613_FM 613 (maart 2011)_p12-p17.pdf - Filmmagie

COVERSTORY
“Ik dacht lang dat ik steeds melodrama's maak omdat ik hou van een uitvergrote realiteit en personages die intens
leven,” zegt Darren Aronofsky, “maar melodrama staat voor drama met muziek, met melodie. Het is de kunst
om archetypische personages te nemen en er muziek en andere zaken aan toe te voegen die het verhaal extremer
maken”. Door “clichés en symbolen naar het uiterste te duwen” maakte de cineast van 'Requiem for a Dream', 'The
Fountain' en 'The Wrestler' een visceraal horror-melodrama. BLACK SWAN is een meesterwerk en werd onverwacht
een box office topper.
| IVO DE KOCK
DARREN
ARONOFSKY’S
“Zo’n commercieel succes is nieuw voor
mij,” bekent Aronofsky, “het is verrassend omdat
ik de weg van de onafhankelijke cinema volg en
de massa niet viseer. BLACK SWAN kan iedereen
raken. Het is een arthouse- én een horrorfilm die
tegelijk angstaanjagend en zeer sexy is, en die verschillende
publieken bereikt met dans, horror en
seks. Wanneer studio’s commercieel succes van
deze omvang beogen richten ze zich niet op uitersten
maar viseren ze het midden. Ik toon geweld en
seksualiteit veel intenser”. Na het floppen van zijn
passieproject The Fountain (“ik ondervond dat je
geen grote publieksfilm over de dood kan maken”)
leek de wonderboy van Pi en Requiem for a Dream uit
de gratie van Hollywood gevallen. Maar The Wrestler
leverde niet enkel Mickey Rourke een comeback
12 | MAART 2011 | FILMMAGIE #613
BLACK SWAN
Requiem voor een perfectioniste op zoek naar extase
op. En met BLACK SWAN is hij weer helemaal hot.
Opmerkelijk is dat Aronofsky behoort tot een generatie
filmmakers die in de jaren 90 de neus aan
het venster staken vanuit de onafhankelijke Amerikaanse
cinema. Paul Thomas Anderson (Magnolia,
There Will be Blood), David Fincher (Zodiac, The Social
Network), Wes Anderson (Rushmore, The Darjeeling
Limited), David O’ Russell (Three Kings, The Fighter)
en Darren Aronofsky lieten zich inspireren door de
indies (Soderbergh, Spike Lee, Tarantino) voor wie
vrijheid en controle de sleutels van het filmparadijs
leverden. Terwijl de cinefiele ‘New Hollywood’ generatie
Coppola-Scorsese-DePalma van binnenuit
het systeem had willen overnemen, blijft de nieuwe
generatie er een van eigenzinnige individualisten.
Wat hen verenigt is een geloof dat het ‘genie’ van de
filmmaker (zijn gedrevenheid, visie en perfectionisme)
zwaarder weegt dan de wetten en normen van
de industrie. Wie bezeten is maakt dromen waar.
En wie mee is met de wereld kan die droom ook
delen met velen. Beide generaties worden gedreven
door varianten van de naïef-romantische visie op
de artiest. Voor de generatie Scorsese primeerde de
intrinsieke kracht van de kunstenaar binnen het
systeem, voor de generatie Aronofsky overheerst
de absolute wil om een film te maken en de bereidheid
te lijden voor een persoonlijk of grootschalig
(zoals zijn volgende, The Wolverine) project. Er is
een parallel met ballet dat volgens Aronofsky passies
opwekt die tegelijk destructief en mooi zijn;
“om jezelf zoveel pijn op te leggen moet je veel van
ballet houden”.

Dat balletfilm BLACK SWAN je als kijker knock out
slaat – en de legendarische klassieker The Red Shoes
van Powelll en Pressburger evenaart – heeft alles te
maken met die verscheurdheid tussen gruwel en
schoonheid en met de intensiteit van deze subjectieve
trip door een schizofrene creatieve geest. Dit
macaber sprookje over een ballerina die evolueert
van een verlegen meisje naar een psychotische
diva betovert én terroriseert de kijker met nu eens
droomachtige en dan weer realistische scènes.
