humus - Humanistisch Verbond

gekregen uit mijn jeugd. Je bent niet superieur alleen maar omdat
je gelooft. Geloof is ook maar een overtuiging.
Ik voel me niet snel in mijn leefwereld bedreigd, maar er zijn
nu wel heel concrete dingen die ik gevaarlijk vind. Dat Silvio
Berlusconi een behaatje heeft laten tekenen over de borsten van
een vrouw, in een schildering van Tiepolo. Hij wil niet dat mensen
tijdens een persconferentie worden afgeleid door een naakte vrouw
achter hem. Dan kun je toch zeggen: ik zoek een ander hoekje
uit. Nee, een machthebber gaat op dit moment een schilderij uit
de achttiende eeuw aanpassen aan zijn politieke statement.
Je zult altijd houden dat mensen aanstoot nemen aan het naakte
lichaam. Ik vind nu dat we daar in de openbare ruimte rekening
mee moeten houden. Daar confronteer je iedereen, ook mensen
die dat niet willen. In die zin ben ik conservatiever geworden.
We moeten blijven protesteren tegen censuur, maar ons ook wel
realiseren dat het allemaal een kwestie van smaak is.
Wat vind je van het motto van het Verbond: zelf denken, samen
leven?
We leven in een enorme bulk mensen, dus je moet een beetje
inschikken. Je kunt niet om je heen blijven snavelen om je eigen
plek zo groot mogelijk te maken. Sinds de moord op Van Gogh
merk ik dat we meer om ons heen zijn gaan kijken. Het is een
feit van het leven dat we het met elkaar moeten vinden. Ik zal
me nog steeds niet de kaas van het brood laten eten, maar je
moet wel met elkaar omgaan en flexibel zijn. Je kunt niet blijven
zeggen: we hebben het in Nederland altijd zo gedaan, dus dat
moet jij ook doen. Dat is een heel moeilijk proces, maar het is wel
op gang gebracht, ook bij jongeren. Die zitten bij elkaar op school,
die worden verliefd op elkaar. Dat is denk ik heel belangrijk.
Laatst zag ik een beeldschone meid met een heel leuk slungelig
Marokkaans jongetje, hand in hand en vreselijk verliefd. Dat is
het, daar gaat het gebeuren. De liefde gaat het winnen.
‘Ik heb een gouden aura’
HUMUS no. 3 | 2008
Voor humanisten is zelfbeschikking een belangrijk uitgangspunt,
ook rond het levenseinde. Heb je daar een mening over?
Ik vind het een heel belangrijk uitgangspunt. Het leven kan tegenwoordig
zo fantastisch gerekt worden dat je zelf de vraag moet
beantwoorden: wat is voor mij een waardig levenseinde? Iedereen
heeft het recht om dat zelf te beslissen. Dat recht zal ik met hand
en tand verdedigen. Ik weet voor mezelf dat ik één begrenzing heb:
altijd later dan mijn moeder. Verder heb ik geen grens gesteld.
Ik ga niet bij de eerste de beste tegenwind liggen, maar ik vind
het ontzettend goed dat je in onze maatschappij kunt zeggen:
klaar. Ik heb zelf longemfyseem en ik weet niet hoe het einde van
die ziekte eruit ziet, maar ik denk niet dat ik daar op ga wachten.
Ik heb het altijd heel raar gevonden dat mensen die ik niet ken,
gaan bepalen hoe het einde van mijn leven er uit moet zien.
Het is natuurlijk een groot politiek dilemma. Zelfbeschikking is
enorm belangrijk maar hoe gaan we het doen, praktisch? Moet
er een team mensen om je bed staan die je een prik geven, omdat
jij nu eenmaal humanistisch ingesteld bent? Ik wil niemand
belasten met het beëindigen van mijn leven. Moet je dan zelfmoord
plegen of moet je in een instituut worden neergezet, hoe
gaan we dat doen? Ik heb daar geen antwoord op.
Wat is voor jou levenskunst?
Zonder hysterisch op zoek te gaan naar allerlei kicks, vind ik dat
het leven rijk moet zijn geweest. Rijk in zijn verstilling maar ook
in zijn hoogte­ en dieptepunten. Het leven is kort, je consumeert
veel, je vervuilt veel, dus je moet als individu eruit halen wat erin
zit. En als je zegt: ik haal er dit jaar even helemaal niks uit want
ik voel me rot, dan moet dat ook echt een besluit zijn.
Ik heb in mijn leven best veel ruzie gemaakt, maar de laatste paar
jaar denk ik: nee, dat moet echt niet meer gebeuren. Zo min mogelijk
ruzie en zo min mogelijk vijanden. Ik wil gewoon dat je
eruit trekt wat erin zit. Zonder egoïstisch te zijn, zonder de supermarkt
leeg te kopen, weer een nieuwe jeans, daar moet je ook
bewust mee om gaan. Zeker voor de komende generaties. Ik wil
dat we het allemaal een beetje mooi overdragen aan de mensen
die na ons komen.
Heleen Schoone en Roeland Ensie
De recente series Rain, Hope, Grief en Fall van Erwin Olaf zijn van 27 september
tot en met 11 januari te zien in Fotomuseum Den Haag, Stadhouderslaan 43,
2517 HV Den Haag, tel. 070-3381144, www.fotomuseumdenhaag.nl.
In september verschijnt bij de Amerikaanse uitgeverij Aperture het fotoboek
Erwin Olaf, met daarin de series Rain, Hope en Grief en een dvd met vijf films
die bij de series horen. Voor meer informatie en foto’s zie www.erwinolaf.com.