Kijkoperatie van de knie - Mca

Kijkoperatie van
de knie
Artroscopie
mca.nl

Inhoudsopgave
Wat is een kijkoperatie? 3
Een gezonde knie 3
Waarom is een kijkoperatie nodig? 4
Voorbereiding op de operatie 5
De operatie 6
Na de operatie 7
Complicaties 8
Controle 9
Revalidatie en herstel 9
Uw vragen 13
Notities 14
Colofon
Redactie: afdeling orthopedie
afdeling marketing & communicatie
Fotografie: beeldgroep MCA
Oplage: 400/1e druk
Druk:
Ricoh
Artikelnummer: 149765 / 2012.03
Op alle behandelingen in MCA zijn de algemene voorwaarden van MCA van toepassing, zie www.mca.nl of
vraag bij de balie van patiëntenvoorlichting
2

In overleg met uw orthopedisch chirurg krijgt u binnenkort in Medisch Centrum Alkmaar
(MCA) of in Mediance te Schagen een kijkoperatie van de knie (artroscopie). U wordt
voor deze operatie één dag opgenomen. In deze folder vindt u uitleg over deze ingreep
en het herstel na de operatie.
Wat is een kijkoperatie?
Artroscopie betekent letterlijk kijken
(scopie) in een gewricht (arthros). Met
een kijkoperatie kan de orthopedisch
chirurg nagaan wat de precieze oorzaak is
van uw knieklachten en zo de definitieve
diagnose stellen. Als dat mogelijk is,
wordt uw knie al tijdens de kijkoperatie
behandeld.
Een gezonde knie
De rechterknie, zijaanzicht
De knie is een scharniergewricht dat
het boven- en onderbeen met elkaar
verbindt. Een knie bestaat uit drie delen:
het scheenbeen, het bovenbeen en de
knieschijf. De uiteinden van deze botdelen
zijn bedekt met een laagje elastisch
kraakbeen zodat de knie schokken kan
opvangen en soepel kan bewegen. Tussen
het bovenbeen en het scheenbeen zitten
de binnenste en buitenste meniscus.
Deze zorgen ervoor dat het ronde
De rechterknie, vooraanzicht
3
Artroscopie

Kijkoperatie van de knie
bovenbeen kan draaien op het platte
scheenbeen. Middenin het kniegewricht
liggen de kruisbanden. Samen met de
gewrichtsbanden rond de knie zorgen ze
voor stabiliteit van het kniegewricht en
vangen ze draai-en glijbewegingen op.
belangrijk omdat anders slijtage kan
optreden. In een enkel geval - meestal bij
jonge mensen - kan de scheur gehecht
worden. De nabehandeling is dan anders.
Uw orthopedisch chirurg bespreekt dit
dan met u.
Waarom is een kijkoperatie nodig?
Een kijkoperatie kan nodig zijn bij:
• een scheur in de meniscus;
• een scheur in de voorste kruisband;
• slijtage (artrose) van de knie.
Als er een andere reden is voor de
kijkoperatie, bespreekt uw orthopedisch
chirurg dit met u.
Scheur in de meniscus
Een scheur in de meniscus kan ontstaan
door:
• een verkeerde beweging van de knie
(dit komt veel voor bij voetballers);
• door slijtage bij het ouder worden,
eventueel in combinatie met artrose.
Een scheur kan tijdens de kijkoperatie
direct worden behandeld. De
orthopedisch chirurg verwijdert het
gescheurde deel van de meniscus. De
rest van de meniscus blijft intact. Dit is
Scheur in de voorste kruisband
Middenin de knie zitten de voorste en de
achterste kruisband. Het is meestal de
voorste kruisband die door een verkeerde
beweging scheurt: vaak door een
draaibeweging van de knie. De meeste
kruisbandproblemen ontstaan tijdens
het sporten. Een scheur in de voorste
kruisband kan niet tijdens de kijkoperatie
worden behandeld. Het kan zijn dat
de klachten met fysiotherapie kunnen
worden verholpen. Het kan ook zijn dat
er een aparte operatie nodig is. Als dat zo
is, bespreekt uw orthopedisch chirurg dit
uiteraard met u.
Slijtage (artrose) van de knie
Bij slijtage van de knie is het laagje
elastisch kraakbeen op de uiteinden
van de botdelen beschadigd. Dit kan
gebeuren bij het ouder worden of door
een ongeval. Beschadigd kraakbeen
kan niet worden hersteld. Wel kan de
orthopedisch chirurg het beschadigde
deel tijdens de kijkoperatie gladder
4