Een pijnlijk dansmelodrama slaat om in een akelige
horrorthriller terwijl de lijn tussen realiteit en
hallucinatie vervaagt. Aronofsky transformeert
het conventionele ‘leven vs. kunst’-conflict en de
clichématige protagonisten van het ‘putting on a
show’-stramien in een viscerale zoektocht naar
extase van een perfectioniste in de ban van verlangen
(naar seksualiteit en identiteit). Daar waar The
Wrestler identificatie koppelde aan een objectieve
blik op de louterende kruisgang van worstelaar-opretour
Mickey Rourke, dwingt BLACK SWAN identificatie
af met een subjectieve blik door de soms
rode oogjes van een fysiek en geestelijk lijdende
Natalie Portman. Zij speelt Nina, een balletdanseres
die de hoofdrol in het Zwanenmeer van Tchaikovsky
krijgt omdat ze de ideale ‘witte zwaan’ (prinses
Odette) is, al twijfelt choreograaf Thomas Leroy of
ze ook de ‘zwarte zwaan’ (tovenaarsdochter Odile)
aan kan. Tot ze in zijn lip bijt wanneer hij probeert
haar te kussen. Thomas moedigt Nina aan om haar
seksualiteit te ontdekken en zichzelf te verliezen in
de rol. “Ga naar huis en raak jezelf aan” is zijn eerste
raad. Gevolgd door “de enige persoon die in je weg
staat is jezelf, vergeet haar”. Wat ze heel letterlijk
doet. Het levert Nina vuur, waanzin, een staande
ovatie en een theatrale apotheose op.
BLACK SWAN opent quasi-documentair met realistische
beelden van ballettraining, pijnlijke voeten,
beschadigde spitzen en gespleten teennagels.
Maar naarmate Nina ontdekt dat discipline en oog
voor detail niet volstaan, verandert de filmstijl. Het
feit dat Nina chaos en driften omarmt maar tegelijk
angst heeft voor wat ze losmaakt wordt vertaald in
zenuwachtige beelden opgenomen door een handgehouden
camera temidden de actie. Maar ook in
een spel van licht en donker, schaduwen en reflec-
ties, dat in een grijs gesloten universum de donkere
zijde van Nina’s onevenwichtige geest benadrukt.
Terwijl haar paars-witte slaapkamer symbool staat
voor de kinderlijke wereld waarin moeder Erica
Nina verstikt. Tijdens metroritten en oefensessies
blijft Nina geïsoleerd en eenzaam. Nooit veilig en
steeds omringd door dubbelgangers. Of is het door
mensen op wie ze de andere kant van haar persoonlijkheid
projecteert? Want Aronofsky cast de vrouwenrollen
zo dat iedereen op elkaar lijkt, waardoor
archetypes in elkaar overlopen. Er is de mislukte
danseres (controlezieke Erica), de sensuele rivale
(doublure Lily) en de oudere ster (ex-vedette Beth).
Nina wordt achtervolgd door haar eigen reflectie
– waardoor BLACK SWAN meer Vertigo dan All
About Eve wordt en de spiegelobsessie van The Red
Shoes een nieuwe twist geeft – terwijl ze ongekende
aspecten van haar persoonlijkheid projecteert op
anderen. Ze belandt in een neerwaartse spiraal
van paranoïde hallucinaties die gepaard gaan met
lichamelijke transformaties, wisselende gezichten
en geruilde kleding. We zijn beland in een surrealistisch
gruwelsprookje dat de dreiging, verwarring
maar ook opwinding die Nina voelt tastbaar
maakt.
