Nieuwsbrief 2009 - Stichting Roemeense Kinderhulp

vrezen. Krijg daar te horen dat katten vannacht
verwoestend hebben toegeslagen. Ze
hebben de 2 kg natriumarme jonge-kaas-uit-
Benschop opgevreten, op een miniem brokje
na. We hadden die bij het bier, de frisdrank, de
sinaas appels en de mandarijnen op het balkon
gelegd, omdat de koelkast vol en het buiten
lekker fris was. Pech dus voor J. en G.
De eveneens uit Benschop afk omstige komijnekaas
hebben ze evenwel onaangeroerd gelaten.
Mijn geluksdag!
Boeiend volkje, overigens, die zigeuners.
Bedoel dan niet zozeer die uit Capeti en
Hostad, maar eerder die uit Scurta en Ciocarlei:
de "traditionele" Roma, de "tent"-zigeuners,
behorend tot de grote groep die in vroeger
tijden in huifk arren en woonwagens rondtrokken,
maar zich nu gesettled hebben. Waarvan
de mannen zware snorren, wijde, zwarte broeken
en breedgerande zwarte hoeden dragen en
de vrouwen fl eurig-kleurige blouses en hoofddoeken
en evenzo fl eurige en kleurige, tot
over de enkels vallende, fantastisch geplooide
rokken – wist u trouwens dat er 6 à 8 meter
stof in één rok gaat en dat het strijken van de
ontelbare plooien van 1,5 tot 3 cm méér dan 'n
uur in beslag neemt?
In de ogen van velen is het een van God en
gebod losgeslagen, immoreel zooitje. Maar
vergis je niet. Weliswaar leven de Roma hun
geheel eigen leven in hun geheel eigen wereld
en hebben zij weinig op met de "gadje"-maatschappij,
maar hun leven verloopt stipt langs
de lijnen van vaste gewoonten en gebruiken,
strakke regels en wetten, eeuwenoude tradities,
tot in de kleinste details van toepassing op
alle aspecten van het leven: gezin, opvoeding,
kleding, hygiëne, sexualiteit, geboorte, huwelijk
en dood. (Bepaald interessant om kennis te
nemen van hun opvattingen over "rein" en
"onrein", om maar eens wat te noemen. Dit
verklaart bijvoorbeeld waarom een zigeunervrouw
nooit een jurk draagt!)
Susanna is een van hen, lid van de trotse
Gabor-clan die in Hongarije en Roemenië vele
duizenden leden telt. Ze is 14, dus al een tijdje
huwbaar. We treff en haar thuis aan in gezelschap
van haar tante. Op de vraag waarom ze
op dit uur van de dag niet op school is, lacht
ze besmuikt. Tante vertelt na enige aarzeling
dat ze drie weken geleden van school gehaald
is en sindsdien niet meer zonder begeleiding
het huis uit mag. Haar ouders hadden namelijk
gemerkt dat jongens op het schoolplein wel
erg veel oogjes op haar wierpen en dat zij die
begon terug te werpen. Niks mis mee, zou
je zeggen: hoe meer belangstelling, des te
groter de keuze. Maar daar zat 'm nou net de
kneep: dat spoorde niet met de plannen van
haar ouders. Want volgens traditie zijn zíj het
die beslissen met wie wordt getrouwd. Geen
plaats dus voor verliefdheid! Geen plaats voor
vlinders in de buik! Niks romantiek!
In de zigeunercultuur is het de plicht van
de ouders van de jongen om voor hem een
passende bruid te vinden. Daartoe houden ze
alle huwbare meisjes in hun groep vanaf een
afstand nauwlettend in de gaten en noteren
hun kwaliteiten. Fysiek voorkomen – knap
koppie, mooi fi guurtje – wordt het minst
belangrijk gevonden. Gezondheid, kracht, uithoudingsvermogen,
karakter, goede manieren
en huishoudelijke vaardigheden, daarbij ook
de gegoedheid van haar familie en hun aanzien
binnen de groep, dáár gaat het om. Eenmaal
de match bepaald, laat de vader van de jongen
via via onderzoeken of zijn zoon ook voor de
ouders van het meisje acceptabel is. Zo ja, dan
starten veelvuldige en langdurige besprekingen
over de prijs die voor de bruid betaald moet
worden, als compensatie voor het verlies van
dochterlief.