maken. Desondanks kan het zijn dat u
knieklachten houdt. Uw orthopedisch
chirurg bespreekt dan de eventuele
andere behandelmogelijkheden met u.
Meer informatie over anesthesie
vindt u in de brochure ‘Goed
voorbereid op uw operatie’. U krijgt
deze brochure op de polikliniek
anesthesiologie.
Voorbereiding op de operatie
Anesthesie
Als tot een operatie is besloten, brengt
u aansluitend op uw afspraak met de
orthopedisch chirurg een bezoek aan
het inloopspreekuur van de polikliniek
anesthesiologie. U heeft daar een
voorbereidend gesprek met een
anesthesioloog. Dit is een medisch
specialist op het gebied van verdoving
en narcose. De anesthesioloog bespreekt
met u:
• uw gezondheidstoestand;
• welke anesthesie u krijgt: algehele
anesthesie (narcose) of regionale
anesthesie (ruggenprik);
• eventuele aanpassing van uw
medicijnen rond de operatie;
• informatie over niet eten en drinken
(nuchter zijn).
Als u met een ruggenprik plaatselijk
wordt verdoofd, kunt u tijdens de operatie
meekijken op een beeldscherm.
Afdeling opname
Aansluitend op het bezoek aan de
anesthesioloog gaat u naar de afdeling
opname. U wordt ingepland voor de
operatie en op een wachtlijst geplaatst.
U krijgt een indicatie van de wachttijd.
Als bekend is wanneer u geopereerd
wordt, krijgt u telefonisch bericht van
de afdeling opname over de definitieve
datum, het tijdstip van de operatie en
waar u zich kunt melden.
De medewerkers van de afdeling opname
bespreken met u of het noodzakelijk is dat
u eventueel een nacht in het ziekenhuis
blijft, dit is in zeer uitzonderlijke gevallen
nodig. De medewerkers bespreken tevens
met u of er een mantelzorger aanwezig is
als u naar huis gaat.
Let op of u in MCA geopereerd wordt of
in Mediance in Schagen.
Haal pijnstillers in huis
Het kan zijn dat u na de operatie nog pijn
heeft. Wij raden u daarom aan om voor
5
Artroscopie

Kijkoperatie van de knie
de operatie de pijnstillers Paracetamol
(500 mg) en Ibuprofen (400 mg) in
huis te halen. Deze zijn verkrijgbaar
bij uw drogist of apotheek. Heeft u
hartklachten, nierfunctiestoornissen,
maagklachten en/of gebruikt u
bloedverdunnende medicijnen? Dan
mag u alleen Paracetamol gebruiken. Als
dit onvoldoende helpt, kunt u contact
opnemen met uw orthopedisch chirurg.
Wat neemt u mee naar het ziekenhuis?
U neemt het volgende mee naar het
ziekenhuis:
• opnameformulieren;
• legitimatiebewijs;
• afsprakenkaart met een actuele
registratie-etiket;
• verzekeringsbewijs van uw
zorgverzekering;
• alle medicijnen (met verpakking) die u
thuis gebruikt;
• elleboogkrukken (of uw rollator als u
gewend bent om die te gebruiken),
elleboogkrukken kunt u gratis lenen bij
een thuiszorgwinkel bij u in de buurt;
• een badjas en slippers of pantoffels;
• comfortabele stevig aansluitende
schoenen waar u goed op kunt lopen
(geen hakken);
• makkelijk zittende kleding;
• extra ondergoed;
• iets om te lezen; tijdschrift of boek.
Wij adviseren u om kostbaarheden als
sieraden thuis te laten. Het ziekenhuis
is bij verlies of diefstal namelijk niet
aansprakelijk.
Belangrijk: ontharen gebeurt zo nodig in
het ziekenhuis
Wij vragen u dringend om niet zelf van
tevoren thuis te ontharen. Als ontharen
nodig is, wordt dit vlak voor de operatie
in het ziekenhuis gedaan. Dit is belangrijk
om eventuele infecties te voorkomen.
De operatie
Waar kunt u zich melden?
U meldt zich op de dag van de operatie
op de afgesproken tijd bij de balie van de
dagbehandeling chirurgie (huisnummer
028). U wordt daar opgevangen door
een verpleegkundige. Wanneer u in
Mediance wordt geopereerd kunt u zich
bij binnenkomst bij de balie melden
Een verpleegkundige bereidt u voor
De verpleegkundige bereidt u voor op
de operatie:
• de verpleegkundige wijst u uw bed;
• u krijgt een operatiehemd aan;
6

