28.09.2013 Views

berichten. - Vereniging tegen de Kwakzalverij

berichten. - Vereniging tegen de Kwakzalverij

berichten. - Vereniging tegen de Kwakzalverij

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

gekleur<strong>de</strong>,, spiritueuze vloeistof, die als brandspirjtus<br />

(z.g. rgemethyleerd) riekt, en bitter smaakt ;<br />

i-s, g, 0.900» 10 cM 3 laten bij verdamping eenel<br />

ietwat narcotisch, naar büzenkruid (Hyóecyamus)<br />

rieken<strong>de</strong>, .bruine, fmet groene hars gemeng<strong>de</strong>,<br />

droogrest Van 0,2Ï5 gr. Deze werd af gewreven<br />

met door zwavelzuur aangezuurd water, gefiltreerd,<br />

twee malen met aether uitgewasschen, alkalisch<br />

gemaakt en opnieuw met aether uitgeschud. Deze<br />

aetherische vloeistof was licht geelbruin, en liet<br />

bij verdamping een evenzoo gekleur<strong>de</strong> rest, die<br />

in aangezuurd water opgelost eene bittere gele<br />

Vloeistof gaf, welke sterke alkaloïd-neerslagen<br />

lhia fraxinea, van Cetraria islandica én van S tic ta<br />

pulnionaria (het Lungènmoos <strong>de</strong>r Duitschers) te<br />

vergelijken.<br />

Bij het opsporen en /inzamelen van Ranialina in<br />

het Haagsche Bosch verleen<strong>de</strong>n <strong>de</strong> heeren apothekers<br />

H. en v. D. W. mij hun welwillen<strong>de</strong> me<strong>de</strong>werking.<br />

Laatstgenoem<strong>de</strong> was mij ook bij het on<strong>de</strong>rzoek<br />

<strong>de</strong>r Tubèrculophobme behulpzaam.<br />

De oogst was aanvankelijk schraal. In het Haagsche<br />

Bosch komen geen an<strong>de</strong>re dan slecht ontwikkel<strong>de</strong><br />

exemplaren van Ramalina op <strong>de</strong> èikenboomen<br />

voor, weshalve ik <strong>de</strong>ze plant ging inzamelen te Apeldoorn,<br />

in het bosch links van <strong>de</strong>n straatweg naar<br />

fabrikanten <strong>de</strong>zer spécialités. Ze wor<strong>de</strong>n meestal<br />

geroemd als uitnemend werkend en totaal onschuldig,<br />

totdat op een gegeven oogenblik een<br />

ongeluk gebeurt, tengevolge van het innemen<br />

<strong>de</strong>zer spécialités. De reclameartikelen verzwijgen<br />

uit <strong>de</strong>n aard <strong>de</strong>r zaak <strong>de</strong> scha<strong>de</strong>lijke gevolgen<br />

aan het gebruik verbon<strong>de</strong>n, <strong>de</strong> me<strong>de</strong><strong>de</strong>eling<br />

ervan wordt in een of an<strong>de</strong>r wetenschappelijk<br />

tijdschrift begraven.<br />

Se<strong>de</strong>rt eenigen tijd wordt b. v. als purgeer- j<br />

mid<strong>de</strong>l een mid<strong>de</strong>l (purgeen) in tabletvorm<br />

aanbevolen, zoowel voor kin<strong>de</strong>ren. als voor volwassenen,<br />

naar zeggen van <strong>de</strong> berei<strong>de</strong>rs, een<br />

pracht-laxeermid<strong>de</strong>l. Tot keurige tabletjes ver-J<br />

werkt, verlokt het mid<strong>de</strong>l tot gebruik en wat<br />

blijkt nu, dat dit z.g. onscha<strong>de</strong>lijk mid<strong>de</strong>l reeds<br />

in kleine dosis tamelijk. heftige vergiftigingsverschijnselen<br />

te voorschijn kan roepen.<br />

Dit is niet het eenige voorbeeld, het maant<br />

echter ook bij an<strong>de</strong>re geneesmid<strong>de</strong>len van onbeken<strong>de</strong><br />

