Bekijk de PDF - FEBEM - Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer
Bekijk de PDF - FEBEM - Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer
Bekijk de PDF - FEBEM - Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>FEBEM</strong> focus<br />
B E D R I J V I G I N M I L I E U Z O R G<br />
Nr. 17 - Maart 2010<br />
Op naar een materialenbeleid<br />
• <strong>FEBEM</strong> in het Parlement<br />
• Bedrijfsbran<strong>de</strong>n<br />
• Een kijk op het bo<strong>de</strong>mcongres<br />
• BBT hernieuwbare brandstoffen
<strong>FEBEM</strong> focus<br />
B E D R I J V I G I N M I L I E U Z O R G<br />
maart 2010<br />
inhoud<br />
• <strong>FEBEM</strong> geeft prioriteiten afvalbeleid mee<br />
• <strong>FEBEM</strong> zet visie over recyclage versus<br />
verbranding uiteen tij<strong>de</strong>ns hoorzitting Vlaams<br />
Parlement<br />
• End-of-Waste: Een utopie of een echte<br />
mentaliteitsveran<strong>de</strong>ring?<br />
• Afval kan <strong>de</strong> wereld red<strong>de</strong>n!<br />
• Familiale milieubedrijven mikken op flexibiliteit<br />
• Bo<strong>de</strong>mcongres: ‘Naar een dynamisch en<br />
duurzaam bo<strong>de</strong>mbeleid’<br />
• Minister Schauvliege bezoekt afval- en<br />
grondreinigingssector<br />
• Bedrijfsbran<strong>de</strong>n: Voorkomen is beter dan<br />
blussen<br />
• Lid in <strong>de</strong> kijker: Recoval valoriseert slakken uit<br />
productie roestvrij staal<br />
• 0phaling en verwerking <strong>van</strong> huishou<strong>de</strong>lijke<br />
afvalstromen in het Vlaamse Gewest tussen<br />
2000 en 2008<br />
• Wallonië werkt aan een nieuw afvalplan<br />
Tijd om knopen door te hakken: wat is<br />
huishou<strong>de</strong>lijk en wat is industrieel afval?<br />
• Marktanalyse <strong>van</strong> <strong>de</strong> ophaling <strong>van</strong> huishou<strong>de</strong>lijk<br />
afval in het Waalse Gewest en een vergelijking<br />
met Vlaan<strong>de</strong>ren<br />
• Best Beschikbare Technieken (BBT) <strong>voor</strong> het<br />
verbran<strong>de</strong>n <strong>van</strong> hernieuwbare brandstoffen<br />
• <strong>FEBEM</strong> en Qurius een partnership waar<br />
kwaliteitsvolle dienstverlening centraal staat<br />
• EU-subsidiewijzer Uw sleutel naar Europese<br />
subsidies<br />
• Het recycleren <strong>van</strong> inert afval blijft een grote<br />
uitdaging in Wallonië<br />
• <strong>FEBEM</strong> - Werkgroep: Bouw- en Sloopafval<br />
De dynamiek <strong>van</strong> een afvalstroom<br />
• Europese Commissie ziet toe op publieke<br />
afvalcontracten<br />
• Selectief ingezameld<br />
• Le<strong>de</strong>nlijst<br />
• Deontologische Co<strong>de</strong><br />
<strong>FEBEM</strong> Focus is het periodieke le<strong>de</strong>nblad <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
Fe<strong>de</strong>ratie <strong>van</strong> <strong>Bedrijven</strong> <strong>voor</strong> <strong>Milieubeheer</strong>.<br />
Adres: <strong>FEBEM</strong> - Fe<strong>de</strong>ratie <strong>van</strong> <strong>Bedrijven</strong> <strong>voor</strong><br />
<strong>Milieubeheer</strong><br />
Paviljoenstraat 9 - 1030 Brussel<br />
Tel. 02 757 91 70 - Fax 02 757 91 12<br />
E-mail info@febem-fege.be<br />
Website www.febem-fege.be<br />
Redactie: Werner Annaert, Anita Cosaert, Cédric<br />
Slegers, Baudouin Ska en Mireille Verboven.<br />
Realisatie: 2Mpact (www.2mpact.be)<br />
V.U. Werner Annaert<br />
U kan u op <strong>de</strong> Focus abonneren via onze website<br />
www.febem-fege.be.<br />
Edition française sur <strong>de</strong>man<strong>de</strong>.<br />
Deze <strong>FEBEM</strong> Focus wordt gedrukt op 100 %<br />
gerecycleerd en chloorvrij papier.<br />
2<br />
5<br />
6<br />
9<br />
10<br />
12<br />
15<br />
16<br />
19<br />
20<br />
25<br />
26<br />
28<br />
31<br />
32<br />
33<br />
35<br />
39<br />
40<br />
41<br />
43<br />
Keuzes maken<br />
Naast <strong>de</strong> vele na<strong>de</strong>len en ongemakken heeft een<br />
globale crisis het <strong>voor</strong><strong>de</strong>el dat er nagedacht wordt<br />
over hoe men werkt, zich organiseert, waarin men<br />
investeert… Het komt er dan op neer om keuzes<br />
te maken. En kiezen betekent ook altijd verliezen.<br />
Daarom is het zo belangrijk om bij <strong>de</strong> keuzes<br />
rekening te hou<strong>de</strong>n met <strong>de</strong> toekomst. Keuzes<br />
die interen op <strong>de</strong> kwaliteit <strong>van</strong> een organisatie of die er<strong>voor</strong> zorgen dat<br />
<strong>de</strong> toekomst wordt gehypothekeerd zijn te vermij<strong>de</strong>n. Onze sector doet<br />
er dan ook goed aan te blijven investeren in kwaliteit en in <strong>de</strong> toekomst.<br />
Maar we verwachten dit ook <strong>van</strong> <strong>de</strong> beleidsverantwoor<strong>de</strong>lijken. Zij dienen<br />
te blijven investeren in die economische sectoren die een toekomst bie<strong>de</strong>n<br />
<strong>voor</strong> dit land. De sector <strong>van</strong> milieubedrijven is er zo een. En toch, <strong>de</strong><br />
overheidsinvesteringen in bo<strong>de</strong>msaneringen blijven beperkt en gaan er zelfs<br />
op achteruit. De afvalbedrijven, die meer en meer concurrentie krijgen<br />
uit het buitenland, zien met le<strong>de</strong> ogen toe hoe onze eigen overheid weinig<br />
doet <strong>voor</strong> het wegwerken <strong>van</strong> concurrentiena<strong>de</strong>len waarmee onze bedrijven<br />
geconfronteerd wor<strong>de</strong>n. Onze sector vraagt geen specifieke subsidies<br />
maar wel een on<strong>de</strong>rsteunend beleid <strong>van</strong> <strong>de</strong> overheid waarbij onze bedrijven<br />
in<strong>de</strong>rdaad een <strong>van</strong> <strong>de</strong> speerpuntsectoren kunnen wor<strong>de</strong>n.<br />
Er zijn echter positieve signalen waarneembaar. Meer en meer krijgt<br />
<strong>FEBEM</strong> binnen het politieke milieu positieve feedback en merken we<br />
politieke initiatieven om in dit land meer dan ooit <strong>de</strong> afvalberg als een<br />
grondstofopportuniteit te zien. Maximale materiaal- en energierecuperatie<br />
zou<strong>de</strong>n het gevolg moeten zijn. De vele wetgeven<strong>de</strong> initiatieven die op<br />
stapel staan, zoals een nieuw Vlaams afval<strong>de</strong>creet en een nieuw Waals<br />
afvalplan, zijn dan ook opportuniteiten om te komen tot een duurzaam<br />
materialenbeheer en een kringloopeconomie. De komen<strong>de</strong> maan<strong>de</strong>n<br />
kunnen we in dit land dan ook een nieuw beleid uitstippelen waar we 10<br />
jaar <strong>de</strong> vruchten kunnen <strong>van</strong> plukken. <strong>FEBEM</strong> neemt die handschoen alvast<br />
op. De fe<strong>de</strong>ratie is hét aanspreekpunt <strong>voor</strong> momenteel al meer dan 220<br />
privaatrechtelijke milieubedrijven, en het le<strong>de</strong>naantal groeit nog maan<strong>de</strong>lijks.<br />
In <strong>de</strong>ze <strong>FEBEM</strong>-FOCUS wijst <strong>de</strong> fe<strong>de</strong>ratie <strong>de</strong> weg. We geven <strong>de</strong> prioriteiten<br />
weer die wij zien in het beleid en wijzen ook op <strong>de</strong> CO2-besparingen die onze<br />
afvalbedrijven al verwezenlijken. Tij<strong>de</strong>ns het Waalse afvalcongres hebben<br />
we <strong>de</strong>ze standpunten ook ver<strong>de</strong>r in <strong>de</strong> kijker geplaatst. Ver<strong>de</strong>r zetten we<br />
<strong>de</strong> focus op enkele kleinere bedrijven en enkele <strong>FEBEM</strong>-initiatieven zoals<br />
<strong>de</strong> infoavond inzake bedrijfsbran<strong>de</strong>n. Ook een analyse over <strong>de</strong> inzameling<br />
<strong>van</strong> huishou<strong>de</strong>lijk afval in Vlaan<strong>de</strong>ren en Wallonië is opgenomen net als een<br />
synthese <strong>van</strong> <strong>de</strong> studie inzake <strong>de</strong> best beschikbare technieken <strong>voor</strong> het<br />
verbran<strong>de</strong>n <strong>van</strong> hernieuwbare brandstoffen.<br />
Veel leesplezier<br />
Werner Annaert<br />
Algemeen directeur <strong>FEBEM</strong><br />
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 1
<strong>FEBEM</strong> geeft prioriteiten<br />
afvalbeleid mee<br />
Werner Annaert, Algemeen Directeur <strong>FEBEM</strong><br />
Het Vlaamse afvallandschap is <strong>de</strong><br />
<strong>voor</strong>bije <strong>de</strong>cennia aanzienlijk gewijzigd. In die<br />
perio<strong>de</strong> is er met betrekking tot het<br />
beheer <strong>van</strong> afvalstoffen een belangrijke<br />
kentering gekomen. Voorkoming, herge-<br />
bruik, recyclage, nuttige toepassing en ver-<br />
branding met energierecuperatie hebben<br />
hun intre<strong>de</strong> gedaan waarbij er steeds een<br />
verwerkingshiërarchie gehanteerd werd die<br />
gebaseerd was op <strong>de</strong> lad<strong>de</strong>r <strong>van</strong> Lansink.<br />
Dit is in belangrijke mate <strong>de</strong> verdienste <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> Vlaamse overheid en in casu OVAM die<br />
<strong>de</strong> nodige maatregelen heeft genomen om<br />
<strong>de</strong>ze positieve evolutie te realiseren.<br />
Het storten <strong>van</strong> afvalstoffen is geëvolueerd naar een<br />
technologisch volwaardige techniek <strong>voor</strong> het verwij<strong>de</strong>ren<br />
<strong>van</strong> afvalstoffen. Stortplaatsen zijn hierbij steeds meer een<br />
<strong>van</strong>gnetfunctie gaan vervullen <strong>voor</strong> afvalstoffen waar<strong>voor</strong> geen<br />
an<strong>de</strong>re verwij<strong>de</strong>ringstechniek ter beschikking was. Vlaan<strong>de</strong>ren<br />
heeft zich hiermee gealligneerd met <strong>de</strong> evolutie op Europees<br />
vlak en speelt hier zelfs een <strong>voor</strong>trekkersrol.<br />
Ook <strong>de</strong> installaties die afvalstoffen omzetten in energie<br />
scoren goed op Europees niveau en beschikken over <strong>de</strong><br />
performantste technieken <strong>voor</strong> het zuiveren <strong>van</strong> <strong>de</strong> rookgassen.<br />
“ Het storten <strong>van</strong> afvalstoffen is<br />
geëvolueerd naar een technologisch<br />
volwaardige techniek. “<br />
Daarnaast tekent zich een evolutie af waarbij afvalstoffen die in<br />
Vlaan<strong>de</strong>ren geproduceerd wor<strong>de</strong>n, niet langer meer uitsluitend<br />
in Vlaan<strong>de</strong>ren verwerkt wor<strong>de</strong>n. Met het in voege tre<strong>de</strong>n <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> nieuwe Europese ka<strong>de</strong>rrichtlijn afvalstoffen in <strong>de</strong> diverse<br />
lidstaten <strong>van</strong>af <strong>de</strong>cember 2010, zal <strong>de</strong>ze evolutie zich nog
ver<strong>de</strong>r doorzetten. Dit betekent dat Vlaan<strong>de</strong>ren veel min<strong>de</strong>r<br />
dan <strong>voor</strong>heen in <strong>de</strong> mogelijkheid zal zijn om afvalstromen<br />
te sturen. Nochtans heeft Vlaan<strong>de</strong>ren <strong>de</strong> <strong>voor</strong>bije jaren een<br />
expertise opgebouwd inzake behan<strong>de</strong>ling/verwerking <strong>van</strong><br />
afvalstoffen die niet mag verloren gaan . Met het openen<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> grenzen <strong>voor</strong> bedrijfsafval wordt <strong>de</strong> Vlaamse<br />
verwerkingssector geconfronteerd met een Europese markt.<br />
Dit heeft een enorme impact op <strong>de</strong> visie die overheid en privé<br />
moeten hebben op <strong>de</strong> verwerkingsmarkt. Gedaan met <strong>de</strong><br />
lokale sturing tussen verschillen<strong>de</strong> verwerkingsinstallaties.<br />
Het verwerken <strong>van</strong> bedrijfsafval is een Europese industriële<br />
activiteit gewor<strong>de</strong>n zoals an<strong>de</strong>re activiteiten. Wil Vlaan<strong>de</strong>ren<br />
<strong>de</strong>ze activiteit behou<strong>de</strong>n dan moet het inzien dat <strong>de</strong> installaties<br />
zorgen <strong>voor</strong> tewerkstelling, toegevoeg<strong>de</strong> waar<strong>de</strong>, innovatie,<br />
<strong>de</strong> productie <strong>van</strong> Groene Stroom, edg… Wil Vlaan<strong>de</strong>ren <strong>de</strong>ze<br />
activiteiten in eigen regio vrijwaren en een blijven<strong>de</strong> controle<br />
uitoefenen op <strong>de</strong> wijze <strong>van</strong> verwerking dan zal het op zijn minst<br />
<strong>de</strong> eigen installaties het leven niet moeilijker mogen maken dat<br />
<strong>de</strong> buitenlandse “concullega’s”.<br />
1.1. Voor recyclagebedrijven<br />
Gezien <strong>de</strong> onvolledige invulling <strong>van</strong> <strong>de</strong> Vlaamse<br />
verbrandingscapaciteit, kan er een prijsdruk op <strong>de</strong><br />
recyclagesector komen. Hierdoor kan <strong>de</strong> leefbaarheid <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
bestaan<strong>de</strong> installaties moeilijker wor<strong>de</strong>n en nieuwe projecten<br />
eventueel niet gerealiseerd.<br />
We moeten er<strong>voor</strong> zorgen dat Vlaan<strong>de</strong>ren geen kansen mist<br />
inzake cradle tot cradle–toepassingen. De beleidsnota<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> Vlaamse minister <strong>voor</strong> Leefmilieu en Natuur wil ook<br />
ver<strong>de</strong>r inzetten op materiaalrecyclage en <strong>de</strong> cradle-to-cradlegedachte.<br />
Ook <strong>voor</strong> recyclagebedrijven groeit dus <strong>de</strong> nood aan een plan<br />
waarbij materiaalrecyclage en <strong>de</strong> cradle-to-cradle-gedachte<br />
voldoen<strong>de</strong> in balans wor<strong>de</strong>n gebracht met <strong>de</strong> huidige<br />
moeilijkhe<strong>de</strong>n op <strong>de</strong> verbrandingsmarkt.<br />
1.2. Voor waste-to-energy<br />
De hoeveelheid afvalstoffen die wordt aangebo<strong>de</strong>n <strong>voor</strong><br />
eindverwerking neemt af, <strong>de</strong> Vlaamse verbrandingscapaciteit<br />
neemt toe en hierdoor wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> stortverbo<strong>de</strong>n <strong>voor</strong><br />
huishou<strong>de</strong>lijk en vergelijkbaar afval vollediger uitgevoerd.<br />
“ Ook <strong>voor</strong> <strong>de</strong> waste-to-energysector is<br />
er een dui<strong>de</strong>lijke nood gegroeid aan een<br />
globaal plan. “<br />
Het is ook moeilijker om <strong>de</strong> beschikbare verbrandingscapaciteit<br />
in Vlaan<strong>de</strong>ren volledig in te vullen, omwille <strong>van</strong> <strong>de</strong> sterke<br />
evolutie dat steeds grotere hoeveelhe<strong>de</strong>n brandbaar afval die<br />
in Vlaan<strong>de</strong>ren geproduceerd wor<strong>de</strong>n, uitgevoerd wor<strong>de</strong>n naar<br />
het buitenland en/of naar an<strong>de</strong>re gewesten.<br />
Ook <strong>van</strong>daag wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n in Vlaan<strong>de</strong>ren om afval<br />
om te zetten in energie niet optimaal benut. Hierdoor mist<br />
Vlaan<strong>de</strong>ren kansen op vlak <strong>van</strong> hernieuwbare energieproductie,<br />
net terwijl <strong>de</strong> beleidsnota <strong>van</strong> <strong>de</strong> Vlaamse minister <strong>voor</strong><br />
Leefmilieu en Natuur ver<strong>de</strong>r wil inzetten op het ver<strong>de</strong>r<br />
optimaliseren <strong>van</strong> <strong>de</strong> energieterugwinning uit afval én op een<br />
verhoging <strong>van</strong> <strong>de</strong> productie aan groene stroom en warmte.<br />
Ook <strong>voor</strong> <strong>de</strong> waste-to-energysector is er een dui<strong>de</strong>lijke nood<br />
gegroeid aan een globaal plan waarbij er rekening wordt<br />
gehou<strong>de</strong>n met o.a. volgen<strong>de</strong> facetten:<br />
• Verdwijnen <strong>van</strong> <strong>de</strong> vigeren<strong>de</strong> sturingsmogelijkhe<strong>de</strong>n in een<br />
Europese markt<br />
• Optimaal inzetten op een hogere graad <strong>van</strong> energierecuperatie<br />
(groene stroom en warmte)<br />
• Optimaal kansen geven aan <strong>de</strong> Vlaamse<br />
verbrandingsinstallaties<br />
1.3. Voor <strong>de</strong> stortplaatsen<br />
De stortverbo<strong>de</strong>n <strong>voor</strong> huishou<strong>de</strong>lijk en vergelijkbaar afval<br />
wor<strong>de</strong>n steeds meer uitgevoerd. Dit bewijst het succes <strong>van</strong><br />
het Vlaamse afvalbeleid dat storten als laatste mogelijkheid<br />
ziet. Door <strong>de</strong>ze evolutie komt wel <strong>de</strong> op<strong>van</strong>g-stortcapaciteit<br />
bij tij<strong>de</strong>lijk ontbreken<strong>de</strong>n verbrandingsmogelijkhe<strong>de</strong>n<br />
(‘<strong>van</strong>gnetfunctie’) in gedrang.<br />
We stellen vast dat <strong>de</strong> beleidsnota <strong>van</strong> <strong>de</strong> Vlaamse minister<br />
<strong>voor</strong> Leefmilieu en Natuur aangeeft dat <strong>de</strong> stortverbo<strong>de</strong>n<br />
in hun huidige vorm mogelijk zullen uitgebreid wor<strong>de</strong>n <strong>van</strong><br />
huishou<strong>de</strong>lijk en daarmee vergelijkbaar bedrijfsafval naar alle<br />
afvalstoffen, waardoor <strong>de</strong> net geschetste evolutie een realiteit<br />
kan wor<strong>de</strong>n <strong>voor</strong> alle stortplaatsen <strong>voor</strong> bedrijfsafval.<br />
We zien an<strong>de</strong>rszijds in <strong>de</strong> beleidsnota <strong>van</strong> <strong>de</strong> Vlaamse minister<br />
<strong>voor</strong> Leefmilieu en Natuur dat <strong>de</strong> exploitatie <strong>van</strong> een beperkt<br />
aantal stortplaatsen noodzakelijk blijft als <strong>van</strong>gnet <strong>voor</strong> het<br />
storten <strong>van</strong> niet-brandbaar afval waar<strong>voor</strong> geen recyclage<br />
mogelijk is én <strong>voor</strong> calamiteiten <strong>van</strong> brandbaar afval.<br />
Omwille <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze re<strong>de</strong>nen is er een dui<strong>de</strong>lijke nood gegroeid<br />
aan een een globaal plan <strong>voor</strong> <strong>de</strong> Vlaams stortplaatsen waarbij<br />
<strong>de</strong> genoem<strong>de</strong> doelstellingen wor<strong>de</strong>n geïntegreerd:<br />
• Blijvend streven naar vermin<strong>de</strong>r<strong>de</strong> milieu-impact<br />
• Aanvaar<strong>de</strong>n <strong>van</strong> het belang <strong>van</strong> een beperkt aantal<br />
stortplaatsen als <strong>van</strong>gnet<br />
• Technologische en economische leefbaarheid <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze<br />
stortplaatsen<br />
Om <strong>de</strong>ze veelvoud aan re<strong>de</strong>nen is het <strong>van</strong> groot belang dat<br />
een strategie wordt uitgewerkt <strong>voor</strong> <strong>de</strong> consolidatie <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
Vlaamse knowhow en <strong>de</strong> Vlaamse tewerkstelling in <strong>de</strong>ze sector.<br />
Hierbij is het belangrijk om <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> verwerkingswijzen<br />
niet als concurreren<strong>de</strong> sectoren maar wel als complementaire<br />
activiteiten te beschouwen.<br />
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 3
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />
4<br />
<strong>FEBEM</strong> zet visie over recyclage versus<br />
verbranding uiteen tij<strong>de</strong>ns hoorzitting<br />
Vlaams Parlement<br />
Werner Annaert, Algemeen Directeur <strong>FEBEM</strong><br />
Tij<strong>de</strong>ns een druk bijgewoon<strong>de</strong> hoorzitting in<br />
het Vlaams Parlement, kreeg <strong>FEBEM</strong> samen<br />
met OVAM, VVSG-INTERAFVAL en BBL <strong>de</strong><br />
gelegenheid haar visie <strong>voor</strong> te stellen over <strong>de</strong><br />
creatie <strong>van</strong> bijkomen<strong>de</strong> verwerkingscapaciteiten<br />
en recyclage. Opvallend was dat OVAM sinds<br />
20 jaar haar visie nog niet gewijzigd heeft,<br />
terwijl on<strong>de</strong>rtussen het Europese ka<strong>de</strong>r<br />
volledig geëvolueerd is en <strong>de</strong> grenzen <strong>voor</strong><br />
bedrijfsafval open staan. Dui<strong>de</strong>lijk was dat veel<br />
mensen nog onvoldoen<strong>de</strong> begrijpen (of willen<br />
begrijpen) dat Europa het Vlaamse beleid heeft<br />
ingehaald en <strong>voor</strong>bijgestoken.<br />
Werner Annaert, Algemeen Directeur <strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong> wees op<br />
<strong>de</strong> veran<strong>de</strong>r<strong>de</strong> beleidska<strong>de</strong>rs met <strong>de</strong> nieuwe Europese<br />
ka<strong>de</strong>rrichtlijn Afval. Met het openstellen <strong>van</strong> <strong>de</strong> grenzen<br />
<strong>voor</strong> bedrijfsafval verlaat het afvalbeleid <strong>de</strong> i<strong>de</strong>e <strong>van</strong> het<br />
sturen <strong>van</strong> afval naar preventie en recyclage door een krappe<br />
capaciteitsplanning <strong>voor</strong> verbran<strong>de</strong>n. Immers, het afval kan<br />
even goed buiten <strong>de</strong> grenzen wor<strong>de</strong>n verbrand. <strong>FEBEM</strong><br />
pleitte er dan ook <strong>voor</strong> om vergunningsaanvragen <strong>voor</strong>taan<br />
enkel op hun milieumerites te bekijken (energie-efficiëntie,<br />
rookgaswassing…) en ver<strong>de</strong>r het vrije on<strong>de</strong>rnemingsinitiatief<br />
aan te moedigen.<br />
<strong>FEBEM</strong> bleef lang stilstaan bij <strong>de</strong> nood aan het ver<strong>de</strong>r<br />
on<strong>de</strong>rsteunen <strong>van</strong> <strong>de</strong> afzet <strong>van</strong> gerecycleer<strong>de</strong> materialen en<br />
het sluiten <strong>van</strong> kringlopen. De milieubedrijven wor<strong>de</strong>n meer<br />
en meer leveranciers <strong>van</strong> nieuwe grondstoffen en nu is het<br />
tijd dat <strong>de</strong> overheid volop inzet op <strong>de</strong> ver<strong>de</strong>re ontwikkeling<br />
<strong>van</strong> een stimuleringsbeleid <strong>voor</strong> <strong>de</strong> afzet <strong>van</strong> gerecycleer<strong>de</strong><br />
materialen.<br />
<strong>FEBEM</strong> wees er ook op dat het niet zinvol is om private<br />
bedrijven op te zetten tegen publieke bedrijven. In <strong>de</strong> eerste<br />
plaats is er eer<strong>de</strong>r een twee<strong>de</strong>ling tussen privaatrechtelijke<br />
bedrijven en intercommunales (die bv inzake <strong>de</strong> verbranding<br />
<strong>van</strong> bedrijfsafval concurrenten zijn maar wel an<strong>de</strong>rs behan<strong>de</strong>ld<br />
wor<strong>de</strong>n op fiscaal en sociaal vlak). In <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> plaats werken<br />
publieke en private bedrijven zeer goed samen. Het is dui<strong>de</strong>lijk
dat gezien het openstellen <strong>van</strong> <strong>de</strong> grenzen <strong>voor</strong> bedrijfsafval<br />
<strong>de</strong> concurrentie tussen <strong>de</strong> verbran<strong>de</strong>rs groter wordt ongeacht<br />
<strong>de</strong> structuur die ze hebben.<br />
<strong>FEBEM</strong> was in elk geval tevre<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> presentatie <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
BLL te horen dat milieuhygiënische afvalverbranding geen<br />
probleem meer is. De milieubeweging pleitte wel nog <strong>voor</strong><br />
“ Met het openstellen <strong>van</strong> <strong>de</strong> grenzen<br />
<strong>voor</strong> bedrijfsafval verlaat het afvalbeleid<br />
<strong>de</strong> i<strong>de</strong>e <strong>van</strong> het sturen <strong>van</strong> afval naar<br />
preventie en recyclage door een krappe<br />
capaciteitsplanning <strong>voor</strong> verbran<strong>de</strong>n. “<br />
een krappe capaciteit. <strong>FEBEM</strong> kan die re<strong>de</strong>nering volgen in<br />
een gesloten markt maar zoals al gesteld, is <strong>de</strong>ze re<strong>de</strong>nering<br />
nu verou<strong>de</strong>rd. De VVSG vroeg vlakaf een moratorium op<br />
bijkomen<strong>de</strong> afvalverbrandingscapaciteit. Dui<strong>de</strong>lijk was dat<br />
<strong>de</strong>ze visie is ingegeven om <strong>de</strong> eigen verbrandingsinstallaties te<br />
beschermen. Gezien <strong>de</strong> open grenzen is dit een <strong>de</strong>structieve<br />
visie <strong>voor</strong> <strong>de</strong> Vlaamse afvalverbranding. Afvalverbranding<br />
komt uiteraard na materiaalrecyclage maar <strong>de</strong> creatie <strong>van</strong><br />
verbrandingscapaciteit zorgt in dit land ook <strong>voor</strong> extra<br />
tewerkstelling, innovatie, toegevoeg<strong>de</strong> waar<strong>de</strong>, etc… We<br />
vergeten ook wel eens dat, wil Vlaan<strong>de</strong>ren haar doelstellingen<br />
inzake Groene stroom halen, ze <strong>de</strong> energie uit afval meer dan<br />
nodig zal hebben (groene energie uit afval zorg<strong>de</strong> in 2008 al<br />
<strong>voor</strong> meer dan 30% <strong>van</strong> <strong>de</strong> totale groene stroomproductie<br />
in dit land!). Zo wordt afvalverbranding meer en meer<br />
omgevormd tot energieproductie. Gaan we dit ook aan het<br />
buitenland overlaten zoals <strong>de</strong> ontwikkeling <strong>van</strong> zonnepanelen<br />
en windmolens?<br />
De <strong>FEBEM</strong>-presentatie is op te vragen bij<br />
werner.annaert@febem-fege.be<br />
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 5
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />
6<br />
End-of-Waste<br />
Een utopie of een echte mentaliteitsveran<strong>de</strong>ring?<br />
Baudouin Ska, Adjunct-Directeur <strong>FEBEM</strong><br />
De discussie over « End of Waste »<br />
leert ons steeds meer <strong>de</strong> noodzaak<br />
<strong>van</strong> dui<strong>de</strong>lijke en homogene regels op<br />
Europees niveau. Zo niet dreigt <strong>de</strong><br />
chaos. Maar is die homogeniteit wel<br />
mogelijk en – <strong>voor</strong>al - is er niet eerst<br />
een mentaliteitswijziging nodig bij <strong>de</strong><br />
overhe<strong>de</strong>n ?<br />
De <strong>voor</strong>geschie<strong>de</strong>nis<br />
De Europese lidstaten moeten <strong>de</strong> nieuwe Europese<br />
Ka<strong>de</strong>rrichtlijn Afval (2008/98/EG) tegen 12 <strong>de</strong>cember 2010<br />
in nationaal recht omzetten. Eén <strong>van</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwerpen die al het<br />
meeste stof heeft doen opwaaien bij <strong>de</strong> omzettingsdicussies<br />
is het statuut <strong>van</strong> ‘ein<strong>de</strong> afvalstof’ (« end of waste »- EOW).<br />
Wanneer verliest een afvalstof haar statuut <strong>van</strong> afval en krijgt<br />
ze het statuut <strong>van</strong> product ? De Richtlijn zelf <strong>de</strong>finieert <strong>de</strong><br />
prioritaire afvalstromen die dit fameuze statuut zou<strong>de</strong>n kunnen<br />
bekomen: granulaten, papier, glas, metaal, ban<strong>de</strong>n en textiel.<br />
Artikel 6 <strong>van</strong> <strong>de</strong> richtlijn <strong>de</strong>finieert bovendien 4 criteria waaraan<br />
tegelijkertijd moet voldaan wor<strong>de</strong>n :<br />
1. <strong>de</strong> stof of het <strong>voor</strong>werp wordt gewoonlijk gebruikt <strong>voor</strong><br />
specifieke doelein<strong>de</strong>n;<br />
2. er bestaat een markt of een vraag naar een <strong>de</strong>rgelijke<br />
stof of een <strong>de</strong>rgelijk <strong>voor</strong>werp;<br />
3. <strong>de</strong> stof of het <strong>voor</strong>werp voldoet aan <strong>de</strong> technische<br />
vereisten <strong>voor</strong> <strong>de</strong> specifieke doelein<strong>de</strong>n en is conform<br />
met <strong>de</strong> wetgeving en <strong>de</strong> normen die <strong>van</strong> toepassing zijn<br />
op <strong>de</strong> producten;<br />
4. het gebruik <strong>van</strong> <strong>de</strong> stof of het <strong>voor</strong>werp zal geen<br />
algemene scha<strong>de</strong>lijke gevolgen hebben <strong>voor</strong> het milieu<br />
of <strong>voor</strong> <strong>de</strong> menselijke gezondheid.
