KULAK gaat voor 50% meer studenten - KU Leuven
KULAK gaat voor 50% meer studenten - KU Leuven
KULAK gaat voor 50% meer studenten - KU Leuven
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Verschijnt 14-daags,<br />
uitgez. juli en aug.<br />
Afgiftekantoor<br />
Hasselt 1<br />
België-Belqique<br />
P.B.<br />
3500 Hasselt 1<br />
12/39<br />
20 juni 2002 nr 14 * dertiende jaargang<br />
Campusrector stelt toekomstnota <strong>voor</strong><br />
<strong><strong>KU</strong>LAK</strong> <strong>gaat</strong> <strong>voor</strong> <strong>50%</strong> <strong>meer</strong> <strong>studenten</strong><br />
Gert Gielen<br />
<strong><strong>KU</strong>LAK</strong>, de Campus Kortrijk, heeft<br />
sinds dit academiejaar een nieuwe<br />
campusrector, professor Piet<br />
Vanden Abeele. Na negen maanden<br />
draagtijd, zo zegt hij zelf, treedt<br />
hij naar buiten met een toekomstnota<br />
<strong>voor</strong> <strong><strong>KU</strong>LAK</strong>, die de vrucht is van<br />
intens overleg waarbij zowel de<br />
diverse faculteiten als de <strong>studenten</strong><br />
en de medewerkers betrokken werden.<br />
Maar als we de analogie even<br />
doortrekken naar <strong><strong>KU</strong>LAK</strong> zelf moeten<br />
we zeggen dat het geboortegewicht<br />
wat aan de lage kant is: de<br />
campus kan <strong>meer</strong> <strong>studenten</strong> aan.<br />
Vanden Abeele: “We hebben nu 700<br />
<strong>studenten</strong>, wat inderdaad te weinig is.<br />
Het goede nieuws is wel dat de daling<br />
van de laatste jaren is stopgezet. Maar<br />
het streefdoel <strong>voor</strong> de toekomst moet<br />
minstens duizend <strong>studenten</strong> zijn, dat<br />
zou de campus economisch gezien evenwichtiger<br />
maken maar ook <strong>voor</strong> een nog<br />
rijker sociaal leven zorgen.”<br />
“We hebben ooit 1.050 <strong>studenten</strong><br />
gehad. Voor bepaalde studierichtingen is<br />
er een halvering geweest. Dat is niet<br />
enkel een Kortrijks fenomeen, ook in<br />
<strong>Leuven</strong> zijn er minder <strong>studenten</strong> in<br />
bepaalde studierichtingen, maar daar<br />
wordt dat opgevangen door stijgingen in<br />
andere richtingen. En daarmee raken we<br />
meteen een teer punt. Kortrijk zou een<br />
campus moeten zijn die toegang biedt<br />
tot zoniet alle dan toch de meest gegeerde<br />
richtingen. Eerder dan de campus uit<br />
Peter Carmeliet krijgt Francqui-Prijs<br />
te willen bouwen in de diepte, met masteropleidingen,<br />
zien we de roeping van<br />
de campus Kortrijk als het verzekeren<br />
van een bredere, multidisciplinaire en<br />
democratische toestroom naar de universiteit<br />
van <strong>Leuven</strong> en, <strong>voor</strong> TEW, ook<br />
Antwerpen.”<br />
“Maar om onze rol optimaal te vervullen<br />
moeten we natuurlijk kunnen<br />
aanbieden wat op een gegeven moment<br />
maatschappelijk gevraagd wordt. Wat<br />
het organiseren van studierichtingen<br />
betreft, zijn we echter afhankelijk van de<br />
overheid en die is blijkbaar niet heel<br />
“Het staat als een paal boven water dat er een universitaire<br />
campus is in West-Vlaanderen en zal blijven.”<br />
foto: Michaël De Lausnay<br />
Vorige week donderdag ontving professor Peter Carmeliet van het Departement<br />
Moleculair en Cardiovasculair Onderzoek de Francqui-Prijs 2002 uit de handen van<br />
Koning Albert. Hij kreeg deze meest prestigieuze wetenschappelijke onderscheiding in<br />
België <strong>voor</strong> zijn werk inzake de angiogenese, de vorming van nieuwe bloedvaten, en de<br />
pathogenese, met name het ontstaan van cardiovasculaire aandoeningen.<br />
Op de foto: professor Carmeliet (l.) in gesprek met rector Oosterlinck en Koning Albert.<br />
gevoelig <strong>voor</strong> wat de samenleving<br />
vraagt. In dat verband biedt de toekomst<br />
misschien perspectieven, omdat de<br />
overheid het oprichten van nieuwe<br />
opleidingen <strong>gaat</strong> laten afhangen van het<br />
advies van een erkenningscommissie,<br />
die objectieve, niet-politieke criteria<br />
moet hanteren.”<br />
Drastisch<br />
CK: De invoering van het Europese<br />
bachelor/mastersysteem zal ook <strong>voor</strong><br />
<strong><strong>KU</strong>LAK</strong> grote gevolgen hebben?<br />
Van den Abeele: “Die hervorming is<br />
<strong>voor</strong> ons tegelijk een reden tot bezorgdheid<br />
en tot vreugde. Specifiek <strong>voor</strong><br />
Kortrijk is het belangrijk dat een aantal<br />
zaken in het Vlaamse onderwijsland-<br />
Leven na <strong>Leuven</strong><br />
vervolg op pagina 3<br />
2 Forum<br />
Culturele fair trade<br />
4 <strong>Leuven</strong>s onderzoeker genomineerd<br />
<strong>voor</strong> prestigieuze prijs<br />
Kinderarmoede in VS viermaal<br />
zo hoog als in België<br />
5 Palliatieve sedatie<br />
Een menswaardig alternatief<br />
7 Massaslachtingen in Congo<br />
geanalyseerd<br />
“Genocide? Volgens mij wél.”<br />
9 Opleiding en centrum opgericht<br />
Duurzame vrede is geen hobby<br />
11 Opleidingscoördinator Anne Laga<br />
Proffen op de schoolbanken<br />
13 Leven in de brouwerij<br />
Bier en wetenschap<br />
14 De Goede pers van Averbode in kaart<br />
gebracht<br />
Van Doremi tot Naomi<br />
15 Historisch Theater voert abele spelen<br />
op<br />
16 Een leven lang<br />
Professor Mark Debrock: “We<br />
sluiten de rangen onvoldoende”<br />
20 Playbacken en relativeren<br />
Op kamp bij de bomma’s<br />
Schrijver Peter Verhelst<br />
foto: Rob Stevens<br />
We begonnen Leven na <strong>Leuven</strong> dit jaar met een<br />
auteur - Anne Provoost -, en we eindigen er ook<br />
mee. In schrijversland is Peter Verhelst met een<br />
paar Gouden Uilen en de Toneelschrijfprijs hét<br />
prijsbeest van de laatste jaren. Hij is dan wel<br />
geen alumnus pur sang - na een jaartje aan de<br />
<strong><strong>KU</strong>LAK</strong> ging hij in Heverlee regentaat studeren -<br />
maar met de nieuwe Associatie mag dat geen<br />
probleem <strong>meer</strong> zijn.<br />
Interview op pagina 8<br />
20 De Denktank<br />
Onze jongens in Japan
20 juni 2002<br />
FORUM<br />
Campuskrant<br />
Driewekelijks tijdschrift van de K.U.<strong>Leuven</strong><br />
Redactie<br />
Ine Van Houdenhove (hoofdredacteur), Ludo<br />
Meyvis, Karla Venken, Wouter Verbeylen<br />
Redactiesecretariaat<br />
Véronique Limbourg, (t) 016 32 41 84<br />
Veronique.Limbourg@dcom.kuleuven.ac.be<br />
Adreswijzigingen<br />
Inge Verbruggen, (t) 016 32 40 15<br />
Inge.Verbruggen@dcom.kuleuven.ac.be<br />
Redactieadres<br />
Dienst Communicatie<br />
Oude Markt 13<br />
3000 <strong>Leuven</strong><br />
(t) 016 32 41 84<br />
(f) 016 32 40 14<br />
campuskrant@kuleuven.ac.be<br />
Aan dit nummer werkten mee<br />
Gert Gielen, Geert Op De Beeck, Kristien<br />
Vermoesen<br />
Stuurgroep Campuskrant<br />
Ronny Vandenbroele (<strong>voor</strong>zitter), Jan Bauwens,<br />
Bernard Boone, Jan De Vuyst, Erik Gobin, Els<br />
Heylen, Bernard Himpens, Bert Overlaet, Isabel<br />
Penne, Paul Thurman, Myriam Van Acker, Jos<br />
Vaesen, Jan Verhaeghe<br />
Ontwerp lay-out<br />
Total Design Belgium<br />
Vormgeving<br />
Wouter Verbeylen, Rob Stevens<br />
Foto’s<br />
Rob Stevens, Michaël De Lausnay<br />
Cartoons<br />
Joris Snaet<br />
Reclameregie<br />
Véronique Limbourg, (t) 016 32 41 84<br />
Oplage<br />
15.500<br />
Drukwerk<br />
Concentra Uitgeversmaatschappij NV, Hasselt<br />
Verantwoordelijke uitgever<br />
Ronny Vandenbroele<br />
Oude Markt 13<br />
3000 <strong>Leuven</strong><br />
Copyright artikels<br />
Artikels uit deze editie - of delen ervan - kunnen<br />
overgenomen worden mits toestemming<br />
van de redactie.<br />
Het volgende nummer verschijnt op 5 september.<br />
Suggesties <strong>voor</strong> artikels en interviews zijn<br />
welkom op het redactieadres.<br />
Verschijningsdata Campuskrant 2002<br />
AB = met alumnibijlage<br />
Nr.<br />
Verschijningsdatum<br />
Teksten indienen vóór<br />
Op deze pagina is<br />
ruimte <strong>voor</strong> uw<br />
lezersbrief of opiniestuk,<br />
ook in te<br />
zenden via<br />
www.kuleuven.<br />
ac.be/ck/opinie.htm.<br />
De inhoud van de<br />
hier gepubliceerde<br />
stukken is <strong>voor</strong> rekening<br />
van de auteur.<br />
De deadlines <strong>voor</strong><br />
de volgende nummers<br />
vindt u onderaan<br />
op deze pagina.<br />
Fair trade in de culturele sector:<br />
Het moet, maar kan het ook?<br />
Jan Baetens / José Lambert (Faculteit Letteren)<br />
Fair trade is in het economische denken een vertrouwd begrip geworden. Maar wat met de vertaling ervan naar de<br />
culturele sector, waarvan het economische belang niet mag worden onderschat? In opdracht van het Ministerie van<br />
Buitenlandse Zaken voerde het Instituut <strong>voor</strong> Culturele Studies van de Faculteit Letteren hierover een onderzoek uit. Jan<br />
Baetens en José Lambert hopen dat het niet louter een academische oefening blijft.<br />
Eerste vaststelling: dat er ook in de<br />
culturele sector (Afrikaanse film,<br />
muziek en literatuur, om het te houden<br />
bij de onderzochte velden)<br />
manifeste en schrijnende ongelijkheden<br />
zijn tussen Noord en Zuid,<br />
staat <strong>voor</strong> iedereen als een paal<br />
boven water. Tweede vaststelling:<br />
niemand lijkt goed te weten waarover<br />
men het heeft wanneer het <strong>gaat</strong><br />