samenstelling tot voorzichtigheid.<br />

vertoon<strong>de</strong> met Mayer'sehe vloeistof, pikrinezuur, |<br />

joodjoodkalium. De gekleur<strong>de</strong> alkaloïdrest zelve<br />

werd met sterk zwavelzuur vuil-groen, met salpeterzuur<br />

vuil-oranje, en kwam in aard en voorkomen<br />

overeen met het totaal-alkaloïd van<br />

Chelidonium.<br />

Ter vergelijking wer<strong>de</strong>n 2 d. brandspiritus<br />

(s. g. 0.849 ; verdampingsrest van 10 cM 3 : 0.004<br />

gr.) in <strong>de</strong> kou<strong>de</strong> getrokken met 1 d. fijngehakt<br />

versch gouwekruid ; <strong>de</strong> zoo verkregen tinctuur<br />

had een s. g. van 0.912; 10 cM 3 Amersfoort. Hier groeit Ramalina zeer overvloedig<br />

en bereikte ik een allée, waar alle boomen tot op<br />

manshoogte van alle Ramalina's beroofd waren,<br />

terwijl rondom. <strong>de</strong>n voet <strong>de</strong>r stammen talrijke losgemaakte<br />

exemplaren verspreid lagen, waaruit bleek<br />

dat reeds een an<strong>de</strong>r vóór mij aan het inzamelen<br />

geweest was. i<br />

M. D. G., geboren 18 Februari 1859 te Cadzand,<br />

is gehuwd, heeft vier<br />

Staatsapotheken en kwakzalverij.<br />

liet een droogrest<br />

van 0.120 gr. ; <strong>de</strong>ze werd geheel op gelijke<br />

Naar aanleiding van <strong>de</strong> besprekingen in <strong>de</strong><br />

wijze als die <strong>de</strong>r te on<strong>de</strong>rzoeken vloeistof be­<br />

laatstgehou<strong>de</strong>n Algemeene Verga<strong>de</strong>ring onzer<br />

han<strong>de</strong>l<strong>de</strong>n bleek daarme<strong>de</strong> alleszins overeenstem­<br />

Vereeniging heeft „Medicus", <strong>de</strong> beken<strong>de</strong> schrij-,<br />

mend. Naar <strong>de</strong> gewichtsverhoudingen te oor-<br />

ver van <strong>de</strong> feuilletons in <strong>de</strong> Zondag-nommers<br />

<strong>de</strong>elen zal men een gelijke vloeistof als het<br />

van <strong>de</strong> N. Rolt. Ct., een artikel aan bovenge­<br />

smeersel krijgen door 1 d. gedroogd gouwekruid<br />

noemd on<strong>de</strong>rwerp gewijd in <strong>de</strong> courant van 1<br />

(met <strong>de</strong> wortels/ te trekken op 5 d. brandspiri­<br />

Juli 1906, eerste blad C.<br />

tus ; dat nog an<strong>de</strong>r kruid erbij is, is onwaarschijnlijk<br />

; met volkomen zekerheid laat zich zulks in<br />

Wij moeten <strong>de</strong>n weetgierigen lezer naar het<br />

dit geval niet zeggen.<br />

oorspronkelijke verwijzen, omdat onze ruimte<br />

niet toelaat het geheele, hoogst belangrijke<br />

Resultaat:» het smeersel bevat Stinken<strong>de</strong><br />

artikel in het Maandblad over jje nemen ; wij<br />

gouwe (Chelidonium majus), getrokken op brand­<br />

bepalen ons tot het slot, on<strong>de</strong>r opmerking dat<br />

spiritus<br />

Haarlem, Juli 1906. M. GRESHOFF.<br />

Laboratorium van het Koloniaal Museum.<br />

: kin<strong>de</strong>ren, verliet Vlissingen<br />

op 19 Juni 1905 met bestemming naar Apeldoorn<br />

en bewoont hier het sousterrain van <strong>de</strong> villa „Bon<br />

Accord," waar het opschrift „Laboratorium, Streng<br />

verbo<strong>de</strong>n toegang, "^<strong>de</strong> ..plaats aanduidt van zijne<br />

