12.10.2013 Views

Bekijk de PDF - FEBEM - Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer

Bekijk de PDF - FEBEM - Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer

Bekijk de PDF - FEBEM - Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>FEBEM</strong> focus<br />

B E D R I J V I G I N M I L I E U Z O R G<br />

Nr. 17 - Maart 2010<br />

Op naar een materialenbeleid<br />

• <strong>FEBEM</strong> in het Parlement<br />

• Bedrijfsbran<strong>de</strong>n<br />

• Een kijk op het bo<strong>de</strong>mcongres<br />

• BBT hernieuwbare brandstoffen


<strong>FEBEM</strong> focus<br />

B E D R I J V I G I N M I L I E U Z O R G<br />

maart 2010<br />

inhoud<br />

• <strong>FEBEM</strong> geeft prioriteiten afvalbeleid mee<br />

• <strong>FEBEM</strong> zet visie over recyclage versus<br />

verbranding uiteen tij<strong>de</strong>ns hoorzitting Vlaams<br />

Parlement<br />

• End-of-Waste: Een utopie of een echte<br />

mentaliteitsveran<strong>de</strong>ring?<br />

• Afval kan <strong>de</strong> wereld red<strong>de</strong>n!<br />

• Familiale milieubedrijven mikken op flexibiliteit<br />

• Bo<strong>de</strong>mcongres: ‘Naar een dynamisch en<br />

duurzaam bo<strong>de</strong>mbeleid’<br />

• Minister Schauvliege bezoekt afval- en<br />

grondreinigingssector<br />

• Bedrijfsbran<strong>de</strong>n: Voorkomen is beter dan<br />

blussen<br />

• Lid in <strong>de</strong> kijker: Recoval valoriseert slakken uit<br />

productie roestvrij staal<br />

• 0phaling en verwerking <strong>van</strong> huishou<strong>de</strong>lijke<br />

afvalstromen in het Vlaamse Gewest tussen<br />

2000 en 2008<br />

• Wallonië werkt aan een nieuw afvalplan<br />

Tijd om knopen door te hakken: wat is<br />

huishou<strong>de</strong>lijk en wat is industrieel afval?<br />

• Marktanalyse <strong>van</strong> <strong>de</strong> ophaling <strong>van</strong> huishou<strong>de</strong>lijk<br />

afval in het Waalse Gewest en een vergelijking<br />

met Vlaan<strong>de</strong>ren<br />

• Best Beschikbare Technieken (BBT) <strong>voor</strong> het<br />

verbran<strong>de</strong>n <strong>van</strong> hernieuwbare brandstoffen<br />

• <strong>FEBEM</strong> en Qurius een partnership waar<br />

kwaliteitsvolle dienstverlening centraal staat<br />

• EU-subsidiewijzer Uw sleutel naar Europese<br />

subsidies<br />

• Het recycleren <strong>van</strong> inert afval blijft een grote<br />

uitdaging in Wallonië<br />

• <strong>FEBEM</strong> - Werkgroep: Bouw- en Sloopafval<br />

De dynamiek <strong>van</strong> een afvalstroom<br />

• Europese Commissie ziet toe op publieke<br />

afvalcontracten<br />

• Selectief ingezameld<br />

• Le<strong>de</strong>nlijst<br />

• Deontologische Co<strong>de</strong><br />

<strong>FEBEM</strong> Focus is het periodieke le<strong>de</strong>nblad <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

Fe<strong>de</strong>ratie <strong>van</strong> <strong>Bedrijven</strong> <strong>voor</strong> <strong>Milieubeheer</strong>.<br />

Adres: <strong>FEBEM</strong> - Fe<strong>de</strong>ratie <strong>van</strong> <strong>Bedrijven</strong> <strong>voor</strong><br />

<strong>Milieubeheer</strong><br />

Paviljoenstraat 9 - 1030 Brussel<br />

Tel. 02 757 91 70 - Fax 02 757 91 12<br />

E-mail info@febem-fege.be<br />

Website www.febem-fege.be<br />

Redactie: Werner Annaert, Anita Cosaert, Cédric<br />

Slegers, Baudouin Ska en Mireille Verboven.<br />

Realisatie: 2Mpact (www.2mpact.be)<br />

V.U. Werner Annaert<br />

U kan u op <strong>de</strong> Focus abonneren via onze website<br />

www.febem-fege.be.<br />

Edition française sur <strong>de</strong>man<strong>de</strong>.<br />

Deze <strong>FEBEM</strong> Focus wordt gedrukt op 100 %<br />

gerecycleerd en chloorvrij papier.<br />

2<br />

5<br />

6<br />

9<br />

10<br />

12<br />

15<br />

16<br />

19<br />

20<br />

25<br />

26<br />

28<br />

31<br />

32<br />

33<br />

35<br />

39<br />

40<br />

41<br />

43<br />

Keuzes maken<br />

Naast <strong>de</strong> vele na<strong>de</strong>len en ongemakken heeft een<br />

globale crisis het <strong>voor</strong><strong>de</strong>el dat er nagedacht wordt<br />

over hoe men werkt, zich organiseert, waarin men<br />

investeert… Het komt er dan op neer om keuzes<br />

te maken. En kiezen betekent ook altijd verliezen.<br />

Daarom is het zo belangrijk om bij <strong>de</strong> keuzes<br />

rekening te hou<strong>de</strong>n met <strong>de</strong> toekomst. Keuzes<br />

die interen op <strong>de</strong> kwaliteit <strong>van</strong> een organisatie of die er<strong>voor</strong> zorgen dat<br />

<strong>de</strong> toekomst wordt gehypothekeerd zijn te vermij<strong>de</strong>n. Onze sector doet<br />

er dan ook goed aan te blijven investeren in kwaliteit en in <strong>de</strong> toekomst.<br />

Maar we verwachten dit ook <strong>van</strong> <strong>de</strong> beleidsverantwoor<strong>de</strong>lijken. Zij dienen<br />

te blijven investeren in die economische sectoren die een toekomst bie<strong>de</strong>n<br />

<strong>voor</strong> dit land. De sector <strong>van</strong> milieubedrijven is er zo een. En toch, <strong>de</strong><br />

overheidsinvesteringen in bo<strong>de</strong>msaneringen blijven beperkt en gaan er zelfs<br />

op achteruit. De afvalbedrijven, die meer en meer concurrentie krijgen<br />

uit het buitenland, zien met le<strong>de</strong> ogen toe hoe onze eigen overheid weinig<br />

doet <strong>voor</strong> het wegwerken <strong>van</strong> concurrentiena<strong>de</strong>len waarmee onze bedrijven<br />

geconfronteerd wor<strong>de</strong>n. Onze sector vraagt geen specifieke subsidies<br />

maar wel een on<strong>de</strong>rsteunend beleid <strong>van</strong> <strong>de</strong> overheid waarbij onze bedrijven<br />

in<strong>de</strong>rdaad een <strong>van</strong> <strong>de</strong> speerpuntsectoren kunnen wor<strong>de</strong>n.<br />

Er zijn echter positieve signalen waarneembaar. Meer en meer krijgt<br />

<strong>FEBEM</strong> binnen het politieke milieu positieve feedback en merken we<br />

politieke initiatieven om in dit land meer dan ooit <strong>de</strong> afvalberg als een<br />

grondstofopportuniteit te zien. Maximale materiaal- en energierecuperatie<br />

zou<strong>de</strong>n het gevolg moeten zijn. De vele wetgeven<strong>de</strong> initiatieven die op<br />

stapel staan, zoals een nieuw Vlaams afval<strong>de</strong>creet en een nieuw Waals<br />

afvalplan, zijn dan ook opportuniteiten om te komen tot een duurzaam<br />

materialenbeheer en een kringloopeconomie. De komen<strong>de</strong> maan<strong>de</strong>n<br />

kunnen we in dit land dan ook een nieuw beleid uitstippelen waar we 10<br />

jaar <strong>de</strong> vruchten kunnen <strong>van</strong> plukken. <strong>FEBEM</strong> neemt die handschoen alvast<br />

op. De fe<strong>de</strong>ratie is hét aanspreekpunt <strong>voor</strong> momenteel al meer dan 220<br />

privaatrechtelijke milieubedrijven, en het le<strong>de</strong>naantal groeit nog maan<strong>de</strong>lijks.<br />

In <strong>de</strong>ze <strong>FEBEM</strong>-FOCUS wijst <strong>de</strong> fe<strong>de</strong>ratie <strong>de</strong> weg. We geven <strong>de</strong> prioriteiten<br />

weer die wij zien in het beleid en wijzen ook op <strong>de</strong> CO2-besparingen die onze<br />

afvalbedrijven al verwezenlijken. Tij<strong>de</strong>ns het Waalse afvalcongres hebben<br />

we <strong>de</strong>ze standpunten ook ver<strong>de</strong>r in <strong>de</strong> kijker geplaatst. Ver<strong>de</strong>r zetten we<br />

<strong>de</strong> focus op enkele kleinere bedrijven en enkele <strong>FEBEM</strong>-initiatieven zoals<br />

<strong>de</strong> infoavond inzake bedrijfsbran<strong>de</strong>n. Ook een analyse over <strong>de</strong> inzameling<br />

<strong>van</strong> huishou<strong>de</strong>lijk afval in Vlaan<strong>de</strong>ren en Wallonië is opgenomen net als een<br />

synthese <strong>van</strong> <strong>de</strong> studie inzake <strong>de</strong> best beschikbare technieken <strong>voor</strong> het<br />

verbran<strong>de</strong>n <strong>van</strong> hernieuwbare brandstoffen.<br />

Veel leesplezier<br />

Werner Annaert<br />

Algemeen directeur <strong>FEBEM</strong><br />

<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 1


<strong>FEBEM</strong> geeft prioriteiten<br />

afvalbeleid mee<br />

Werner Annaert, Algemeen Directeur <strong>FEBEM</strong><br />

Het Vlaamse afvallandschap is <strong>de</strong><br />

<strong>voor</strong>bije <strong>de</strong>cennia aanzienlijk gewijzigd. In die<br />

perio<strong>de</strong> is er met betrekking tot het<br />

beheer <strong>van</strong> afvalstoffen een belangrijke<br />

kentering gekomen. Voorkoming, herge-<br />

bruik, recyclage, nuttige toepassing en ver-<br />

branding met energierecuperatie hebben<br />

hun intre<strong>de</strong> gedaan waarbij er steeds een<br />

verwerkingshiërarchie gehanteerd werd die<br />

gebaseerd was op <strong>de</strong> lad<strong>de</strong>r <strong>van</strong> Lansink.<br />

Dit is in belangrijke mate <strong>de</strong> verdienste <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> Vlaamse overheid en in casu OVAM die<br />

<strong>de</strong> nodige maatregelen heeft genomen om<br />

<strong>de</strong>ze positieve evolutie te realiseren.<br />

Het storten <strong>van</strong> afvalstoffen is geëvolueerd naar een<br />

technologisch volwaardige techniek <strong>voor</strong> het verwij<strong>de</strong>ren<br />

<strong>van</strong> afvalstoffen. Stortplaatsen zijn hierbij steeds meer een<br />

<strong>van</strong>gnetfunctie gaan vervullen <strong>voor</strong> afvalstoffen waar<strong>voor</strong> geen<br />

an<strong>de</strong>re verwij<strong>de</strong>ringstechniek ter beschikking was. Vlaan<strong>de</strong>ren<br />

heeft zich hiermee gealligneerd met <strong>de</strong> evolutie op Europees<br />

vlak en speelt hier zelfs een <strong>voor</strong>trekkersrol.<br />

Ook <strong>de</strong> installaties die afvalstoffen omzetten in energie<br />

scoren goed op Europees niveau en beschikken over <strong>de</strong><br />

performantste technieken <strong>voor</strong> het zuiveren <strong>van</strong> <strong>de</strong> rookgassen.<br />

“ Het storten <strong>van</strong> afvalstoffen is<br />

geëvolueerd naar een technologisch<br />

volwaardige techniek. “<br />

Daarnaast tekent zich een evolutie af waarbij afvalstoffen die in<br />

Vlaan<strong>de</strong>ren geproduceerd wor<strong>de</strong>n, niet langer meer uitsluitend<br />

in Vlaan<strong>de</strong>ren verwerkt wor<strong>de</strong>n. Met het in voege tre<strong>de</strong>n <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> nieuwe Europese ka<strong>de</strong>rrichtlijn afvalstoffen in <strong>de</strong> diverse<br />

lidstaten <strong>van</strong>af <strong>de</strong>cember 2010, zal <strong>de</strong>ze evolutie zich nog


ver<strong>de</strong>r doorzetten. Dit betekent dat Vlaan<strong>de</strong>ren veel min<strong>de</strong>r<br />

dan <strong>voor</strong>heen in <strong>de</strong> mogelijkheid zal zijn om afvalstromen<br />

te sturen. Nochtans heeft Vlaan<strong>de</strong>ren <strong>de</strong> <strong>voor</strong>bije jaren een<br />

expertise opgebouwd inzake behan<strong>de</strong>ling/verwerking <strong>van</strong><br />

afvalstoffen die niet mag verloren gaan . Met het openen<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> grenzen <strong>voor</strong> bedrijfsafval wordt <strong>de</strong> Vlaamse<br />

verwerkingssector geconfronteerd met een Europese markt.<br />

Dit heeft een enorme impact op <strong>de</strong> visie die overheid en privé<br />

moeten hebben op <strong>de</strong> verwerkingsmarkt. Gedaan met <strong>de</strong><br />

lokale sturing tussen verschillen<strong>de</strong> verwerkingsinstallaties.<br />

Het verwerken <strong>van</strong> bedrijfsafval is een Europese industriële<br />

activiteit gewor<strong>de</strong>n zoals an<strong>de</strong>re activiteiten. Wil Vlaan<strong>de</strong>ren<br />

<strong>de</strong>ze activiteit behou<strong>de</strong>n dan moet het inzien dat <strong>de</strong> installaties<br />

zorgen <strong>voor</strong> tewerkstelling, toegevoeg<strong>de</strong> waar<strong>de</strong>, innovatie,<br />

<strong>de</strong> productie <strong>van</strong> Groene Stroom, edg… Wil Vlaan<strong>de</strong>ren <strong>de</strong>ze<br />

activiteiten in eigen regio vrijwaren en een blijven<strong>de</strong> controle<br />

uitoefenen op <strong>de</strong> wijze <strong>van</strong> verwerking dan zal het op zijn minst<br />

<strong>de</strong> eigen installaties het leven niet moeilijker mogen maken dat<br />

<strong>de</strong> buitenlandse “concullega’s”.<br />

1.1. Voor recyclagebedrijven<br />

Gezien <strong>de</strong> onvolledige invulling <strong>van</strong> <strong>de</strong> Vlaamse<br />

verbrandingscapaciteit, kan er een prijsdruk op <strong>de</strong><br />

recyclagesector komen. Hierdoor kan <strong>de</strong> leefbaarheid <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

bestaan<strong>de</strong> installaties moeilijker wor<strong>de</strong>n en nieuwe projecten<br />

eventueel niet gerealiseerd.<br />

We moeten er<strong>voor</strong> zorgen dat Vlaan<strong>de</strong>ren geen kansen mist<br />

inzake cradle tot cradle–toepassingen. De beleidsnota<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> Vlaamse minister <strong>voor</strong> Leefmilieu en Natuur wil ook<br />

ver<strong>de</strong>r inzetten op materiaalrecyclage en <strong>de</strong> cradle-to-cradlegedachte.<br />

Ook <strong>voor</strong> recyclagebedrijven groeit dus <strong>de</strong> nood aan een plan<br />

waarbij materiaalrecyclage en <strong>de</strong> cradle-to-cradle-gedachte<br />

voldoen<strong>de</strong> in balans wor<strong>de</strong>n gebracht met <strong>de</strong> huidige<br />

moeilijkhe<strong>de</strong>n op <strong>de</strong> verbrandingsmarkt.<br />

1.2. Voor waste-to-energy<br />

De hoeveelheid afvalstoffen die wordt aangebo<strong>de</strong>n <strong>voor</strong><br />

eindverwerking neemt af, <strong>de</strong> Vlaamse verbrandingscapaciteit<br />

neemt toe en hierdoor wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> stortverbo<strong>de</strong>n <strong>voor</strong><br />

huishou<strong>de</strong>lijk en vergelijkbaar afval vollediger uitgevoerd.<br />

“ Ook <strong>voor</strong> <strong>de</strong> waste-to-energysector is<br />

er een dui<strong>de</strong>lijke nood gegroeid aan een<br />

globaal plan. “<br />

Het is ook moeilijker om <strong>de</strong> beschikbare verbrandingscapaciteit<br />

in Vlaan<strong>de</strong>ren volledig in te vullen, omwille <strong>van</strong> <strong>de</strong> sterke<br />

evolutie dat steeds grotere hoeveelhe<strong>de</strong>n brandbaar afval die<br />

in Vlaan<strong>de</strong>ren geproduceerd wor<strong>de</strong>n, uitgevoerd wor<strong>de</strong>n naar<br />

het buitenland en/of naar an<strong>de</strong>re gewesten.<br />

Ook <strong>van</strong>daag wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n in Vlaan<strong>de</strong>ren om afval<br />

om te zetten in energie niet optimaal benut. Hierdoor mist<br />

Vlaan<strong>de</strong>ren kansen op vlak <strong>van</strong> hernieuwbare energieproductie,<br />

net terwijl <strong>de</strong> beleidsnota <strong>van</strong> <strong>de</strong> Vlaamse minister <strong>voor</strong><br />

Leefmilieu en Natuur ver<strong>de</strong>r wil inzetten op het ver<strong>de</strong>r<br />

optimaliseren <strong>van</strong> <strong>de</strong> energieterugwinning uit afval én op een<br />

verhoging <strong>van</strong> <strong>de</strong> productie aan groene stroom en warmte.<br />

Ook <strong>voor</strong> <strong>de</strong> waste-to-energysector is er een dui<strong>de</strong>lijke nood<br />

gegroeid aan een globaal plan waarbij er rekening wordt<br />

gehou<strong>de</strong>n met o.a. volgen<strong>de</strong> facetten:<br />

• Verdwijnen <strong>van</strong> <strong>de</strong> vigeren<strong>de</strong> sturingsmogelijkhe<strong>de</strong>n in een<br />

Europese markt<br />

• Optimaal inzetten op een hogere graad <strong>van</strong> energierecuperatie<br />

(groene stroom en warmte)<br />

• Optimaal kansen geven aan <strong>de</strong> Vlaamse<br />

verbrandingsinstallaties<br />

1.3. Voor <strong>de</strong> stortplaatsen<br />

De stortverbo<strong>de</strong>n <strong>voor</strong> huishou<strong>de</strong>lijk en vergelijkbaar afval<br />

wor<strong>de</strong>n steeds meer uitgevoerd. Dit bewijst het succes <strong>van</strong><br />

het Vlaamse afvalbeleid dat storten als laatste mogelijkheid<br />

ziet. Door <strong>de</strong>ze evolutie komt wel <strong>de</strong> op<strong>van</strong>g-stortcapaciteit<br />

bij tij<strong>de</strong>lijk ontbreken<strong>de</strong>n verbrandingsmogelijkhe<strong>de</strong>n<br />

(‘<strong>van</strong>gnetfunctie’) in gedrang.<br />

We stellen vast dat <strong>de</strong> beleidsnota <strong>van</strong> <strong>de</strong> Vlaamse minister<br />

<strong>voor</strong> Leefmilieu en Natuur aangeeft dat <strong>de</strong> stortverbo<strong>de</strong>n<br />

in hun huidige vorm mogelijk zullen uitgebreid wor<strong>de</strong>n <strong>van</strong><br />

huishou<strong>de</strong>lijk en daarmee vergelijkbaar bedrijfsafval naar alle<br />

afvalstoffen, waardoor <strong>de</strong> net geschetste evolutie een realiteit<br />

kan wor<strong>de</strong>n <strong>voor</strong> alle stortplaatsen <strong>voor</strong> bedrijfsafval.<br />

We zien an<strong>de</strong>rszijds in <strong>de</strong> beleidsnota <strong>van</strong> <strong>de</strong> Vlaamse minister<br />

<strong>voor</strong> Leefmilieu en Natuur dat <strong>de</strong> exploitatie <strong>van</strong> een beperkt<br />

aantal stortplaatsen noodzakelijk blijft als <strong>van</strong>gnet <strong>voor</strong> het<br />

storten <strong>van</strong> niet-brandbaar afval waar<strong>voor</strong> geen recyclage<br />

mogelijk is én <strong>voor</strong> calamiteiten <strong>van</strong> brandbaar afval.<br />

Omwille <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze re<strong>de</strong>nen is er een dui<strong>de</strong>lijke nood gegroeid<br />

aan een een globaal plan <strong>voor</strong> <strong>de</strong> Vlaams stortplaatsen waarbij<br />

<strong>de</strong> genoem<strong>de</strong> doelstellingen wor<strong>de</strong>n geïntegreerd:<br />

• Blijvend streven naar vermin<strong>de</strong>r<strong>de</strong> milieu-impact<br />

• Aanvaar<strong>de</strong>n <strong>van</strong> het belang <strong>van</strong> een beperkt aantal<br />

stortplaatsen als <strong>van</strong>gnet<br />

• Technologische en economische leefbaarheid <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze<br />

stortplaatsen<br />

Om <strong>de</strong>ze veelvoud aan re<strong>de</strong>nen is het <strong>van</strong> groot belang dat<br />

een strategie wordt uitgewerkt <strong>voor</strong> <strong>de</strong> consolidatie <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

Vlaamse knowhow en <strong>de</strong> Vlaamse tewerkstelling in <strong>de</strong>ze sector.<br />

Hierbij is het belangrijk om <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> verwerkingswijzen<br />

niet als concurreren<strong>de</strong> sectoren maar wel als complementaire<br />

activiteiten te beschouwen.<br />

<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 3


<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />

4<br />

<strong>FEBEM</strong> zet visie over recyclage versus<br />

verbranding uiteen tij<strong>de</strong>ns hoorzitting<br />

Vlaams Parlement<br />

Werner Annaert, Algemeen Directeur <strong>FEBEM</strong><br />

Tij<strong>de</strong>ns een druk bijgewoon<strong>de</strong> hoorzitting in<br />

het Vlaams Parlement, kreeg <strong>FEBEM</strong> samen<br />

met OVAM, VVSG-INTERAFVAL en BBL <strong>de</strong><br />

gelegenheid haar visie <strong>voor</strong> te stellen over <strong>de</strong><br />

creatie <strong>van</strong> bijkomen<strong>de</strong> verwerkingscapaciteiten<br />

en recyclage. Opvallend was dat OVAM sinds<br />

20 jaar haar visie nog niet gewijzigd heeft,<br />

terwijl on<strong>de</strong>rtussen het Europese ka<strong>de</strong>r<br />

volledig geëvolueerd is en <strong>de</strong> grenzen <strong>voor</strong><br />

bedrijfsafval open staan. Dui<strong>de</strong>lijk was dat veel<br />

mensen nog onvoldoen<strong>de</strong> begrijpen (of willen<br />

begrijpen) dat Europa het Vlaamse beleid heeft<br />

ingehaald en <strong>voor</strong>bijgestoken.<br />

Werner Annaert, Algemeen Directeur <strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong> wees op<br />

<strong>de</strong> veran<strong>de</strong>r<strong>de</strong> beleidska<strong>de</strong>rs met <strong>de</strong> nieuwe Europese<br />

ka<strong>de</strong>rrichtlijn Afval. Met het openstellen <strong>van</strong> <strong>de</strong> grenzen<br />

<strong>voor</strong> bedrijfsafval verlaat het afvalbeleid <strong>de</strong> i<strong>de</strong>e <strong>van</strong> het<br />

sturen <strong>van</strong> afval naar preventie en recyclage door een krappe<br />

capaciteitsplanning <strong>voor</strong> verbran<strong>de</strong>n. Immers, het afval kan<br />

even goed buiten <strong>de</strong> grenzen wor<strong>de</strong>n verbrand. <strong>FEBEM</strong><br />

pleitte er dan ook <strong>voor</strong> om vergunningsaanvragen <strong>voor</strong>taan<br />

enkel op hun milieumerites te bekijken (energie-efficiëntie,<br />

rookgaswassing…) en ver<strong>de</strong>r het vrije on<strong>de</strong>rnemingsinitiatief<br />

aan te moedigen.<br />

<strong>FEBEM</strong> bleef lang stilstaan bij <strong>de</strong> nood aan het ver<strong>de</strong>r<br />

on<strong>de</strong>rsteunen <strong>van</strong> <strong>de</strong> afzet <strong>van</strong> gerecycleer<strong>de</strong> materialen en<br />

het sluiten <strong>van</strong> kringlopen. De milieubedrijven wor<strong>de</strong>n meer<br />

en meer leveranciers <strong>van</strong> nieuwe grondstoffen en nu is het<br />

tijd dat <strong>de</strong> overheid volop inzet op <strong>de</strong> ver<strong>de</strong>re ontwikkeling<br />

<strong>van</strong> een stimuleringsbeleid <strong>voor</strong> <strong>de</strong> afzet <strong>van</strong> gerecycleer<strong>de</strong><br />

materialen.<br />

<strong>FEBEM</strong> wees er ook op dat het niet zinvol is om private<br />

bedrijven op te zetten tegen publieke bedrijven. In <strong>de</strong> eerste<br />

plaats is er eer<strong>de</strong>r een twee<strong>de</strong>ling tussen privaatrechtelijke<br />

bedrijven en intercommunales (die bv inzake <strong>de</strong> verbranding<br />

<strong>van</strong> bedrijfsafval concurrenten zijn maar wel an<strong>de</strong>rs behan<strong>de</strong>ld<br />

wor<strong>de</strong>n op fiscaal en sociaal vlak). In <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> plaats werken<br />

publieke en private bedrijven zeer goed samen. Het is dui<strong>de</strong>lijk


dat gezien het openstellen <strong>van</strong> <strong>de</strong> grenzen <strong>voor</strong> bedrijfsafval<br />

<strong>de</strong> concurrentie tussen <strong>de</strong> verbran<strong>de</strong>rs groter wordt ongeacht<br />

<strong>de</strong> structuur die ze hebben.<br />

<strong>FEBEM</strong> was in elk geval tevre<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> presentatie <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

