24.09.2013 Views

INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING

INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING

INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

VEILIGHEIDSWENKEN VOOR DE AANSTAANDE TECHNICI P31<br />

TIJDENS HET WERKEN IN FABRIEKEN OF WERKPLAATSEN 1981<br />

EN OP BOUWWERKEN<br />

VEILIGHEIDSWENKEN VOOR DE AANSTAANDE TECHNICI TIJDENS HET WERKEN IN<br />

FABRIEKEN OF WERKPLAATSEN EN OP BOUWWERKEN<br />

<strong>INHOUDSOPGAVE</strong><br />

1 Inleiding<br />

2 Uitrusting<br />

3 Drijfwerk<br />

4 Handgereedschap<br />

5 Verplaatsen van lasten<br />

5.1 Tillen<br />

5.2 Hijsen<br />

5.3 Houtbewerkingsmachines<br />

5.4 Metaalbewerkingsmachines<br />

5.5 Gieterijen<br />

5.6 Werken in tanks en dergelijke<br />

5.7 Gassen<br />

5.8 Ladders<br />

1 <strong>INLEIDING</strong><br />

De periode van praktisch werken in een fabriek of op een bouwwerk<br />

kan een zeer nuttige en leerzame tijd zijn. De aanraking met de<br />

praktijk, het werken en de omgang met personeel kunnen van grote<br />

invloed zijn op de vorming van de jonge technicus. Als men voor het<br />

eerst in een fabriek of op een bouwwerk te werk wordt gesteld, is<br />

men in zeker opzicht te vergelijken met de man van het platteland,<br />

die voor het eerst een wereldstad bezoekt. Hij komt ogen te kort om<br />

alles in zich op te nemen, hij voelt zich onwennig, weet niet welke<br />

gevaren hem bedreigen en hoe zich daartegen te weren, hij kent ze<br />

ook niet, kortom hij loopt bepaalde risico's.<br />

Dit blad heeft ten doel u, die in deze positie verkeert, op de<br />

gevaren te wijzen die u in een fabriek of op een bouwwerk kunnen<br />

belagen en er aldus toe bij te dragen, dat u uw tijd van praktisch<br />

werken in het behoud van uw gezondheid en zonder lichamelijk letsel<br />

kunt beëindigen.<br />

Wanneer u arbeiders met grote vaardigheid handelingen ziet verrichten,<br />

vergeet dan niet dat zij over een zeer grote routine beschikken<br />

en in vele gevallen precies weten hoever zij kunnen gaan. U bent<br />

daar niet van op de hoogte. Tracht u de werkwijze na te doen, dan<br />

loopt u grote risico's omdat u niet over voldoende ervaring en<br />

handigheid beschikt. Ter beantwoording van de vraag of het werk in<br />

een bedrijf nu zo gevaarlijk is diene, dat daarbij in Nederland<br />

jaarlijks een paar honderduizend ongevallen geschieden. Het aantal<br />

ongevallen met dodelijke afloop bedraagt enige honderden per jaar.


