Alle Ins & Outs van CCPs - Spo

Figuur 1 Bilaterale versus CCP-clearing
A
H
G
B C D
F
E
A
B C D
Bilaterale clearing CCP-clearing
het verschil tussen CCP-clearing en bilaterale clearing.
De figuur gaat uit van acht partijen die transacties
hebben gedaan met (een aantal van) de andere zeven
tegenpartijen.
Een CCP maakt de afwikkeling van effecten- en
derivaten transacties veiliger en efficiënter. Doordat een
CCP transacties netteert en garandeert, neemt het risico
voor de kopers en de verkopers af. Dit maakt de
betreffende markt aantrekkelijker voor beleggers.
Hoe meer beleggers een markt trekt, hoe beter dat is voor
de liquiditeit, wat weer nieuwe beleggers aantrekt.
Toch maakt nog niet elke effectenmarkt gebruik van een
CCP. Op het moment dat een partij niet meer aan zijn
verplichtingen kan voldoen neemt de CCP deze
verplichtingen op zich. Om dit te kunnen doen vraagt de
CCP de betrokken partijen om zekerheden te stellen in
de vorm van onderpand. Het gevolg is dat de betrokken
partijen dit onderpand niet meer kunnen gebruiken voor
hun bedrijfsvoering. Daarnaast heeft de CCP een
uitgebreid en robuust systeem nodig om haar risico’s te
6
H
G
CCP
F
E
bewaken. De partijen die gebruik maken van de diensten
van een CCP betalen voor de implementatie en het
onderhoud hiervan. Deze bedragen kunnen beschouwd
worden als een soort risicopremie. Een effectenmarkt zal
pas gebruik maken van een CCP als de voordelen van de
toegenomen handel door een veiliger en efficiënter
effecten- of derivatenverkeer opwegen tegen de nadelen
van het aanhouden van het onderpand en de te betalen
risicopremie.
Tijdens de crisis hebben CCPs op verschillende financiële
markten hun nut bewezen. Zo had het faillissement van
Lehman Brothers in 2008 op de handelsplatformen waar
zij actief was geen faillissement van andere trading en
clearing members tot gevolg. Dit wordt grotendeels
toegeschreven aan de tussenkomst van diverse CCPs.
Op sommige derivatenmarkten, zoals die voor kredietderivaten,
speelden CCPs tot vóór de financiële crisis een
beperkte rol. Op deze markten was het gebruikelijk dat
tegenpartijen dergelijke contracten onderling afsloten en
afwikkelden. Hierdoor ontbrak bij veel partijen en
toezicht houders het inzicht in de posities en de
bijbehorende risico’s. Toen de crisis zich aandiende bleek
een aantal partijen niet meer aan hun verplichtingen te
kunnen voldoen, waardoor ook andere partijen in de
problemen kwamen. Daarop besloot de G-20 in 2009 dat
uiterlijk eind 2012 deze derivatencontracten, die