BLL te horen dat milieuhygiënische afvalverbranding geen<br />

probleem meer is. De milieubeweging pleitte wel nog <strong>voor</strong><br />

“ Met het openstellen <strong>van</strong> <strong>de</strong> grenzen<br />

<strong>voor</strong> bedrijfsafval verlaat het afvalbeleid<br />

<strong>de</strong> i<strong>de</strong>e <strong>van</strong> het sturen <strong>van</strong> afval naar<br />

preventie en recyclage door een krappe<br />

capaciteitsplanning <strong>voor</strong> verbran<strong>de</strong>n. “<br />

een krappe capaciteit. <strong>FEBEM</strong> kan die re<strong>de</strong>nering volgen in<br />

een gesloten markt maar zoals al gesteld, is <strong>de</strong>ze re<strong>de</strong>nering<br />

nu verou<strong>de</strong>rd. De VVSG vroeg vlakaf een moratorium op<br />

bijkomen<strong>de</strong> afvalverbrandingscapaciteit. Dui<strong>de</strong>lijk was dat<br />

<strong>de</strong>ze visie is ingegeven om <strong>de</strong> eigen verbrandingsinstallaties te<br />

beschermen. Gezien <strong>de</strong> open grenzen is dit een <strong>de</strong>structieve<br />

visie <strong>voor</strong> <strong>de</strong> Vlaamse afvalverbranding. Afvalverbranding<br />

komt uiteraard na materiaalrecyclage maar <strong>de</strong> creatie <strong>van</strong><br />

verbrandingscapaciteit zorgt in dit land ook <strong>voor</strong> extra<br />

tewerkstelling, innovatie, toegevoeg<strong>de</strong> waar<strong>de</strong>, etc… We<br />

vergeten ook wel eens dat, wil Vlaan<strong>de</strong>ren haar doelstellingen<br />

inzake Groene stroom halen, ze <strong>de</strong> energie uit afval meer dan<br />

nodig zal hebben (groene energie uit afval zorg<strong>de</strong> in 2008 al<br />

<strong>voor</strong> meer dan 30% <strong>van</strong> <strong>de</strong> totale groene stroomproductie<br />

in dit land!). Zo wordt afvalverbranding meer en meer<br />

omgevormd tot energieproductie. Gaan we dit ook aan het<br />

buitenland overlaten zoals <strong>de</strong> ontwikkeling <strong>van</strong> zonnepanelen<br />

en windmolens?<br />

De <strong>FEBEM</strong>-presentatie is op te vragen bij<br />

werner.annaert@febem-fege.be<br />

<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 5


<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />

6<br />

End-of-Waste<br />

Een utopie of een echte mentaliteitsveran<strong>de</strong>ring?<br />

Baudouin Ska, Adjunct-Directeur <strong>FEBEM</strong><br />

De discussie over « End of Waste »<br />

leert ons steeds meer <strong>de</strong> noodzaak<br />

<strong>van</strong> dui<strong>de</strong>lijke en homogene regels op<br />

Europees niveau. Zo niet dreigt <strong>de</strong><br />

chaos. Maar is die homogeniteit wel<br />

mogelijk en – <strong>voor</strong>al - is er niet eerst<br />

een mentaliteitswijziging nodig bij <strong>de</strong><br />

overhe<strong>de</strong>n ?<br />

De <strong>voor</strong>geschie<strong>de</strong>nis<br />

De Europese lidstaten moeten <strong>de</strong> nieuwe Europese<br />

Ka<strong>de</strong>rrichtlijn Afval (2008/98/EG) tegen 12 <strong>de</strong>cember 2010<br />

in nationaal recht omzetten. Eén <strong>van</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwerpen die al het<br />

meeste stof heeft doen opwaaien bij <strong>de</strong> omzettingsdicussies<br />

is het statuut <strong>van</strong> ‘ein<strong>de</strong> afvalstof’ (« end of waste »- EOW).<br />

Wanneer verliest een afvalstof haar statuut <strong>van</strong> afval en krijgt<br />

ze het statuut <strong>van</strong> product ? De Richtlijn zelf <strong>de</strong>finieert <strong>de</strong><br />

prioritaire afvalstromen die dit fameuze statuut zou<strong>de</strong>n kunnen<br />

bekomen: granulaten, papier, glas, metaal, ban<strong>de</strong>n en textiel.<br />

Artikel 6 <strong>van</strong> <strong>de</strong> richtlijn <strong>de</strong>finieert bovendien 4 criteria waaraan<br />

tegelijkertijd moet voldaan wor<strong>de</strong>n :<br />

1. <strong>de</strong> stof of het <strong>voor</strong>werp wordt gewoonlijk gebruikt <strong>voor</strong><br />

specifieke doelein<strong>de</strong>n;<br />

2. er bestaat een markt of een vraag naar een <strong>de</strong>rgelijke<br />

stof of een <strong>de</strong>rgelijk <strong>voor</strong>werp;<br />

3. <strong>de</strong> stof of het <strong>voor</strong>werp voldoet aan <strong>de</strong> technische<br />

vereisten <strong>voor</strong> <strong>de</strong> specifieke doelein<strong>de</strong>n en is conform<br />

met <strong>de</strong> wetgeving en <strong>de</strong> normen die <strong>van</strong> toepassing zijn<br />

op <strong>de</strong> producten;<br />

4. het gebruik <strong>van</strong> <strong>de</strong> stof of het <strong>voor</strong>werp zal geen<br />

algemene scha<strong>de</strong>lijke gevolgen hebben <strong>voor</strong> het milieu<br />

of <strong>voor</strong> <strong>de</strong> menselijke gezondheid.


Ook an<strong>de</strong>re afvalstromen kunnen echter het EOW-statuut<br />

krijgen. Zo komt compost meer en meer in <strong>de</strong> picture, ook al<br />

staat het niet in <strong>de</strong> prioritaire stromen.<br />

De uitvoering<br />

De Europese Commissie moet nu <strong>de</strong> criteria bepalen waaraan<br />

<strong>de</strong> stromen moeten voldoen om een product te wor<strong>de</strong>n.<br />

Hier<strong>voor</strong> hebben ze een beroep gedaan op <strong>de</strong> diensten <strong>van</strong><br />

het Joint Research Center (JRC) <strong>van</strong> Sevilla. Dit heeft in het<br />

<strong>voor</strong>jaar <strong>van</strong> 2009 een eerste rapport gepubliceerd over<br />

een algemene methodologie, waarbij schroot, granulaten<br />

en compost als testafvalstroom wer<strong>de</strong>n genomen. Na<br />

“ Het is dui<strong>de</strong>lijk dat Europa <strong>de</strong> eisen<br />

waaraan moet wor<strong>de</strong>n voldaan om EOW te<br />

wor<strong>de</strong>n hoog wil stellen. “<br />

goedkeuring <strong>van</strong> <strong>de</strong> werkmetho<strong>de</strong> door <strong>de</strong> lidstaten heeft<br />

het JRC zich geconcentreerd op <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> afvalstromen:<br />

ijzerhou<strong>de</strong>nd metaalafval, aluminium- en koperafval, papier en<br />

glas. Momenteel zijn <strong>de</strong> werkzaamhe<strong>de</strong>n <strong>voor</strong> aluminiumafval<br />

het verst gevor<strong>de</strong>rd. Deze afvalstroom mag geen gevaarlijk<br />

afval bevatten en moet vrij zijn <strong>van</strong> radioactiviteit. Het gehalte<br />

aan vreem<strong>de</strong> bestand<strong>de</strong>len moet lager zijn dan 5%, er mag<br />

geen PVC aanwezig zijn, en er mogen enkel sporen <strong>van</strong> oliën<br />

en emulsies aanwezig zijn. Ook recipiënten on<strong>de</strong>r druk (zoals<br />

spuitbussen) zijn uitgesloten. Het recyclageproces zelf moet<br />

eveneens beantwoor<strong>de</strong>n aan strikte vereisten : <strong>de</strong> afvalstromen<br />

wor<strong>de</strong>n aan <strong>de</strong> bron of tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> inzameling geschei<strong>de</strong>n en<br />

geschei<strong>de</strong>n gehou<strong>de</strong>n. Ook moeten alle tussenbewerkingen<br />

zoals snij<strong>de</strong>n, breken, granuleren, sorteren, reinigen en<br />

zuiveren op hun tijd gebeuren.<br />

Het nakomen <strong>van</strong> al <strong>de</strong>ze vereisten moet gegaran<strong>de</strong>erd<br />

wor<strong>de</strong>n door een kwaliteitssysteem dat bevestigd is door een<br />

i<strong>de</strong>ntificeerbaar extern en onafhankelijk erkend organisme. Ook<br />

<strong>de</strong> afwezigheid <strong>van</strong> radioactiviteit moet wor<strong>de</strong>n bekrachtigd<br />

door een erkend organisme.<br />

Voorlopige conclusies<br />

Het is dui<strong>de</strong>lijk dat Europa <strong>de</strong> eisen waaraan moet wor<strong>de</strong>n<br />

voldaan om EOW te wor<strong>de</strong>n, hoog wil stellen. Enkel <strong>de</strong><br />

beste afvalstromen zullen in aanmerking komen. Op zich is<br />

dat een goe<strong>de</strong> zaak <strong>voor</strong> onze sector. Er bestond immers<br />

<strong>de</strong> vrees <strong>voor</strong> een zekere banalisering, waardoor men tegen<br />

een minimum aan kosten zou kunnen ontsnappen aan <strong>de</strong><br />

“ De hoge Europese vereisten kunnen er<br />

ook <strong>voor</strong> zorgen dat er weinig tot geen<br />

verschillen tussen lidstaten zijn. “<br />

afvalwetgeving. Laten we ook niet vergeten dat het materiaal,<br />

eens dit niet langer het statuut <strong>van</strong> afvalstof heeft, zich moet<br />

schikken naar <strong>de</strong> REACH-Veror<strong>de</strong>ning. Ook dit is een rem op<br />

sommige i<strong>de</strong>eën om snel on<strong>de</strong>r het afvalstatuut uit te muizen.<br />

De hoge Europese vereisten kunnen er ook <strong>voor</strong> zorgen dat<br />

er weinig tot geen verschillen tussen lidstaten zijn. Want stel<br />

u eens <strong>de</strong> situatie <strong>voor</strong> waarbij een afvalstof niet langer een<br />

afvalstof is in één land, maar opnieuw een afvalstof wordt<br />

bij het overschrij<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> grens, met het risico om later<br />

opnieuw terug te keren naar het land <strong>van</strong> herkomst, opnieuw<br />

on<strong>de</strong>r het statuut <strong>van</strong> product…. Dit moeten we absoluut<br />

vermij<strong>de</strong>n!<br />

Eens te meer pleit onze sector <strong>voor</strong> dui<strong>de</strong>lijke en homogene<br />

regels <strong>voor</strong> heel Europa. Ze wenst een statuut dat gegaran<strong>de</strong>erd<br />

wordt door <strong>de</strong>ze veeleisen<strong>de</strong> criteria. De recyclagesector heeft<br />

tientallen jaren bestaan zon<strong>de</strong>r dit statuut <strong>van</strong> ‘ein<strong>de</strong> afvalstof’<br />

en zou op <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> manier kunnen blijven functioneren. De<br />

recyclagebedrijven die opmerkelijke inspanningen leveren,<br />

verdienen het wel om toegang te krijgen tot nieuwe markten.<br />

Dit is het perspectief dat <strong>de</strong> nieuwe richtlijn heel binnenkort*<br />

zal bie<strong>de</strong>n.<br />

* De Commissie hoopt tegen 12 <strong>de</strong>cember 2010 een Veror<strong>de</strong>ning<br />

te publiceren met <strong>de</strong> End-of-Waste criteria <strong>voor</strong> ijzer-, aluminium- en<br />

koperafval.<br />

<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 7


Met senTRAL<br />

hebt u alle info<br />

meteen<br />

bij <strong>de</strong> hand !<br />

www.senTRAL.be:<br />

dé website <strong>voor</strong><br />

veiligheid, milieu en<br />

arbeidsgeneeskun<strong>de</strong><br />

Gemaakt in samenspraak met preventieadviseurs,<br />

milieucoördinatoren en arbeidsgeneesheren uit <strong>de</strong> praktijk.<br />

senTRAL is <strong>de</strong> enige website in België met:<br />

• wetgeving<br />

• commentaar op <strong>de</strong> wetgeving<br />

• commentaar op rechtspraak<br />

• <strong>de</strong> praktische uitvoering <strong>van</strong> <strong>de</strong> wetgeving<br />

• praktische en invulbare werkdocumenten<br />

in Word en Excel formaat<br />

• <strong>de</strong> volledige NBN basisnormen<br />

• nieuws<br />

<strong>voor</strong> <strong>de</strong> drie domeinen.<br />

Kluwer • Ragheno Business Park • Motstraat 30 • 2800 Mechelen<br />

Interesse? Een <strong>de</strong>mo op maat? Bel ons op 0800 30 144


“Afval kan <strong>de</strong> wereld red<strong>de</strong>n !”<br />

Werner Annaert, Algemeen Directeur <strong>FEBEM</strong><br />

Op een moment dat <strong>de</strong> staatshoof<strong>de</strong>n en regeringslei<strong>de</strong>rs zich<br />

het hoofd breken hoe ver<strong>de</strong>r <strong>de</strong> CO 2-emissies te reduceren,<br />

lijken weinigen stil te staan bij het enorme potentieel dat <strong>de</strong><br />

afvalberg biedt. Door al dit afval te recycleren en op die manier<br />

<strong>de</strong> inzet <strong>van</strong> nieuwe grondstoffen te <strong>voor</strong>komen, sparen we<br />

vele miljoenen tonnen CO 2 uit. De Belgische afvalbedrijven<br />

zorgen nu al <strong>voor</strong> een reductie <strong>van</strong> een kleine 3 miljoen ton<br />

CO 2 en we kunnen nog meer doen.<br />

De Belgen produceren samen jaarlijks zo’n 5 miljoen ton<br />

afval. De jaarlijkse productie aan bedrijfsafval is een veelvoud<br />

groter. We beschikken over een professionele sector die al<br />

dat afval kan omvormen tot nieuwe materialen of brandstoffen.<br />

Hiermee is <strong>de</strong>ze sector een cruciale schakel in <strong>de</strong> strijd tegen<br />

<strong>de</strong> CO 2-uitstoot en <strong>de</strong> opwarming <strong>van</strong> <strong>de</strong> aar<strong>de</strong>. De sector<br />

is echter op die manier ook een enorme hulpbron <strong>voor</strong> onze<br />

strijd tegen <strong>de</strong> schaarste aan grondstoffen. Ons afval kan<br />

zon<strong>de</strong>r enige vorm <strong>van</strong> overdrijving wor<strong>de</strong>n gezien als dé<br />

grondstof <strong>van</strong> ons dichtbevolkt en geïndustrialiseer<strong>de</strong> landje.<br />

Een grondstof die we best zo optimaal mogelijk inzetten.<br />

Nu al weet <strong>de</strong> afvalsector in België een reductie <strong>van</strong> een<br />

kleine 3 miljoen ton CO 2-emissie te realiseren. In Ne<strong>de</strong>rland<br />

is dit 4 miljoen ton. Door een efficiënt afvaltransport, door<br />

<strong>de</strong> inzet <strong>van</strong> schone voertuigen, door transport over water<br />

en door mo<strong>de</strong>rne afvalenergiecentrales. Maar ook door te<br />

recycleren en er<strong>voor</strong> te zorgen dat natuurlijke grondstoffen<br />

in het milieu kunnen blijven. Recyclage <strong>van</strong> restproducten tot<br />

nieuwe grondstoffen leidt in praktisch alle gevallen tot CO 2–<br />

reductie. Hiermee pakken we <strong>de</strong> grondstoffenschaarste én<br />

het CO 2-probeem aan.<br />

“ Nu al weet <strong>de</strong> afvalsector in België een<br />

reductie <strong>van</strong> een kleine 3 miljoen ton CO2 -<br />

emissie te realiseren. “<br />

We vragen dan ook volop in te zetten op een Europese en<br />

internationale recyclage-economie. Het concept <strong>van</strong> Cradle<br />

to Cradle is on<strong>de</strong>rtussen genoegzaam gekend. Vanaf het<br />

ontstaan <strong>van</strong> een product wordt rekening gehou<strong>de</strong>n met<br />

een latere eenvoudige recyclage. De overhe<strong>de</strong>n dienen dan<br />

ook ver<strong>de</strong>r initiatieven te ontwikkelen om producten te laten<br />

maken die volledig kunnen wor<strong>de</strong>n gerecycleerd. Enkel op<br />

die manier ontstaat er een gesloten kringloop. De Belgische<br />

afvalbedrijven kunnen hun knowhow daar<strong>voor</strong> ter beschikking<br />

stellen want zij weten perfect waarop te letten <strong>voor</strong> een latere<br />

vlotte en integrale recyclage.<br />

<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 9


Familiale milieubedrijven<br />

mikken op flexibiliteit<br />

Werner Annaert, Algemeen Directeur <strong>FEBEM</strong><br />

De Belgische sector <strong>van</strong> milieubedrijven ken-<br />

merkt zich door <strong>de</strong> aanwezigheid <strong>van</strong> enkele<br />

grote spelers naast een hele rist aan mid<strong>de</strong>l-<br />

grote en kleinere bedrijven. Bij <strong>de</strong>ze KMO’s<br />

treffen we een hele reeks familiale on<strong>de</strong>rnemin-<br />

gen aan. Wij leg<strong>de</strong>n ons oor te luister bij hen<br />

en vroegen hen wat hen drijft en hoe zij <strong>de</strong> toe-<br />

komst zien. We kozen langs elke kant <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

taalgrens een bedrijf: het Vlaamse CONELSO<br />

en het Waalse COGETRINA.<br />

Bij COGETRINA in Doornik wer<strong>de</strong>n we ont<strong>van</strong>gen door<br />

eigenaar Philippe Dufour (zie foto). De groep Dufour heeft<br />

heel wat activiteiten (o.a. zijn ze marktlei<strong>de</strong>r in het plaatsen<br />

<strong>van</strong> windmolens) maar zij hebben ook een actieve afvaldivisie<br />

“Cogetrina”. Dit bedrijf werd gesticht in 1959 en houdt zich<br />

bezig met transport, ophaling en sortering <strong>van</strong> gevaarlijk en<br />

niet-gevaarlijk afval. Zij werken met containers <strong>van</strong> 240 tot<br />

5000 liter en <strong>van</strong> 10m³ tot 40m³. Het bedrijf probeert zo<br />

flexibel mogelijk te werken en ziet <strong>de</strong> snelheid <strong>van</strong> actie als een<br />

“ Voor Philippe Dufour is het ook belangrijk<br />

om persoonlijke relaties te hebben met<br />

het personeel en <strong>de</strong> klanten. “<br />

mid<strong>de</strong>l om <strong>de</strong> concurrentie met grotere bedrijven aan te gaan.<br />

Voor Philippe Dufour is het ook belangrijk om persoonlijke<br />

relaties te hebben met het personeel en <strong>de</strong> klanten. Op <strong>de</strong><br />

vraag of hun bedrijf niet enkele belangrijke na<strong>de</strong>len heeft<br />

tegenover <strong>de</strong> grotere bedrijven, antwoordt hij realistisch.<br />

“Het is dui<strong>de</strong>lijk dat wij zowel wat personeel als techniek<br />

betreft onze beperkingen hebben. Hierdoor moeten we ons<br />

werkingsveld beperken. Wij kunnen ook niet meedingen <strong>voor</strong><br />

nationale contracten.”


Philippe Dufour is positief als we het over <strong>de</strong> toekomst hebben.<br />

Hij gaat er <strong>van</strong> uit dat <strong>de</strong> grote bedrijven ver<strong>de</strong>r overnames<br />

zullen doen maar ziet toch een blijven<strong>de</strong> plaats <strong>voor</strong> <strong>de</strong> KMO’s<br />

in <strong>de</strong> sector. Er zullen er verdwijnen maar ook bijkomen. Voor<br />

zijn eigen bedrijf wil hij werk maken <strong>van</strong> nog meer interne<br />

synergieën en nieuwe activiteiten ontwikkelen.<br />

Hij vraagt aan <strong>FEBEM</strong> om zeker ver<strong>de</strong>r te werken zoals <strong>de</strong><br />

fe<strong>de</strong>ratie nu bezig is. Hij is zeer tevre<strong>de</strong>n over <strong>de</strong> informatie<br />

die hij krijgt en het werk dat <strong>de</strong> fe<strong>de</strong>ratie doet ter bescherming<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> milieubedrijven.<br />

De volgen<strong>de</strong> halte maakten we bij CONELSO in het Antwerpse<br />

Reet. Bedrijfslei<strong>de</strong>r en eigenaar Jan De Vocht is een actief lid<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>FEBEM</strong>-werkgroep Bouw- en sloopafval.<br />

Jan: « BVBA Containers De Vocht is een familiale vennootschap<br />

die geëvolueerd is <strong>van</strong> brandstoffenhan<strong>de</strong>l (mijn overgrootva<strong>de</strong>r<br />

is rond 1890 gestart als kolenboer) en transportbedrijf naar<br />

containerdienst en afvalbewerker. Met onze containers halen<br />

wij al dan niet gemengd bouwafval, grof huisvuil, tuinafval,<br />

verpakkingsafval en bedrijfsafval op. Zowel bedrijven als<br />

particulieren maken gebruik <strong>van</strong> onze diensten. Vooral in <strong>de</strong><br />

veeleisen<strong>de</strong> en met tijdsdruk presteren<strong>de</strong> aannemerswereld<br />

<strong>van</strong> nieuwbouw en renovatie kennen wij dankzij onze flexibiliteit<br />

en persoonlijk contact een aanzienlijk klantenbestand. Via onze<br />

NV Conelso sorteren wij het afval met een mo<strong>de</strong>rne installatie<br />

om zodoen<strong>de</strong> een optimaal hergebruik en doorgedreven<br />

recyclage te bekomen. 50 % <strong>van</strong> het te sorteren afval <strong>van</strong><br />

NV Conelso wordt via Containers De Vocht aangeleverd. De<br />

overige 50 % wordt door an<strong>de</strong>re afvalophalers of door <strong>de</strong><br />

afval<strong>voor</strong>tbrenger zelf aangeleverd.”<br />

De afvalsector staat gekend als een har<strong>de</strong> sector met veel<br />

concurrentie. Kleinere bedrijven moeten daarbij ook <strong>de</strong><br />

concurrentie aangaan met grote internationale bedrijven. Hoe<br />

slaagt CONELSO hierin, was onze vraag.<br />

Jan De Vocht is daarin dui<strong>de</strong>lijk: “Kleine bedrijven kunnen<br />

“ Hierdoor komen wij naar buiten als één<br />

(h)echt team waar personeelsverloop zo<br />

goed als onbestaan<strong>de</strong> is. “<br />

Jan De Vocht<br />

overleven als ze erin slagen om dankzij hun flexibiliteit een<br />

vlottere en betere service te garan<strong>de</strong>ren dan <strong>de</strong> concurrentie.<br />

Daar moet je dagelijks aan werken en dit vormt dé sleutel tot<br />

ons succes. Grote bedrijven hebben veel meer kennis <strong>van</strong> bv.<br />

afvoermarkten en eindverwerking maar zij hebben ook veel<br />

kennis <strong>van</strong> allerlei wetgevingen in huis. Met hun veel grotere<br />

volumes kunnen zij ook scherpere <strong>voor</strong>waar<strong>de</strong>n bedingen bij<br />

<strong>de</strong> eindverwerking. De investeringen in <strong>de</strong> eindverwerking zijn<br />

zo groot dat dit <strong>voor</strong> een kleiner bedrijf als het onze onmogelijk<br />

is.<br />

Heeft een familiaal bedrijf zoals CONELSO dan nog wel een<br />

toekomst? Daar moet Jan geen secon<strong>de</strong> aan twijfelen: “Zeker<br />

en vast”, luidt het. “Er zal zeker plaats blijven <strong>voor</strong> <strong>de</strong> kleine<br />

spelers. Hun duur<strong>de</strong>re eindverwerking kunnen ze compenseren<br />

met hun lagere vaste kosten om zodoen<strong>de</strong> dankzij hun directe<br />

relatie met <strong>de</strong> klant en hun efficiënte service “onmisbaar” te<br />

zijn <strong>voor</strong> een bepaald <strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> markt.” Maar Jan heeft wel<br />

vragen naar <strong>de</strong> politiek en het beleid toe. “Administratieve<br />

vereenvoudiging a.u.b.! Waarom maakt men sommige<br />

procedures toch zo ingewikkeld? Bv bij subsidieregelingen,<br />

opleidingscheques, accijnzen,.... Men moet inschrijven of<br />

betalen aan het volle tarief om dan via een reeks administraties<br />

iets terug te krijgen of min<strong>de</strong>r te moeten betalen. Graag ook<br />

een eenmaking <strong>van</strong> <strong>de</strong> plaatsings<strong>voor</strong>waar<strong>de</strong>n <strong>van</strong> containers<br />

op <strong>de</strong> openbare weg die nu verschillend zijn per gemeente.<br />

Soms wordt er een “overlastbelasting” gevraagd <strong>van</strong> 15 euro<br />

per dag! Dit is niet echt een aanmoediging tot renovatie <strong>van</strong><br />

gebouwen.”<br />

Jan meent dat het lidmaatschap bij <strong>FEBEM</strong> <strong>voor</strong>al als<br />

informatiebron over alle mogelijke wetgeving en reglementen<br />

een must is. Als kleine speler kunnen wij er tevens een<br />

interessant netwerk <strong>van</strong> contacten opbouwen. De fe<strong>de</strong>ratie<br />

zorgt ook <strong>voor</strong> een goe<strong>de</strong> relatie tussen kleine en grote<br />

bedrijven. Bei<strong>de</strong>n leren zo <strong>van</strong> elkaar waardoor het algemene<br />

niveau in <strong>de</strong> sector stijgt.<br />

Jan De Vocht weet ook dui<strong>de</strong>lijk dat een goed dagelijks contact<br />

met alle me<strong>de</strong>werkers cruciaal is. “Hierdoor komen wij naar<br />

buiten als één (h)echt team waar personeelsverloop zo goed<br />

als onbestaan<strong>de</strong> is.”<br />

<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 11


Bo<strong>de</strong>mcongres:<br />

‘Naar een dynamisch en duurzaam bo<strong>de</strong>mbeleid’<br />

Mireille Verboven, Adviseur <strong>FEBEM</strong><br />

Eind 2009 organiseer<strong>de</strong> <strong>FEBEM</strong> het 2<strong>de</strong><br />

Vlaams Bo<strong>de</strong>mcongres samen met OVB*,<br />

VEB* en VCB*, in samenwerking met<br />

OVAM in Technopolis Mechelen.<br />

* OVB: On<strong>de</strong>rnemersvereniging Bo<strong>de</strong>msaneer<strong>de</strong>rs<br />

VEB: Vereniging <strong>van</strong> erken<strong>de</strong> Bo<strong>de</strong>msanerings<strong>de</strong>skundigen<br />

VCB: Vlaamse Confe<strong>de</strong>ratie Bouw<br />

Met meer dan 150 aanwezigen was <strong>de</strong> hele sector <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

bo<strong>de</strong>msanering en grondreiniging vertegenwoordigd. Van<br />

geslaag<strong>de</strong> netwerking gesproken!<br />

Tij<strong>de</strong>ns zijn inlei<strong>de</strong>n<strong>de</strong> toespraak sloeg Geert I<strong>de</strong> (OVB) <strong>de</strong><br />

nagel op <strong>de</strong> kop: bo<strong>de</strong>m is een te beschermen goed! De<br />

bedrijven die hierbij dagdagelijks betrokken zijn, hebben nood<br />

aan een (groeien<strong>de</strong>) thuismarkt om hun <strong>voor</strong>trekkersrol in<br />

Europa waar te maken. Hierbij is <strong>de</strong> financiële draagkracht<br />

uiterst belangrijk.<br />

Hugo Geerts trad op als plaatsver<strong>van</strong>ger <strong>voor</strong> minister <strong>van</strong><br />

leefmilieu Joke Schauvliege. In zijn toespraak lichtte hij het<br />

beleid <strong>van</strong> <strong>de</strong> minister toe, dat gericht is op een streven naar<br />

maatschappelijke en economische meerwaar<strong>de</strong>. De meeste<br />

aandacht zal daarbij uitgaan naar brownfields en gron<strong>de</strong>n met<br />

een hoog risico en een groot maatschappelijk belang, zoals<br />

scholen, ziekenhuizen en rusthuizen. Vlaan<strong>de</strong>ren heeft <strong>de</strong><br />

“ Vlaan<strong>de</strong>ren heeft <strong>de</strong> ambitie binnen 10<br />

jaar nog steeds een <strong>voor</strong>beeldfunctie te<br />

vervullen op het gebied <strong>van</strong> bo<strong>de</strong>mbeleid! “<br />

Hugo Geerts - Kabinet Schauvliege<br />

ambitie binnen 10 jaar nog steeds een <strong>voor</strong>beeldfunctie te<br />

vervullen op het gebied <strong>van</strong> bo<strong>de</strong>mbeleid!<br />

In <strong>de</strong> uiteenzetting <strong>van</strong> Eddy Van Dyck (OVAM) werd <strong>de</strong> status<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> Europese ka<strong>de</strong>rrichtlijn Bo<strong>de</strong>m uit <strong>de</strong> doeken gedaan. In<br />

dit <strong>voor</strong>stel wor<strong>de</strong>n 7 bedreigingen <strong>van</strong> <strong>de</strong> bo<strong>de</strong>m besproken:<br />

af<strong>de</strong>kking, verdichting, verzilting, aardverschuiving, erosie,<br />

verlies <strong>van</strong> organisch materiaal en verontreiniging. Voor dit<br />

laatste is <strong>de</strong> <strong>de</strong>finitie <strong>van</strong> een verontreinig<strong>de</strong> locatie <strong>van</strong> belang,<br />

evenals <strong>de</strong> verplichting tot het bijhou<strong>de</strong>n <strong>van</strong> een register en<br />

een inventaris <strong>van</strong> verontreinig<strong>de</strong> locaties. Deze verplichtingen<br />

zijn al <strong>van</strong> kracht in <strong>de</strong> Vlaamse bo<strong>de</strong>mwetgeving. Binnen<br />

<strong>de</strong> EU hebben 7 op <strong>de</strong> 27 lan<strong>de</strong>n al een bo<strong>de</strong>mwetgeving.


