VM85 Kwaliteitsborgingsaspecten bij de vervaardiging van ... - Induteq

41
tabel 3.5
Indicaties van de effecten van de diverse elementen op de lasbaarheidseigenschappen van staal
chemische samenstelling van staal
verschijnsel C Si Mn P S Cu Ni Cr Mo Nb V Al Ti B O N Ca Sn Sb
staal
vrij B
sterkte + x + + + + + + + +
AlN TiN
taaiheid o o x x x x o –
warmte-beïnvloede zone
vrij B oxide
hardheid – o – o x o o – – o o o x x
vrij B oxide
koudscheuren – – o x o – o o o o x
Al 2 O 3
lamellar tearing o – – – +
reheat cracking o x – – o –
AlN TiN BN oxide oxide
kerfslagwaarden o o x x x o x + x o of x – x
AlN TiN BN oxide oxide
COD waarden 1) o o o x x o x + x o of x – x
vrij B
SSCC 2) – o – o o o – – o o o
ontlaatbrosheid o o – – –
kruisbrosheid – –
brosheidsverschijnsel – –
lasmetaal
warmscheuren o – – o
porositeit – o
taaiheid o –
boogstabiliteit
o
+=erg gunstig; x=gunstig; o=ongunstig; –=ongewenst
1) Crack-Tip-Opening Displacement
2) Sulfide-stress corrosion cracking
figuur 3.1 Gecombineerde plaatdikte (G.D.)
Hoe groter de gecombineerde dikte, des te groter is de afkoelsnelheid.
De hoeveelheid warmte-inbreng wordt uitgedrukt
in kJ/mm, waarbij de formule voor de Heat Input (ϕ)
als volgt is:
boogspanning [V] × stroomsterkte [A]
−3
ϕ = k ×
× 10 [kJ/ mm]
voortloopsnelheid[mm / sec]
×
ϕ = × ×
−
k U I 3
10 [kJ / mm]
v
k= thermisch rendement lasproces (zie ook NEN EN 1011-1,
Algemene leidraad voor het lassen).
Hoe groter de warmte-inbreng des te langzamer is de afkoelsnelheid.
In de praktijk kan de warmte-inbreng worden
beïnvloed door:
de boogspanning, stroomsterkte en voortloopsnelheid;
de a-hoogte van een hoeklas;
de maximale uittreklengte bij het booglassen met beklede
elektroden.
Voor voorbeelden van de warmtehuishouding bij verschillende
materialen zie tabel 3.6, waarbij de gegevens als
richtlijn moeten worden gezien.
De WPS voor een bepaalde plaatdikte en lasnaadvorm dient
om een uitgebalanceerde warmtehuishouding te krijgen,
hetgeen bepaald wordt door een juiste combinatie van
voorwarmen, warmte-inbreng, spanningsarm gloeien na
het lassen en het waterstofgehalte. De aanwezige waterstof
kan worden onderverdeeld in vier klassen, te weten:
HDM ≥ 15 categorie hoog waterstof;
HDM