• ze tekent de knie af die geopereerd
wordt;
• u krijgt een injectie om trombose te
voorkomen;
• u krijgt premedicatie: dit bestaat uit een
capsule waar u wat slaperig van wordt en
2 tabletten Paracetamol tegen de pijn.
Waar en door wie wordt u geopereerd?
U wordt geopereerd op de operatieafdeling.
Vlak voor de operatie brengt de
verpleegkundige u naar de holding. Dit is
een ontvangstruimte waar u verder op de
operatie wordt voorbereid. Uw persoonlijke
en medische gegevens worden gecontroleerd
en u krijgt een warme deken.
De medewerkers van de operatiekamer
komen u vanuit deze ruimte ophalen. U
wordt geopereerd door een orthopedisch
chirurg of een orthopedisch chirurg in
opleiding die in het laatste jaar van de opleiding
zit. Als u wordt geopereerd door
een orthopedisch chirurg in opleiding
wordt u hier vooraf over ingelicht.
De kijkoperatie
De orthopedisch chirurg maakt twee
sneetjes van ongeveer één centimeter
aan de voorkant van uw knie. Soms is nog
een derde sneetje nodig, net boven de
knieschijf. De instrumenten worden door
deze sneetjes in de knie gebracht. De knie
wordt tijdens de ingreep voortdurend
gespoeld met een zoutwateroplossing.
Dit is nodig voor goed zicht in de knie. Na
de ingreep worden de wondjes afgedekt
met een gaasje en in een enkel geval zo
nodig gehecht. U krijgt vervolgens een
drukverband om uw knie. Al met al duurt
de kijkoperatie ongeveer twintig minuten.
Na de operatie
Als alles goed gaat, mag u na de operatie
nog op dezelfde dag naar huis. Alleen
als dat nodig is, blijft u een nacht in
het ziekenhuis. Bijvoorbeeld als er een
complicatie optreedt. U mag 48 uur na
de operatie zelf het drukverband eraf
halen en gewone pleisters op de wondjes
plakken. U draagt vanaf dit moment tot
uw controleafspraak, twee weken na de
ingreep, overdag een elastische kous. U
krijgt deze kous in het ziekenhuis.
Leefregels voor thuis
Voor goed herstel van uw knie is het
belangrijk dat u zich thuis aan de
volgende leefregels houdt:
• u mag uw knie de eerste week niet
verder dan 90 graden buigen;
zo voorkomt u dat de wondjes
openspringen;
7
Artroscopie

Kijkoperatie van de knie
• u mag wel lopen maar forceer niets: als
u (veel) pijn krijgt moet u rustiger aan
doen;
• u loopt de eerste drie dagen met twee
krukken, daarna nog drie dagen met
één kruk (aan de niet-geopereerde
kant);
• als er geen vocht meer uit de wondjes
komt - meestal na zo’n twee dagen -
mag u weer douchen.
Eventuele klachten na de kijkoperatie
Het kan zijn dat:
• u nog (veel) pijn heeft: u kunt daarvoor
de pijnstillers Paracetamol 500 mg
(maximaal viermaal twee tabletten per
dag) en eventueel Ibuprofen 400 mg
(maximaal driemaal één tablet per dag)
gebruiken;
• de wondjes nog dik zijn: dit is
onschuldig en verdwijnt meestal na drie
tot vier weken;
• u een wat beurs gevoel heeft in uw
bovenbeen: dit komt door de strakke
band die tijdens de operatie om
uw bovenbeen heeft gezeten (deze
zogenoemde bloedleegteband zorgt
er tijdens de operatie voor dat er geen
bloed in de knie komt).
Complicaties
De kans op complicaties is niet groot,
maar het kan zijn dat:
• de knie langdurig dik wordt en blijft;
• er een bloeding optreedt;
• het kniegewricht ontsteekt.
Er is verder een hele kleine kans op
trombose. Bij trombose ontstaat een klein
bloedstolseltje dat een ader in het been
verstopt. Om dit te voorkomen, krijgt u
voor de operatie een prikje in uw buik met
een bloedverdunnend middel.
Wanneer waarschuwt u het ziekenhuis?
Waarschuw het ziekenhuis als:
• uw knie dik wordt en/of meer pijn gaat
doen;
• u niet meer op het been kunt staan,
terwijl u dit eerder wel kon;
• uw knie rood wordt;
• als u meer dan 38,5 ºC koorts krijgt.
Klachten binnen vierentwintig uur
Krijgt u binnen vierentwintig uur na de
operatie (een van) deze klachten? Neem
dan contact op met de spoedeisende
hulp.
8