VEILIGHEIDSWENKEN VOOR DE AANSTAANDE TECHNICI P31<br />

TIJDENS HET WERKEN IN FABRIEKEN OF WERKPLAATSEN 1981<br />

EN OP BOUWWERKEN<br />

Deze cijfers spreken harde, zakelijke taal en laten zien dat er dus<br />

wel degelijk gevaren dreigen.<br />

2 UITRUSTING<br />

Het is van het grootste belang, dat u over een goede en doelmatige<br />

uitrusting beschikt.<br />

U hebt nodig:<br />

- twee goed passende overalls, bij voorkeur veiligheidsoveralls;<br />

- een paar veiligheidsschoenen;<br />

- een eenvoudige hoofdbedekking, in sommige bedrijven en op<br />

bouwwerken een veiligheidshelm;<br />

- een veiligheidsbril.<br />

Zorg dat de overall goed passend is. Hij moet zijn voorzien van een<br />

rits- of andere verdekte sluiting. Zakken en vooral opgenaaide<br />

zakken met ervoor hangende sluitklep moeten worden vermeden. De<br />

mouwen moeten zonder omslagen zijn en gemakkelijk kunnen worden<br />

opgestroopt. Voorkeur verdienen niet te wijde mouwen, die met<br />

ingenaaide elastieken band om de pols sluiten. Ook de pijpen moeten<br />

zonder omslagen zijn. Draag geen das tijdens het werk. Een sporthemd<br />

onder de overall is de beste en meest praktische kleding. Een riem<br />

om het middel staat 'stoer', maar zorg ervoor dat het losse eind van<br />

de riem zo kort mogelijk is (event.afsnijden).<br />

Voorts nog deze goede raad: Draag bij het werk geen ringen! Niet<br />

alleen hebben deze onder het werk veel te lijden, maar bovendien kan<br />

een ring u een ernstig ongeval veroorzaken als hij achter een<br />

uitstekend, bewegend voorwerp blijft haken, of bij het werken aan<br />

elektrische inrichtingen van toestellen kortsluiting maakt.<br />

Schoenen hebben veel te lijden. U bent misschien van plan een paar<br />

afleggertjes met scheve hakken en doorgesleten zolen voor het werk<br />

te reserveren. Dit is zeer onverstandig; in een fabriek of op een<br />

bouwwerk moet men een paar stevige, goede schoenen dragen en bij<br />

voorkeur veiligheidsschoenen. Onder een veiligheidsschoen verstaat<br />

men een schoen van het normale model, die zich uiterlijk niet van<br />

een andere schoen onderscheidt. Het verschil en daardoor ook de<br />

verhoogde veiligheid schuilen in de stalen neus, die onder het leer<br />

van de gewone neus is aangebracht, en in de stevige zool (foto<br />

afbeelding 1).<br />

De stalen neus is van een speciale kwaliteit zeer veerkrachtig staal<br />

vervaardigd. Op zo'n schoen kunt u rustig een gewicht van 2000 kg<br />

zetten. Een voorwerp van 20 kg kan van 1 m hoogte op de schoen<br />

vallen zonder de neus zodanig in te deuken, dat de tenen letsel<br />

krijgen. Zo'n schoen beschermt de voet dus in hoge mate tegen<br />

vallende voorwerpen en tegen stoten. Zorg vooral dat de zolen in<br />

uitstekende conditie zijn.<br />

Veel wonden, die dikwijls ernstige infectie ten gevolge hadden, zijn


VEILIGHEIDSWENKEN VOOR DE AANSTAANDE TECHNICI P31<br />

TIJDENS HET WERKEN IN FABRIEKEN OF WERKPLAATSEN 1981<br />

EN OP BOUWWERKEN<br />

ontstaan doordat scherpe voorwerpen door de zool heen in de voet<br />

drongen, bijv. spijkers (die dikwijls nog in gebruikt bekistingshout<br />

aanwezig zijn), krullen en draaisel, scherpe randen van staalplaten,<br />

enz. Degenen die in natte grond moeten werken, bijv. op bouwwerken<br />

of bij grond- en graafwerken, kan het beste rubber knielaarzen<br />

dragen. Er zijn rubber laarzen in de handel waarin een stalen neus<br />

en een zeer dunne stalen zool zijn gevulcaniseerd (zie afbeelding<br />

2). Zo'n laars beschermt de voet zowel aan de boven- als aan de<br />

onderzijde.<br />

Afbeelding 2<br />

Langsdoorsnede van een rubberlaars, voorzien van een stalen neus en<br />

stalen zool


VEILIGHEIDSWENKEN VOOR DE AANSTAANDE TECHNICI P31<br />

TIJDENS HET WERKEN IN FABRIEKEN OF WERKPLAATSEN 1981<br />

EN OP BOUWWERKEN<br />

Een eenvoudige hoofdbedekking, bijv. een linnen pet met een grote<br />

klep (een zgn.'vechtpet'), is van groot nut. Zo'n pet beschermt het<br />

hoofdhaar niet alleen tegen stof, vet en vuil, maar ook -en dat is<br />

van veel groter belang- tegen het grote gevaar dat eventuele aanraking<br />

van draaiende assen met zich mede brengt (zie onder 'drijfwerk').<br />

Deze hoofdbedekking is echter onvoldoende wanneer gevaar bestaat<br />

door vallende voorwerpen te worden getroffen, of wanneer onder<br />

omstandigheden wordt gewerkt waarbij het hoofd door stoten tegen<br />

scherpe voorwerpen kan worden gewond. In dat geval biedt een veiligheidshelm<br />

