humus - Humanistisch Verbond

Jong HV
De vier kunsten
Regelmatig kom je wijze rijtjes tegen, een
aantal begrippen waar het leven om draait
of die anderszins van het grootste belang
zijn. Jan Willem de Wit vraagt zich af of
deze rijtjes wel compleet zijn en maakt zijn
eigen rijtje.
In bijna iedere levensbeschouwing kom je ze tegen, rijtjes van
belangrijke zaken. Maar meestal vraag ik me dan af: zijn dat
nou echt de belangrijkste punten? Het rijtje lijkt altijd wel af en
klinkt vaak heel wijs. Maar dat er zoveel rijtjes in omloop zijn
geeft voor mij al aan dat niemand de waarheid in pacht heeft.
Wij humanisten hebben de postulaten van Van Praag. Dit zijn
tien beweringen over de wereld en de mens die Van Praag ooit
rond de tijd dat het Humanistisch Verbond werd opgericht heeft
gepubliceerd. Maar er zijn natuurlijk veel meer lijsten. Laatst
vertelde een collega een Chinese wijsheid van de drie punten die
nodig zijn voor geluk: iets om van te houden, iets om te doen en
iets om op te hopen.
Ook de oude filosofen hebben rijtjes opgesteld. Bijvoorbeeld de
vier centrale deugden van de Griek Plato: prudentia (wijsheid),
justitia (gerechtigheid), fortitudo (moed of kracht) en temperantia
(gematigdheid). Aristoteles werkt de vier deugden van Plato uit
en zegt daarbij dat ze elementen zijn die leiden tot geluk, al
moet je ook een beetje ‘eutuchia’ (mazzel) hebben. Tijdens een
socratisch gesprek van het HV in Deventer kwamen de vier
deugden aan bod. Alle andere deugden zouden tot deze vier te
herleiden zijn. Ik begon me meteen weer af te vragen, hoeveel
waarde je aan zo’n lijstje moet hechten.
Ook bij andere wijze rijtjes heb ik mijn bedenkingen. Zo mis ik
bij de tien geboden uit het christendom iets over zedenmisdrijven
en schieten ze mijns inziens ook tekort bij moderne vraagstukken
als gentech, milieu of euthanasie.
Het lijkt mij daarom nuttig om maar eens een eigen rijtje samen
te stellen, in plaats van die van anderen te analyseren.
Wat vind ik nou belangrijke punten in mijn leven? Als snel kwam
ik op de volgende vier: de kunst van weten wat je wilt, de kunst
van inleven in een ander, de kunst van het communiceren en de
kunst van het genieten.
De kunst van het weten wat je wilt
Ik kan veel gelukkiger worden als ik doe wat ik zelf wil in plaats
van domweg het leven te leiden zoals het op me af komt, of
blind hetzelfde na te streven als de mensen om me heen. Zelf
nadenken over wat je wilt voorkomt dat je enkel werkt om een
grotere tv te kunnen kopen dan de buurman.
De kunst van het inleven in de ander
Tijdens een lezing op de cursus Humanisme wereldwijd van
Jong HV zei een boeddhistische spreker dat hij compassie miste
in het humanisme. Bij mij zit het zo: hoewel ik mij aardig goed
in anderen kan inleven en met bijna iedereen wel overweg kan,
word ik toch regelmatig verrast door hoe andere mensen over
iets denken.
Sommigen verstaan de
kunst van het genieten
De kunst van het communiceren
Met zelfkennis en goed communiceren kun je je wensen delen
met anderen. Communiceren helpt je ook om je beter in te leven
in wat een ander wil. Communiceren is nodig om een ander te
kunnen vertellen wat jij wilt. Bijna alle conflicten ontstaan of
worden op zijn minst sterk verergerd door slechte communicatie.
Maar ik moet ook zeggen dat goed communiceren dan ook wel
erg moeilijk is.
De kunst van het genieten
Een heel aparte kunst, die sommigen van nature verstaan terwijl
het voor anderen een opgave is om ergens echt van te genieten.
Zelf zit ik er ergens tussenin. Echt diep genieten doe ik niet vaak,
maar ik ben wel bijna altijd tevreden. Dat zie ik als een soort
rustige vorm van genieten. Samen genieten is eigenlijk mijn
belangrijkste levensdoel. Daar heb je volgens mij zelfkennis,
inlevingsvermogen en goed communiceren voor nodig. Maar
genieten is niet enkel een doel, het is ook een kunst. Genieten
kan je leren!
Jan Willem de Wit
van nature
HUMUS no. 3 | 2008 1