over fair trade in de culturele sector.<br />
Een bestaande werkdefinitie is niet<br />
<strong>voor</strong> handen. Gerichte statistieken<br />
ontbreken eveneens, net als een<br />
wetenschappelijk kader <strong>voor</strong> het<br />
behandelen en bestuderen van de<br />
economische aspecten van culturele<br />
wisselwerking tussen Noord en<br />
Zuid. In sommige gevallen wordt het<br />
debat beperkt tot het al of niet invoeren<br />
van een ‘label’. Het verschil tussen<br />
cultuur en artisanaat is verre van<br />
duidelijk. Maar <strong>voor</strong>al: sommige uitgangspunten<br />
die aan de basis liggen<br />
van de hele reflectie over fair trade<br />
kunnen <strong>voor</strong> de culturele sector niet<br />
worden gebruikt.<br />
Neem bij<strong>voor</strong>beeld het begrip<br />
‘lokale productie’: in tegenstelling<br />
tot koffie is culturele productie makkelijk<br />
delokaliseerbaar. Dit is ook<br />
wat gebeurt: niet-westerse producenten<br />
kunnen films, muziek en literatuur<br />
losmaken van de lokale, nietwesterse<br />
omgeving, en dit laatste<br />
<strong>gaat</strong> in de praktijk een belangrijke<br />
rand<strong>voor</strong>waarde vormen om te kunnen<br />
participeren aan het culturele<br />
circuit. De vraag is dan natuurlijk in<br />
welke mate hier afbreuk wordt<br />
gedaan aan het fair trade principe: de<br />
producent kan winst halen uit zijn of<br />
haar integratie in het systeem, maar<br />
kan hetzelfde gezegd worden van de<br />
niet-lokale gemeenschap?<br />
Of neem het begrip ‘kwaliteit’:<br />
ook hier is de culturele sector zeer<br />
specifiek, aangezien kwaliteit veel<br />
<strong>meer</strong> afhankelijk is van subjectieve<br />
smaak dan van (<strong>meer</strong>) objectieve criteria.<br />
Of de tegenstelling tussen<br />
‘producent’ en ‘consument’: beide<br />
termen kunnen elkaar overlappen.<br />
Of neem ten slotte het begrip ‘Derde<br />
Wereld’: de betekenis van het label<br />
‘world culture’ is nu veel ruimer dan<br />
vroeger en sommigen hebben hier<br />
van kunnen profiteren, de zwaksten<br />
echter niet. Afrika heeft een veel<br />
kleiner aandeel in het segment world<br />
culture dan pakweg tien jaar geleden.<br />
Of neem het begrip ‘duurzaamheid’:<br />
omdat cultuur steeds <strong>meer</strong> met<br />
mode heeft te maken en dus zeer<br />
vergankelijk wordt, is duurzame<br />
productie zeker geen evidentie. De<br />
westerse markt evolueert op dit punt<br />
zeer ongunstig <strong>voor</strong> Afrika: de concurrentie<br />
binnen de world culture<br />
wordt bikkelhard en de westerse<br />
consument richt zich <strong>meer</strong> op andere<br />
vormen van cultuur.<br />
Om al die redenen is geopteerd <strong>voor</strong><br />
een wat andere benadering, die<br />
natuurlijk vat probeert te krijgen op<br />
de geldstromen tussen Noord en<br />
Zuid, maar die zich <strong>voor</strong>al tot doel<br />
stelt het culturele fair trade-debat te<br />
kaderen binnen een groter geheel om<br />
er juist op die manier <strong>voor</strong> te zorgen<br />
dat concrete actiepunten beter realiseerbaar<br />
en <strong>voor</strong>al specifieker ingevuld<br />
wordt dan wanneer men een<br />
louter economische logica zou aanhouden.<br />
Essentieel lijkt ons het belang dat<br />
moet worden gehecht aan zowel<br />
scholing als netwerking. Scholing,<br />
omdat onder <strong>meer</strong> de juridische context<br />
waarin cultuur functioneert een<br />
goede opleiding van de kunstenaar<br />
en zijn of haar begeleiders veronderstelt<br />
(in vele Afrikaanse landen is er<br />
geen vertrouwdheid met de werking<br />
van het auteursrecht, dat zich<br />
bovendien niet zomaar laat verzoenen<br />
met bepaalde vormen van collectieve<br />
creatie). Netwerking, omdat<br />
via deze weg de tegenstelling tussen<br />
lokaal en globaal kan worden overstegen<br />
en het in sommige gevallen<br />
ook garanties biedt tegen lokaal politiek<br />
misbruik.<br />
Maar nog belangrijker dan scholing<br />
en netwerking is de aandacht<br />
<strong>voor</strong> de specifieke kenmerken van de<br />
Afrikaanse situatie, die wij soms<br />
heel goedbedoeld slecht inschatten.<br />
“Niet-westerse kunstenaars zijn bang opgeslokt te worden<br />
door het westerse systeem of - integendeel - vergrendeld te<br />
worden in hun grotendeels mythische en door het westen<br />
verzonnen en in stand gehouden ‘authenticiteit’.”<br />
vervolg op pagina 7<br />
1 (jg. 14)<br />
5 september<br />
27 augustus (di!)<br />
4 (jg. 14)<br />
31 oktober (AB)<br />
23 oktober<br />
LEZERSBRIEF<br />
2 (jg. 14)<br />
19 september (AB)<br />
11 september<br />
3 (jg. 14)<br />
10 oktober<br />
2 oktober<br />
5 (jg. 14)<br />
21 november<br />
13 november<br />
6 (jg. 14)<br />
12 december (AB)<br />
4 december<br />
Bijdragen dienen ons de dag van de deadline te<br />
bereiken, vóór 12u stipt.<br />
Campuskrant vindt u ook op internet:<br />
www.kuleuven.ac.be/ck/<br />
Dt-fouten niet sociaal bepaald<br />
In een lezersbrief in Campuskrant 13<br />
(30.05.2002) schrijft Freek Van de<br />
Velde <strong>voor</strong> <strong>studenten</strong> uit lagere<br />
sociale klassen een aantal stigmatiserende<br />
zaken toe aan een geringere<br />
hoeveelheid ‘cultureel kapitaal’. Als<br />
eerste <strong>voor</strong>beeld noemt hij het<br />
schrijven van dt-fouten. Dat <strong>voor</strong>beeld<br />
is zeker niet geschikt.<br />
1. Fouten tegen de werkwoordspelling<br />
vind je bij mensen uit alle<br />
mogelijke sociale klassen, in teksten<br />
van journalisten, hoogleraren, rectoren,<br />
ministers. Je vindt ze in kwaliteitskranten,<br />
in doctoraten, en zelfs<br />
in Van Dale. Een verband met sociale<br />
klasse lijkt wel erg onwaarschijnlijk.<br />
Bij mijn weten is zo’n sociale correlatie<br />
ook nooit onderzocht.<br />
2. Met collega’s psycholinguïsten<br />
van de Universiteit Antwerpen hebben<br />
we het ontstaan van zogenaamde<br />
dt-fouten onderzocht.<br />
Werkwoordfouten doen zich <strong>voor</strong>al<br />
<strong>voor</strong> wanneer twee gelijkluidende<br />
werkwoordvormen verschillend<br />
geschreven worden, bij<strong>voor</strong>beeld<br />
word en wordt. Uit ons onderzoek<br />
komt naar voren dat die fouten heel<br />
vaak ontstaan doordat ons geheugen<br />
zo geautomatiseerd werkt. Daardoor<br />
dringt het geheugen de vorm die het<br />
sterkst in ons geheugen verankerd is,<br />
doordat hij het meest frequent is,<br />
aan ons op nog <strong>voor</strong> we welke regel<br />
dan ook hebben kunnen toepassen.<br />
Dat is bij<strong>voor</strong>beeld het geval met<br />
wordt. Als een schrijver zijn tekst<br />
niet erg zorgvuldig nakijkt dreigen<br />
zulke fouten te blijven staan.<br />
Wie <strong>meer</strong> wil weten, zie o.m.:<br />
Dominiek Sandra, Marc Brysbaert,<br />
Steven Frisson en Frans Daems,<br />
‘Paradoxen van de Nederlandse<br />
werkwoordspelling. De logica van<br />
dt-fouten’, in De Psycholoog, juni<br />
2001, 36/6, pp. 282-287.<br />
Prof. Frans Daems<br />
Universiteit Antwerpen<br />
2 C AMPUSKRANT 20.6.2002
foto: Michaël De Lausnay<br />
<strong><strong>KU</strong>LAK</strong> <strong>gaat</strong> <strong>voor</strong> <strong>50%</strong> <strong>meer</strong><br />
<strong>studenten</strong><br />
vervolg van pagina 1<br />
schap in vraag gesteld worden en<br />
oude structuren vervangen worden.<br />
De instelling van de erkenningscommissie<br />
is daar een <strong>voor</strong>beeld van,<br />
maar daarnaast zien we ook kansen<br />
<strong>voor</strong> samenwerking met hogescholen.<br />
Kortrijk is tenslotte toch wat<br />
<strong>meer</strong> perifeer en kleinschaliger, en<br />
dus is er <strong>meer</strong> ruimte om te experimenteren<br />
met samenwerkingsverbanden.<br />
Kortom, er ontstaan nieuwe<br />
mogelijkheden en er komt <strong>meer</strong><br />
flexibiliteit, zodat wij voluit onze<br />
kans kunnen grijpen.”<br />
“Het is ook een reden tot<br />
bezorgdheid omdat de financiering<br />
van het derde bachelorjaar niet in het<br />
huidige decreet staat ingeschreven.<br />
Het is uitgesloten dat <strong><strong>KU</strong>LAK</strong> volledige<br />
bacheloropleidingen kan organiseren<br />
zonder dat daar een financiële<br />
compensatie <strong>voor</strong> komt. Het derde<br />
jaar brengt <strong>meer</strong> kosten met zich<br />
mee, omdat er een grotere uitwaaiering<br />
is qua keuzemogelijkheden. Wij<br />
hebben onszelf dan ook de vraag<br />
gesteld wat het zou betekenen <strong>voor</strong><br />
ons als dat derde jaar aan <strong><strong>KU</strong>LAK</strong> er<br />
niet komt. Eén mogelijke, negatieve,<br />
visie is dat je dan met onaantrekkelijke<br />
opleidingen zit die niet af zijn,<br />
omdat je <strong>voor</strong> de bacheloropleiding<br />
toch nog een jaar naar <strong>Leuven</strong> zou<br />
moeten. Anderzijds kun je ook zeggen<br />
dat dat net het universitaire<br />
karakter van de opleiding beklemtoont:<br />
wie <strong>voor</strong> <strong><strong>KU</strong>LAK</strong> kiest, is een<br />
volwaardig universitair student<br />
waarvan verwacht wordt dat hij<br />
doorstroomt naar <strong>Leuven</strong> - of Antwerpen.<br />
We moeten ook een beetje<br />
afwachten hoe het nieuwe systeem<br />
overal in Europa zal evolueren. Als<br />
we naar een systeem gaan met drie<br />