of -pet een goede bescherming (foto afbeelding 3). Behalve<br />

dat de helmkap voldoende sterk moet zijn, zijn ook de kwaliteit en<br />

de afstelling van het zgn. 'binnenwerk' van veel belang.<br />

Het binnenwerk heeft ten doel:<br />

- de helm zo goed mogelijk aan het hoofdaan te passen;<br />

- de schok van een op de helm vallend voorwerp elastisch op te<br />

nemen;<br />

- een veilige afstand te bewaren tussen het hoofd en de helmkap;<br />

de afstand tussen helmtop en top-binnenwerk moet in verband<br />

daarmede ruim worden afgesteld, bij voorkeurop 2½ à 3½ cm.<br />

Een veiligheidsbril behoeft men niet onder alle omstandigheden te<br />

dragen, wel echter wanneer gevaar bestaat dat het oog wordt getroffen<br />

door wegspringende voorwerpen, zoals bij slijpen, hakken, draaien,<br />

frezen, enz.het geval kan zijn. In sommige werkplaatsen is de<br />

bril zonder meer voor iedereen voorgeschreven.<br />

Reeds veel arbeiders verloren een deel van het gezichtsvermogen<br />

doordat zij geen veiligheidsbril droegen. Zo'n bril behoeft niet het<br />

gehele oog af te sluiten. Een gewone bril (foto afbeelding 4) is<br />

voldoende, mits voorzien van veiligheidsglazen; dat zijn glazen<br />

gemaakt van gehard glas; triplexglas of kunststof, die aan bepaalde<br />

eisen moeten voldoen en die een stevige stoot kunnen verdragen.<br />

Draag de bril steeds wanneer gevaar dreigt. Het zal u opvallen dat<br />

weinig arbeiders een veiligheidsbril dragen. De zeer talrijke<br />

oogongevallen per jaar bewijzen echter voldoende dat ook de arbeiders,<br />

hoewel zij het gevaar beter kennen dan u, het nog dikwijls<br />

onderschatten en daardoor onnodig risico's lopen.<br />

3 DRIJFWERK<br />

In vele moderne fabrieken is het drijfwerk geheel vervangen door<br />

direct op de machines aangebouwde motoren. Men treft echter toch nog<br />

wel drijfwerk aan.<br />

Een groot, niet onderkend en ook niet voor de hand liggend gevaar


VEILIGHEIDSWENKEN VOOR DE AANSTAANDE TECHNICI P31<br />

TIJDENS HET WERKEN IN FABRIEKEN OF WERKPLAATSEN 1981<br />

EN OP BOUWWERKEN<br />

schuilt in gladde assen. Een zelfs geheel gladde, sneldraaiende as<br />

levert ook als zij een betrekkelijk klein vermogen moet overbrengen<br />

nog zeer veel gevaar op. Komt een loshangend kledingstuk, een das,<br />

een losse mouw van een overall, een losse slip van een jas of uw<br />

haardos met zo'n as in aanraking, dan bestaat gevaar dat het loshangende<br />

voorwerp of het haar door de as wordt gegrepen, er stijf<br />

omheen wordt gewikkeld en de drager meetrekt.<br />

Telkenjare doen zich met gladde assen dodelijke ongevallen voor.<br />

Vele gevallen zijn bekend waarin het hoofdhaar van vrouwen en ook<br />

van mannen met een weelderige haardos werd gegrepen, en dat met het<br />

haar ook de huid van de schedel werd gerukt. In dit verband wordt<br />

ook gewezen op boormachines; ook hier treft men een gladde, sneldraaiende<br />

verticale as aan. Dergelijke ongevallen hebben zich<br />

meermalen voorgedaan. Om het gevaar dat het hoofdhaar door een as<br />

wordt gegrepen te voorkomen, is er in hoofdstuk 2 'Uitrusting' op<br />

gewezen, tijdens het werk een pet te dragen. Dat tegen het hier<br />

beschreven gevaar niet genoeg kan worden gewaarschuwd, illustreert<br />

het volgende ongeval. Toen iemand, die in een fabriek praktisch<br />

werkte, de ladder afdaalde naar een kelder waarin een centrifugaalpomp<br />

was opgesteld, greep de gladde verticale as van de pomp (de<br />

afstand tussen ladder en as was slechts gering) de achterkant van<br />

zijn overall. De jonge man vond een afschuwelijke dood. Moet men dus<br />

de grootste voorzichtigheid in acht nemen met gladde assen; zo<br />

mogelijk nog voorzichtiger dient men te zijn met alle uitstekende<br />

delen aan drijfwerk, zoals spieën, stelbouten, koppelingen, riemverbinders,<br />

