Deel III: Met de fiets door Vlaanderen (.pdf) - Expertisepunt

38
Slotwoord
Het fietspuntenverhaal is het resultaat van nog geen
twee jaar werk: kort, maar zeer krachtig. Zo’n project
is geen eenmansinitiatief. Velen hebben er hun schouders
onder gezet. Netwerken werden uitgebouwd of
verstevigd, met hetzelfde doel voor ogen: de opstart van
de fietspunten.
We laten enkele medestanders en compagnons van
het eerste uur aan het woord. We luisteren naar enkele
andere stakeholders, maar ook naar de mensen die de
fietspunten elke dag opnieuw in de praktijk brengen en
last but not least: de klanten. De mensen die van onze
diensten gebruik mogen maken.
Een tevreden klant
“Ik pendel geregeld met de trein naar Brussel. Ik kom met de fiets
tot aan het station van Mechelen. Sinds een aantal maanden wordt
de fietsenstalling daar verzorgd door het fietspunt. Ik wil u langs
deze weg mijn grote waardering voor hun werk betuigen. De voorbije
maanden veranderde de fietsenstalling van een complete chaos
(wrakken, her en der gestalde fietsen, fietsen tegen de grond, onkruid)
tot een net geheel. Gisterenmiddag, toen ik terugkwam van Brussel,
was een van de medewerkers aan de slag aan de fietsenrekken. Het
is ondankbaar werk: even de teugels lossen en de chaos loert weer om
het hoekje. Ik heb haar veel moed gewenst. Ik hoop dat het fietsatelier
zijn goed werk in het fietspunt kan blijven doen!”
Een medewerker van een fietspunt
“Het was voor mij zeer moeilijk om werk te vinden. Overal vroegen
ze mensen met ervaring of mensen met een diploma. Ik had al eens
het geluk om een jaar in een recyclagepark te werken, maar toen
mijn contract afliep moest ik opnieuw op zoek naar een andere job.
Via mijn trajectbegeleider van de werkwinkel kreeg ik de vacature
van het fietspunt door. Ik had meteen interesse omdat deze job aansloot
bij de opleiding mechanica die ik in mijn thuisland heb gehad.
Ik kende vooral iets van auto’s, minder van fietsen, maar tijdens
het werken heb ik een opleiding fietsherstel gekregen. Het leuke aan
de job vind ik dat ik mensen kan helpen en dat ze respect hebben
voor wat ik doe. Ik kan door de verschillende gesprekken met klanten
ook mijn taal oefenen. Ik volg trouwens nog een halve dag per week
Nederlands, zodat dit steeds beter en beter gaat. Het is ook goed om
te weten dat ons werk nut heeft. Soms is het wel eens ondankbaar,
als je merkt hoeveel vuil en papiertjes de mensen soms achterlaten in
de stallingen. Maar wanneer een gelukkige klant spontaan bedankt
zegt, is dat allemaal snel vergeten. Ik vind het ook tof dat ik aan
mijn familie kan vertellen waar ik werk, en dat ze zien dat wat ik
doe nuttig werk is.”
Een instructeur van een fietspunt
“Wat mij meteen aansprak toen ik de vacature voor een “instructeur
fietspunt” las, was de mix van concreet, praktisch werk (fietsherstel
en stallingonderhoud); een sociaal luik (leiding en ópleiding geven
aan een ploeg medewerkers die omwille van een lage scholingsgraad,
persoonlijke problemen of andere redenen nog geen plaats konden
vinden op de reguliere arbeidsmarkt) en een ecologisch luik (het stimuleren
en aanbieden van fietsgebruik als mobiliteitsalternatief in
de stad.) De start was zeker een uitdaging: een nieuwe ploeg met
verschillende nationaliteiten, verschillende kennis van het Nederlands
en verschillende basiskennis rond mechanica en fietsherstel.
Daarnaast zat ik ook in een nieuwe werkomgeving en werd ik geconfronteerd
met een grote fietschaos aan het station. Mijn taak
was hier op korte termijn orde in te scheppen. De eerste weken was
het doorbijten, maar stelselmatig groeide de bekwaamheid van het
team, zochten we samen naar oplossingen om de stallingen proper
te krijgen, leerde ik meer en meer mensen kennen bij de NMBS, de
stad en de politiediensten, en stelde ik vast dat je er samen met al
deze mensen in slaagt om de stallingen proper en ordelijk te krijgen.
Ik merkte dat je echt het verschil kunt maken, zowel voor de medewerkers
die eindelijk kansen krijgen om te laten zien wat ze in hun
mars hebben, maar ook in die bekende stadsomgeving waar ik me
vroeger als pendelaar elke dag ergerde aan de chaos die er heerste.
Wanneer je dan in het weekend vertelt over je job en mensen zeggen
je dat ze wel degelijk een verschil zien aan het station, dat ze van de
diensten van het fietspunt gebruik hebben gemaakt en zeer tevreden
zijn over de vriendelijkheid van de medewerkers, dan weet je dat je
de goede keuze hebt gemaakt met deze job.”
Bert Boone, Algemeen directeur,
ESF-Agentschap Vlaanderen v.z.w.