bachelorjaren en één masterjaar, dan<br />
lijkt het me niet opportuun om onze<br />
<strong>studenten</strong> slechts één jaar in <strong>Leuven</strong><br />
te laten studeren. Maar als de verdeling<br />
drie-twee wordt, zijn wij zeker<br />
bereid om volledige bachelors aan te<br />
bieden, op <strong>voor</strong>waarde dus dat we<br />
de nodige financiële middelen krijgen.”<br />
CK: Kunnen we stellen dat een drastische<br />
verhoging van het aantal <strong>studenten</strong><br />
levensnoodzakelijk is <strong>voor</strong><br />
<strong><strong>KU</strong>LAK</strong>?<br />
Vanden Abeele: “Wat als een paal<br />
boven water staat is dat er een universitaire<br />
campus is in West-Vlaanderen<br />
en zal blijven. Ten eerste<br />
omdat West-Vlaanderen recht heeft<br />
op een democratische toegang tot<br />
het universitaire onderwijs. Een<br />
recente studie wijst uit dat in West-<br />
Vlaanderen nog altijd verhoudingsgewijs<br />
minder jongeren universitair<br />
onderwijs volgen, wat zeker <strong>voor</strong><br />
zo’n economisch sterke regio onaanvaardbaar<br />
is. Ten tweede is het <strong>voor</strong><br />
de K.U.<strong>Leuven</strong> ook geen optie om<br />
“In West-Vlaanderen volgen nog steeds verhoudingsgewijs<br />
minder jongeren universitair onderwijs. Dat is<br />
onaanvaardbaar <strong>voor</strong> zo’n sterke regio.”<br />
een universiteit van het Hageland te<br />
worden, ze wil blijven recruteren in<br />
alle provincies. Ten derde is, als je<br />
het hele financiële plaatje bekijkt, de<br />
Kortrijkse campus geen verliespost<br />
<strong>voor</strong> de universiteit.”<br />
“Daar komt bij, en dat is misschien<br />
de allerbelangrijkste<br />
bestaansreden, dat de campus een<br />
aantal specifieke dingen te bieden<br />
heeft. Dan denk ik ten eerste aan de<br />
studiebegeleiding en de goede slaagkansen.<br />
Ten tweede is er de zeer<br />
intense persoonlijke sfeer die hier<br />
heerst. Studenten kennen elkaar persoonlijk,<br />
ook over de grenzen van de<br />
faculteiten heen. Tussen de lesuren<br />
Piet Vanden<br />
Abeele:<br />
“Aan de<br />
<strong><strong>KU</strong>LAK</strong> zul je<br />
zelden een<br />
eerstekanner<br />
volledig<br />
vereenzaamd<br />
de mist zien<br />
ingaan.”<br />
zie je juristen, economisten, filologen<br />
enzo<strong>voor</strong>t met elkaar praten.<br />
Ook de <strong>studenten</strong>kring is multifacultair.<br />
Aan mensen in <strong>Leuven</strong> die<br />
iets interfacultairs willen organiseren<br />
zou ik dan ook aanraden een<br />
beroep te doen op de anciens van<br />
Kortrijk, omdat je dan meteen aan<br />
diverse faculteiten contactpunten<br />
hebt.”<br />
Extra large<br />
CK: Klopt het dat in de beleidsnota<br />
ook een zekere ontgoocheling doorklinkt<br />
over de houding van de<br />
K.U.<strong>Leuven</strong>?<br />
Vanden Abeele: “Er was een positief<br />
signaal nodig vanuit <strong>Leuven</strong> dat<br />
men iets wou doen met de campus<br />
van Kortrijk, en dat is er nu gekomen.<br />
Vorig jaar is men tussenbeide<br />
gekomen in het Kortrijkse beleid,<br />
daarvóór was men de campus misschien<br />
wat uit het oog verloren.<br />
<strong><strong>KU</strong>LAK</strong> was <strong>voor</strong> <strong>Leuven</strong> een wat<br />
gesloten entiteit geworden die men<br />
onvoldoende kende. Zelf stond ik als<br />
<strong>Leuven</strong>se decaan van de economiefaculteit<br />
ook vrij sceptisch tegenover<br />
het West-Vlaamse ‘aanhangsel’,<br />
maar negen maanden ter plaatse<br />
hebben me, als Paulus op weg naar<br />
Damascus, de ogen geopend.”<br />
“De tevredenheidsgraad van <strong>studenten</strong><br />
en alumni ligt bijzonder<br />
hoog. We hebben net een tevredenheidsonderzoek<br />
achter de rug en<br />
daarbij scoort de Kortrijkse ervaring<br />
4 op 5. Waar men nog <strong>meer</strong> van verwacht<br />
is de studiebegeleiding, met<br />
name in de tweede kandidatuur, en<br />
daar gaan we dan ook werk van<br />
maken. Een markante ontdekking<br />
was ook dat er heel wat <strong>studenten</strong><br />
van twee meter en <strong>meer</strong> niet <strong>meer</strong><br />
tussen de banken geraken. (lacht)<br />
We waren ons daar niet van bewust<br />
en gaan nu een rij bijvoegen <strong>voor</strong> de<br />
extra large <strong>studenten</strong>.”<br />
“Die peiling heeft ons ervan<br />
overtuigd dat we inderdaad over<br />
duidelijke troeven beschikken. Dat<br />
zouden we nu <strong>meer</strong> willen uitdragen.<br />
We willen ons niet beperken tot<br />
West-Vlaanderen maar ons unieke<br />
concept verspreiden over heel<br />
Vlaanderen. Iedereen beweert<br />
natuurlijk wel studentvriendelijk te<br />
zijn, maar tussen beweren en bewijzen<br />
is er nog een verschil. De Kortrijkse<br />
formule is misschien niet <strong>voor</strong><br />
iedereen geschikt, maar we zijn<br />
ervan overtuigd dat we ze ook elders<br />
met succes kunnen uitdragen, ook in<br />
Gent en Antwerpen, en zelfs in <strong>Leuven</strong>.<br />
Op die manier willen we niet<br />
alleen een opstapcampus zijn <strong>voor</strong><br />
de K.U.<strong>Leuven</strong>, maar de eerste campus<br />
bij uitstek <strong>voor</strong> dat segment van<br />
de <strong>studenten</strong> dat behoefte heeft aan<br />
intensere begeleiding en persoonlijk<br />
contact. Ik weet nu dat je op de<br />
<strong><strong>KU</strong>LAK</strong> zelden iemand in de eerste<br />
kandidatuur volledig vereenzaamd<br />
de mist zult zien ingaan, en dat is<br />
met de weerbaarheid van de huidige<br />
klanten - ouders en <strong>studenten</strong> - een<br />
duidelijk pluspunt.”<br />
GECITEERD<br />
Vraag naar hooggeschoolde buitenlanders<br />
daalt<br />
“De vraag naar hooggeschoolden en leidinggevenden<br />
uit het buitenland daalt, blijkt uit cijfers<br />
die Vlaams minister van Werkgelegenheid Renaat<br />
Landuyt liet verzamelen. In een gesprek met de<br />
redactie zegt de minister ook dat hij zich zal verzetten<br />
tegen een ontwerp-KB van zijn federale<br />
collega Laurette Onkelinx om navorsers zonder<br />
veel <strong>voor</strong>waarden toe te laten tot België. (...)”<br />
“Buitenlandse werknemers krijgen slechts onder<br />
<strong>voor</strong>waarden een B-kaart Voor een reeks beroepen<br />
gelden deze <strong>voor</strong>waarden niet. Ze staan<br />
opgesomd in een lijst. Minister Onkelinx wil nu<br />
aan die lijst de navorsers toevoegen. Maar daar wil<br />
Renaat Landuyt dus niet van weten. Er is inderdaad<br />
een tekort aan navorsers. Maar in dit geval<br />
<strong>gaat</strong> het volgens Landuyt helemaal niet om navorsers,<br />
maar in feite om uitvoerend personeel dat de<br />
universiteiten en in het bijzonder die van <strong>Leuven</strong><br />
willen inzetten in hun spinoffs. En daar moeten<br />
ze de plaats innemen van de duurdere Belgen.”<br />
Gazet van Antwerpen, 31.5.2002<br />
Jaar bijstuderen <strong>voor</strong> leraren?<br />
“De associatie K.U.<strong>Leuven</strong>, een samenwerkingsverband<br />
tussen de K.U.<strong>Leuven</strong> en tal van hogescholen,<br />
heeft een <strong>voor</strong>stel klaar <strong>voor</strong> een decreet<br />
over de lerarenopleiding <strong>voor</strong> het secundair. Het<br />
plan bevat enkele belangrijke koerswijzigingen.<br />
Waar <strong>studenten</strong> nu na vier jaar universiteit <strong>voor</strong><br />
de klas kunnen staan, zullen ze vanaf de invoering<br />
van het nieuwe systeem minstens vijf jaar<br />
nodig hebben. De associatie K.U.<strong>Leuven</strong> pleit ook<br />
<strong>voor</strong> het ontstaan van twee soorten leerkrachten:<br />
zij die na hun bachelor <strong>voor</strong> een master van twee<br />
jaar met een sterke onderwijskundige component<br />
kiezen, en zij die eerst een wetenschappelijke<br />
master doen en dan nog een extra jaar om les te<br />
kunnen geven. Kortom: een pedagogischer versus<br />
een wetenschappelijker ingestelde leerkracht. In<br />
beide gevallen wordt de lerarenopleiding ongeveer<br />
twee keer zo zwaar als ze vandaag de dag is.<br />
Vraag is natuurlijk of dat zal helpen om het lerarentekort<br />
weg te werken.”<br />
De Morgen, 8.6.2002<br />
Te weinig vrouwen in topwetenschap<br />
“Opvallend weinig vrouwen beklimmen de academische<br />
ladder van het wetenschappelijk onderzoek.<br />
Daardoor verkwist Europa kostbaar talent,<br />
concludeert een rapport van de Europese Commissie.<br />
(...)”<br />
“De Europese Commissie spoort de nationale<br />
regeringen aan om <strong>meer</strong> vrouwen naar de<br />
arbeidsmarkt te halen; op die manier wordt ook<br />
het probleem van de stijgende pensioenlast aangepast.<br />
Vrouwen actief steunen in hun wetenschappelijke<br />
carrière is een betwiste methode,<br />
zegt een groep experts die zich met het probleem<br />
bezig houdt. Zij schuiven onder andere een betere<br />
kinderopvang naar voren als een manier om vrouwen<br />
<strong>meer</strong> carrièrekansen te geven in het wetenschappelijk<br />
onderzoek.”<br />
De Standaard, 10.6.2002<br />
Depressierisico <strong>voor</strong> <strong>studenten</strong><br />
“De gemiddelde kans om een depressie te ontwikkelen,<br />
is ongeveer vijftien procent, maar bij<br />
<strong>studenten</strong> loopt dat op tot dertig procent. Dat<br />
blijkt uit de doctoraalstudie van psycholoog<br />