e.d. Deze onderdelen leveren bijzondere gevaren op; de kans<br />

om te worden gegrepen is hier immers nog vele malen groter.<br />

Men zal in de praktijk dikwijls zien, dat een arbeider een riem<br />

oplegt terwijl het drijfwerk in beweging is. Ook als de arbeider<br />

zeer geroutineerd is levert zulks nog gevaar op. Indien men geen<br />

ervaring op dit gebied heeft, moet men het beslist niet proberen.<br />

Eén verkeerde handeling kan noodlottig zijn; men kan in de riem<br />

verward geraken, worden medegetrokken en dan de kans lopen te worden<br />

gedood of verminkt.<br />

Neem dus als stelregel aan, niet eigenhandig riemen op te leggen,<br />

tenzij het drijfwerk geheel stilstaat.<br />

Tandraderen zijn eveneens zeer gevaarlijk. Wat deze raderen grijpen<br />

laten zij niet meer los.<br />

Poster afbeelding 7 geeft hier een duidelijk voorbeeld van. In de<br />

regel blijft van een lichaamsdeel, dat tussen tandraderen bekneld is<br />

geweest, niet veel over en is amputatie noodzakelijk. Misschien ten<br />

overvloede wordt hier nog gewezen op riemschijven die niet geheel<br />

over de spaken zijn dichtgemaakt, en op het gevaarlijke knelpunt van<br />

de oploopplaats van de riem op de schijf.<br />

4 HANDGEREEDSCHAP


VEILIGHEIDSWENKEN VOOR DE AANSTAANDE TECHNICI P31<br />

TIJDENS HET WERKEN IN FABRIEKEN OF WERKPLAATSEN 1981<br />

EN OP BOUWWERKEN<br />

Als men voor het eerst met gereedschap omgaat, zal men door onervarenheid<br />

dikwijls kleine verwondingen oplopen. Bij het vijlen en<br />

hakken en ook bij montagewerkzaamheden waarbij men sleutels gebruikt,<br />

loopt men kans op kleine ontvellingen en snijwonden. Voorkomen<br />

is beter dan genezen; neem daarom het volgende in acht:<br />

- gebruik het juiste gereedschap (poster afbeelding 8).<br />

- gebruik geen ondeugdelijk gereedschap;<br />

- houd het gereedschap in goede staat;<br />

- berg het gereedschap op een daarvoor geschikte en veilige<br />

plaats op.<br />

Een vijl moet van een heft zijn voorzien dat er niet af kan schieten<br />

(poster afbeelding 9). De onbeschermde angel van een uitschietende<br />

vijl kan diep in de hand dringen. De steel van een hamer moet gaaf<br />

zijn en het slaggedeelte moet stevig op de steel zijn bevestigd. De<br />

stevige bevestiging moet steeds worden nagegaan en worden gecorrigeerd<br />

door het aanslaan van de in de kop van de steel aangebrachte<br />

wiggen. De kop van een koudbeitel mag niet zijn platgeslagen,<br />

waardoor de zogenaamde 'baard' ontstaat (zie afbeelding 10), die of<br />

gevaar oplevert voor verwondingen aan de hand, of waarvan bij het<br />

slaan splinters afvliegen die verwondingen aan het oog kunnen<br />

veroorzaken, zodat onmiddellijk ingrijpen van een oogarts noodzakelijk<br />

is.<br />

Gebruik schroevedraaiers die goed in de gleuf van de schroef passen<br />

(zie figuur a van afbeelding 11, figuur b is 'fout') en van een<br />

deugdelijke handgreep zijn voorzien.<br />

Zeer voorzichtig moet men zijn met het hanteren van moersleutels.<br />

Past de sleutel niet goed op de moer of is hij uitgesleten, dan is<br />

