humus - Humanistisch Verbond

‘Buiten het verzorgingshuis staan
mensen geestelijk in de kou’
zijn. Dat iemand de tijd voor je neemt is dan belangrijk. Een
thuiszorgmedewerkster vertelde me dat er onder haar cliënten in
Amsterdam veel vraag is naar geestelijke zorg. Alleen financiële
middelen ontbreken om er werkelijk iets mee te kunnen doen.
Pijn in je rug is duidelijk,
maar iemand zegt minder
gemakkelijk: ‘Ik heb een
levensvraag’
Op wat voor problemen stuit je bij de extramuralisering?
Het grootste probleem is de financiering. Waar geestelijk verzorgers
binnen zorginstellingen gewoonweg horen tot het zorgaanbod,
is dat extramuraal zeker niet zo. Voor zorg aan huis heb je
indicaties nodig. Het is niet eenvoudig om geestelijke verzorging
geïndiceerd te krijgen. Vaak wordt er gezegd dat geestelijke verzorging
iets van de kerk is. Dat doet de dominee wel… In de
praktijk doet de dominee dat niet. Er zijn heel veel mensen die
helemaal niet aangesloten zijn bij een kerk of levensbeschouwelijke
organisatie. Ook zij kunnen kampen met bestaansvragen
als ze ziek worden of lichamelijk of geestelijk ongemak krijgen.
Bovendien associeert de politiek geestelijke verzorging in de
eerste plaats met de kerk. Dit komt omdat het voornamelijk
de christelijke partijen zijn die zich het onderwerp hebben toegeëigend.
Voor de humanistisch geestelijk verzorgers is dat een
slechte zaak. Er ligt dan ook een taak bij het Humanistisch
Verbond beleidsmakers er voortdurend op te wijzen dat geestelijke
verzorging niet uitsluitend het domein is van een dominee
of pastor. Dat geestelijke verzorging een vak is, zoals het maatschappelijk
werk, een vak dat vanuit verschillende levensbeschouwelijke
overtuigingen kan worden beoefend. Het beroep
heeft echter een onduidelijk imago en zeker extramuraal loop je
dan tegen problemen aan.
HUMUS no. 3 | 2008
Zijn er al pilotprojecten in het land op gebied van de
extramuralisering?
Ja. Maar het is jammer dat men na pilots die succesvol waren,
niet altijd heeft doorgepakt. Het is een gevaar waar je bij extramurale
geestelijke verzorging alert op moet zijn, eigenlijk vanaf
het begin: hoe kan ik zorgen voor continuïteit? Er is een humanistisch
geestelijk verzorger in Winschoten, die extramuraal erg
succesvol is. Maar zij is een van de weinigen die het is gelukt om
werkelijk extramurale geestelijke verzorging te bieden.
Wat je daarnaast ziet is dat extramuraal geestelijke verzorging
gratis wordt aangeboden. Zo is er een project in Amsterdam dat
aan huis palliatieve zorg biedt. Het zijn dan professionele geestelijk
verzorgers die intramuraal werken en extramuraal gratis
hun diensten aanbieden. Ook is er een project waarbij geestelijk
verzorgers vrijwilligers trainen. Deze vrijwilligers bezoeken dan
ouderen in de stad die eenzaam zijn en graag met iemand willen
praten. Het zijn twee mooie en inspirerende projecten, die echter
ook meteen duidelijk maken hoe moeilijk het blijkbaar is om
geestelijke verzorging zoals die intramuraal wordt aangeboden
ook extramuraal te kunnen aanbieden. Voor het vak lijkt het mij
een slechte ontwikkeling wanneer geestelijke verzorging aan
huis uitsluitend door vrijwilligers of door professionals die gratis
werken wordt aangeboden. Een tandarts of een docent werkt
toch ook niet gratis?
Wat is de toekomstverwachting?
Ik denk dat een extramuraal geestelijk verzorger het duidelijkst
tot zijn recht komt in de palliatieve zorg. Daar is zijn profiel en
positie helder. In het Amsterdamse project is een samenwerking
ontstaan tussen geestelijk verzorgers van de OsiraGroep en andere
geestelijk verzorgers die in Amsterdam bij zorginstellingen
werken met het Netwerk Palliatieve Zorg Amsterdam/Diemen.
Mensen die de hulplijn Palliatieve Zorg bellen, kunnen de hulp
van een geestelijk verzorger krijgen. Dankzij subsidies is deze
hulp gratis voor de cliënt en wordt de geestelijk verzorger op
consultbasis betaald. Ook zijn we bezig deze dienst op te zetten
voor uitbehandelde patiënten die poliklinisch geholpen zijn. Het
is telkens werken op projectbasis, met onduidelijkheid over de
toekomst. Ik vrees dat hier niets aan te doen is en dat geestelijk
verzorgers die extramuraal willen gaan werken met deze vorm
van onzekerheid moeten leren omgaan. Je moet durven pionieren.
Zoeken zonder te weten of het gaat lukken.
Voor ons project zal het er komend jaar om spannen: weten we
subsidie binnen te halen om ook in 2009 door te kunnen gaan?
Het is allemaal nog zo pril, het zou erg jammer zijn als het na
december allemaal ophoudt.
Geestelijke verzorging buiten de deur. Presentie, kwartier maken en extramu-
ralisering. Afstudeerscriptie aan de Universiteit voor Humanistiek. Wilt u een pdf
van deze scriptie, stuurt u dan een e-mail naar eric.de.rooij@wanadoo.nl