magazine - Horecaplatform

01 02
ren werd de boerderij uitgebouwd tot een toonaangevend landbouwbedrijf
in de regio. Tegen het einde van de negentiende eeuw was
de abdij uitgegroeid tot een belangrijk nijverheidscentrum met een
grote boerderij, een volwaardige brouwerij, een bloeiende kaasmakerij,
een wagenmakerij, een smidse, een timmerhandel en een molen.
Gelegen op 10 km. achter het front, was Westvleteren de enige
Belgische abdij die tijdens de Eerste Wereldoorlog niet werd bezet
door Duitse troepen. Vier jaar lang namen geallieerden en vluchtelingen
hun intrek in en rondom de abdij, waar het kloosterleven zijn
normale gang bleef gaan. Tussen beide wereldoorlogen in werden
diverse bouwprojecten gerealiseerd. Zo werd de brouwerij in 1922
uitgebreid en werd de bierproductie verhoogd om meer inkomsten
te creëren voor een nieuw te bouwen abdij. Daarmee werd in 1928
gestart omdat de oorspronkelijke gebouwen bouwvallig waren.
In de zestiger jaren wordt de abdij vergroot met een voor die tijd
ruim gastenhuis en een tijdloze, moderne abdijkerk in lijn met de
sobere cisterciënzerarchitectuur. Deze kerk is enkel toegankelijk
voor de monniken, de gasten en de personen die aanbellen aan de
abdijpoort om een gebedstonde of misviering bij te wonen.
Bouwmeester Bob Van Reeth
Een tiental jaar geleden werden de cisterciënzers opnieuw geconfronteerd
met verzakkingen aan kloostergebouw. “Aanvankelijk dachten
wij aan verbouwingen en renovatie, maar na een gesprek met
de voormalige Vlaamse bouwmeester en architect Bob Van Reeth
bleek dat nieuwbouw nauwelijks duurder zou zijn dan renovatie”,
verduidelijkt abt Manu Van Hecke.
“De toestand van de bestaande gebouwen was ronduit gevaarlijk”,
zegt Bob Van Reeth. “Tussen een onderliggende kleilaag en de funderingen
bevindt zich een bewegende massa waardoor het gevaar op
instortingen reëel is. De ondergrond zoog het gebouw gedeeltelijk de
diepte in, veroorzaakte grote scheuren in de muren en veroorzaakte
onherstelbare verzakkingen. Vanuit die overwegingen heb ik voorgesteld
om een nieuw klooster te bouwen, zoals voorgeschreven door
Bernard van Clairvaux bij het begin van de twaalfde eeuw”.
“Eigenlijk is dit de mooiste opdracht die je als architect kan krijgen. Er
is niets zo eenvoudig als een cisterciënzerabdij bouwen omdat de typologie
ervan perfect is voorgeschreven. Een abdij is opgebouwd volgens
een modelplattegrond waarbij de verschillende vertrekken en nuttige
ruimten aanleunen tegen de kerk met bijhorende kloostertuin. Drie
gedeelten van het klooster zijn bestemd voor ‘de ziel, de geest en het lichaam’
van de monniken. Het vierde deel was bestemd voor de lekenbroeders.
Voor de ziel van de monniken werd een kerk gebouwd, op de
plek rond de kloostergang. Aanpalende vertrekken voor het geestelijk
01 Abt Manu Van Hecke en architect Bob
Van Reeth bij de voorstelling van Westvleteren
XII.
leven zijn de sacristie, de kapittelzaal, en
het scriptorium. Keuken, voorraadkamers, 02 De nieuwe abdij met kloostertuin werd
wasruimte en refter zijn er voor de licha- geconcipieerd volgens de strakke richtmelijke
verzorging. Later zijn er vleugels bij
gekomen met een ziekenzaal, vertrekken
lijnen van een Cisterciënzerabdij.
voor novicen, een kerkhof, een aparte leefruimte voor de abt en de
bibliotheek. In lijn met de voorschriften voor de bouw van een cistercienzerabdij
heb ik de nieuwe abdij geconcipieerd rond de ‘nieuwe kerk’
uit 1968. De oude kerk werd omgebouwd tot een hedendaagse refter
met bovenliggende bibliotheek op de eerste verdieping”.
Aanvullend werd, net buiten het klooster en toegankelijk voor het publiek,
een pelgrimskapelletje gebouwd. Symbolisch is die kapel exact
Oost-West-geöriënteerd en dat in tegenstelling tot de ‘nieuwe kerk’ die
om onduidelijke redenen niet traditioneel Oost-West is gericht.
typologie van een cisterciënzerabdij
“Binnen de abdijgemeenschap hebben wij ruim anderhalf jaar gepraat
over het concept van een nieuwe abdij alvorens een beslissing te nemen”,
vervolgt abt Manu Van Hecke. “In het huidige gebouwenpatroon zagen
wij de typologie van een cisterciënzerabdij niet. Door de gesprekken met
Bob Van Reeth hebben wij zijn ontwerp kunnen kaderen in de traditie
en de visie rond de bouw van cisterciënzerabdijen. Het gaat dan niet
alleen over bouwen, maar ook over duurzaamheid, materiaalkeuze en
een waardebeleving in het algemeen. Halfweg 2008 startten de werkzaamheden
en begin 2012 nemen wij onze intrek in de nieuwe abdij”.
“Van zodra de beslissing was genomen om een nieuwe abdij te bouwen,
hebben wij gekeken of er daarvoor een financieel draagvlak
was. Andere trappistenabdijen, sympathisanten en ondernemers
waren eveneens bereid om het project te steunen. Toch was er nog
bijkomende financiering noodzakelijk. Vanuit de bedrijfswereld werd
gesuggereerd of wij niets met het wereldwijd geprezen trappistenbier
Westvleteren 12 konden doen om bijkomende financiële middelen te
vergaren. Door het twintigtal broeders in de abdijgemeenschap werden
daar ook de nodige kanttekeningen bij geplaatst. Het ‘voortschrijdend
inzicht’, zoals Bob Van Reeth het noemt, bracht ons tot een project
waarbij 93.000 verpakkingen als bouwstenen werden verkocht”.
Dit bouwsteenpakket met als ondertitel ‘Ad aedificandam abbatiam
adiuvi’ (‘Ik hielp de abdij bouwen’) bestond uit zes flesjes Westvleteren
12, met goudopdruk Westvleteren XII, en met twee degustatieglazen.
C MORe
www.sintsixtus.be | www.indevrede.be
geeRt Van LieRde
CAFé revue | jAnuAri-FebruAri 2012 | 11 |