“In een tijd waarin het mobiliteitsvraagstuk een van dé maatschappelijke
uitdagingen vormt, groeien nieuwe niches, zo ook voor de
maatschappelijke fietsdienstverlening. Bij nieuwe maatschappelijke
behoeften staan er telkens actoren op met oog voor sociale doelen in
een vernieuwend economisch kader. Brede stakeholdergroeperingen
betuigen hun betrokkenheid en illustreren hun zorg voor kwetsbare
groepen binnen een economisch gezond opzet. Voor het Europees
Sociaal Fonds, met de ruggesteun van de Vlaamse minister voor
sociale economie en mobiliteit, waren dit voldoende ingrediënten om
met beperkte middelen een gerichte incentive te geven rond ondernemingsmodellen
en kwaliteitskaders die de fietspunten verder in beweging
kon zetten. Ik blijf ervan overtuigd dat elke reflectie rond deze
vormen van sociaal ondernemen nieuwe perspectieven opent in het
denken en het handelen. Veel succes bij de praktijkuitvoering!”
Lodewijk De Witte, gouverneur Vlaams-Brabant
“Een betere mobiliteit, een grotere bezorgdheid over het milieu, of
misschien toch vooral de strijd tegen de vetkwabbetjes? Redenen genoeg
om terug te grijpen naar de fiets als vervoermiddel. Een goede
stalling, de zekerheid om na een dagje werken je fiets nog terug te
vinden, een kleine herstelling laten doen: dat mag de moedige fietser
toch wel vragen? De fietspunten bieden dit dienstverleningspakket
aan. Het samenbrengen van deze uitdagingen heeft geleid tot een
bijzonder samenwerkingsverband tussen NMBS Holding, sociale
economie-ondernemingen en Vlaamse overheid. Een fietspunt staat
dan ook voor meervoudige winst: winst voor de stations als mobiliteitsknooppunten,
winst voor de fietsgebruiker en winst voor de samenleving
die er zowel minder luchtvervuiling aan overhoudt als
een zinvolle tewerkstelling van kansengroepen. Lokale overheden,
vervoersmaatschappijen, werkgevers: ieder zou vanuit zijn verantwoordelijkheid
zijn steentje moeten bijdragen om beter en gezonder
vervoer mogelijk te maken. Een prominentere plaats voor de fiets in
onze gemeente, stad, provincie zal de leefbaarheid van onze woonplaatsen
enkel maar ten goede komen.”
fietspunten
Kris Polfliet, NMBS-Holding
“Voor de NMBS zijn de stations meer dan alleen maar multimodale
knooppunten, het moeten plaatsen zijn waar reizigers tijd winnen
in een veilige en comfortabele omgeving. De fietspunten passen hier
perfect in. Ze bieden aanvullende diensten aan en zorgen voor een
verhoging van de veiligheid: twee belangrijke aandachtspunten van
de NMBS Groep. De fietspunten voeren eveneens een proactief beleid
in zowel het stimuleren van het fietsgebruik als vóór- en natransport
van de trein en fietstoerisme in de regio. Vele projecten met bedrijven,
scholen en gemeenten worden door hen opgezet. Bovendien
worden er prestaties geleverd die veel verder gaan dan de taken die
de NMBS-groep op zich kan nemen. Ik denk hierbij aan de intussen
beruchte fietswash te Kortrijk, de strijkafhaalpunten, enzovoort.
Kortom, diverse diensten de treinreizigers ten goede komen.”
Vlaams Minister van Mobiliteit en Sociale Economie
Kathleen Van Brempt
“Wanneer je de fiets met trein, tram of bus combineert, geraak je zo
goed als overal. Maar als we mensen willen overtuigen om te kiezen
voor die milieuvriendelijke oplossingen voor hun woonwerkverkeer,
moeten we kwaliteit en een goede service garanderen. Dat betekent
blijven investeren in kwaliteitsvol openbaar vervoer én inzetten op
veilige fietspaden en fietsenstallingen.
Hier spelen de fietspunten een belangrijke rol. Wat begon als een
experiment in de buurt van zeven stations, groeit stilaan uit tot een
merk. Het netwerk van fietspunten heeft een eigen herkenbaar logo
en garandeert overal dezelfde kwaliteitsvolle service. Pendelaars laten
er hun fiets achter in een propere en veilige fietsenstalling. Daarnaast
kunnen ze ook rekenen op de fietspunten voor kleine herstellingen,
zodat ze steeds veilig thuis geraken na het werk of de school.
Dit jaar zijn we gestart met nog eens zes fietspunten en ook volgend
jaar willen we het aantal fietspunten uitbreiden.
Met de fietspunten zorgen we bovendien niet alleen voor veilige en
duurzame mobiliteit, maar creëren we ook duurzame jobs. In de
fietspunten zijn immers mensen aan de slag die niet zo makkelijk
een job vinden. De fietspunten zitten zo op het snijvlak van twee van
mijn bevoegdheden: mobiliteit en sociale economie. Ik heb daarom
mijn schouders onder dit project gezet en zal het ook in de toekomst
met veel enthousiasme blijven steunen.”
39