werkplaats.<br />

De twee eerste flacons Tubèrculophobme, waaraan<br />

Dr. P. zijn naam verbon<strong>de</strong>n heeft (naar men zegt<br />

zon<strong>de</strong>r te weten wat het eigenlijk is), wer<strong>de</strong>n mij,<br />

betrokken uit <strong>de</strong>n groothan<strong>de</strong>l, geleverd. Het etiket<br />

draagt zijn handteekening als bewijs van echtheid.<br />

Ofschoon op <strong>de</strong>n bo<strong>de</strong>m <strong>de</strong>r flacons het getal „300"<br />

uitgedrukt staat, bevat zoo'n flacon niet meer dan<br />

270-280 Gram van een donker ma<strong>de</strong>rabruine, waterige,<br />

ietwat slijmerige vloeistof, die bij schudding<br />

een stabiel schuim vertoont. Bij rust zet zich hieruit<br />

een volumineus vlokkig bezinksel af — een gevolg<br />

van ingetre<strong>de</strong>n be<strong>de</strong>rf bij het afwezig zijn van conserveermid<strong>de</strong>len.<br />

De reuk van <strong>de</strong>n drank is eigenaardig, kenmer-|jn ^et feuilleton <strong>de</strong> reeds dikwijls aangeroer<strong>de</strong><br />

Rend voor een Lichen<strong>de</strong>coct inzon<strong>de</strong>rheid voor vraag van Staatsapotheken" alléén beschouwd<br />

K af \<br />

^oksel van Ramalina fraxinea; <strong>de</strong> smaak wor_dt ^ het oG^tmter^hoeverre Qgptinlp:^iiflF^ta»ver.ie <strong>de</strong>-oprich- <strong>de</strong> opricheenigszins<br />

bitter.<br />

ting van <strong>de</strong>rgelijke apotheken van invloed kan<br />

De samenstell i n g^van Tuberculopho bine.<br />

De <strong>de</strong>r<strong>de</strong> flacon moest direct bij Dr. P. besteld<br />

zijn opj<strong>de</strong> bestrijding <strong>de</strong>r kwakzalverij.<br />

wor<strong>de</strong>n, omdat <strong>de</strong> voorraad Tuberculophobine (om<br />

Het Maandblad van.<strong>de</strong>n Centralen Gezondheids­ welke re<strong>de</strong>n is mij onbekend) aan <strong>de</strong>n groothan<strong>de</strong>l „Een an<strong>de</strong>re vraag is "nu evenwel of bepaald<br />

raad van' Mei 1906 bevat het on<strong>de</strong>rstaand rap­ onttrokken was. Het postwisselformulier ad / 1.50 Staatsapotheken noodig zijn, om aan <strong>de</strong>n verkoop<br />

port van <strong>de</strong>n Inspecteur van <strong>de</strong> Volksgezond­ dat bij <strong>de</strong> flacon toegezon<strong>de</strong>n werd droeg het adres van geneesmid<strong>de</strong>len door onbevoeg<strong>de</strong>n een eind'<br />

heid M. L. Q. VAN LEDDEN HULSKBOSCH. Wij van W. v. D. K., Sophiapark 167, Apeldoorn. te maken. Ik geloof, dat het misschien ook wel langs<br />

ontvingen het rapport te laat om het nog in ons Het etiket op <strong>de</strong>ze <strong>de</strong>r<strong>de</strong> flesch -draagt een staand an<strong>de</strong>re wegen te bereiken zou zijn, hoewel het in­<br />

vorig n°. op te nemen ; wij moesten ons to«3n tot kruis met vier wereldg\pben en een anker als hanstellen van staatsapotheken zeker in <strong>de</strong> goe<strong>de</strong> richeen<br />

kort bericht bepalen :<br />

<strong>de</strong>lsmerk en wijkt dus af van dat op <strong>de</strong> twee eerste tang zou werken, De apotheken behoeven geen<br />

flacons, benevens twee aanwijzingen: 1. „goed koel I staatsinstellingen te wor<strong>de</strong>n, om <strong>de</strong> bevoegdheid<br />

