HOGESCHOOL VOOR WETENSCHAP & KUNST - Bart Meuris

Ryelandt m.5-8: tweede frase ontwikkelt nieuwe motiefvormen op het ritmische hoofdmotief
en eindigt via septiemakkoorden op een wisseldominant-dominant cadens.
Chopin m.9-16: maten 1-8 worden met melodische omspelingen hernomen.
Ryelandts thema is eenvoudiger en vraagt niet om een herhaling.
Chopin m.17-18 en 19-20: sequensmatige opbouw per 2 maten, intensifiëring.
Antecedent in f# klein (dorian) G#° - C#7 – F#m, sequens in g# klein (mediant) A#°/ - D#7 –
verder evoluerend via verdichting van deze sequens naar een rijk dominantpedaal (op B),
waarin de Napolitaanse (Neapolitan) relatie wordt aangeraakt.
Ryelandt m.9-10 en 11-12: de sequens (m.11-12) intensifieert via een uitbreiding van de
melodische sprong en evolueert naar de verst verwijderde tonaliteit: (Ab7 – Fb=E) en bereikt
via chromatische harmonieën de cadens C°/ - F7 (m.16).
Ryelandts harmonisaties van het thema van zijn vijfde nocturne bevat bij zijn tweede
terugkeer in m.63, complexe, dissonante en aan de grenzen van de tonaliteit zwevende
momenten, waarboven hij de term smorzando schrijft. Suggestie en sfeer worden hier
belangrijk. (Zie afb.4.)
Afb.4. Nocturne 5 op. 97, m.63-70. Copyright met de toestemming van Ce.Be.Dem, Brussel.
Deze passage uit de vijfde nocturne roept spanningen op, vergelijkbaar met polytonaliteit, een
techniek die ook in de eerste nocturne voorkomt waar in m. 39 een C# 7 akkoord onder een
melodie in C groot beweegt (Zie afb.5.), en in de prelude op.96/1, m.15 (Zie afb.1, p.54)
57