HOGESCHOOL VOOR WETENSCHAP & KUNST - Bart Meuris

Afb.3. Nocturne 5 op.97, m.1-16. Copyright met de toestemming van Ce.Be.Dem, Brussel.
Ondanks het - voor Ryelandts harmoniën - experimentele karakter van deze nocturne,
vertoont dit thema opvallende gelijkenissen met de Nocturne op.62 nr.2 van Chopin.
De harmonische ontwikkelingen van het thema, de structuur en het marsachtige karakter
ervan (gezien de atmosfeer, de tonaliteit Bb klein, een marcia funèbre) zijn verwant aan
Chopin’s nocturne.
Beide werken werden in een breed tempo geschreven en dragen de aanduiding lento. De
maatsoort is 4/4. Ook Chopin’s ritmiek in de tweede maat (halve, vierde met een punt,
achtste) vormt de ritmische cel waaruit Ryelandt zijn thema opbouwt. Chopin maakt
veelvuldig gebruik van versieringen, Ryelandt vermijdt ze bij de voorstelling van zijn thema.
De tonaliteit bij Ryelandt is Bb klein, bij Chopin E groot, met zoveel modale harmonieën en
tussendominanten dat c# klein zich eveneens opdringt.
Opvallender nog is het gelijkenlopend harmonische plan:
Chopin m.1-4: eerste frase eindigend via een tussendominant op een SD akkoord
Ryelandt m.1-4: eerste frase eindigend via een tussendominant op een SD akkoord.
Chopin m.5-8: nieuwe motiefvormen ontwikkelen zich via tussendominanten eindigend op
wisseldominant-dominant cadens.
56