„Een on<strong>de</strong>rhoud met <strong>de</strong>n Secretaris van <strong>de</strong> Ver­ hou<strong>de</strong>n" en 2. „Voor het gebruik goed schud<strong>de</strong>n", te krijgen, die een staatsapotheek kan bezitten. Maar<br />

eeniging <strong>tegen</strong> <strong>de</strong> <strong>Kwakzalverij</strong> gaf {mij aanleiding Deze voorzorg (?) zou voorheen beter doel ge- wanneer men er toe zou overgaan, om <strong>de</strong>n verkoop<br />

om .verband te zoeken tusschen <strong>de</strong> Tuberculopho - troffen kunnen hebben dan thans, omdat <strong>de</strong> be- van alle geneesmid<strong>de</strong>len zon<strong>de</strong>r on<strong>de</strong>rscheid te<br />

biné van Dr. J. L. C. P. v. M. en zekeren M. D. G., rei<strong>de</strong>r voor het <strong>tegen</strong>gaan van be<strong>de</strong>rf thans onger brengen -in - <strong>de</strong> had<strong>de</strong>n van bevoeg<strong>de</strong>, apothekers 'vj<br />

voorheen ,van beroep ^scheepmaker te Vlissingen jj veer-10 pet. Sterken spiritus" aan <strong>de</strong>n drank heeft en streng <strong>de</strong> hand te hou<strong>de</strong>n aan <strong>de</strong> verbodsbepa-<br />

thans woonachtig te Apeldoorn.<br />

toegevoegd, waardoor <strong>de</strong>ze niefc zoo troebel wordt lingen voor alle an<strong>de</strong>re personen, zou mon hoogst<br />

In September 1902 werd mij door UHEG. bericht en geen vlokkig bezinksel meer vertoont.<br />

waarschijnlijk een groote moeilijkheid ontmoeten." |<br />

en raad verzocht op een adres, gedagteekend 1 De reactie van <strong>de</strong> vloeistof is zuur. Het soorte En wel <strong>de</strong>ze, dat <strong>de</strong> apotheken in veel te gering<br />

September 1902, door M. D. G. gericht aan lijk gewicht van <strong>de</strong>n drank <strong>de</strong>r twee eerste flacons | aantal bestaan. In <strong>de</strong> groote ste<strong>de</strong>n is het niet zoo<br />

H.M. <strong>de</strong> Koningin, inhou<strong>de</strong>n<strong>de</strong> het verzoek „om bedroeg 1.0045, dat van dien uit <strong>de</strong> <strong>de</strong>r<strong>de</strong> flacon erg ; daar zijn apotheken genoeg, om overal gebulp<br />

en steun bij hét verschaffen van een door hem 0.998 — een gevolg van <strong>de</strong> bijvoeging van Spiritus. makkelijk bereikbaar te wezen. Maar op het platte­<br />

ont<strong>de</strong>kt geneesmid<strong>de</strong>l <strong>tegen</strong> longtuberculose." De verdampingsrest wees niet meer dan 1.125 pet. land zijn zij niet zoo talrijk en van daar zou men<br />