Nina is een vrouw die worstelt met lichamelijke onvolmaaktheid,
angst voor ouderdom en mannelijke
verwachtingen. Ze is vooral ook een perfectioniste
die zichzelf beschadigt. Mede door haar groeiende
waanzin wordt ze de volmaakte ‘black swan’ maar
het applaus van het publiek gaat eigenlijk naar
een monster. Nina fantaseert zo sterk over seks en
agressie dat ze droomt over een moord, zichzelf een
fatale messteek toedient en heel gepast tijdens de
opvoering sterft. Net daarvoor transformeert ze al
dansend in een zwarte zwaan en bereikt ze zo een
vorm van extase. “Ik was perfect” mompelt ze glimlachend
terwijl het leven uit haar glijdt. Die perfectie
bereikte ze door virtuositeit te koppelen aan
bezieling, controle aan chaos. Het is voor haar de
prijs (pijn, isolement, dood) waard. Heel haar leven
werkte ze immers naar die extatische triomf toe.
Zoals veel artiesten verlangde ze naar de euforische
staat van een ‘perfecte vertolking’ die van haar een
legende zou maken. De dood is daarbij geen schrikbeeld.
Falen, uitgerangeerd worden en nooit gren-
COVERSTORY
zen verlegd hebben zijn dat wel. Nina’s uitdovend
leven is dan ook een ‘perfect’ einde van dit grimmig
melodrama. Het Zwanenmeer werd het verhaal van
de film. Nadat balletmuziek en drama crescendo
samenvloeien valt het doek.
Niet voor het eerst gebruikt Darren Aronofsky
een obsessieve zoektocht naar perfectie, naar het
absolute, als narratieve motor. De worstelaar van
The Wrestler en de adolescenten van Requiem for a
Dream proefden de extase, de studenten van Pi en
de wetenschapper van The Fountain zochten respectievelijk
de formule die het universum vat en
een remedie om een stervende vrouw te redden.
In BLACK SWAN botsen de Amerikaanse Droom
(wil om te winnen) en de Amerikaanse Nachtmerrie
(angst om te verliezen) terwijl creatieve en destructieve
krachten versmelten. Aronofsky plaatst
het perfectionistische individu centraal zonder er
een 'slachtoffer’ van te maken. Een gestresseerde
en uitgeputte Nina ziet overal dreiging en concurrentie
maar zij en haar eigen ambities vormen het
grootste gevaar. Aronofsky heeft een liefde-haat
relatie met dit Amerikaans Waanbeeld. Opwinding
en angst, fascinatie en afkeer liggen ook voor hem
dicht bij elkaar. En net zoals choreograaf Thomas
zweert hij bij een spektakel dat “echt en visceraal”
is. Horror maakt het melodrama zicht- en voelbaar
terwijl humor de clichés een meerwaarde geeft.
Daar waar veel would be-auteurs een origineel uitgangspunt
al te vaak herleiden tot iets traditioneel,
doet Aronofsky het omgekeerde. Een vertrouwd gegeven
wordt na transformatie uniek. BLACK SWAN
is verbijsterend, opwindend, gruwelijk, grandioos,
mooi, monsterlijk, absurd, surrealistisch, grappig,
aangrijpend en verontrustend. Kortom, straffe cinema.