Klachten binnen 2 weken na de operatie
Krijgt u na de eerste vierentwintig uur
na de operatie (een van) deze klachten?
Neem dan contact op met de polikliniek
orthopedie. Dat kan op werkdagen van
8.30 tot 16.30 uur. Buiten kantooruren en
in het weekend kunt u contact opnemen
met de spoedeisende hulp.
Telefoonnummers
• polikliniek orthopedie: (072) 548 25 00
• afdeling spoedeisende hulp: via het
algemene nummer (072) 548 44 44
Controle
U komt twee weken na de operatie voor
controle op de polikliniek orthopedie.
Uw knie wordt gecontroleerd door
een verpleegkundig specialist (VS) of een
physician assistant (PA). Dit zijn speciaal
opgeleide verpleegkundigen of andere
zorgverleners die onder supervisie van
de medisch specialist ook medische zorg
mogen verlenen. Als alles goed gaat, is
verdere controle niet nodig. Alleen als
uw knie nog niet helemaal goed geneest,
komt u nog een keer voor controle.
Revalidatie en herstel
Afhankelijk van de diagnose nemen revalidatie
en herstel gemiddeld 1-2 weken in
beslag. Als alles goed gaat mag u:
• na twee weken weer fietsen;
• afhankelijk van de ingreep zo’n 1-2
weken na de operatie weer zittend werk
doen, na drie weken zwaarder werk;
• na een maand beginnen met sporten:
als uw knie na het sporten dik wordt,
moet u het iets rustiger aan gaan doen;
• vanaf het moment dat u de krukken
niet meer nodig heeft weer autorijden
(het is raadzaam om uw verzekering te
raadplegen over het autorijden na een
operatie).
Is uw knie drie dagen na de operatie
nog dik en/of pijnlijk? Leg dan vijf keer
per dag - tien minuten per keer - ijs op
uw knie. Het is belangrijk dat u tussen
de ijspakking of een ingevroren nat
washandje een droge doek legt, een
theedoek bijvoorbeeld.
Instructies voor lopen met krukken en
oefeningen
Na de kijkoperatie moet u een aantal
dagen met elleboogkrukken lopen. Voor
goed herstel van uw knie doet u verder
oefeningen. U krijgt hiervoor één of
9
Artroscopie

Kijkoperatie van de knie
enkele dagen voor de operatie instructie
en uitleg van een fysiotherapeut van MCA.
U krijgt uitleg over:
• waarom u met elleboogkrukken moet
lopen;
• het afstellen van de elleboogkrukken op
de juiste hoogte;
• hoe u met de elleboogkrukken moet
lopen: 50 procent belast (zo nodig
aantippend of onbelast);
• de oefeningen die u thuis na de
operatie zelf moet doen.
Ook in deze brochure vindt u uitleg over
het (trap)lopen met elleboogkrukken
en de oefeningen voor thuis. U kunt de
instructie van de fysiotherapeut dan nog
eens rustig nalezen.
Zo maakt u een afspraak
U maakt zelf een afspraak voor de
instructie van de fysiotherapeut. Dat
kan op werkdagen van 8.00 tot 12.00
uur en van 12.30 tot 16.30 uur via
telefoonnummer (072) 548 36 00. De
secretaresse van de afdeling fysiotherapie
deelt u in op een tijdstip dat u het beste
past.
Wanneer kunt u terecht?
U kunt van maandag tot en met vrijdag
om 8.00 uur ’s ochtends op de afdeling
fysiotherapie terecht voor uitleg en
instructie van de fysiotherapeut. Op
dinsdag en donderdag kunt ook om 13.00
terecht.
Waar vindt u de afdeling fysiotherapie?
U vindt de afdeling fysiotherapie
(huisnummer 084) op de begane grond
bij de ingang van de afdelingen dialyse en
revalidatie. U kunt ons ook bereiken via de
hoofdingang. Ga bij de portier rechtsaf en
volg de blauwe lijn.
(Trap)lopen met elleboogkrukken
U loopt de eerste drie dagen met twee
krukken, daarna nog drie dagen met één
kruk (aan de niet-geopereerde kant). Het
is belangrijk dat u het geopereerde been
niet meer dan 50% belast. Dit geldt als u
zonder krukken op uw beide voeten staat
én als u loopt met de krukken.
10

