William Schrikker Groep Tactus_ Jonge delinquenten_LVB_problematisch middelengebruik (2)

zijn geen ‘one size fits all’ interventies mogelijk. De insteek is positief: de
(jeugd)reclasseringswerker stelt de levensdoelen, vernieuwde vaardigheden, persoonlijke veerkracht
en steunbronnen voorop als eindstations. Het beheersen van risico’s en het terugdringen
van stress en delictgedrag staat in dienst daarvan en zijn de tussenstations.
- Het verhaal.
Er wordt meer aandacht besteed aan de inzet van narratieve interventies. De
(jeugd)reclasseringswerker nodigt de jongere en ouders nadrukkelijk uit te vertellen over hun leven,
hun keuzes, hun levensdoelen en verwachtingen en verbindt dit samen met hen aan concrete
plannen voor de toekomst.
- Sociaal netwerk en kansen.
Het sociale vangnet is onmisbaar voor de transitie naar volwassenheid. Dit geldt nog sterker voor
kwetsbare jongeren. Daarom moet sociaal netwerk zoals ouders, familie, vrienden, collega’s en
leraren actief worden betrokken bij de begeleiding. Desistance vindt ook plaats in de sociale context
van de jongvolwassene, en ook na afloop van het toezicht. De (jeugd)reclasseringswerker
moet daarop anticiperen.
- Zelfeffectiviteit en verdienste.
Omdat het ervaren van zelfeffectiviteit door de jongvolwassene van groot belang is voor de motivatie,
moet de (jeugd)reclasseringswerker met de jongvolwassene werken, en niet ‘op hem inwerken‘.
Ook moet een jongere kunnen ervaren dat hij ergens voor nodig is, iets kan bijdragen en
verdienstelijk is.
Richtlijn effectieve interventies voor jongeren met LVB
In 2011 is een richtlijn effectieve interventies voor personen met een LVB samengesteld op basis van
gedegen literatuur- en praktijkkennis. Volgens de richtlijn moet bij het ontwerpen van gedragsinterventies
rekening worden gehouden met de specifieke kenmerken van deze groep. Veel bestaande
gedragsinterventies voor jongeren zijn niet zonder meer geschikt voor jongeren met een LVB..De
Richtlijn effectieve interventies LVB adviseert aanpassing op zes categorieën (De Wit e.a., 2011):
1 Uitgebreidere diagnostiek (cognitieve sterke en zwakke kanten, sociaal emotioneel niveau,
interactie van LVB en gedragsproblemen)
2 Afstemmen van communicatie (vereenvoudig taalgebruik, ga na of je elkaar begrijpt, gebruik
visuele ondersteuning)
3 Concreet maken van oefenstof (sluit aan bij belevingswereld, maak oefenstof zichtbaar, laat
jeugdige door ervaring leren)
4 Voorstructureren en vereenvoudigen (geef meer externe sturing, hanteer meer structuur, vereenvoudig,
doseer en orden de informatie en oefenstof, reserveer meer tijd)
5 Netwerk en generalisatie (Informeer en betrek het netwerk, vergroot en verstevig het netwerk,
besteed aandacht aan generalisatie van het geleerde)
6 Veilige en positieve leeromgeving (motiveer de jeugdige, vergroot het zelfvertrouwen, zorg
voor een veilige en positieve leeromgeving) De auteurs van deze richtlijn pleiten daarbij voor
mogelijkheden tot improvisatie en flexibiliteit, ook als dit gedeeltelijk ten koste gaat van programma-integriteit
(De Wit e.a. 2011)
Screeningsinstrumenten
- LVB screener:
De aard van de problemen die met LVB samenhangen maakt het van groot belang dat beperkin-
29
Jonge delinquenten van 16-23 jaar met een lichte verstandelijke beperking en problematisch middelengebruik
J. van der Nagel en R. Kea