Het naar aanleiding hiervan door mij ingesteld vaste stof aan. Aan minerale stoffen bevatte Tuber­ dus een sterken drang kunnen verwachten, om<br />

on<strong>de</strong>rzoek leid<strong>de</strong> <strong>de</strong>stijds tot <strong>de</strong>ze uitkomst : culophobine 0.170 pet.<br />

meer gelegenheid te krijgen, waar men zich van<br />

dat M. D. G. tot voor weinige maan<strong>de</strong>n als scheep­ Het on<strong>de</strong>rzoek op alkaloi<strong>de</strong>n en op an<strong>de</strong>re vreem<strong>de</strong> geneesmid<strong>de</strong>len zou kunnen voorzien. Staatsapomaker<br />

bij <strong>de</strong> Maatschappij „<strong>de</strong> Schel<strong>de</strong>" werkzaam I stoffen, die niet eigen zijn aan Ramalia-afkooksel theken» ook in die plaatsen, waar een particuliere<br />

was; ' J-^^ . ;-'! -jjj \<br />

| verliep geheel negatief, met <strong>de</strong>ze uitzon<strong>de</strong>ring: apotheker zich nu niet vestigt, omdat er voor hem<br />

dat hij zijn beroep had vaarwel gezegd en thans dat ik een bruine kleurstof vermocht af te zon<strong>de</strong>ren geen loonend bestaan te vin<strong>de</strong>n is, zou<strong>de</strong>n aan dien<br />

beproeven wil<strong>de</strong> <strong>de</strong>n kost te verdienen met het be­ die Fehlings vloeistof reduceer<strong>de</strong> en bijzon<strong>de</strong>r rijk drang kunnen voldoen en dus ook indirect het gerei<strong>de</strong>n<br />

en verkoopen van een drank, d'en hij voorvolg<br />

wor<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> scherpere bepalingen op <strong>de</strong>n<br />

geeft te zijn een geneesmid<strong>de</strong>l <strong>tegen</strong> tuberculose.<br />

i was aan kaliumsulfaat (koffiestroop).<br />

verkoop van geneesmid<strong>de</strong>len door onbevoeg<strong>de</strong>n.<br />

Door bemid<strong>de</strong>ling van het pharmaceutisch lid<br />

Tuberculophóbipe van Dr. P. is mij gebleken i<strong>de</strong>n­<br />

van <strong>de</strong> Gezondheidscommissie te Vlissingen kwam<br />

tisch te zijn met een 10-percentig afkooksel van Rama­ „Toch is het nog aan grooten twijfel on<strong>de</strong>rhevig, |<br />

ik in het bezit van een dusdanigen drank en van <strong>de</strong><br />

lina fraxinea, dat bruin gekleurd is met \ pet. koffie­ óf <strong>de</strong> bedoel<strong>de</strong> maatregelen in staat zou<strong>de</strong>n zijn dien<br />

hiertoe dienen<strong>de</strong> krui<strong>de</strong>n, welke met <strong>de</strong> meeste<br />

stroop en waaraan, in <strong>de</strong> eerst on<strong>de</strong>rzochte fleschen verkoop geheel te doen ophou<strong>de</strong>n. Evenals <strong>de</strong> drank-<br />

bereidwilligheid waren verstrekt door <strong>de</strong>n oorspron-<br />

{niet — in <strong>de</strong> laatst on<strong>de</strong>rzochte 'flesch daaren<strong>tegen</strong> wet er niet in geslaagd is, om het tappen alleen door<br />

V kelijkeu bezitter van het geheim: CF. L. D., werk­<br />

wel — 10 pet. sterke Spiritus is toegevoegd. „bevoeg<strong>de</strong>n" te doen geschie<strong>de</strong>n, zou ook <strong>de</strong> clan<strong>de</strong>stine<br />

verkoop van allerlei kwakzalversmid<strong>de</strong>len<br />

man bij <strong>de</strong> Maatschappij „<strong>de</strong> Schel<strong>de</strong>", die her­<br />