Ook an<strong>de</strong>re afvalstromen kunnen echter het EOW-statuut<br />
krijgen. Zo komt compost meer en meer in <strong>de</strong> picture, ook al<br />
staat het niet in <strong>de</strong> prioritaire stromen.<br />
De uitvoering<br />
De Europese Commissie moet nu <strong>de</strong> criteria bepalen waaraan<br />
<strong>de</strong> stromen moeten voldoen om een product te wor<strong>de</strong>n.<br />
Hier<strong>voor</strong> hebben ze een beroep gedaan op <strong>de</strong> diensten <strong>van</strong><br />
het Joint Research Center (JRC) <strong>van</strong> Sevilla. Dit heeft in het<br />
<strong>voor</strong>jaar <strong>van</strong> 2009 een eerste rapport gepubliceerd over<br />
een algemene methodologie, waarbij schroot, granulaten<br />
en compost als testafvalstroom wer<strong>de</strong>n genomen. Na<br />
“ Het is dui<strong>de</strong>lijk dat Europa <strong>de</strong> eisen<br />
waaraan moet wor<strong>de</strong>n voldaan om EOW te<br />
wor<strong>de</strong>n hoog wil stellen. “<br />
goedkeuring <strong>van</strong> <strong>de</strong> werkmetho<strong>de</strong> door <strong>de</strong> lidstaten heeft<br />
het JRC zich geconcentreerd op <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> afvalstromen:<br />
ijzerhou<strong>de</strong>nd metaalafval, aluminium- en koperafval, papier en<br />
glas. Momenteel zijn <strong>de</strong> werkzaamhe<strong>de</strong>n <strong>voor</strong> aluminiumafval<br />
het verst gevor<strong>de</strong>rd. Deze afvalstroom mag geen gevaarlijk<br />
afval bevatten en moet vrij zijn <strong>van</strong> radioactiviteit. Het gehalte<br />
aan vreem<strong>de</strong> bestand<strong>de</strong>len moet lager zijn dan 5%, er mag<br />
geen PVC aanwezig zijn, en er mogen enkel sporen <strong>van</strong> oliën<br />
en emulsies aanwezig zijn. Ook recipiënten on<strong>de</strong>r druk (zoals<br />
spuitbussen) zijn uitgesloten. Het recyclageproces zelf moet<br />
eveneens beantwoor<strong>de</strong>n aan strikte vereisten : <strong>de</strong> afvalstromen<br />
wor<strong>de</strong>n aan <strong>de</strong> bron of tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> inzameling geschei<strong>de</strong>n en<br />
geschei<strong>de</strong>n gehou<strong>de</strong>n. Ook moeten alle tussenbewerkingen<br />
zoals snij<strong>de</strong>n, breken, granuleren, sorteren, reinigen en<br />
zuiveren op hun tijd gebeuren.<br />
Het nakomen <strong>van</strong> al <strong>de</strong>ze vereisten moet gegaran<strong>de</strong>erd<br />
wor<strong>de</strong>n door een kwaliteitssysteem dat bevestigd is door een<br />
i<strong>de</strong>ntificeerbaar extern en onafhankelijk erkend organisme. Ook<br />
<strong>de</strong> afwezigheid <strong>van</strong> radioactiviteit moet wor<strong>de</strong>n bekrachtigd<br />
door een erkend organisme.<br />
Voorlopige conclusies<br />
Het is dui<strong>de</strong>lijk dat Europa <strong>de</strong> eisen waaraan moet wor<strong>de</strong>n<br />
voldaan om EOW te wor<strong>de</strong>n, hoog wil stellen. Enkel <strong>de</strong><br />
beste afvalstromen zullen in aanmerking komen. Op zich is<br />
dat een goe<strong>de</strong> zaak <strong>voor</strong> onze sector. Er bestond immers<br />
<strong>de</strong> vrees <strong>voor</strong> een zekere banalisering, waardoor men tegen<br />
een minimum aan kosten zou kunnen ontsnappen aan <strong>de</strong><br />
“ De hoge Europese vereisten kunnen er<br />
ook <strong>voor</strong> zorgen dat er weinig tot geen<br />
verschillen tussen lidstaten zijn. “<br />
afvalwetgeving. Laten we ook niet vergeten dat het materiaal,<br />
eens dit niet langer het statuut <strong>van</strong> afvalstof heeft, zich moet<br />
schikken naar <strong>de</strong> REACH-Veror<strong>de</strong>ning. Ook dit is een rem op<br />
sommige i<strong>de</strong>eën om snel on<strong>de</strong>r het afvalstatuut uit te muizen.<br />
De hoge Europese vereisten kunnen er ook <strong>voor</strong> zorgen dat<br />
er weinig tot geen verschillen tussen lidstaten zijn. Want stel<br />
u eens <strong>de</strong> situatie <strong>voor</strong> waarbij een afvalstof niet langer een<br />
afvalstof is in één land, maar opnieuw een afvalstof wordt<br />
bij het overschrij<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> grens, met het risico om later<br />
opnieuw terug te keren naar het land <strong>van</strong> herkomst, opnieuw<br />
on<strong>de</strong>r het statuut <strong>van</strong> product…. Dit moeten we absoluut<br />
vermij<strong>de</strong>n!<br />
Eens te meer pleit onze sector <strong>voor</strong> dui<strong>de</strong>lijke en homogene<br />
regels <strong>voor</strong> heel Europa. Ze wenst een statuut dat gegaran<strong>de</strong>erd<br />
wordt door <strong>de</strong>ze veeleisen<strong>de</strong> criteria. De recyclagesector heeft<br />
tientallen jaren bestaan zon<strong>de</strong>r dit statuut <strong>van</strong> ‘ein<strong>de</strong> afvalstof’<br />
en zou op <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> manier kunnen blijven functioneren. De<br />
recyclagebedrijven die opmerkelijke inspanningen leveren,<br />
verdienen het wel om toegang te krijgen tot nieuwe markten.<br />
Dit is het perspectief dat <strong>de</strong> nieuwe richtlijn heel binnenkort*<br />
zal bie<strong>de</strong>n.<br />
* De Commissie hoopt tegen 12 <strong>de</strong>cember 2010 een Veror<strong>de</strong>ning<br />
te publiceren met <strong>de</strong> End-of-Waste criteria <strong>voor</strong> ijzer-, aluminium- en<br />
koperafval.<br />
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 7
Met senTRAL<br />
hebt u alle info<br />
meteen<br />
bij <strong>de</strong> hand !<br />
www.senTRAL.be:<br />
dé website <strong>voor</strong><br />
veiligheid, milieu en<br />
arbeidsgeneeskun<strong>de</strong><br />
Gemaakt in samenspraak met preventieadviseurs,<br />
milieucoördinatoren en arbeidsgeneesheren uit <strong>de</strong> praktijk.<br />
senTRAL is <strong>de</strong> enige website in België met:<br />
• wetgeving<br />
• commentaar op <strong>de</strong> wetgeving<br />
• commentaar op rechtspraak<br />
• <strong>de</strong> praktische uitvoering <strong>van</strong> <strong>de</strong> wetgeving<br />
• praktische en invulbare werkdocumenten<br />
in Word en Excel formaat<br />
• <strong>de</strong> volledige NBN basisnormen<br />
• nieuws<br />
<strong>voor</strong> <strong>de</strong> drie domeinen.<br />
Kluwer • Ragheno Business Park • Motstraat 30 • 2800 Mechelen<br />
Interesse? Een <strong>de</strong>mo op maat? Bel ons op 0800 30 144
“Afval kan <strong>de</strong> wereld red<strong>de</strong>n !”<br />
Werner Annaert, Algemeen Directeur <strong>FEBEM</strong><br />
Op een moment dat <strong>de</strong> staatshoof<strong>de</strong>n en regeringslei<strong>de</strong>rs zich<br />
het hoofd breken hoe ver<strong>de</strong>r <strong>de</strong> CO 2-emissies te reduceren,<br />
lijken weinigen stil te staan bij het enorme potentieel dat <strong>de</strong><br />
afvalberg biedt. Door al dit afval te recycleren en op die manier<br />
<strong>de</strong> inzet <strong>van</strong> nieuwe grondstoffen te <strong>voor</strong>komen, sparen we<br />
vele miljoenen tonnen CO 2 uit. De Belgische afvalbedrijven<br />
zorgen nu al <strong>voor</strong> een reductie <strong>van</strong> een kleine 3 miljoen ton<br />
CO 2 en we kunnen nog meer doen.<br />
De Belgen produceren samen jaarlijks zo’n 5 miljoen ton<br />
afval. De jaarlijkse productie aan bedrijfsafval is een veelvoud<br />
groter. We beschikken over een professionele sector die al<br />
dat afval kan omvormen tot nieuwe materialen of brandstoffen.<br />
Hiermee is <strong>de</strong>ze sector een cruciale schakel in <strong>de</strong> strijd tegen<br />
<strong>de</strong> CO 2-uitstoot en <strong>de</strong> opwarming <strong>van</strong> <strong>de</strong> aar<strong>de</strong>. De sector<br />
is echter op die manier ook een enorme hulpbron <strong>voor</strong> onze<br />
strijd tegen <strong>de</strong> schaarste aan grondstoffen. Ons afval kan<br />
zon<strong>de</strong>r enige vorm <strong>van</strong> overdrijving wor<strong>de</strong>n gezien als dé<br />
grondstof <strong>van</strong> ons dichtbevolkt en geïndustrialiseer<strong>de</strong> landje.<br />
Een grondstof die we best zo optimaal mogelijk inzetten.<br />
Nu al weet <strong>de</strong> afvalsector in België een reductie <strong>van</strong> een<br />
kleine 3 miljoen ton CO 2-emissie te realiseren. In Ne<strong>de</strong>rland<br />
is dit 4 miljoen ton. Door een efficiënt afvaltransport, door<br />
<strong>de</strong> inzet <strong>van</strong> schone voertuigen, door transport over water<br />
en door mo<strong>de</strong>rne afvalenergiecentrales. Maar ook door te<br />
recycleren en er<strong>voor</strong> te zorgen dat natuurlijke grondstoffen<br />
in het milieu kunnen blijven. Recyclage <strong>van</strong> restproducten tot<br />
nieuwe grondstoffen leidt in praktisch alle gevallen tot CO 2–<br />
reductie. Hiermee pakken we <strong>de</strong> grondstoffenschaarste én<br />
het CO 2-probeem aan.<br />
“ Nu al weet <strong>de</strong> afvalsector in België een<br />
reductie <strong>van</strong> een kleine 3 miljoen ton CO2 -<br />
emissie te realiseren. “<br />
We vragen dan ook volop in te zetten op een Europese en<br />
internationale recyclage-economie. Het concept <strong>van</strong> Cradle<br />
to Cradle is on<strong>de</strong>rtussen genoegzaam gekend. Vanaf het<br />
ontstaan <strong>van</strong> een product wordt rekening gehou<strong>de</strong>n met<br />
een latere eenvoudige recyclage. De overhe<strong>de</strong>n dienen dan<br />
ook ver<strong>de</strong>r initiatieven te ontwikkelen om producten te laten<br />
maken die volledig kunnen wor<strong>de</strong>n gerecycleerd. Enkel op<br />
die manier ontstaat er een gesloten kringloop. De Belgische<br />
afvalbedrijven kunnen hun knowhow daar<strong>voor</strong> ter beschikking<br />
stellen want zij weten perfect waarop te letten <strong>voor</strong> een latere<br />
vlotte en integrale recyclage.<br />
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 9
Familiale milieubedrijven<br />
mikken op flexibiliteit<br />
Werner Annaert, Algemeen Directeur <strong>FEBEM</strong><br />
De Belgische sector <strong>van</strong> milieubedrijven ken-<br />
merkt zich door <strong>de</strong> aanwezigheid <strong>van</strong> enkele<br />
grote spelers naast een hele rist aan mid<strong>de</strong>l-<br />
grote en kleinere bedrijven. Bij <strong>de</strong>ze KMO’s<br />
treffen we een hele reeks familiale on<strong>de</strong>rnemin-<br />
gen aan. Wij leg<strong>de</strong>n ons oor te luister bij hen<br />
en vroegen hen wat hen drijft en hoe zij <strong>de</strong> toe-<br />
komst zien. We kozen langs elke kant <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
taalgrens een bedrijf: het Vlaamse CONELSO<br />
en het Waalse COGETRINA.<br />
Bij COGETRINA in Doornik wer<strong>de</strong>n we ont<strong>van</strong>gen door<br />
eigenaar Philippe Dufour (zie foto). De groep Dufour heeft<br />
heel wat activiteiten (o.a. zijn ze marktlei<strong>de</strong>r in het plaatsen<br />
<strong>van</strong> windmolens) maar zij hebben ook een actieve afvaldivisie<br />
“Cogetrina”. Dit bedrijf werd gesticht in 1959 en houdt zich<br />
bezig met transport, ophaling en sortering <strong>van</strong> gevaarlijk en<br />
niet-gevaarlijk afval. Zij werken met containers <strong>van</strong> 240 tot<br />
5000 liter en <strong>van</strong> 10m³ tot 40m³. Het bedrijf probeert zo<br />
flexibel mogelijk te werken en ziet <strong>de</strong> snelheid <strong>van</strong> actie als een<br />
“ Voor Philippe Dufour is het ook belangrijk<br />
om persoonlijke relaties te hebben met<br />
het personeel en <strong>de</strong> klanten. “<br />
mid<strong>de</strong>l om <strong>de</strong> concurrentie met grotere bedrijven aan te gaan.<br />
Voor Philippe Dufour is het ook belangrijk om persoonlijke<br />
relaties te hebben met het personeel en <strong>de</strong> klanten. Op <strong>de</strong><br />
vraag of hun bedrijf niet enkele belangrijke na<strong>de</strong>len heeft<br />
tegenover <strong>de</strong> grotere bedrijven, antwoordt hij realistisch.<br />
“Het is dui<strong>de</strong>lijk dat wij zowel wat personeel als techniek<br />
betreft onze beperkingen hebben. Hierdoor moeten we ons<br />
werkingsveld beperken. Wij kunnen ook niet meedingen <strong>voor</strong><br />
nationale contracten.”
Philippe Dufour is positief als we het over <strong>de</strong> toekomst hebben.<br />
Hij gaat er <strong>van</strong> uit dat <strong>de</strong> grote bedrijven ver<strong>de</strong>r overnames<br />
zullen doen maar ziet toch een blijven<strong>de</strong> plaats <strong>voor</strong> <strong>de</strong> KMO’s<br />
in <strong>de</strong> sector. Er zullen er verdwijnen maar ook bijkomen. Voor<br />
zijn eigen bedrijf wil hij werk maken <strong>van</strong> nog meer interne<br />
synergieën en nieuwe activiteiten ontwikkelen.<br />
Hij vraagt aan <strong>FEBEM</strong> om zeker ver<strong>de</strong>r te werken zoals <strong>de</strong><br />
fe<strong>de</strong>ratie nu bezig is. Hij is zeer tevre<strong>de</strong>n over <strong>de</strong> informatie<br />
die hij krijgt en het werk dat <strong>de</strong> fe<strong>de</strong>ratie doet ter bescherming<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> milieubedrijven.<br />
De volgen<strong>de</strong> halte maakten we bij CONELSO in het Antwerpse<br />
Reet. Bedrijfslei<strong>de</strong>r en eigenaar Jan De Vocht is een actief lid<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>FEBEM</strong>-werkgroep Bouw- en sloopafval.<br />
Jan: « BVBA Containers De Vocht is een familiale vennootschap<br />
die geëvolueerd is <strong>van</strong> brandstoffenhan<strong>de</strong>l (mijn overgrootva<strong>de</strong>r<br />
is rond 1890 gestart als kolenboer) en transportbedrijf naar<br />
containerdienst en afvalbewerker. Met onze containers halen<br />
wij al dan niet gemengd bouwafval, grof huisvuil, tuinafval,<br />
verpakkingsafval en bedrijfsafval op. Zowel bedrijven als<br />
particulieren maken gebruik <strong>van</strong> onze diensten. Vooral in <strong>de</strong><br />
veeleisen<strong>de</strong> en met tijdsdruk presteren<strong>de</strong> aannemerswereld<br />
<strong>van</strong> nieuwbouw en renovatie kennen wij dankzij onze flexibiliteit<br />
en persoonlijk contact een aanzienlijk klantenbestand. Via onze<br />
NV Conelso sorteren wij het afval met een mo<strong>de</strong>rne installatie<br />
om zodoen<strong>de</strong> een optimaal hergebruik en doorgedreven<br />
recyclage te bekomen. 50 % <strong>van</strong> het te sorteren afval <strong>van</strong><br />
NV Conelso wordt via Containers De Vocht aangeleverd. De<br />
overige 50 % wordt door an<strong>de</strong>re afvalophalers of door <strong>de</strong><br />
afval<strong>voor</strong>tbrenger zelf aangeleverd.”<br />
De afvalsector staat gekend als een har<strong>de</strong> sector met veel<br />
concurrentie. Kleinere bedrijven moeten daarbij ook <strong>de</strong><br />
concurrentie aangaan met grote internationale bedrijven. Hoe<br />
slaagt CONELSO hierin, was onze vraag.<br />
Jan De Vocht is daarin dui<strong>de</strong>lijk: “Kleine bedrijven kunnen<br />
“ Hierdoor komen wij naar buiten als één<br />
(h)echt team waar personeelsverloop zo<br />
goed als onbestaan<strong>de</strong> is. “<br />
Jan De Vocht<br />
overleven als ze erin slagen om dankzij hun flexibiliteit een<br />
vlottere en betere service te garan<strong>de</strong>ren dan <strong>de</strong> concurrentie.<br />
Daar moet je dagelijks aan werken en dit vormt dé sleutel tot<br />
ons succes. Grote bedrijven hebben veel meer kennis <strong>van</strong> bv.<br />
afvoermarkten en eindverwerking maar zij hebben ook veel<br />
kennis <strong>van</strong> allerlei wetgevingen in huis. Met hun veel grotere<br />
volumes kunnen zij ook scherpere <strong>voor</strong>waar<strong>de</strong>n bedingen bij<br />
<strong>de</strong> eindverwerking. De investeringen in <strong>de</strong> eindverwerking zijn<br />
zo groot dat dit <strong>voor</strong> een kleiner bedrijf als het onze onmogelijk<br />
is.<br />
Heeft een familiaal bedrijf zoals CONELSO dan nog wel een<br />
toekomst? Daar moet Jan geen secon<strong>de</strong> aan twijfelen: “Zeker<br />
en vast”, luidt het. “Er zal zeker plaats blijven <strong>voor</strong> <strong>de</strong> kleine<br />
spelers. Hun duur<strong>de</strong>re eindverwerking kunnen ze compenseren<br />
met hun lagere vaste kosten om zodoen<strong>de</strong> dankzij hun directe<br />
relatie met <strong>de</strong> klant en hun efficiënte service “onmisbaar” te<br />
zijn <strong>voor</strong> een bepaald <strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> markt.” Maar Jan heeft wel<br />
vragen naar <strong>de</strong> politiek en het beleid toe. “Administratieve<br />
vereenvoudiging a.u.b.! Waarom maakt men sommige<br />
procedures toch zo ingewikkeld? Bv bij subsidieregelingen,<br />
opleidingscheques, accijnzen,.... Men moet inschrijven of<br />
betalen aan het volle tarief om dan via een reeks administraties<br />
iets terug te krijgen of min<strong>de</strong>r te moeten betalen. Graag ook<br />
een eenmaking <strong>van</strong> <strong>de</strong> plaatsings<strong>voor</strong>waar<strong>de</strong>n <strong>van</strong> containers<br />
op <strong>de</strong> openbare weg die nu verschillend zijn per gemeente.<br />
Soms wordt er een “overlastbelasting” gevraagd <strong>van</strong> 15 euro<br />
per dag! Dit is niet echt een aanmoediging tot renovatie <strong>van</strong><br />
gebouwen.”<br />
Jan meent dat het lidmaatschap bij <strong>FEBEM</strong> <strong>voor</strong>al als<br />
informatiebron over alle mogelijke wetgeving en reglementen<br />
een must is. Als kleine speler kunnen wij er tevens een<br />
interessant netwerk <strong>van</strong> contacten opbouwen. De fe<strong>de</strong>ratie<br />
zorgt ook <strong>voor</strong> een goe<strong>de</strong> relatie tussen kleine en grote<br />
bedrijven. Bei<strong>de</strong>n leren zo <strong>van</strong> elkaar waardoor het algemene<br />
niveau in <strong>de</strong> sector stijgt.<br />
Jan De Vocht weet ook dui<strong>de</strong>lijk dat een goed dagelijks contact<br />
met alle me<strong>de</strong>werkers cruciaal is. “Hierdoor komen wij naar<br />
buiten als één (h)echt team waar personeelsverloop zo goed<br />
als onbestaan<strong>de</strong> is.”<br />
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 11
Bo<strong>de</strong>mcongres:<br />
‘Naar een dynamisch en duurzaam bo<strong>de</strong>mbeleid’<br />
Mireille Verboven, Adviseur <strong>FEBEM</strong><br />
Eind 2009 organiseer<strong>de</strong> <strong>FEBEM</strong> het 2<strong>de</strong><br />
Vlaams Bo<strong>de</strong>mcongres samen met OVB*,<br />
VEB* en VCB*, in samenwerking met<br />
OVAM in Technopolis Mechelen.<br />
* OVB: On<strong>de</strong>rnemersvereniging Bo<strong>de</strong>msaneer<strong>de</strong>rs<br />
VEB: Vereniging <strong>van</strong> erken<strong>de</strong> Bo<strong>de</strong>msanerings<strong>de</strong>skundigen<br />
VCB: Vlaamse Confe<strong>de</strong>ratie Bouw<br />
Met meer dan 150 aanwezigen was <strong>de</strong> hele sector <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
bo<strong>de</strong>msanering en grondreiniging vertegenwoordigd. Van<br />
geslaag<strong>de</strong> netwerking gesproken!<br />
Tij<strong>de</strong>ns zijn inlei<strong>de</strong>n<strong>de</strong> toespraak sloeg Geert I<strong>de</strong> (OVB) <strong>de</strong><br />
nagel op <strong>de</strong> kop: bo<strong>de</strong>m is een te beschermen goed! De<br />
bedrijven die hierbij dagdagelijks betrokken zijn, hebben nood<br />
aan een (groeien<strong>de</strong>) thuismarkt om hun <strong>voor</strong>trekkersrol in<br />
Europa waar te maken. Hierbij is <strong>de</strong> financiële draagkracht<br />
uiterst belangrijk.<br />
Hugo Geerts trad op als plaatsver<strong>van</strong>ger <strong>voor</strong> minister <strong>van</strong><br />
leefmilieu Joke Schauvliege. In zijn toespraak lichtte hij het<br />
beleid <strong>van</strong> <strong>de</strong> minister toe, dat gericht is op een streven naar<br />
maatschappelijke en economische meerwaar<strong>de</strong>. De meeste<br />
aandacht zal daarbij uitgaan naar brownfields en gron<strong>de</strong>n met<br />
een hoog risico en een groot maatschappelijk belang, zoals<br />
scholen, ziekenhuizen en rusthuizen. Vlaan<strong>de</strong>ren heeft <strong>de</strong><br />
“ Vlaan<strong>de</strong>ren heeft <strong>de</strong> ambitie binnen 10<br />
jaar nog steeds een <strong>voor</strong>beeldfunctie te<br />
vervullen op het gebied <strong>van</strong> bo<strong>de</strong>mbeleid! “<br />
Hugo Geerts - Kabinet Schauvliege<br />
ambitie binnen 10 jaar nog steeds een <strong>voor</strong>beeldfunctie te<br />
vervullen op het gebied <strong>van</strong> bo<strong>de</strong>mbeleid!<br />
In <strong>de</strong> uiteenzetting <strong>van</strong> Eddy Van Dyck (OVAM) werd <strong>de</strong> status<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> Europese ka<strong>de</strong>rrichtlijn Bo<strong>de</strong>m uit <strong>de</strong> doeken gedaan. In<br />
dit <strong>voor</strong>stel wor<strong>de</strong>n 7 bedreigingen <strong>van</strong> <strong>de</strong> bo<strong>de</strong>m besproken:<br />
af<strong>de</strong>kking, verdichting, verzilting, aardverschuiving, erosie,<br />
verlies <strong>van</strong> organisch materiaal en verontreiniging. Voor dit<br />
laatste is <strong>de</strong> <strong>de</strong>finitie <strong>van</strong> een verontreinig<strong>de</strong> locatie <strong>van</strong> belang,<br />
evenals <strong>de</strong> verplichting tot het bijhou<strong>de</strong>n <strong>van</strong> een register en<br />
een inventaris <strong>van</strong> verontreinig<strong>de</strong> locaties. Deze verplichtingen<br />
zijn al <strong>van</strong> kracht in <strong>de</strong> Vlaamse bo<strong>de</strong>mwetgeving. Binnen<br />
<strong>de</strong> EU hebben 7 op <strong>de</strong> 27 lan<strong>de</strong>n al een bo<strong>de</strong>mwetgeving.