Wanneer <strong>de</strong>ze ka<strong>de</strong>rrichtlijn zou aangenomen wor<strong>de</strong>n, zullen<br />

ook <strong>de</strong> ‘nieuwe’ EU-lan<strong>de</strong>n prioriteit geven aan bo<strong>de</strong>m.<br />

Momenteel blijven <strong>de</strong> grootste discussiepunten het ‘Soil<br />

“ Wanneer <strong>de</strong>ze ka<strong>de</strong>rrichtlijn zou<br />

aangenomen wor<strong>de</strong>n, zullen ook <strong>de</strong><br />

‘nieuwe’ EU-lan<strong>de</strong>n prioriteit geven aan<br />

bo<strong>de</strong>m. “<br />

Eddy Van Dyck - OVAM<br />

status report’ (vrees <strong>voor</strong> hoge analysekosten), het feit of<br />

rekening gehou<strong>de</strong>n moet wor<strong>de</strong>n met het huidig/toekomstig<br />

gebruik <strong>van</strong> <strong>de</strong> bo<strong>de</strong>m en bepaal<strong>de</strong> saneringstechnieken zoals<br />

natuurlijke attenuatie.<br />

Wouter Gevaert (VEB) nam een kijkje over <strong>de</strong> landsgrenzen<br />

heen. Als conclusie stel<strong>de</strong> hij dat Vlaan<strong>de</strong>ren niet op haar<br />

lauweren mag rusten en moet blijven werken aan <strong>de</strong> uitbouw <strong>van</strong><br />

haar kenniscentrum. Hierbij moet ze opletten <strong>voor</strong> <strong>de</strong> valkuilen<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> protocolitis: een bo<strong>de</strong>msanering<strong>de</strong>skundige moet in <strong>de</strong><br />

eerste plaats putten uit zijn kennis en niet te veel rapporten ‘op<br />

automatische piloot’ schrijven. De kwaliteitsnorm die het VEB<br />

recent heeft opgesteld, geeft hierbij een belangrijke garantie.<br />

Na <strong>de</strong>ze toespraken volg<strong>de</strong>n 5 pittige <strong>de</strong>batten:<br />

1. Duurzame bedrijven en een duurzame<br />

sanering: hand in hand?<br />

Werner Annaert (<strong>FEBEM</strong>) verdui<strong>de</strong>lijkte dat <strong>de</strong><br />

bo<strong>de</strong>msaneringsector vragen<strong>de</strong> partij is <strong>voor</strong> een strenge<br />

wetgeving, maar tevens afhankelijk is <strong>van</strong> <strong>de</strong> leefbaarheid <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> bedrijven die saneringsplichtig zijn. Peter Leyman (VOKA)<br />

meen<strong>de</strong> dat het beleid <strong>voor</strong>al gericht moet zijn op preventie en<br />

het toekomstig gebruik <strong>van</strong> <strong>de</strong> bo<strong>de</strong>m. Het is belangrijk dat <strong>de</strong><br />

<strong>voor</strong>raad aan potentiële terreinen ‘Brownfields’ in gebruik kan<br />

genomen wor<strong>de</strong>n, zon<strong>de</strong>r <strong>voor</strong> een financiële afgrond te staan.<br />

Zo komen <strong>de</strong> ‘Greenfields’ min<strong>de</strong>r on<strong>de</strong>r druk. Het imago <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> bo<strong>de</strong>msanering moet dringend opgeschroefd wor<strong>de</strong>n door<br />

mid<strong>de</strong>l <strong>van</strong> betere communicatie. De publieke opinie ziet te<br />

veel het negatieve aspect <strong>van</strong> <strong>de</strong> bo<strong>de</strong>msanering.<br />

2. Handhaving of het gebrek eraan<br />

“ Er is een te grote versnippering<br />

<strong>van</strong> bevoegdhe<strong>de</strong>n, zodat het <strong>voor</strong><br />

niemand dui<strong>de</strong>lijk is wie op welk domein<br />

handhaaft. “<br />

Dirk Ponnet - GRC<br />

Peter De Smedt, advocaat LDR en lid <strong>van</strong> <strong>de</strong> Vlaamse<br />

Hoge Raad <strong>voor</strong> Milieuhandhaving, zette onmid<strong>de</strong>llijk <strong>de</strong> toon<br />

door te beweren dat er geen handhaving is! Dirk Ponnet,<br />

<strong>voor</strong>zitter <strong>FEBEM</strong>-werkgroep grondreinigers, antwoord<strong>de</strong> dat<br />

<strong>de</strong> strenge regelgeving <strong>van</strong> het grondverzet <strong>voor</strong> broodwinning<br />

zorgt, maar wanneer er geen agenten zijn die hierop toezien,<br />

er veel lekken zijn. Er is een te grote versnippering <strong>van</strong><br />

bevoegdhe<strong>de</strong>n, zodat het <strong>voor</strong> niemand dui<strong>de</strong>lijk is wie op<br />

welk domein handhaaft. Blijkbaar lukt het in Ne<strong>de</strong>rland wél om<br />

gecoördineerd te werken rond handhaving.<br />

Vanuit <strong>de</strong> zaal kwamen 2 belangrijke bemerkingen:<br />

• Indien handhaving faalt, kan <strong>FEBEM</strong> overwegen om een<br />

stakingsvor<strong>de</strong>ring af te dwingen via <strong>de</strong> han<strong>de</strong>lsrechtbank<br />

bij het vaststellen <strong>van</strong> onwettige praktijken.<br />

• De handhaving bij saneringsoperaties is in han<strong>de</strong>n <strong>van</strong><br />

OVAM, waarbij <strong>voor</strong>al meer aandacht moet gaan naar<br />

aanmaningen <strong>van</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoeksplicht. De overheid moet<br />

hierbij een <strong>voor</strong>beeldfunctie vervullen. Het grondverzet<br />

leunt echter sterk aan bij het afvaltransport en hierbij is<br />

een dui<strong>de</strong>lijk gebrek aan handhaving.<br />

<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 13


<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />

14<br />

3. Financiering <strong>van</strong> <strong>de</strong> bo<strong>de</strong>msanering<br />

“ In plaats <strong>van</strong> wit/zwart, zal <strong>de</strong> financiering<br />

eer<strong>de</strong>r grijs kleuren bij gemeng<strong>de</strong> publiek/<br />

privéprojecten. “<br />

Tim Bruyninckx - Altius<br />

Tim Bruyninckx (advocaat Altius) en Johan Ceenaeme<br />

(OVAM) gingen in <strong>de</strong>bat over <strong>de</strong> cofinanciering en <strong>de</strong><br />

draagkrachtregeling, waar<strong>van</strong> nog geen uitvoeringsbesluiten<br />

bestaan. Wanneer <strong>voor</strong>dien ongeveer 1/3 <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

saneringsbudgetten <strong>van</strong> <strong>de</strong> overheid afkomstig was, heeft <strong>de</strong><br />

crisis ertoe geleid dat <strong>de</strong> overheid een grotere bijdrage levert.<br />

Maar in plaats <strong>van</strong> wit/zwart, zal <strong>de</strong> financiering eer<strong>de</strong>r grijs<br />

kleuren bij gemeng<strong>de</strong> publiek/privéprojecten. Tim Bruyninckx<br />

waarschuw<strong>de</strong> echter <strong>voor</strong> enkele staatssteunregels. Zo is<br />

het on<strong>de</strong>nkbaar dat <strong>de</strong> vervuiler steun zou krijgen. De steun<br />

moet steeds ten goe<strong>de</strong> komen <strong>van</strong> het milieu en moet matig<br />

en evenredig zijn. Hij leg<strong>de</strong> ook een pijnpunt bloot in onze<br />

regelgeving: <strong>de</strong> onschuldige eigenaar moet aantonen bij<br />

OVAM, die dan ambthalve moet optre<strong>de</strong>n. OVAM is dus rechter<br />

en partij. Johan Ceename weerleg<strong>de</strong> <strong>de</strong>ze kritiek door aan te<br />

geven dat <strong>de</strong> criteria in dit beslissingsproces geobjectiveerd<br />

zijn. Ver<strong>de</strong>r pleitte hij <strong>voor</strong> het stimuleren <strong>van</strong> sectorfondsen à<br />

la BOFAS en VLABOTEX. Sectoren laat u horen!<br />

4. Kwaliteit <strong>van</strong> bo<strong>de</strong>mon<strong>de</strong>rzoeken en<br />

saneringen: kunnen we beter?<br />

“ Kwaliteit en kostprijs gaan hand in hand. “<br />

Erik Sweevers - SITA Remediation<br />

Dirk Loontjens (Bofas) beweer<strong>de</strong> dat <strong>de</strong> kwaliteit <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

bo<strong>de</strong>msanering, ondanks het Achillesprotocol, nog steeds<br />

niet gegaran<strong>de</strong>erd kan wor<strong>de</strong>n. De belangrijkste auditvraag<br />

‘werkt <strong>de</strong> installatie efficiënt?’, ontbreekt immers. Erkenningen<br />

en certificaten zijn volgens hem minimumcriteria, die geen<br />

garantie bie<strong>de</strong>n.<br />

Erik Sweevers (OVB-<strong>FEBEM</strong>) ver<strong>de</strong>digt <strong>de</strong><br />

bo<strong>de</strong>msaneringsector door aan te geven dat kwaliteit en<br />

kostprijs hand-in-hand gaan, maar dat daar vaak het schoentje<br />

wringt. Er is bovendien een belangenverstrengeling <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

opdrachtgever met <strong>de</strong> erken<strong>de</strong> bo<strong>de</strong>msanering<strong>de</strong>skundige<br />

waardoor steeds vaker <strong>de</strong> risicogebaseer<strong>de</strong> bena<strong>de</strong>ring <strong>de</strong><br />

<strong>voor</strong>rang krijgt en <strong>de</strong> terugsaneerwaar<strong>de</strong>n <strong>de</strong> hoogte in gaan.<br />

Mark Van Straaten (VEB) wijst <strong>de</strong>ze kritiek af als zou<strong>de</strong>n <strong>de</strong><br />

erkend bo<strong>de</strong>msanering<strong>de</strong>skundigen <strong>de</strong> risico’s ’wegschrijven’.<br />

Hun belangrijkste rol is het adviseren <strong>van</strong> <strong>de</strong> saneringsplichtige<br />

om een duurzame nabestemming <strong>van</strong> het terrein te betrachten<br />

en daarbij <strong>de</strong> beschikbare mid<strong>de</strong>len zo goed mogelijk te<br />

beste<strong>de</strong>n.<br />

5. Maatschappelijk draagvlak:<br />

bo<strong>de</strong>msanering, geen punt <strong>voor</strong> politiek,<br />

bedrijfsleven en burgers?<br />

“ Er zijn nog te veel ‘Greenfields’<br />

waardoor het bedrijfsleven onvoldoen<strong>de</strong><br />

gestimuleerd wordt om <strong>de</strong> bestaan<strong>de</strong><br />

industrieterreinen optimaal te benutten. “<br />

Erik Grietens - BBL<br />

Erik Grietens (Bond Beter Leefmilieu) pleitte <strong>voor</strong> een<br />

herziening <strong>van</strong> het ruimtelijk structuurplan Vlaan<strong>de</strong>ren. Er<br />

zijn nog te veel ‘Greenfields’ waardoor het bedrijfsleven<br />

onvoldoen<strong>de</strong> gestimuleerd wordt om <strong>de</strong> bestaan<strong>de</strong><br />

industrieterreinen optimaal te benutten. De overheid zou<br />

hierbij een schaarstebeleid moeten voeren.<br />

Mark Dillen (VCB) vertel<strong>de</strong> dat hij <strong>voor</strong>al heil ziet in PPS<br />

constructies (Publiek-Private Samenwerking). Bovendien<br />

is een grotere transparantie vereist om vraag en aanbod<br />

beter op elkaar af te stemmen. Bij <strong>de</strong> transactie <strong>van</strong> een<br />

vastgoed is het belangrijk dat <strong>de</strong> saneringskosten correct<br />

ingeschat wor<strong>de</strong>n. De risico’s inperken zal <strong>de</strong> bouwsector<br />

zeker stimuleren. Werner Annaert vroeg of <strong>de</strong> budgetten <strong>voor</strong><br />

wegen en rioleringen eventueel kunnen verschoven wor<strong>de</strong>n<br />

naar saneringen. Mark Dillen reageer<strong>de</strong> hierop dat het geen<br />

OF-OF maar een EN-EN verhaal is. Twintig percent <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

jobs in <strong>de</strong> bouwsector zijn ‘groen’. De confe<strong>de</strong>ratie heeft alle<br />

belang bij een versnelling <strong>van</strong> <strong>de</strong> procedure, bij<strong>voor</strong>beeld in<br />

stadsvernieuwingsprojecten.<br />

De <strong>de</strong>batten wer<strong>de</strong>n gemo<strong>de</strong>reerd door Griet De Craen,<br />

journaliste VRT. Aansluitend kon<strong>de</strong>n we genieten <strong>van</strong> een<br />

‘walking diner’.


Minister Schauvliege bezoekt<br />

afval- en grondreinigingssector<br />

Werner Annaert, Algemeen Directeur <strong>FEBEM</strong><br />

Joke Schauvliege is als Vlaams minister<br />

on<strong>de</strong>r meer bevoegd <strong>voor</strong> het milieudossier.<br />

Voor <strong>de</strong> afval- en grondreinigingscentra is zij<br />

dus een belangrijk aanspreekpunt. Om haar<br />

zo goed mogelijk op <strong>de</strong> hoogte te brengen<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n die <strong>de</strong>ze sector<br />

biedt, heeft <strong>FEBEM</strong> een themanamiddag<br />

<strong>voor</strong> <strong>de</strong> minister georganiseerd. Hier<strong>voor</strong><br />

bezocht zij het grondreinigingscentrum <strong>van</strong><br />

ACLAGRO en <strong>de</strong> nieuwe sorteerinstallatie<br />

<strong>voor</strong> gemeng<strong>de</strong> restafvalcontainers <strong>van</strong><br />

SHANKS, bei<strong>de</strong>n in Gent.<br />

De minister kreeg alvast een mooi overzicht <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>batten<br />

die momenteel in <strong>de</strong> sector wor<strong>de</strong>n gevoerd. Dankzij <strong>de</strong><br />

openheid <strong>van</strong> <strong>de</strong> bezochte bedrijven kon zij ook zien hoe<br />

dagdagelijks bedrijven oplossingen bie<strong>de</strong>n <strong>voor</strong> verontreinig<strong>de</strong><br />

gron<strong>de</strong>n of afvalstoffen. Het was dui<strong>de</strong>lijk dat zij gecharmeerd<br />

was door wat ze zag en zij engageer<strong>de</strong> zich ook om meer<br />

werk te maken <strong>van</strong> een efficiëntere handhaving en een beter<br />

investeringsklimaat.<br />

<strong>FEBEM</strong> wees <strong>de</strong> minister erop dat <strong>de</strong> grondreinigingssector<br />

momenteel meer dan ooit behoefte heeft aan<br />

overheidsinvesteringen en dit in het belang <strong>van</strong> <strong>de</strong> ontwikkeling<br />

<strong>van</strong> verontreinig<strong>de</strong> terreinen in nieuw bedrijfszones of<br />

woongebie<strong>de</strong>n. Wat <strong>de</strong> afvalsector betreft pleitte <strong>de</strong><br />

fe<strong>de</strong>ratie <strong>voor</strong> een aanpassing <strong>van</strong> <strong>de</strong> visies in Vlaan<strong>de</strong>ren:<br />

<strong>de</strong> afvalsector wordt meer en meer Europees georganiseerd,<br />

afvalstoffen kunnen gemakkelijker <strong>de</strong> grenzen oversteken<br />

en onze bedrijven moeten dan ook kunnen concurreren<br />

met buitenlandse verwerkingsinstallaties. Investeringen in<br />

afvalverbranding blijven dus nodig. Dit alles mag <strong>de</strong> recyclage<br />

niet in gevaar brengen en daarom vroeg <strong>FEBEM</strong> <strong>de</strong> steun <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> minister <strong>voor</strong> een beter afzetbeleid <strong>voor</strong> <strong>de</strong> gerecycleer<strong>de</strong><br />

materialen. Hoe meer het gebruik er<strong>van</strong> wordt on<strong>de</strong>rsteund,<br />

hoe interessanter het <strong>voor</strong> <strong>de</strong> sector is om die materialen uit<br />

te sorteren.<br />

Sven Mollet,<br />

Shanks<br />

Jean-Marie De Buck,<br />

Aclagro<br />

<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 15


Bedrijfsbran<strong>de</strong>n:<br />

Voorkomen is beter dan blussen<br />

Mireille Verboven, Adviseur <strong>FEBEM</strong><br />

en professor Alfons Buekens<br />

<strong>FEBEM</strong> organiseer<strong>de</strong> rond <strong>de</strong> jaarwisseling 2<br />

infoavon<strong>de</strong>n over bedrijfsbran<strong>de</strong>n. In <strong>de</strong>cember<br />

2009 waren onze Ne<strong>de</strong>rlandstalige le<strong>de</strong>n in<br />

<strong>de</strong> Tra<strong>de</strong>mart op <strong>de</strong> Heyzel uitgenodigd en<br />

in januari 2010 waren <strong>de</strong> Franstalige le<strong>de</strong>n<br />

talrijk aanwezig in <strong>de</strong> verga<strong>de</strong>rzaal <strong>van</strong> ANPI in<br />

Louvain-la-Neuve.<br />

Infoavond ‘BRANDEN’, georganiseerd in<br />

samenwerking met Interafval<br />

Als eerste gaf Johan BONNIER (Directeur IMOG - Vrijwilliger<br />

brandweer Wervik) een overzicht <strong>van</strong> <strong>de</strong> oorzaken <strong>van</strong> brand,<br />

alsook <strong>van</strong> enkele gerichte technische en organisatorische tegenmaatregelen.<br />

Wanneer trekt het aspect brand <strong>de</strong> aandacht? Dit is on<strong>de</strong>r<br />

meer het geval bij een vergunningsaanvraag (brandpreventief<br />

advies aan <strong>de</strong> brandweer), na klachten <strong>van</strong> buren, een bezoek<br />

<strong>van</strong> arbeidsinspectie, milieu-inspectie, een milieuambtenaar of<br />

<strong>de</strong> adviseur <strong>van</strong> <strong>de</strong> verzekering, en – last but not least – na een<br />

calamiteit. Dus, beter niet wachten tot het te laat is!<br />

In het overzicht <strong>van</strong> enkele mogelijke oorzaken kwamen aan<br />

bod: <strong>van</strong>dalisme, brandstichting, broei, oververhitting door<br />

stof op motoren, wrijven<strong>de</strong> transportban<strong>de</strong>n, uitlaatpijp <strong>van</strong><br />

voertuig, smeulen<strong>de</strong> sigaretten, dakwerken, kortsluiting,<br />

werken met <strong>de</strong>r<strong>de</strong>n ... Ter preventie <strong>van</strong> brand zijn or<strong>de</strong><br />

“ Oefeningen on<strong>de</strong>r realistische<br />

<strong>voor</strong>waar<strong>de</strong>n en periodieke inspecties zijn<br />

een must. “<br />

Johan Bonnier - IMOG<br />

en netheid, regelmatige inspectie, on<strong>de</strong>rzoek met een<br />

infraroodcamera <strong>van</strong> <strong>de</strong> bunker, elektrische installaties… en<br />

oefenen met <strong>de</strong> eigen bedrijfsbrandweer uiterst nuttig. Als<br />

praktijk<strong>voor</strong>beel<strong>de</strong>n lichtte hij zijn ervaring toe met het blussen<br />

<strong>van</strong> een smeulen<strong>de</strong> brand op een stortplaats (door verstikking)<br />

en <strong>de</strong> inzet <strong>van</strong> schuim A bij bunkerbran<strong>de</strong>n. Vanuit zijn dubbele<br />

ervaring, als afvalverwerker en als brandweerman, luidt zijn<br />

goe<strong>de</strong> raad: “Oefeningen on<strong>de</strong>r realistische <strong>voor</strong>waar<strong>de</strong>n en


periodieke inspecties zijn een must”.<br />

Joris MAREELS (Van Gansewinkel - Verantwoor<strong>de</strong>lijke<br />

QESH) hield een krachtig betoog, met telkens pakken<strong>de</strong> foto’s<br />

ter illustratie <strong>van</strong> kleinere en grotere rampen. Zijn thema’s<br />

waren afvalbran<strong>de</strong>n in voertuigen en op vestigingen en <strong>de</strong><br />

mogelijke brand<strong>voor</strong>komings- en brandbestrijdingsmid<strong>de</strong>len.<br />

Brand is volgens hem vaak het gevolg <strong>van</strong> niet-conforme<br />

levering <strong>van</strong> afval of <strong>van</strong> niet-oor<strong>de</strong>elkundige behan<strong>de</strong>ling,<br />

“ De meeste fatale bran<strong>de</strong>n beginnen pas<br />

na <strong>de</strong> werkdag. “<br />

Joris Mareels - Van Gansewinkel<br />

zoals het samenpersen <strong>van</strong> blik met ontvlambare stoffen.<br />

Als maatregelen stelt hij <strong>voor</strong>: afvalhoeveelhe<strong>de</strong>n beperken<br />

(weekend, feestdagen), interventieploegen vormen, oplei<strong>de</strong>n<br />

en regelmatig trainen met <strong>de</strong> lokale brandweer, toepassen<br />

<strong>van</strong> het FIFO (First In First Out) principe en opduwen <strong>van</strong> afval<br />

met wiella<strong>de</strong>rs verbie<strong>de</strong>n een half uur <strong>voor</strong> het ein<strong>de</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

werkdag. In<strong>de</strong>rdaad, <strong>de</strong> meeste fatale bran<strong>de</strong>n beginnen pas<br />

na <strong>de</strong> werkdag. Brand<strong>de</strong>tectie met rechtstreeks doormel<strong>de</strong>n<br />

naar <strong>de</strong> brandweer is dus dikwijls een nuttige investering!<br />

Het standpunt <strong>van</strong> <strong>de</strong> brandweer werd vertolkt door ir. Guy<br />

VAN DE GAER (Directeur Brandweer Vlaan<strong>de</strong>ren). In zijn<br />

<strong>voor</strong>dracht kwamen heel wat aspecten aan bod: <strong>de</strong> perceptie<br />

over brandveiligheid (is heel duur), <strong>de</strong> nationale en provinciale<br />

brandweerorganisatie (nu en in <strong>de</strong> toekomst), <strong>de</strong> (vele)<br />

taken en bevoegdhe<strong>de</strong>n en <strong>de</strong> (beperkte) mid<strong>de</strong>len <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

brandweer, brandpreventie, risicoanalyse, interventie (met<br />

aspecten bereikbaarheid, evacuatie en blus-mid<strong>de</strong>len). Hij<br />

duid<strong>de</strong> <strong>de</strong> 6 essentiële eisen aan die <strong>de</strong> Bouwproductenrichtlijn<br />

89/106/EEC <strong>van</strong> 21/12/1988 aan een gebouw stelt, met <strong>de</strong><br />

interpretatie hier<strong>van</strong>. Zijn concreet advies is: “Spreek eens<br />

met uw brandweer, zodat men elkaar beter leert begrijpen, en<br />

zodat <strong>de</strong> brandweer bij haar interventie niet <strong>voor</strong> <strong>de</strong> verkeer<strong>de</strong>,<br />

gesloten poort komt te staan”.<br />

“ Spreek eens met uw brandweer, zodat<br />

men elkaar beter leert begrijpen, en zodat<br />

<strong>de</strong> brandweer bij haar interventie niet <strong>voor</strong><br />

