William Schrikker Groep Tactus_ Jonge delinquenten_LVB_problematisch middelengebruik (2)

Interventies gericht op twee aspecten van de triple problematiek
Daarnaast bestaan binnen jeugd- en volwassenstrafrecht maar ook daarbuiten een aantal (erkende)
gedragsinterventies die zich richten op ofwel jonge/volwassen delinquenten met een LVB, ofwel jonge/volwassen
delinquenten met verslavingsproblemen. We volstaan hier met het geven van een korte
opsomming.
- De CoVa+. een gedragsinterventie voor volwassenen gericht op het aanpassen van cognitieve
disfuncties bij justitiabelen met een intelligentieniveau tussen een IQ van 70 en 90.
- De (korte) leefstijltraining is gericht op het terugdringen van criminele recidive door verandering
van het problematisch middelengebruik en/of gokgedrag. De leefstijlinteventies worden door Resultaten
Scoren in 2014 vervangen door nieuwe protocollen Cognitieve Gedragstherapie voor
Verslaving, waarbij ook een LVB variant wordt ontwikkeld (VanDerNagel & Kiewik, verschijnt
2014)
- Minder Drank of Drugs is een groepsinterventie voor mensen met LVB en problematisch middelengebruik
(Den Ouden, 2012)
- So-Cool is een justitiële gedragsinterventie voor delinquente jongeren van 12-23 jaar met een IQ
50-85 en gericht op het verbeteren van cognitieve en sociale probleemoplossingsvaardigheden.
- Nieuwe perspectieven bij terugkeer LVB (NPT-LVB) is een nazorgprogramma voor jongeren van
16 tot en met 23 jaar met een LVB die terugkeren uit een Justitiële instelling.
- Functional Family Therapy (FFT) is een relationele gezinstherapie voor jeugdigen met (IQ > 55)
die in de leeftijd van 12 t/m 17 jaar een of meerdere delicten gepleegd hebben.
- Multidimensionele Familietherapie (MDFT) is een behandelprogramma voor jongeren van 12 tot
19 jaar met meervoudige gedragsproblemen, waaronder in ieder geval delinquentie en overmatig
gebruik van alcohol of drugs. De LVB variant is in ontwikkeling.
4.2 Literatuur: Wat werkt voor de doelgroep?
Er is zeer beperkte literatuur beschikbaar waarin wordt aangetoond welke interventies effectief zijn
voor delinquente LVB jongeren met middelenproblematiek. Forbat (1999) beschrijft een ‘alcohol
awareness’ interventie van 9 groepssessies bij volwassenen met LVB in een Medium Secure
Residential Unit. Deze interventie richtte zich op educatie over alcohol, en het ontwikkelen van vaardigheden
en een positieve attitude ten opzichte van verstandige drinkgewoonten. De effectiviteit van
deze training was groot wat betreft toename van kennis over alcohol, maar verandering in attitude en
gedrag werd niet gemeten. Een van de beperkingen van deze interventie – door de auteur al aangegeven
- is de voornamelijk didactische (psychoeducatieve) groepsgewijze aanpak. In de interventie
wordt niet nader ingegaan op individuele middelenproblematiek, de mogelijke relatie daarvan met het
delict en de motivatie voor behandeling. Mendel & Hipkins (2002) gingen juist verder in op de motivatie
voor behandeling. Zij voerden met 7 licht verstandelijk gehandicapte delinquenten met alcoholproblematiek
een pilotstudie uit met een motiverende interventie van drie sessies. Deze studie toonde
een toename in motivatie, self-efficacy en bereidheid gebruik te veranderen. Voortbordurend op de
interventie van Mendel & Hipkins ontwikkelden Brown & Coldwell een ‘Alcohol Awareness
Programme’ van 8 bijeenkomsten voor cliënten in een ‘Medium Security Facility’ . Het doel van dit
programma is de cliënten bewust te maken van positieve en negatieve gevolgen van alcohol gebruik,
feitenkennis en praktische ervaring (met oefeningen op locaties zoals een café) te geven en ‘sensible
drinking’ en zelfcontrole technieken aan te leren. Naast de interventies gericht op de cliënten werd
ook de staf geschoold in het ondersteunen van de cliënten in het programma. Van dit programma zijn
echter nog geen effectmetingen gepubliceerd. Hoewel Vandevelde et al. (2005) aangeven dat over-
27
Jonge delinquenten van 16-23 jaar met een lichte verstandelijke beperking en problematisch middelengebruik
J. van der Nagel en R. Kea