Wanneer <strong>de</strong>ze ka<strong>de</strong>rrichtlijn zou aangenomen wor<strong>de</strong>n, zullen<br />
ook <strong>de</strong> ‘nieuwe’ EU-lan<strong>de</strong>n prioriteit geven aan bo<strong>de</strong>m.<br />
Momenteel blijven <strong>de</strong> grootste discussiepunten het ‘Soil<br />
“ Wanneer <strong>de</strong>ze ka<strong>de</strong>rrichtlijn zou<br />
aangenomen wor<strong>de</strong>n, zullen ook <strong>de</strong><br />
‘nieuwe’ EU-lan<strong>de</strong>n prioriteit geven aan<br />
bo<strong>de</strong>m. “<br />
Eddy Van Dyck - OVAM<br />
status report’ (vrees <strong>voor</strong> hoge analysekosten), het feit of<br />
rekening gehou<strong>de</strong>n moet wor<strong>de</strong>n met het huidig/toekomstig<br />
gebruik <strong>van</strong> <strong>de</strong> bo<strong>de</strong>m en bepaal<strong>de</strong> saneringstechnieken zoals<br />
natuurlijke attenuatie.<br />
Wouter Gevaert (VEB) nam een kijkje over <strong>de</strong> landsgrenzen<br />
heen. Als conclusie stel<strong>de</strong> hij dat Vlaan<strong>de</strong>ren niet op haar<br />
lauweren mag rusten en moet blijven werken aan <strong>de</strong> uitbouw <strong>van</strong><br />
haar kenniscentrum. Hierbij moet ze opletten <strong>voor</strong> <strong>de</strong> valkuilen<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> protocolitis: een bo<strong>de</strong>msanering<strong>de</strong>skundige moet in <strong>de</strong><br />
eerste plaats putten uit zijn kennis en niet te veel rapporten ‘op<br />
automatische piloot’ schrijven. De kwaliteitsnorm die het VEB<br />
recent heeft opgesteld, geeft hierbij een belangrijke garantie.<br />
Na <strong>de</strong>ze toespraken volg<strong>de</strong>n 5 pittige <strong>de</strong>batten:<br />
1. Duurzame bedrijven en een duurzame<br />
sanering: hand in hand?<br />
Werner Annaert (<strong>FEBEM</strong>) verdui<strong>de</strong>lijkte dat <strong>de</strong><br />
bo<strong>de</strong>msaneringsector vragen<strong>de</strong> partij is <strong>voor</strong> een strenge<br />
wetgeving, maar tevens afhankelijk is <strong>van</strong> <strong>de</strong> leefbaarheid <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> bedrijven die saneringsplichtig zijn. Peter Leyman (VOKA)<br />
meen<strong>de</strong> dat het beleid <strong>voor</strong>al gericht moet zijn op preventie en<br />
het toekomstig gebruik <strong>van</strong> <strong>de</strong> bo<strong>de</strong>m. Het is belangrijk dat <strong>de</strong><br />
<strong>voor</strong>raad aan potentiële terreinen ‘Brownfields’ in gebruik kan<br />
genomen wor<strong>de</strong>n, zon<strong>de</strong>r <strong>voor</strong> een financiële afgrond te staan.<br />
Zo komen <strong>de</strong> ‘Greenfields’ min<strong>de</strong>r on<strong>de</strong>r druk. Het imago <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> bo<strong>de</strong>msanering moet dringend opgeschroefd wor<strong>de</strong>n door<br />
mid<strong>de</strong>l <strong>van</strong> betere communicatie. De publieke opinie ziet te<br />
veel het negatieve aspect <strong>van</strong> <strong>de</strong> bo<strong>de</strong>msanering.<br />
2. Handhaving of het gebrek eraan<br />
“ Er is een te grote versnippering<br />
<strong>van</strong> bevoegdhe<strong>de</strong>n, zodat het <strong>voor</strong><br />
niemand dui<strong>de</strong>lijk is wie op welk domein<br />
handhaaft. “<br />
Dirk Ponnet - GRC<br />
Peter De Smedt, advocaat LDR en lid <strong>van</strong> <strong>de</strong> Vlaamse<br />
Hoge Raad <strong>voor</strong> Milieuhandhaving, zette onmid<strong>de</strong>llijk <strong>de</strong> toon<br />
door te beweren dat er geen handhaving is! Dirk Ponnet,<br />
<strong>voor</strong>zitter <strong>FEBEM</strong>-werkgroep grondreinigers, antwoord<strong>de</strong> dat<br />
<strong>de</strong> strenge regelgeving <strong>van</strong> het grondverzet <strong>voor</strong> broodwinning<br />
zorgt, maar wanneer er geen agenten zijn die hierop toezien,<br />
er veel lekken zijn. Er is een te grote versnippering <strong>van</strong><br />
bevoegdhe<strong>de</strong>n, zodat het <strong>voor</strong> niemand dui<strong>de</strong>lijk is wie op<br />
welk domein handhaaft. Blijkbaar lukt het in Ne<strong>de</strong>rland wél om<br />
gecoördineerd te werken rond handhaving.<br />
Vanuit <strong>de</strong> zaal kwamen 2 belangrijke bemerkingen:<br />
• Indien handhaving faalt, kan <strong>FEBEM</strong> overwegen om een<br />
stakingsvor<strong>de</strong>ring af te dwingen via <strong>de</strong> han<strong>de</strong>lsrechtbank<br />
bij het vaststellen <strong>van</strong> onwettige praktijken.<br />
• De handhaving bij saneringsoperaties is in han<strong>de</strong>n <strong>van</strong><br />
OVAM, waarbij <strong>voor</strong>al meer aandacht moet gaan naar<br />
aanmaningen <strong>van</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoeksplicht. De overheid moet<br />
hierbij een <strong>voor</strong>beeldfunctie vervullen. Het grondverzet<br />
leunt echter sterk aan bij het afvaltransport en hierbij is<br />
een dui<strong>de</strong>lijk gebrek aan handhaving.<br />
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 13
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />
14<br />
3. Financiering <strong>van</strong> <strong>de</strong> bo<strong>de</strong>msanering<br />
“ In plaats <strong>van</strong> wit/zwart, zal <strong>de</strong> financiering<br />
eer<strong>de</strong>r grijs kleuren bij gemeng<strong>de</strong> publiek/<br />
privéprojecten. “<br />
Tim Bruyninckx - Altius<br />
Tim Bruyninckx (advocaat Altius) en Johan Ceenaeme<br />
(OVAM) gingen in <strong>de</strong>bat over <strong>de</strong> cofinanciering en <strong>de</strong><br />
draagkrachtregeling, waar<strong>van</strong> nog geen uitvoeringsbesluiten<br />
bestaan. Wanneer <strong>voor</strong>dien ongeveer 1/3 <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
saneringsbudgetten <strong>van</strong> <strong>de</strong> overheid afkomstig was, heeft <strong>de</strong><br />
crisis ertoe geleid dat <strong>de</strong> overheid een grotere bijdrage levert.<br />
Maar in plaats <strong>van</strong> wit/zwart, zal <strong>de</strong> financiering eer<strong>de</strong>r grijs<br />
kleuren bij gemeng<strong>de</strong> publiek/privéprojecten. Tim Bruyninckx<br />
waarschuw<strong>de</strong> echter <strong>voor</strong> enkele staatssteunregels. Zo is<br />
het on<strong>de</strong>nkbaar dat <strong>de</strong> vervuiler steun zou krijgen. De steun<br />
moet steeds ten goe<strong>de</strong> komen <strong>van</strong> het milieu en moet matig<br />
en evenredig zijn. Hij leg<strong>de</strong> ook een pijnpunt bloot in onze<br />
regelgeving: <strong>de</strong> onschuldige eigenaar moet aantonen bij<br />
OVAM, die dan ambthalve moet optre<strong>de</strong>n. OVAM is dus rechter<br />
en partij. Johan Ceename weerleg<strong>de</strong> <strong>de</strong>ze kritiek door aan te<br />
geven dat <strong>de</strong> criteria in dit beslissingsproces geobjectiveerd<br />
zijn. Ver<strong>de</strong>r pleitte hij <strong>voor</strong> het stimuleren <strong>van</strong> sectorfondsen à<br />
la BOFAS en VLABOTEX. Sectoren laat u horen!<br />
4. Kwaliteit <strong>van</strong> bo<strong>de</strong>mon<strong>de</strong>rzoeken en<br />
saneringen: kunnen we beter?<br />
“ Kwaliteit en kostprijs gaan hand in hand. “<br />
Erik Sweevers - SITA Remediation<br />
Dirk Loontjens (Bofas) beweer<strong>de</strong> dat <strong>de</strong> kwaliteit <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
bo<strong>de</strong>msanering, ondanks het Achillesprotocol, nog steeds<br />
niet gegaran<strong>de</strong>erd kan wor<strong>de</strong>n. De belangrijkste auditvraag<br />
‘werkt <strong>de</strong> installatie efficiënt?’, ontbreekt immers. Erkenningen<br />
en certificaten zijn volgens hem minimumcriteria, die geen<br />
garantie bie<strong>de</strong>n.<br />
Erik Sweevers (OVB-<strong>FEBEM</strong>) ver<strong>de</strong>digt <strong>de</strong><br />
bo<strong>de</strong>msaneringsector door aan te geven dat kwaliteit en<br />
kostprijs hand-in-hand gaan, maar dat daar vaak het schoentje<br />
wringt. Er is bovendien een belangenverstrengeling <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
opdrachtgever met <strong>de</strong> erken<strong>de</strong> bo<strong>de</strong>msanering<strong>de</strong>skundige<br />
waardoor steeds vaker <strong>de</strong> risicogebaseer<strong>de</strong> bena<strong>de</strong>ring <strong>de</strong><br />
<strong>voor</strong>rang krijgt en <strong>de</strong> terugsaneerwaar<strong>de</strong>n <strong>de</strong> hoogte in gaan.<br />
Mark Van Straaten (VEB) wijst <strong>de</strong>ze kritiek af als zou<strong>de</strong>n <strong>de</strong><br />
erkend bo<strong>de</strong>msanering<strong>de</strong>skundigen <strong>de</strong> risico’s ’wegschrijven’.<br />
Hun belangrijkste rol is het adviseren <strong>van</strong> <strong>de</strong> saneringsplichtige<br />
om een duurzame nabestemming <strong>van</strong> het terrein te betrachten<br />
en daarbij <strong>de</strong> beschikbare mid<strong>de</strong>len zo goed mogelijk te<br />
beste<strong>de</strong>n.<br />
5. Maatschappelijk draagvlak:<br />
bo<strong>de</strong>msanering, geen punt <strong>voor</strong> politiek,<br />
bedrijfsleven en burgers?<br />
“ Er zijn nog te veel ‘Greenfields’<br />
waardoor het bedrijfsleven onvoldoen<strong>de</strong><br />
gestimuleerd wordt om <strong>de</strong> bestaan<strong>de</strong><br />
industrieterreinen optimaal te benutten. “<br />
Erik Grietens - BBL<br />
Erik Grietens (Bond Beter Leefmilieu) pleitte <strong>voor</strong> een<br />
herziening <strong>van</strong> het ruimtelijk structuurplan Vlaan<strong>de</strong>ren. Er<br />
zijn nog te veel ‘Greenfields’ waardoor het bedrijfsleven<br />
onvoldoen<strong>de</strong> gestimuleerd wordt om <strong>de</strong> bestaan<strong>de</strong><br />
industrieterreinen optimaal te benutten. De overheid zou<br />
hierbij een schaarstebeleid moeten voeren.<br />
Mark Dillen (VCB) vertel<strong>de</strong> dat hij <strong>voor</strong>al heil ziet in PPS<br />
constructies (Publiek-Private Samenwerking). Bovendien<br />
is een grotere transparantie vereist om vraag en aanbod<br />
beter op elkaar af te stemmen. Bij <strong>de</strong> transactie <strong>van</strong> een<br />
vastgoed is het belangrijk dat <strong>de</strong> saneringskosten correct<br />
ingeschat wor<strong>de</strong>n. De risico’s inperken zal <strong>de</strong> bouwsector<br />
zeker stimuleren. Werner Annaert vroeg of <strong>de</strong> budgetten <strong>voor</strong><br />
wegen en rioleringen eventueel kunnen verschoven wor<strong>de</strong>n<br />
naar saneringen. Mark Dillen reageer<strong>de</strong> hierop dat het geen<br />
OF-OF maar een EN-EN verhaal is. Twintig percent <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
jobs in <strong>de</strong> bouwsector zijn ‘groen’. De confe<strong>de</strong>ratie heeft alle<br />
belang bij een versnelling <strong>van</strong> <strong>de</strong> procedure, bij<strong>voor</strong>beeld in<br />
stadsvernieuwingsprojecten.<br />
De <strong>de</strong>batten wer<strong>de</strong>n gemo<strong>de</strong>reerd door Griet De Craen,<br />
journaliste VRT. Aansluitend kon<strong>de</strong>n we genieten <strong>van</strong> een<br />
‘walking diner’.
Minister Schauvliege bezoekt<br />
afval- en grondreinigingssector<br />
Werner Annaert, Algemeen Directeur <strong>FEBEM</strong><br />
Joke Schauvliege is als Vlaams minister<br />
on<strong>de</strong>r meer bevoegd <strong>voor</strong> het milieudossier.<br />
Voor <strong>de</strong> afval- en grondreinigingscentra is zij<br />
dus een belangrijk aanspreekpunt. Om haar<br />
zo goed mogelijk op <strong>de</strong> hoogte te brengen<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n die <strong>de</strong>ze sector<br />
biedt, heeft <strong>FEBEM</strong> een themanamiddag<br />
<strong>voor</strong> <strong>de</strong> minister georganiseerd. Hier<strong>voor</strong><br />
bezocht zij het grondreinigingscentrum <strong>van</strong><br />
ACLAGRO en <strong>de</strong> nieuwe sorteerinstallatie<br />
<strong>voor</strong> gemeng<strong>de</strong> restafvalcontainers <strong>van</strong><br />
SHANKS, bei<strong>de</strong>n in Gent.<br />
De minister kreeg alvast een mooi overzicht <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>batten<br />
die momenteel in <strong>de</strong> sector wor<strong>de</strong>n gevoerd. Dankzij <strong>de</strong><br />
openheid <strong>van</strong> <strong>de</strong> bezochte bedrijven kon zij ook zien hoe<br />
dagdagelijks bedrijven oplossingen bie<strong>de</strong>n <strong>voor</strong> verontreinig<strong>de</strong><br />
gron<strong>de</strong>n of afvalstoffen. Het was dui<strong>de</strong>lijk dat zij gecharmeerd<br />
was door wat ze zag en zij engageer<strong>de</strong> zich ook om meer<br />
werk te maken <strong>van</strong> een efficiëntere handhaving en een beter<br />
investeringsklimaat.<br />
<strong>FEBEM</strong> wees <strong>de</strong> minister erop dat <strong>de</strong> grondreinigingssector<br />
momenteel meer dan ooit behoefte heeft aan<br />
overheidsinvesteringen en dit in het belang <strong>van</strong> <strong>de</strong> ontwikkeling<br />
<strong>van</strong> verontreinig<strong>de</strong> terreinen in nieuw bedrijfszones of<br />
woongebie<strong>de</strong>n. Wat <strong>de</strong> afvalsector betreft pleitte <strong>de</strong><br />
fe<strong>de</strong>ratie <strong>voor</strong> een aanpassing <strong>van</strong> <strong>de</strong> visies in Vlaan<strong>de</strong>ren:<br />
<strong>de</strong> afvalsector wordt meer en meer Europees georganiseerd,<br />
afvalstoffen kunnen gemakkelijker <strong>de</strong> grenzen oversteken<br />
en onze bedrijven moeten dan ook kunnen concurreren<br />
met buitenlandse verwerkingsinstallaties. Investeringen in<br />
afvalverbranding blijven dus nodig. Dit alles mag <strong>de</strong> recyclage<br />
niet in gevaar brengen en daarom vroeg <strong>FEBEM</strong> <strong>de</strong> steun <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> minister <strong>voor</strong> een beter afzetbeleid <strong>voor</strong> <strong>de</strong> gerecycleer<strong>de</strong><br />
materialen. Hoe meer het gebruik er<strong>van</strong> wordt on<strong>de</strong>rsteund,<br />
hoe interessanter het <strong>voor</strong> <strong>de</strong> sector is om die materialen uit<br />
te sorteren.<br />
Sven Mollet,<br />
Shanks<br />
Jean-Marie De Buck,<br />
Aclagro<br />
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 15
Bedrijfsbran<strong>de</strong>n:<br />
Voorkomen is beter dan blussen<br />
Mireille Verboven, Adviseur <strong>FEBEM</strong><br />
en professor Alfons Buekens<br />
<strong>FEBEM</strong> organiseer<strong>de</strong> rond <strong>de</strong> jaarwisseling 2<br />
infoavon<strong>de</strong>n over bedrijfsbran<strong>de</strong>n. In <strong>de</strong>cember<br />
2009 waren onze Ne<strong>de</strong>rlandstalige le<strong>de</strong>n in<br />
<strong>de</strong> Tra<strong>de</strong>mart op <strong>de</strong> Heyzel uitgenodigd en<br />
in januari 2010 waren <strong>de</strong> Franstalige le<strong>de</strong>n<br />
talrijk aanwezig in <strong>de</strong> verga<strong>de</strong>rzaal <strong>van</strong> ANPI in<br />
Louvain-la-Neuve.<br />
Infoavond ‘BRANDEN’, georganiseerd in<br />
samenwerking met Interafval<br />
Als eerste gaf Johan BONNIER (Directeur IMOG - Vrijwilliger<br />
brandweer Wervik) een overzicht <strong>van</strong> <strong>de</strong> oorzaken <strong>van</strong> brand,<br />
alsook <strong>van</strong> enkele gerichte technische en organisatorische tegenmaatregelen.<br />
Wanneer trekt het aspect brand <strong>de</strong> aandacht? Dit is on<strong>de</strong>r<br />
meer het geval bij een vergunningsaanvraag (brandpreventief<br />
advies aan <strong>de</strong> brandweer), na klachten <strong>van</strong> buren, een bezoek<br />
<strong>van</strong> arbeidsinspectie, milieu-inspectie, een milieuambtenaar of<br />
<strong>de</strong> adviseur <strong>van</strong> <strong>de</strong> verzekering, en – last but not least – na een<br />
calamiteit. Dus, beter niet wachten tot het te laat is!<br />
In het overzicht <strong>van</strong> enkele mogelijke oorzaken kwamen aan<br />
bod: <strong>van</strong>dalisme, brandstichting, broei, oververhitting door<br />
stof op motoren, wrijven<strong>de</strong> transportban<strong>de</strong>n, uitlaatpijp <strong>van</strong><br />
voertuig, smeulen<strong>de</strong> sigaretten, dakwerken, kortsluiting,<br />
werken met <strong>de</strong>r<strong>de</strong>n ... Ter preventie <strong>van</strong> brand zijn or<strong>de</strong><br />
“ Oefeningen on<strong>de</strong>r realistische<br />
<strong>voor</strong>waar<strong>de</strong>n en periodieke inspecties zijn<br />
een must. “<br />
Johan Bonnier - IMOG<br />
en netheid, regelmatige inspectie, on<strong>de</strong>rzoek met een<br />
infraroodcamera <strong>van</strong> <strong>de</strong> bunker, elektrische installaties… en<br />
oefenen met <strong>de</strong> eigen bedrijfsbrandweer uiterst nuttig. Als<br />
praktijk<strong>voor</strong>beel<strong>de</strong>n lichtte hij zijn ervaring toe met het blussen<br />
<strong>van</strong> een smeulen<strong>de</strong> brand op een stortplaats (door verstikking)<br />
en <strong>de</strong> inzet <strong>van</strong> schuim A bij bunkerbran<strong>de</strong>n. Vanuit zijn dubbele<br />
ervaring, als afvalverwerker en als brandweerman, luidt zijn<br />
goe<strong>de</strong> raad: “Oefeningen on<strong>de</strong>r realistische <strong>voor</strong>waar<strong>de</strong>n en
periodieke inspecties zijn een must”.<br />
Joris MAREELS (Van Gansewinkel - Verantwoor<strong>de</strong>lijke<br />
QESH) hield een krachtig betoog, met telkens pakken<strong>de</strong> foto’s<br />
ter illustratie <strong>van</strong> kleinere en grotere rampen. Zijn thema’s<br />
waren afvalbran<strong>de</strong>n in voertuigen en op vestigingen en <strong>de</strong><br />
mogelijke brand<strong>voor</strong>komings- en brandbestrijdingsmid<strong>de</strong>len.<br />
Brand is volgens hem vaak het gevolg <strong>van</strong> niet-conforme<br />
levering <strong>van</strong> afval of <strong>van</strong> niet-oor<strong>de</strong>elkundige behan<strong>de</strong>ling,<br />
“ De meeste fatale bran<strong>de</strong>n beginnen pas<br />
na <strong>de</strong> werkdag. “<br />
Joris Mareels - Van Gansewinkel<br />
zoals het samenpersen <strong>van</strong> blik met ontvlambare stoffen.<br />
Als maatregelen stelt hij <strong>voor</strong>: afvalhoeveelhe<strong>de</strong>n beperken<br />
(weekend, feestdagen), interventieploegen vormen, oplei<strong>de</strong>n<br />
en regelmatig trainen met <strong>de</strong> lokale brandweer, toepassen<br />
<strong>van</strong> het FIFO (First In First Out) principe en opduwen <strong>van</strong> afval<br />
met wiella<strong>de</strong>rs verbie<strong>de</strong>n een half uur <strong>voor</strong> het ein<strong>de</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
werkdag. In<strong>de</strong>rdaad, <strong>de</strong> meeste fatale bran<strong>de</strong>n beginnen pas<br />
na <strong>de</strong> werkdag. Brand<strong>de</strong>tectie met rechtstreeks doormel<strong>de</strong>n<br />
naar <strong>de</strong> brandweer is dus dikwijls een nuttige investering!<br />
Het standpunt <strong>van</strong> <strong>de</strong> brandweer werd vertolkt door ir. Guy<br />
VAN DE GAER (Directeur Brandweer Vlaan<strong>de</strong>ren). In zijn<br />
<strong>voor</strong>dracht kwamen heel wat aspecten aan bod: <strong>de</strong> perceptie<br />
over brandveiligheid (is heel duur), <strong>de</strong> nationale en provinciale<br />
brandweerorganisatie (nu en in <strong>de</strong> toekomst), <strong>de</strong> (vele)<br />
taken en bevoegdhe<strong>de</strong>n en <strong>de</strong> (beperkte) mid<strong>de</strong>len <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
brandweer, brandpreventie, risicoanalyse, interventie (met<br />
aspecten bereikbaarheid, evacuatie en blus-mid<strong>de</strong>len). Hij<br />
duid<strong>de</strong> <strong>de</strong> 6 essentiële eisen aan die <strong>de</strong> Bouwproductenrichtlijn<br />
89/106/EEC <strong>van</strong> 21/12/1988 aan een gebouw stelt, met <strong>de</strong><br />
interpretatie hier<strong>van</strong>. Zijn concreet advies is: “Spreek eens<br />
met uw brandweer, zodat men elkaar beter leert begrijpen, en<br />
zodat <strong>de</strong> brandweer bij haar interventie niet <strong>voor</strong> <strong>de</strong> verkeer<strong>de</strong>,<br />
gesloten poort komt te staan”.<br />
“ Spreek eens met uw brandweer, zodat<br />
men elkaar beter leert begrijpen, en zodat<br />
<strong>de</strong> brandweer bij haar interventie niet <strong>voor</strong><br />
<strong>de</strong> verkeer<strong>de</strong>, gesloten poort komt te<br />
staan. “<br />
Guy Van De Gaer - Brandweer Vlaan<strong>de</strong>ren<br />
‘Communicatie bij bran<strong>de</strong>n’ was het volgen<strong>de</strong> thema. Jos<br />
ARTOIS (Woordvoer<strong>de</strong>r Indaver) vertel<strong>de</strong> aan <strong>de</strong> hand <strong>van</strong><br />
een verzameling krantenknipsels hoe belangrijk het wel is om<br />
elk gesprek met <strong>de</strong> pers enkel met <strong>de</strong> juiste <strong>voor</strong>bereiding<br />
aan te gaan. Goe<strong>de</strong> communicatie is vitaal <strong>voor</strong> een juiste<br />
perceptie <strong>van</strong> <strong>de</strong> afvalsector. Inci<strong>de</strong>nten en bran<strong>de</strong>n gebeuren<br />
meestal ‘s avonds, ‘s nachts of in het weekend. De pers<br />
is zeer snel ter plaatse. Er is dan ook behoefte aan een<br />
dui<strong>de</strong>lijk, <strong>voor</strong>af opgesteld, noodplan: alarmen, acties bij<br />
alarmen, noodcentra, ver-zamelplaatsen, interventieploegen,<br />
nuttige telefoonnummers, … Tij<strong>de</strong>ns een brand zijn <strong>de</strong> omstandighe<strong>de</strong>n<br />
ongunstig, dus je kan best <strong>voor</strong>af vastleggen<br />
wie, waar <strong>de</strong> pers te woord staat. De nadruk moet dan liggen<br />
op empathie met eventuele slachtoffers. De materiële scha<strong>de</strong><br />
komt pas op <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> plaats! Na <strong>de</strong> brand kan men meer<br />
informatie geven, o.m. wat wordt gedaan om bran<strong>de</strong>n te<br />
<strong>voor</strong>komen. Informeer ook steeds al <strong>de</strong> stakehol<strong>de</strong>rs!<br />
Wie zal dat betalen? De mogelijke antwoor<strong>de</strong>n op <strong>de</strong>ze<br />
hamvraag wer<strong>de</strong>n verdui<strong>de</strong>lijkt door Hil<strong>de</strong> JANSSENS en Erik<br />
VERSTRAETEN (Vanbreda Risk & Benefits). Een eerste<br />
vraag: ‘Wat wordt er verzekerd en met welke modaliteiten?’<br />
Daarbij kan men <strong>de</strong>nken aan het verzekeren <strong>van</strong> <strong>de</strong> materiële<br />
“ Broei en smeulen<strong>de</strong> ‘brand’ passen niet<br />
binnen het ka<strong>de</strong>r ‘brandverzekering’. “<br />