Patrick Luyten (K.U.<strong>Leuven</strong>). Bij jongeren van<br />
rond de 20 jaar is er een piek vast te stellen. De<br />
piek komt niet tijdens de examens <strong>voor</strong>, maar<br />
erna. Volgens Luyten is de <strong>studenten</strong>tijd een erg<br />
onzekere periode <strong>voor</strong> de jongeren. Ze moeten<br />
zich zelfstandig zien te redden en staan bovendien<br />
onder druk om te slagen. Bij <strong>studenten</strong> komt<br />
depressie even vaak <strong>voor</strong> bij jongens en meisjes -<br />
allicht omdat ze hetzelfde te verwerken krijgen -<br />
terwijl gemiddeld twee op de drie depressieven<br />
vrouwen zijn.”<br />
De Standaard, 12.6.2002<br />
20.6.2002 C AMPUSKRANT 3
Studie krijgt Amerikaanse nominatie<br />
NIEUWS<br />
Kinderarmoede in VS<br />
viermaal zo hoog als in België<br />
Karla Venken<br />
Het boek verscheen al in februari vorig jaar, en bundelt bevindingen van Europese en Amerikaanse onderzoekers over<br />
kinderarmoede in hun land. Onder het Belgische EU-<strong>voor</strong>zitterschap zette minister Frank Vandenbroucke een aantal<br />
aanbevelingen van de wetenschappers met succes op de Europese agenda. De nominatie <strong>voor</strong> een Amerikaanse prijs is<br />
evenwel een verrassing <strong>voor</strong> samensteller Koen Vleminckx, ondertussen doctoraal onderzoeker bij het Departement<br />
Sociologie.<br />
Child Well-being, Child Poverty and Child<br />
Policy in Modern Nations is genomineerd<br />
<strong>voor</strong> de jaarlijkse prijs van The Policy<br />
Studies Organisation (VS), die in juli<br />
wordt uitgereikt en eerder bij<strong>voor</strong>beeld al<br />
naar Richard Tobin ging. Het boek verzamelt<br />
gegevens over kinderarmoede in 21<br />
geïndustrialiseerde landen, evalueert<br />
recente maatregelen in een aantal daarvan<br />
en formuleert aanbevelingen <strong>voor</strong> een<br />
omvattende beleidsstrategie tegen kinderarmoede.<br />
Blijkt immers dat ook in geïndustrialiseerde<br />
landen met een vergelijkbaar<br />
(hoog) niveau van economische ontwikkeling,<br />
de kinderarmoedepercentages<br />
sterk verschillen. In de VS (20,3%) ligt dat<br />
viermaal zo hoog als in België (5,1%).<br />
Koen Vleminckx: “De nominatie is<br />
<strong>voor</strong>al een fijne verrassing omdat ik wat<br />
ontgoocheld was over de respons in de VS<br />
tot dusver. In Europa is er in grote lijnen<br />
consensus over waarom en hoe de overheid<br />
de kinderarmoede moet bestrijden,<br />
in de VS veel minder. Eén van de bedoelingen<br />
van dit boek was precies om<br />
Amerikaanse wetenschappers die de<br />
Europese visie genegen zijn, in hun<br />
beleidsaanbevelingen te ondersteunen.<br />
Een sociaal onderwijsbeleid blijkt bij<strong>voor</strong>beeld<br />
belangrijk om generatie-armoede<br />
tegen te gaan - het politieke debat over<br />
gelijke kansen wordt bij ons nu ook<br />
gevoerd: kinderen moeten onafhankelijk<br />
van hun financiële vermogens toegang<br />
hebben tot kwaliteitsonderwijs en zich<br />
kunnen ontwikkelen tot creatieve en productieve<br />
individuen die een positieve bijdrage<br />
kunnen leveren aan de samenleving<br />
van morgen. Maar zelfs dat economische<br />
argument vindt weinig gehoor bij de<br />
Amerikaanse conservatieven: ‘Goed<br />
opgeleide mensen kunnen we toch ook in<br />
het buitenland gaan zoeken als we ze straks<br />
nodig hebben?’ Bij de huidige<br />
Amerikaanse regering ligt kinderarmoede<br />
niet echt in de bovenste schuif - de nominatie<br />
is <strong>voor</strong>al in die zin een opsteker,<br />
misschien wel een statement van The<br />
Policy Studies Organsiation.”<br />
New York - Moskou<br />
Mag ook wel, gezien de cijfers. In de EU<br />
schommelt het percentage kinderen dat in<br />
een arm gezin opgroeit tussen 2,4 %<br />
(Zweden) en 19,5% (Italië). De schrijnende<br />
‘toppers’ in Noord-Amerika en<br />
Europa, met inbegrip van Centraal- en<br />
Oost-Europa, zijn de staat New York<br />
(26,3%) en de regio Moskou (23,2%).<br />
“Het <strong>gaat</strong> om relatieve armoede,<br />
gemeten aan het beschikbare inkomen<br />
van het gezin: een kind is arm wanneer<br />
het opgroeit in een gezin met een inkomen<br />
dat kleiner is dan de helft van het<br />
gestandaardiseerde mediane gezinsinkomen<br />
in zijn land. Het mediane inkomen is<br />
de middelste waarneming uit je steekproef,<br />
als je alle gezinnen op basis van<br />
hun inkomen van laag naar hoog rangschikt.<br />
De mediaan geeft een juister beeld<br />
van het doorsnee inkomen dan het statistisch<br />
gemiddelde, dat te zeer wordt vertekend<br />
door erg lage en <strong>voor</strong>al extreem<br />
hoge inkomens. In Italië leeft dus één op<br />
vijf kinderen in een gezin dat zich financieel<br />
niet de dingen kan veroorloven die<br />
als vanzelfsprekend worden beschouwd -<br />
“In Italië leeft één op vijf kinderen in een gezin dat zich financieel<br />
niet de dingen kan veroorloven die als vanzelfsprekend worden<br />
beschouwd - in ons land is dat één op twintig.”<br />
in ons land is dat één op twintig.”<br />
“In de <strong>voor</strong>malige Sovjetrepublieken<br />
van Centraal-Azië is een dergelijke maatstaf<br />
minder relevant. Daar stellen we vast<br />
dat de bevolking een hoge prijs betaalt<br />
<strong>voor</strong> de economische transitie. Kinderen<br />
werden niet beschermd tegen de impact<br />
van de veranderingen, en hebben er dan<br />
ook het sterkst onder geleden. De graad<br />
van ondervoeding bij kinderen is er vergelijkbaar<br />
met die in bepaalde Afrikaanse<br />
regio’s - de kindersterfte bleef er niettemin<br />
relatief lager, onder <strong>meer</strong> omdat<br />
immunisatieprogramma’s er vrijwel de<br />
hele bevolking bleven bereiken. Maar de<br />
lage sociale uitgaven en de lage gezinsinkomens<br />
beginnen hun tol te eisen. Zo<br />
kunnen <strong>meer</strong> en <strong>meer</strong> gezinnen zich geen<br />
adequate gezondheidszorg en scholing<br />
<strong>voor</strong> hun kinderen <strong>meer</strong> veroorloven.”<br />
Levensloop<br />
“De studie was een initiatief in het kader<br />
van de Luxemburg Income Study. Dat is<br />
een databankproject van een academisch<br />
netwerk met leden in een 25-tal OESOlanden,<br />
waar<strong>voor</strong> ik enkele jaren als ‘operations<br />
manager’ heb gewerkt. Het LIS<br />
verzamelt inkomensgegevens <strong>voor</strong> internationaal<br />
vergelijkend onderzoek naar<br />
sociaal-economisch beleid, en ook andere<br />
<strong>Leuven</strong>se onderzoekers maken daar<br />
gebruik van. Met een dergelijke overzichtsstudie<br />
ontstaat in dat academisch<br />
netwerk ook een’gemeenschap’ van<br />
onderzoekers met sociale en economische<br />
expertise inzake inkomensverdeling en<br />
armoede, waardoor we een sterkere<br />
invloed kunnen uitoefenen op het beleid,<br />
zonder onze onafhankelijkheid te verliezen.<br />
Ik werk zelf pas sinds twee jaar als<br />
onderzoeker aan de K.U.<strong>Leuven</strong>, en<br />
bereid nu een doctoraat <strong>voor</strong> over de<br />
invloed van de veranderingen in de<br />
arbeidsmarkt op de ontwikkeling van het<br />
sociaal beleid in enkele Europese welvaartsstaten.<br />
Of die studie over kinderarmoede<br />
daar<strong>voor</strong> relevant is? Het<br />
heeft mij in ieder geval overtuigd<br />
van het belang van een <strong>meer</strong><br />
dynamisch levensloop-perspectief<br />
in het sociaal beleid, maar daarover<br />
hoop ik u in de nabije toekomst<br />
<strong>meer</strong> te kunnen vertellen.”<br />
(lacht)<br />
Tijdens het Belgische EU<strong>voor</strong>zitterschap<br />
gebruikte federaal<br />
minister Frank<br />
Vandenbroucke onder <strong>meer</strong> de<br />
aanbevelingen uit deze studie om<br />
de EU-landen op eenzelfde sociale<br />
golflengte te krijgen. Zo moeten<br />
de lidstaten jaarlijks aan de<br />
Europese Commissie verslag uitbrengen<br />
over de armoedesituatie<br />
en het armoedebeleid in hun land.<br />
Ook het percentage kinderen dat<br />
in armoede opgroeit, wordt <strong>voor</strong>taan<br />
jaarlijks gerapporteerd. De<br />
intentie om in alle EU-lidstaten<br />
de kinderarmoede tegen 2010 te<br />
halveren, werd niet weerhouden...<br />
Onderzoek<br />
Psychochirurgie opent nieuwe perspectieven<br />
dwangneurose<br />
In 1999 publiceerde een internationaal<br />
team, mede onder leiding van de<br />
<strong>Leuven</strong>se neurochirurg Bart Nuttin,<br />
een baanbrekend artikel over diepe hersenstimulatie<br />
van patiënten met<br />
dwangneurose. Deze vorm van reversibele<br />
psychochirurgie levert in een experimentele<br />
situatie goede resultaten op,<br />
maar roept uiteraard ook belangrijke<br />
ethische vragen op - denk aan het<br />
spookbeeld van de lobotomie. De<br />
belangrijkste Franse medisch-ethische<br />
commissie adviseerde op 5 juni positief<br />
over deze techniek, en het gerenom<strong>meer</strong>de<br />
tijdschrift Nature publiceerde<br />
er vervolgens over.<br />
Jeugdvoetbal niet zonder risico’s<br />
Groeistoornissen, die op hun beurt<br />
later kunnen leiden tot artrose en<br />
kwetsuren, kunnen het gevolg zijn van<br />
intensief jeugdvoetbal, zo blijkt uit een<br />
onderzoek van de <strong>Leuven</strong>se en de<br />
Gentse universiteiten. Vanaf de leeftijd<br />
van 13 jaar tot de groeistop kan zich ter<br />