<strong>de</strong> verkeer<strong>de</strong>, gesloten poort komt te<br />

staan. “<br />

Guy Van De Gaer - Brandweer Vlaan<strong>de</strong>ren<br />

‘Communicatie bij bran<strong>de</strong>n’ was het volgen<strong>de</strong> thema. Jos<br />

ARTOIS (Woordvoer<strong>de</strong>r Indaver) vertel<strong>de</strong> aan <strong>de</strong> hand <strong>van</strong><br />

een verzameling krantenknipsels hoe belangrijk het wel is om<br />

elk gesprek met <strong>de</strong> pers enkel met <strong>de</strong> juiste <strong>voor</strong>bereiding<br />

aan te gaan. Goe<strong>de</strong> communicatie is vitaal <strong>voor</strong> een juiste<br />

perceptie <strong>van</strong> <strong>de</strong> afvalsector. Inci<strong>de</strong>nten en bran<strong>de</strong>n gebeuren<br />

meestal ‘s avonds, ‘s nachts of in het weekend. De pers<br />

is zeer snel ter plaatse. Er is dan ook behoefte aan een<br />

dui<strong>de</strong>lijk, <strong>voor</strong>af opgesteld, noodplan: alarmen, acties bij<br />

alarmen, noodcentra, ver-zamelplaatsen, interventieploegen,<br />

nuttige telefoonnummers, … Tij<strong>de</strong>ns een brand zijn <strong>de</strong> omstandighe<strong>de</strong>n<br />

ongunstig, dus je kan best <strong>voor</strong>af vastleggen<br />

wie, waar <strong>de</strong> pers te woord staat. De nadruk moet dan liggen<br />

op empathie met eventuele slachtoffers. De materiële scha<strong>de</strong><br />

komt pas op <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> plaats! Na <strong>de</strong> brand kan men meer<br />

informatie geven, o.m. wat wordt gedaan om bran<strong>de</strong>n te<br />

<strong>voor</strong>komen. Informeer ook steeds al <strong>de</strong> stakehol<strong>de</strong>rs!<br />

Wie zal dat betalen? De mogelijke antwoor<strong>de</strong>n op <strong>de</strong>ze<br />

hamvraag wer<strong>de</strong>n verdui<strong>de</strong>lijkt door Hil<strong>de</strong> JANSSENS en Erik<br />

VERSTRAETEN (Vanbreda Risk & Benefits). Een eerste<br />

vraag: ‘Wat wordt er verzekerd en met welke modaliteiten?’<br />

Daarbij kan men <strong>de</strong>nken aan het verzekeren <strong>van</strong> <strong>de</strong> materiële<br />

“ Broei en smeulen<strong>de</strong> ‘brand’ passen niet<br />

binnen het ka<strong>de</strong>r ‘brandverzekering’. “<br />

Vanbreda - Risk & Benefits<br />

scha<strong>de</strong>, maar ook <strong>de</strong> bedrijfsscha<strong>de</strong>. De verzekering<br />

<strong>voor</strong> materiële scha<strong>de</strong> is een klassieker, maar vaak zijn <strong>de</strong><br />

verzeker<strong>de</strong> kapitalen onvoldoen<strong>de</strong> groot. Opgelet, want in<br />

geval <strong>van</strong> on<strong>de</strong>rverzekering speelt <strong>de</strong> evenredigheidsregel.<br />

En wat met <strong>de</strong> vergoedingsbasis: is men <strong>voor</strong> nieuwwaar<strong>de</strong><br />

of <strong>voor</strong> werkelijke waar<strong>de</strong> (na slijtage) verzekerd? Ook tegen<br />

bedrijfsscha<strong>de</strong> kan men een verzekering afsluiten. Na een<br />

ramp wor<strong>de</strong>n winst en vaste kosten dan ver<strong>de</strong>r ge<strong>de</strong>kt, zodat<br />

het uitbatingresultaat op peil blijft. Soms kan het tot geschillen<br />

komen: afval kan ook koopwaar zijn, zodat er bij scha<strong>de</strong><br />

waar<strong>de</strong>bepalingen wor<strong>de</strong>n vereist. Ook <strong>de</strong> kosten <strong>voor</strong> het<br />

blussen of gecontroleerd laten uitbran<strong>de</strong>n zijn soms stof <strong>voor</strong><br />

geschillen. Ten slotte is er ruimte tot interpretatie bij het begrip<br />

brand. Dit laatste impliceert immers vlammen! Opgelet dus,<br />

want broei en smeulen<strong>de</strong> ‘brand’ passen niet binnen het ka<strong>de</strong>r<br />

‘brandverzekering’. Tip: neem een foto <strong>van</strong> <strong>de</strong> vlam.<br />

Als laatste spreker kwam <strong>de</strong> Heer Jan DELAYE<br />

(A & E Security) aan het woord. Deze gaf een overzicht<br />

betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> talloze toepassingsgebie<strong>de</strong>n <strong>van</strong> infrarood<br />

camera’s, zie ook http://www.flir.com/BE/. In het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong><br />

brand<strong>voor</strong>koming en vroegtijdige <strong>de</strong>tectie zijn on<strong>de</strong>r meer<br />

bewakingscamera’s <strong>van</strong> groot nut, die dan passend kunnen<br />

wor<strong>de</strong>n geprogrammeerd tenein<strong>de</strong> ‘normale’ warmtebronnen<br />

(zoals <strong>van</strong> een voertuig) <strong>van</strong> potentieel catastrofale (broei in<br />

een bunker) te leren on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>n. In het buitenland zijn er al<br />

meer<strong>de</strong>re <strong>voor</strong>beel<strong>de</strong>n <strong>van</strong> toepassing.<br />

<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 17


<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />

18<br />

Infoavond ‘INCENDIES’, georganiseerd in<br />

samenwerking met Copi<strong>de</strong>c<br />

Als eerste spreker nam <strong>de</strong> Heer Michel DELRUELLE (ANPI)<br />

ons mee in het verle<strong>de</strong>n: <strong>de</strong> brand in <strong>de</strong> Innovation in 1967<br />

was immers <strong>de</strong> aanzet tot georganiseer<strong>de</strong> brandpreventie<br />

in België. Aan <strong>de</strong> hand <strong>van</strong> vele foto’s wer<strong>de</strong>n vervolgens<br />

<strong>de</strong> meest <strong>voor</strong>komen<strong>de</strong> fouten bij <strong>de</strong> compartimentering<br />

“ Niet aangesloten toevoer of een gesloten<br />

kraan is al te vaak <strong>de</strong> re<strong>de</strong>n <strong>van</strong> het falen<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> blusinstallatie. “<br />

Michiel Delruelle - ANPI<br />

aangetoond. Daarbij zijn openingen in <strong>de</strong> muur, allerhan<strong>de</strong><br />

passages <strong>van</strong> buizen en bedradingen, valse plafonds, …<br />

vaak <strong>de</strong> boosdoener. Ook het respecteren <strong>van</strong> veiligheidsafstan<strong>de</strong>n<br />

is een aandachtspunt, evenals het aanpassen <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> veiligheidsrichtlijnen bij wijzigingen in <strong>de</strong> bedrijfsvoering.<br />

Zo kan een conforme, gecertificeer<strong>de</strong> brandcentrale plots<br />

niet meer conform blijken. Ver<strong>de</strong>r haal<strong>de</strong> hij aan dat een niet<br />

aangesloten toevoer of een gesloten kraan al te vaak <strong>de</strong> re<strong>de</strong>n<br />

is <strong>van</strong> het falen <strong>van</strong> <strong>de</strong> blusinstallatie.<br />

Fre<strong>de</strong>ricq PEIGNEUX (Comet-Sambre) bracht verslag uit<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> ramp <strong>van</strong> 3 augustus 2008, toen een bliksem insloeg<br />

op het terrein <strong>van</strong> het recyclagebedrijf <strong>van</strong> ferrometalen<br />

in Châtelet. Gelukkig waren er geen gewon<strong>de</strong>n, maar <strong>de</strong><br />

“ Gelukkig waren er geen gewon<strong>de</strong>n, maar<br />

<strong>de</strong> gevolgen waren om<strong>van</strong>grijk “<br />

Fre<strong>de</strong>ricq Peigneux - Comet-Sambre<br />

gevolgen waren om<strong>van</strong>grijk: enorme rookpluim, afgelasten<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> Bra<strong>de</strong>rie in <strong>de</strong> buurt, visverbod in <strong>de</strong> Samber <strong>van</strong><br />

enkele dagen over ettelijke kilometers, … De foto’s <strong>van</strong> het<br />

inferno spraken boek<strong>de</strong>len. Onze spreker gaf <strong>van</strong>uit <strong>de</strong>ze<br />

praktijkervaring enkele tips mee over het beheer <strong>voor</strong>, tij<strong>de</strong>ns<br />

en na <strong>de</strong> brand. Het imago <strong>van</strong> het bedrijf gaat immers vaak<br />

mee in vlammen op. Een correcte communicatie met <strong>de</strong> pers<br />

is dus super belangrijk.<br />

De volgen<strong>de</strong> spreker, Anne-Catherine LAHAYE (Copi<strong>de</strong>c)<br />

kon daar perfect op aansluiten. Haar thema was immers<br />

‘Hoe communiceren in crisissituaties?’. Communicatie is<br />

tegenwoordig sterk geprofessionaliseerd en erkend <strong>voor</strong><br />

haar effectiviteit, maar toch is ze nog nooit zo uitgedaagd<br />

en bedreigd. Bovendien wordt communicatie nu uitgebrei<strong>de</strong>r<br />

gevoerd, maar blijft <strong>de</strong> alertheid <strong>van</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rnemingen vaak<br />

zwak of onbestaand. Enkele belangrijke raadgevingen: wees<br />

ter plaatse, maak een goe<strong>de</strong> eerste indruk (ondanks <strong>de</strong> vaak<br />

moeilijke omstandighe<strong>de</strong>n), geef blijk <strong>van</strong> empathie en geef<br />

een bondige weergave <strong>van</strong> <strong>de</strong> feiten. Ook hierin baart oefening<br />

kunst. Wacht niet met oefenen tot het brandt.<br />

Welke formule moet je kiezen bij het verzekeren <strong>van</strong><br />

afvalbran<strong>de</strong>n? Op <strong>de</strong>ze vraag gaf Hil<strong>de</strong> JANSSENS (Vanbreda<br />

Risk & Benefits) een gelijkaardige toelichting als op onze<br />

Vlaamse infoavond ‘BRANDEN’. Als algemeen advies gaf ze<br />

mee dat een verzekering ‘op maat’ vaak <strong>de</strong> beste oplossing<br />

is. Bij<strong>voor</strong>beeld bij het vergisten <strong>van</strong> biomassa, waarbij via<br />

een gasturbine elektriciteit opgewekt wordt: wanneer <strong>de</strong>ze<br />

biomassa door brand vernietigd is, moet je kunnen aantonen<br />

dat <strong>de</strong>ze een positieve waar<strong>de</strong> vertegenwoordigt en welke<br />

inkomstenverliezen er gele<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n. Denk daarbij ook aan<br />

<strong>de</strong> boetes die je oploopt door het niet nakomen <strong>van</strong> contracten<br />

en <strong>de</strong> tijd die nodig is om terug op te starten.<br />

Als laatste spreker kwam Marc UBAGHS (A First) aan het<br />

woord. Na een inleiding over het ontstaan <strong>van</strong> A First in 2006,<br />

uit <strong>de</strong> schoot <strong>van</strong> het opleidingscentrum <strong>van</strong> ANPI, mochten<br />

we een echte <strong>de</strong>monstratie bijwonen in <strong>de</strong> brandschool. Onze<br />

toeschouwers kregen het warm bij het aanschouwen <strong>van</strong> een<br />

bran<strong>de</strong>n<strong>de</strong> frituurketel, smeulend karton en een steekvlam <strong>van</strong><br />

brandbaar gas. Gelukkig werd alles vakkundig geblust dankzij<br />

<strong>de</strong> juiste techniek en het juiste blusmid<strong>de</strong>l. Dit was een mooie<br />

opfrissing <strong>van</strong> <strong>de</strong> basisopleiding kleine blusmid<strong>de</strong>len.<br />

Bei<strong>de</strong> infoavon<strong>de</strong>n werd afgesloten met een receptie met<br />

hapjes en drankjes.<br />

U vindt <strong>de</strong> presentaties <strong>van</strong> <strong>de</strong> sprekers op onze website<br />

www.febem-fege.be on<strong>de</strong>r ‘Evenementen <strong>FEBEM</strong>’.


Recoval<br />

valoriseert slakken uit productie roestvrij staal<br />

Werner Annaert en Cédric Slegers, <strong>FEBEM</strong><br />

De vennootschap RECOVAL is opgericht in<br />

2005 <strong>voor</strong> het valoriseren <strong>van</strong> <strong>de</strong> slakken<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> staalfabriek <strong>van</strong> CARINOX (groep<br />

Arcelor Mittal) in Châtelet. Deze opdracht<br />

heeft men kunnen binnenhalen dankzij<br />

<strong>de</strong> ervaring <strong>van</strong> haar zustermaatschappij<br />

RECMIX, actief in Limburg.<br />

CARINOX is een elektrische staalfabriek die <strong>de</strong> fase <strong>voor</strong>afgaand<br />

aan het walsen <strong>voor</strong>bereidt. Nadien wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong>ze stalen<br />

platen gebruikt in <strong>de</strong> geneeskun<strong>de</strong>, en <strong>de</strong> mechanische, <strong>de</strong><br />

voedingsmid<strong>de</strong>len en chemische industrie.<br />

CARINOX produceert roestvrij staal. De productieresidu’s (of «<br />

slakken ») daar<strong>van</strong> vereisen een aangepaste verwerking, omwille<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> aanwezigheid <strong>van</strong> zware metalen. De hoeveelheid<br />

slakken geproduceerd per ton staal kan geraamd wor<strong>de</strong>n op<br />

ongeveer 30%. Er is evenwel nog altijd staal aanwezig in <strong>de</strong><br />

slakken (+/- 8%), waardoor een behan<strong>de</strong>ling nodig is, <strong>voor</strong>afgaand<br />

aan <strong>de</strong> nuttige toepassing.<br />

LID IN DE KIJKER<br />

RECOVAL is al enkele jaren actief op <strong>de</strong> site <strong>van</strong> CARINOX<br />

zelf, maar sinds kort ook op <strong>de</strong> nieuwe « milieuzone » <strong>van</strong><br />

Farciennes. De vennootschap heeft er een hall <strong>van</strong> 5000 m²<br />

en een kantorencomplex. De doelstelling is om <strong>de</strong> slakken per<br />

boot te transporteren <strong>van</strong>uit CARINOX naar Farciennes, waar<br />

ze kunnen verwerkt wor<strong>de</strong>n. Hierna kunnen zij een nuttige<br />

toepassing krijgen in <strong>de</strong> wegenbouw on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> vorm <strong>van</strong> granulaten<br />

<strong>voor</strong> asfalt of beton. Daar is veel vraag naar, omwille<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> specifieke eigenschappen <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze slakken.<br />

De economische crisis heeft een zware impact op <strong>de</strong> hele<br />

staalindustrie. RECOVAL blijft niet bij <strong>de</strong> pakken zitten en investeert<br />

in on<strong>de</strong>rzoek en ontwikkeling <strong>van</strong> nieuwe technieken.<br />

De bedoeling is om nieuwe soorten materialen te ontwikkelen<br />

<strong>voor</strong> het gebruik in gebouwen en openbare werken. Voor<br />

een eer<strong>de</strong>r kleine vennootschap met 15 werknemers zoals<br />

RECOVAL, is <strong>FEBEM</strong> een kostbare bron <strong>van</strong> informatie, zoals<br />

<strong>de</strong> criteria <strong>voor</strong> END-OF-WASTE of <strong>de</strong> BIJPRODUCTEN.<br />

<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 19


<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />

20<br />

GZ-Zone 8, Oosterring 23, B-3600 Genk<br />

Telefoon 089 - 623830 / Fax089 - 623829<br />

E-mail: info@terbergmatec.be<br />

www.terbergmachines.nl


0phaling en verwerking <strong>van</strong><br />

huishou<strong>de</strong>lijke afvalstromen in het<br />

Vlaamse Gewest tussen 2000 en 2008<br />

Werner Annaert, <strong>FEBEM</strong> en Wim Van Breusegem, EMS-consulting<br />

1. Ophaling<br />

1.1 Marktaan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> private versus <strong>de</strong> publieke<br />

sector<br />

Het martkaan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> privésector is in <strong>de</strong> perio<strong>de</strong> 2000-<br />

2008 gestegen met 6,6 % <strong>van</strong> 42,9 % in 2000 tot 45,7 % in<br />

2008. De stijging in 2008 ten opzichte <strong>van</strong> 2007 bedraagt<br />

0,6 %. De gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong> jaarlijkse stijging over <strong>de</strong> perio<strong>de</strong> 2000-<br />

2008 bedraagt 0.8 % maar is wisselvallig. Zo was er in 2006<br />

en 2007 een daling <strong>van</strong> het marktaan<strong>de</strong>el. Figuur 1 geeft een<br />

overzicht terzake.<br />

In absolute termen heeft <strong>de</strong> private sector 11 kton meer<br />

opgehaald in 2008 dan in 2000 en heeft <strong>de</strong> publieke sector<br />

63 kton verloren.<br />

De publieke sector wint terrein tussen 2000 en 2008 <strong>voor</strong><br />

<strong>de</strong> klasses bouw- en sloopafval, huisvuil en glas. De private<br />

sector wint dan weer terrein <strong>voor</strong> <strong>de</strong> klasses sorteerresidus,<br />

papier & karton, KGA, grofvuil en GFT. De bewegingen in 2008<br />

ten opzichte <strong>van</strong> 2007 zijn in lijn met <strong>de</strong> trend 2000-2008<br />

behou<strong>de</strong>ns bouw- en sloopafval waar <strong>de</strong> publiek sector 2<br />

basispunten moet prijsgeven.<br />

4,00 %<br />

3,00 %<br />

2,00 %<br />

1,00 %<br />

0,00 %<br />

- 1,00 %<br />

- 2,00 %<br />

- 3,00 %<br />

- 4,00 %<br />

Figuur 1: Procentuele jaarlijkse groei <strong>van</strong> het martkaan<strong>de</strong>el<br />

2005 (*)<br />

2006 2007 2008<br />

Privé Publiek<br />

Belangrijk is ver<strong>de</strong>r dat <strong>de</strong> publieke sector haar positie inzake<br />

ophaling <strong>van</strong> huisvuil consoli<strong>de</strong>ert en zelfs licht versterkt <strong>van</strong><br />

58.6% tot 60.9% over <strong>de</strong> perio<strong>de</strong> 2000-2008. Ook in 2008<br />

verloor <strong>de</strong> privésector nog een stukje marktaan<strong>de</strong>el, namelijk<br />

0,6 basispunten.<br />

<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 21


<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />

22<br />

ton verwerkt afval<br />

Tabel 1 Relatief marktaan<strong>de</strong>el binnen <strong>de</strong> private sector<br />

private sector<br />

1.2 Marktaan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> bedrijven<br />

binnen <strong>de</strong> private sector<br />

De Top 5 in dalen<strong>de</strong> rangor<strong>de</strong> is in <strong>de</strong> perio<strong>de</strong> 2000-2008 niet<br />

gewijzigd behou<strong>de</strong>ns dat Dekeyser in 2005 <strong>de</strong> vijf<strong>de</strong> positie<br />

innam i.p.v. <strong>de</strong> <strong>de</strong>r<strong>de</strong> positie, die het sinds 2006 aanhoudt.<br />

Het aan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> Top 5 is sinds 2000 gedaald <strong>van</strong> 62% tot<br />

58,2 % Er lijkt zich dus min<strong>de</strong>r marktconcentratie <strong>voor</strong> te<br />

doen, maar men moet er rekening mee hou<strong>de</strong>n dat we <strong>voor</strong> <strong>de</strong><br />

cijfers <strong>van</strong> 2000 en 2005 retroactief hebben geconsoli<strong>de</strong>erd,<br />

volgens <strong>de</strong> consolidatie <strong>van</strong> <strong>de</strong> bedrijven per augustus 2008.<br />

SITA en Van Gansewinkel behou<strong>de</strong>n een ruime <strong>voor</strong>sprong als<br />

nummer 1 en 2 en zijn samen goed <strong>voor</strong> 41.2 % <strong>van</strong> <strong>de</strong> markt.<br />

De nummer 1 SITA haalt ruim 50% meer op dan nummer 2 Van<br />

Gansewinkel en 3,8 maal zoveel als <strong>de</strong> <strong>de</strong>r<strong>de</strong>.<br />

1.3 Aantal private ophalers per gemeente in 2008<br />

Het aantal private ophalers per gemeente is erg variabel <strong>van</strong><br />

1 ophaler in 22 gemeentes tot 14 verschillen<strong>de</strong> ophalers in<br />

5 fusiegemeentes. Het gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong> bedraagt 5,5. Vijftien<br />

gemeentes of bijna 5% doen geen beroep op private ophalers.<br />

Opvallend daarbij is dat het niet <strong>de</strong> grootste gemeentes zijn<br />

die een groter scala aan verschillen<strong>de</strong> ophalers gebruiken.<br />

Zo heeft Antwerpen er maar 5 en Gent 3 terwijl een kleine<br />

gemeente als Moorsle<strong>de</strong> er 14 heeft.<br />

2. Verwerking<br />

2.1. Marktaan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> privé versus <strong>de</strong> publieke<br />

sector<br />

jaar<br />

2000 2005 2006 2007 2008<br />

SITA 28,51% 24,16% 24,06% 24,67% 24,92%<br />

VAN GANSEWINKEL 14,49% 16,56% 17,66% 17,28% 16,29%<br />

DEKEYSER 7,71% 5,94% 6,72% 6,80% 6,48%<br />

VEOLIA ES 5,89% 6,87% 5,44% 5,18% 5,29%<br />

SHANKS 7,71% 6,28% 4,05% 3,97% 5,19%<br />

2.000.000<br />

1.800.000<br />

1.600.000<br />

1.400.000<br />

1.200.000<br />

1.000.000<br />

800.000<br />

600.000<br />

400.000<br />

200.000<br />

0<br />

Privé<br />

Zoals blijkt uit on<strong>de</strong>rstaan<strong>de</strong> tabel 2 is het marktaan<strong>de</strong>el <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> privésector gestegen met 4,95 % in 2008 tegenover 2000,<br />

maar sinds 2005 nagenoeg stabiel.<br />

Tabel 2: Relatief marktaan<strong>de</strong>el per klasse verwerker<br />

jaar Privé Publiek Totaal<br />

2000 56,26% 43,74% 100,00%<br />

2005 58,82% 41,18% 100,00%<br />

2006 56,04% 43,96% 100,00%<br />

2007 58,80% 41,20% 100,00%<br />

2008 59,04% 40,96% 100,00%<br />

2000<br />

1.664.403<br />

2005<br />

1.749.391<br />

2006<br />

1.709.450<br />

2007<br />

1.874.037<br />

2008<br />

1.866.393<br />

Publiek Privé<br />

Tabel 3: Hoeveelheid verwerkt afval per jaar per klasse verwerker<br />

1.294.221<br />

1.224.613<br />

1.340.717<br />

1.312.973<br />

1.294.662<br />

Publiek


Tabel 3 geeft respectievelijk <strong>de</strong> absolute verwerkte<br />

hoeveelhe<strong>de</strong>n weer per afvalsoort/afvalklasse en <strong>de</strong> relatieve<br />

ver<strong>de</strong>ling privé versus publieke verwerking per afvalsoort/<br />

afvalklasse.<br />

De belangrijkste vaststellingen is dat het aan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

privésector in <strong>de</strong> verwerking <strong>van</strong> zowel grofvuil als huisvuil<br />

sterk is toegenomen tussen 2000-2005 en dit ten na<strong>de</strong>le <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> publieke sector maar dat <strong>de</strong>ze stijgen<strong>de</strong> trend is gestopt<br />

se<strong>de</strong>rt 2006 <strong>voor</strong> fijn huisvuil, terwijl <strong>de</strong> trend stijgend is<br />

gebleven <strong>voor</strong> grof huisvuil. Ver<strong>de</strong>r is ook het sterk stijgen<strong>de</strong><br />

marktaan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> privésector inzake sorteerresidus<br />

dui<strong>de</strong>lijk.<br />

Voor <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> afvalstromen is het aan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> publieke<br />

sector bijna te verwaarlozen : Bouw- en sloopafval, Glas, KGA,<br />

Kunststoffen, Papier en karton, Verpakkingen. Enkel <strong>voor</strong> grof<br />

huisvuil hebben bei<strong>de</strong> sectoren een gelijkwaardig aan<strong>de</strong>el.<br />

1.4 Marktaan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> bedrijven binnen <strong>de</strong> privé-<br />

sector<br />

De Top 5 <strong>voor</strong> 2007 en 2008 is <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> behou<strong>de</strong>ns<br />

Eurocompost dat <strong>van</strong> plaats vier naar plaats vijf is gestegen<br />

in 2008. Daarbij moet wel opgemerkt dat Eurocompost enkel<br />

groenafval verwerkt.<br />

In 2000 bedraagt het aan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> Top 5, 30 %. In 2005 is<br />

dat aan<strong>de</strong>el geklommen tot circa 42% en sindsdien rond die<br />

waar<strong>de</strong> gestabiliseerd.<br />

Tabel 4: Marktaan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> bedrijven binnen <strong>de</strong> privésector<br />

Verwerker 2000 2005 2006 2007 2008<br />

INDAVER 6,63% 12,59% 14,49% 13,92% 14,06%<br />

SITA 8,18% 12,30% 12,66% 11,31% 11,27%<br />

VLAR 9,46% 9,42% 8,62% 8,67% 8,77%<br />

VAN GANSEWINKEL 3,61% 4,23% 4,51% 3,53% 4,23%<br />

EUROCOMPOST<br />

GROENRECYCLING<br />

0,71% 4,11% 3,97% 4,40% 3,35%<br />

<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 23


<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />

24<br />

SGS IS THE WORLD’S LEADING INSPECTION, VERIFICATION,<br />

TESTING AND CERTIFICATION COMPANY<br />

be.environment@sgs.com<br />

www.sgs.com<br />

• LABORATORIA<br />

• LUCHTMETINGEN<br />

• REACH & SDS<br />

• MILIEU-ADVIES<br />

• VEILIGHEIDSSTUDIES<br />

• GEOTECHNIEK<br />

• GELUID & TRILLINGEN<br />

WHEN YOU NEED TO BE SURE<br />

adv SGS-febem_3.indd 2 30/04/09 12:24


Wallonië werkt aan een nieuw afvalplan<br />

Tijd om knopen door te hakken: wat is huishou<strong>de</strong>lijk<br />

en wat is industrieel afval?<br />

Cédric Slegers, adjunct-directeur <strong>FEBEM</strong><br />

Al lange tijd splitst het Waalse gewest het<br />

beleid op in enerzijds het huishou<strong>de</strong>lijk afval<br />

en an<strong>de</strong>rzijds het industrieel afval. De grens<br />

tussen bei<strong>de</strong> is echter niet altijd even dui<strong>de</strong>lijk.<br />