Vanbreda - Risk & Benefits<br />
scha<strong>de</strong>, maar ook <strong>de</strong> bedrijfsscha<strong>de</strong>. De verzekering<br />
<strong>voor</strong> materiële scha<strong>de</strong> is een klassieker, maar vaak zijn <strong>de</strong><br />
verzeker<strong>de</strong> kapitalen onvoldoen<strong>de</strong> groot. Opgelet, want in<br />
geval <strong>van</strong> on<strong>de</strong>rverzekering speelt <strong>de</strong> evenredigheidsregel.<br />
En wat met <strong>de</strong> vergoedingsbasis: is men <strong>voor</strong> nieuwwaar<strong>de</strong><br />
of <strong>voor</strong> werkelijke waar<strong>de</strong> (na slijtage) verzekerd? Ook tegen<br />
bedrijfsscha<strong>de</strong> kan men een verzekering afsluiten. Na een<br />
ramp wor<strong>de</strong>n winst en vaste kosten dan ver<strong>de</strong>r ge<strong>de</strong>kt, zodat<br />
het uitbatingresultaat op peil blijft. Soms kan het tot geschillen<br />
komen: afval kan ook koopwaar zijn, zodat er bij scha<strong>de</strong><br />
waar<strong>de</strong>bepalingen wor<strong>de</strong>n vereist. Ook <strong>de</strong> kosten <strong>voor</strong> het<br />
blussen of gecontroleerd laten uitbran<strong>de</strong>n zijn soms stof <strong>voor</strong><br />
geschillen. Ten slotte is er ruimte tot interpretatie bij het begrip<br />
brand. Dit laatste impliceert immers vlammen! Opgelet dus,<br />
want broei en smeulen<strong>de</strong> ‘brand’ passen niet binnen het ka<strong>de</strong>r<br />
‘brandverzekering’. Tip: neem een foto <strong>van</strong> <strong>de</strong> vlam.<br />
Als laatste spreker kwam <strong>de</strong> Heer Jan DELAYE<br />
(A & E Security) aan het woord. Deze gaf een overzicht<br />
betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> talloze toepassingsgebie<strong>de</strong>n <strong>van</strong> infrarood<br />
camera’s, zie ook http://www.flir.com/BE/. In het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong><br />
brand<strong>voor</strong>koming en vroegtijdige <strong>de</strong>tectie zijn on<strong>de</strong>r meer<br />
bewakingscamera’s <strong>van</strong> groot nut, die dan passend kunnen<br />
wor<strong>de</strong>n geprogrammeerd tenein<strong>de</strong> ‘normale’ warmtebronnen<br />
(zoals <strong>van</strong> een voertuig) <strong>van</strong> potentieel catastrofale (broei in<br />
een bunker) te leren on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>n. In het buitenland zijn er al<br />
meer<strong>de</strong>re <strong>voor</strong>beel<strong>de</strong>n <strong>van</strong> toepassing.<br />
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 17
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />
18<br />
Infoavond ‘INCENDIES’, georganiseerd in<br />
samenwerking met Copi<strong>de</strong>c<br />
Als eerste spreker nam <strong>de</strong> Heer Michel DELRUELLE (ANPI)<br />
ons mee in het verle<strong>de</strong>n: <strong>de</strong> brand in <strong>de</strong> Innovation in 1967<br />
was immers <strong>de</strong> aanzet tot georganiseer<strong>de</strong> brandpreventie<br />
in België. Aan <strong>de</strong> hand <strong>van</strong> vele foto’s wer<strong>de</strong>n vervolgens<br />
<strong>de</strong> meest <strong>voor</strong>komen<strong>de</strong> fouten bij <strong>de</strong> compartimentering<br />
“ Niet aangesloten toevoer of een gesloten<br />
kraan is al te vaak <strong>de</strong> re<strong>de</strong>n <strong>van</strong> het falen<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> blusinstallatie. “<br />
Michiel Delruelle - ANPI<br />
aangetoond. Daarbij zijn openingen in <strong>de</strong> muur, allerhan<strong>de</strong><br />
passages <strong>van</strong> buizen en bedradingen, valse plafonds, …<br />
vaak <strong>de</strong> boosdoener. Ook het respecteren <strong>van</strong> veiligheidsafstan<strong>de</strong>n<br />
is een aandachtspunt, evenals het aanpassen <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> veiligheidsrichtlijnen bij wijzigingen in <strong>de</strong> bedrijfsvoering.<br />
Zo kan een conforme, gecertificeer<strong>de</strong> brandcentrale plots<br />
niet meer conform blijken. Ver<strong>de</strong>r haal<strong>de</strong> hij aan dat een niet<br />
aangesloten toevoer of een gesloten kraan al te vaak <strong>de</strong> re<strong>de</strong>n<br />
is <strong>van</strong> het falen <strong>van</strong> <strong>de</strong> blusinstallatie.<br />
Fre<strong>de</strong>ricq PEIGNEUX (Comet-Sambre) bracht verslag uit<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> ramp <strong>van</strong> 3 augustus 2008, toen een bliksem insloeg<br />
op het terrein <strong>van</strong> het recyclagebedrijf <strong>van</strong> ferrometalen<br />
in Châtelet. Gelukkig waren er geen gewon<strong>de</strong>n, maar <strong>de</strong><br />
“ Gelukkig waren er geen gewon<strong>de</strong>n, maar<br />
<strong>de</strong> gevolgen waren om<strong>van</strong>grijk “<br />
Fre<strong>de</strong>ricq Peigneux - Comet-Sambre<br />
gevolgen waren om<strong>van</strong>grijk: enorme rookpluim, afgelasten<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> Bra<strong>de</strong>rie in <strong>de</strong> buurt, visverbod in <strong>de</strong> Samber <strong>van</strong><br />
enkele dagen over ettelijke kilometers, … De foto’s <strong>van</strong> het<br />
inferno spraken boek<strong>de</strong>len. Onze spreker gaf <strong>van</strong>uit <strong>de</strong>ze<br />
praktijkervaring enkele tips mee over het beheer <strong>voor</strong>, tij<strong>de</strong>ns<br />
en na <strong>de</strong> brand. Het imago <strong>van</strong> het bedrijf gaat immers vaak<br />
mee in vlammen op. Een correcte communicatie met <strong>de</strong> pers<br />
is dus super belangrijk.<br />
De volgen<strong>de</strong> spreker, Anne-Catherine LAHAYE (Copi<strong>de</strong>c)<br />
kon daar perfect op aansluiten. Haar thema was immers<br />
‘Hoe communiceren in crisissituaties?’. Communicatie is<br />
tegenwoordig sterk geprofessionaliseerd en erkend <strong>voor</strong><br />
haar effectiviteit, maar toch is ze nog nooit zo uitgedaagd<br />
en bedreigd. Bovendien wordt communicatie nu uitgebrei<strong>de</strong>r<br />
gevoerd, maar blijft <strong>de</strong> alertheid <strong>van</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rnemingen vaak<br />
zwak of onbestaand. Enkele belangrijke raadgevingen: wees<br />
ter plaatse, maak een goe<strong>de</strong> eerste indruk (ondanks <strong>de</strong> vaak<br />
moeilijke omstandighe<strong>de</strong>n), geef blijk <strong>van</strong> empathie en geef<br />
een bondige weergave <strong>van</strong> <strong>de</strong> feiten. Ook hierin baart oefening<br />
kunst. Wacht niet met oefenen tot het brandt.<br />
Welke formule moet je kiezen bij het verzekeren <strong>van</strong><br />
afvalbran<strong>de</strong>n? Op <strong>de</strong>ze vraag gaf Hil<strong>de</strong> JANSSENS (Vanbreda<br />
Risk & Benefits) een gelijkaardige toelichting als op onze<br />
Vlaamse infoavond ‘BRANDEN’. Als algemeen advies gaf ze<br />
mee dat een verzekering ‘op maat’ vaak <strong>de</strong> beste oplossing<br />
is. Bij<strong>voor</strong>beeld bij het vergisten <strong>van</strong> biomassa, waarbij via<br />
een gasturbine elektriciteit opgewekt wordt: wanneer <strong>de</strong>ze<br />
biomassa door brand vernietigd is, moet je kunnen aantonen<br />
dat <strong>de</strong>ze een positieve waar<strong>de</strong> vertegenwoordigt en welke<br />
inkomstenverliezen er gele<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n. Denk daarbij ook aan<br />
<strong>de</strong> boetes die je oploopt door het niet nakomen <strong>van</strong> contracten<br />
en <strong>de</strong> tijd die nodig is om terug op te starten.<br />
Als laatste spreker kwam Marc UBAGHS (A First) aan het<br />
woord. Na een inleiding over het ontstaan <strong>van</strong> A First in 2006,<br />
uit <strong>de</strong> schoot <strong>van</strong> het opleidingscentrum <strong>van</strong> ANPI, mochten<br />
we een echte <strong>de</strong>monstratie bijwonen in <strong>de</strong> brandschool. Onze<br />
toeschouwers kregen het warm bij het aanschouwen <strong>van</strong> een<br />
bran<strong>de</strong>n<strong>de</strong> frituurketel, smeulend karton en een steekvlam <strong>van</strong><br />
brandbaar gas. Gelukkig werd alles vakkundig geblust dankzij<br />
<strong>de</strong> juiste techniek en het juiste blusmid<strong>de</strong>l. Dit was een mooie<br />
opfrissing <strong>van</strong> <strong>de</strong> basisopleiding kleine blusmid<strong>de</strong>len.<br />
Bei<strong>de</strong> infoavon<strong>de</strong>n werd afgesloten met een receptie met<br />
hapjes en drankjes.<br />
U vindt <strong>de</strong> presentaties <strong>van</strong> <strong>de</strong> sprekers op onze website<br />
www.febem-fege.be on<strong>de</strong>r ‘Evenementen <strong>FEBEM</strong>’.
Recoval<br />
valoriseert slakken uit productie roestvrij staal<br />
Werner Annaert en Cédric Slegers, <strong>FEBEM</strong><br />
De vennootschap RECOVAL is opgericht in<br />
2005 <strong>voor</strong> het valoriseren <strong>van</strong> <strong>de</strong> slakken<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> staalfabriek <strong>van</strong> CARINOX (groep<br />
Arcelor Mittal) in Châtelet. Deze opdracht<br />
heeft men kunnen binnenhalen dankzij<br />
<strong>de</strong> ervaring <strong>van</strong> haar zustermaatschappij<br />
RECMIX, actief in Limburg.<br />
CARINOX is een elektrische staalfabriek die <strong>de</strong> fase <strong>voor</strong>afgaand<br />
aan het walsen <strong>voor</strong>bereidt. Nadien wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong>ze stalen<br />
platen gebruikt in <strong>de</strong> geneeskun<strong>de</strong>, en <strong>de</strong> mechanische, <strong>de</strong><br />
voedingsmid<strong>de</strong>len en chemische industrie.<br />
CARINOX produceert roestvrij staal. De productieresidu’s (of «<br />
slakken ») daar<strong>van</strong> vereisen een aangepaste verwerking, omwille<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> aanwezigheid <strong>van</strong> zware metalen. De hoeveelheid<br />
slakken geproduceerd per ton staal kan geraamd wor<strong>de</strong>n op<br />
ongeveer 30%. Er is evenwel nog altijd staal aanwezig in <strong>de</strong><br />
slakken (+/- 8%), waardoor een behan<strong>de</strong>ling nodig is, <strong>voor</strong>afgaand<br />
aan <strong>de</strong> nuttige toepassing.<br />
LID IN DE KIJKER<br />
RECOVAL is al enkele jaren actief op <strong>de</strong> site <strong>van</strong> CARINOX<br />
zelf, maar sinds kort ook op <strong>de</strong> nieuwe « milieuzone » <strong>van</strong><br />
Farciennes. De vennootschap heeft er een hall <strong>van</strong> 5000 m²<br />
en een kantorencomplex. De doelstelling is om <strong>de</strong> slakken per<br />
boot te transporteren <strong>van</strong>uit CARINOX naar Farciennes, waar<br />
ze kunnen verwerkt wor<strong>de</strong>n. Hierna kunnen zij een nuttige<br />
toepassing krijgen in <strong>de</strong> wegenbouw on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> vorm <strong>van</strong> granulaten<br />
<strong>voor</strong> asfalt of beton. Daar is veel vraag naar, omwille<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> specifieke eigenschappen <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze slakken.<br />
De economische crisis heeft een zware impact op <strong>de</strong> hele<br />
staalindustrie. RECOVAL blijft niet bij <strong>de</strong> pakken zitten en investeert<br />
in on<strong>de</strong>rzoek en ontwikkeling <strong>van</strong> nieuwe technieken.<br />
De bedoeling is om nieuwe soorten materialen te ontwikkelen<br />
<strong>voor</strong> het gebruik in gebouwen en openbare werken. Voor<br />
een eer<strong>de</strong>r kleine vennootschap met 15 werknemers zoals<br />
RECOVAL, is <strong>FEBEM</strong> een kostbare bron <strong>van</strong> informatie, zoals<br />
<strong>de</strong> criteria <strong>voor</strong> END-OF-WASTE of <strong>de</strong> BIJPRODUCTEN.<br />
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 19
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />
20<br />
GZ-Zone 8, Oosterring 23, B-3600 Genk<br />
Telefoon 089 - 623830 / Fax089 - 623829<br />
E-mail: info@terbergmatec.be<br />
www.terbergmachines.nl
0phaling en verwerking <strong>van</strong><br />
huishou<strong>de</strong>lijke afvalstromen in het<br />
Vlaamse Gewest tussen 2000 en 2008<br />
Werner Annaert, <strong>FEBEM</strong> en Wim Van Breusegem, EMS-consulting<br />
1. Ophaling<br />
1.1 Marktaan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> private versus <strong>de</strong> publieke<br />
sector<br />
Het martkaan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> privésector is in <strong>de</strong> perio<strong>de</strong> 2000-<br />
2008 gestegen met 6,6 % <strong>van</strong> 42,9 % in 2000 tot 45,7 % in<br />
2008. De stijging in 2008 ten opzichte <strong>van</strong> 2007 bedraagt<br />
0,6 %. De gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong> jaarlijkse stijging over <strong>de</strong> perio<strong>de</strong> 2000-<br />
2008 bedraagt 0.8 % maar is wisselvallig. Zo was er in 2006<br />
en 2007 een daling <strong>van</strong> het marktaan<strong>de</strong>el. Figuur 1 geeft een<br />
overzicht terzake.<br />
In absolute termen heeft <strong>de</strong> private sector 11 kton meer<br />
opgehaald in 2008 dan in 2000 en heeft <strong>de</strong> publieke sector<br />
63 kton verloren.<br />
De publieke sector wint terrein tussen 2000 en 2008 <strong>voor</strong><br />
<strong>de</strong> klasses bouw- en sloopafval, huisvuil en glas. De private<br />
sector wint dan weer terrein <strong>voor</strong> <strong>de</strong> klasses sorteerresidus,<br />
papier & karton, KGA, grofvuil en GFT. De bewegingen in 2008<br />
ten opzichte <strong>van</strong> 2007 zijn in lijn met <strong>de</strong> trend 2000-2008<br />
behou<strong>de</strong>ns bouw- en sloopafval waar <strong>de</strong> publiek sector 2<br />
basispunten moet prijsgeven.<br />
4,00 %<br />
3,00 %<br />
2,00 %<br />
1,00 %<br />
0,00 %<br />
- 1,00 %<br />
- 2,00 %<br />
- 3,00 %<br />
- 4,00 %<br />
Figuur 1: Procentuele jaarlijkse groei <strong>van</strong> het martkaan<strong>de</strong>el<br />
2005 (*)<br />
2006 2007 2008<br />
Privé Publiek<br />
Belangrijk is ver<strong>de</strong>r dat <strong>de</strong> publieke sector haar positie inzake<br />
ophaling <strong>van</strong> huisvuil consoli<strong>de</strong>ert en zelfs licht versterkt <strong>van</strong><br />
58.6% tot 60.9% over <strong>de</strong> perio<strong>de</strong> 2000-2008. Ook in 2008<br />
verloor <strong>de</strong> privésector nog een stukje marktaan<strong>de</strong>el, namelijk<br />
0,6 basispunten.<br />
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 21
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />
22<br />
ton verwerkt afval<br />
Tabel 1 Relatief marktaan<strong>de</strong>el binnen <strong>de</strong> private sector<br />
private sector<br />
1.2 Marktaan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> bedrijven<br />
binnen <strong>de</strong> private sector<br />
De Top 5 in dalen<strong>de</strong> rangor<strong>de</strong> is in <strong>de</strong> perio<strong>de</strong> 2000-2008 niet<br />
gewijzigd behou<strong>de</strong>ns dat Dekeyser in 2005 <strong>de</strong> vijf<strong>de</strong> positie<br />
innam i.p.v. <strong>de</strong> <strong>de</strong>r<strong>de</strong> positie, die het sinds 2006 aanhoudt.<br />
Het aan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> Top 5 is sinds 2000 gedaald <strong>van</strong> 62% tot<br />
58,2 % Er lijkt zich dus min<strong>de</strong>r marktconcentratie <strong>voor</strong> te<br />
doen, maar men moet er rekening mee hou<strong>de</strong>n dat we <strong>voor</strong> <strong>de</strong><br />
cijfers <strong>van</strong> 2000 en 2005 retroactief hebben geconsoli<strong>de</strong>erd,<br />
volgens <strong>de</strong> consolidatie <strong>van</strong> <strong>de</strong> bedrijven per augustus 2008.<br />
SITA en Van Gansewinkel behou<strong>de</strong>n een ruime <strong>voor</strong>sprong als<br />
nummer 1 en 2 en zijn samen goed <strong>voor</strong> 41.2 % <strong>van</strong> <strong>de</strong> markt.<br />
De nummer 1 SITA haalt ruim 50% meer op dan nummer 2 Van<br />
Gansewinkel en 3,8 maal zoveel als <strong>de</strong> <strong>de</strong>r<strong>de</strong>.<br />
1.3 Aantal private ophalers per gemeente in 2008<br />
Het aantal private ophalers per gemeente is erg variabel <strong>van</strong><br />
1 ophaler in 22 gemeentes tot 14 verschillen<strong>de</strong> ophalers in<br />
5 fusiegemeentes. Het gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong> bedraagt 5,5. Vijftien<br />
gemeentes of bijna 5% doen geen beroep op private ophalers.<br />
Opvallend daarbij is dat het niet <strong>de</strong> grootste gemeentes zijn<br />
die een groter scala aan verschillen<strong>de</strong> ophalers gebruiken.<br />
Zo heeft Antwerpen er maar 5 en Gent 3 terwijl een kleine<br />
gemeente als Moorsle<strong>de</strong> er 14 heeft.<br />
2. Verwerking<br />
2.1. Marktaan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> privé versus <strong>de</strong> publieke<br />
sector<br />
jaar<br />
2000 2005 2006 2007 2008<br />
SITA 28,51% 24,16% 24,06% 24,67% 24,92%<br />
VAN GANSEWINKEL 14,49% 16,56% 17,66% 17,28% 16,29%<br />
DEKEYSER 7,71% 5,94% 6,72% 6,80% 6,48%<br />
VEOLIA ES 5,89% 6,87% 5,44% 5,18% 5,29%<br />
SHANKS 7,71% 6,28% 4,05% 3,97% 5,19%<br />
2.000.000<br />
1.800.000<br />
1.600.000<br />
1.400.000<br />
1.200.000<br />
1.000.000<br />
800.000<br />
600.000<br />
400.000<br />
200.000<br />
0<br />
Privé<br />
Zoals blijkt uit on<strong>de</strong>rstaan<strong>de</strong> tabel 2 is het marktaan<strong>de</strong>el <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> privésector gestegen met 4,95 % in 2008 tegenover 2000,<br />
maar sinds 2005 nagenoeg stabiel.<br />
Tabel 2: Relatief marktaan<strong>de</strong>el per klasse verwerker<br />
jaar Privé Publiek Totaal<br />
2000 56,26% 43,74% 100,00%<br />
2005 58,82% 41,18% 100,00%<br />
2006 56,04% 43,96% 100,00%<br />
2007 58,80% 41,20% 100,00%<br />
2008 59,04% 40,96% 100,00%<br />
2000<br />
1.664.403<br />
2005<br />
1.749.391<br />
2006<br />
1.709.450<br />
2007<br />
1.874.037<br />
2008<br />
1.866.393<br />
Publiek Privé<br />
Tabel 3: Hoeveelheid verwerkt afval per jaar per klasse verwerker<br />
1.294.221<br />
1.224.613<br />
1.340.717<br />
1.312.973<br />
1.294.662<br />
Publiek
Tabel 3 geeft respectievelijk <strong>de</strong> absolute verwerkte<br />
hoeveelhe<strong>de</strong>n weer per afvalsoort/afvalklasse en <strong>de</strong> relatieve<br />
ver<strong>de</strong>ling privé versus publieke verwerking per afvalsoort/<br />
afvalklasse.<br />
De belangrijkste vaststellingen is dat het aan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
privésector in <strong>de</strong> verwerking <strong>van</strong> zowel grofvuil als huisvuil<br />
sterk is toegenomen tussen 2000-2005 en dit ten na<strong>de</strong>le <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> publieke sector maar dat <strong>de</strong>ze stijgen<strong>de</strong> trend is gestopt<br />
se<strong>de</strong>rt 2006 <strong>voor</strong> fijn huisvuil, terwijl <strong>de</strong> trend stijgend is<br />
gebleven <strong>voor</strong> grof huisvuil. Ver<strong>de</strong>r is ook het sterk stijgen<strong>de</strong><br />
marktaan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> privésector inzake sorteerresidus<br />
dui<strong>de</strong>lijk.<br />
Voor <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> afvalstromen is het aan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> publieke<br />
sector bijna te verwaarlozen : Bouw- en sloopafval, Glas, KGA,<br />
Kunststoffen, Papier en karton, Verpakkingen. Enkel <strong>voor</strong> grof<br />
huisvuil hebben bei<strong>de</strong> sectoren een gelijkwaardig aan<strong>de</strong>el.<br />
1.4 Marktaan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> bedrijven binnen <strong>de</strong> privé-<br />
sector<br />
De Top 5 <strong>voor</strong> 2007 en 2008 is <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> behou<strong>de</strong>ns<br />
Eurocompost dat <strong>van</strong> plaats vier naar plaats vijf is gestegen<br />
in 2008. Daarbij moet wel opgemerkt dat Eurocompost enkel<br />
groenafval verwerkt.<br />
In 2000 bedraagt het aan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> Top 5, 30 %. In 2005 is<br />
dat aan<strong>de</strong>el geklommen tot circa 42% en sindsdien rond die<br />
waar<strong>de</strong> gestabiliseerd.<br />
Tabel 4: Marktaan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> bedrijven binnen <strong>de</strong> privésector<br />
Verwerker 2000 2005 2006 2007 2008<br />
INDAVER 6,63% 12,59% 14,49% 13,92% 14,06%<br />
SITA 8,18% 12,30% 12,66% 11,31% 11,27%<br />
VLAR 9,46% 9,42% 8,62% 8,67% 8,77%<br />
VAN GANSEWINKEL 3,61% 4,23% 4,51% 3,53% 4,23%<br />
EUROCOMPOST<br />
GROENRECYCLING<br />
0,71% 4,11% 3,97% 4,40% 3,35%<br />
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 23
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />
24<br />
SGS IS THE WORLD’S LEADING INSPECTION, VERIFICATION,<br />
TESTING AND CERTIFICATION COMPANY<br />
be.environment@sgs.com<br />
www.sgs.com<br />
• LABORATORIA<br />
• LUCHTMETINGEN<br />
• REACH & SDS<br />
• MILIEU-ADVIES<br />
• VEILIGHEIDSSTUDIES<br />
• GEOTECHNIEK<br />
• GELUID & TRILLINGEN<br />
WHEN YOU NEED TO BE SURE<br />
adv SGS-febem_3.indd 2 30/04/09 12:24
Wallonië werkt aan een nieuw afvalplan<br />
Tijd om knopen door te hakken: wat is huishou<strong>de</strong>lijk<br />
en wat is industrieel afval?<br />
Cédric Slegers, adjunct-directeur <strong>FEBEM</strong><br />
Al lange tijd splitst het Waalse gewest het<br />
beleid op in enerzijds het huishou<strong>de</strong>lijk afval<br />
en an<strong>de</strong>rzijds het industrieel afval. De grens<br />
tussen bei<strong>de</strong> is echter niet altijd even dui<strong>de</strong>lijk.<br />
De « grijze zone » bestaat uit economische activiteiten <strong>van</strong><br />
hotels, cafés, restaurants, campings, pretparken, winkels,<br />
garages, KMO’s, rust- en verzorgingshuizen, medische huizen,<br />
zelfstandigen, vrije beroepen, maar eveneens <strong>van</strong> scholen,<br />
ziekenhuizen, ge<strong>van</strong>genissen of kin<strong>de</strong>rop<strong>van</strong>g<strong>voor</strong>zieningen.<br />
Heel wat <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze activiteiten wor<strong>de</strong>n in Wallonië nog altijd<br />
bediend door gemeenten en intercommunales, zon<strong>de</strong>r<br />
on<strong>de</strong>rscheid te maken met <strong>de</strong> gezinnen.<br />
<strong>FEBEM</strong> raamt dat alles bij elkaar <strong>de</strong>ze sector zo’n 500.000<br />
ton afval produceert, waar<strong>van</strong> een <strong>de</strong>el wordt teruggevon<strong>de</strong>n<br />
in <strong>de</strong> 1,7 miljoen ton huishou<strong>de</strong>lijk afval in Wallonië en een<br />