de kans op verwondingen door het uitschieten van de sleutel groot<br />

(poster afbeelding 12).<br />

Ook moet ernstig worden gewaarschuwd tegen het verlengen van een<br />

sleutel met een eind pijp. In de eerste plaats kunnen daardoor in de<br />

moerbout beschadigingen optreden die niet worden bemerkt, doch zich<br />

later openbaren door breuk, met eventueel ernstige gevolgen. Voorts<br />

is hier de kans wel buiten gewoon groot, dat de sleutel uitschiet.<br />

Verplaatsbaar elektrisch handgereedschap (handboormachines, -slijpmachines,<br />

-schroevedraaiers, -zagen, e.d.), aangesloten op een<br />

wissel- of draaistroomnet, levert een ernstig gevaar op als ten<br />

gevolge van een defect het metalen huis onder spanning komt te<br />

staan.<br />

De gebruiker heeft het werktuig meestal met éen of beide handen<br />

vast, staat veelal op een geleidende vloer (steen, beton) of is met<br />

het lichaam in aanraking met een geaard metalen constructiewerk, en<br />

kan als gevolg van de stroomdoorgang het werktuig niet meer loslaten.<br />

Hij geraakt daardoor bewusteloos, kan ernstig worden verwond<br />

door een val en niet zelden wordt hij door de stroom gedood. Ongevallen<br />

als hier bedoeld worden voorkomen o.a. door gebruik te maken


VEILIGHEIDSWENKEN VOOR DE AANSTAANDE TECHNICI P31<br />

TIJDENS HET WERKEN IN FABRIEKEN OF WERKPLAATSEN 1981<br />

EN OP BOUWWERKEN<br />

of van handgereedschap ingericht voor een spanning van ten hoogste<br />

42 volt wissel- of draaistroom, of van door de Arbeidsinspectie<br />

toegelaten dubbelgeïsoleerd handgereedschap.<br />

Zoals in de inleiding van dit hoofdstuk al is gezegd, is de kans<br />

groot dat men kleine verwondingen oploopt. Wanneer dat gebeurt, zal<br />

men in de regel vanzelf wat voorzichtiger worden en met meer overleg<br />

te werkgaan. Men doet verstandig een verwonding door de bedrijfsverpleegkundige<br />

of een E.H.B.O.-er te laten behandelen. Gebruik nimmer<br />

een vuile zakdoek of een poetslap om bloed te stelpen. Kleine<br />

verwondingen zijn in vele gevallen oorzaak geweest van ernstige<br />

infecties.<br />

Afbeelding 10 en 11


VEILIGHEIDSWENKEN VOOR DE AANSTAANDE TECHNICI P31<br />

TIJDENS HET WERKEN IN FABRIEKEN OF WERKPLAATSEN 1981<br />

EN OP BOUWWERKEN<br />

5 VERPLAATSEN VAN LASTEN<br />

5.1 Tillen<br />

Wanneer men lasten tilt, wordt veelal gebruik gemaakt van de rug.<br />

Onze rugspieren zijn echter betrekkelijk zwak. Om te tillen beschikken<br />

wij over veel krachtiger spieren dan die van de rug.<br />

Til daarom op de volgende manier (zie afbeelding 13)<br />

Let op de volgende wenken:<br />

- sta zo dicht mogelijk bij het te tillen voorwerp en plaats uw<br />

voeten aan weerszijden ervan;<br />

- hurk bij het voorwerp neer, houd de knieën uiteen en de voeten<br />

plat op de grond;<br />

- zoek goede aangrijppunten, pak de last stevig vast en houd de<br />

armen gestrekt;<br />

- houd de rug zo recht en verticaal mogelijk, til door de benen<br />

geleidelijk te strekken en kom recht overeind.