Lopen met twee krukken
U gaat met de voeten naast elkaar staan
met de krukken naast uw voeten. U zet
eerst beide krukken tegelijk vooruit. Zet
dan uw geopereerde been naar voren
tussen de krukken. Zet vervolgens een
stap met het niet-geopereerde been tot
voorbij het geopereerde been. Maak niet
al te grote stappen en let erop dat ze even
groot zijn (zie afbeelding).
Traplopen met elleboogkrukken - trap op
U houdt met de ene hand de leuning vast,
met uw andere hand de elleboogkruk.
U houdt de tweede elleboogkruk
horizontaal aan de buitenkant vast
in de hand met de elleboogkruk (zie
afbeelding) of geef de tweede kruk aan
degene die eventueel met u meeloopt.
Lopen met één kruk
Houd de elleboogkruk vast aan uw nietgeopereerde
kant. Zet de kruk en het
geopereerde been tegelijkertijd naar
voren. Zet vervolgens een stap met het
niet-geopereerde been tot voorbij het
geopereerde been (zie afbeelding).
11
Artroscopie

Kijkoperatie van de knie
Zet eerst uw gezonde been een trede
omhoog. Zet uw geopereerde been en de
kruk er vervolgens naast (zie afbeelding).
Traplopen met elleboogkrukken - trap af
U houdt met uw ene hand de leuning
vast, met uw andere hand houdt u
de elleboogkruk vast. De tweede
elleboogkruk houdt u aan de buitenkant
vast in de hand met de elleboogkruk (of
geef de tweede kruk aan degene die
met u meeloopt). U zet de elleboogkruk
een trede lager. U plaatst de voet van
het geopereerde been ernaast. Zet
vervolgens uw gezonde been ernaast
(zie afbeelding).
Oefeningen voor thuis
Voor goed herstel van uw knie is het
belangrijk dat u thuis oefeningen doet.
U begint de eerste dag na de operatie,
het is raadzaam deze oefeningen te
blijven doen tot u op controle komt.
Voor zover het verband dit toelaat
doet u driemaal daags de volgende
buigoefeningen. Herhaal elke oefening
tien keer.
Been gestrekt heffen Knie Knie strekken
Buigen tot de pijngrens
Buigen tot de pijngrens
Buigen tot de pijngrens
Buigen tot de pijngrens
De De voet voet tien tien keer keer optrekken optrekken
12

Uw vragen
Vragen over de kijkoperatie
Heeft u nog vragen over de kijkoperatie?
Stel ze dan gerust aan uw orthopedisch
chirurg of een medewerker van de
polikliniek orthopedie. Dat kan op
werkdagen van 8.30 tot 16.30 uur via de
polikliniek orthopedie, telefoonnummer
(072) 548 25 00.
Vragen op de dag van de opname
Het kan zo zijn dat uw familielid of naaste
tijdens de opname telefonisch contact
zou willen hebben met de afdeling waar u
geopereerd wordt.
Dit kan op één van de volgende
telefoonnummers:
bij opname op dagbehandeling chirurgie
(072) 548 42 00
Vragen over de krukken en oefeningen
Met vragen over het lopen met krukken en
de oefeningen voor thuis kunt u contact
opnemen met de afdeling fysiotherapie
van MCA. Dat kan op werkdagen van 8.00
tot 9.00 uur via telefoonnummer
(072) 548 36 00.
bij opname op de verpleegafdeling
orthopedie (072) 548 25 40
bij Mediance Schagen (0224) 532 100
Bron illustraties: folder ‘Zorg voor
beweging - De kijkoperatie (artroscopie)’
van de Nederlandse Orthopaedische
Vereniging
13
Artroscopie

Kijkoperatie van de knie
Notities
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
14

..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
15
Artroscopie

Medisch Centrum Alkmaar
Wilhelminalaan 12
1815 JD Alkmaar
T (072) 548 44 44
mca.nl/orthopedie
mca.nl