an<strong>de</strong>r in <strong>de</strong> 6,4 miljoen ton industrieel afval. Volgens sommige<br />
gegevens kan geraamd wor<strong>de</strong>n dat het huishou<strong>de</strong>lijk afval<br />
<strong>voor</strong> bijna 20 of 30% bestaat uit afval <strong>van</strong> <strong>de</strong> vermel<strong>de</strong><br />
economische activiteiten.<br />
Maar wat is nu uitein<strong>de</strong>lijk het probleem ?<br />
Het grootste probleem is dat er over het gewest heen geen<br />
enkele logica toegepast wordt met betrekking tot <strong>de</strong> <strong>de</strong>kking <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> kosten die verbon<strong>de</strong>n zijn aan het beheer <strong>van</strong> dit KMO-afval.<br />
<strong>FEBEM</strong> heeft dan ook samen met <strong>de</strong> mid<strong>de</strong>nstandsvereniging<br />
« Union <strong>de</strong>s Classes Moyennes », UCM bij het Waalse Gewest<br />
aan <strong>de</strong> kaak gesteld dat sommige KMO’s door een gemeente<br />
wor<strong>de</strong>n belast <strong>voor</strong> <strong>de</strong> ophaling <strong>van</strong> het afval (een globale<br />
gemeentelijke taks) terwijl <strong>de</strong>ze KMO’s geen beroep doen<br />
op <strong>de</strong> gemeente maar wel op een private ophaler. Maar ook<br />
het omgekeer<strong>de</strong> klopt : KMO’s die aan <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> prijs als <strong>de</strong><br />
burgers hun afval kunnen blijven meegeven met <strong>de</strong> gemeente<br />
en dit op kosten <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze gemeente zelf.<br />
In navolging <strong>van</strong> ons <strong>de</strong>bat in Vlaan<strong>de</strong>ren of in Brussel (dit<br />
probleem geldt niet alleen in Wallonië !), zou<strong>de</strong>n wij meer dan<br />
ooit graag hebben dat er regels wor<strong>de</strong>n vastgelegd <strong>voor</strong> het<br />
beheren <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze afvalstroom, zowel wat het financiële aspect<br />
als wat <strong>de</strong> manier <strong>van</strong> afvalbeheer betreft.<br />
“ Het grootste probleem is dat er geen enkele<br />
logica toegepast wordt met betrekking tot<br />
<strong>de</strong> <strong>de</strong>kking <strong>van</strong> <strong>de</strong> kosten die verbon<strong>de</strong>n<br />
zijn aan het beheer <strong>van</strong> KMO-afval. “<br />
Wat het financiële aspect betreft, lijkt het ons <strong>van</strong> belang dat<br />
er een commercieel contract zou zijn tussen aanbie<strong>de</strong>r en<br />
ophaler. Dit maakt <strong>de</strong> manier <strong>van</strong> kostendoorrekening direct<br />
veel transparanter.<br />
In <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> plaats is het dui<strong>de</strong>lijk dat er nog extra selectieve<br />
ophalingen mogelijk zijn in <strong>de</strong>ze sector <strong>van</strong> KMO-bedrijven.<br />
De optie <strong>van</strong> een algemene sorteerverplichting zoals in<br />
Vlaan<strong>de</strong>ren is evenwel moeilijk controleerbaar. We streven<br />
naar een positieve bena<strong>de</strong>ring <strong>van</strong> <strong>de</strong> betrokken bedrijven,<br />
bv. door dui<strong>de</strong>lijk te maken <strong>van</strong>af welke hoeveelhe<strong>de</strong>n het<br />
financieel interessant is om die stroom apart aan te bie<strong>de</strong>n.<br />
Bij wijze <strong>van</strong> <strong>voor</strong>beeld : <strong>voor</strong> een kantooractiviteit <strong>van</strong> meer<br />
dan 12 werknemers is het zeker interessant om een selectieve<br />
ophaling <strong>van</strong> papier/karton te hebben. Maar <strong>de</strong> <strong>voor</strong>waar<strong>de</strong><br />
is dan uiteraard dat <strong>de</strong> KMO’s over heel Wallonië op <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong><br />
manier wor<strong>de</strong>n bena<strong>de</strong>rd en niet langer kunnen gebruik<br />
maken <strong>van</strong> <strong>de</strong> goedkope (gesubsidieer<strong>de</strong>) gemeentelijke<br />
inzamelcircuits.<br />
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 25
Marktanalyse <strong>van</strong> <strong>de</strong> ophaling <strong>van</strong><br />
huishou<strong>de</strong>lijk afval in het Waalse<br />
Gewest en een vergelijking met<br />
Vlaan<strong>de</strong>ren<br />
Cédric Slegers, Adjunct-Directeur <strong>FEBEM</strong><br />
Wim Van Breusegem-EMS Consulting<br />
De gegevens over huishou<strong>de</strong>lijk afval in<br />
Wallonië zijn beschikbaar op <strong>de</strong> website <strong>van</strong><br />
het Office Wallon <strong>de</strong>s déchets. <strong>FEBEM</strong> heeft<br />
zich <strong>de</strong> moeite getroost om <strong>de</strong>ze eens grondig<br />
te analyseren. Het betreft <strong>de</strong> cijfers <strong>van</strong> 2007<br />
(recentste in databank).<br />
Ver<strong>de</strong>ling <strong>van</strong> <strong>de</strong> opgehaal<strong>de</strong> hoeveelhe<strong>de</strong>n<br />
over <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> werkwijzen<br />
In 2007 bestond 32% <strong>van</strong> <strong>de</strong> opgehaal<strong>de</strong> hoeveelheid<br />
huishou<strong>de</strong>lijk afval in Wallonië uit het restafval dat huis-aan-huis<br />
werd ingezameld, terwijl dat in Vlaan<strong>de</strong>ren slechts 25% was. De<br />
ontwikkeling <strong>van</strong> <strong>de</strong> selectieve ophalingen <strong>van</strong> organisch afval<br />
in <strong>de</strong> provincies Namen en Luik sinds twee jaar, zullen <strong>de</strong>ze<br />
gegevens wel verbeteren. Opmerkelijk is het succes <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
containerparken. Maar liefst <strong>de</strong> helft <strong>van</strong> het huishou<strong>de</strong>lijk afval<br />
werd via <strong>de</strong> parken ingezameld (vergelijkbaar met Vlaan<strong>de</strong>ren).<br />
Tabel 1: Ver<strong>de</strong>ling <strong>van</strong> <strong>de</strong> opgehaal<strong>de</strong> hoeveelhe<strong>de</strong>n over <strong>de</strong><br />
verschillen<strong>de</strong> werkwijzen<br />
Marktaan<strong>de</strong>len <strong>van</strong> <strong>de</strong> privésector en <strong>de</strong><br />
openbare sector<br />
Hoeveelheid Percentage<br />
Huishou<strong>de</strong>lijk restafval (H-a-H) 592.926 32%<br />
Selectieve huis-aan-huis ophaling 259.912 14%<br />
Glasbollen 80.750 4%<br />
Containerparken 916.582 50%<br />
Totaal 1.850.170<br />
De hoeveelheid afval die via huis-aan-huis ophaling en glasbollen<br />
wordt ingezameld (en dus niet in <strong>de</strong> containerparken,<br />
hetzij 49,5% <strong>van</strong> het Waalse afval) is in 50,39% <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
gevallen opgehaald door privéoperatoren. De rest wordt<br />
dus gedaan door gemeentebedrijven of <strong>de</strong> diensten <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
intercommunales. Ter vergelijking : in Vlaan<strong>de</strong>ren had <strong>de</strong><br />
privésector een marktaan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> 45% in 2007. In Wallonië<br />
heeft <strong>de</strong> private markt dus een groter aan<strong>de</strong>el in <strong>de</strong> ophaling<br />
<strong>van</strong> huishou<strong>de</strong>lijk afval dan in Vlaan<strong>de</strong>ren ! De gegevens
met betrekking tot <strong>de</strong> containerparken zijn min<strong>de</strong>r dui<strong>de</strong>lijk<br />
maar zij versterken nog wel het aan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> privésector.<br />
Sommige intercommunales verzorgen zelf enkel <strong>de</strong> huisaan-huis<br />
ophaling, maar doen een beroep op <strong>de</strong> privésector<br />
<strong>voor</strong> het beheer <strong>van</strong> <strong>de</strong> containerparken (Provincie Namen<br />
bij<strong>voor</strong>beeld).<br />
“ In Wallonië heeft <strong>de</strong> private markt dus<br />
een groter aan<strong>de</strong>el in <strong>de</strong> ophaling <strong>van</strong><br />
huishou<strong>de</strong>lijk afval dan in Vlaan<strong>de</strong>ren! “<br />
De bedrijven uit <strong>de</strong> sociale economie zijn opgenomen in <strong>de</strong><br />
gegevens <strong>van</strong> <strong>de</strong> openbare actoren. Zij vertegenwoordigen<br />
2,5% <strong>van</strong> <strong>de</strong> hoeveelheid afval die via <strong>de</strong> huis-aan-huis ophaling<br />
en <strong>de</strong> glasbollen wordt ingezameld.<br />
De privésector is dui<strong>de</strong>lijk marktlei<strong>de</strong>r als het gaat over<br />
organisch afval, wit glas, gekleurd glas en, in min<strong>de</strong>re mate,<br />
gemengd grofvuil en PMD-afval. De openbare sector is meer<br />
vertegenwoordigd op het vlak <strong>van</strong> groenafval, gemengd glas<br />
(wit + gekleurd), evenals papier en karton.<br />
Alle textielafval wordt opgehaald door <strong>de</strong> openbare sector,<br />
meer in het bijzon<strong>de</strong>r door <strong>de</strong> spelers <strong>van</strong> <strong>de</strong> sociale economie.<br />
Tabel 2: Marktaan<strong>de</strong>el per afvalstof (privé versus openbaar)<br />
Afvalstroom Vlaan<strong>de</strong>ren Wallonië<br />
privé openbaar privé openbaar<br />
Groen afval 42% 58% 64% 36%<br />
Grofvuil 46% 54% 56% 44%<br />
Huishou<strong>de</strong>lijk afval 14% 86% 50% 50%<br />
Papier en Karton 94% 6% 42% 58%<br />
PMD-afval 94% 6% 53% 47%<br />
Textiel 0% 100% 0% 100%<br />
Glas 98% 2% 58% 42%<br />
Marktaan<strong>de</strong>el binnen <strong>de</strong> privésector<br />
De afvalinzamelingen via huis-aan-huisophaling en glasbollen<br />
door <strong>de</strong> privésector is in het Waalse Gewest een vrij<br />
geconcentreer<strong>de</strong> zaak : SITA en SHANKS hebben samen zo’n<br />
70% <strong>van</strong> <strong>de</strong> private inzameling in han<strong>de</strong>n. De Top 3 <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
afvalophaling door <strong>de</strong> privésector <strong>de</strong>kt praktisch 75% <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
“ SITA en SHANKS hebben samen zo’n 70%<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> private inzameling in han<strong>de</strong>n. “<br />
afvalstromen, terwijl dit ongeveer 50% bedraagt in Vlaan<strong>de</strong>ren.<br />
Ook al is Sita marktlei<strong>de</strong>r in <strong>de</strong> twee landsge<strong>de</strong>elten, <strong>de</strong>ze<br />
vennootschap heeft een marktaan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> ongeveer 25% in<br />
Vlaan<strong>de</strong>ren tegen 43% in het Waalse Gewest. De nummers<br />
2 en 3 <strong>van</strong> het Waalse Gewest, Shanks en Veolia ES, komen<br />
eveneens in <strong>de</strong> Top 5 in Vlaan<strong>de</strong>ren <strong>voor</strong>, maar met een<br />
percentage dat gevoelig lager ligt wat Shanks betreft, namelijk<br />
4% tegenover zo’n 25% in Wallonië.<br />
<strong>FEBEM</strong> zal <strong>de</strong> evolutie <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze gegevens blijven analyseren,<br />
en hoopt in <strong>de</strong> toekomst ook een beeld te hebben <strong>van</strong> het<br />
marktaan<strong>de</strong>el in <strong>de</strong> containerparken. De gegevens met<br />
betrekking tot <strong>de</strong> verwerking <strong>van</strong> het afval zijn eveneens<br />
beschikbaar in Wallonië, maar moeten gecontroleerd wor<strong>de</strong>n<br />
alvorens te kunnen wor<strong>de</strong>n geanalyseerd.<br />
Website <strong>van</strong> het Office Wallon <strong>de</strong>s Déchets<br />
Op <strong>de</strong> website <strong>van</strong> het Office Wallon <strong>de</strong>s Déchets<br />
kan men talloze gegevens downloa<strong>de</strong>n. Zo kan men<br />
alle geregistreer<strong>de</strong>, erken<strong>de</strong> of vergun<strong>de</strong> bedrijven<br />
inzake afvalbeheer opvragen, ver<strong>de</strong>eld volgens <strong>de</strong><br />
afvalstromen. De gewestelijke autoriteit geeft eveneens<br />
een overzicht <strong>van</strong> alle gecoördineer<strong>de</strong> wetteksten. Op<br />
het vlak <strong>van</strong> huishou<strong>de</strong>lijk afval, zijn ook alle statistieken<br />
per gemeente of per intercommunale te bekijken.<br />
Ook <strong>de</strong> verslagen <strong>van</strong> alle uitgevoer<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoeken<br />
kunnen gedownload wor<strong>de</strong>n. Sinds <strong>de</strong> invoering <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
werkelijke kostprijs <strong>van</strong> het afval, wor<strong>de</strong>n tevens talrijke<br />
financiële statistieken getoond.<br />
http://environnement.wallonie.be<br />
Tabel 3: Marktaan<strong>de</strong>el binnen privésector inzake inzameling<br />
Ophaler Totaal<br />
SITA Wallonië SA 43,26%<br />
SHANKS 25,39%<br />
Veolia ES 5,14%<br />
Nicollin Belgium SA 4,51%<br />
Cemepre SPRL 3,89%<br />
CTL SCRL 3,41%<br />
Minerale SA 2,53%<br />
Van Gansewinkel SA 2,51%<br />
Cogetrina SA 2,38%<br />
Dekeyser SA 2,10%<br />
Eco-Lys SPRL 1,82%<br />
Vanhee<strong>de</strong> 1,30%<br />
O.V.S. SPRL 1,23%<br />
Bel Fibres SA 0,29%<br />
Demuynck & Fils SPRL 0,23%<br />
Deville 0,00%<br />
Algemeen Totaal 100,00%<br />
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 27
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />
28<br />
Best Beschikbare Technieken<br />
(BBT) <strong>voor</strong> het verbran<strong>de</strong>n <strong>van</strong><br />
hernieuwbare brandstoffen<br />
Liesbet Goovaerts, Ann Van <strong>de</strong>r Lin<strong>de</strong>n en Karl Vrancken, - VITO, Mol<br />
Situering<br />
De uitdagen<strong>de</strong> doelstellingen <strong>voor</strong> hernieuwbare energie zorgen<br />
<strong>voor</strong> een grote interesse in <strong>de</strong> verbranding <strong>van</strong> hernieuwbare<br />
brandstoffen zoals hout, diermeel ,slib, frituurvetten, biogas.<br />
De milieuwetgeving <strong>voor</strong> <strong>de</strong>rgelijke installaties is echter nog<br />
onvolledig en ondui<strong>de</strong>lijk. Er is dan ook nood aan ver<strong>de</strong>re<br />
beleidsontwikkeling door <strong>de</strong> Vlaamse Overheid. Momenteel zijn<br />
alleen vaste hernieuwbare brandstoffen dui<strong>de</strong>lijk opgenomen<br />
in VLAREM, waardoor een groot <strong>de</strong>el <strong>van</strong> hernieuwbare<br />
energiebronnen onge<strong>de</strong>finieerd en niet goed geregeld zijn.<br />
Voor het verbran<strong>de</strong>n <strong>van</strong> bepaal<strong>de</strong> biomassafracties die<br />
on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> Europese afvalrichtlijn vallen, wor<strong>de</strong>n strenge<br />
emissiegrenswaar<strong>de</strong>n opgelegd, die specifiek opgesteld zijn<br />
<strong>voor</strong> afvalstoffen. Deze emissiegrenswaar<strong>de</strong>n kunnen niet<br />
zon<strong>de</strong>rmeer doorgetrokken wor<strong>de</strong>n <strong>voor</strong> álle hernieuwbare<br />
brandstoffen. Hernieuwbare brandstoffen wor<strong>de</strong>n immers niet<br />
alle op een gelijkaardige manier verbrand (an<strong>de</strong>re installaties,<br />
vermogens, draaiuren). Dit resulteert enerzijds in een an<strong>de</strong>re<br />
milieu-impact en an<strong>de</strong>rzijds in mogelijk an<strong>de</strong>re beschikbare<br />
(technisch en economisch) emissiereductietechnieken. Het<br />
BBT-kenniscentrum on<strong>de</strong>rzocht <strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n en bracht<br />
<strong>de</strong> BBT <strong>voor</strong> <strong>de</strong> verbranding <strong>van</strong> hernieuwbare brandstoffen<br />
in kaart.<br />
Doel en aanpak<br />
Het doel <strong>van</strong> <strong>de</strong> BBT-studie is om <strong>de</strong> beschikbare informatie<br />
betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> milieu-impact verbon<strong>de</strong>n aan het verbran<strong>de</strong>n<br />
<strong>van</strong> hernieuwbare brandstoffen te inventariseren en inzicht<br />
te geven in <strong>de</strong> haalbare emissieniveaus. De focus ligt op <strong>de</strong><br />
reductie <strong>van</strong> NOx-, SO2- en stofemissies.<br />
“ Enkel wanneer een techniek technisch<br />
en economisch haalbaar is en een globaal<br />
milieu<strong>voor</strong><strong>de</strong>el met zich meebrengt, wordt<br />
<strong>de</strong>ze als BBT beschouwd. “<br />
Om <strong>de</strong> BBT te bepalen wordt een integrale evaluatie <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
beschikbare milieuvrien<strong>de</strong>lijke technieken uitgevoerd. Deze<br />
evaluatie brengt niet alleen inzicht in <strong>de</strong> milieu-impact <strong>van</strong><br />
een techniek, maar ook in <strong>de</strong> technische en economische<br />
haalbaarheid.<br />
Om een volledig en dui<strong>de</strong>lijk overzicht te verkrijgen <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
potentiële emissies afkomstig <strong>van</strong> biomassaverbranding,
zijn <strong>de</strong> rookgasemissies enerzijds berekend op basis<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> samenstelling <strong>van</strong> <strong>de</strong> brandstof en gerelateer<strong>de</strong><br />
distributiefactoren en an<strong>de</strong>rzijds ingeschat op basis <strong>van</strong><br />
garantiewaar<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> leveranciers.<br />
Een sleutelcriterium bij het evalueren <strong>van</strong> BBT is <strong>de</strong><br />
kostenhaalbaarheid <strong>van</strong> een milieumaatregel. Om na te gaan<br />
of <strong>de</strong> kosten <strong>van</strong> <strong>de</strong> milieumaatregel nog in verhouding staan<br />
tot het behaal<strong>de</strong> milieuresultaat, wordt <strong>de</strong> kosteneffectiviteit<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> milieumaatregel aangegeven. Dit is <strong>de</strong> kost per ton<br />
<strong>voor</strong>komen emissie. Deze kosteneffectiviteit wordt getoetst<br />
aan indicatieve referentiewaar<strong>de</strong>n welke afgeleid zijn uit<br />
kosten gemaakt <strong>voor</strong> het realiseren <strong>van</strong> emissiereducties in<br />
Vlaan<strong>de</strong>ren en Ne<strong>de</strong>rland.<br />
Enkel wanneer een techniek technisch en economisch haalbaar<br />
is en een globaal milieu<strong>voor</strong><strong>de</strong>el met zich meebrengt, wordt<br />
<strong>de</strong>ze als BBT beschouwd.<br />
Algemene conclusies<br />
De samenstelling <strong>van</strong> <strong>de</strong> hernieuwbare brandstoffen is zeer<br />
uiteenlopend. Hierdoor bekomt men bij het inschatten <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
emissies naar lucht ( NOx-, SO2- en stofemissies) zeer bre<strong>de</strong><br />
ranges, met vaak hoge pieken.<br />
Bij het formuleren <strong>van</strong> <strong>de</strong> BBT conclusies werd hiermee<br />
rekening gehou<strong>de</strong>n. Er werd daarom on<strong>de</strong>rscheid gemaakt<br />
op basis het type installatie, met name verbrandingstechniek,<br />
nieuwe of bestaan<strong>de</strong> installaties en aantal draaiuren, maar ook<br />
naar <strong>de</strong> samenstelling <strong>van</strong> <strong>de</strong> brandstof.<br />
Voor sommige brandstofinstallatiecombinaties blijkt <strong>de</strong><br />
afbakening <strong>van</strong> BBT op basis <strong>van</strong> kosteneffectiviteit te<br />
resulteren in zeer hoge emissieniveaus, die in <strong>de</strong> praktijk<br />
tot een hoge milieu- of gezondheidsimpact zou<strong>de</strong>n lei<strong>de</strong>n<br />
De algemene betrachting <strong>van</strong> BBT is om <strong>de</strong> impact op het<br />
milieu in zijn geheel maximaal te beperken. Vandaar werd er<br />
een bovengrens gesteld aan <strong>de</strong> emissies op een maximaal<br />
aanvaardbaar niveau. De afbakening <strong>van</strong> dit aanvaardbaar<br />
niveau (en dus <strong>de</strong> maximale bovengrens <strong>van</strong> het BBTgerelateerd<br />
emissieniveau) is gebeurd op basis <strong>van</strong> bestaan<strong>de</strong><br />
wetgeving, vergelijking met an<strong>de</strong>re sectoren en overleg met<br />
het begeleidingscomité.<br />
“ De samenstelling <strong>van</strong> <strong>de</strong> hernieuwbare<br />
brandstoffen is zeer uiteenlopend.<br />
Hierdoor bekomt men bij het inschatten<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> emissies naar lucht ( NOx-, SO2- en<br />
stofemissies) zeer bre<strong>de</strong> ranges, met vaak<br />
hoge pieken. “<br />
Over het algemeen heeft <strong>de</strong>ze aanpak als gevolg dat<br />
brandstoffen met > 1gew.% as, > 0,3 gew.% S en > 3-4<br />
gew.% N in principe uitgesloten zijn <strong>voor</strong> gebruik in installaties<br />
< 5MWth of installaties met een beperkt aantal draaiuren (<<br />
4000 draaiuren per jaar). In die gevallen kan gekozen wor<strong>de</strong>n<br />
<strong>voor</strong> het gebruik <strong>van</strong> een an<strong>de</strong>re brandstof of kan <strong>de</strong> exploitant<br />
opteren om ver<strong>de</strong>r te gaan dan BBT (d.w.z. inzet <strong>van</strong> nietkosteneffectieve<br />
maatregelen).<br />
Bij gebruik <strong>van</strong> brandstoffen zoals behan<strong>de</strong>ld hout, grassen,<br />
diermeel, slib en mest maar ook dierlijke vetten en<br />
gerecycleer<strong>de</strong> frituurvetten volgens BBT zijn verregaan<strong>de</strong><br />
maatregelen vereist:<br />
• het naschakelen <strong>van</strong> doekfilters of elektrostatische<br />
precipitatie ter reductie <strong>van</strong> stofemissies;<br />
• het naschakelen <strong>van</strong> droog sorbent injectie of <strong>voor</strong> een<br />
installatie > 20MWth natte wassing ter reductie <strong>van</strong> SO2emissies;<br />
• het naschakelen <strong>van</strong> selectieve niet-katalytische reductie<br />
(SNCR) of selectieve katalytische reductie (SCR) om NOxemissies<br />
op een aanvaardbaar niveau te hou<strong>de</strong>n.<br />
Voor <strong>de</strong> volledige beschrijving <strong>van</strong> <strong>de</strong> gevolg<strong>de</strong> aanpak, <strong>de</strong><br />
BBT evaluatiemetho<strong>de</strong> en het ge<strong>de</strong>tailleer<strong>de</strong> overzicht <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
BBT conclusies en haalbare emissieniveaus wordt verwezen<br />
naar <strong>de</strong> EMIS website waar <strong>de</strong> studie kan gedownload<br />
wor<strong>de</strong>n: http://www.emis.vito.be/sites/<strong>de</strong>fault/files/pagina/<br />
bbt_rapport_verbr_hern_brandstoffen_eindrapport%20-%20<br />
EMIS%20nieuw.pdf .<br />
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 29
Commerciële info<br />
Zwerfvuil beter on<strong>de</strong>r controle<br />
Zwerfafval is <strong>voor</strong> gemeenten, ste<strong>de</strong>n en provincies een grote uitdaging. Zeker in<br />
<strong>de</strong> centra en bij toeristische trekpleisters is zwerfvuil vaak moeilijk te beheersen.<br />
Om het probleem effectief aan te pakken, ontwikkel<strong>de</strong> Plastic Omnium een unieke<br />