Met een verbluffende Natalie Portman. ×
melodrama / reg. Darren Aronofsky / sce. Mark Heyman, Andrés Heinz
& John McLaughlin / fot. Matthew Libatique / mon. Andrew Seisblum
/ muz. Clint Mansell / act. Natalie Portman (Nina Sayers), Vincent Cassel
(Thomas Leroy), Mila Kuni (Lily), Barbara Herschey (Erica Sayers),
Winona Ryder (Beth MacIntyre), Benbjamin Millepied (David), Ksenia
jSolo (Veronica) / pro. Mike Medavoy, Arnold W. Messer, Brian Oliver &
Scott Franklin / USA / 2010 / 108’ / dis. Fox
> RELEASE 2 MAART
FILMMAGIE #613 | MAART 2011 | 13

COVERSTORY
Kaalgeschoren in V for Vendetta (James Mc-
Teique, 2006), als stripper in Closer (Mike Nichols,
2004) of met tutu in BLACK SWAN. In historisch
gewaad als Goya’s Joodse model Inez, slachtoffer
van de Spaanse achttiende-eeuwse inquisitie in
Milos Formans Goya’s Ghosts (2006), als zestiendeeeuwse
Engelse koningin in The Other Boleyn Girl
(Justin Chadwick, 2008) of als Naboo-koningin in
een fictief melkstelsel (Star Wars-prequeltrilogie
van George Lucas, 1999-2005). Als actrice straalt
Natalie Portman (°Jerusalem, 1981) zo’n natuurlijke
vertrouwdheid met het filmmedium uit, dat de camera
heel close kan komen en diep kan binnendringen.
In Amos Gitai’s Free Zone (2005) leverde dat een
van de meest beklijvende beelden uit haar filmografie
op. Mooi en intens begint de Israëlische cineast
zijn meditatieve film met een ellenlange shot
van Natalie Portman op de achterbank van een auto
14 | MAART 2011 | FILMMAGIE #613
NATALIE PORTMAN
Queen Amidala trekt de spitzen aan
Dankzij haar pirouette in BLACK SWAN van Darren Aronofsky belandt Natalie Portman op de eerste rij in Hollywood.
Een zwanendans die de jonge actrice van Pools-Joodse komaf heel dicht bij de Oscar brengt.
| DIRK MICHIELS
in westelijk Jerusalem. Ze tuurt verdwaasd van achter
het autoraam en begint heel langzaam te wenen
voor haar verloren liefde. Uiteindelijk blijft ze tien
minuten lang voor de camera snikken, alsmaar dieper
en pijnlijker. Liefdesverdriet speelde haar ook al
parten in Mike Nichols’ eigentijds relatiedrama Closer.
Ook hier slaagde Portman erin haar innerlijke
pijn heel fysiek uit te drukken door in een stripclub
met lef, maar zonder gêne en heel eerlijk en lijfelijk
te doen wat ze doet.
Portman was nauwelijks de twintig voorbij toen
ze Closer draaide met rijpe dertigers zoals Julia
Roberts, Clive Owen en Jude Law als tegenspelers.
Verrassend jong dus voor haar eerste volwassen
rol op het slagveld van de huwelijksrelaties. Maar
voor een Hollywoodkindsterretje, dat meer op het
scherm opgroeit dan in haar eigen leefwereld, ligt
de leeftijdsgrens uiteraard anders. Als elfjarige
werd Nathalie Hershlag al door Revlon als cosmeticamodel
uit een pizzeria op Long Island geplukt,
waar haar ouders zich na een omzwerving door Maryland
en Connecticut hadden gevestigd. De naam
Portland ontleende ze aan haar grootmoeder. Een
jaar later vertederde ze huurmoordenaar Jean Reno
in Luc Bessons Léon (1994) als het 12-jarige buurmeisje,
van wie het gezin brutaal is uitgemoord.
Als stiefdochter van Al Pacino in Michael Manns
Heat (1995) zwoer ze het misdaadgenre trouw en
bleef ze voor haar leeftijd opmerkelijk volwassen
personages vertolken. Ze leek al vlug gedoemd
tot Lolita-rolletjes zoals in Ted Demme’s Beautiful
Girls (1996) of tot het gegiechel van bakvisjes die
verliefd zijn op dezelfde jongen (Woody Allens
Everyone Says I Love You, 1996). Tot ze plotseling
rond de eeuwwisseling een tieneridool werd in de
Star Wars-saga. Als een soort Venetiaanse koningin
FREE ZONE GOYA'S GOY GHOSTS
THE OTHER BOLEYN GIRL

van de waterplaneet Naboo veegde ze in een verrassende
dubbelrol in The Phantom Menace (1999)
de herinneringen van de Star Warsfanaten aan
prinses Leila uit de trilogie van de jaren 70 kordaat
van het scherm. Als echtgenote van Annakin en
moeder van Luke Skywalker kreeg ze een primordiale
rol toebedeeld in het sagaverloop. Maar bovenal
schonk de rol van koningin Padme Amidala haar
een eigen jeugdig bioscooppubliek, dat sindsdien
met haar meegroeit van film tot film en met wie
ze dezelfde maatschappelijke bezorgdheden deelt.
