Hoogerbrugge Marloes _ Paper.pdf - PlanDag

Case studies
Linköping-Norrköping
Linköping en Norrköping zijn middelgrote Zweedse steden met ieder iets minder dan 150.000
inwoners, maar samen vormen ze de vierde grootste metropolitane regio van Zweden. De steden zijn
min of meer tot elkaar veroordeeld, omdat ze geografisch geïsoleerd liggen. Daarnaast hebben ze
elkaar nodig om een aantrekkelijk gebied te vormen dat bewoners en bedrijven weet te behouden en
aan te trekken. Voor beide steden is metropoolvorming een bewuste strategie die inmiddels zijn
vruchten afwerpt. De beide arbeidsmarkten zijn zover geïntegreerd dat ze door de Zweedse overheid
formeel als één markt gezien worden. Die functionele integratie wordt bevorderd doordat de beide
steden complementair aan elkaar zijn voor wat betreft bedrijvigheid en dienstverlening, maar ook voor
wat betreft woon- en werkmilieus. Door middel van verschillende maatregelen is de onderlinge
verwevenheid sterk toegenomen. Onder andere door frequente shuttletreinen tussen de steden, maar
ook door de opening van een campus van de universiteit van Linköping in Norrköping. Met name
studenten reizen nu (gratis) veel heen en weer tussen beide steden, waardoor een nieuwe generatie
het heel natuurlijk vindt om de mogelijkheden van beide steden te benutten. Naast de functionele
integratie neemt ook de culturele integratie in de regio toe, en veel geïnterviewden gaven aan dat de
traditionele rivaliteit tussen de steden steeds meer als folklore moet worden gezien. Steeds meer
mensen en bedrijven hebben een regionale mindset en weten elkaar te vinden. Deze culturele
integratie werkt door in het draagvlak voor bestuurlijke samenwerking, een rol die sterk opgepakt
wordt door de regionale overheid (provincie) waar beide steden deel van uitmaken. Dit heeft onder
andere geresulteerd in een integraal ruimtelijk plan voor de regio, en strategieën die met name de
functionele samenhang in de regio bevorderen. Toch blijft het beeld hangen dat men momenteel
voornamelijk het laaghangend fruit plukt. De echte hete hangijzers, zoals de discussie over de twee
bestaande vliegvelden, blijft vooralsnog onbesproken. Momenteel hebben beide steden een vliegveld
met zeer beperkte verbindingen, maar eventuele samenwerking op dit gebied ligt politiek gevoelig.
Beide steden zijn (nog) niet bereid om ‘hun’ vliegveld op te geven ten gunste van de andere stad.
Metropoolregio Rotterdam-Den Haag
De metropolitane strategie van de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag (MRDH) is gericht op een
drietal punten: (1) betere benutting van het daily urban system, (2) betere benutting van en investeren
in het enorme kennis- en innovatiepotentieel in de regio en (3) het ten volle benutten van het
voorzieningenniveau. Dagelijks bewegen zich een half miljoen mensen kriskras door de regio en in
toenemende mate wordt er gebruik gemaakt van de aanwezige verscheidenheid in werkgelegenheid,
woonmilieus, culturele- en sportvoorzieningen. Eén van de ambities van de MRDH is het bereikbaar
maken van alle belangrijke locaties binnen een reistijd van 45 minuten. De Randstadrail - een lightrail
verbinding tussen het stadscentrum van Rotterdam en Den Haag die beide lokale netwerken verbindt -
is een belangrijke stap hierin. De realisatie van de autosnelweg A4 tussen Delft en Schiedam zal een
andere impuls geven aan de functionele integratie van de regio. Uit de interviews met verschillende
actoren in de metropoolregio blijkt dat de culturele integratie in de regio nog enigszins achter blijft.
Ondanks dat de metropoolregio (nog) niet echt leeft onder de bewoners en bedrijven, vormt de sterke
lokale, in plaats van regionale identiteit in de meeste gevallen geen belemmering in het proces van
bewustwording van de kansen die de metropoolregio bewoners en bedrijven biedt. De
naamsverandering van de luchthaven, van Rotterdam Airport naar Rotterdam-The Hague Airport,
geeft het signaal af dat de steden als een dubbelstad moeten worden gezien en dergelijke
topvoorzieningen met elkaar delen. Om de bestuurlijke samenwerking vorm te geven heeft de MRDH
een drie-ringen model geïntroduceerd. Iedere ring kent een andere mate van samenwerking en al dan
niet gedeelde budgetten, taken en bevoegdheden. Lastig is dat de regio geen gesloten systeem is;
veel steden hebben intensieve relaties met nabijgelegen steden die niet tot de regio worden gerekend
(bijvoorbeeld Den Haag met Leiden en Rotterdam met de Drechtsteden). In hoeverre de verschillende
vormen van institutionele samenwerking in de praktijk werken, zal nog moeten blijken.
Gdansk-Gdynia
De geschiedenis van deze regio is van belang bij het begrijpen van het proces van metropoolvorming
in deze regio. Gdansk is de Poolse naam voor de voormalige Duitse Vrije Stad Danzig en na de
Eerste Wereldoorlog heeft de stad enkele jaren onder toezicht van de Volkenbond gestaan. Gdynia is
destijds ontwikkeld om te kunnen concurreren met deze stad. Ondanks het feit dat Gdansk sinds de
4