De « grijze zone » bestaat uit economische activiteiten <strong>van</strong><br />

hotels, cafés, restaurants, campings, pretparken, winkels,<br />

garages, KMO’s, rust- en verzorgingshuizen, medische huizen,<br />

zelfstandigen, vrije beroepen, maar eveneens <strong>van</strong> scholen,<br />

ziekenhuizen, ge<strong>van</strong>genissen of kin<strong>de</strong>rop<strong>van</strong>g<strong>voor</strong>zieningen.<br />

Heel wat <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze activiteiten wor<strong>de</strong>n in Wallonië nog altijd<br />

bediend door gemeenten en intercommunales, zon<strong>de</strong>r<br />

on<strong>de</strong>rscheid te maken met <strong>de</strong> gezinnen.<br />

<strong>FEBEM</strong> raamt dat alles bij elkaar <strong>de</strong>ze sector zo’n 500.000<br />

ton afval produceert, waar<strong>van</strong> een <strong>de</strong>el wordt teruggevon<strong>de</strong>n<br />

in <strong>de</strong> 1,7 miljoen ton huishou<strong>de</strong>lijk afval in Wallonië en een<br />

an<strong>de</strong>r in <strong>de</strong> 6,4 miljoen ton industrieel afval. Volgens sommige<br />

gegevens kan geraamd wor<strong>de</strong>n dat het huishou<strong>de</strong>lijk afval<br />

<strong>voor</strong> bijna 20 of 30% bestaat uit afval <strong>van</strong> <strong>de</strong> vermel<strong>de</strong><br />

economische activiteiten.<br />

Maar wat is nu uitein<strong>de</strong>lijk het probleem ?<br />

Het grootste probleem is dat er over het gewest heen geen<br />

enkele logica toegepast wordt met betrekking tot <strong>de</strong> <strong>de</strong>kking <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> kosten die verbon<strong>de</strong>n zijn aan het beheer <strong>van</strong> dit KMO-afval.<br />

<strong>FEBEM</strong> heeft dan ook samen met <strong>de</strong> mid<strong>de</strong>nstandsvereniging<br />

« Union <strong>de</strong>s Classes Moyennes », UCM bij het Waalse Gewest<br />

aan <strong>de</strong> kaak gesteld dat sommige KMO’s door een gemeente<br />

wor<strong>de</strong>n belast <strong>voor</strong> <strong>de</strong> ophaling <strong>van</strong> het afval (een globale<br />

gemeentelijke taks) terwijl <strong>de</strong>ze KMO’s geen beroep doen<br />

op <strong>de</strong> gemeente maar wel op een private ophaler. Maar ook<br />

het omgekeer<strong>de</strong> klopt : KMO’s die aan <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> prijs als <strong>de</strong><br />

burgers hun afval kunnen blijven meegeven met <strong>de</strong> gemeente<br />

en dit op kosten <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze gemeente zelf.<br />

In navolging <strong>van</strong> ons <strong>de</strong>bat in Vlaan<strong>de</strong>ren of in Brussel (dit<br />

probleem geldt niet alleen in Wallonië !), zou<strong>de</strong>n wij meer dan<br />

ooit graag hebben dat er regels wor<strong>de</strong>n vastgelegd <strong>voor</strong> het<br />

beheren <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze afvalstroom, zowel wat het financiële aspect<br />

als wat <strong>de</strong> manier <strong>van</strong> afvalbeheer betreft.<br />

“ Het grootste probleem is dat er geen enkele<br />

logica toegepast wordt met betrekking tot<br />

<strong>de</strong> <strong>de</strong>kking <strong>van</strong> <strong>de</strong> kosten die verbon<strong>de</strong>n<br />

zijn aan het beheer <strong>van</strong> KMO-afval. “<br />

Wat het financiële aspect betreft, lijkt het ons <strong>van</strong> belang dat<br />

er een commercieel contract zou zijn tussen aanbie<strong>de</strong>r en<br />

ophaler. Dit maakt <strong>de</strong> manier <strong>van</strong> kostendoorrekening direct<br />

veel transparanter.<br />

In <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> plaats is het dui<strong>de</strong>lijk dat er nog extra selectieve<br />

ophalingen mogelijk zijn in <strong>de</strong>ze sector <strong>van</strong> KMO-bedrijven.<br />

De optie <strong>van</strong> een algemene sorteerverplichting zoals in<br />

Vlaan<strong>de</strong>ren is evenwel moeilijk controleerbaar. We streven<br />

naar een positieve bena<strong>de</strong>ring <strong>van</strong> <strong>de</strong> betrokken bedrijven,<br />

bv. door dui<strong>de</strong>lijk te maken <strong>van</strong>af welke hoeveelhe<strong>de</strong>n het<br />

financieel interessant is om die stroom apart aan te bie<strong>de</strong>n.<br />

Bij wijze <strong>van</strong> <strong>voor</strong>beeld : <strong>voor</strong> een kantooractiviteit <strong>van</strong> meer<br />

dan 12 werknemers is het zeker interessant om een selectieve<br />

ophaling <strong>van</strong> papier/karton te hebben. Maar <strong>de</strong> <strong>voor</strong>waar<strong>de</strong><br />

is dan uiteraard dat <strong>de</strong> KMO’s over heel Wallonië op <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong><br />

manier wor<strong>de</strong>n bena<strong>de</strong>rd en niet langer kunnen gebruik<br />

maken <strong>van</strong> <strong>de</strong> goedkope (gesubsidieer<strong>de</strong>) gemeentelijke<br />

inzamelcircuits.<br />

<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 25


Marktanalyse <strong>van</strong> <strong>de</strong> ophaling <strong>van</strong><br />

huishou<strong>de</strong>lijk afval in het Waalse<br />

Gewest en een vergelijking met<br />

Vlaan<strong>de</strong>ren<br />

Cédric Slegers, Adjunct-Directeur <strong>FEBEM</strong><br />

Wim Van Breusegem-EMS Consulting<br />

De gegevens over huishou<strong>de</strong>lijk afval in<br />

Wallonië zijn beschikbaar op <strong>de</strong> website <strong>van</strong><br />

het Office Wallon <strong>de</strong>s déchets. <strong>FEBEM</strong> heeft<br />

zich <strong>de</strong> moeite getroost om <strong>de</strong>ze eens grondig<br />

te analyseren. Het betreft <strong>de</strong> cijfers <strong>van</strong> 2007<br />

(recentste in databank).<br />

Ver<strong>de</strong>ling <strong>van</strong> <strong>de</strong> opgehaal<strong>de</strong> hoeveelhe<strong>de</strong>n<br />

over <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> werkwijzen<br />

In 2007 bestond 32% <strong>van</strong> <strong>de</strong> opgehaal<strong>de</strong> hoeveelheid<br />

huishou<strong>de</strong>lijk afval in Wallonië uit het restafval dat huis-aan-huis<br />

werd ingezameld, terwijl dat in Vlaan<strong>de</strong>ren slechts 25% was. De<br />

ontwikkeling <strong>van</strong> <strong>de</strong> selectieve ophalingen <strong>van</strong> organisch afval<br />

in <strong>de</strong> provincies Namen en Luik sinds twee jaar, zullen <strong>de</strong>ze<br />

gegevens wel verbeteren. Opmerkelijk is het succes <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

containerparken. Maar liefst <strong>de</strong> helft <strong>van</strong> het huishou<strong>de</strong>lijk afval<br />

werd via <strong>de</strong> parken ingezameld (vergelijkbaar met Vlaan<strong>de</strong>ren).<br />

Tabel 1: Ver<strong>de</strong>ling <strong>van</strong> <strong>de</strong> opgehaal<strong>de</strong> hoeveelhe<strong>de</strong>n over <strong>de</strong><br />

verschillen<strong>de</strong> werkwijzen<br />

Marktaan<strong>de</strong>len <strong>van</strong> <strong>de</strong> privésector en <strong>de</strong><br />

openbare sector<br />

Hoeveelheid Percentage<br />

Huishou<strong>de</strong>lijk restafval (H-a-H) 592.926 32%<br />

Selectieve huis-aan-huis ophaling 259.912 14%<br />

Glasbollen 80.750 4%<br />

Containerparken 916.582 50%<br />

Totaal 1.850.170<br />

De hoeveelheid afval die via huis-aan-huis ophaling en glasbollen<br />

wordt ingezameld (en dus niet in <strong>de</strong> containerparken,<br />

hetzij 49,5% <strong>van</strong> het Waalse afval) is in 50,39% <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

gevallen opgehaald door privéoperatoren. De rest wordt<br />

dus gedaan door gemeentebedrijven of <strong>de</strong> diensten <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

intercommunales. Ter vergelijking : in Vlaan<strong>de</strong>ren had <strong>de</strong><br />

privésector een marktaan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> 45% in 2007. In Wallonië<br />

heeft <strong>de</strong> private markt dus een groter aan<strong>de</strong>el in <strong>de</strong> ophaling<br />

<strong>van</strong> huishou<strong>de</strong>lijk afval dan in Vlaan<strong>de</strong>ren ! De gegevens


met betrekking tot <strong>de</strong> containerparken zijn min<strong>de</strong>r dui<strong>de</strong>lijk<br />

maar zij versterken nog wel het aan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> privésector.<br />

Sommige intercommunales verzorgen zelf enkel <strong>de</strong> huisaan-huis<br />

ophaling, maar doen een beroep op <strong>de</strong> privésector<br />

<strong>voor</strong> het beheer <strong>van</strong> <strong>de</strong> containerparken (Provincie Namen<br />

bij<strong>voor</strong>beeld).<br />

“ In Wallonië heeft <strong>de</strong> private markt dus<br />

een groter aan<strong>de</strong>el in <strong>de</strong> ophaling <strong>van</strong><br />

huishou<strong>de</strong>lijk afval dan in Vlaan<strong>de</strong>ren! “<br />

De bedrijven uit <strong>de</strong> sociale economie zijn opgenomen in <strong>de</strong><br />

gegevens <strong>van</strong> <strong>de</strong> openbare actoren. Zij vertegenwoordigen<br />

2,5% <strong>van</strong> <strong>de</strong> hoeveelheid afval die via <strong>de</strong> huis-aan-huis ophaling<br />

en <strong>de</strong> glasbollen wordt ingezameld.<br />

De privésector is dui<strong>de</strong>lijk marktlei<strong>de</strong>r als het gaat over<br />

organisch afval, wit glas, gekleurd glas en, in min<strong>de</strong>re mate,<br />

gemengd grofvuil en PMD-afval. De openbare sector is meer<br />

vertegenwoordigd op het vlak <strong>van</strong> groenafval, gemengd glas<br />

(wit + gekleurd), evenals papier en karton.<br />

Alle textielafval wordt opgehaald door <strong>de</strong> openbare sector,<br />

meer in het bijzon<strong>de</strong>r door <strong>de</strong> spelers <strong>van</strong> <strong>de</strong> sociale economie.<br />

Tabel 2: Marktaan<strong>de</strong>el per afvalstof (privé versus openbaar)<br />

Afvalstroom Vlaan<strong>de</strong>ren Wallonië<br />

privé openbaar privé openbaar<br />

Groen afval 42% 58% 64% 36%<br />

Grofvuil 46% 54% 56% 44%<br />

Huishou<strong>de</strong>lijk afval 14% 86% 50% 50%<br />

Papier en Karton 94% 6% 42% 58%<br />

PMD-afval 94% 6% 53% 47%<br />

Textiel 0% 100% 0% 100%<br />

Glas 98% 2% 58% 42%<br />

Marktaan<strong>de</strong>el binnen <strong>de</strong> privésector<br />

De afvalinzamelingen via huis-aan-huisophaling en glasbollen<br />

door <strong>de</strong> privésector is in het Waalse Gewest een vrij<br />

geconcentreer<strong>de</strong> zaak : SITA en SHANKS hebben samen zo’n<br />

70% <strong>van</strong> <strong>de</strong> private inzameling in han<strong>de</strong>n. De Top 3 <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

afvalophaling door <strong>de</strong> privésector <strong>de</strong>kt praktisch 75% <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

“ SITA en SHANKS hebben samen zo’n 70%<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> private inzameling in han<strong>de</strong>n. “<br />

afvalstromen, terwijl dit ongeveer 50% bedraagt in Vlaan<strong>de</strong>ren.<br />

Ook al is Sita marktlei<strong>de</strong>r in <strong>de</strong> twee landsge<strong>de</strong>elten, <strong>de</strong>ze<br />

vennootschap heeft een marktaan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> ongeveer 25% in<br />

Vlaan<strong>de</strong>ren tegen 43% in het Waalse Gewest. De nummers<br />

2 en 3 <strong>van</strong> het Waalse Gewest, Shanks en Veolia ES, komen<br />

eveneens in <strong>de</strong> Top 5 in Vlaan<strong>de</strong>ren <strong>voor</strong>, maar met een<br />

percentage dat gevoelig lager ligt wat Shanks betreft, namelijk<br />

4% tegenover zo’n 25% in Wallonië.<br />

<strong>FEBEM</strong> zal <strong>de</strong> evolutie <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze gegevens blijven analyseren,<br />

en hoopt in <strong>de</strong> toekomst ook een beeld te hebben <strong>van</strong> het<br />

marktaan<strong>de</strong>el in <strong>de</strong> containerparken. De gegevens met<br />

betrekking tot <strong>de</strong> verwerking <strong>van</strong> het afval zijn eveneens<br />

beschikbaar in Wallonië, maar moeten gecontroleerd wor<strong>de</strong>n<br />

alvorens te kunnen wor<strong>de</strong>n geanalyseerd.<br />

Website <strong>van</strong> het Office Wallon <strong>de</strong>s Déchets<br />

Op <strong>de</strong> website <strong>van</strong> het Office Wallon <strong>de</strong>s Déchets<br />

kan men talloze gegevens downloa<strong>de</strong>n. Zo kan men<br />

alle geregistreer<strong>de</strong>, erken<strong>de</strong> of vergun<strong>de</strong> bedrijven<br />

inzake afvalbeheer opvragen, ver<strong>de</strong>eld volgens <strong>de</strong><br />

afvalstromen. De gewestelijke autoriteit geeft eveneens<br />

een overzicht <strong>van</strong> alle gecoördineer<strong>de</strong> wetteksten. Op<br />

het vlak <strong>van</strong> huishou<strong>de</strong>lijk afval, zijn ook alle statistieken<br />

per gemeente of per intercommunale te bekijken.<br />

Ook <strong>de</strong> verslagen <strong>van</strong> alle uitgevoer<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoeken<br />

kunnen gedownload wor<strong>de</strong>n. Sinds <strong>de</strong> invoering <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

werkelijke kostprijs <strong>van</strong> het afval, wor<strong>de</strong>n tevens talrijke<br />

financiële statistieken getoond.<br />

http://environnement.wallonie.be<br />

Tabel 3: Marktaan<strong>de</strong>el binnen privésector inzake inzameling<br />

Ophaler Totaal<br />

SITA Wallonië SA 43,26%<br />

SHANKS 25,39%<br />

Veolia ES 5,14%<br />

Nicollin Belgium SA 4,51%<br />

Cemepre SPRL 3,89%<br />

CTL SCRL 3,41%<br />

Minerale SA 2,53%<br />

Van Gansewinkel SA 2,51%<br />

Cogetrina SA 2,38%<br />

Dekeyser SA 2,10%<br />

Eco-Lys SPRL 1,82%<br />

Vanhee<strong>de</strong> 1,30%<br />

O.V.S. SPRL 1,23%<br />

Bel Fibres SA 0,29%<br />

Demuynck & Fils SPRL 0,23%<br />

Deville 0,00%<br />

Algemeen Totaal 100,00%<br />

<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 27


<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />

28<br />

Best Beschikbare Technieken<br />

(BBT) <strong>voor</strong> het verbran<strong>de</strong>n <strong>van</strong><br />

hernieuwbare brandstoffen<br />

Liesbet Goovaerts, Ann Van <strong>de</strong>r Lin<strong>de</strong>n en Karl Vrancken, - VITO, Mol<br />

Situering<br />

De uitdagen<strong>de</strong> doelstellingen <strong>voor</strong> hernieuwbare energie zorgen<br />

<strong>voor</strong> een grote interesse in <strong>de</strong> verbranding <strong>van</strong> hernieuwbare<br />

brandstoffen zoals hout, diermeel ,slib, frituurvetten, biogas.<br />

De milieuwetgeving <strong>voor</strong> <strong>de</strong>rgelijke installaties is echter nog<br />

onvolledig en ondui<strong>de</strong>lijk. Er is dan ook nood aan ver<strong>de</strong>re<br />

beleidsontwikkeling door <strong>de</strong> Vlaamse Overheid. Momenteel zijn<br />

alleen vaste hernieuwbare brandstoffen dui<strong>de</strong>lijk opgenomen<br />

in VLAREM, waardoor een groot <strong>de</strong>el <strong>van</strong> hernieuwbare<br />

energiebronnen onge<strong>de</strong>finieerd en niet goed geregeld zijn.<br />

Voor het verbran<strong>de</strong>n <strong>van</strong> bepaal<strong>de</strong> biomassafracties die<br />

on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> Europese afvalrichtlijn vallen, wor<strong>de</strong>n strenge<br />

emissiegrenswaar<strong>de</strong>n opgelegd, die specifiek opgesteld zijn<br />

<strong>voor</strong> afvalstoffen. Deze emissiegrenswaar<strong>de</strong>n kunnen niet<br />

zon<strong>de</strong>rmeer doorgetrokken wor<strong>de</strong>n <strong>voor</strong> álle hernieuwbare<br />

brandstoffen. Hernieuwbare brandstoffen wor<strong>de</strong>n immers niet<br />

alle op een gelijkaardige manier verbrand (an<strong>de</strong>re installaties,<br />

vermogens, draaiuren). Dit resulteert enerzijds in een an<strong>de</strong>re<br />

milieu-impact en an<strong>de</strong>rzijds in mogelijk an<strong>de</strong>re beschikbare<br />

(technisch en economisch) emissiereductietechnieken. Het<br />

BBT-kenniscentrum on<strong>de</strong>rzocht <strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n en bracht<br />

<strong>de</strong> BBT <strong>voor</strong> <strong>de</strong> verbranding <strong>van</strong> hernieuwbare brandstoffen<br />

in kaart.<br />

Doel en aanpak<br />

Het doel <strong>van</strong> <strong>de</strong> BBT-studie is om <strong>de</strong> beschikbare informatie<br />

betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> milieu-impact verbon<strong>de</strong>n aan het verbran<strong>de</strong>n<br />

<strong>van</strong> hernieuwbare brandstoffen te inventariseren en inzicht<br />

te geven in <strong>de</strong> haalbare emissieniveaus. De focus ligt op <strong>de</strong><br />

reductie <strong>van</strong> NOx-, SO2- en stofemissies.<br />

“ Enkel wanneer een techniek technisch<br />

en economisch haalbaar is en een globaal<br />

milieu<strong>voor</strong><strong>de</strong>el met zich meebrengt, wordt<br />

<strong>de</strong>ze als BBT beschouwd. “<br />

Om <strong>de</strong> BBT te bepalen wordt een integrale evaluatie <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

beschikbare milieuvrien<strong>de</strong>lijke technieken uitgevoerd. Deze<br />

evaluatie brengt niet alleen inzicht in <strong>de</strong> milieu-impact <strong>van</strong><br />

een techniek, maar ook in <strong>de</strong> technische en economische<br />

haalbaarheid.<br />

Om een volledig en dui<strong>de</strong>lijk overzicht te verkrijgen <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

potentiële emissies afkomstig <strong>van</strong> biomassaverbranding,


zijn <strong>de</strong> rookgasemissies enerzijds berekend op basis<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> samenstelling <strong>van</strong> <strong>de</strong> brandstof en gerelateer<strong>de</strong><br />

distributiefactoren en an<strong>de</strong>rzijds ingeschat op basis <strong>van</strong><br />

garantiewaar<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> leveranciers.<br />

Een sleutelcriterium bij het evalueren <strong>van</strong> BBT is <strong>de</strong><br />

kostenhaalbaarheid <strong>van</strong> een milieumaatregel. Om na te gaan<br />

of <strong>de</strong> kosten <strong>van</strong> <strong>de</strong> milieumaatregel nog in verhouding staan<br />

tot het behaal<strong>de</strong> milieuresultaat, wordt <strong>de</strong> kosteneffectiviteit<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> milieumaatregel aangegeven. Dit is <strong>de</strong> kost per ton<br />

<strong>voor</strong>komen emissie. Deze kosteneffectiviteit wordt getoetst<br />

aan indicatieve referentiewaar<strong>de</strong>n welke afgeleid zijn uit<br />

kosten gemaakt <strong>voor</strong> het realiseren <strong>van</strong> emissiereducties in<br />

Vlaan<strong>de</strong>ren en Ne<strong>de</strong>rland.<br />

Enkel wanneer een techniek technisch en economisch haalbaar<br />

is en een globaal milieu<strong>voor</strong><strong>de</strong>el met zich meebrengt, wordt<br />

<strong>de</strong>ze als BBT beschouwd.<br />

Algemene conclusies<br />

De samenstelling <strong>van</strong> <strong>de</strong> hernieuwbare brandstoffen is zeer<br />

uiteenlopend. Hierdoor bekomt men bij het inschatten <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

emissies naar lucht ( NOx-, SO2- en stofemissies) zeer bre<strong>de</strong><br />

ranges, met vaak hoge pieken.<br />

Bij het formuleren <strong>van</strong> <strong>de</strong> BBT conclusies werd hiermee<br />

rekening gehou<strong>de</strong>n. Er werd daarom on<strong>de</strong>rscheid gemaakt<br />

op basis het type installatie, met name verbrandingstechniek,<br />

nieuwe of bestaan<strong>de</strong> installaties en aantal draaiuren, maar ook<br />

naar <strong>de</strong> samenstelling <strong>van</strong> <strong>de</strong> brandstof.<br />

Voor sommige brandstofinstallatiecombinaties blijkt <strong>de</strong><br />

afbakening <strong>van</strong> BBT op basis <strong>van</strong> kosteneffectiviteit te<br />

resulteren in zeer hoge emissieniveaus, die in <strong>de</strong> praktijk<br />

tot een hoge milieu- of gezondheidsimpact zou<strong>de</strong>n lei<strong>de</strong>n<br />

De algemene betrachting <strong>van</strong> BBT is om <strong>de</strong> impact op het<br />

milieu in zijn geheel maximaal te beperken. Vandaar werd er<br />

een bovengrens gesteld aan <strong>de</strong> emissies op een maximaal<br />

aanvaardbaar niveau. De afbakening <strong>van</strong> dit aanvaardbaar<br />

niveau (en dus <strong>de</strong> maximale bovengrens <strong>van</strong> het BBTgerelateerd<br />

emissieniveau) is gebeurd op basis <strong>van</strong> bestaan<strong>de</strong><br />

wetgeving, vergelijking met an<strong>de</strong>re sectoren en overleg met<br />

het begeleidingscomité.<br />

“ De samenstelling <strong>van</strong> <strong>de</strong> hernieuwbare<br />

brandstoffen is zeer uiteenlopend.<br />

Hierdoor bekomt men bij het inschatten<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> emissies naar lucht ( NOx-, SO2- en<br />

stofemissies) zeer bre<strong>de</strong> ranges, met vaak<br />

hoge pieken. “<br />

Over het algemeen heeft <strong>de</strong>ze aanpak als gevolg dat<br />

brandstoffen met > 1gew.% as, > 0,3 gew.% S en > 3-4<br />

gew.% N in principe uitgesloten zijn <strong>voor</strong> gebruik in installaties<br />

< 5MWth of installaties met een beperkt aantal draaiuren (<<br />

4000 draaiuren per jaar). In die gevallen kan gekozen wor<strong>de</strong>n<br />

<strong>voor</strong> het gebruik <strong>van</strong> een an<strong>de</strong>re brandstof of kan <strong>de</strong> exploitant<br />

opteren om ver<strong>de</strong>r te gaan dan BBT (d.w.z. inzet <strong>van</strong> nietkosteneffectieve<br />

maatregelen).<br />

Bij gebruik <strong>van</strong> brandstoffen zoals behan<strong>de</strong>ld hout, grassen,<br />

diermeel, slib en mest maar ook dierlijke vetten en<br />

gerecycleer<strong>de</strong> frituurvetten volgens BBT zijn verregaan<strong>de</strong><br />

maatregelen vereist:<br />

• het naschakelen <strong>van</strong> doekfilters of elektrostatische<br />

precipitatie ter reductie <strong>van</strong> stofemissies;<br />

• het naschakelen <strong>van</strong> droog sorbent injectie of <strong>voor</strong> een<br />

installatie > 20MWth natte wassing ter reductie <strong>van</strong> SO2emissies;<br />

• het naschakelen <strong>van</strong> selectieve niet-katalytische reductie<br />

(SNCR) of selectieve katalytische reductie (SCR) om NOxemissies<br />

op een aanvaardbaar niveau te hou<strong>de</strong>n.<br />

Voor <strong>de</strong> volledige beschrijving <strong>van</strong> <strong>de</strong> gevolg<strong>de</strong> aanpak, <strong>de</strong><br />

BBT evaluatiemetho<strong>de</strong> en het ge<strong>de</strong>tailleer<strong>de</strong> overzicht <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

BBT conclusies en haalbare emissieniveaus wordt verwezen<br />

naar <strong>de</strong> EMIS website waar <strong>de</strong> studie kan gedownload<br />

wor<strong>de</strong>n: http://www.emis.vito.be/sites/<strong>de</strong>fault/files/pagina/<br />

bbt_rapport_verbr_hern_brandstoffen_eindrapport%20-%20<br />

EMIS%20nieuw.pdf .<br />

<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 29


Commerciële info<br />

Zwerfvuil beter on<strong>de</strong>r controle<br />

Zwerfafval is <strong>voor</strong> gemeenten, ste<strong>de</strong>n en provincies een grote uitdaging. Zeker in<br />

<strong>de</strong> centra en bij toeristische trekpleisters is zwerfvuil vaak moeilijk te beheersen.<br />