hoogte van het kniegewricht een asymmetrische<br />
groei <strong>voor</strong>doen, die kan leiden<br />
tot de vorming van O-benen. Het<br />
onderzoek pleit niet <strong>voor</strong> een verbod op<br />
intensief jeugdvoetbal, wel <strong>voor</strong> aangepaste<br />
maatregelen.<br />
Socioloog Koen Vleminckx<br />
• Vleminckx, K. & T. Smeeding (eds.), ‘Child Well-being, Child Poverty and Child Policy<br />
in Modern Nations’, The Policy Press, Bristol, 2001<br />
NIEUWS KORT<br />
Fout in bloedstolling mogelijke uitweg<br />
bij trombose<br />
Karen Vanhoorelbeke en haar collega’s<br />
van het <strong><strong>KU</strong>LAK</strong>-labo <strong>voor</strong> Tromboseonderzoek<br />
volgden een interessante<br />
hypothese, ervan uitgaande dat stollingsproblemen<br />
bij een bloedingsziekte<br />
de weg kunnen wijzen naar een verminderd<br />
risico op de vorming van<br />
klonters in bloedvaten, de basis van<br />
trombose. Om hun idee te toetsen,<br />
simuleerden ze de ziekte van Von<br />
Willebrand bij bavianen. Een slecht<br />
functionerende Von Willebrand-factor<br />
leidt tot stollingsproblemen in slagaders.<br />
Door deze tekortkoming juist aan<br />
te moedigen, bleek de vorming van<br />
bloedklonters tegengegaan te kunnen<br />
worden.<br />
Gemma Frisius 2<br />
In 1997 werd het risicokapitaalfonds<br />
Gemma Frisius opgericht. Het succes<br />
daarvan hebt u in heel wat artikelen in<br />
Campuskrant op de voet kunnen volgen.<br />
Nu wordt een opvolger opgericht,<br />
met KBC Investco, Fortis Private en de<br />
K.U.<strong>Leuven</strong> als kapitaalverstrekkers.<br />
Het fonds is even groot als zijn <strong>voor</strong>ganger,<br />
12,5 miljoen euro, en is bedoeld<br />
om startende spin-offs van onze universiteit<br />
op de been te helpen.<br />
foto: Rob Stevens<br />
4 C AMPUSKRANT 20.6.2002
UZ <strong>Leuven</strong><br />
Studenten en onderwijs<br />
NIEUWS KORT<br />
Nieuwe liesprothese<br />
In de UZ <strong>Leuven</strong> werd <strong>voor</strong> het eerst in<br />
ons land (en <strong>voor</strong> de derde keer in de<br />
wereld) een prothese ingeplant bij een<br />
liesbreukoperatie. De bedoeling van het<br />
netvormige implantaat is de liesregio te<br />
versterken, waardoor het risico op infectie<br />
en op herhaling van de liesbreuk aanzienlijk<br />
moet dalen.<br />
Herinrichting ziekenhuissite<br />
De zeven hectare grote ziekenhuissite<br />
Sint-Pieters en Sint-Raphaël heeft een<br />
nieuwe bestemming gekregen. De medische<br />
activiteiten worden nog verder afgebouwd<br />
en naar Gasthuisberg overgebracht.<br />
Dat moet uiterlijk tegen 2012 voltooid<br />
zijn. In 2005-2006 kan al met de<br />
herinrichting worden begonnen. Wat de<br />
bestemming betreft, wordt gedacht aan<br />
nieuwbouw, waarin wonen, handel, horeca<br />
en cultuur een plaats krijgen. In het<br />
project is ook plaats <strong>voor</strong>zien <strong>voor</strong> woonen<br />
zorg<strong>voor</strong>zieningen <strong>voor</strong> ouderen,<br />
maar opgevat als gewone woonwijk.<br />
Te weinig koten<br />
De Huisvestingsdienst bericht dat er<br />
op dit ogenblik al een voelbaar tekort is<br />
aan kamers <strong>voor</strong> <strong>studenten</strong> die <strong>voor</strong><br />
korte tijd logies zoeken, en <strong>voor</strong> buitenlandse<br />
<strong>studenten</strong>. Als er niet snel<br />
gereageerd wordt, zal het probleem<br />
zich ook uitbreiden naar andere <strong>studenten</strong>.<br />
De Huisvestingsdienst wijst er<br />
op dat er nood is aan uitbreiding van<br />
het aanbod, en aan een versoepeling<br />
van de stadspolitiek ten aanzien van<br />
privéverhuurders. De schaarste heeft<br />
uiteraard ook gevolgen <strong>voor</strong> de huurprijs,<br />
die momenteel, omgerekend naar<br />
tien maanden, gemiddeld 224,62 euro<br />
per maand bedraagt.<br />
Alma verkoopt minder maaltijden<br />
In 2001 verkochten de Alma-restaurants<br />
en cafetaria’s 1,43 miljoen maaltijden,<br />
3,01 procent minder dan in<br />
2000. Intussen zijn wel de kosten<br />
gestegen en de werkingstoelagen<br />
gedaald, wat samen een ruim tekort<br />
oplevert <strong>voor</strong> 2001. De Alma-directie<br />
zoekt de oorzaak <strong>voor</strong> de dalende maaltijdverkoop<br />
in de gewijzigde eetgewoonten,<br />
die <strong>meer</strong> en <strong>meer</strong> de richting<br />
van de tussendoortjes uitgaan, ten<br />
nadele van de klassieke 3-componentmaaltijden.<br />
Tekort aan tandartsen<br />
Sinds 1992 is de interesse <strong>voor</strong> de opleiding<br />
tot tandarts gedaald met maar<br />
liefst 82 procent. De drie universiteiten<br />
die de opleiding aanbieden, hebben<br />
sàmen 67 eerstejaars<strong>studenten</strong>.<br />
Momenteel is dat nog niet echt een<br />
knelpunt, en als de interesse toeneemt<br />
kan de sterke daling wel opgevangen<br />
worden, maar als dat niét gebeurt, zullen<br />
er over enkele jaren te weinig<br />
opvolgers zijn.<br />
Visitaties op nieuwe wegen<br />
Zowat tien jaar geleden startte de<br />
‘inspectie’ van het universitair onderwijs,<br />
een kwaliteitsonderzoek van de<br />
studierichtingen, via de inmiddels goed<br />
ingeburgerde visitaties. Wat in het lager<br />
en secundair al een eeuwigheid ingeburgerd<br />
was, was aan de universiteiten<br />
volstrekt nieuw. Op dit ogenblik is de<br />
tweede ronde van de visitaties van start<br />
gegaan, dit keer met een andere bedoeling.<br />
Een belangrijke vernieuwing is dat<br />
er ‘punten’ toegekend zullen worden in<br />
de visitatierapporten, terwijl de rapporten<br />
van de eerste ronde zich beperkten<br />
tot een meestal nogal gematigde<br />
verwoording van bepaalde knelpunten.<br />
In de nieuwe rapporten zullen 17 kwaliteitsnormen<br />
toegekend worden, ieder<br />
met een score van A tot E. Het is niét<br />
de bedoeling vergelijkingen te formuleren,<br />
maar die laten zich met een dergelijke<br />
aanpak natuurlijk wel berekenen.<br />
Een tweede vernieuwing is dat deze<br />
rapporten naar alle waarschijnlijkheid<br />
zullen worden gehanteerd bij de internationale<br />
accreditering van onze opleidingen,<br />
die in de eerstvolgende jaren<br />
vorm zal krijgen.<br />
foto: Rob Stevens<br />
Verpleegteam van Palliatieve Zorgeenheid gelauwerd<br />
Palliatieve sedatie,<br />
een menswaardig alternatief<br />
Kristien Vermoesen<br />
De verpleegkundige equipe van de Palliatieve Zorgeenheid van de UZ <strong>Leuven</strong><br />
kreeg een hart onder de riem gestoken. Tijdens de week van de verpleegkunde<br />
ontvingen zij de eerste Juliette Van der Schueren-verpleegprijs <strong>voor</strong> hun<br />
procedure omtrent palliatieve sedatie.<br />
Juliette Van der Schueren leidde tot ’86<br />
het Verpleegkundig Departement van de<br />
UZ <strong>Leuven</strong>. Zij hechtte onder <strong>meer</strong> groot<br />
belang aan een patiëntgerichte aanpak. En<br />
dat is meteen ook waar<strong>voor</strong> het team van<br />
de Palliatieve Zorgeenheid de naar haar<br />
genoemde prijs kreeg. Zij werkten samen<br />
een praktische procedure uit <strong>voor</strong> palliatieve<br />
sedatie bij terminale patiënten.<br />
Hoofdverpleegkundige Rita Van<br />
Nuffelen: “Palliatieve sedatie kan een<br />
oplossing zijn wanneer één of <strong>meer</strong>dere<br />
symptomen ondanks maximale palliatieve<br />
zorg niet voldoende onder controle kunnen<br />
worden gehouden. Zulke patiënten<br />
kunnen dan vragen om tijdelijk of permanent<br />
in slaap te worden gehouden. Meestal<br />
eten of drinken ze op dat moment al<br />
enkele dagen niet <strong>meer</strong>, en ze vragen<br />
gewoonlijk ook uitdrukkelijk om tijdens<br />
de sedatie niet kunstmatig gevoed te worden.<br />
Ze wensen immers niet dat hun<br />
leven nog kunstmatig wordt verlengd. De<br />
verpleegkundige en medische zorgen blijven<br />
we wel toedienen. Het doel van de<br />
palliatieve sedatie is het discomfort van de<br />
patiënt - op zijn of haar verzoek - wegnemen.<br />
Het ziekteproces zal dan op natuurlijke<br />
wijze verder evolueren en de patiënt<br />
overlijdt spontaan in de daarop volgende<br />
dagen - meestal na één tot acht dagen. De<br />
familie wordt permanent ondersteund en<br />
begeleid, ook na het overlijden.”<br />
“Sinds de procedure werd vastgelegd<br />
kunnen we als team, via een beslissingsboom,<br />
in samenspraak met patiënt en<br />
familie stapsgewijze komen tot een oplossing<br />
<strong>voor</strong> een moeilijk ethisch probleem.<br />
Het proces begint wanneer de patiënt te<br />
kennen geeft dat hij zó niet verder wil of<br />
kan leven. Het is belangrijk dat de hulpverleners<br />
deze vraag herkennen en erkennen.<br />
Vervolgens wordt er nagegaan of alle<br />
mogelijkheden van symptoomcontrole<br />
inderdaad werden aangewend. Vaak is er<br />
hoofdzakelijk sprake van angst <strong>voor</strong> wat<br />
foto: Rob Stevens<br />
Rita Van Nuffelen:<br />
“Een patiënt zei<br />
me: ‘Ineens krijg ik<br />
weer plaats vrij in<br />
mijn hoofd om<br />
aan andere<br />
dingen te denken<br />
dan de vraag<br />
naar dat<br />
verlossende<br />
spuitje.’”<br />
misschien nog kan komen.<br />
Het volstaat dan dikwijls om de patiënt te<br />
verzekeren dat het team nabij zal blijven,<br />
dat hij nooit in de steek gelaten zal worden.<br />
Blijft de vraag om dit allemaal niet<br />