Mo<strong>de</strong>rne Spécialités.<br />

in grooten omvang blijven bestaan en — wat mishaal<strong>de</strong>lijk<br />

heeft beweerd (bet laatst <strong>tegen</strong>over mij In <strong>de</strong> Indische Mercuur „Merck's Jahresbe-1 schien nog het meeste kwaad doet het gebruik<br />

op 9 Maart 1906), dat hij <strong>de</strong> oorspronkelijke hou<strong>de</strong>r richt über 1905" behan<strong>de</strong>len<strong>de</strong>, zegt <strong>de</strong> heer van kwakzalversmid<strong>de</strong>len, door Kwakzalvers pervan<br />

het recept voor <strong>de</strong>zen drank is geweest.<br />

JP:J%. D. W(IELEN) O. a. het volgen<strong>de</strong>, dat ook<br />

De „krui<strong>de</strong>n", waarvan hierboven sprake is, bleken<br />

mij te bestaan uit niets an<strong>de</strong>rs dan Korstmos,<br />

die zeer menigvuldig en bij voorkeur in bosschen<br />

op <strong>de</strong> schors van èikenboomen groeit : Ramalina<br />

fraxinea. Het waterig afkooksel van <strong>de</strong>ze cryptogame<br />

plant zou het geneesmid<strong>de</strong>l daarstellen.<br />

Nadat ik geleerd had, dat het miji onbeken<strong>de</strong><br />

kwakzalversmid<strong>de</strong>l, dat on<strong>de</strong>r <strong>de</strong>n naam Tuberculophobine<br />

aangeprezen werd, niet was wat ik aanvankelijk<br />

vermoed<strong>de</strong> : een soort serum, maar een<br />

drank, t welke niet door Dr. P. doch door een handlanger<br />

bereid was en waarvan verschillen<strong>de</strong> <strong>de</strong>skundigen<br />

tevergeefs beproefd had<strong>de</strong>n <strong>de</strong> samenstelliilg<br />

op te sporen, vatte ik het voornemen op <strong>de</strong>ze<br />

' drank te ori<strong>de</strong>'rzoeken en bij een afkooksel van Rania-<br />

soom |p k voorgeschreven, zou er niet door wor<strong>de</strong>n<br />

voor <strong>de</strong>n Ne<strong>de</strong>rlandschen lezer van belang is getroffen. Want waar <strong>de</strong>ze won<strong>de</strong>rdokters altijd,<br />

„Typisch Indische geneesmid<strong>de</strong>len wor<strong>de</strong>n<br />

weer een bevoeg<strong>de</strong>n geneeskundige weten te.vin<strong>de</strong>n 31<br />

om hunne geneeskundige praktijk te <strong>de</strong>kken, daar<br />

dit jaar niet genoemd, van invloed op het ge­ zou het voor hen geen groot bezwaar opleveren,<br />

bruik <strong>de</strong>zer geneesmid<strong>de</strong>len zal het bericht van om een bevoeg<strong>de</strong> te vin<strong>de</strong>n voor <strong>de</strong> aflevering hun­<br />

j dit jaar niet zijn. Voor <strong>de</strong>n niet-medicus is er ner medicamenten. Hoe men <strong>de</strong> wettelijke bepa­<br />

echter toch een goe<strong>de</strong> leer uit te trekken, vooral lingen ook wil inrichten, altijd weten zij wel een I<br />

| voor <strong>de</strong> bewoners van streken, zooals bok <strong>de</strong> gelegenheid te vin<strong>de</strong>n om door <strong>de</strong> mazen heen te<br />

Ne<strong>de</strong>rlandsche Indien, waar het gebruik van kruipen.<br />

j z.g. spécialités een grooten omvang heeft ,,Deze kwestie is intusschen slechts een klein<br />

aangenomen.<br />

ge<strong>de</strong>elte van- het vraagstuk <strong>de</strong>r staatsapotheken,<br />

On<strong>de</strong>r schoon klinken<strong>de</strong> namen wor<strong>de</strong>n se<strong>de</strong>rt<br />

hoe belangrijk zij ook is. Voorloopig is er zeker n^g<br />

geen kijk op, dat men hier <strong>de</strong> apotheken tot staats­<br />

tal van jaren beken<strong>de</strong> stoffen als iets geheel<br />

instellingen zal verheffen ; mocht het evenwel zoo- I<br />

meuws aanbevolen en aangeprezen door <strong>de</strong> ver komen, dan zal men zeker ook in aanmerking

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!