Om het probleem effectief aan te pakken, ontwikkel<strong>de</strong> Plastic Omnium een unieke<br />

dienst verlening. Een proefproject in <strong>de</strong> gemeente Mol bevestigt <strong>de</strong> <strong>voor</strong><strong>de</strong>len <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong>ze service. De klant krijgt inzicht in <strong>de</strong> reële behoefte aan zwerfvuilbakjes, heeft<br />

meer controle en kan permanent bijsturen. Zo kan <strong>de</strong> klant zijn zwerfafvalbeheer<br />

optimaliseren en bijdragen tot een propere omgeving.<br />

Verbeteren begint<br />

met inventariseren<br />

Om het zwerfafvalbeheer te verbeteren<br />

is inzicht in <strong>de</strong> bestaan<strong>de</strong> situatie<br />

essentieel. Daarom zorgt Plastic Omnium<br />

in eerste instantie <strong>voor</strong> een ge<strong>de</strong>tailleer<strong>de</strong><br />

inventarisatie. Hoeveel afvalbakjes staan<br />

er op een bepaald grondgebied, in<br />

welke staat <strong>van</strong> on<strong>de</strong>rhoud zijn ze en<br />

in welke mate zijn ze gevuld? Plastic<br />

Omnium maakt een volledig rapport op<br />

dat <strong>de</strong> situatie hel<strong>de</strong>r in beeld brengt. Zo<br />

wordt bij<strong>voor</strong>beeld dui<strong>de</strong>lijk op welke<br />

locaties <strong>de</strong> bakjes aan vernieuwing toe<br />

zijn, waar er meer, min<strong>de</strong>r of an<strong>de</strong>re<br />

bakken nodig zijn, enz. Op basis <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong>ze inventaris krijgt <strong>de</strong> klant advies over<br />

hoe het afvalbeheer in samenwerking<br />

met <strong>de</strong> ophaaldiensten verbeterd kan<br />

wor<strong>de</strong>n.<br />

Permanent bijsturen<br />

en optimaliseren<br />

Plastic Omnium kan <strong>de</strong> klant ver<strong>de</strong>r<br />

on<strong>de</strong>rsteunen bij het optimaliseren <strong>van</strong> het<br />

zwerfafvalbeheer. Daarbij <strong>voor</strong>ziet Plastic<br />

Omnium <strong>de</strong> afvalbakken <strong>van</strong> een chip<br />

zodat ledigingsfrequentie, vullingsgraad<br />

en gewicht <strong>van</strong> het afval geregistreerd<br />

wor<strong>de</strong>n. Ver<strong>de</strong>r stelt Plastic Omnium<br />

een gratis 0800-nummer ter beschikking<br />

waarop burgers melding kunnen maken<br />

<strong>van</strong> vuile of volle zwerfvuilbakken. Deze<br />

meldingen wor<strong>de</strong>n ont<strong>van</strong>gen door<br />

Plastic Omnium dat op zijn beurt <strong>de</strong><br />

ophaaldiensten verwittigt. Bovendien<br />

wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> zwerfvuilbakken volgens een<br />

afgesproken routine door Plastic Omnium<br />

volledig gereinigd en indien nodig<br />

hersteld of vernieuwd. Plastic Omnium<br />

verwerkt alle gegevens <strong>van</strong> lediging,<br />

interventies, meldingen, … maan<strong>de</strong>lijks<br />

in een rapport zodat <strong>de</strong> klant <strong>de</strong> situatie<br />

op <strong>de</strong> voet kan volgen en het beheer<br />

naar behoefte bijsturen.<br />

In <strong>de</strong> praktijk:<br />

het proefproject <strong>van</strong> Mol<br />

Het is een <strong>van</strong> <strong>de</strong> beleidsdoelstellingen<br />

<strong>van</strong> Mol om een propere en nette<br />

gemeente te zijn. Goed on<strong>de</strong>rhoud<br />

<strong>van</strong> het openbaar domein is hierbij een<br />

belangrijke opdracht. Omdat er steeds<br />

terugkeren<strong>de</strong> vragen <strong>van</strong> burgers naar<br />

extra zwerfvuilbakken en ook klachten<br />

over <strong>de</strong> netheid <strong>van</strong> <strong>de</strong> bakjes waren,<br />

besloot Mol om <strong>de</strong>ze problematiek in<br />

kaart te brengen. Hierbij werd o.m.<br />

vastgesteld dat niemand wist hoeveel<br />

bakjes <strong>de</strong> gemeente tel<strong>de</strong> en dat<br />

er geen enkele controle was op <strong>de</strong><br />

lediging of <strong>de</strong> hoeveelheid afval. De<br />

algemene indruk was slordig omdat<br />

<strong>de</strong> meeste bakjes vuil waren en er<br />

zich veel zwerfvuil rond <strong>de</strong> bakjes<br />

bevond. In 2008 zette <strong>de</strong> gemeente<br />

in samenwerking met <strong>de</strong> OVAM een<br />

proefproject met <strong>de</strong> service <strong>van</strong> Plastic<br />

Omnium op. Doelstelling: een situatie<br />

waarbij elk zwerfvuilbakje op het<br />

grondgebied <strong>van</strong> Mol er steeds netjes<br />

bij staat, met een optimale ledigings- en<br />

reinigingsfrequentie per bak.<br />

Resultaat:<br />

een nettere gemeente<br />

Volgens Leo Lo<strong>de</strong>wyckx, milieuambtenaar<br />

<strong>van</strong> Mol, levert het systeem <strong>van</strong><br />

Plastic Omnium <strong>de</strong> gemeente Mol<br />

belangrijke resultaten op: “Samen met<br />

Plastic Omnium zijn we erin geslaagd om<br />

plaatsing, volume en ledigingsfrequentie<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> zwerfvuilbakjes te stroomlijnen. In<br />

het centrum zijn er bakjes bijgekomen, in<br />

een toeristisch gebied als Postel hebben<br />

we grotere bakken <strong>voor</strong>zien. We<br />

hebben <strong>de</strong> bestaan<strong>de</strong> bakjes herschikt<br />

zodat ze nu staan daar waar ze nodig<br />

zijn. Dankzij <strong>de</strong> registratie hebben we<br />

bovendien controle over het aantal<br />

ledigingen en <strong>de</strong> vervuilingsgraad. De<br />

doelstelling is 1800 ledigingen per<br />

maand. Dankzij <strong>de</strong> rapportering zien<br />

we meteen of dit aantal behaald werd of<br />

niet, zodat we <strong>de</strong> nodige maatregelen<br />

kunnen nemen. Het is een geweldig<br />

goed systeem, en als controle-instrument<br />

beter dan een goe<strong>de</strong> ploegbaas. Het<br />

heeft er zelfs <strong>voor</strong> gezorgd dat we<br />

onze ophaaldiensten nu an<strong>de</strong>rs en<br />

beter organiseren. De dienstverlening<br />

<strong>van</strong> Plastic Omnium on<strong>de</strong>rsteunt vast<br />

en zeker <strong>de</strong> doelstelling <strong>van</strong> het bestuur<br />

dat Mol een reine gemeente wil zijn. Er<br />

werd dan ook beslist om het project in<br />

2010 te verlengen.”<br />

“De dienstverlening<br />

<strong>van</strong> Plastic Omnium<br />

on<strong>de</strong>rsteunt vast en<br />

zeker <strong>de</strong> doelstelling<br />

<strong>van</strong> het bestuur<br />

dat Mol een reine<br />

gemeente wil zijn.”<br />

Leo Lo<strong>de</strong>wyckx, milieuambtenaar Mol<br />

Plastic Omnium biedt oplossingen op maat <strong>van</strong> elke<br />

behoefte: 240 l-containers, hon<strong>de</strong>npoepbakken,<br />

klassieke zwerfvuilbakjes, enz.<br />

Via <strong>de</strong> chip op <strong>de</strong> zwerfvuilbakken kunnen ledigingsfrequentie<br />

en vullingsgraad opgevolgd wor<strong>de</strong>n. Dat<br />

maakt permanente bijsturing mogelijk.<br />

Meer info over <strong>de</strong>ze service<br />

in zwerfafvalbeheer?<br />

Neem contact op met:<br />

Plastic Omnium NV<br />

Ring Oost 14<br />

B-9400 Ninove<br />

Tel. + 32 (0) 54 31 31 31<br />

Fax + 32 (0) 54 31 31 30<br />

ssuls@plasticomnium.com<br />

www.plasticomnium.be


<strong>FEBEM</strong> en Qurius<br />

een partnership waar kwaliteitsvolle<br />

dienstverlening centraal staat<br />

Anthony Deprez, Marketing Manager, Qurius Belgium<br />

Wie is Qurius?<br />

Qurius Belgium is een Belgische on<strong>de</strong>rneming die <strong>de</strong>el uitmaakt<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse beursgenoteer<strong>de</strong> maatschappij Qurius,<br />

actief in zeven lan<strong>de</strong>n met in totaal zo’n 1.000 me<strong>de</strong>werkers.<br />

Binnen <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rneming wor<strong>de</strong>n een aantal verschillen<strong>de</strong><br />

businesslines gehanteerd.<br />

De eerste focust op <strong>de</strong> implementatie <strong>van</strong> Microsoft Dynamics,<br />

<strong>de</strong> ERP-suite <strong>van</strong> Microsoft. Hierbinnen richt Qurius zich op<br />

een aantal specifieke industrieën met:<br />

• Dynamics AX: <strong>de</strong> technische- en service-bedrijven met<br />

dienst na verkoop<br />

• Dynamics NAV: <strong>de</strong> milieusector, chemische en<br />

farmaceutische nijverheid en <strong>de</strong> voedingssector<br />

• Dynamics CRM: le<strong>de</strong>norganisaties zoals fe<strong>de</strong>raties, unies,<br />

bon<strong>de</strong>n, politieke partijen etc..<br />

Bij Infrastructural Solutions<br />

on<strong>de</strong>rzoeken we <strong>de</strong> klanten hun<br />

infrastructuurno<strong>de</strong>n en dat gaan<br />

we implementeren. Met onze<br />

Managed Services bie<strong>de</strong>n we<br />

een sluitend antwoord op <strong>de</strong> onestop-shop<br />

vraag <strong>van</strong> onze klanten,<br />

hiermee kunnen we zowel <strong>de</strong><br />

applicatie als hun infrastructuur<br />

beheren.<br />

Qurius en <strong>de</strong> afvalsector<br />

De analyse- en<br />

<strong>Bedrijven</strong> die afval inzamelen, bewerken, verwerken, opslaan<br />

en/of recycleren hebben niet alleen te maken met planning,<br />

registratie, facturatie en meldingen die aan strenge regelgeving<br />

moeten voldoen, maar hebben ook behoefte aan een ge<strong>de</strong>gen<br />

financiële administratie.<br />

Qurius heeft het Microsoft Dynamics NAV platform toegespitst<br />

op <strong>de</strong> afvalbranche on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> naam enwis) en verrijkt<br />

met uitgebrei<strong>de</strong> functionaliteiten <strong>van</strong> weegbrugintegratie,<br />

massabalans, inzameling, planning, containermanagement,<br />

Diftar en wet- en regelgeving, tot interfaces met applicaties <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong>r<strong>de</strong>n zoals boordcomputers en on<strong>de</strong>rgrondse containers.<br />

De analyse- en rapportagemogelijkhe<strong>de</strong>n zorgen er <strong>voor</strong><br />

dat men snel over <strong>de</strong> juiste gegevens kan beschikken, dit is<br />

immers een must om <strong>de</strong> dienstverlening continu op niveau te<br />

hou<strong>de</strong>n.<br />

Met enwis) kunnen al <strong>de</strong>ze activiteiten in één bedrijfsbreed<br />

systeem on<strong>de</strong>rgebracht wor<strong>de</strong>n. enwis) is door Microsoft<br />

gecertificeerd als standaardmodule in <strong>de</strong> Microsoft<br />

Dynamics productlijn die wereldwijd bij afvalbedrijven wordt<br />

geïmplementeerd.<br />

<strong>FEBEM</strong> en Qurius<br />

rapportagemogelijkhe<strong>de</strong>n zorgen<br />

er <strong>voor</strong> dat men snel over <strong>de</strong><br />

juiste gegevens kan beschikken,<br />

dit is immers een must om <strong>de</strong><br />

dienstverlening continu op niveau te<br />

hou<strong>de</strong>n.<br />

<strong>FEBEM</strong> en Qurius Belgium brei<strong>de</strong>n hun samenwerking nog<br />

ver<strong>de</strong>r uit dankzij <strong>de</strong> implementatie <strong>van</strong> een volwaardig<br />

CRM-systeem <strong>voor</strong> le<strong>de</strong>nbeheer<br />

(Q-MembeR).<br />

Microsoft Dynamics CRM, door<br />

Qurius aangepast specifiek<br />

<strong>voor</strong> le<strong>de</strong>norganisaties zoals<br />

fe<strong>de</strong>raties, is <strong>de</strong> i<strong>de</strong>ale oplossing<br />

<strong>voor</strong> <strong>de</strong> optimalisering en ver<strong>de</strong>re<br />

professionalisering <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>FEBEM</strong>le<strong>de</strong>nadministratie.<br />

Daarenboven<br />

is <strong>de</strong> Q-MembeR oplossing volledig<br />

geïntegreerd met an<strong>de</strong>re Microsoft<br />

toepassingen zoals Microsoft<br />

Office en Microsoft Exchange<br />

(Outlook) waardoor <strong>de</strong> uitwisseling <strong>van</strong> informatie en <strong>de</strong><br />

koppeling met an<strong>de</strong>re producten geoptimaliseerd wordt.<br />

Met <strong>de</strong>ze implementatie verkrijgt <strong>FEBEM</strong> o.a. een centraal<br />

platform & database <strong>voor</strong> volslagen relatiebeheer, een<br />

sluiten<strong>de</strong> coördinatie en opvolging <strong>van</strong> hun (potentiële) le<strong>de</strong>n,<br />

werkgroepen en an<strong>de</strong>re stakehol<strong>de</strong>rs.<br />

<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 31


<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />

32<br />

EU-subsidiewijzer<br />

Uw sleutel naar Europese subsidies<br />

Ariane Decramer en Joke Hofmans, VLEVA<br />

EU subsidiewijzer<br />

Om <strong>de</strong> drempel <strong>voor</strong> Vlaamse <strong>de</strong>elname aan Europese programma’s<br />

te verlagen, lanceer<strong>de</strong> vleva op 1 januari <strong>de</strong> EUsubsidiewijzer.<br />

Het betreft <strong>de</strong> meest exhaustieve én integrale<br />

databank die <strong>de</strong> oproepen <strong>van</strong> alle Europese instellingen per<br />

thema bijeenbrengt. Oproepen staan chronologisch gerangschikt<br />

op indieningsdatum. Is <strong>de</strong> <strong>de</strong>adline verstreken, dan<br />

wordt het bericht gearchiveerd in <strong>de</strong> lijst met gesloten oproepen.<br />

Ook <strong>de</strong> contactgegevens <strong>van</strong> Nationale Contactpunten,<br />

subsidiewerkprogramma’s, partneroproepen en verwijzingen<br />

naar bijhoren<strong>de</strong> info- en netwerkmomenten zijn <strong>van</strong>af nu op<br />

één plaats terug te vin<strong>de</strong>n: www.vleva.eu/subsidiewijzer. De<br />

tool is <strong>voor</strong> ie<strong>de</strong>reen gratis toegankelijk.<br />

In nauwe samenwerking met haar Werken<strong>de</strong> Le<strong>de</strong>n en <strong>de</strong><br />

Nationale Contactpunten biedt het vleva subsidieteam eerstelijnshulp<br />

<strong>voor</strong> specifieke dossiers en verwijst het door naar <strong>de</strong><br />

rele<strong>van</strong>te contactpersonen <strong>voor</strong> <strong>de</strong> technische assistentie en<br />

ver<strong>de</strong>re afhan<strong>de</strong>ling.<br />

De EU-subsidiewijzer moet op termijn resulteren zowel in een<br />

concreet inzicht in <strong>de</strong> Vlaamse <strong>de</strong>elname aan en <strong>de</strong> Vlaamse<br />

return uit alle Europese programma’s als in een proactieve<br />

Vlaamse beïnvloeding bij <strong>de</strong> opmaak <strong>van</strong> EU-beleid en financieringsprogramma’s.<br />

U kunt zich abonneren op <strong>de</strong> subsidieberichten via <strong>de</strong> “Hou me<br />

op <strong>de</strong> hoogte”- functie. Een gebruikersnaam en wachtwoord<br />

aanvragen, doet u via <strong>de</strong> startpagina <strong>van</strong> vleva, www.vleva.eu.<br />

Info en Contact<br />

http://www.vleva.eu/subsidiewijzer<br />

Joke Hofmans, 02 737 14 33<br />

Ariane Decramer, 02 737 14 35<br />

subsidieteam@vleva.eu<br />

Subsidie-oproepen in aantocht<br />

In oktober 2009 keur<strong>de</strong> <strong>de</strong> Europese Commissie <strong>de</strong> financiering<br />

goed <strong>van</strong> 196 nieuwe projecten in het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> <strong>de</strong> twee<strong>de</strong><br />

oproep <strong>van</strong> het LIFE+-programma (2007-2013). 19,9 miljoen<br />

euro vloei<strong>de</strong> naar Belgische projecten. De nieuwe LIFE+<br />

oproep wordt op 5 mei 2010 gelanceerd.<br />

In april wordt een nieuwe oproep <strong>van</strong> Eco-innovatie gelanceerd<br />

“ In april wordt een nieuwe oproep <strong>van</strong> Eco-<br />

innovatie gelanceerd met een budget <strong>van</strong><br />

77,7 miljoen euro. “<br />

met een budget <strong>van</strong> 77,7 miljoen euro. De Europese Commissie<br />

gaat met <strong>de</strong>ze oproep op zoek naar KMO’s <strong>voor</strong> vernieuwen<strong>de</strong><br />

producten, diensten en technologieën om meer en<br />

beter gebruik te maken <strong>van</strong> natuurlijke hulpbronnen en om <strong>de</strong><br />

ecologische voetafdruk <strong>van</strong> Europa te reduceren.<br />

Naast LIFE+ en Eco-innovatie behoort ook het Levenslang Leren<br />

programma tot <strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n.<br />

Houd <strong>de</strong> EU subsidiewijzer zeker in <strong>de</strong> gaten!


Het recycleren <strong>van</strong> inert afval blijft<br />

een grote uitdaging in Wallonië<br />

Thibault Mariage, FEREDECO<br />

De vzw FEREDECO is <strong>de</strong> beroepsvereniging <strong>van</strong> recycleurs <strong>van</strong> bouw- en sloopafval in het<br />

Waalse Gewest – ze zal dit jaar haar 10-jarig bestaan vieren. Sinds 2009 fungeert Jean-Jacques<br />

NONET (Nonet sa, Hublet sprl) als <strong>voor</strong>zitter <strong>van</strong> <strong>de</strong> vereniging. FEREDECO groepeert 23<br />

bedrijven actief in het recycleren <strong>van</strong> inert afval. Van <strong>de</strong> ongeveer 4,25 miljoen ton inert afval dat<br />

elk jaar in het Waalse Gewest wordt geproduceerd, recylceren <strong>de</strong> le<strong>de</strong>n <strong>van</strong> FEREDECO meer<br />

dan <strong>de</strong> helft. Naast het permanent begelei<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> le<strong>de</strong>n in technische en administratieve<br />

zaken (intern laboratorium, CE-markering, milieuvergunning, conformiteit met <strong>de</strong> lastenboeken,<br />

…), vertegenwoordigt <strong>de</strong> fe<strong>de</strong>ratie <strong>de</strong> recycleurs in diverse adviesra<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> sector (Fediex,<br />

Copro, …) alsme<strong>de</strong> bij <strong>de</strong> bestuurlijke en beleidsinstanties in Wallonië. Sinds een drietal jaren<br />

heeft FEREDECO een samenwerkingsakkoord gesloten met <strong>FEBEM</strong> om zo samen <strong>de</strong> recyclage<br />

<strong>van</strong> inerte materialen in Wallonië te ver<strong>de</strong>digen.<br />

Evolutie en beschikbare technieken<br />

Sinds <strong>de</strong> jaren 90 heeft het professioneel recycleren <strong>van</strong> afval<br />

een indrukwekken<strong>de</strong> evolutie gekend. Momenteel zijn er<br />

bijna 150 vergunningen gegeven <strong>voor</strong> vaste breekinstallaties .<br />

Zodoen<strong>de</strong> is <strong>de</strong> onontbeerlijke geografische spreiding <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

recyclagecentra dus een feit!<br />

Belangrijke <strong>voor</strong>uitgang is eveneens geboekt op het vlak <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> kwaliteit <strong>van</strong> <strong>de</strong> gerecycleer<strong>de</strong> granulaten die op <strong>de</strong> markt<br />

wor<strong>de</strong>n gebracht. De steeds grotere investering in sorteerinstallaties<br />

is daar ongetwijfeld niet vreemd aan. Deze stap<br />

<strong>voor</strong>waarts naar kwaliteit vergt in <strong>de</strong> eerste plaats performante<br />

controlewerktuigen. Het is in <strong>de</strong>ze optiek dat <strong>de</strong> Fe<strong>de</strong>ratie<br />

FEREDECO een intern laboratorium heeft opgericht en ter beschikking<br />

stelt <strong>van</strong> haar le<strong>de</strong>n, bedoeld om tegen een zo laag<br />

mogelijke kostprijs <strong>de</strong> technische proeven uit te voeren op <strong>de</strong><br />

<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />

33


<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />

34<br />

gerecycleer<strong>de</strong> granulaten (granulometrie, i<strong>de</strong>ntificatie, MDE,<br />

LA, enz.). Het samenbrengen <strong>van</strong> <strong>de</strong> mid<strong>de</strong>len en <strong>de</strong> knowhow<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> sector bevor<strong>de</strong>rt een pragmatische en doeltreffen<strong>de</strong><br />

aanpak <strong>van</strong> <strong>de</strong> te realiseren proeven. Meer dan een gewoon<br />

proevenverslag, omvatten <strong>de</strong> door het interne laboratorium<br />

verschafte documenten een concrete interpretatie <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

proefresultaten, alsme<strong>de</strong> een volledige technische fiche <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> producten, een i<strong>de</strong>ale on<strong>de</strong>rsteuning <strong>voor</strong> <strong>de</strong> commercialisering<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> gerecycleer<strong>de</strong> granulaten.<br />

Komen<strong>de</strong> uitdagingen <strong>voor</strong> <strong>de</strong> recyclagesector<br />

De hierboven beschreven evolutie mag evenwel niet verdoezelen<br />

dat er nog heel wat uitdagingen <strong>voor</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>ur staan op het<br />

vlak <strong>van</strong> recyclage <strong>van</strong> inert afval.<br />

Ten eerste, in het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> <strong>de</strong> CE-markering <strong>van</strong> gerecycleer<strong>de</strong><br />

granulaten, komt het erop aan om zo goed<br />

mogelijk <strong>de</strong> overgang <strong>van</strong> niveau 4 naar niveau 2+ te<br />

beheren. Immers, terwijl bijna alle le<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> Fe<strong>de</strong>ratie<br />

beantwoor<strong>de</strong>n aan hun verplichtingen <strong>van</strong> CE-markering door<br />

toepassing <strong>van</strong> een niveau 4 (zelfcontrole via het interne laboratorium),<br />

zal binnenkort <strong>de</strong> overgang naar een hoger controleniveau<br />

wor<strong>de</strong>n geëist door <strong>de</strong> Waalse Administratie (in<br />

het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> <strong>de</strong> nieuwe versie <strong>van</strong> het typebestek RW99 dat<br />

“ In het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> <strong>de</strong> wijzigingen aan het<br />

ontwerp <strong>van</strong> RW99 merken we dat er<br />

zeer hoge eisen wor<strong>de</strong>n gesteld <strong>voor</strong> <strong>de</strong><br />

recyclaten waardoor het gebruik er<strong>van</strong><br />

dreigt onmogelijk te wor<strong>de</strong>n gemaakt “<br />

momenteel wordt herzien). Deze fase impliceert <strong>de</strong> tussenkomst<br />

<strong>van</strong> een ‘extern controleur’ die dan <strong>de</strong> effectieve controle<br />

op <strong>de</strong> productie <strong>van</strong> elk recyclagecentrum moet nagaan.<br />

FEREDECO heeft een ‘basiskwaliteitshandboek’ opgesteld, dat<br />

zal wor<strong>de</strong>n aangenomen in functie <strong>van</strong> <strong>de</strong> specifieke eigenschappen<br />

<strong>van</strong> elk lid. Zo zullen ook <strong>de</strong> recyclagecentra die dat<br />

wensen, stap <strong>voor</strong> stap wor<strong>de</strong>n begeleid bij hun contacten met<br />

het externe organisme.<br />

De twee<strong>de</strong> uitdaging is een stuk <strong>de</strong>licater. Immers, in het<br />

ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> <strong>de</strong> wijzigingen aan het ontwerp <strong>van</strong> RW99 merken<br />

we dat er zeer hoge eisen wor<strong>de</strong>n gesteld <strong>voor</strong> <strong>de</strong> recyclaten<br />

waardoor het gebruik er<strong>van</strong> dreigt onmogelijk te wor<strong>de</strong>n<br />

gemaakt, zon<strong>de</strong>r dat dit enigszins wordt gemotiveerd door<br />

erken<strong>de</strong> wetenschappelijke on<strong>de</strong>rzoeken. FEREDECO en FE-<br />

BEM hebben Minister Lutgen gewezen op <strong>de</strong>ze problematiek.