dienst verlening. Een proefproject in <strong>de</strong> gemeente Mol bevestigt <strong>de</strong> <strong>voor</strong><strong>de</strong>len <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong>ze service. De klant krijgt inzicht in <strong>de</strong> reële behoefte aan zwerfvuilbakjes, heeft<br />
meer controle en kan permanent bijsturen. Zo kan <strong>de</strong> klant zijn zwerfafvalbeheer<br />
optimaliseren en bijdragen tot een propere omgeving.<br />
Verbeteren begint<br />
met inventariseren<br />
Om het zwerfafvalbeheer te verbeteren<br />
is inzicht in <strong>de</strong> bestaan<strong>de</strong> situatie<br />
essentieel. Daarom zorgt Plastic Omnium<br />
in eerste instantie <strong>voor</strong> een ge<strong>de</strong>tailleer<strong>de</strong><br />
inventarisatie. Hoeveel afvalbakjes staan<br />
er op een bepaald grondgebied, in<br />
welke staat <strong>van</strong> on<strong>de</strong>rhoud zijn ze en<br />
in welke mate zijn ze gevuld? Plastic<br />
Omnium maakt een volledig rapport op<br />
dat <strong>de</strong> situatie hel<strong>de</strong>r in beeld brengt. Zo<br />
wordt bij<strong>voor</strong>beeld dui<strong>de</strong>lijk op welke<br />
locaties <strong>de</strong> bakjes aan vernieuwing toe<br />
zijn, waar er meer, min<strong>de</strong>r of an<strong>de</strong>re<br />
bakken nodig zijn, enz. Op basis <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong>ze inventaris krijgt <strong>de</strong> klant advies over<br />
hoe het afvalbeheer in samenwerking<br />
met <strong>de</strong> ophaaldiensten verbeterd kan<br />
wor<strong>de</strong>n.<br />
Permanent bijsturen<br />
en optimaliseren<br />
Plastic Omnium kan <strong>de</strong> klant ver<strong>de</strong>r<br />
on<strong>de</strong>rsteunen bij het optimaliseren <strong>van</strong> het<br />
zwerfafvalbeheer. Daarbij <strong>voor</strong>ziet Plastic<br />
Omnium <strong>de</strong> afvalbakken <strong>van</strong> een chip<br />
zodat ledigingsfrequentie, vullingsgraad<br />
en gewicht <strong>van</strong> het afval geregistreerd<br />
wor<strong>de</strong>n. Ver<strong>de</strong>r stelt Plastic Omnium<br />
een gratis 0800-nummer ter beschikking<br />
waarop burgers melding kunnen maken<br />
<strong>van</strong> vuile of volle zwerfvuilbakken. Deze<br />
meldingen wor<strong>de</strong>n ont<strong>van</strong>gen door<br />
Plastic Omnium dat op zijn beurt <strong>de</strong><br />
ophaaldiensten verwittigt. Bovendien<br />
wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> zwerfvuilbakken volgens een<br />
afgesproken routine door Plastic Omnium<br />
volledig gereinigd en indien nodig<br />
hersteld of vernieuwd. Plastic Omnium<br />
verwerkt alle gegevens <strong>van</strong> lediging,<br />
interventies, meldingen, … maan<strong>de</strong>lijks<br />
in een rapport zodat <strong>de</strong> klant <strong>de</strong> situatie<br />
op <strong>de</strong> voet kan volgen en het beheer<br />
naar behoefte bijsturen.<br />
In <strong>de</strong> praktijk:<br />
het proefproject <strong>van</strong> Mol<br />
Het is een <strong>van</strong> <strong>de</strong> beleidsdoelstellingen<br />
<strong>van</strong> Mol om een propere en nette<br />
gemeente te zijn. Goed on<strong>de</strong>rhoud<br />
<strong>van</strong> het openbaar domein is hierbij een<br />
belangrijke opdracht. Omdat er steeds<br />
terugkeren<strong>de</strong> vragen <strong>van</strong> burgers naar<br />
extra zwerfvuilbakken en ook klachten<br />
over <strong>de</strong> netheid <strong>van</strong> <strong>de</strong> bakjes waren,<br />
besloot Mol om <strong>de</strong>ze problematiek in<br />
kaart te brengen. Hierbij werd o.m.<br />
vastgesteld dat niemand wist hoeveel<br />
bakjes <strong>de</strong> gemeente tel<strong>de</strong> en dat<br />
er geen enkele controle was op <strong>de</strong><br />
lediging of <strong>de</strong> hoeveelheid afval. De<br />
algemene indruk was slordig omdat<br />
<strong>de</strong> meeste bakjes vuil waren en er<br />
zich veel zwerfvuil rond <strong>de</strong> bakjes<br />
bevond. In 2008 zette <strong>de</strong> gemeente<br />
in samenwerking met <strong>de</strong> OVAM een<br />
proefproject met <strong>de</strong> service <strong>van</strong> Plastic<br />
Omnium op. Doelstelling: een situatie<br />
waarbij elk zwerfvuilbakje op het<br />
grondgebied <strong>van</strong> Mol er steeds netjes<br />
bij staat, met een optimale ledigings- en<br />
reinigingsfrequentie per bak.<br />
Resultaat:<br />
een nettere gemeente<br />
Volgens Leo Lo<strong>de</strong>wyckx, milieuambtenaar<br />
<strong>van</strong> Mol, levert het systeem <strong>van</strong><br />
Plastic Omnium <strong>de</strong> gemeente Mol<br />
belangrijke resultaten op: “Samen met<br />
Plastic Omnium zijn we erin geslaagd om<br />
plaatsing, volume en ledigingsfrequentie<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> zwerfvuilbakjes te stroomlijnen. In<br />
het centrum zijn er bakjes bijgekomen, in<br />
een toeristisch gebied als Postel hebben<br />
we grotere bakken <strong>voor</strong>zien. We<br />
hebben <strong>de</strong> bestaan<strong>de</strong> bakjes herschikt<br />
zodat ze nu staan daar waar ze nodig<br />
zijn. Dankzij <strong>de</strong> registratie hebben we<br />
bovendien controle over het aantal<br />
ledigingen en <strong>de</strong> vervuilingsgraad. De<br />
doelstelling is 1800 ledigingen per<br />
maand. Dankzij <strong>de</strong> rapportering zien<br />
we meteen of dit aantal behaald werd of<br />
niet, zodat we <strong>de</strong> nodige maatregelen<br />
kunnen nemen. Het is een geweldig<br />
goed systeem, en als controle-instrument<br />
beter dan een goe<strong>de</strong> ploegbaas. Het<br />
heeft er zelfs <strong>voor</strong> gezorgd dat we<br />
onze ophaaldiensten nu an<strong>de</strong>rs en<br />
beter organiseren. De dienstverlening<br />
<strong>van</strong> Plastic Omnium on<strong>de</strong>rsteunt vast<br />
en zeker <strong>de</strong> doelstelling <strong>van</strong> het bestuur<br />
dat Mol een reine gemeente wil zijn. Er<br />
werd dan ook beslist om het project in<br />
2010 te verlengen.”<br />
“De dienstverlening<br />
<strong>van</strong> Plastic Omnium<br />
on<strong>de</strong>rsteunt vast en<br />
zeker <strong>de</strong> doelstelling<br />
<strong>van</strong> het bestuur<br />
dat Mol een reine<br />
gemeente wil zijn.”<br />
Leo Lo<strong>de</strong>wyckx, milieuambtenaar Mol<br />
Plastic Omnium biedt oplossingen op maat <strong>van</strong> elke<br />
behoefte: 240 l-containers, hon<strong>de</strong>npoepbakken,<br />
klassieke zwerfvuilbakjes, enz.<br />
Via <strong>de</strong> chip op <strong>de</strong> zwerfvuilbakken kunnen ledigingsfrequentie<br />
en vullingsgraad opgevolgd wor<strong>de</strong>n. Dat<br />
maakt permanente bijsturing mogelijk.<br />
Meer info over <strong>de</strong>ze service<br />
in zwerfafvalbeheer?<br />
Neem contact op met:<br />
Plastic Omnium NV<br />
Ring Oost 14<br />
B-9400 Ninove<br />
Tel. + 32 (0) 54 31 31 31<br />
Fax + 32 (0) 54 31 31 30<br />
ssuls@plasticomnium.com<br />
www.plasticomnium.be
<strong>FEBEM</strong> en Qurius<br />
een partnership waar kwaliteitsvolle<br />
dienstverlening centraal staat<br />
Anthony Deprez, Marketing Manager, Qurius Belgium<br />
Wie is Qurius?<br />
Qurius Belgium is een Belgische on<strong>de</strong>rneming die <strong>de</strong>el uitmaakt<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse beursgenoteer<strong>de</strong> maatschappij Qurius,<br />
actief in zeven lan<strong>de</strong>n met in totaal zo’n 1.000 me<strong>de</strong>werkers.<br />
Binnen <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rneming wor<strong>de</strong>n een aantal verschillen<strong>de</strong><br />
businesslines gehanteerd.<br />
De eerste focust op <strong>de</strong> implementatie <strong>van</strong> Microsoft Dynamics,<br />
<strong>de</strong> ERP-suite <strong>van</strong> Microsoft. Hierbinnen richt Qurius zich op<br />
een aantal specifieke industrieën met:<br />
• Dynamics AX: <strong>de</strong> technische- en service-bedrijven met<br />
dienst na verkoop<br />
• Dynamics NAV: <strong>de</strong> milieusector, chemische en<br />
farmaceutische nijverheid en <strong>de</strong> voedingssector<br />
• Dynamics CRM: le<strong>de</strong>norganisaties zoals fe<strong>de</strong>raties, unies,<br />
bon<strong>de</strong>n, politieke partijen etc..<br />
Bij Infrastructural Solutions<br />
on<strong>de</strong>rzoeken we <strong>de</strong> klanten hun<br />
infrastructuurno<strong>de</strong>n en dat gaan<br />
we implementeren. Met onze<br />
Managed Services bie<strong>de</strong>n we<br />
een sluitend antwoord op <strong>de</strong> onestop-shop<br />
vraag <strong>van</strong> onze klanten,<br />
hiermee kunnen we zowel <strong>de</strong><br />
applicatie als hun infrastructuur<br />
beheren.<br />
Qurius en <strong>de</strong> afvalsector<br />
De analyse- en<br />
<strong>Bedrijven</strong> die afval inzamelen, bewerken, verwerken, opslaan<br />
en/of recycleren hebben niet alleen te maken met planning,<br />
registratie, facturatie en meldingen die aan strenge regelgeving<br />
moeten voldoen, maar hebben ook behoefte aan een ge<strong>de</strong>gen<br />
financiële administratie.<br />
Qurius heeft het Microsoft Dynamics NAV platform toegespitst<br />
op <strong>de</strong> afvalbranche on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> naam enwis) en verrijkt<br />
met uitgebrei<strong>de</strong> functionaliteiten <strong>van</strong> weegbrugintegratie,<br />
massabalans, inzameling, planning, containermanagement,<br />
Diftar en wet- en regelgeving, tot interfaces met applicaties <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong>r<strong>de</strong>n zoals boordcomputers en on<strong>de</strong>rgrondse containers.<br />
De analyse- en rapportagemogelijkhe<strong>de</strong>n zorgen er <strong>voor</strong><br />
dat men snel over <strong>de</strong> juiste gegevens kan beschikken, dit is<br />
immers een must om <strong>de</strong> dienstverlening continu op niveau te<br />
hou<strong>de</strong>n.<br />
Met enwis) kunnen al <strong>de</strong>ze activiteiten in één bedrijfsbreed<br />
systeem on<strong>de</strong>rgebracht wor<strong>de</strong>n. enwis) is door Microsoft<br />
gecertificeerd als standaardmodule in <strong>de</strong> Microsoft<br />
Dynamics productlijn die wereldwijd bij afvalbedrijven wordt<br />
geïmplementeerd.<br />
<strong>FEBEM</strong> en Qurius<br />
rapportagemogelijkhe<strong>de</strong>n zorgen<br />
er <strong>voor</strong> dat men snel over <strong>de</strong><br />
juiste gegevens kan beschikken,<br />
dit is immers een must om <strong>de</strong><br />
dienstverlening continu op niveau te<br />
hou<strong>de</strong>n.<br />
<strong>FEBEM</strong> en Qurius Belgium brei<strong>de</strong>n hun samenwerking nog<br />
ver<strong>de</strong>r uit dankzij <strong>de</strong> implementatie <strong>van</strong> een volwaardig<br />
CRM-systeem <strong>voor</strong> le<strong>de</strong>nbeheer<br />
(Q-MembeR).<br />
Microsoft Dynamics CRM, door<br />
Qurius aangepast specifiek<br />
<strong>voor</strong> le<strong>de</strong>norganisaties zoals<br />
fe<strong>de</strong>raties, is <strong>de</strong> i<strong>de</strong>ale oplossing<br />
<strong>voor</strong> <strong>de</strong> optimalisering en ver<strong>de</strong>re<br />
professionalisering <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>FEBEM</strong>le<strong>de</strong>nadministratie.<br />
Daarenboven<br />
is <strong>de</strong> Q-MembeR oplossing volledig<br />
geïntegreerd met an<strong>de</strong>re Microsoft<br />
toepassingen zoals Microsoft<br />
Office en Microsoft Exchange<br />
(Outlook) waardoor <strong>de</strong> uitwisseling <strong>van</strong> informatie en <strong>de</strong><br />
koppeling met an<strong>de</strong>re producten geoptimaliseerd wordt.<br />
Met <strong>de</strong>ze implementatie verkrijgt <strong>FEBEM</strong> o.a. een centraal<br />
platform & database <strong>voor</strong> volslagen relatiebeheer, een<br />
sluiten<strong>de</strong> coördinatie en opvolging <strong>van</strong> hun (potentiële) le<strong>de</strong>n,<br />
werkgroepen en an<strong>de</strong>re stakehol<strong>de</strong>rs.<br />
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 31
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />
32<br />
EU-subsidiewijzer<br />
Uw sleutel naar Europese subsidies<br />
Ariane Decramer en Joke Hofmans, VLEVA<br />
EU subsidiewijzer<br />
Om <strong>de</strong> drempel <strong>voor</strong> Vlaamse <strong>de</strong>elname aan Europese programma’s<br />
te verlagen, lanceer<strong>de</strong> vleva op 1 januari <strong>de</strong> EUsubsidiewijzer.<br />
Het betreft <strong>de</strong> meest exhaustieve én integrale<br />
databank die <strong>de</strong> oproepen <strong>van</strong> alle Europese instellingen per<br />
thema bijeenbrengt. Oproepen staan chronologisch gerangschikt<br />
op indieningsdatum. Is <strong>de</strong> <strong>de</strong>adline verstreken, dan<br />
wordt het bericht gearchiveerd in <strong>de</strong> lijst met gesloten oproepen.<br />
Ook <strong>de</strong> contactgegevens <strong>van</strong> Nationale Contactpunten,<br />
subsidiewerkprogramma’s, partneroproepen en verwijzingen<br />
naar bijhoren<strong>de</strong> info- en netwerkmomenten zijn <strong>van</strong>af nu op<br />
één plaats terug te vin<strong>de</strong>n: www.vleva.eu/subsidiewijzer. De<br />
tool is <strong>voor</strong> ie<strong>de</strong>reen gratis toegankelijk.<br />
In nauwe samenwerking met haar Werken<strong>de</strong> Le<strong>de</strong>n en <strong>de</strong><br />
Nationale Contactpunten biedt het vleva subsidieteam eerstelijnshulp<br />
<strong>voor</strong> specifieke dossiers en verwijst het door naar <strong>de</strong><br />
rele<strong>van</strong>te contactpersonen <strong>voor</strong> <strong>de</strong> technische assistentie en<br />
ver<strong>de</strong>re afhan<strong>de</strong>ling.<br />
De EU-subsidiewijzer moet op termijn resulteren zowel in een<br />
concreet inzicht in <strong>de</strong> Vlaamse <strong>de</strong>elname aan en <strong>de</strong> Vlaamse<br />
return uit alle Europese programma’s als in een proactieve<br />
Vlaamse beïnvloeding bij <strong>de</strong> opmaak <strong>van</strong> EU-beleid en financieringsprogramma’s.<br />
U kunt zich abonneren op <strong>de</strong> subsidieberichten via <strong>de</strong> “Hou me<br />
op <strong>de</strong> hoogte”- functie. Een gebruikersnaam en wachtwoord<br />
aanvragen, doet u via <strong>de</strong> startpagina <strong>van</strong> vleva, www.vleva.eu.<br />
Info en Contact<br />
http://www.vleva.eu/subsidiewijzer<br />
Joke Hofmans, 02 737 14 33<br />
Ariane Decramer, 02 737 14 35<br />
subsidieteam@vleva.eu<br />
Subsidie-oproepen in aantocht<br />
In oktober 2009 keur<strong>de</strong> <strong>de</strong> Europese Commissie <strong>de</strong> financiering<br />
goed <strong>van</strong> 196 nieuwe projecten in het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> <strong>de</strong> twee<strong>de</strong><br />
oproep <strong>van</strong> het LIFE+-programma (2007-2013). 19,9 miljoen<br />
euro vloei<strong>de</strong> naar Belgische projecten. De nieuwe LIFE+<br />
oproep wordt op 5 mei 2010 gelanceerd.<br />
In april wordt een nieuwe oproep <strong>van</strong> Eco-innovatie gelanceerd<br />
“ In april wordt een nieuwe oproep <strong>van</strong> Eco-<br />
innovatie gelanceerd met een budget <strong>van</strong><br />
77,7 miljoen euro. “<br />
met een budget <strong>van</strong> 77,7 miljoen euro. De Europese Commissie<br />
gaat met <strong>de</strong>ze oproep op zoek naar KMO’s <strong>voor</strong> vernieuwen<strong>de</strong><br />
producten, diensten en technologieën om meer en<br />
beter gebruik te maken <strong>van</strong> natuurlijke hulpbronnen en om <strong>de</strong><br />
ecologische voetafdruk <strong>van</strong> Europa te reduceren.<br />
Naast LIFE+ en Eco-innovatie behoort ook het Levenslang Leren<br />
programma tot <strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n.<br />
Houd <strong>de</strong> EU subsidiewijzer zeker in <strong>de</strong> gaten!
Het recycleren <strong>van</strong> inert afval blijft<br />
een grote uitdaging in Wallonië<br />
Thibault Mariage, FEREDECO<br />
De vzw FEREDECO is <strong>de</strong> beroepsvereniging <strong>van</strong> recycleurs <strong>van</strong> bouw- en sloopafval in het<br />
Waalse Gewest – ze zal dit jaar haar 10-jarig bestaan vieren. Sinds 2009 fungeert Jean-Jacques<br />
NONET (Nonet sa, Hublet sprl) als <strong>voor</strong>zitter <strong>van</strong> <strong>de</strong> vereniging. FEREDECO groepeert 23<br />
bedrijven actief in het recycleren <strong>van</strong> inert afval. Van <strong>de</strong> ongeveer 4,25 miljoen ton inert afval dat<br />
elk jaar in het Waalse Gewest wordt geproduceerd, recylceren <strong>de</strong> le<strong>de</strong>n <strong>van</strong> FEREDECO meer<br />
dan <strong>de</strong> helft. Naast het permanent begelei<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> le<strong>de</strong>n in technische en administratieve<br />
zaken (intern laboratorium, CE-markering, milieuvergunning, conformiteit met <strong>de</strong> lastenboeken,<br />
…), vertegenwoordigt <strong>de</strong> fe<strong>de</strong>ratie <strong>de</strong> recycleurs in diverse adviesra<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> sector (Fediex,<br />
Copro, …) alsme<strong>de</strong> bij <strong>de</strong> bestuurlijke en beleidsinstanties in Wallonië. Sinds een drietal jaren<br />
heeft FEREDECO een samenwerkingsakkoord gesloten met <strong>FEBEM</strong> om zo samen <strong>de</strong> recyclage<br />
<strong>van</strong> inerte materialen in Wallonië te ver<strong>de</strong>digen.<br />
Evolutie en beschikbare technieken<br />
Sinds <strong>de</strong> jaren 90 heeft het professioneel recycleren <strong>van</strong> afval<br />
een indrukwekken<strong>de</strong> evolutie gekend. Momenteel zijn er<br />
bijna 150 vergunningen gegeven <strong>voor</strong> vaste breekinstallaties .<br />
Zodoen<strong>de</strong> is <strong>de</strong> onontbeerlijke geografische spreiding <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
recyclagecentra dus een feit!<br />
Belangrijke <strong>voor</strong>uitgang is eveneens geboekt op het vlak <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> kwaliteit <strong>van</strong> <strong>de</strong> gerecycleer<strong>de</strong> granulaten die op <strong>de</strong> markt<br />
wor<strong>de</strong>n gebracht. De steeds grotere investering in sorteerinstallaties<br />
is daar ongetwijfeld niet vreemd aan. Deze stap<br />
<strong>voor</strong>waarts naar kwaliteit vergt in <strong>de</strong> eerste plaats performante<br />
controlewerktuigen. Het is in <strong>de</strong>ze optiek dat <strong>de</strong> Fe<strong>de</strong>ratie<br />
FEREDECO een intern laboratorium heeft opgericht en ter beschikking<br />
stelt <strong>van</strong> haar le<strong>de</strong>n, bedoeld om tegen een zo laag<br />
mogelijke kostprijs <strong>de</strong> technische proeven uit te voeren op <strong>de</strong><br />
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />
33
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />
34<br />
gerecycleer<strong>de</strong> granulaten (granulometrie, i<strong>de</strong>ntificatie, MDE,<br />
LA, enz.). Het samenbrengen <strong>van</strong> <strong>de</strong> mid<strong>de</strong>len en <strong>de</strong> knowhow<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> sector bevor<strong>de</strong>rt een pragmatische en doeltreffen<strong>de</strong><br />
aanpak <strong>van</strong> <strong>de</strong> te realiseren proeven. Meer dan een gewoon<br />
proevenverslag, omvatten <strong>de</strong> door het interne laboratorium<br />
verschafte documenten een concrete interpretatie <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
proefresultaten, alsme<strong>de</strong> een volledige technische fiche <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> producten, een i<strong>de</strong>ale on<strong>de</strong>rsteuning <strong>voor</strong> <strong>de</strong> commercialisering<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> gerecycleer<strong>de</strong> granulaten.<br />
Komen<strong>de</strong> uitdagingen <strong>voor</strong> <strong>de</strong> recyclagesector<br />
De hierboven beschreven evolutie mag evenwel niet verdoezelen<br />
dat er nog heel wat uitdagingen <strong>voor</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>ur staan op het<br />
vlak <strong>van</strong> recyclage <strong>van</strong> inert afval.<br />
Ten eerste, in het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> <strong>de</strong> CE-markering <strong>van</strong> gerecycleer<strong>de</strong><br />
granulaten, komt het erop aan om zo goed<br />
mogelijk <strong>de</strong> overgang <strong>van</strong> niveau 4 naar niveau 2+ te<br />
beheren. Immers, terwijl bijna alle le<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> Fe<strong>de</strong>ratie<br />
beantwoor<strong>de</strong>n aan hun verplichtingen <strong>van</strong> CE-markering door<br />
toepassing <strong>van</strong> een niveau 4 (zelfcontrole via het interne laboratorium),<br />
zal binnenkort <strong>de</strong> overgang naar een hoger controleniveau<br />
wor<strong>de</strong>n geëist door <strong>de</strong> Waalse Administratie (in<br />
het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> <strong>de</strong> nieuwe versie <strong>van</strong> het typebestek RW99 dat<br />
“ In het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> <strong>de</strong> wijzigingen aan het<br />
ontwerp <strong>van</strong> RW99 merken we dat er<br />
zeer hoge eisen wor<strong>de</strong>n gesteld <strong>voor</strong> <strong>de</strong><br />
recyclaten waardoor het gebruik er<strong>van</strong><br />
dreigt onmogelijk te wor<strong>de</strong>n gemaakt “<br />
momenteel wordt herzien). Deze fase impliceert <strong>de</strong> tussenkomst<br />
<strong>van</strong> een ‘extern controleur’ die dan <strong>de</strong> effectieve controle<br />
op <strong>de</strong> productie <strong>van</strong> elk recyclagecentrum moet nagaan.<br />
FEREDECO heeft een ‘basiskwaliteitshandboek’ opgesteld, dat<br />
zal wor<strong>de</strong>n aangenomen in functie <strong>van</strong> <strong>de</strong> specifieke eigenschappen<br />
<strong>van</strong> elk lid. Zo zullen ook <strong>de</strong> recyclagecentra die dat<br />
wensen, stap <strong>voor</strong> stap wor<strong>de</strong>n begeleid bij hun contacten met<br />
het externe organisme.<br />
De twee<strong>de</strong> uitdaging is een stuk <strong>de</strong>licater. Immers, in het<br />
ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> <strong>de</strong> wijzigingen aan het ontwerp <strong>van</strong> RW99 merken<br />
we dat er zeer hoge eisen wor<strong>de</strong>n gesteld <strong>voor</strong> <strong>de</strong> recyclaten<br />
waardoor het gebruik er<strong>van</strong> dreigt onmogelijk te wor<strong>de</strong>n<br />
gemaakt, zon<strong>de</strong>r dat dit enigszins wordt gemotiveerd door<br />
erken<strong>de</strong> wetenschappelijke on<strong>de</strong>rzoeken. FEREDECO en FE-<br />
BEM hebben Minister Lutgen gewezen op <strong>de</strong>ze problematiek.