De vader van de bruid rekent dan na wat
zij hem sinds de geboorte gekost heeft , vult
aan met zijn honorarium voor opvoeding en
training, telt daar bij op wat zij hem nog zou
hebben opgebracht als ze thuis zou zijn gebleven
en gooit er dan nog een bedrag overheen
vanwege het profi jt dat de toekomstige schoonfamilie
van zijn dochter gaat krijgen. Al die tijd
calculeren de families op de achtergrond drift ig
mee en ronden naar boven, respectievelijk naar
onderen af. Op het moment dat de vader van
de bruid een door de vader van de bruidegom
aangeboden glas wijn accepteert, heet de zaak
tot tevredenheid van beide families beklonken
te zijn en kunnen de voorbereidingen voor
het feest beginnen. Zorgt de familie van de
bruidegom voor een bruidsschat, bij voorkeur
uit te betalen in goud en sieraden, en zorgt de
familie van de bruid voor de uitzet: kleding,
beddengoed, huisraad.
Niettemin wil het ook wel voorkomen dat
twee jongelui het absoluut niet eens zijn met
de partnerkeuze van hun ouders, zoals nog
niet zo vreselijk lang geleden het geval was bij
Susanna's nichtje, tante's dochter. Wat ze dan
kunnen doen is er met z'n tweeën eff e tussenuit
knijpen. Brengen de jong-geliefden meerdere
dagen en met name nachten met elkaar door,
dan zit er voor beider families niets anders op
dan hen als getrouwd stel te accepteren. In de
regel wordt het het jonge stel dan vergeven dat
ze de regels hebben overtreden, maar onder
een publieke straf – stokslagen in het openbaar!
– en betaling van een forse geldelijke boete
komen ze niet uit. Hun leeft ijdgenoten zouden
anders op hetzelfde idee kunnen worden
gebracht.
De bezorgde blik van Susanna vertelt me
dat ze school mist, maar haar zenuwachtige,
besmuikte lachje doet ook andere gedachten
vermoeden. Ben benieuwd hoe het afl oopt.
Hoor het wel in november a.s.
Beestjes
Ik zag ze elk jaar weer met bosjes tegelijk vrolijk
op en neer en heen en weer springen wanneer
ik weer eens een huis in Hostad, in Capeti
of in Iliesi binnenstapte waar het geen zin had
om een stofzuiger te gebruiken omdat er toch
geen elektra was. Zag ze elk jaar weer ó zo blij
zijn en enthousiast attaqueren. Ik werd er niet
warm of koud van. Kon ze makkelijk aan. Hun
aanvallen waren ieder jaar weer tevergeefs.
Ik was onaantastbaar. Ongenaakbaar. Onoverwinnelijk.
Volkomen immuun. Ging daar prat
op! Aan mijn lijf nooit één polonaise gehad.
Konden m'n mede-postbezorgers niet zeggen.
Maar dit jaar hebben ze me dan tóch te grazen
genomen, de kleine loedertjes. Denk dat het
er twee waren; professionals, aan de intensiteit
van de jeuk te oordelen. Niet en route
opgelopen, in een of ander bloedheet woonkook-slaap-vertrek,
maar tussen de lakens van
m'n bed in Sjakie's logement. Terwijl ik lag te
slapen, nota bene. De lafaards!
Zijn zeer waarschijnlijk Russische of Moldavische
geweest die óók bij de EU wilden horen.
Ze hebben zich het land in laten smokkelen en
hebben bij Sjakie ondergedoken gezeten.
Misschien wachtend op het komende toeristenseizoen
om dan weer met 'n Rus of 'n
Moldavische naar hun geboortestreek terug te
kunnen lift en.
Van mij mogen ze.
Juli 2009 23
11090_SRK09.indd 23 08-07-2009 08:56:55