VEILIGHEIDSWENKEN VOOR DE AANSTAANDE TECHNICI P31<br />

TIJDENS HET WERKEN IN FABRIEKEN OF WERKPLAATSEN 1981<br />

EN OP BOUWWERKEN<br />

Afbeelding 13


VEILIGHEIDSWENKEN VOOR DE AANSTAANDE TECHNICI P31<br />

TIJDENS HET WERKEN IN FABRIEKEN OF WERKPLAATSEN 1981<br />

EN OP BOUWWERKEN<br />

5.2 Hijsen<br />

Indien u bij het hijsen van lasten behulpzaam bent, moet u zich<br />

zoveel mogelijk zodanig opstellen dat een eventueel vallende last u<br />

niet kan treffen. De praktijk heeft voldoende bewezen dat een<br />

ketting of een staalkabelstrop, hoe betrouwbaar deze er op het oog<br />

ook uitziet, onverhoeds kan breken. Kettingmateriaal kan door het<br />

gebruik zeer bros worden en dan bij een lichte schok of stoot<br />

breken. Een staalkabel kan door inwendige aantastingen, meestal<br />

roestvorming, een groot gedeelte van zijn treksterkte hebben verloren<br />

en het daardoor begeven. Soms breken de aan de buitenomtrek<br />

liggende draden van een veel gebruikte of over scherpehoeken gebogen<br />

staalkabel. Is het aantal van deze gebroken draden beperkt, dan<br />

behoeven zij de treksterkte nog niet in sterke mate te beïnvloeden.<br />

Zo'n kabel kan nog worden gebruikt, doch de gebroken draadjes springen<br />

buiten de omtrek uit en vormen scherpe puntjes, zgn. 'vleeshaken'<br />

(poster afbeelding 14). Pakt men zo'n kabel met de blote hand<br />

en heeft men niet, zoals de meeste sjouwers, een flinke eeltlaag op<br />

de handen, dan kan men zich aan deze vleeshaken ernstig verwonden.<br />

Wees dus voorzichtig bij het aanpakken van een staalkabel.<br />

5.3 Houtbewerkingsmachines<br />

Deze groep machines en in het bijzonder de cirkelzaag, de frees en<br />

de vlakbank leveren bijzondere gevaren op. Jaarlijks vinden met de<br />

met name genoemde machines talrijke ongevallen plaats, die veelal<br />

zwaar letsel ten gevolge hebben. Wel zijn goede beschuttingen voor<br />

deze machines ontworpen, die niet alleen volkomen beveiliging geven<br />

doch in bepaalde gevallen bovendien een stuk gereedschap zijn<br />

waarmede het werk sneller en beter kan geschieden dan zonder toepassing<br />

van de beschutting, maar het werken ermede vereist instructie,<br />

oefening en grote ervaring. De tijd gedurende welke u in een fabriek<br />

werkt is echter te kort om u deze routine eigen te maken.<br />

Er blijft dan ook slechts één raad over en deze is:<br />

Blijf van deze machines af, indien uw handen u lief zijn.<br />

Het werken aan een lintzaag is niet zo gevaarlijk; na enige werkinstructie<br />

kan men dit gerust doen.<br />

5.4 Metaalbewerkingsmachines<br />

Zoals reeds is opgemerkt bestaat bij het draaien, frezen, enz. het<br />

gevaar van oogletsel door wegspringende krullen of spanen. Gebruik<br />

bij dit werk dus een veiligheidsbril. Na hetgeen hiervoor over<br />

drijfwerk is vermeld, is het vanzelfsprekend dat men ook zeer voorzichtig<br />

moet zijn met de klauwplaat en de meenemer van een draaibank.<br />

Deze onderdelen bezitten in de regel uitstekende delen. Grijp


VEILIGHEIDSWENKEN VOOR DE AANSTAANDE TECHNICI P31<br />

TIJDENS HET WERKEN IN FABRIEKEN OF WERKPLAATSEN 1981<br />

EN OP BOUWWERKEN<br />

dus nooit over de klauwplaat (foto afbeelding 15).<br />

Behalve het gevaar dat het hoofdhaar door de spil van een boormachine<br />

wordt gegrepen, bestaat bovendien het gevaar dat de boor<br />

'hapt' en het werkstuk meeneemt. Men moet het werkstuk dus nooit<br />

vasthouden maar het op de machine vastklemmen.<br />

Bij het werken aan slijpmachines doet zich in de eerste plaats het<br />

gevaar van oogletsel voor; slijp dus nimmer zonder bril. Voorts is<br />

er een minder voorkomend doch ernstiger gevaar, n.l. de schijf. Bij<br />

onoordeelkundig gebruik (bijv. slijpen op de zijkant van de schijf)<br />

kan een schijf in stukken springen, waarbij de stukken met grote<br />

kracht worden weggeslingerd. Elke schijf moet dan ook van een<br />

doelmatige, stevige kap zijn voorzien. Ga dus niet aan een slijpmachine<br />

werken waarvan de schijf niet door een dergelijke kap is be-<br />

schut.<br />

Een andere bron van gevaar is het support van de machine. Als de<br />

afstand tussen het support en de schijf te groot is, bestaat de kans<br />

dat het werkstuk 'hapt' en zich tussen het support en de schijf<br />

vastzet, waarbij men behalve een ernstige verwonding aan de handen<br />

ook het risico loopt, dat de schijf wordt stukgedrukt. Zorg er dus<br />

voor, dat de afstand van het support tot de omtrek van de steen niet<br />

meer dan enkele mm bedraagt. Ook andere dan de hiergenoemde metaalbewerkingsmachines,<br />