Mireille Verboven, Adviseur <strong>FEBEM</strong><br />
WERKGROEP IN DE KIJKER<br />
<strong>FEBEM</strong>-Werkgroep<br />
Bouw- en Sloopafval<br />
De dynamiek <strong>van</strong> een afvalstroom<br />
Bouw- en sloopafval is één <strong>van</strong> <strong>de</strong> belangrijkste afvalstromen<br />
<strong>van</strong> het land. Niet in het minst omwille <strong>van</strong> <strong>de</strong> grote tonnages.<br />
In Vlaan<strong>de</strong>ren komt minstens 11 miljoen ton jaarlijks vrij bij het<br />
bouwen, renoveren en slopen <strong>van</strong> gebouwen of bij het opbreken<br />
<strong>van</strong> verhardingen. Ter vergelijking: <strong>de</strong> grote pirami<strong>de</strong> <strong>van</strong><br />
Gizeh met een zij<strong>de</strong> <strong>van</strong> ongeveer 230 m en hoogte <strong>van</strong> 146<br />
m bevat naar schatting 5,3 miljoen ton kalksteen.<br />
De grootste fractie (tot 80%) <strong>van</strong> het bouw- en sloopafval bestaat<br />
uit inert steenachtig materiaal: betonpuin, metselwerkpuin,<br />
keramiek en natuursteen. Ook asfaltpuin is een belangrijke<br />
<strong>de</strong>elstroom <strong>van</strong> het bouw- en sloopafval. Afhankelijk <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> herkomst (bouwafval en gemengd<br />
containerafval zijn <strong>de</strong> twee<br />
uitersten) bevat <strong>de</strong>ze afvalstroom<br />
min of meer an<strong>de</strong>re niet-steenachtige<br />
reststoffen. Het gaat dan over<br />
houtafval, kunststoffen, metalen,<br />
bitumineuze materialen zoals dakbe<strong>de</strong>kkingen,<br />
… Ongeveer 90%<br />
<strong>van</strong> het Vlamse bouw- en sloopafval wordt gerecycleerd.<br />
Er zijn in <strong>de</strong> betrokken <strong>FEBEM</strong>-werkgroep hoofdzakelijk twee<br />
technieken/installaties <strong>van</strong> tel: het sorteren <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>elstromen<br />
en het breker <strong>van</strong> <strong>de</strong> steenachtige fractie.<br />
Margot Van <strong>de</strong>n Berghe is <strong>voor</strong>zitter <strong>van</strong> <strong>de</strong> werkgroep. Zij<br />
is <strong>de</strong> exploitatieverantwoor<strong>de</strong>lijke bij het familiebedrijf Ivo<br />
Van <strong>de</strong>n Bosch uit Oelegem. Zij zorgt <strong>voor</strong> een no-nonsense<br />
aanpak op <strong>de</strong> werkvloer en in <strong>de</strong> verga<strong>de</strong>rzaal. Wij laten haar<br />
graag aan het woord.<br />
Margot Van <strong>de</strong>n Berghe: Dit jaar werken we ver<strong>de</strong>r op het<br />
belangrijke dossier rond het eenheidsreglement en het keten-<br />
De kwaliteit <strong>van</strong> <strong>de</strong> geproduceer<strong>de</strong><br />
puingranulaten moet meer dan ooit<br />
gegaran<strong>de</strong>erd wor<strong>de</strong>n<br />
beheersysteem <strong>voor</strong> gerecycleer<strong>de</strong> granulaten. De kwaliteit<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> geproduceer<strong>de</strong> puingranulaten moet immers meer dan<br />
ooit gegaran<strong>de</strong>erd wor<strong>de</strong>n. Het asbestgehalte, maar ook an<strong>de</strong>re<br />
milieuhygiënische parameters, zullen met een passen<strong>de</strong><br />
frequentie gemeten moeten wor<strong>de</strong>n in functie <strong>van</strong> risicopotentiaal.<br />
Om een optimale kwaliteit te bekomen moet <strong>de</strong> verantwoor<strong>de</strong>lijkheid<br />
zo vroeg mogelijk in <strong>de</strong> keten opgenomen wor<strong>de</strong>n. Wij<br />
pleiten daarom <strong>voor</strong> een veralgemening <strong>van</strong> <strong>de</strong> verplichting tot<br />
selectief slopen en opstellen <strong>van</strong> een asbestinventaris. Daarnaast<br />
blijft het noodzakelijk om het<br />
spanningsveld tussen grond met<br />
stenen (Vlarebo) en stenen met<br />
grond (Vlarea) uit te klaren. Zowel<br />
op gebied <strong>van</strong> <strong>de</strong> ophaling als <strong>de</strong><br />
verwerking blijft handhaving erg<br />
belangrijk om <strong>voor</strong> een gelijk speelveld<br />
te zorgen in onze sector. We<br />
moeten daarop blijven hameren.<br />
<strong>FEBEM</strong>: Heeft Europa een grote invloed op <strong>de</strong> werking <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
Vlaamse sorteer<strong>de</strong>rs en brekers?<br />
Margot Van <strong>de</strong>n Berghe: Uiteraard volgen we met <strong>de</strong> werkgroep<br />
bouw- en sloopafval <strong>de</strong> gevolgen <strong>van</strong> <strong>de</strong> implementatie<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> nieuwe Europese Ka<strong>de</strong>rrichtlijn Afval op <strong>de</strong> voet. Vooral<br />
<strong>de</strong> omzetting <strong>van</strong> het End-of-Waste verhaal in het nieuwe <strong>de</strong>creet<br />
en uitvoeringsbesluit zal ons aanbelangen. Wanneer zal<br />
het gerecycleer<strong>de</strong> materiaal het afvalstatuut verliezen?<br />
En wat zijn dan <strong>de</strong> gevolgen betreffen<strong>de</strong> REACH? Bovendien<br />
zijn wij ons bewust <strong>van</strong> <strong>de</strong> mogelijkheid dat er verschillen<strong>de</strong><br />
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 35
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />
36<br />
statuten <strong>voor</strong> een bepaal<strong>de</strong> <strong>de</strong>elstroom zullen ontstaan tussen<br />
<strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> buurlan<strong>de</strong>n. Met alle gevolgen <strong>van</strong> dien <strong>voor</strong><br />
het grensoverschrij<strong>de</strong>nd transport en het concurrentiegeding<br />
bij <strong>de</strong> verwerking. Wij <strong>de</strong>nken dan aan het cellenbeton, gips,<br />
restafval, …<br />
Al <strong>de</strong>ze thema’s komen terug op <strong>de</strong> prioriteitenlijst <strong>van</strong> onze<br />
werkgroep. Er zijn dit jaar 5 verga<strong>de</strong>ringen gepland, waarbij<br />
we ons zeker zullen buigen over <strong>de</strong>ze on<strong>de</strong>rwerpen.<br />
<strong>FEBEM</strong>: Welke concrete uitdagingen zie jij <strong>voor</strong> <strong>de</strong> sector?<br />
Margot Van <strong>de</strong>n Berghe: De asbestproblematiek blijft een<br />
heet hangijzer. Het zal belangrijk zijn een praktische oplossing<br />
uit te werken die dui<strong>de</strong>lijk in <strong>de</strong> wetgeving verankerd is, zodat<br />
er geen rechtsonzekerheid meer heerst. De uitwerking <strong>van</strong><br />
een i<strong>de</strong>ntificatieproef die zowel voldoet aan <strong>de</strong> Vlaamse als<br />
aan <strong>de</strong> Europese vereisten en tevens praktisch haalbaar is, zal<br />
ook <strong>de</strong> nodige aandacht vergen.<br />
Daarnaast zal <strong>de</strong> verhoog<strong>de</strong> milieuhygiënische controle op<br />
<strong>de</strong> secundaire granulaten – liefst met een beloningssysteem<br />
waarbij goe<strong>de</strong> testresultaten beloond wor<strong>de</strong>n met een verlaging<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> testfrequentie – een belangrijke uitdaging vormen.<br />
<strong>FEBEM</strong> zal <strong>de</strong>ze evoluties zeer alert moeten opvolgen en <strong>de</strong><br />
beleidsmakers op tijd wijzen op <strong>de</strong> praktische implicaties <strong>van</strong><br />
hun <strong>voor</strong>stellen.<br />
Bouwen aan <strong>de</strong> toekomst (testimonium)<br />
De werkgroep Bouw- en Sloopafval kent recentelijk een aantal<br />
nieuwe le<strong>de</strong>n. Wij noteer<strong>de</strong>n on<strong>de</strong>rstaan<strong>de</strong> getuigenis <strong>van</strong> Paul<br />
Lanckriet <strong>van</strong> <strong>de</strong> firma Despriet Gebroe<strong>de</strong>rs uit Harelbeke,<br />
waarnemend lid sinds oktober 2009. Het bedrijf focust zich<br />
op 4 activiteiten: <strong>de</strong> verkoop <strong>van</strong> bouwmaterialen met daarbij<br />
ook een betoncentrale, een stort- en breekwerf, een eigen<br />
containerdienst, en het la<strong>de</strong>n/lossen <strong>van</strong> schepen langs het<br />
kanaal Kortrijk-Bossuyt via <strong>de</strong> eigen ka<strong>de</strong>.<br />
De uitdaging<br />
“We bevin<strong>de</strong>n ons in een sector met snel evolueren<strong>de</strong> wet- en<br />
regelgeving, niet alleen op milieuvlak, maar ook op gebied <strong>van</strong><br />
transport zoals bij<strong>voor</strong>beeld rij- en rusttij<strong>de</strong>n, ladingzekering,<br />
…” getuigt Paul Lanckriet. “De Gewestelijke, Fe<strong>de</strong>rale en Europese<br />
autoriteiten spuien om <strong>de</strong> haverklap nieuwe informatie.<br />
Als kleine KMO heb je niet steeds <strong>de</strong> tijd en mankracht<br />
om <strong>de</strong>ze wijzigingen door te nemen, te interpreteren en te<br />
implementeren. We had<strong>de</strong>n nood aan een betrouwbare bron<br />
om geïnformeerd en betrokken te blijven, zon<strong>de</strong>r daarom een<br />
me<strong>de</strong>werker fulltime te belasten met <strong>de</strong>ze materie.”<br />
De oplossing<br />
Voor Paul Lanckriet was <strong>de</strong> keuze snel gemaakt. “Wij had<strong>de</strong>n<br />
via Peter Geldof (Geldof Houtrecyclage) opge<strong>van</strong>gen dat<br />
<strong>FEBEM</strong> een dynamische fe<strong>de</strong>ratie is die bijzon<strong>de</strong>re zorg besteedt<br />
aan het informeren <strong>van</strong> haar le<strong>de</strong>n. Bovendien leek<br />
het ons een belangrijk pluspunt dat zij niet enkel bezig zijn<br />
met bouw- en sloopafval, maar <strong>de</strong> sector ook op vlak <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
an<strong>de</strong>re afvalstromen met evenveel verve vertegenwoordigen.<br />
<strong>FEBEM</strong> houdt ons op <strong>de</strong> hoogte <strong>van</strong> alle nieuwighe<strong>de</strong>n in<br />
wet- en regelgeving en <strong>van</strong> <strong>de</strong> aandachtspunten waar we zeker<br />
rekening mee moeten hou<strong>de</strong>n.”<br />
<strong>FEBEM</strong>: En qua tijdsbesteding?<br />
Paul Lanckriet: “Ik probeer <strong>de</strong>el te nemen aan <strong>de</strong> werkgroepverga<strong>de</strong>ringeneninfoavon<strong>de</strong>nomdatzijeenuitstekendnetwerkplatform<br />
vormen om i<strong>de</strong>eën uit te wisselen met <strong>de</strong> concullega’s. Er<br />
heersteenconstructievesfeerdieverrijkendwerkt.Naar<strong>de</strong>tweewekelijkse<br />
Newsflash kijk ik steeds reikhalzend uit, want ze<br />
staat boor<strong>de</strong>vol waar<strong>de</strong>volle informatie.”<br />
Paul Lanckriet mocht bij zijn intre<strong>de</strong> als waarnemend lid op<br />
bezoek bij <strong>de</strong> <strong>voor</strong>zitster <strong>van</strong> <strong>de</strong> werkgroep, Margot Van <strong>de</strong>n<br />
Berghe, om <strong>de</strong> werking <strong>van</strong> <strong>de</strong> fe<strong>de</strong>ratie wat te leren kennen.<br />
“Bovendien heb ik ervaren dat vragen die ik aan het <strong>FEBEM</strong>secretariaat<br />
stel<strong>de</strong>, steeds zeer snel ter harte genomen wer<strong>de</strong>n.<br />
Dat is een enorm pluspunt!”<br />
Het resultaat<br />
“Vandaag zijn we nog steeds overtuigd dat het <strong>FEBEM</strong>-lidmaatschap<br />
<strong>de</strong> juiste keuze is als we proactief willen bouwen aan <strong>de</strong><br />
toekomst <strong>van</strong> ons bedrijf. We hebben gemerkt dat het <strong>FEBEM</strong>secretariaat<br />
met ons mee<strong>de</strong>nkt over <strong>de</strong> praktische invulling<br />
<strong>van</strong> wet- en regelgeving. Zo kunnen wij ons focussen op het<br />
dagelijks bestuur <strong>van</strong> ons bedrijf, zon<strong>de</strong>r wakker te liggen <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> wetteksten.”
The reflection of quality<br />
driven by quality<br />
DAF Trucks België • Telefoon: 03/710.14.11 • Telefax: 03/710.14.02 • www.daf.be • Geef <strong>voor</strong>rang aan veiligheid
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />
38<br />
uw specialist in boekhouding<br />
en fiscaliteit die fullservice<br />
diensten aan K.M.O’s en<br />
V.Z.W.’s aanbiedt<br />
Brusselsesteenweg 128- 1980 Zemst<br />
Contact : bert.pardon@paraccount.be<br />
015 / 61 65 58<br />
www.paraccount.be<br />
Met milieubeleid ga je best om<br />
met kennis <strong>van</strong> zaken.<br />
Hasselt Maastrichtersteenweg 210, 3500 Hasselt<br />
T. 011/22 32 40 • F. 011/23 46 70<br />
Gent Industrieweg 118/4, 9032 Gent<br />
T. 09/216 80 00 • F. 09/375 36 17<br />
Brussel Clovislaan 82, 1000 Brussel<br />
T. 02/734 02 65 • F. 02/734 61 80<br />
Namur Av. Comte <strong>de</strong> Smet <strong>de</strong> Nayer 2/28,<br />
5000 Namur<br />
T. 081/22 60 82 • F. 081/22 99 22<br />
info@m-tech.be<br />
M-tech is gespecialiseerd in:<br />
Milieuvergunningen<br />
Externe milieucoördinatie<br />
Milieuaudits en ISO<br />
Veiligheidsrapportage en -studies<br />
Milieueffectenrapportage en -studies<br />
Open ruimte en planologie<br />
Energiestudies<br />
ADR-regelgeving<br />
www.m-tech.be<br />
Afval- en bo<strong>de</strong>mwetgeving<br />
Hier kan<br />
ook uw<br />
advertentie<br />
staan!<br />
Informeer bij anita.cosaert@febem-fege.be<br />
www.febem-fege.be
Europese Commissie ziet toe op<br />
publieke afvalcontracten<br />
Tom Malfait, Advocaat bij LDR<br />
De Europese Commissie heeft onlangs<br />
zowel tegen Duitsland als tegen Frankrijk<br />
een inbreukprocedure opgestart in verband<br />
met <strong>de</strong> gunning <strong>van</strong> overheidscontracten<br />
inzake afvalbeheer.<br />
De zaak tegen Duitsland had betrekking op een contract<br />
<strong>voor</strong> het storten <strong>van</strong> afvalstoffen dat werd toegekend door<br />
<strong>de</strong> stad Rostock. Dat contract werd in 1998 afgesloten<br />
<strong>voor</strong> een perio<strong>de</strong> <strong>van</strong> 25 jaar en <strong>voor</strong> een totaal bedrag <strong>van</strong><br />
ongeveer 150 miljoen €. In 2004 werd het contract uitgebreid.<br />
Ook een contract <strong>van</strong> 2007 over het inzamelen, behan<strong>de</strong>len,<br />
recycleren en ophalen <strong>van</strong> afvalstoffen <strong>voor</strong> een bedrag<br />
<strong>van</strong> 10,8 miljoen € per jaar maakt het <strong>voor</strong>werp uit <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
zaak. Alle contracten wer<strong>de</strong>n uitbesteed zon<strong>de</strong>r openbare<br />
aanbesteding, telkens aan bedrijven waarin <strong>de</strong> Stad Rostock<br />
participeer<strong>de</strong>, maar waarin ook private partners aan<strong>de</strong>len<br />
had<strong>de</strong>n. De Commissie besliste dan ook <strong>de</strong> zaak <strong>voor</strong> het<br />
Europese Hof <strong>van</strong> Justitie in Luxemburg te brengen. Het Hof<br />
<strong>de</strong>ed nog geen uitspraak, maar oor<strong>de</strong>el<strong>de</strong> eer<strong>de</strong>r wel al dat<br />
in zulke gevallen een openbare aanbesteding nodig is omdat<br />
<strong>de</strong> private aan<strong>de</strong>elhou<strong>de</strong>rs an<strong>de</strong>rs een ongeoorloofd <strong>voor</strong><strong>de</strong>el<br />
hebben ten opzichte <strong>van</strong> hun concurrenten (arrest <strong>van</strong> het Hof<br />
<strong>van</strong> Justitie <strong>van</strong> 11 januari 2005 in <strong>de</strong> zaak C-26/03, Stadt<br />
Halle).<br />
Aanleiding <strong>voor</strong> <strong>de</strong> Franse zaak was <strong>de</strong> zogenaam<strong>de</strong> ‘Loi<br />
Sapin’, op basis waar<strong>van</strong> bepaal<strong>de</strong> concessies rechtstreeks<br />
wor<strong>de</strong>n toegekend aan publieke organen. In <strong>de</strong>ze zaak<br />
besliste <strong>de</strong> Commissie uitein<strong>de</strong>lijk <strong>de</strong> inbreukprocedure<br />
tegen Frankrijk stop te zetten. De Wet Sapin (wet nr. 93-<br />
122 <strong>van</strong> 29 januari 1993) laat openbare overhe<strong>de</strong>n toe om<br />
concessieovereenkomsten (on<strong>de</strong>r meer inzake afval) toe te<br />
kennen aan publieke instellingen zon<strong>de</strong>r bekendmaking of<br />
openbare aanbesteding. De Commissie had Frankrijk verzocht<br />
<strong>de</strong> wet te verdui<strong>de</strong>lijken, omdat die het principe <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
gelijke behan<strong>de</strong>ling <strong>van</strong> alle in het contract geïnteresseer<strong>de</strong><br />
economische actoren leek te schen<strong>de</strong>n. Het onmid<strong>de</strong>llijk<br />
toekennen <strong>van</strong> een concessie door een publieke overheid aan<br />
een publiek orgaan is enkel gerechtvaardigd als <strong>de</strong> overheid<br />
controle uitoefent op het orgaan, vergelijkbaar met <strong>de</strong> controle<br />
over haar eigen af<strong>de</strong>lingen, en als het orgaan <strong>de</strong> meeste <strong>van</strong><br />
zijn activiteiten uitoefent samen met <strong>de</strong> overheid (dat principe<br />
is gekend als ‘in-house providing’). Als aan die <strong>voor</strong>waar<strong>de</strong>n is<br />
voldaan, is <strong>de</strong> wetgeving inzake openbare aanbestedingen niet<br />
<strong>van</strong> toepassing. Het contract wordt dan immers toegekend<br />
aan een orgaan dat – hoewel het juridisch afgeschei<strong>de</strong>n is <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> overheid – niet gezien wordt als functioneel geschei<strong>de</strong>n<br />
<strong>van</strong> die overheid. De Franse overheid verdui<strong>de</strong>lijkte dat<br />
dit het geval was en <strong>de</strong> Commissie beëindig<strong>de</strong> daarop <strong>de</strong><br />
inbreukprocedure.<br />
Tom Malfait<br />
Advocaat bij LDR<br />
(www.ldr.be – tom.malfait@ldr.be)<br />
Praktijkassistent Vakgroep Publiek<br />
Recht KU Leuven Af<strong>de</strong>ling Kortrijk<br />
Wetenschappelijk me<strong>de</strong>werker Centrum<br />
<strong>voor</strong> Milieurecht U. Gent<br />
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 39
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />
40<br />
SELECTIEF INGEZAMELD<br />
Europese Plastiekrecycleurs willen meer recyclage<br />
In 2008 werd er bijna 25 miljoen ton kunststofafval geproduceerd<br />
in Europa. 51% hier<strong>van</strong> werd gerecupereerd, maar toch<br />
is er meer inspanning nodig om het potentieel <strong>van</strong> kunststofafval<br />
volledig te benutten. Het recycleren <strong>van</strong> kunststofafval<br />
afkomstig <strong>van</strong> consumenten is een uitdaging die vele facetten<br />
telt en waar<strong>voor</strong> er vele oplossingen bestaan, zoals het<br />
mechanisch recycleren. Daarom publiceer<strong>de</strong> <strong>de</strong> beroepsvereniging<br />
“European Plastics Recyclers (EuPR)” een strategiedocument<br />
met als titel “How to Increase Plastics Recycling”.<br />
Dit document geeft eerst een analyse <strong>van</strong> het profiel <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
plastic-industrie, waarbij bijzon<strong>de</strong>re aandacht wordt besteed<br />
aan het recycleren <strong>van</strong> kunststoffen. Daarna volgt een overzicht<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> huidige activiteiten inzake het recupereren <strong>van</strong><br />
kunststoffen afkomstig <strong>van</strong> consumenten, waarbij <strong>de</strong> <strong>voor</strong><strong>de</strong>len<br />
<strong>van</strong> mechanisch recycleren wor<strong>de</strong>n on<strong>de</strong>rstreept.<br />
Tot slot beveelt EuPR in dit document 10 essentiële acties<br />
aan om het recycleren <strong>van</strong> kunststofafval afkomstig <strong>van</strong> consumenten<br />
te doen toenemen:<br />
1. Van dichtbij volgen <strong>van</strong> <strong>de</strong> nationale ophaalsystemen en<br />
een betere harmonisering <strong>van</strong> <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> Europese<br />
ophaalsystemen;<br />
2. Voor kunststoffen het gebruik <strong>van</strong> niet-duurzame<br />
technologieën (bioplastic en oxoafbreekbare stoffen)<br />
stoppen. De ophaalsystemen zou<strong>de</strong>n afzon<strong>de</strong>rlijke<br />
stromen moeten creëren <strong>voor</strong> <strong>de</strong>ze nieuwe materialen;<br />
3. Specifieke mechanische recyclageobjectieven invoeren<br />
<strong>voor</strong> kunststoffen in <strong>de</strong> Ka<strong>de</strong>rrichtlijn Afval;<br />
4. De export <strong>van</strong> kunststofafval beperken om <strong>de</strong> toevoer<br />
naar <strong>de</strong> Europese recycleurs veilig te stellen;<br />
5. Een gunstig fiscaal stelsel invoeren <strong>voor</strong> <strong>de</strong> Europese<br />
recyclingindustrie;<br />
6. Een effectieve oplossing aanbie<strong>de</strong>n aan <strong>de</strong> recycleurs<br />
<strong>van</strong> kunststoffen tenein<strong>de</strong> te voldoen aan REACH. Alle<br />
belanghebben<strong>de</strong>n zou<strong>de</strong>n <strong>de</strong> recycleurs moeten steunen<br />
bij het creëren <strong>van</strong> Veiligheidsfiches die voldoen aan<br />
REACH;<br />
7. Discrimineren<strong>de</strong> wetgeving of normen schrappen die het<br />
gebruik <strong>van</strong> recyclaten verbie<strong>de</strong>n;<br />
8. Groene overheidsopdrachten aanzienlijk verhogen en een<br />
minimumhoeveelheid gerecycleer<strong>de</strong> stoffen verplichten<br />
<strong>voor</strong> het bekomen <strong>van</strong> <strong>de</strong> ecolabels;<br />
9. Invoeren <strong>van</strong> economische instrumenten om recyclaten<br />
te promoten, zoals invoering <strong>de</strong> afval- en recyclagesector<br />
in ETS;<br />
10. Verbeteren <strong>van</strong> <strong>de</strong> communicatie en <strong>de</strong> samenwerking<br />
met <strong>de</strong> hele waar<strong>de</strong>keten <strong>voor</strong> kunststoffen.<br />
Duitsland – afvalsector draagt ook haar<br />
steentje bij <strong>voor</strong> het klimaat!<br />
In Duitsland bedroeg <strong>de</strong> verontreiniging als gevolg <strong>van</strong> <strong>de</strong> activiteiten<br />
in afvalsector in 1990 nog ongeveer een equivalent<br />
<strong>van</strong> 38 ton CO2. In 2006 bedroeg <strong>de</strong>ze vervuiling min<strong>de</strong>r<br />
dan <strong>de</strong> helft, of nog 18 miljoen ton. Wereldwijd bedraagt <strong>de</strong><br />
vermin<strong>de</strong>ring <strong>van</strong> <strong>de</strong> uitstoot <strong>van</strong> verontreinigen<strong>de</strong> gassen ongeveer<br />
56 miljoen ton CO2 – en dit <strong>voor</strong>al door niet langer<br />
onbehan<strong>de</strong>ld afval te storten.<br />
Deze resultaten zijn terug te vin<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> recente studie<br />
“Klimaschutzpotenziale <strong>de</strong>r Abfallwirtschaft” [Climate protection<br />
potential of waste industry] <strong>van</strong> Peter Kurth (BDE) en Jochen<br />
Flasbarth (Fe<strong>de</strong>ral Environment Agency (UBA) Berlin. Dit<br />
rapport bekijkt <strong>voor</strong> Duitsland en <strong>de</strong> EU <strong>de</strong> milieu-inspanningen<br />
die geleverd wer<strong>de</strong>n <strong>van</strong>af 1990 en bevat ook een planning tot<br />
2020. Tegen dan kan nog eens 10 miljoen ton CO2 bespaard<br />
