Jaarverslag 2001 - Gezondheidsraad

Celkerntransplantatie als
uitzonderlijke kiembaantherapie
Advies aan de minister van VWS
Publicatie 2001/07. 20 maart 2001
(Werkprogramma 2001 4.11 + 11.2, boeknummer (192)125)
In een op 20 maart 2001 verschenen advies aan de minister van VWS wijst de
Gezondheidsraad op mogelijkheden om via celkerntransplantatie het doorgeven
van (de aanleg voor) bepaalde erfelijke ziekten aan het nageslacht te voorkomen.
Het advies bevat een inventarisatie van de methodologische, ethische en
juridische vragen die deze techniek oproept. De tijd voor onderzoek, laat staan
toepassing, bij de mens is nog niet rijp. Er is echter een zwaarwegend gezondheidsbelang
in het geding.
Het overgrote deel van het erfelijk materiaal in een lichaamscel bevindt zich in
de celkern. Buiten die kern is nog een klein aantal genen te vinden in de zogeheten
mitochondriën: celdeeltjes die onmisbaar zijn voor de cellulaire energievoorziening.
De overerving van die mitochondriale genen loopt uitsluitend via
de moederlijke lijn en dat geldt dus ook voor bepaalde erfelijke ziekten die
voortvloeien uit mutaties in die genen.
Het feit dat de genen in kwestie zich niet in de celkern bevinden, maakt mogelijkheden
denkbaar om het doorgeven van (de aanleg voor) mitochondriale aandoeningen
aan het nageslacht uit te sluiten. De hiervoor in principe geschikte
techniek staat bekend als celkerntransplantatie. Deze techniek komt neer op
overbrenging van de kern van een mitochondriaal aangedane eicel naar een van
zijn kern ontdane gezonde donor-eicel, gevolgd door in-vitrofertilisatie (IVF).
24 Jaarverslag Gezondheidsraad 2001