zoals excenterpersen, knip-, buig- en ponsmachines<br />

leveren gevaar op. De kans dat u aan deze machines moet werken<br />

is echter gering. Mocht men u er toch aan te werk stellen, betracht<br />

dan grote voorzichtigheid, verlang instructie en let er vooral op<br />

niet in de nabijheid van bewegende delen te komen.<br />

5.5 Gieterijen<br />

In gieterijen moet men extra voorzichtig zijn tijdens het gieten;<br />

een wegspattende gloeiende druppel metaal, die bijv. tussen de<br />

kleding of in de schoen komt, kan zeer ernstige brandwonden veroorzaken<br />

als men niet in staat is de druppel direkt te verwijderen.<br />

Blijf tijdens het gieten dus op een eerbiedige afstand van de gietpan.<br />

5.6 Werken in tanks en dergelijke<br />

In tanks, silo's of kelders kunnen dikwijls vergiftige of explosieve<br />

stoffen achterblijven of kan, indien er nog gassen aanwezig zijn die<br />

zwaarder zijn dan lucht, gebrek aan zuurstof ontstaan. Betreed dus<br />

nimmer een dergelijke ruimte alvorens iemand die geheel met het<br />

werken in tanks e.d. vertrouwd is u verzekert, dat er geen gevaar is<br />

te duchten. Neem in elk geval de voorgeschreven voorzorgsmaatregelen<br />

in acht, d.w.z. stel u daarvan eerst op de hoogte; meestal zijn<br />

tenminste een tankgordel met reddingslijn plus een tweede man vereist<br />

(foto afbeelding 16). In gevallen dat de tank e.d. tevoren niet<br />

volkomen kan worden gereinigd, moet het betreden geschieden met


VEILIGHEIDSWENKEN VOOR DE AANSTAANDE TECHNICI P31<br />

TIJDENS HET WERKEN IN FABRIEKEN OF WERKPLAATSEN 1981<br />

EN OP BOUWWERKEN<br />

gebruikmaking van een zogenaamde 'verse luchtkap' (foto afbeelding<br />

17).<br />

5.7 Lassen<br />

Acetyleen en zuurstof, twee gassen die bij het lassen worden gebruikt,<br />

kunnen gevaren opleveren. Acetyleen gemengd met lucht of<br />

zuurstof kan een zeer explosief mengsel vormen. Zorg er dus voor,<br />

dat het lasgereedschap goed in orde is en dat vooral geen lekgas kan<br />

ontwijken bij de aansluiting van het reduceertoestel op de fles.<br />

Zuurstof kan bij in aanraking komen met vet een heftige brand doen<br />

ontstaan. Flesafsluiters van zuurstofflessen en vooral de aansluiting<br />

van het reduceertoestel aan de fles moeten daarom vrij van vet<br />

worden gehouden. Speel ook niet met zuurstof; reeds vele ongevallen<br />

zijn hiervan het gevolg geweest. Zo kreeg b.v. een arbeider dodelijke<br />

brandwonden doordat iemand uit speelsheid een zuurstofslang op<br />

zijn kleren had gericht, die met vet doordrenkt waren. Door een<br />

wegspattende vonk geraakten de kleren van de man in brand, welke<br />