In haar filmkeuzes voelt Portman als vegetariër en
milieuactiviste trouwens heel goed de trends en
het leefklimaat van haar leeftijdsgenoten aan. V for
Vendetta sloot aan bij de doorbraak van de graphic
novel. BLACK SWAN verwijst onrechtstreeks naar
zelfverminking en anorexiaproblematiek. Ook is
Portman vaak in videoclips te zien, zoals in Dance
Tonight van Paul McCartney en Carmensita van Devendra
Banhart. Haar kaalgeschoren hoofd uit V
for Vendetta inspireerde zelfs een groep jonge muzikanten
om hun band Natalie Portman’s Shaved
Head te noemen. In haar sociale keuzes draagt ze
CLOSER
de Millenniumdoelstellingen van de UNO hoog in
het vaandel. Zo is ze een fervent verdediger van het
verlenen van microkrediet voor het oprichten van
kleine bedrijfjes in de derdewereldlanden. In die
context wist ze ook tegenspeler Jake Gyllenhaal uit
Jim Sheridans Afghaanse oorlogsdrama Brothers
(2009) voor de goede zaak te verleiden. Voorts promoot
ze het dragen van schoenen, gemaakt uit niet
dierlijke materialen. Dat maatschappelijke engagement
leverde haar op het Filmfestival van Venetië,
waar ze overigens in 2008 haar zelfgeschreven en
geregisseerde kortfilm Eve was komen voorstellen,
alvast de Movie for Humanty-Award op.
Portmans snelle doorbraak met de Star Wars-saga
kwam voor Hollywood op het juiste moment. De
10 jaar oudere Winona Ryder was in 2001 door haar
kleptomanie bij de producenten in ongenade gevallen
zodat Natalie de leemte vulde in een meer volwassen
filmaanbod. Dat gaf haar de kans te werken
met gereputeerde regisseurs zoals Mike Nichols
(Closer), Anthony Minghella (Cold Mountain, 2003)