<strong>meer</strong> mee te moeten maken aanwezig en<br />
<strong>gaat</strong> het om een niet-behandelbaar symptoom,<br />
dan bespreken we de mogelijkheid<br />
van palliatieve sedatie in detail met de<br />
patiënt, de familie en het team. Daarna<br />
laten we alle partijen enkele dagen tijd<br />
<strong>voor</strong> reflectie - minimum 24 uur. Vaak<br />
zien we dat de vraag om niet <strong>meer</strong> te moeten<br />
leven dan verdwijnt. Blijft de vraag<br />
wél bestaan, dan wordt de procedure <strong>voor</strong><br />
palliatieve sedatie in samenspraak en consensus<br />
met alle betrokkenen praktisch in<br />
een tijdschema vastgelegd.”<br />
Naar huis<br />
“Toen we drie jaar geleden begonnen met<br />
de palliatieve zorgeenheid bestonden er<br />
hierover geen richtlijnen, het was soms ad<br />
hoc beslissen. Er was echt nood aan een<br />
geschreven en ethisch uitgeklaarde procedure.<br />
Sinds we een vast protocol volgen,<br />
merken we dat er minder palliatieve sedaties<br />
dienen te gebeuren. We openen regelmatig<br />
een initieel gesprek maar de vraag<br />
verdwijnt <strong>meer</strong> en <strong>meer</strong>. Sommige patiënten<br />
die op de palliatieve eenheid toekomen,<br />
hebben alle hoop opgegeven. Er is<br />
veel onmacht en fatalisme, zowel bij henzelf<br />
als bij de familie - zo snel mogelijk<br />
dood zijn lijkt de enige uitweg. Dankzij<br />
structureel overleg krijgen we vele symptomen<br />
weer onder controle en slaagt de<br />
patiënt erin om de dingen weer op een rijtje<br />
te zetten, om oog te krijgen <strong>voor</strong> de<br />
mogelijkheden die er nog wél zijn. Er zijn<br />
zelfs patiënten die terug naar huis gaan<br />
omdat ze graag hun tuin, hun huis, hun<br />
hond... nog eens willen zien. Eén van onze<br />
patiënten zei: ‘Ineens krijg ik<br />
weer plaats vrij in mijn hoofd<br />
om aan andere dingen te denken<br />
dan de vraag naar dat verlossende<br />
spuitje.’ ”<br />
Dat patiënten en hun familie<br />
de goede zorgen van Van<br />
Nuffelens team weten te appreciëren,<br />
wordt duidelijk wanneer<br />
ik even blader in het gastenboek<br />
op de dienst. Veel lovende woorden<br />
en emotionele bedankjes<br />
<strong>voor</strong> het personeel. “Ik denk dat<br />
het <strong>voor</strong>al te maken heeft met<br />
engagement, tijd maken, zorgzaamheid,<br />
oog <strong>voor</strong> detail en <strong>voor</strong>tdurende<br />
ondersteuning. Palliatieve zorg vertrekt<br />
vanuit een holistische visie en de familie<br />
is even belangrijk als de patiënt. Een palliatieve<br />
zorgeenheid heeft <strong>meer</strong> verpleegkundigen<br />
per patiënt dan een gewone verpleegafdeling<br />
en kan daardoor de patiënt<br />
en de familie beter bijstaan.”<br />
Rita Van Nuffelen kan ook rekenen op<br />
een vijftiental vrijwilligers. Terwijl ik zit<br />
te wachten <strong>voor</strong> het interview, komt Vera<br />
de ‘stille ruimte’ binnen om te checken of<br />
de bloemen wel genoeg water hebben.<br />
Eén dag per week werkt ze hier, een heel<br />
jaar lang. “Het relativeert veel, hier werken.<br />
Je ziet je eigen problemen in een<br />
ander perspectief.”<br />
Rita Van Nuffelen: “Dankzij de vrijwilligers<br />
sijpelt hier een stukje dagelijks<br />
leven binnen: de wereldbeker voetbal,<br />
verhalen over de kinderen... De patiënten<br />
en de familieleden kunnen hun verhaal<br />
aan hen kwijt. Vooral angstige patiënten<br />
met weinig of geen bezoek hebben erg<br />
veel aan het gezelschap van de vrijwilligers.<br />
Je ziet ze rustiger worden, de nood<br />
aan pijnstillers vermindert, ze kunnen<br />
weer slapen, of iets eten, ze leven weer...”<br />
“Of we trots zijn dat we deze prijs<br />
gekregen hebben? We zijn <strong>voor</strong>al trots dat<br />
we dit protocol als team gemaakt hebben:<br />
samen met de dokters, de pastor, de sociaal<br />
assistente, de kinesist, de vrijwilligers.<br />
Ik zie ons nog zitten bij die eerste vergadering,<br />
ieder met zijn eigen mening. Ik<br />
dacht ‘hoe gaan we hier ooit uitgeraken’.<br />
We zijn erin geslaagd om een procedure<br />
uit te stippelen waar iedereen achter staat,<br />
maar <strong>voor</strong>al waar patiënten en familieleden<br />
beter van worden, mee kunnen leven.<br />
En dat was ook wat Juliette Van der Schueren<br />
altijd wilde in haar dagelijks werk.”<br />
20.6.2002 C AMPUSKRANT 5
NIEUWS<br />
Zesde Copernicus-conferentie - Voor niets <strong>gaat</strong> de zon op<br />
Duurzame ontwikkeling, nu ook op de campus<br />
Karla Venken<br />
Wie regelmatig The Voice leest, kent de Duitse doctoraatsstudent wel, maar weet misschien niet dat hij ook gedreven<br />
onderzoek voert naar toepassingen van zonne-energie. Achim Woyte maakt sinds vier jaar deel uit van de<br />
onderzoeksgroep Elektrische Energie en Computerarchitecturen, en participeert in het Europese academisch netwerk<br />
Copernicus. Vorige week nam hij <strong>voor</strong> de K.U.<strong>Leuven</strong> deel aan de jaarlijkse conferentie, in Göteborg.<br />
Copernicus staat <strong>voor</strong> Cooperation<br />
Programme in Europe for Research on<br />
Nature and Industry through Coordinated<br />
University Studies, en bestaat sinds 1988.<br />
In 1993 kwam er een Copernicus-charter,<br />
dat sindsdien door maar liefst 304<br />
Europese universiteiten is ondertekend.<br />
Daarmee engageren ze zich om duurzame<br />
ontwikkeling in hun onderwijs en onderzoek<br />
te integereren, en om inspanningen<br />
te leveren <strong>voor</strong> een multidisciplinaire studie<br />
van milieu- en ontwikkelingsproblemen.<br />
Mythes<br />
Achim Woyte:”Duurzame ontwikkeling<br />
is <strong>voor</strong> de meeste mensen een slagzin,<br />
met weinig concrete inhoud. Wat de<br />
media hen daarover vertellen, is ook niet<br />
echt duidelijk. Die focussen graag op de<br />
wetenschappelijke onenigheid, zoals over<br />
de ernst van het broeikaseffect; of journalisten<br />
weten er zelf onvoldoende van om<br />
hardnekkige mythes te doorprikken. Ik las<br />
onlangs in een ‘kwaliteitskrant’ een interview<br />
met een economist die volhoudt dat<br />
windenergie niet rendabel kan zijn. Van<br />
zonnecellen worden zulke dingen soms<br />
ook gezegd. In waarheid zijn fotovoltaïsche<br />
cellen vandaag al economisch interessant<br />
<strong>voor</strong> de elektriciteits<strong>voor</strong>ziening<br />
op plaatsen veraf van een elektriciteitsnet.<br />
De huidige fotovoltaïsche modules hebben<br />
een levensduur van 25 jaar en de energie<br />
om ze te produceren kan al na vijf jaar<br />
‘terugverdiend’ worden.”<br />
“Dat de nieuwe technologieën in de<br />
praktijk nog niet echt ‘doorgebroken’ zijn,<br />
heeft onder <strong>meer</strong> te maken met een tekort<br />
aan mensen die daarin opgeleid zijn. En<br />
dan niet alleen onder ingenieurs of in de<br />
industrie, maar ook onder architecten, in<br />
de humane wetenschappen, bij de overheid<br />
of niet-gouvernementele organisaties,<br />
enzo<strong>voor</strong>t. Duurzaamheid <strong>gaat</strong> niet<br />
enkel over ‘schonere’ technologie en de<br />
kwaliteit van natuur en milieu. Het <strong>gaat</strong><br />
ook over sociale en economische zaken als<br />
leefomstandigheden, consumptiepatronen,<br />
de beschikbaarheid van zoet water,<br />
bevolkingsdruk, ontwikkeling van armere<br />
landen, ... kortom alles wat een impact<br />
heeft op de levens<strong>voor</strong>waarden <strong>voor</strong> toekomstige<br />
generaties.”<br />
Bouwmateriaal<br />
“Energie is maar één facet van duurzame<br />
ontwikkeling, maar wel een belangrijk. En<br />
dan niet zozeer omdat de <strong>voor</strong>raden van<br />
fossiele brandstoffen uitgeput zouden<br />
geraken: de CO2-uitstoot is een veel ernstiger<br />
en acuter probleem. Met een boutade:<br />
als die aan het huidige tempo blijft<br />
toenemen, vallen we vermoedelijk eerder<br />
dood van de CO2 dan dat we zonder olie<br />
of aardgas komen te zitten. Daarom is<br />
naast het rationeel gebruik van energie de<br />
toepassing van hernieuwbare energiebronnen<br />
heel belangrijk, zeker als je aan<br />
de mensen denkt die vandaag nog zonder<br />
elektriciteit zitten.”<br />
“Bij ons worden zonnecellen <strong>voor</strong>al<br />
architecturaal geïntegreerd. Dat kan er<br />
heel chic uitzien. Stel je zoiets nu eens<br />
<strong>voor</strong> op de campus, zeg maar als dakramen<br />
van het Arenbergkasteel: zonnepanelen<br />
zijn zeer geschikt <strong>voor</strong> de imagovorming<br />
van een toekomstgerichte universiteit.<br />
Fotovoltaïsche cellen verzoenen<br />
milieuzorg met high-tech, en je kan er<br />
duizenden personeelsleden en <strong>studenten</strong>,<br />
de verantwoordelijken van morgen, mee<br />
warm maken <strong>voor</strong> de energieproblematiek.”<br />
“Samen met professor Ronnie<br />
Belmans en met Jo Neyens van IMEC, heb<br />
ik vorig jaar op vraag van DEPO de haalbaarheid<br />
onderzocht van zonnepanelen<br />
<strong>voor</strong> een aantal <strong>studenten</strong>residenties -<br />
zowel energetisch, architecturaal<br />
als praktisch,<br />
tot en met kostenraming<br />
en subsidiemogelijkheden.<br />
Alle project<strong>voor</strong>stellen<br />
die<br />
we op basis daarvan<br />
hebben<br />
gedaan, zijn<br />
afgewezen.<br />
Ook <strong>voor</strong><br />
de nieuwe<br />
