurocent, op onze stranden bezaaid lagen. Moe, maar
voldaan hebben we onze toegewezen 5 meter strand
afgewerkt.
Hoe lang is onze kuststrook alweer ?
Foto’s Hanse Sylvie

Herfst Symposium 2002
Huisarts, geneesheer-specialist en kinesitherapeut; geïntegreerde
benadering van patiënten die een totale knie of heup
arthroplastie ondergaan.
Het herfst symposium 2002 ging door
in het kasteel Coloma te Sint Pieters Leeuw.
Hierbij werden niet alleen huisartsen maar
ook kinesisten uitgenodigd.
Onderwerp en doel was het opzetten van
een georganiseerde en geïntegreerde zorg
waarbij de doelgroep werd toegespitst op
patiënten die een totale heup of knie
prosthesis dienen te ondergaan.
Door Dr Feys werd aangetoond hoe de
pre-operatieve oppuntstelling adequaat
en volledig kan worden uitgevoerd door
de huisarts.
Door Mark Walravens werd benadrukt dat
vooral de pre-operatieve kinesitherapie
belangrijk is bij deze patiënten. Het
postoperatief revalidatieplan werd
toegelicht.
Door Dr Mark Bosquet werden de belangrijke
elementen uiteengezet zowel tijdens
de hospitalisatiefase als tijdens de postoperatieve
revalidatieperiode.
Uit de lezingen en de debatten blijkt
duidelijk hoe belangrijk een precieze
taakverdeling, maar vooral een vlotte
communicatie is om te komen tot een
werkzame geïntegreerde zorg.
Het symposium ligt in het verlengde van
het symposium van november 2002 in
Brussel, over het opzetten van een Vlaams
virtueel netwerk van geïntegreerde
gezondheidszorg in Brussel en de rand.
Op dit moment geeft de Vlaamse regering
zijn finale goedkeuring en de nodige
subsidies voor de ontwikkelingsfase van
dit virtueel gezondheidsnetwerk.
Deze zal afgewerkt zijn in december
2003.
Nadien zal een symposium gehouden
worden, als start voor de oprichting en
uitbouw van dit virtueel gezondheidsnetwerk
en ziekenhuis.
Dr Mark Bosquet
Voorzitter Medische Raad
Europa ziekenhuizen
INTERESSANT
OM WETEN
Tijdschrift van de europa ziekenhuizen | 39

DE MEMOIRES
VAN EUMENEGUYL
Mijnheer, Mevrouw,
40 | nr 2 april 2003
Aan de Hoofdredacteurs – Euroscoop
Europa Ziekenhuizen
7 januari van het jaar Onzes Heren 2203
Misschien bent u geïnteresseerd door de publicatie van mijn memoires, waarvan zich een groot deel heeft
afgespeeld binnen de muren (of beter gezegd in de kelders) van uw instelling. Ik ben zo vrij deze tekst op uw
Drempel te leggen.
Hier volgt de inleiding van een lang verhaal.
Eumeneguyl von Beenknaagster, ziekenhuisrat.
De Memoires van Eumeneguyl von Beenknaagster, ziekenhuisrat.
Moet je luisteren, ik was werkelijk het lievelingetje van alle ziekenhuisratten. Mijn vertrekken bevonden zich in een zeer
chique kliniek in het zuiden van Brussel.
Ik ben heus geen snob, maar ik vond dat het patiënteel, voorzien van ronkende namen met een kleine letter, goed bij
mijn reputatie van "aristoc-rat" paste.
Tijdens mijn nachtelijke uitstappen door de ziekenhuisgangen genoot ik van de verrukkelijke geuren van
geneesmiddelen en ether die de chirurgen achterlieten op de muren van de operatiekamers.
Hoewel de hygiënemedewerksters slechts zelden een brokje appendix of placenta achterlieten, bood de keuken in die
vervlogen tijden heerlijke hapjes. Elke dag vond ik er lekkere hapjes, waar de andere ratten geen kaas van lustten.
Op een dag besloot de grote architect tot een prestigieuze renovatie.
De graafmachines vernielden zonder blikken of blozen mijn nestje, en ook zonder het te weten de fundamenten van het
metselwerk, want echt waar, het was een catastrofe. Al gauw was het ziekenhuis niet meer dan een gatenkaas.
Neerslachtig door het werkelijk afschuwelijke klimaat besloot ik het zinkende schip te verlaten voor het schipbreuk zou
lijden, ook al werden pogingen ondernomen om het vlot te trekken. Tegen huig en maag pakte ik mijn boeltje en liet have
en goed achter. Daar liep ik op straat, met op zak slechts enkele droge broodkorstjes die ik ternauwernood had gevonden,
want de geprivilegieerde bewoners hadden zich niets gelegen laten liggen en waren met zeer gunstige wind vertrokken.
Wanhopig was ik, maar ook vastberaden om in alle vrijheid te onderzoeken welke kelderverblijven in de Ukkelse
driehoek mij de meeste gastvrijheid boden.
In een helder moment herinnerde ik me dat ik, hoewel niet altijd in positieve zin, had horen spreken van een Roomse
nieuwkomer, de "Europa Klinieken", waarvan het hoofdkantoor slechts enkele palen van mijn voormalige woonst was
gelegen.
"Het doel heiligt de middelen," dacht ik bij mezelf. Zo trok ik op avontuur, van de tempel naar de kerk.