of Milos Forman (Goya’s Ghosts ). Zelf gaf ze er echter
na het megasucces van de sciencefictionsaga de
V FOR VE VENDETTA
SELECTIEVE FILMOGRAFIE
COVERSTORY
1994 LÉON
1995 HEAT
1996 MARS ATTACKS!
1996 EVERYONE SAYS I LOVE YOU
1996 BEAUTIFUL GIRLS
1999 STAR WARS: EPISODE I –
THE PHANTOM MENACE
2002 STAR WARS: EPISODE II –
ATTACK OF THE CLONES
2003 COLD MOUNTAIN
2004 CLOSER
2004 TRUE
2005 STAR WARS: EPISODE III –
REVENGE OF THE SITH
2005 FREE ZONE
2006 V FOR VENDETTA
2006 PARIS, JE T’AIME
2006 GOYA’S GHOSTS
2007 MY BLUEBERRY NIGHTS
2007 THE DARJEELING LIMITED
2007 MR. MAGORIUM’S WONDER
EMPORIUM
2008 THE OTHER BOLEYN GIRL
2009 NEW YORK, I LOVE YOU
2009 LOVE AND OTHER IMPOSSIBLE
PURSUITS
2009 BROTHERS
2010 HESHER
2010 BLACK SWAN
2011 NO STRINGS ATTACHED
FILMMAGIE #613
| MAART 2011 | 15

COVERSTORY
voorkeur aan zich filmisch te herbronnen en haar
Joodse afkomst te verkennen. Op de toneelplanken
speelde ze in 1999 Anne Frank. Vooral met haar rol
van jonge Joods-Amerikaanse in Israël op zoek naar
haar eigen identiteit, volgde ze haar autobiografische
impulsen en voedde ze haar kosmopolitische
geest. In het niemandsland van Free Zone tussen
Syrië, Irak en Saoedi-Arabië groeide haar belangstelling
voor de wereldcinema. Zo werkte ze met
Tom Tykwer samen in True (2004), speelde ze een
gastrol in My Blueberry Nights (2007) van Hong-
Toen La Haine in 1995 als een splinterbom
door het overdonderde Franse filmlandschap
raasde, sprak men vol lof over het triumviraat
van onbekende acteurs dat de film droeg. Een
van deze jonge snaken zou zijn kompanen al snel
achter zich laten op de (snel)weg naar een grote
16 | MAART 2011 | FILMMAGIE #613
kong-cineast Wong Kar-wai en gaf ze present voor
Wes Andersons Indische roadmovie The Darjeeling
Limited (2007). Als wereldburger ontpopte ze zich
tot een van de sleutelfiguren in het caleidoscopische
filminitiatief rond wereldsteden, eerst Parijs
(Paris je t’aime, 2006), dan New York (New York, I Love
You, 2009) waarvoor ze zelf een mozaïekdeel regisseerde,
en binnenkort Jerusalem.
Hoewel ze zelf tot haar twaalfde balletles nam, is
BLACK SWAN tot op vandaag haar meest veeleisende
rol. Niet zozeer door de pirouettes zelf, maar
toekomst. De rol van Vinz leverde de jonge acteur
Vincent Cassel (°1966) meteen het stigma van
ruigpoot op, een label dat de film gemakkelijk
overleefde dankzij ‘s mans hoge jukbeenderen en
priemende blik. Het typecasten naar dat imago
leverde nochtans zowat de enige miskleunen uit
door de mentale crisis van haar dansend personage.
De spiegels rond de balletbarre van Darren Aronofsky’s
balletfilm dwingen haar niet zozeer haar
heupstand te observeren, maar naar haar innerlijke
ik te kijken en naar haar seksuele entiteit op zoek
te gaan. Ook hier zijn de autobiografische overeenkomsten
legio tussen het personage dat van in haar
kindertijd alleen maar voor het ballet leefde en de
vroeg ontdekte Portman met haar tienertijd in het
teken van haar filmcarrière. BLACK SWAN, of hoe
de jonge Portman groot werd op het scherm? ×
Zowat 15 jaar na ‘La Haine’, het rauwe avontuur in de Parijse banlieus, is de Franse acteur Vincent Cassel een beroemdheid
die geniet van zijn celebrity-allures maar evenzeer zijn imago van charismatische kwajongen in stand
houdt.
| MIK TORFS
VINCENT CASSEL
VINCENT CASSEL
Underdog getooid in een celebrity-laagje
zijn loopbaan op: de clichématige bendeleider in
Dobermann (1997) en de enigmatische cowboy in
de gelijknamige verfilming van de gelijknamige
stripheld: Blueberry (2002). ‘Vinz’ had meer in zijn
mars dan het uitspelen van zijn imposante fysiek
en hij zou al gauw intelligent genoeg blijken om

dat besef ten gunste van zijn carrière uit te spelen.
In een recenter verleden ligt een dankbare parallel
voor het rapen; Frankrijks favoriete gangster
Mesrine, de ‘man met duizend gezichten’, de misdaadkoning
die vooral ook een vermommingskoning
was, werd nagespeeld door een acteur die
vindt dat de persoon en vooral de publieke figuur
die je bent volkomen onzichtbaar moet worden
achter het personage dat je incarneert. Het inleven
in de complexe geest van Mesrine leidde tot
het soort epische transformatie – van kruimeldief
tot beroemde martelaar – waar Al Pacino of
Robert De Niro hun tanden twintig jaar eerder in
zouden hebben gezet. Cassel speelde de rol met
een ongelooflijke overtuigingskracht en streefde
in één moeite door naar een definitieve demystificatie
van de crimineel die op een bepaald moment
populairder dan de Franse president was.