wor<strong>de</strong>n door nog meer materialen te hergebruiken, betere recyclage<br />
en efficiënter toepassing <strong>van</strong> huishou<strong>de</strong>lijk afval en<br />
hout om energie te produceren. De studie toont aan dat <strong>de</strong><br />
afvalsector in Duitsland 14 % kan bijdragen tot het bereiken<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> CO2-doelstellingen in 2020. Duitsland heeft al veel<br />
<strong>voor</strong>uitgang gemaakt door niet langer onbehan<strong>de</strong>ld afval te<br />
storten. Hierdoor wordt een grote bijdrage geleverd <strong>voor</strong> het<br />
vermin<strong>de</strong>ren <strong>van</strong> <strong>de</strong> broeikasgassen.<br />
Een samenvatting <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze studie vindt u op<br />
http://www.umweltbun<strong>de</strong>samt.<strong>de</strong>/uba-info-medien/mysql_medien.php?anfrage=Kennummer&Suchwort=3893<br />
<strong>FEBEM</strong> sluit Partnership met DAF Trucks<br />
Werner Annaert (rechts, Algemeen Directeur <strong>FEBEM</strong>) sluit Partnership<br />
met Guy Vanhuffel, Algemeen Directeur DAF Trucks<br />
Belux (mid<strong>de</strong>n) en Luc Serrien (Commercieel Directeur DAF<br />
Trucks Belux)
AFVALBEHEER<br />
Meer info op onze website!<br />
4Biofuels (1070 Brussel, www.4energyinvest.com)<br />
A.B.R. (1850 Grimbergen, www.<strong>de</strong>meuter.be)<br />
Accurec (3980 Tessen<strong>de</strong>rlo)<br />
Adams Massenhoven (2240 Massenhoven, www.adams-<br />
massenhoven.be)<br />
Aerts Jan Containerdienst (2160 Wommelgem, www.aerts-<br />
containers.be)<br />
Alfamet (9200 Den<strong>de</strong>rmon<strong>de</strong>, www.alfamet.be)<br />
Amacro (1654 Huizingen, www.amacro.be)<br />
André Celis Containers & Recyclage (3210 Lubbeek, www.celis.<br />
be)<br />
Antwerp Tank Cleaning ATC (2030 Antwerpen, www.<strong>van</strong>loon.be)<br />
Apparec (2830 Tisselt-Willebroek, www.apparec.be)<br />
Atravet (9200 Den<strong>de</strong>rmon<strong>de</strong>)<br />
Attero (2800 Mechelen)<br />
AVR België (2400 Mol, www.avr-belgie.be)<br />
Belgras (2235 Hulshout, www.belgras.be)<br />
Bionerga (3740 Bilzen / 3630 Maasmechelen, www.bionerga.be)<br />
Bio Oil Expoitation (3980 Tessen<strong>de</strong>rlo, www.bio-oil-holding.eu)<br />
Bio Oil Recycling (8200 Brugge, www.allvet.be)<br />
BLC-group (9600 Ronse, www.containerdienst-bert.be)<br />
BOS (2030 Antwerpen)<br />
Broeckx Plastic Recycling (NL-5085 ET Esbeek, www.broekcx.nl)<br />
Bruco Containers (2030 Antwerpen, www.bruco.containers.com)<br />
BST (2830 Willebroek, www.belgianscrap.com)<br />
Buchen Industrial Services (7170 Manage, www.buchen.net)<br />
Campine Recycling (2340 Beerse, www.campine.be)<br />
CETB (7141 Carnières, www.sita.be)<br />
Cimenteries CBR (1170 Brussel, www.cbr.be)<br />
Cintras (2300 Turnhout, www.leysen.org)<br />
CNA Containers (9300 Aalst, www.leysen.org)<br />
Cogal (9100 St.-Niklaas, www.cogal.be of www.<strong>de</strong>hon.com)<br />
Cogetrina (7522 Marquain, www.dufour.be)<br />
Comet Tyre Recycling (6200 Chatelet, www.cometsambre.be)<br />
Conelso (2840 Reet, www.frans<strong>de</strong>vocht.be)<br />
Corvers (3583 Beringen, www.sita.be)<br />
Despriet Gebroe<strong>de</strong>rs (8530 Harelbeke, www.<strong>de</strong>sprietgebroe<strong>de</strong>rs.<br />
be)<br />
De Bree Solutions (9990 Mal<strong>de</strong>gem, www.<strong>de</strong>bree.be)<br />
De Coninck (3020 Veltem, www.<strong>de</strong>-coninck.be)<br />
De Coster Dominique (3530 Houthalen-Helchteren, www.<br />
<strong>de</strong>costernv.be)<br />
De Dijcker Recycling (2860 Puurs, www.ddrecycling.be)<br />
De Kock E. (3090 Overijse, www.<strong>de</strong>kock.info)<br />
Demets Containers (1120 Brussel, www.sita.be)<br />
De Meuter Containers (1000 Brussel, www.sita.be)<br />
De Neef Chemical Processing (2220 Heist-op-<strong>de</strong>n-Berg, www.<br />
<strong>de</strong>neef.net)<br />
Depo<strong>van</strong> (8800 Roeselare, www.<strong>van</strong>hee<strong>de</strong>.com)<br />
De Sutter (9900 Eeklo, www.afvalbeheer-<strong>de</strong>sutter.be)<br />
Dilissen Transport (3900 Overpelt, www.dilissen-transport.com)<br />
Doopa (8800 Roeselare, www.doopa.be)<br />
Duferco Diversification (7100 La Louvière, www.duferco.be)<br />
LEDENLIJST<br />
Ecomac (3990 Lin<strong>de</strong>-Peer, www.groupmachiels.com)<br />
Ecosmart (2870 Puurs, www.<strong>van</strong>gansewinkel.com)<br />
Ekol (3530 Houthalen-Helchteren, www.ekol.be)<br />
Electrawinds (8400 Oosten<strong>de</strong>, www.electrawinds.be)<br />
Eurocompost (3530 Houthalen, www.eurocompost.be)<br />
Eurofat (8552 Zwevegem-Moen)<br />
Eurowaste (2000 Antwerpen, www.eurowaste.be)<br />
Fim P&R (2260 Westerlo,<br />
www.fim.be)<br />
Foronex (8710 Wielsbeke, www.foronex.com)<br />
Frimpex (3370 Boutersem)<br />
Garwig (8650 Houthulst, www.garwig.be)<br />
Geldof (8560 Wevelgem, www.geldof-recycling.be)<br />
Gemini Corporation (2050 Antwerpen, www.geminicorp.be)<br />
General Plastics International (D-24558 Henstedt-Ulzburg,<br />
gpigmbh.blogspot.com)<br />
Geocycle (7181 Seneffe, www.geocycle.be)<br />
Geo-Milieu (2480 Dessel, www.geo-groep.com)<br />
Gielen Container Service (3600 Genk, www.gielen-recyclage.be)<br />
Govaerts Recycling (3570 Alken, www.govaplast.com)<br />
GRL (3560 Lummen, www.grl.be)<br />
GRV (8800 Roeselare, www.<strong>van</strong>hee<strong>de</strong>.com)<br />
HCI (2950 Kapellen, www.hci.be)<br />
Henri Containerdienst (3300 Tienen, www.henricontainerdienst.be)<br />
Holcim Belgique (7034 Obourg, www.holcim.be)<br />
Hoslet (1325 Chaumont-Gistoux, www.sita.be)<br />
IEH Recycling (2310 Rijkevorsel, www.iehrecyclingbelgium.com)<br />
Inafzo (8980 Zonnebeke)<br />
Indaver (2800 Mechelen, www.indaver.be)<br />
Ivo Van <strong>de</strong>n Bosch Containerdienst (2520 Ranst, www.<br />
ivo<strong>van</strong><strong>de</strong>nbosch.be)<br />
Kargro Group (2920 Kalmthout, www.tyreplan.be)<br />
Kayak Maritime Services (2000 Antwerpen)<br />
Kempisch Recyclage Bedrijf (2340 Beerse, www.krb-<br />
glasscollecting.be)<br />
Klerk’s Plastic Recycling (KPR) (2320 Hoogstraten, www.hyplast.<br />
be)<br />
Lammertyn.net (9070 Destelbergen, www.lammertyn.net)<br />
Lavatra (8930 Lauwe)<br />
Leysen (2300 Turnhout, www.leysen.org)<br />
Liekens (2030 Antwerpen, www.liekens.be)<br />
MAC (2030 Antwerpen)<br />
Machiels (3500 Hasselt, www.groupmachiels.com)<br />
Maintenance Industrielle Walonne (7971 Basècles)<br />
Maltha (3920 Lommel, www.maltha.nl)<br />
Marpobel (2030 Antwerpen)<br />
Marpos (8380 Dudzele)<br />
Matco (8790 Waregem, www.matco.be)<br />
Matco Glas (8710 Wielsbeke)<br />
M.C.A. Recycling (1190 Vorst, www.mca-recycling.com)<br />
MCR (2627 Schelle)<br />
Milieu en Leven (2250 Olen, www.milieuenleven.be)<br />
Minérale (6042 Lo<strong>de</strong>linsart)<br />
Molok (3530 Houthalen, www.molok.-benlux.com)<br />
MTD Milieutechnieken (2270 Herenthout, www.mtd-etec.com)<br />
New West Gypsum Recycling (9130 Kallo, www.nwgypsum.com)<br />
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 41
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />
42<br />
Norland (5300 An<strong>de</strong>nne, www.sita.be)<br />
OCS - ATM (2170 Antwerpen, www.atmmoerdijk.nl)<br />
Oostvlaams <strong>Milieubeheer</strong> OVMB (9042 Gent , www.ovmb.be)<br />
Orinso (2800 Mechelen, www.indaver.be)<br />
Oriental Recycling (2230 Oevel, www.orientalrecycling.com)<br />
Out of Use (2840 Putte, www.outofuse.com)<br />
Pack2pack (8800 Rumbeke, www.pack2pack.com)<br />
Papnam (5060 Auvelais)<br />
Pieck Containers (3290 Tessen<strong>de</strong>rlo, www.sita.be)<br />
Pirobouw (2900 Schoten, www.pirobouw.com)<br />
Plasticollect (F-59250 Halluin, www.plasticollect.com)<br />
Plastics Latinne-Neyens (3583 Paal, www.pln-latinne.com)<br />
Plastirec (2330 Merksplas, www.plastirec.be)<br />
Protelux (6880 Bertrix)<br />
Put Bou<strong>de</strong>wijn & zoon (3582 Beringen, www.putbou<strong>de</strong>wijn.be)<br />
Ravago Production (2370 Arendonk , www.ravago.be)<br />
RCMD (9870 Zulte, www.rcmd.be)<br />
R.D. Recycling (3530 Houthalen, www.rdrecycling.be)<br />
Recoval Belgium (6182 Souvret, www.trcnv.be)<br />
Recup-Oil (8770 Ingelmunster)<br />
Recyc-Oil (8710 Wielsbeke, www.recyc-oil.be)<br />
Recy<strong>de</strong>l (4020 Wandre, www.<strong>van</strong>gansewinkel.com)<br />
Recyfin International (2980 Halle-Zoersel)<br />
Recyfood (3560 Lummen, www.recyfood.be)<br />
Recyfuel (4480 Engis, www.recyfuel.be)<br />
Recygom (4821 Andrimont, www.sita.be)<br />
Recyper (9100 Sint-Niklaas, www.sita.be)<br />
Remo <strong>Milieubeheer</strong> (3530 Houthalen, www.groupmachiels.com)<br />
REMONDIS (3210 Lubbeek, www.remondis.be)<br />
Rendac (9470 Den<strong>de</strong>rleeuw, www.rendac.com)<br />
Re-Tyre (3920 Lommel)<br />
Revatech (4480 Engis, www.revatech.be)<br />
Rik’s Plastics (3600 Genk, www.riksplastics.com)<br />
Romarco (9240 Zele, www.romarco.be)<br />
Rulo (7742 Hérinnes-lez-Pecq, www.rulo.be)<br />
Rumst Recycling (2840 Rumst)<br />
Rymoplast (3920 Lommel, www.morssinkhofplastics.nl)<br />
SAF Recyclage (9990 Mal<strong>de</strong>gem)<br />
SEOS Plastic Recycling (4600 Verviers)<br />
SGS Ewacs (9120 Beveren-Melsele, www.be.sgs.com)<br />
SHANKS sa (1435 Mont-St-Guibert, www.shanks.be)<br />
SHANKS Vlaan<strong>de</strong>ren (8800 Roeselare, www.shanks.be)<br />
Silvamo (8800 Roeselare)<br />
SIMS Recycling Solutions (9100 Sint-Niklaas, www.sims-group.<br />
com)<br />
SITA Recycling Services (2340 Beerse, www.sita.be)<br />
SITA Treatment (1180 Brussel, www.sita.be)<br />
SITA Wallonie (4460 Grâce-Hollogne, www.sita.be)<br />
Smet Jet (8400 Oosten<strong>de</strong>, www.e<strong>de</strong>lweissnv.be)<br />
Smurfit Kappa (2170 Merksem, www.smurfitkappa.com)<br />
Soborel (3550 Heus<strong>de</strong>n-Zol<strong>de</strong>r, www.<strong>van</strong>gansewinkel.com)<br />
Socaplast (1840 Lon<strong>de</strong>rzeel, www.socaplast.be)<br />
So<strong>de</strong>com (7040 Quévy, www.<strong>van</strong>hee<strong>de</strong>.com)<br />
So<strong>de</strong>ver (1420 Braine l’Alleud)<br />
Soraf (2840 Rumst, www.ljanssens.be)<br />
Soret (1560 Hoeilaart)<br />
SO.TRA.EX (4700 Eupen, www.sotraex.com)<br />
Spanin (8780 Oostrozebeke, www.indaver.be)<br />
Stallaert Recycling (1800 Vil<strong>voor</strong><strong>de</strong>, www.stallaert.be)<br />
Ste<strong>van</strong> (8860 Len<strong>de</strong>le<strong>de</strong>, www.ste<strong>van</strong>.be)<br />
Stok&Co (3530 Houthalen-Helchteren, www.leysen.org)<br />
Stora Enso Langerbrugge (9000 Gent, www.storaenso.com)<br />
SVK (9100 Sint-Niklaas, www.svk.be)<br />
Tellgnosis (2860 Sint-Katelijne-Waver)<br />
Thenergo (2018 Antwerpen, www.thenergo.be)<br />
Track International (8790 Waregem, www.track-international.com)<br />
Transcoma (3600 Genk, www.transcoma.be)<br />
TWZ (9940 Evergem, www.twz.be)<br />
Umicore Recycling Solutions (2250 Olen, www.umicore.com)<br />
Vaco Containerdienst (2950 Kapellen, www.leysen.org)<br />
Valomac (1850 Grimbergen, www.sita.be)<br />
Van<strong>de</strong>wiele Recycling (8470 Gistel, www.houtmolen.be)<br />
Van Gansewinkel (2870 Puurs, www.<strong>van</strong>gansewinkel.com)<br />
Vanhee<strong>de</strong> Environment Group (8940 Wervik, www.<strong>van</strong>hee<strong>de</strong>.com)<br />
Van Moer H & Zn (9120 Melsele, www.<strong>van</strong>moerh.be)<br />
Van Pelt Containerbedrijf (2900 Schoten, www;<strong>van</strong>pelt-nv.be)<br />
Van Puijfelik (NL 4815 CD Breda, www.<strong>van</strong>puijfelik.nl)<br />
Van Roy (9470 Den<strong>de</strong>rleeuw, www.<strong>van</strong>-roy.be)<br />
Veolia ES (1800 Vil<strong>voor</strong><strong>de</strong>, www.veolia-es.be)<br />
Verpola (8000 Brugge, www.verpola.be)<br />
Vetboerke (8750 Wingene)<br />
Vosselaarse Oud Papier Centrale (2330 Merksplas, www.vopc.<br />
be)<br />
Vulsteke & Verbeke (8970 Poperinge, www.vulsteke-verbeke.be)<br />
West Waste Treatment (8600 Diksmui<strong>de</strong>, www.wwt.be)<br />
WOS (3600 Genk, www.wos-genk.be)<br />
Wubben Aflaatolie (2910 Essen)<br />
CENTRA VOOR GRONDREINIGING<br />
Meer info op onze website!<br />
Aclagro (9032 Won<strong>de</strong>lgem, www.aclagro.be)<br />
AWS (2860 Sint-Katelijne-Waver, www.aws.eu)<br />
Bioterra (3660 Opglabbeek, www.bioterra.be)<br />
Bosatec (3600 Genk, www.groupmachiels.com)<br />
Bremcon (2070 Zwijndrecht, www.bremcon.be)<br />
BSV (8530 Harelbeke, www.bsv-nv.be)<br />
De Bree Solutions (9990 Mal<strong>de</strong>gem, www.<strong>de</strong>bree.be)<br />
Envisan (9308 Hofsta<strong>de</strong>-Aalst, www.envisan.com)<br />
GRC-Kallo (9130 Kallo, www.<strong>de</strong>cnv.com)<br />
Grondreinigingscentrum Limburg (3560 Lummen, www.carmans.<br />
be)<br />
GV & T Kruishoutem (9770 Kruishoutem, www.gvtkruishoutem.be)<br />
OCS - ATM (2170 Antwerpen, www.atmmoerdijk.nl)<br />
SHANKS Vlaan<strong>de</strong>ren (9042 Gent, www.shanks.be)<br />
SITA Remediation (1850 Grimbergen, www.sitaremediation.be)<br />
Stadsba<strong>de</strong>r-Flamand (8530 Harelbeke, www.stadsba<strong>de</strong>r.com)
DEONTOLOGISCHE CODE<br />
Indien een bedrijf volwaardig lid wenst te wor<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong>,<br />
moet het zich verbin<strong>de</strong>n <strong>de</strong> <strong>de</strong>ontologische co<strong>de</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> Fe<strong>de</strong>ratie<br />
te respecteren. Deze co<strong>de</strong> bevat enkele dui<strong>de</strong>lijke engagementen<br />
naar het respecteren <strong>van</strong> wetgeving toe en schrijft<br />
ook een bepaal<strong>de</strong> collegialiteit <strong>voor</strong>. Voor <strong>FEBEM</strong> zijn dit basisverklaringen,<br />
waar elk regulier bedrijf zich moet aan hou<strong>de</strong>n.<br />
Er is dan ook een dui<strong>de</strong>lijke procedure <strong>voor</strong>zien indien zou<br />
wor<strong>de</strong>n gesignaleerd dat een <strong>van</strong> onze le<strong>de</strong>n <strong>de</strong>ze <strong>de</strong>ontologie<br />
niet zou respecteren. Deze procedure is al enkele malen in<br />
werking gezet met telkens een uitklaring <strong>van</strong> enkele ondui<strong>de</strong>lijkhe<strong>de</strong>n<br />
als gevolg. De co<strong>de</strong> zorgt dus ook <strong>voor</strong> een betere<br />
sfeer tussen <strong>de</strong> bedrijven en is ook een kapstok <strong>voor</strong> ver<strong>de</strong>re<br />
uitwerkingen binnen enkele sectoren. Zo is in het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong>ze co<strong>de</strong> door <strong>de</strong> Fe<strong>de</strong>ratie een “co<strong>de</strong> <strong>van</strong> goe<strong>de</strong> praktijk”<br />
uitgewerkt <strong>voor</strong> <strong>de</strong> behan<strong>de</strong>ling <strong>van</strong> asbestafval én een co<strong>de</strong><br />
<strong>voor</strong> <strong>de</strong> aanvaarding <strong>van</strong> afvalstoffen op stortplaatsen. Een<br />
co<strong>de</strong> <strong>voor</strong> <strong>de</strong> problematiek <strong>van</strong> het mengen <strong>van</strong> afvalstoffen<br />
is in ontwerpfase, net als enkele richtlijnen <strong>voor</strong> <strong>de</strong> recuperatie<br />
<strong>van</strong> papier en karton. Het is <strong>de</strong> bedoeling <strong>de</strong>ze co<strong>de</strong>s te<br />
laten omzetten in regelgeving maar in tussentijd moeten onze<br />
le<strong>de</strong>n <strong>de</strong>ze co<strong>de</strong>s wel te respecteren. De le<strong>de</strong>n-grondreinigers<br />
<strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong> engageren zich ook om <strong>de</strong> milieubeleidsovereenkomst<br />
<strong>voor</strong> bo<strong>de</strong>msaneringsoperaties te respecteren. <strong>FEBEM</strong><br />
meent dat op <strong>de</strong>ze manier <strong>de</strong> Fe<strong>de</strong>ratie effectief werk maakt<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> ver<strong>de</strong>re professionalisering <strong>van</strong> <strong>de</strong> sector en zon<strong>de</strong>r<br />
“windowdressing” ten vel<strong>de</strong> zaken helpt verbeteren. Het FE-<br />
BEM-lidmaatschap is dus ook dui<strong>de</strong>lijk een kwaliteitslabel, wat<br />
uitwendig gemaakt wordt door een ingeka<strong>de</strong>r<strong>de</strong> verklaring die<br />
<strong>de</strong> volwaardige le<strong>de</strong>n ont<strong>van</strong>gen.<br />
Fe<strong>de</strong>ratie <strong>van</strong> <strong>Bedrijven</strong> <strong>voor</strong> <strong>Milieubeheer</strong><br />
“<strong>FEBEM</strong>, bedrijvig in milieuzorg”<br />
ETHISCH EN DEONTOLOGISCH CHARTER VAN DE BEDRIJ<br />
FEDERATIE <strong>FEBEM</strong>, DE FEDERATIE VAN DE MILIEUBEDR<br />
DE LEDEN VAN <strong>FEBEM</strong> STAAN GARANT VOOR EEN KWALITEITSVOLLE EN CORRECTE DIENSTV<br />
MENS, MILIEU EN MAATSCHAPPIJ TEN GOEDE KOMT. <strong>FEBEM</strong> EN HAAR LEDEN ZIJN OVERTUIG<br />
VAN DE FEDERATIE EN HAAR LEDEN TE VERBINDEN IS MET HET VERTROUWEN DAT MEN KA<br />
FEDERATIE EN DE LEDEN.<br />
VOOR <strong>FEBEM</strong> EN HAAR LEDEN STAAN VOOROP<br />
fessionalisme: een professionele werking met aandacht <strong>voor</strong> kwaliteit en het resultaatsgeri<br />
ening;<br />
n open werking waarbij discussies constructief en oplossingsgericht word<br />
ning;<br />
le<strong>de</strong>n vormen een team en komen als een groep naar buit<br />
e waar<strong>de</strong> <strong>voor</strong> <strong>de</strong> sector in België, <strong>de</strong> klanten en h<br />
an het leefmilieu <strong>voor</strong> <strong>de</strong> toekomstige gene<br />
r <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>mocratie, an<strong>de</strong><br />
cten.<br />
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 43
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />
44<br />
Overzicht enkele standpunten en visies <strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong><br />
• Reactie <strong>FEBEM</strong> op nota OVAM over verwerking (15.02.2010)<br />
• Reactie <strong>FEBEM</strong> op het vernieuw<strong>de</strong> afvalstoffen<strong>de</strong>creet (materialen<strong>de</strong>creet) (08.02.2010)<br />
• <strong>FEBEM</strong>: afvalrecyclage kan heel wat bijdragen tot CO2-reductie (22.12.2009)<br />
• <strong>FEBEM</strong>: extra verbrandingscapaciteit en prioriteit <strong>voor</strong> recyclage kunnen wel samen (27.11.2009)<br />
• standpunt <strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong> over het <strong>voor</strong>stel <strong>van</strong> <strong>de</strong> fe<strong>de</strong>rale minister <strong>van</strong> Economie om <strong>de</strong> prijscontrole <strong>voor</strong> <strong>de</strong> afvalbehan<strong>de</strong>ling af<br />
te schaffen (12.10.2009)<br />
• standpunt ingenomen door <strong>de</strong> Raad <strong>van</strong> Bestuur over Verwerking Verantwoord (11.06.2009)<br />
• standpunt ingenomen door <strong>de</strong> Raad <strong>van</strong> Bestuur over hout en Val-I-Pac (11.06.2009)<br />
• Standpunt <strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong> betreffen<strong>de</strong> het <strong>voor</strong>ontwerp (1° lezing) <strong>van</strong> het Waalse besluit <strong>voor</strong> <strong>de</strong> omzetting <strong>van</strong> het Europees<br />
besluit over <strong>de</strong> procedures en <strong>de</strong> acceptatiecriteria <strong>voor</strong> stortplaatsen (Franstalige tekst) (28.05.2009)<br />
• Standpunt <strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong> betreffen<strong>de</strong> het ontwerp-besluit (2° lezing) over uitgegraven bo<strong>de</strong>m in het Waals Gewest (Franstalige<br />
tekst) (17.04.2009)<br />
• Standpunt <strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong> betreffen<strong>de</strong> het ontwerp (dossier nog niet ingediend bij Waalse regering) <strong>voor</strong> <strong>de</strong> nieuwe verbodsbepalingen<br />
op stortplaatsen (Franstalige tekst) (09.04.2009)<br />
• Twee standpunten <strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong> betreffen<strong>de</strong> het <strong>voor</strong>ontwerp (1° lezing) <strong>voor</strong> <strong>de</strong> wijziging <strong>van</strong> <strong>de</strong> Waalse lijst <strong>van</strong> afvalstoffen (<strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>finitie <strong>van</strong> biologisch afbreekbaar organisch afval) - Franstalige tekst (09.04.2009)<br />
• Standpunt <strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong> over <strong>de</strong> studie <strong>van</strong> <strong>de</strong> OWD betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> traceerbaarheid <strong>van</strong> afval (Franstalige tekst) (27.04.2009)<br />
• Standpunt <strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong> (2° lezing) betreffen<strong>de</strong> het Waalse ontwerp-besluit tot vaststelling <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>voor</strong>waar<strong>de</strong>n <strong>voor</strong> het gebruik<br />
<strong>van</strong> compost en digestaat (Franstalige tekst) (11.05.2009)<br />
• Standpunt <strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong> (3° lezing ) betreffen<strong>de</strong> het Waalse ontwerp <strong>van</strong> <strong>de</strong> sectorale <strong>voor</strong>waar<strong>de</strong>n <strong>voor</strong> composteerinstallaties<br />
(Franstalige tekst) (18.05.2009)<br />
• Standpunt <strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong> en FERAB betreffen<strong>de</strong> het Waalse ontwerp <strong>van</strong> <strong>de</strong> sectorale <strong>voor</strong>waar<strong>de</strong>n <strong>voor</strong> composteerinstallaties<br />
(Franstalige tekst) (10.03.2009)<br />
• Standpunt Bioplastics (05.02.2009)<br />
• <strong>FEBEM</strong> MEMORANDUM <strong>voor</strong> <strong>de</strong> gewestregeringen 2009-2014 (27.02.2009)<br />
Fe<strong>de</strong>ratie <strong>van</strong> <strong>Bedrijven</strong> <strong>voor</strong> <strong>Milieubeheer</strong> vzw<br />
Paviljoenstraat 9 - 1030 Brussel<br />
Tel. 02 757 91 70 - Fax 02 757 91 12<br />
info@febem-fege.be - www.febem-fege.be<br />
Bezoek onze website<br />
www.febem-fege.be
K W A L I T E I T O P W E G<br />
E N R O U T E P O U R L A Q U A L I T E<br />
hoogkwalitatieve machines<br />
bedrijfszekerheid<br />
service 24/24 u.<br />
wisselstukkenbeheer<br />
on<strong>de</strong>rhoud<br />
klantvrien<strong>de</strong>lijkheid<br />
Geen loze woor<strong>de</strong>n<br />
maar bij ons een<br />
dagdagelijkse opdracht.<br />
www.schmidt-belgium.be<br />
machines <strong>de</strong> haut qualité<br />
fi abilité<br />
service 24/24h.<br />
gestion <strong>de</strong> pièces <strong>de</strong> rechange<br />
entretien<br />
acceuil clientèle<br />
Ne sont pas<br />
<strong>de</strong>s vaines paroles mais<br />
notre mission journalière.<br />
www.schmidt-belgique.be<br />
SCHMIDT BELGIUM Boomsesteenweg 74 - B 2630 Aartselaar Tel.: +32(0)3 458 15 85 Fax: +32(0)3 458 18 25 e-mail: info@schmidt-belgium.be<br />
SCHMIDT BELGIQUE Route <strong>de</strong> Wavre 110 - B 4280 Hannut Tel.: +32(0)19 65 76 32 Fax: +32(0)19 65 76 33 e-mail: info@schmidt-belgique.be<br />
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 45
<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />
46