Tijdschrift van de europa ziekenhuizen
Al dolend door het netwerk van riooldarmen botste ik op een nacht plotseling op de ruïnes van een religieuze orde.
Wat een verrassing!
Daar werd ik opgevangen door een menigte van mijn soortgenoten. Groot en klein buitelde dartel door de jungle naast
de gebouwen in abominabele staat.
Hoe kon zo'n grote hoeveelheid ratten overleven in deze residentiële buurt, waar de bewoners hun onophoudelijk het
leven zuur maakten?
A propos, was het voor mijn welgevulde confraters geen monnikenwerk om hun kostje bij elkaar te scharrelen in deze
tijden van ziektekostenbesparingen, waarin alles wordt gewikt en gewogen, van de terugbetaling van de verzorging tot
de inhoud van de borden? Was het wellicht waar wat ik had gehoord, dat sommigen van hen "papenvreters" waren?
Niettemin werd ik als een koningin door de bouwvallige ruimten geleid, waar ik tot mijn grote verbazing vernam dat
deze verlaten kliniek door daklozen werd in beslag genomen en door de politie als schietterrein gebruikt werd.
Op onze tocht door het gangendoolhof stuitten we op kogelgaten en moesten we waden door de drugsspuiten,
uiteindelijk kwamen we terecht in een banketzaal met gebroken ruiten, vies en vochtig, met een mild parfum van schimmel
en uitwerpselen.
Tijdens het eetfestijn dat ter mijner glorie werd aangeboden, vernam ik uiteindelijk de ware geschiedenis van deze
rattengemeenschap, de reden van hun blakende gezondheid en de oorzaak van hun explosieve demografie.
Na een vrijdenkend onderzoek van de situatie gingen uiteindelijk mijn ogen open. Opeens moest ik denken aan de
spreuk waarmee sommigen geheel ten onrechte de draak steken: "Buiten de kerk geen heil”, (drie) punt(jes) aan de lijn.
(wordt vervolgd)
Eumeneguyl.
nr 2 april 2003 | 41

Open brief
aan Mevrouw Eumeneguyl von Beenknaagster,
ziekenhuisrat,
Mevrouw de ziekenhuisrat,
Uw schrijven dd. 7 januari van het jaar Onzes Heren
2203, ter attentie van de hoofdredacteurs, heeft onze
aandacht genoten.
Hierbij, delen wij u mede dat het redactiecomité zich
positief heeft uitgesproken over de publicatie van
“de inleiding van een lang verhaal” zijnde uw Memoires.
Teneinde onze lezers niet teleur te stellen, zou het ons
plezieren het verdere verloop van uw verhaal te kennen.
Wij hopen dat uw memoires, ons de weg kunnen tonen
in het doolhof van “deze nieuwe paapse eenheid”,
waarin deze vreemde rattengemeenschap leeft.
Zou u zo vriendelijk willen zijn deze lijftocht te gebruiken
met alle vereiste wijsheid.
Mevrouw,
42 | nr 2 april 2003
Pierre Nys
Hoofdredacteur
Uw inleiding heeft onze nieuwsgierigheid en
smaakpapillen wakker gemaakt.
U trakteert ons op het idee dat wij met u dit groot
avontuur mogen doorvaren, een geurig traject in het
doolhof van gangen en kaaseenheden waarin uw
medeleerlingen en uzelf zich een weg banen.
Verklap ons uw kennis, laat ons weten hoe sommigen
onder u verdwaald geraakten in een vettige pasta of…
vluchtten onder een zachte korst, en nog hoe anderen,
snuffelend naar een smakelijk uitziende valstrik
doorheen halfopen valluiken, de pikante versheid
ontdekten van subtiel genot.
Dank u, dat u ons laat meeproeven van deze
verbazende genoegens, laten wij het glas heffen en
genieten van het boeket van een “grand cru”, op uw
gezondheid en een lang leven voor Euroscoop.
Roxane Audistère
Hoofdredacteur
VOLGEND
NUMMER
Dossier :
Orthopedie en revalidatie
Oproep
Andere ideeën, rubrieken, voorstellen ... ?
Uw suggesties zijn welkom op het redactieadres :
EUROSCOOP, site St.-Elisabeth
De Frélaan 206 – 1180 Brussel

Tot eind Mei 2003 :

596 /Ann NL – LPG Systems Siren 335 183 836 RCS Romans - © Copyright LPG 2002 -LPG, Keymodule en Cellu M6 zijn geregistreerde merken. Reproductie, zelfs gedeeltelijk, is formeel verboden.
LPG ®
®
Cellu M6
Keymodule i
Innovatie in de niet invasieve weefseltherapie
CELLULITE
SILHOUET
POST-CHIRURGIE
HUIDVERSLAPPING
WELZIJN
BENELUX: Tel.: 02/332 25 85 • E-mail: lpgbenelux@lpgbenelux.com