Dat Cassel ervoor koos om zijn meest voldragen rol
in een Franse film te spelen, tekent hem ten voeten
uit. De acteur jongleert gewiekst met enkele
schijnbare tegenstrijdigheden; hij koestert zijn
imago als eeuwige underdog, terwijl hij tegelijk
zijn flair uitspeelt als een volbloed societyfiguur.
Hij laat zich volgaarne fotograferen met echtgenote
Monica Bellucci, poseert voor parfum-
advertenties en – hou je vast – dubt Hugh Grant in
de Franse versies van diens films. Zijn intrede in
de filmwereld vereiste geen onmenselijke sprongen
op de sociale ladder. Vader Jean-Pierre Cassel
was een geliefde comédien en Vincent volgde van
kindsbeen af circus- en acteeropleidingen. Zijn
moeder woont en werkt als journaliste in New
York, wat hem in de States van een pied à terre
verzekerde wanneer hij de artistieke wereld aldaar
wenste te verkennen.
Wanneer het op filmrollen aankomt, is Cassel jr.
echter de eigenzinnigheid zelve. Hij figureerde
tweemaal naast de populairsten der aarde in
Ocean’s 12 en Ocean’s 13. Ervaringen die hij niet als
springplank naar een comfortabele Hollywoodcarrière
gebruikte. Hij keerde terug naar het arthousecircuit
voor samenwerkingen met David
Cronenberg en Darren Aronofsky. BLACK SWAN
beschouwde de Franse acteur als een kleine, hermetische
film, een verlengstuk van Aronofsky’s
debuut Pi. Niet dat hij onder de indruk was toen
het Oscarnominaties regende over de dansfilm:
“Hij bleek toegankelijker dan ik aanvankelijk
dacht”. Punt. Aldus etaleert Cassel zijn oer-
Franse aard: “Om in Hollywood groot te worden,
moet je je broek afdoen en enkele bullshitfilms
draaien, zodat je bankable genoeg bent om door
COVERSTORY
grootheden à la Scorsese te worden opgepikt. In
Frankrijk koesteren we scherpe artistieke keuzes,
daar word je beroemd én rijk door weerbarstig
en on the edge te werken. Zoals ik. Ik heb een carrière
in Frankrijk en ik amuseer me. Waarom zou
ik smachten naar aanvaarding in de mainstream
Hollywoodkringen?” Inderdaad blijft de veelgevraagde
acteur gestaag voortwerken met scherpzinnige
Franse cineasten zoals Jacques Audiard
(Sur mes lèvres), Jean-Jacques Annaud (Sa majesté
Minor) en Dominik Moll (Le moine).
Met echtgenote Bellucci speelde hij reeds zeven
keer samen en daar stopt het niet bij wanneer het
van de viriele Fransman afhangt. Al zal een van
hun samenwerkingen altijd in het filmgeheugen
gekrast blijven, namelijk die in de onwaarschijnlijk
gewelddadige mokerslag Irréversible (2002).
Nu Cassel definitief een koers lijkt te varen richting
diepgravender rollen (hij beëindigde net de
opnames met Cronenberg over de relatie tussen
psychoanalytici Freud en Jung), kan men zijn
prestatie als Marcus in Irréversible beschouwen
als het archetype van zijn vroege carrière: moreel
dubieus, fysiek veeleisend en een brutale provocatie
aan de burgerlijke goegemeente, maar artistiek
én carrièrematig een zeer doordachte en
accurate keuze. ×
FILMMAGIE #613 | MAART 2011 | 17