Mireille Verboven, Adviseur <strong>FEBEM</strong><br />

WERKGROEP IN DE KIJKER<br />

<strong>FEBEM</strong>-Werkgroep<br />

Bouw- en Sloopafval<br />

De dynamiek <strong>van</strong> een afvalstroom<br />

Bouw- en sloopafval is één <strong>van</strong> <strong>de</strong> belangrijkste afvalstromen<br />

<strong>van</strong> het land. Niet in het minst omwille <strong>van</strong> <strong>de</strong> grote tonnages.<br />

In Vlaan<strong>de</strong>ren komt minstens 11 miljoen ton jaarlijks vrij bij het<br />

bouwen, renoveren en slopen <strong>van</strong> gebouwen of bij het opbreken<br />

<strong>van</strong> verhardingen. Ter vergelijking: <strong>de</strong> grote pirami<strong>de</strong> <strong>van</strong><br />

Gizeh met een zij<strong>de</strong> <strong>van</strong> ongeveer 230 m en hoogte <strong>van</strong> 146<br />

m bevat naar schatting 5,3 miljoen ton kalksteen.<br />

De grootste fractie (tot 80%) <strong>van</strong> het bouw- en sloopafval bestaat<br />

uit inert steenachtig materiaal: betonpuin, metselwerkpuin,<br />

keramiek en natuursteen. Ook asfaltpuin is een belangrijke<br />

<strong>de</strong>elstroom <strong>van</strong> het bouw- en sloopafval. Afhankelijk <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> herkomst (bouwafval en gemengd<br />

containerafval zijn <strong>de</strong> twee<br />

uitersten) bevat <strong>de</strong>ze afvalstroom<br />

min of meer an<strong>de</strong>re niet-steenachtige<br />

reststoffen. Het gaat dan over<br />

houtafval, kunststoffen, metalen,<br />

bitumineuze materialen zoals dakbe<strong>de</strong>kkingen,<br />

… Ongeveer 90%<br />

<strong>van</strong> het Vlamse bouw- en sloopafval wordt gerecycleerd.<br />

Er zijn in <strong>de</strong> betrokken <strong>FEBEM</strong>-werkgroep hoofdzakelijk twee<br />

technieken/installaties <strong>van</strong> tel: het sorteren <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>elstromen<br />

en het breker <strong>van</strong> <strong>de</strong> steenachtige fractie.<br />

Margot Van <strong>de</strong>n Berghe is <strong>voor</strong>zitter <strong>van</strong> <strong>de</strong> werkgroep. Zij<br />

is <strong>de</strong> exploitatieverantwoor<strong>de</strong>lijke bij het familiebedrijf Ivo<br />

Van <strong>de</strong>n Bosch uit Oelegem. Zij zorgt <strong>voor</strong> een no-nonsense<br />

aanpak op <strong>de</strong> werkvloer en in <strong>de</strong> verga<strong>de</strong>rzaal. Wij laten haar<br />

graag aan het woord.<br />

Margot Van <strong>de</strong>n Berghe: Dit jaar werken we ver<strong>de</strong>r op het<br />

belangrijke dossier rond het eenheidsreglement en het keten-<br />

De kwaliteit <strong>van</strong> <strong>de</strong> geproduceer<strong>de</strong><br />

puingranulaten moet meer dan ooit<br />

gegaran<strong>de</strong>erd wor<strong>de</strong>n<br />

beheersysteem <strong>voor</strong> gerecycleer<strong>de</strong> granulaten. De kwaliteit<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> geproduceer<strong>de</strong> puingranulaten moet immers meer dan<br />

ooit gegaran<strong>de</strong>erd wor<strong>de</strong>n. Het asbestgehalte, maar ook an<strong>de</strong>re<br />

milieuhygiënische parameters, zullen met een passen<strong>de</strong><br />

frequentie gemeten moeten wor<strong>de</strong>n in functie <strong>van</strong> risicopotentiaal.<br />

Om een optimale kwaliteit te bekomen moet <strong>de</strong> verantwoor<strong>de</strong>lijkheid<br />

zo vroeg mogelijk in <strong>de</strong> keten opgenomen wor<strong>de</strong>n. Wij<br />

pleiten daarom <strong>voor</strong> een veralgemening <strong>van</strong> <strong>de</strong> verplichting tot<br />

selectief slopen en opstellen <strong>van</strong> een asbestinventaris. Daarnaast<br />

blijft het noodzakelijk om het<br />

spanningsveld tussen grond met<br />

stenen (Vlarebo) en stenen met<br />

grond (Vlarea) uit te klaren. Zowel<br />

op gebied <strong>van</strong> <strong>de</strong> ophaling als <strong>de</strong><br />

verwerking blijft handhaving erg<br />

belangrijk om <strong>voor</strong> een gelijk speelveld<br />

te zorgen in onze sector. We<br />

moeten daarop blijven hameren.<br />

<strong>FEBEM</strong>: Heeft Europa een grote invloed op <strong>de</strong> werking <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

Vlaamse sorteer<strong>de</strong>rs en brekers?<br />

Margot Van <strong>de</strong>n Berghe: Uiteraard volgen we met <strong>de</strong> werkgroep<br />

bouw- en sloopafval <strong>de</strong> gevolgen <strong>van</strong> <strong>de</strong> implementatie<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> nieuwe Europese Ka<strong>de</strong>rrichtlijn Afval op <strong>de</strong> voet. Vooral<br />

<strong>de</strong> omzetting <strong>van</strong> het End-of-Waste verhaal in het nieuwe <strong>de</strong>creet<br />

en uitvoeringsbesluit zal ons aanbelangen. Wanneer zal<br />

het gerecycleer<strong>de</strong> materiaal het afvalstatuut verliezen?<br />

En wat zijn dan <strong>de</strong> gevolgen betreffen<strong>de</strong> REACH? Bovendien<br />

zijn wij ons bewust <strong>van</strong> <strong>de</strong> mogelijkheid dat er verschillen<strong>de</strong><br />

<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 35


<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />

36<br />

statuten <strong>voor</strong> een bepaal<strong>de</strong> <strong>de</strong>elstroom zullen ontstaan tussen<br />

<strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> buurlan<strong>de</strong>n. Met alle gevolgen <strong>van</strong> dien <strong>voor</strong><br />

het grensoverschrij<strong>de</strong>nd transport en het concurrentiegeding<br />

bij <strong>de</strong> verwerking. Wij <strong>de</strong>nken dan aan het cellenbeton, gips,<br />

restafval, …<br />

Al <strong>de</strong>ze thema’s komen terug op <strong>de</strong> prioriteitenlijst <strong>van</strong> onze<br />

werkgroep. Er zijn dit jaar 5 verga<strong>de</strong>ringen gepland, waarbij<br />

we ons zeker zullen buigen over <strong>de</strong>ze on<strong>de</strong>rwerpen.<br />

<strong>FEBEM</strong>: Welke concrete uitdagingen zie jij <strong>voor</strong> <strong>de</strong> sector?<br />

Margot Van <strong>de</strong>n Berghe: De asbestproblematiek blijft een<br />

heet hangijzer. Het zal belangrijk zijn een praktische oplossing<br />

uit te werken die dui<strong>de</strong>lijk in <strong>de</strong> wetgeving verankerd is, zodat<br />

er geen rechtsonzekerheid meer heerst. De uitwerking <strong>van</strong><br />

een i<strong>de</strong>ntificatieproef die zowel voldoet aan <strong>de</strong> Vlaamse als<br />

aan <strong>de</strong> Europese vereisten en tevens praktisch haalbaar is, zal<br />

ook <strong>de</strong> nodige aandacht vergen.<br />

Daarnaast zal <strong>de</strong> verhoog<strong>de</strong> milieuhygiënische controle op<br />

<strong>de</strong> secundaire granulaten – liefst met een beloningssysteem<br />

waarbij goe<strong>de</strong> testresultaten beloond wor<strong>de</strong>n met een verlaging<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> testfrequentie – een belangrijke uitdaging vormen.<br />

<strong>FEBEM</strong> zal <strong>de</strong>ze evoluties zeer alert moeten opvolgen en <strong>de</strong><br />

beleidsmakers op tijd wijzen op <strong>de</strong> praktische implicaties <strong>van</strong><br />

hun <strong>voor</strong>stellen.<br />

Bouwen aan <strong>de</strong> toekomst (testimonium)<br />

De werkgroep Bouw- en Sloopafval kent recentelijk een aantal<br />

nieuwe le<strong>de</strong>n. Wij noteer<strong>de</strong>n on<strong>de</strong>rstaan<strong>de</strong> getuigenis <strong>van</strong> Paul<br />

Lanckriet <strong>van</strong> <strong>de</strong> firma Despriet Gebroe<strong>de</strong>rs uit Harelbeke,<br />

waarnemend lid sinds oktober 2009. Het bedrijf focust zich<br />

op 4 activiteiten: <strong>de</strong> verkoop <strong>van</strong> bouwmaterialen met daarbij<br />

ook een betoncentrale, een stort- en breekwerf, een eigen<br />

containerdienst, en het la<strong>de</strong>n/lossen <strong>van</strong> schepen langs het<br />

kanaal Kortrijk-Bossuyt via <strong>de</strong> eigen ka<strong>de</strong>.<br />

De uitdaging<br />

“We bevin<strong>de</strong>n ons in een sector met snel evolueren<strong>de</strong> wet- en<br />

regelgeving, niet alleen op milieuvlak, maar ook op gebied <strong>van</strong><br />

transport zoals bij<strong>voor</strong>beeld rij- en rusttij<strong>de</strong>n, ladingzekering,<br />

…” getuigt Paul Lanckriet. “De Gewestelijke, Fe<strong>de</strong>rale en Europese<br />

autoriteiten spuien om <strong>de</strong> haverklap nieuwe informatie.<br />

Als kleine KMO heb je niet steeds <strong>de</strong> tijd en mankracht<br />

om <strong>de</strong>ze wijzigingen door te nemen, te interpreteren en te<br />

implementeren. We had<strong>de</strong>n nood aan een betrouwbare bron<br />

om geïnformeerd en betrokken te blijven, zon<strong>de</strong>r daarom een<br />

me<strong>de</strong>werker fulltime te belasten met <strong>de</strong>ze materie.”<br />

De oplossing<br />

Voor Paul Lanckriet was <strong>de</strong> keuze snel gemaakt. “Wij had<strong>de</strong>n<br />

via Peter Geldof (Geldof Houtrecyclage) opge<strong>van</strong>gen dat<br />

<strong>FEBEM</strong> een dynamische fe<strong>de</strong>ratie is die bijzon<strong>de</strong>re zorg besteedt<br />

aan het informeren <strong>van</strong> haar le<strong>de</strong>n. Bovendien leek<br />

het ons een belangrijk pluspunt dat zij niet enkel bezig zijn<br />

met bouw- en sloopafval, maar <strong>de</strong> sector ook op vlak <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

an<strong>de</strong>re afvalstromen met evenveel verve vertegenwoordigen.<br />

<strong>FEBEM</strong> houdt ons op <strong>de</strong> hoogte <strong>van</strong> alle nieuwighe<strong>de</strong>n in<br />

wet- en regelgeving en <strong>van</strong> <strong>de</strong> aandachtspunten waar we zeker<br />

rekening mee moeten hou<strong>de</strong>n.”<br />

<strong>FEBEM</strong>: En qua tijdsbesteding?<br />

Paul Lanckriet: “Ik probeer <strong>de</strong>el te nemen aan <strong>de</strong> werkgroepverga<strong>de</strong>ringeneninfoavon<strong>de</strong>nomdatzijeenuitstekendnetwerkplatform<br />

vormen om i<strong>de</strong>eën uit te wisselen met <strong>de</strong> concullega’s. Er<br />

heersteenconstructievesfeerdieverrijkendwerkt.Naar<strong>de</strong>tweewekelijkse<br />

Newsflash kijk ik steeds reikhalzend uit, want ze<br />

staat boor<strong>de</strong>vol waar<strong>de</strong>volle informatie.”<br />

Paul Lanckriet mocht bij zijn intre<strong>de</strong> als waarnemend lid op<br />

bezoek bij <strong>de</strong> <strong>voor</strong>zitster <strong>van</strong> <strong>de</strong> werkgroep, Margot Van <strong>de</strong>n<br />

Berghe, om <strong>de</strong> werking <strong>van</strong> <strong>de</strong> fe<strong>de</strong>ratie wat te leren kennen.<br />

“Bovendien heb ik ervaren dat vragen die ik aan het <strong>FEBEM</strong>secretariaat<br />

stel<strong>de</strong>, steeds zeer snel ter harte genomen wer<strong>de</strong>n.<br />

Dat is een enorm pluspunt!”<br />

Het resultaat<br />

“Vandaag zijn we nog steeds overtuigd dat het <strong>FEBEM</strong>-lidmaatschap<br />

<strong>de</strong> juiste keuze is als we proactief willen bouwen aan <strong>de</strong><br />

toekomst <strong>van</strong> ons bedrijf. We hebben gemerkt dat het <strong>FEBEM</strong>secretariaat<br />

met ons mee<strong>de</strong>nkt over <strong>de</strong> praktische invulling<br />

<strong>van</strong> wet- en regelgeving. Zo kunnen wij ons focussen op het<br />

dagelijks bestuur <strong>van</strong> ons bedrijf, zon<strong>de</strong>r wakker te liggen <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> wetteksten.”


The reflection of quality<br />

driven by quality<br />

DAF Trucks België • Telefoon: 03/710.14.11 • Telefax: 03/710.14.02 • www.daf.be • Geef <strong>voor</strong>rang aan veiligheid


<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />

38<br />

uw specialist in boekhouding<br />

en fiscaliteit die fullservice<br />

diensten aan K.M.O’s en<br />

V.Z.W.’s aanbiedt<br />

Brusselsesteenweg 128- 1980 Zemst<br />

Contact : bert.pardon@paraccount.be<br />

015 / 61 65 58<br />

www.paraccount.be<br />

Met milieubeleid ga je best om<br />

met kennis <strong>van</strong> zaken.<br />

Hasselt Maastrichtersteenweg 210, 3500 Hasselt<br />

T. 011/22 32 40 • F. 011/23 46 70<br />

Gent Industrieweg 118/4, 9032 Gent<br />

T. 09/216 80 00 • F. 09/375 36 17<br />

Brussel Clovislaan 82, 1000 Brussel<br />

T. 02/734 02 65 • F. 02/734 61 80<br />

Namur Av. Comte <strong>de</strong> Smet <strong>de</strong> Nayer 2/28,<br />

5000 Namur<br />

T. 081/22 60 82 • F. 081/22 99 22<br />

info@m-tech.be<br />

M-tech is gespecialiseerd in:<br />

Milieuvergunningen<br />

Externe milieucoördinatie<br />

Milieuaudits en ISO<br />

Veiligheidsrapportage en -studies<br />

Milieueffectenrapportage en -studies<br />

Open ruimte en planologie<br />

Energiestudies<br />

ADR-regelgeving<br />

www.m-tech.be<br />

Afval- en bo<strong>de</strong>mwetgeving<br />

Hier kan<br />

ook uw<br />

advertentie<br />

staan!<br />

Informeer bij anita.cosaert@febem-fege.be<br />

www.febem-fege.be


Europese Commissie ziet toe op<br />

publieke afvalcontracten<br />

Tom Malfait, Advocaat bij LDR<br />

De Europese Commissie heeft onlangs<br />

zowel tegen Duitsland als tegen Frankrijk<br />

een inbreukprocedure opgestart in verband<br />

met <strong>de</strong> gunning <strong>van</strong> overheidscontracten<br />

inzake afvalbeheer.<br />

De zaak tegen Duitsland had betrekking op een contract<br />

<strong>voor</strong> het storten <strong>van</strong> afvalstoffen dat werd toegekend door<br />

<strong>de</strong> stad Rostock. Dat contract werd in 1998 afgesloten<br />

<strong>voor</strong> een perio<strong>de</strong> <strong>van</strong> 25 jaar en <strong>voor</strong> een totaal bedrag <strong>van</strong><br />

ongeveer 150 miljoen €. In 2004 werd het contract uitgebreid.<br />

Ook een contract <strong>van</strong> 2007 over het inzamelen, behan<strong>de</strong>len,<br />

recycleren en ophalen <strong>van</strong> afvalstoffen <strong>voor</strong> een bedrag<br />

<strong>van</strong> 10,8 miljoen € per jaar maakt het <strong>voor</strong>werp uit <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

zaak. Alle contracten wer<strong>de</strong>n uitbesteed zon<strong>de</strong>r openbare<br />

aanbesteding, telkens aan bedrijven waarin <strong>de</strong> Stad Rostock<br />

participeer<strong>de</strong>, maar waarin ook private partners aan<strong>de</strong>len<br />

had<strong>de</strong>n. De Commissie besliste dan ook <strong>de</strong> zaak <strong>voor</strong> het<br />

Europese Hof <strong>van</strong> Justitie in Luxemburg te brengen. Het Hof<br />

<strong>de</strong>ed nog geen uitspraak, maar oor<strong>de</strong>el<strong>de</strong> eer<strong>de</strong>r wel al dat<br />

in zulke gevallen een openbare aanbesteding nodig is omdat<br />

<strong>de</strong> private aan<strong>de</strong>elhou<strong>de</strong>rs an<strong>de</strong>rs een ongeoorloofd <strong>voor</strong><strong>de</strong>el<br />

hebben ten opzichte <strong>van</strong> hun concurrenten (arrest <strong>van</strong> het Hof<br />

<strong>van</strong> Justitie <strong>van</strong> 11 januari 2005 in <strong>de</strong> zaak C-26/03, Stadt<br />

Halle).<br />

Aanleiding <strong>voor</strong> <strong>de</strong> Franse zaak was <strong>de</strong> zogenaam<strong>de</strong> ‘Loi<br />

Sapin’, op basis waar<strong>van</strong> bepaal<strong>de</strong> concessies rechtstreeks<br />

wor<strong>de</strong>n toegekend aan publieke organen. In <strong>de</strong>ze zaak<br />

besliste <strong>de</strong> Commissie uitein<strong>de</strong>lijk <strong>de</strong> inbreukprocedure<br />

tegen Frankrijk stop te zetten. De Wet Sapin (wet nr. 93-<br />

122 <strong>van</strong> 29 januari 1993) laat openbare overhe<strong>de</strong>n toe om<br />

concessieovereenkomsten (on<strong>de</strong>r meer inzake afval) toe te<br />

kennen aan publieke instellingen zon<strong>de</strong>r bekendmaking of<br />

openbare aanbesteding. De Commissie had Frankrijk verzocht<br />

<strong>de</strong> wet te verdui<strong>de</strong>lijken, omdat die het principe <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

gelijke behan<strong>de</strong>ling <strong>van</strong> alle in het contract geïnteresseer<strong>de</strong><br />

economische actoren leek te schen<strong>de</strong>n. Het onmid<strong>de</strong>llijk<br />

toekennen <strong>van</strong> een concessie door een publieke overheid aan<br />

een publiek orgaan is enkel gerechtvaardigd als <strong>de</strong> overheid<br />

controle uitoefent op het orgaan, vergelijkbaar met <strong>de</strong> controle<br />

over haar eigen af<strong>de</strong>lingen, en als het orgaan <strong>de</strong> meeste <strong>van</strong><br />

zijn activiteiten uitoefent samen met <strong>de</strong> overheid (dat principe<br />

is gekend als ‘in-house providing’). Als aan die <strong>voor</strong>waar<strong>de</strong>n is<br />

voldaan, is <strong>de</strong> wetgeving inzake openbare aanbestedingen niet<br />

<strong>van</strong> toepassing. Het contract wordt dan immers toegekend<br />

aan een orgaan dat – hoewel het juridisch afgeschei<strong>de</strong>n is <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> overheid – niet gezien wordt als functioneel geschei<strong>de</strong>n<br />

<strong>van</strong> die overheid. De Franse overheid verdui<strong>de</strong>lijkte dat<br />

dit het geval was en <strong>de</strong> Commissie beëindig<strong>de</strong> daarop <strong>de</strong><br />

inbreukprocedure.<br />

Tom Malfait<br />

Advocaat bij LDR<br />

(www.ldr.be – tom.malfait@ldr.be)<br />

Praktijkassistent Vakgroep Publiek<br />

Recht KU Leuven Af<strong>de</strong>ling Kortrijk<br />

Wetenschappelijk me<strong>de</strong>werker Centrum<br />

<strong>voor</strong> Milieurecht U. Gent<br />

<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 39


<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />

40<br />

SELECTIEF INGEZAMELD<br />

Europese Plastiekrecycleurs willen meer recyclage<br />

In 2008 werd er bijna 25 miljoen ton kunststofafval geproduceerd<br />

in Europa. 51% hier<strong>van</strong> werd gerecupereerd, maar toch<br />

is er meer inspanning nodig om het potentieel <strong>van</strong> kunststofafval<br />

volledig te benutten. Het recycleren <strong>van</strong> kunststofafval<br />

afkomstig <strong>van</strong> consumenten is een uitdaging die vele facetten<br />

telt en waar<strong>voor</strong> er vele oplossingen bestaan, zoals het<br />

mechanisch recycleren. Daarom publiceer<strong>de</strong> <strong>de</strong> beroepsvereniging<br />

“European Plastics Recyclers (EuPR)” een strategiedocument<br />

met als titel “How to Increase Plastics Recycling”.<br />

Dit document geeft eerst een analyse <strong>van</strong> het profiel <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

plastic-industrie, waarbij bijzon<strong>de</strong>re aandacht wordt besteed<br />

aan het recycleren <strong>van</strong> kunststoffen. Daarna volgt een overzicht<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> huidige activiteiten inzake het recupereren <strong>van</strong><br />

kunststoffen afkomstig <strong>van</strong> consumenten, waarbij <strong>de</strong> <strong>voor</strong><strong>de</strong>len<br />

<strong>van</strong> mechanisch recycleren wor<strong>de</strong>n on<strong>de</strong>rstreept.<br />

Tot slot beveelt EuPR in dit document 10 essentiële acties<br />

aan om het recycleren <strong>van</strong> kunststofafval afkomstig <strong>van</strong> consumenten<br />

te doen toenemen:<br />

1. Van dichtbij volgen <strong>van</strong> <strong>de</strong> nationale ophaalsystemen en<br />

een betere harmonisering <strong>van</strong> <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> Europese<br />

ophaalsystemen;<br />

2. Voor kunststoffen het gebruik <strong>van</strong> niet-duurzame<br />

technologieën (bioplastic en oxoafbreekbare stoffen)<br />

stoppen. De ophaalsystemen zou<strong>de</strong>n afzon<strong>de</strong>rlijke<br />

stromen moeten creëren <strong>voor</strong> <strong>de</strong>ze nieuwe materialen;<br />

3. Specifieke mechanische recyclageobjectieven invoeren<br />

<strong>voor</strong> kunststoffen in <strong>de</strong> Ka<strong>de</strong>rrichtlijn Afval;<br />

4. De export <strong>van</strong> kunststofafval beperken om <strong>de</strong> toevoer<br />

naar <strong>de</strong> Europese recycleurs veilig te stellen;<br />

5. Een gunstig fiscaal stelsel invoeren <strong>voor</strong> <strong>de</strong> Europese<br />

recyclingindustrie;<br />

6. Een effectieve oplossing aanbie<strong>de</strong>n aan <strong>de</strong> recycleurs<br />

<strong>van</strong> kunststoffen tenein<strong>de</strong> te voldoen aan REACH. Alle<br />

belanghebben<strong>de</strong>n zou<strong>de</strong>n <strong>de</strong> recycleurs moeten steunen<br />

bij het creëren <strong>van</strong> Veiligheidsfiches die voldoen aan<br />

REACH;<br />

7. Discrimineren<strong>de</strong> wetgeving of normen schrappen die het<br />

gebruik <strong>van</strong> recyclaten verbie<strong>de</strong>n;<br />

8. Groene overheidsopdrachten aanzienlijk verhogen en een<br />

minimumhoeveelheid gerecycleer<strong>de</strong> stoffen verplichten<br />

<strong>voor</strong> het bekomen <strong>van</strong> <strong>de</strong> ecolabels;<br />

9. Invoeren <strong>van</strong> economische instrumenten om recyclaten<br />

te promoten, zoals invoering <strong>de</strong> afval- en recyclagesector<br />

in ETS;<br />

10. Verbeteren <strong>van</strong> <strong>de</strong> communicatie en <strong>de</strong> samenwerking<br />

met <strong>de</strong> hele waar<strong>de</strong>keten <strong>voor</strong> kunststoffen.<br />

Duitsland – afvalsector draagt ook haar<br />

steentje bij <strong>voor</strong> het klimaat!<br />

In Duitsland bedroeg <strong>de</strong> verontreiniging als gevolg <strong>van</strong> <strong>de</strong> activiteiten<br />

in afvalsector in 1990 nog ongeveer een equivalent<br />

<strong>van</strong> 38 ton CO2. In 2006 bedroeg <strong>de</strong>ze vervuiling min<strong>de</strong>r<br />

dan <strong>de</strong> helft, of nog 18 miljoen ton. Wereldwijd bedraagt <strong>de</strong><br />

vermin<strong>de</strong>ring <strong>van</strong> <strong>de</strong> uitstoot <strong>van</strong> verontreinigen<strong>de</strong> gassen ongeveer<br />

56 miljoen ton CO2 – en dit <strong>voor</strong>al door niet langer<br />

onbehan<strong>de</strong>ld afval te storten.<br />

Deze resultaten zijn terug te vin<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> recente studie<br />

“Klimaschutzpotenziale <strong>de</strong>r Abfallwirtschaft” [Climate protection<br />

potential of waste industry] <strong>van</strong> Peter Kurth (BDE) en Jochen<br />

Flasbarth (Fe<strong>de</strong>ral Environment Agency (UBA) Berlin. Dit<br />

rapport bekijkt <strong>voor</strong> Duitsland en <strong>de</strong> EU <strong>de</strong> milieu-inspanningen<br />

die geleverd wer<strong>de</strong>n <strong>van</strong>af 1990 en bevat ook een planning tot<br />

2020. Tegen dan kan nog eens 10 miljoen ton CO2 bespaard<br />

wor<strong>de</strong>n door nog meer materialen te hergebruiken, betere recyclage<br />

en efficiënter toepassing <strong>van</strong> huishou<strong>de</strong>lijk afval en<br />

hout om energie te produceren. De studie toont aan dat <strong>de</strong><br />

afvalsector in Duitsland 14 % kan bijdragen tot het bereiken<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> CO2-doelstellingen in 2020. Duitsland heeft al veel<br />

<strong>voor</strong>uitgang gemaakt door niet langer onbehan<strong>de</strong>ld afval te<br />

storten. Hierdoor wordt een grote bijdrage geleverd <strong>voor</strong> het<br />

vermin<strong>de</strong>ren <strong>van</strong> <strong>de</strong> broeikasgassen.<br />

Een samenvatting <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze studie vindt u op<br />

http://www.umweltbun<strong>de</strong>samt.<strong>de</strong>/uba-info-medien/mysql_medien.php?anfrage=Kennummer&Suchwort=3893<br />

<strong>FEBEM</strong> sluit Partnership met DAF Trucks<br />

Werner Annaert (rechts, Algemeen Directeur <strong>FEBEM</strong>) sluit Partnership<br />

met Guy Vanhuffel, Algemeen Directeur DAF Trucks<br />

Belux (mid<strong>de</strong>n) en Luc Serrien (Commercieel Directeur DAF<br />

Trucks Belux)


AFVALBEHEER<br />

Meer info op onze website!<br />

4Biofuels (1070 Brussel, www.4energyinvest.com)<br />

A.B.R. (1850 Grimbergen, www.<strong>de</strong>meuter.be)<br />

Accurec (3980 Tessen<strong>de</strong>rlo)<br />

Adams Massenhoven (2240 Massenhoven, www.adams-<br />

massenhoven.be)<br />

Aerts Jan Containerdienst (2160 Wommelgem, www.aerts-<br />

containers.be)<br />

Alfamet (9200 Den<strong>de</strong>rmon<strong>de</strong>, www.alfamet.be)<br />