Milieucoördinator Lieven Put:<br />
“Bijkomende financiering nodig”<br />
“Duurzame ontwikkeling, en <strong>meer</strong><br />
bepaald milieuzorg, kunnen aan een<br />
universiteit op drie niveau’s geïntegreerd<br />
worden: in onderzoek, onderwijs<br />
en de eigen werking. Als milieucoördinator<br />
ben ik verantwoordelijk<br />
<strong>voor</strong> het laatste, maar acht ik me ook<br />
goed geplaatst om <strong>voor</strong> onderwijs en<br />
onderzoek vast te stellen dat de<br />
K.U.<strong>Leuven</strong> in vergelijking met andere<br />
Vlaamse universiteiten in dit domein te<br />
weinig op een gecoördineerde en structurele<br />
manier in beeld komt. Nochtans<br />
is aan onze universiteit ongetwijfeld de<br />
vereiste kennis aanwezig. Zoals Achim<br />
Woyte ook aangeeft, wordt niet enkel<br />
de kans gemist op een grotere rol in het<br />
debat rond duurzame ontwikkeling,<br />
maar onderschat de K.U.<strong>Leuven</strong> mijns<br />
inziens ook het aspect van de image<br />
building.”<br />
“Wat de interne werking betreft, is<br />
het probleem vergelijkbaar: er gebeurt<br />
reeds zeer veel goeds, maar nog niet<br />
voldoende onderling geïntegreerd en<br />
zeker niet gecommuniceerd. Ik<br />
beschouw het als een opdracht van de<br />
Campusbibliotheek Wetenschappen, en<br />
in het Wetenschapspark Arenberg is uiteindelijk<br />
niet <strong>voor</strong> zonne-energie gekozen.<br />
Nochtans was dat in de aanbesteding<br />
van het wetenschapspark vereist, en<br />
waren in het ontwerp oorspronkelijk zonnecellen<br />
geïntegreerd. Als reden geeft<br />
men de hogere investeringskosten en, in<br />
het geval van de bibliotheek, de beslissing<br />
van de architect dat zijn ontwerp met<br />
zonnepanelen uiteindelijk esthetisch niet<br />
voldeed. Het eerste is inderdaad een probleem.<br />
Bij Copernicus is men nu van plan<br />
om <strong>voor</strong> dergelijke projecten sponsors te<br />
zoeken, bij<strong>voor</strong>beeld uit de energiesector,<br />
en ook om Europese subsidie aan te vragen.<br />
Het tweede komt <strong>voor</strong>al omdat nog<br />
maar weinig architecten met zonnepanelen<br />
als bouwmateriaal vertrouwd<br />
zijn. Geef ze in hun opleiding een<br />
fotovoltaïsch module en leer hen<br />
dat gebruiken zoals een ander<br />
bouwmateriaal <strong>voor</strong> dakbedekking<br />
of gevelbekleding - ze<br />
hoeven niet alle wetenschappelijke<br />
finesses<br />
te kennen om<br />
daarmee aan de<br />
slag te<br />
gaan.”<br />
Milieudienst die interne communicatie<br />
te verbeteren. Grote hinderpaal: de<br />
overheid legt ons, en ook het bedrijfsleven,<br />
zoveel wetten en administratieve<br />
verplichtingen op - wat vanaf een<br />
bepaald ‘verzadigingspunt’ een efficiënte<br />
milieuzorg eerder in de weg staat dan<br />
bevordert. Ben ik verkeerd hierbij <strong>meer</strong><br />
impact en steun van onze onderzoekers<br />
te verwachten ?”<br />
“Tenslotte nog dit, over energiebeheer:<br />
bij de Technische Diensten is een<br />
energiecoördinator werkzaam, die permanent<br />
aandacht heeft <strong>voor</strong> rationeel<br />
energiebeheer. Binnen de budgettaire<br />
beperkingen worden in een aantal projecten<br />
duurdere maar <strong>voor</strong> het milieu<br />
betere opties weerhouden, zoals de keuze<br />
<strong>voor</strong> aardgas boven stookolie.<br />
Zonnepanelen bleken daarin - nog -<br />
niet haalbaar, maar ik vind het al positief<br />
dat de haalbaarheid ervan bestudeerd<br />
werd. Als de K.U.<strong>Leuven</strong> in deze<br />
een <strong>voor</strong>beeldfunctie zou willen vervullen,<br />
vergt dat dus bijkomende financiering<br />
bovenop de immer schaarse<br />
middelen om projecten te financieren.”<br />
Achim Woyte<br />
Geëngageerd<br />
“Er is aan deze universiteit zeker aandacht<br />
<strong>voor</strong> verschillende aspecten van duurzame<br />
ontwikkeling. Maar het is <strong>voor</strong>al een<br />
zaak van individuele proffen en andere<br />
medewerkers en jammer genoeg nog niet<br />
structureel: bij<strong>voor</strong>beeld opgenomen in<br />
de curricula van alle relevante opleidingen<br />
en faculteiten. Dat energiezuinig bouwen<br />
in de opleiding bouwkunde aan bod<br />
komt, is <strong>voor</strong>al het werk van professor<br />
Hens, die daarin niet alleen een expert is<br />
maar ook zeer geëngageerd. Dankzij<br />
DEPO en de Milieudienst is er aandacht<br />
<strong>voor</strong> rationeel energiegebruik in <strong>studenten</strong>residenties<br />
en universiteitsgebouwen,<br />
maar dat is het werk van <strong>voor</strong>lopig nog<br />
altijd maar een paar medewerkers. Ik doe<br />
niet mee aan de ‘cultuurkritiek’ dat <strong>studenten</strong><br />
minder geëngageerd of geïnteresseerd<br />
zouden zijn, maar ik begrijp toch<br />
niet helemaal waarom er van hun kant zo<br />
weinig initiatieven of <strong>voor</strong>stellen komen.<br />
“Op de Copernicus-conferentie ging<br />
het <strong>voor</strong>al om de kleine, haalbare stappen<br />
op weg naar duurzaamheid in de werking<br />
van een universiteit. Voor mij als onderzoeker<br />
had de conferentie minder direct<br />
nut, maar ik heb veel geleerd. Ik had er<br />
een lezing over de barrières die we zijn<br />
tegengekomen bij onze verschillende<br />
<strong>voor</strong>stellen <strong>voor</strong> zonne-energieprojecten.<br />
Die <strong>voor</strong>dracht werd heel enthousiast<br />
onthaald. Blijkbaar hebben veel mensen<br />
aan andere universiteiten vergelijkbare<br />
moeilijkheden. Copernicus is recent met<br />
een actieprogramma gestart rond hernieuwbare<br />
energiebronnen, European<br />
Solar Campus, met als doel: de universiteiten<br />
als promotor van hernieuwbare<br />
energie, zowel in hun eigen elektriciteits<strong>voor</strong>ziening<br />
als in onderzoek en opleidingen.<br />
Indien de middelen beschikbaar<br />
komen door sponsoring en Europese subsidie,<br />
zullen op een aantal Europese campussen<br />
integratieprojecten van zonneenergie<br />
gerealiseerd worden. Ons instituut<br />
staat alvast ter beschikking <strong>voor</strong> de<br />
wetenschappelijke begeleiding van dergelijke<br />
projecten.”<br />
Zelfs petroleumreus Shell verwacht<br />
dat we tegen 2060 <strong>meer</strong> dan vijftig procent<br />
van onze energiebehoeften door de<br />
wind, de zon of andere hernieuwbare<br />
energiebronnen zullen dekken, waarvan<br />
sommige vandaag nog niet eens gekend<br />
zijn. Over dat zonnige toekomstbeeld en<br />
hoe ‘schoon’ de toepassingen van onder<br />
<strong>meer</strong> <strong>Leuven</strong>s onderzoek zijn, leest u in<br />
de volgende jaargang van Campuskrant.<br />
Een zonnige vakantie gewenst.<br />
• www.copernicus-campus.org<br />
• www.esat.kuleuven.ac.be/electa<br />
foto: Rob Stevens<br />
6 C AMPUSKRANT 20.6.2002
Massaslachtingen in Congo geanalyseerd<br />
“Genocide? Volgens mij wél.”<br />
Gert Gielen<br />
NIEUWS<br />
foto: Rob Stevens<br />
Van februari tot april 2002 werd in het<br />
Zuid-Afrikaanse vakantiedorp Sun City<br />
een conferentie gehouden die eindelijk<br />
een einde moest maken aan het geweld. Er<br />
kwam een akkoord, maar zonder de door<br />
Rwanda gesteunde rebellenbeweging<br />
RCD-Goma. RCD-Goma en Kigali konden<br />
niet instemmen met de <strong>voor</strong>gestelde<br />
zitjesverdeling in de nieuw te vormen<br />
Congolese politieke instellingen. De werkelijke<br />
reden is wellicht nog banaler. Een<br />
akkoord zou haast zeker betekenen dat de<br />
buitenlandse troepen zich moeten terugtrekken,<br />
en dat is de Rwandese president<br />
niet van plan. Officieel vanwege de<br />
bedreiging die de Hutu-rebellen in Congo<br />
<strong>voor</strong> Rwanda vormen, in werkelijkheid<br />
ook en misschien <strong>voor</strong>al vanwege de profijtelijke<br />
coltanwinning in de Kivu-streek.<br />
Een VN-verslag haalde in april zwaar uit<br />
naar Rwanda, Uganda en Burundi wegens<br />
systematische illegale exploitatie van de<br />
Congolese rijkdommen. Eind vorige<br />
maand klaagde Congo bij het internationaal<br />
gerechtshof in Den Haag Rwanda aan<br />
wegens massale schendingen van de mensenrechten<br />
in Congo.<br />
Achter alle politieke en economische<br />
belangen gaan vier jaren van lijden schuil<br />
<strong>voor</strong> de Congolese bevolking. De Amerikaanse<br />
hulporganisatie International Rescue<br />
Committee schat het aantal doden op<br />
De Democratische Republiek Congo is sinds 1998 verdeeld door een bloedige oorlog tussen enerzijds de Congolese rebellen<br />
(RCD, MLC), die gesteund worden door Rwanda, Uganda en Burundi, en anderzijds de Congolese overheid, gesteund door<br />
Angola, Namibië en Zimbabwe. In 1999 tekenden de partijen onder impuls van de internationale gemeenschap, met name<br />
de Verenigde Naties en de Organisatie <strong>voor</strong> Afrikaanse Eenheid, in Lusaka een wapenstilstandsverdrag dat hen verplichtte<br />
de mensenrechtenschendingen te stoppen en een intercongolese vredesdialoog op te starten. Nadien ontstonden vele rebellengroepen<br />
door de splitsing van het RCD en gingen de slachtpartijen verder.<br />
minstens 2,5 miljoen, waaronder<br />
600.000 kinderen. Bij de gevechten tussen<br />
het Congolese leger en de rebellen vielen<br />
enkele honderdduizenden doden,<br />
maar het overgrote deel van de slachtoffers<br />