brand door de in de kleren aanwezige zuurstof tot een plotselinge<br />

ontvlamming leidde.<br />

Bij het lassen en snijden wordt de laatste tijd ook veel gebruik<br />

gemaakt van propaan. Het gevaar van propaan is, dat het zwaarder is<br />

dan lucht (1½ x zo zwaar) en daardoor bij de vloer blijft hangen of<br />

in lager gelegen ruimten stroomt. Met lucht gemengd is er slechts<br />

een geringe hoeveelheid nodig om een explosief mengsel te vormen.<br />

Wees dus voorzichtig met deze gassen en vraag, alvorens laswerkzaamheden<br />

te gaan verrichten, instructie aan bevoegde personen die met<br />

de gevaren bekend zijn.<br />

5.8 Ladders<br />

Kies een ladder of een trap van het juiste type en van voldoende<br />

lengte (hoogte). Geén metalen ladder (trap) voor werkzaamheden in de<br />

nabijheid van elektrische installaties.<br />

Voor het gebruik moet u de ladder op deugdelijkheid onderzoeken.<br />

Sporten moeten in de bomen rusten en niet zonder meer zijn opgespijkerd<br />

of geschroefd. Bij bouwladders zijn de bomen ingekeept en<br />

rusten de sporten op deze inkepingen (max. 1½ cm diep).<br />

De ladder moet worden opgesteld onder een hellinghoek van 70° tot 75°<br />

(met horizontaal) en tegen het gevaar van omvallen of wegglijden<br />

stevig worden vastgezet.<br />

Indien u met de hier gegeven wenken rekening houdt, verkleint u in<br />

hoge mate het risico op letsel.<br />

U zult misschien de vraag stellen, of van overheidswege niets wordt<br />

gedaan om de beschreven gevaren te bestrijden. Er wordt wel degelijk<br />

zeer veel gedaan. De Arbeidsinspectie tracht de veiligheid in<br />

fabrieken en op bouwwerken zo goed mogelijk te bevorderen. De<br />

Veiligheidswet 1934 geeft haar de bevoegdheid eisen te stellen ten


VEILIGHEIDSWENKEN VOOR DE AANSTAANDE TECHNICI P31<br />

TIJDENS HET WERKEN IN FABRIEKEN OF WERKPLAATSEN 1981<br />

EN OP BOUWWERKEN<br />

aanzien van de veiligheid bij de arbeid en zonodig procesverbaal op<br />

te maken.<br />

Genoemde dienst kan echter niet overal tegelijk zijn en het komt<br />

helaas voor, dat de wettelijk voorgeschreven veiligheidsmaatregelen<br />

niet in acht zijn genomen of dat de beveiligingen zijn verwaarloosd<br />

of verwijderd. In dit verband zij erop gewezen, dat de wet naast de<br />

werkgever ook de werknemer verplicht de voorgeschreven veiligheidsmaatregelen<br />

na te leven.<br />

Ook van particuliere zijde worden adviezen, opleidingen en andere<br />

instructie gegeven en propagandamateriaal verstrekt, voornamelijk<br />

door het Nederlands Instituut voor Arbeidsomstandigheden (NIA),<br />

Boelelaan 30, Amsterdam, tel.020-54 98 611).

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!