Amacro (1654 Huizingen, www.amacro.be)<br />

André Celis Containers & Recyclage (3210 Lubbeek, www.celis.<br />

be)<br />

Antwerp Tank Cleaning ATC (2030 Antwerpen, www.<strong>van</strong>loon.be)<br />

Apparec (2830 Tisselt-Willebroek, www.apparec.be)<br />

Atravet (9200 Den<strong>de</strong>rmon<strong>de</strong>)<br />

Attero (2800 Mechelen)<br />

AVR België (2400 Mol, www.avr-belgie.be)<br />

Belgras (2235 Hulshout, www.belgras.be)<br />

Bionerga (3740 Bilzen / 3630 Maasmechelen, www.bionerga.be)<br />

Bio Oil Expoitation (3980 Tessen<strong>de</strong>rlo, www.bio-oil-holding.eu)<br />

Bio Oil Recycling (8200 Brugge, www.allvet.be)<br />

BLC-group (9600 Ronse, www.containerdienst-bert.be)<br />

BOS (2030 Antwerpen)<br />

Broeckx Plastic Recycling (NL-5085 ET Esbeek, www.broekcx.nl)<br />

Bruco Containers (2030 Antwerpen, www.bruco.containers.com)<br />

BST (2830 Willebroek, www.belgianscrap.com)<br />

Buchen Industrial Services (7170 Manage, www.buchen.net)<br />

Campine Recycling (2340 Beerse, www.campine.be)<br />

CETB (7141 Carnières, www.sita.be)<br />

Cimenteries CBR (1170 Brussel, www.cbr.be)<br />

Cintras (2300 Turnhout, www.leysen.org)<br />

CNA Containers (9300 Aalst, www.leysen.org)<br />

Cogal (9100 St.-Niklaas, www.cogal.be of www.<strong>de</strong>hon.com)<br />

Cogetrina (7522 Marquain, www.dufour.be)<br />

Comet Tyre Recycling (6200 Chatelet, www.cometsambre.be)<br />

Conelso (2840 Reet, www.frans<strong>de</strong>vocht.be)<br />

Corvers (3583 Beringen, www.sita.be)<br />

Despriet Gebroe<strong>de</strong>rs (8530 Harelbeke, www.<strong>de</strong>sprietgebroe<strong>de</strong>rs.<br />

be)<br />

De Bree Solutions (9990 Mal<strong>de</strong>gem, www.<strong>de</strong>bree.be)<br />

De Coninck (3020 Veltem, www.<strong>de</strong>-coninck.be)<br />

De Coster Dominique (3530 Houthalen-Helchteren, www.<br />

<strong>de</strong>costernv.be)<br />

De Dijcker Recycling (2860 Puurs, www.ddrecycling.be)<br />

De Kock E. (3090 Overijse, www.<strong>de</strong>kock.info)<br />

Demets Containers (1120 Brussel, www.sita.be)<br />

De Meuter Containers (1000 Brussel, www.sita.be)<br />

De Neef Chemical Processing (2220 Heist-op-<strong>de</strong>n-Berg, www.<br />

<strong>de</strong>neef.net)<br />

Depo<strong>van</strong> (8800 Roeselare, www.<strong>van</strong>hee<strong>de</strong>.com)<br />

De Sutter (9900 Eeklo, www.afvalbeheer-<strong>de</strong>sutter.be)<br />

Dilissen Transport (3900 Overpelt, www.dilissen-transport.com)<br />

Doopa (8800 Roeselare, www.doopa.be)<br />

Duferco Diversification (7100 La Louvière, www.duferco.be)<br />

LEDENLIJST<br />

Ecomac (3990 Lin<strong>de</strong>-Peer, www.groupmachiels.com)<br />

Ecosmart (2870 Puurs, www.<strong>van</strong>gansewinkel.com)<br />

Ekol (3530 Houthalen-Helchteren, www.ekol.be)<br />

Electrawinds (8400 Oosten<strong>de</strong>, www.electrawinds.be)<br />

Eurocompost (3530 Houthalen, www.eurocompost.be)<br />

Eurofat (8552 Zwevegem-Moen)<br />

Eurowaste (2000 Antwerpen, www.eurowaste.be)<br />

Fim P&R (2260 Westerlo,<br />

www.fim.be)<br />

Foronex (8710 Wielsbeke, www.foronex.com)<br />

Frimpex (3370 Boutersem)<br />

Garwig (8650 Houthulst, www.garwig.be)<br />

Geldof (8560 Wevelgem, www.geldof-recycling.be)<br />

Gemini Corporation (2050 Antwerpen, www.geminicorp.be)<br />

General Plastics International (D-24558 Henstedt-Ulzburg,<br />

gpigmbh.blogspot.com)<br />

Geocycle (7181 Seneffe, www.geocycle.be)<br />

Geo-Milieu (2480 Dessel, www.geo-groep.com)<br />

Gielen Container Service (3600 Genk, www.gielen-recyclage.be)<br />

Govaerts Recycling (3570 Alken, www.govaplast.com)<br />

GRL (3560 Lummen, www.grl.be)<br />

GRV (8800 Roeselare, www.<strong>van</strong>hee<strong>de</strong>.com)<br />

HCI (2950 Kapellen, www.hci.be)<br />

Henri Containerdienst (3300 Tienen, www.henricontainerdienst.be)<br />

Holcim Belgique (7034 Obourg, www.holcim.be)<br />

Hoslet (1325 Chaumont-Gistoux, www.sita.be)<br />

IEH Recycling (2310 Rijkevorsel, www.iehrecyclingbelgium.com)<br />

Inafzo (8980 Zonnebeke)<br />

Indaver (2800 Mechelen, www.indaver.be)<br />

Ivo Van <strong>de</strong>n Bosch Containerdienst (2520 Ranst, www.<br />

ivo<strong>van</strong><strong>de</strong>nbosch.be)<br />

Kargro Group (2920 Kalmthout, www.tyreplan.be)<br />

Kayak Maritime Services (2000 Antwerpen)<br />

Kempisch Recyclage Bedrijf (2340 Beerse, www.krb-<br />

glasscollecting.be)<br />

Klerk’s Plastic Recycling (KPR) (2320 Hoogstraten, www.hyplast.<br />

be)<br />

Lammertyn.net (9070 Destelbergen, www.lammertyn.net)<br />

Lavatra (8930 Lauwe)<br />

Leysen (2300 Turnhout, www.leysen.org)<br />

Liekens (2030 Antwerpen, www.liekens.be)<br />

MAC (2030 Antwerpen)<br />

Machiels (3500 Hasselt, www.groupmachiels.com)<br />

Maintenance Industrielle Walonne (7971 Basècles)<br />

Maltha (3920 Lommel, www.maltha.nl)<br />

Marpobel (2030 Antwerpen)<br />

Marpos (8380 Dudzele)<br />

Matco (8790 Waregem, www.matco.be)<br />

Matco Glas (8710 Wielsbeke)<br />

M.C.A. Recycling (1190 Vorst, www.mca-recycling.com)<br />

MCR (2627 Schelle)<br />

Milieu en Leven (2250 Olen, www.milieuenleven.be)<br />

Minérale (6042 Lo<strong>de</strong>linsart)<br />

Molok (3530 Houthalen, www.molok.-benlux.com)<br />

MTD Milieutechnieken (2270 Herenthout, www.mtd-etec.com)<br />

New West Gypsum Recycling (9130 Kallo, www.nwgypsum.com)<br />

<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 41


<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />

42<br />

Norland (5300 An<strong>de</strong>nne, www.sita.be)<br />

OCS - ATM (2170 Antwerpen, www.atmmoerdijk.nl)<br />

Oostvlaams <strong>Milieubeheer</strong> OVMB (9042 Gent , www.ovmb.be)<br />

Orinso (2800 Mechelen, www.indaver.be)<br />

Oriental Recycling (2230 Oevel, www.orientalrecycling.com)<br />

Out of Use (2840 Putte, www.outofuse.com)<br />

Pack2pack (8800 Rumbeke, www.pack2pack.com)<br />

Papnam (5060 Auvelais)<br />

Pieck Containers (3290 Tessen<strong>de</strong>rlo, www.sita.be)<br />

Pirobouw (2900 Schoten, www.pirobouw.com)<br />

Plasticollect (F-59250 Halluin, www.plasticollect.com)<br />

Plastics Latinne-Neyens (3583 Paal, www.pln-latinne.com)<br />

Plastirec (2330 Merksplas, www.plastirec.be)<br />

Protelux (6880 Bertrix)<br />

Put Bou<strong>de</strong>wijn & zoon (3582 Beringen, www.putbou<strong>de</strong>wijn.be)<br />

Ravago Production (2370 Arendonk , www.ravago.be)<br />

RCMD (9870 Zulte, www.rcmd.be)<br />

R.D. Recycling (3530 Houthalen, www.rdrecycling.be)<br />

Recoval Belgium (6182 Souvret, www.trcnv.be)<br />

Recup-Oil (8770 Ingelmunster)<br />

Recyc-Oil (8710 Wielsbeke, www.recyc-oil.be)<br />

Recy<strong>de</strong>l (4020 Wandre, www.<strong>van</strong>gansewinkel.com)<br />

Recyfin International (2980 Halle-Zoersel)<br />

Recyfood (3560 Lummen, www.recyfood.be)<br />

Recyfuel (4480 Engis, www.recyfuel.be)<br />

Recygom (4821 Andrimont, www.sita.be)<br />

Recyper (9100 Sint-Niklaas, www.sita.be)<br />

Remo <strong>Milieubeheer</strong> (3530 Houthalen, www.groupmachiels.com)<br />

REMONDIS (3210 Lubbeek, www.remondis.be)<br />

Rendac (9470 Den<strong>de</strong>rleeuw, www.rendac.com)<br />

Re-Tyre (3920 Lommel)<br />

Revatech (4480 Engis, www.revatech.be)<br />

Rik’s Plastics (3600 Genk, www.riksplastics.com)<br />

Romarco (9240 Zele, www.romarco.be)<br />

Rulo (7742 Hérinnes-lez-Pecq, www.rulo.be)<br />

Rumst Recycling (2840 Rumst)<br />

Rymoplast (3920 Lommel, www.morssinkhofplastics.nl)<br />

SAF Recyclage (9990 Mal<strong>de</strong>gem)<br />

SEOS Plastic Recycling (4600 Verviers)<br />

SGS Ewacs (9120 Beveren-Melsele, www.be.sgs.com)<br />

SHANKS sa (1435 Mont-St-Guibert, www.shanks.be)<br />

SHANKS Vlaan<strong>de</strong>ren (8800 Roeselare, www.shanks.be)<br />

Silvamo (8800 Roeselare)<br />

SIMS Recycling Solutions (9100 Sint-Niklaas, www.sims-group.<br />

com)<br />

SITA Recycling Services (2340 Beerse, www.sita.be)<br />

SITA Treatment (1180 Brussel, www.sita.be)<br />

SITA Wallonie (4460 Grâce-Hollogne, www.sita.be)<br />

Smet Jet (8400 Oosten<strong>de</strong>, www.e<strong>de</strong>lweissnv.be)<br />

Smurfit Kappa (2170 Merksem, www.smurfitkappa.com)<br />

Soborel (3550 Heus<strong>de</strong>n-Zol<strong>de</strong>r, www.<strong>van</strong>gansewinkel.com)<br />

Socaplast (1840 Lon<strong>de</strong>rzeel, www.socaplast.be)<br />

So<strong>de</strong>com (7040 Quévy, www.<strong>van</strong>hee<strong>de</strong>.com)<br />

So<strong>de</strong>ver (1420 Braine l’Alleud)<br />

Soraf (2840 Rumst, www.ljanssens.be)<br />

Soret (1560 Hoeilaart)<br />

SO.TRA.EX (4700 Eupen, www.sotraex.com)<br />

Spanin (8780 Oostrozebeke, www.indaver.be)<br />

Stallaert Recycling (1800 Vil<strong>voor</strong><strong>de</strong>, www.stallaert.be)<br />

Ste<strong>van</strong> (8860 Len<strong>de</strong>le<strong>de</strong>, www.ste<strong>van</strong>.be)<br />

Stok&Co (3530 Houthalen-Helchteren, www.leysen.org)<br />

Stora Enso Langerbrugge (9000 Gent, www.storaenso.com)<br />

SVK (9100 Sint-Niklaas, www.svk.be)<br />

Tellgnosis (2860 Sint-Katelijne-Waver)<br />

Thenergo (2018 Antwerpen, www.thenergo.be)<br />

Track International (8790 Waregem, www.track-international.com)<br />

Transcoma (3600 Genk, www.transcoma.be)<br />

TWZ (9940 Evergem, www.twz.be)<br />

Umicore Recycling Solutions (2250 Olen, www.umicore.com)<br />

Vaco Containerdienst (2950 Kapellen, www.leysen.org)<br />

Valomac (1850 Grimbergen, www.sita.be)<br />

Van<strong>de</strong>wiele Recycling (8470 Gistel, www.houtmolen.be)<br />

Van Gansewinkel (2870 Puurs, www.<strong>van</strong>gansewinkel.com)<br />

Vanhee<strong>de</strong> Environment Group (8940 Wervik, www.<strong>van</strong>hee<strong>de</strong>.com)<br />

Van Moer H & Zn (9120 Melsele, www.<strong>van</strong>moerh.be)<br />

Van Pelt Containerbedrijf (2900 Schoten, www;<strong>van</strong>pelt-nv.be)<br />

Van Puijfelik (NL 4815 CD Breda, www.<strong>van</strong>puijfelik.nl)<br />

Van Roy (9470 Den<strong>de</strong>rleeuw, www.<strong>van</strong>-roy.be)<br />

Veolia ES (1800 Vil<strong>voor</strong><strong>de</strong>, www.veolia-es.be)<br />

Verpola (8000 Brugge, www.verpola.be)<br />

Vetboerke (8750 Wingene)<br />

Vosselaarse Oud Papier Centrale (2330 Merksplas, www.vopc.<br />

be)<br />

Vulsteke & Verbeke (8970 Poperinge, www.vulsteke-verbeke.be)<br />

West Waste Treatment (8600 Diksmui<strong>de</strong>, www.wwt.be)<br />

WOS (3600 Genk, www.wos-genk.be)<br />

Wubben Aflaatolie (2910 Essen)<br />

CENTRA VOOR GRONDREINIGING<br />

Meer info op onze website!<br />

Aclagro (9032 Won<strong>de</strong>lgem, www.aclagro.be)<br />

AWS (2860 Sint-Katelijne-Waver, www.aws.eu)<br />

Bioterra (3660 Opglabbeek, www.bioterra.be)<br />

Bosatec (3600 Genk, www.groupmachiels.com)<br />

Bremcon (2070 Zwijndrecht, www.bremcon.be)<br />

BSV (8530 Harelbeke, www.bsv-nv.be)<br />

De Bree Solutions (9990 Mal<strong>de</strong>gem, www.<strong>de</strong>bree.be)<br />

Envisan (9308 Hofsta<strong>de</strong>-Aalst, www.envisan.com)<br />

GRC-Kallo (9130 Kallo, www.<strong>de</strong>cnv.com)<br />

Grondreinigingscentrum Limburg (3560 Lummen, www.carmans.<br />

be)<br />

GV & T Kruishoutem (9770 Kruishoutem, www.gvtkruishoutem.be)<br />

OCS - ATM (2170 Antwerpen, www.atmmoerdijk.nl)<br />

SHANKS Vlaan<strong>de</strong>ren (9042 Gent, www.shanks.be)<br />

SITA Remediation (1850 Grimbergen, www.sitaremediation.be)<br />

Stadsba<strong>de</strong>r-Flamand (8530 Harelbeke, www.stadsba<strong>de</strong>r.com)


DEONTOLOGISCHE CODE<br />

Indien een bedrijf volwaardig lid wenst te wor<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong>,<br />

moet het zich verbin<strong>de</strong>n <strong>de</strong> <strong>de</strong>ontologische co<strong>de</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> Fe<strong>de</strong>ratie<br />

te respecteren. Deze co<strong>de</strong> bevat enkele dui<strong>de</strong>lijke engagementen<br />

naar het respecteren <strong>van</strong> wetgeving toe en schrijft<br />

ook een bepaal<strong>de</strong> collegialiteit <strong>voor</strong>. Voor <strong>FEBEM</strong> zijn dit basisverklaringen,<br />

waar elk regulier bedrijf zich moet aan hou<strong>de</strong>n.<br />

Er is dan ook een dui<strong>de</strong>lijke procedure <strong>voor</strong>zien indien zou<br />

wor<strong>de</strong>n gesignaleerd dat een <strong>van</strong> onze le<strong>de</strong>n <strong>de</strong>ze <strong>de</strong>ontologie<br />

niet zou respecteren. Deze procedure is al enkele malen in<br />

werking gezet met telkens een uitklaring <strong>van</strong> enkele ondui<strong>de</strong>lijkhe<strong>de</strong>n<br />

als gevolg. De co<strong>de</strong> zorgt dus ook <strong>voor</strong> een betere<br />

sfeer tussen <strong>de</strong> bedrijven en is ook een kapstok <strong>voor</strong> ver<strong>de</strong>re<br />

uitwerkingen binnen enkele sectoren. Zo is in het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong>ze co<strong>de</strong> door <strong>de</strong> Fe<strong>de</strong>ratie een “co<strong>de</strong> <strong>van</strong> goe<strong>de</strong> praktijk”<br />

uitgewerkt <strong>voor</strong> <strong>de</strong> behan<strong>de</strong>ling <strong>van</strong> asbestafval én een co<strong>de</strong><br />

<strong>voor</strong> <strong>de</strong> aanvaarding <strong>van</strong> afvalstoffen op stortplaatsen. Een<br />

co<strong>de</strong> <strong>voor</strong> <strong>de</strong> problematiek <strong>van</strong> het mengen <strong>van</strong> afvalstoffen<br />

is in ontwerpfase, net als enkele richtlijnen <strong>voor</strong> <strong>de</strong> recuperatie<br />

<strong>van</strong> papier en karton. Het is <strong>de</strong> bedoeling <strong>de</strong>ze co<strong>de</strong>s te<br />

laten omzetten in regelgeving maar in tussentijd moeten onze<br />

le<strong>de</strong>n <strong>de</strong>ze co<strong>de</strong>s wel te respecteren. De le<strong>de</strong>n-grondreinigers<br />

<strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong> engageren zich ook om <strong>de</strong> milieubeleidsovereenkomst<br />

<strong>voor</strong> bo<strong>de</strong>msaneringsoperaties te respecteren. <strong>FEBEM</strong><br />

meent dat op <strong>de</strong>ze manier <strong>de</strong> Fe<strong>de</strong>ratie effectief werk maakt<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> ver<strong>de</strong>re professionalisering <strong>van</strong> <strong>de</strong> sector en zon<strong>de</strong>r<br />

“windowdressing” ten vel<strong>de</strong> zaken helpt verbeteren. Het FE-<br />

BEM-lidmaatschap is dus ook dui<strong>de</strong>lijk een kwaliteitslabel, wat<br />

uitwendig gemaakt wordt door een ingeka<strong>de</strong>r<strong>de</strong> verklaring die<br />

<strong>de</strong> volwaardige le<strong>de</strong>n ont<strong>van</strong>gen.<br />

Fe<strong>de</strong>ratie <strong>van</strong> <strong>Bedrijven</strong> <strong>voor</strong> <strong>Milieubeheer</strong><br />

“<strong>FEBEM</strong>, bedrijvig in milieuzorg”<br />

ETHISCH EN DEONTOLOGISCH CHARTER VAN DE BEDRIJ<br />

FEDERATIE <strong>FEBEM</strong>, DE FEDERATIE VAN DE MILIEUBEDR<br />

DE LEDEN VAN <strong>FEBEM</strong> STAAN GARANT VOOR EEN KWALITEITSVOLLE EN CORRECTE DIENSTV<br />

MENS, MILIEU EN MAATSCHAPPIJ TEN GOEDE KOMT. <strong>FEBEM</strong> EN HAAR LEDEN ZIJN OVERTUIG<br />

VAN DE FEDERATIE EN HAAR LEDEN TE VERBINDEN IS MET HET VERTROUWEN DAT MEN KA<br />

FEDERATIE EN DE LEDEN.<br />

VOOR <strong>FEBEM</strong> EN HAAR LEDEN STAAN VOOROP<br />

fessionalisme: een professionele werking met aandacht <strong>voor</strong> kwaliteit en het resultaatsgeri<br />

ening;<br />

n open werking waarbij discussies constructief en oplossingsgericht word<br />

ning;<br />

le<strong>de</strong>n vormen een team en komen als een groep naar buit<br />

e waar<strong>de</strong> <strong>voor</strong> <strong>de</strong> sector in België, <strong>de</strong> klanten en h<br />

an het leefmilieu <strong>voor</strong> <strong>de</strong> toekomstige gene<br />

r <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>mocratie, an<strong>de</strong><br />

cten.<br />

<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 43


<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />

44<br />

Overzicht enkele standpunten en visies <strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong><br />

• Reactie <strong>FEBEM</strong> op nota OVAM over verwerking (15.02.2010)<br />

• Reactie <strong>FEBEM</strong> op het vernieuw<strong>de</strong> afvalstoffen<strong>de</strong>creet (materialen<strong>de</strong>creet) (08.02.2010)<br />

• <strong>FEBEM</strong>: afvalrecyclage kan heel wat bijdragen tot CO2-reductie (22.12.2009)<br />

• <strong>FEBEM</strong>: extra verbrandingscapaciteit en prioriteit <strong>voor</strong> recyclage kunnen wel samen (27.11.2009)<br />

• standpunt <strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong> over het <strong>voor</strong>stel <strong>van</strong> <strong>de</strong> fe<strong>de</strong>rale minister <strong>van</strong> Economie om <strong>de</strong> prijscontrole <strong>voor</strong> <strong>de</strong> afvalbehan<strong>de</strong>ling af<br />

te schaffen (12.10.2009)<br />

• standpunt ingenomen door <strong>de</strong> Raad <strong>van</strong> Bestuur over Verwerking Verantwoord (11.06.2009)<br />

• standpunt ingenomen door <strong>de</strong> Raad <strong>van</strong> Bestuur over hout en Val-I-Pac (11.06.2009)<br />

• Standpunt <strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong> betreffen<strong>de</strong> het <strong>voor</strong>ontwerp (1° lezing) <strong>van</strong> het Waalse besluit <strong>voor</strong> <strong>de</strong> omzetting <strong>van</strong> het Europees<br />

besluit over <strong>de</strong> procedures en <strong>de</strong> acceptatiecriteria <strong>voor</strong> stortplaatsen (Franstalige tekst) (28.05.2009)<br />

• Standpunt <strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong> betreffen<strong>de</strong> het ontwerp-besluit (2° lezing) over uitgegraven bo<strong>de</strong>m in het Waals Gewest (Franstalige<br />

tekst) (17.04.2009)<br />

• Standpunt <strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong> betreffen<strong>de</strong> het ontwerp (dossier nog niet ingediend bij Waalse regering) <strong>voor</strong> <strong>de</strong> nieuwe verbodsbepalingen<br />

op stortplaatsen (Franstalige tekst) (09.04.2009)<br />

• Twee standpunten <strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong> betreffen<strong>de</strong> het <strong>voor</strong>ontwerp (1° lezing) <strong>voor</strong> <strong>de</strong> wijziging <strong>van</strong> <strong>de</strong> Waalse lijst <strong>van</strong> afvalstoffen (<strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>finitie <strong>van</strong> biologisch afbreekbaar organisch afval) - Franstalige tekst (09.04.2009)<br />

• Standpunt <strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong> over <strong>de</strong> studie <strong>van</strong> <strong>de</strong> OWD betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> traceerbaarheid <strong>van</strong> afval (Franstalige tekst) (27.04.2009)<br />

• Standpunt <strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong> (2° lezing) betreffen<strong>de</strong> het Waalse ontwerp-besluit tot vaststelling <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>voor</strong>waar<strong>de</strong>n <strong>voor</strong> het gebruik<br />

<strong>van</strong> compost en digestaat (Franstalige tekst) (11.05.2009)<br />

• Standpunt <strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong> (3° lezing ) betreffen<strong>de</strong> het Waalse ontwerp <strong>van</strong> <strong>de</strong> sectorale <strong>voor</strong>waar<strong>de</strong>n <strong>voor</strong> composteerinstallaties<br />

(Franstalige tekst) (18.05.2009)<br />

• Standpunt <strong>van</strong> <strong>FEBEM</strong> en FERAB betreffen<strong>de</strong> het Waalse ontwerp <strong>van</strong> <strong>de</strong> sectorale <strong>voor</strong>waar<strong>de</strong>n <strong>voor</strong> composteerinstallaties<br />

(Franstalige tekst) (10.03.2009)<br />

• Standpunt Bioplastics (05.02.2009)<br />

• <strong>FEBEM</strong> MEMORANDUM <strong>voor</strong> <strong>de</strong> gewestregeringen 2009-2014 (27.02.2009)<br />

Fe<strong>de</strong>ratie <strong>van</strong> <strong>Bedrijven</strong> <strong>voor</strong> <strong>Milieubeheer</strong> vzw<br />

Paviljoenstraat 9 - 1030 Brussel<br />

Tel. 02 757 91 70 - Fax 02 757 91 12<br />

info@febem-fege.be - www.febem-fege.be<br />

Bezoek onze website<br />

www.febem-fege.be


K W A L I T E I T O P W E G<br />

E N R O U T E P O U R L A Q U A L I T E<br />

hoogkwalitatieve machines<br />

bedrijfszekerheid<br />

service 24/24 u.<br />

wisselstukkenbeheer<br />

on<strong>de</strong>rhoud<br />

klantvrien<strong>de</strong>lijkheid<br />

Geen loze woor<strong>de</strong>n<br />

maar bij ons een<br />

dagdagelijkse opdracht.<br />

www.schmidt-belgium.be<br />

machines <strong>de</strong> haut qualité<br />

fi abilité<br />

service 24/24h.<br />

gestion <strong>de</strong> pièces <strong>de</strong> rechange<br />

entretien<br />

acceuil clientèle<br />

Ne sont pas<br />

<strong>de</strong>s vaines paroles mais<br />

notre mission journalière.<br />

www.schmidt-belgique.be<br />

SCHMIDT BELGIUM Boomsesteenweg 74 - B 2630 Aartselaar Tel.: +32(0)3 458 15 85 Fax: +32(0)3 458 18 25 e-mail: info@schmidt-belgium.be<br />

SCHMIDT BELGIQUE Route <strong>de</strong> Wavre 110 - B 4280 Hannut Tel.: +32(0)19 65 76 32 Fax: +32(0)19 65 76 33 e-mail: info@schmidt-belgique.be<br />

<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010 45


<strong>FEBEM</strong> focus - maart 2010<br />

46

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!