William Schrikker Groep Tactus_ Jonge delinquenten_LVB_problematisch middelengebruik (2)

Hoofdstuk 2
Delinquentie, LVB en middelengebruik: samenhang en omvang
van de groep
In dit hoofdstuk gaan we nader in op de oorzaken en aard van de problematiek en de omvang van de
groep jonge delinquenten met een LVB en problematisch middelengebruik. Eerst wordt besproken
wat bekend is over de afzonderlijke groepen, adolescenten en jongvolwassenen in het strafrecht, delinquenten
met een LVB, delinquenten en middelengebruik, en LVB en middelengebruik. Dit gebeurt
zowel aan de hand van wetenschappelijke literatuur als aan de hand van geraadpleegde experts. In
een afrondende paragraaf worden de drie factoren delinquentie, LVB en middelengebruik tezamen
besproken.
Delinquentie
LVB
Middelengebruik
2.1 Adolescente en jongvolwassen delinquenten
Het meeste criminologische onderzoek richt zich op adolescenten (12-18 jaar). Er is daardoor veel
bekend over criminaliteit gepleegd door adolescenten. De laatste jaren is in criminologisch onderzoek
meer aandacht voor de zogenoemde opkomende jongvolwassenheid (emerging adulthood) (Blokland
et al, 2012). Hieruit komt naar voren dat jongvolwassen delinquenten (18-24 jaar) qua ontwikkeling,
levensomstandigheden en crimineel gedrag meer lijken op adolescenten dan op volwassenen. Deze
fase tussen 18 en 23 of 25 jaar is in de laatste eeuw sterk veranderd en de transitie naar volwassenheid
duurt volgens sommige wetenschappers langer dan eerder gedacht. De leeftijd waarop mensen
volwassen worden en bijvoorbeeld trouwen en kinderen krijgen is ver naar achteren geschoven en
twintigers zijn vooral bezig met ‘het zoeken naar zichzelf’ (Blokland et al, 2012).
Aard en omvang delictgedrag adolescenten en jongvolwassenen
Algemeen voor alle Westerse populaties geldt dat delinquentie sterk toeneemt in de late kindertijd,
piekt rond de leeftijd van 18-19 jaar, om vervolgens af te nemen (age crime curve zie bijv Loeber e.a,
2012). Het aannemen van volwassen rollen (zoals werk, trouwen, ouderschap) is voor veel delinquenten
een reden om te stoppen met delictgedrag. Een vergelijking tussen adolescente en jongvolwassen
delinquenten (Van der Laan et al, 2012) laat zien dat jongvolwassenen volgens geregistreerde
criminaliteit meer betrokken zijn bij criminaliteit dan adolescenten. Beide groepen plegen ook andere
typen delicten. Adolescenten plegen vaker winkeldiefstal, jongvolwassenen vaker werkgerelateerde
diefstal en verkeersdelicten. Ook zijn jongvolwassen mannen vaker verdachte dan adolescenten,
voor vrouwen is dit gelijk. In zelfrapportagestudies wordt dat verschil niet gevonden. Antillianen
zijn vaker verdacht als jongvolwassenen, Marokkaanse delictplegers zijn vaker verdachte als adolescent.
Voor jongvolwassenen geldt dat zij het vaakst een boete krijgen opgelegd, voor adolescenten is
dat de taakstraf. Jongvolwassenen worden bovendien vaker gestraft dan adolescenten. Wel blijkt de
13
Jonge delinquenten van 16-23 jaar met een lichte verstandelijke beperking en problematisch middelengebruik
J. van der Nagel en R. Kea