wordt gemaakt bij de Congolese<br />
burgerbevolking, door honger, ziekte en<br />
massaslachtingen. Die grove schendingen<br />
van de mensenrechten vormen het onderwerp<br />
van het boek Génocide au Congo?<br />
Analyse des massacres des populations<br />
civiles van Jean Migabo Kalere, onderzoeker<br />
aan de Faculteit Rechtsgeleerdheid.<br />
Noodkreet<br />
Migabo, die in 1997 zelf Congo moest ontvluchten<br />
toen de overheid zich verzette<br />
tegen de resultaten van een officieel<br />
onderzoek naar een moordpartij en zijn<br />
leven als <strong>voor</strong>zitter van de onderzoekscommissie<br />
in gevaar kwam, brengt op<br />
basis van vaststellingen die vijftien vrijwilligers<br />
drie jaar lang deden verslag uit<br />
over 210 moordpartijen in de periode<br />
1998-2001, grotendeels in gebieden onder<br />
de controle van het RCD-Goma, inclusief<br />
de vermoedelijke daders en het aantal<br />
slachtoffers. Vervolgens worden twee grote<br />
slachtpartijen in Zuid-Kivu, in Kasika<br />
en Makobola, diepgaand geanalyseerd. De<br />
conclusie van de auteur is niet mis: het<br />
<strong>gaat</strong> om oorlogsmisdaden, misdaden<br />
tegen de menselijkheid en genocide.<br />
Gezien het internationale karakter van het<br />
conflict stelt hij een toepassing van het<br />
internationale recht <strong>voor</strong> en plaatst hij<br />
vraagtekens bij de passiviteit van de internationale<br />
gemeenschap en in het bijzonder<br />
van de Verenigde Naties en de Europese<br />
Unie.<br />
CK: U vraagt een militair optreden van de<br />
Verenigde Naties om de vrede in Congo op<br />
te leggen en te handhaven, waarbij eerst en<br />
<strong>voor</strong>al de buitenlandse troepen gedwongen<br />
moeten worden zich terug te trekken. Maar<br />
is het niet utopisch om te geloven dat de<br />
leden van de VN zich op die manier in dit<br />
complexe conflict zullen mengen?<br />
Migabo: “Nee, dat is helemaal niet utopisch.<br />
De statuten van de VN vrágen om<br />
een interventie in deze situatie. Bovendien<br />
zijn er al VN-troepen aanwezig, er is<br />
enkel een andere missie nodig. Alle <strong>voor</strong>waarden<br />
zijn vervuld, enkel de nodige wil<br />
blijkt te ontbreken. Op dit moment doen<br />
de VN en de EU de democratie geweld aan<br />
door niet te luisteren naar de noodkreten<br />
van een volk dat vraagt dat er vrede wordt<br />
opgelegd door de internationale gemeenschap.<br />
De situatie is inderdaad complex,<br />
maar dat kan geen reden zijn om niet in te<br />
grijpen. De boodschap die nu gegeven<br />
wordt is dat er wel teruggeslagen wordt in<br />
Afghanistan na een terroristische actie in<br />
Amerika, maar dat men niet reageert<br />
wanneer de mensenrechten in een lidstaat<br />
geschonden worden door andere leden.”<br />
“Ik geloof absoluut dat er wel degelijk<br />
universele waarden bestaan. Het recht en<br />
de wil om te leven zijn algemeen menselijk.<br />
Als de VN zich opwerpt als verdediger<br />
van die waarden, moeten ze hun verantwoordelijkheid<br />
opnemen en een actieve<br />
solidariteit tonen. Anderen kunnen<br />
deze situatie niet in de plaats van de<br />
Congolezen oplossen, maar samen kunnen<br />
we wél tot oplossingen komen. Een<br />
van de manieren om daartoe te komen is<br />
al de feiten leren kennen. Daaraan wil dit<br />
boek bijdragen.”<br />
Planmatig<br />
CK: In de titel van uw boek plaatst u er nog<br />
een vraagteken bij, maar uw conclusie is<br />
zonder <strong>meer</strong> dat het hier om genocide<br />
<strong>gaat</strong>?<br />
“In mijn persoonlijke inschatting, ja. Ik<br />
maak wel het <strong>voor</strong>behoud dat er een internationaal<br />
onderzoek nodig is om de intensiteit<br />
van de misdaden in te schatten.<br />
Maar dat het om oorlogsmisdaden en misdaden<br />
tegen de menselijkheid <strong>gaat</strong> staat<br />
vast. Bij het vergelijken van de verschillende<br />
slachtpartijen blijkt telkens weer dat<br />
er <strong>voor</strong>af contact is tussen de militairen<br />
en de plaatselijke administratie, wat wijst<br />
op het planmatige karakter van de uitroeiingen.<br />
Maar als we de vraag stellen naar<br />
wie de uiteindelijke verantwoordelijken<br />
zijn, komen we onvermijdelijk terecht bij<br />
de staatshoofden van Rwanda, Burundi,<br />
Oeganda en Congo, want volgens de<br />
grondwetten van die landen staan zij aan<br />
het hoofd van hun legers. Dus is het duidelijk<br />
dat er na het opleggen van de vrede,<br />
zoals het Congolese volk en enkele mensenrechtenorganisaties<br />
vragen, een Internationaal<br />
Gerechtshof <strong>voor</strong> de Democratische<br />
Republiek Congo zal moeten worden<br />
opgericht om objectieve rechtspraak<br />
mogelijk te maken.”<br />
Jean Migabo Kalere, ‘Génocide au Congo?<br />
Analyse des massacres de populations civiles’,<br />
Broederlijk Delen, Brussel, 2002, 216 p.<br />
Fair trade in de culturele sector vervolg van pagina 2<br />
Hoe ver Zuid en Noord op het vlak van cultuur wel van modellen over te nemen.<br />
elkaar staan, komt duidelijk naar <strong>voor</strong> in het debat over 4. Het culturele kan onmogelijk worden afgesneden<br />
het al of niet invoeren van een ‘fair trade label’ (een van een aantal rand<strong>voor</strong>waarden, die onder <strong>meer</strong> politiek<br />
en juridisch zijn. Juridisch pleiten wij <strong>voor</strong> het trans-<br />
soort culturele Max Havelaar), waar bijna alle Westerse<br />
geïnterviewden zich een groot <strong>voor</strong>stander van toonden, paranter maken van de culturele relaties (onder <strong>meer</strong> via<br />
maar dat bij de meeste Afrikaanse artiesten op veel het gebruik van internationale contracten en het invoeren<br />
wantrouwen stuit. Fair trade wordt gezien als iets positiefs<br />
zolang het ‘minimaal’ wordt gedefinieerd (d.w.z. over de band tussen registratie en copyright). Politiek<br />
van een ombudsfunctie, maar ook <strong>voor</strong> het nadenken<br />
correcte betaling enzo<strong>voor</strong>t). Elders wordt het snel problematisch:<br />
niet-westerse kunstenaars zijn bang opge-<br />
en democratie.<br />
pleiten wij <strong>voor</strong> het koppelen van cultuur aan onderwijs<br />
slokt te worden door het westerse systeem of integendeel 5. Cultuur mag niet enkel worden gezien in (onze)<br />
vergrendeld te worden in hun grotendeels mythische en nationale of nationalistische termen, die in Afrika niet<br />
door het westen verzonnen en in stand gehouden <strong>voor</strong> de hand liggen. Wij pleiten daarom <strong>voor</strong> multilaterale<br />
samenwerking, eerder dan <strong>voor</strong> bilaterale samen-<br />
‘authenticiteit’ (een vorm van folklore waar zij geen<br />
boodschap aan hebben in een globale wereldcultuur). werking.<br />
6. Deze samenwerking kan enkel worden gerealiseerd<br />
indien ze ondersteund wordt door moderne com-<br />
In telegramstijl willen we hier graag nog enkele kernpunten<br />
herhalen:<br />
municatiemiddelen. Participatie hieraan van de Afrikanen<br />
zelf vergt niet alleen inspanningen van het westen<br />
1. Het is onloochenbaar dat er op het culturele vlak<br />
zware onevenwichten bestaan, zodat de vraag naar op het vlak van het aanbod van infrastructuur, maar ook<br />
<strong>meer</strong> correcte handelsrelaties zeer terecht is.<br />
een politiek op het vlak van scholing.<br />
2. Gezien het heel specifieke karakter van het ‘culturele<br />
goed’ in Afrika in de drie onderzochte sectoren, ver-<br />
lijkt geen absolute prioriteit, en kan in geen geval een<br />
7. De invoering van een ‘cultureel fair trade’-label<br />
dient het aanbeveling om niet universalistisch maar sectorieel<br />
te werk te gaan.<br />
moet ook oog hebben <strong>voor</strong> de specifieke <strong>meer</strong>taligheid<br />
echte cultuurpolitiek vervangen. Deze cultuurpolitiek<br />
3. Tussen Afrika en het Westen bestaan er grondige van Afrika, en deze als een uitdaging en een troef<br />
cultuurverschillen die maken dat het westerse cultuurbegrip<br />
(dat een ‘waar’ is geworden) onmogelijk kan wor-<br />
8. Het lijkt zinvol binnen Sabam een cel op te rich-<br />
beschouwen.<br />
den overgeplant op Afrikaanse omstandigheden: we ten die zich met de problematiek van de culturele fair<br />
moeten zeer beducht blijven <strong>voor</strong> ‘culturele blindheid’. trade bezighoudt. Samenwerking met een internationale<br />
De algemene fair trade-filosofie kan hier inspirerend werken,<br />
zonder dat het mogelijk is bestaande fair trade<br />
en multilaterale bemiddelende instantie zou een pluspunt<br />
zijn.<br />
Speels talen leren met MYTHE<br />
Op dinsdag 11 en woensdag 12 juni waren er in het Erasmushuis van<br />
de Faculteit Letteren verdacht veel jonge gezichtjes te zien. Dat had<br />
alles te maken met MY THE, een Europees onderzoeksproject dat<br />
wordt uitgevoerd aan het CCL (Letteren) en ESAT-PSI (Toegepaste<br />
Wetenschappen). Het project beoogt de ontwikkeling van een softwareplatform<br />
waarmee kinderen van 6 tot 8 jaar een taal - Engels,<br />
Grieks of Nederlands - beter kunnen leren. Aan de hand van een grafisch<br />
ondersteund verhaal worden de kinderen door een reeks speelse<br />
oefeningen geleid. Daarnaast bevat MY THE ook een woordenboek<br />
dat elk woord uit het verhaal verklaart op een <strong>voor</strong> kinderen van die<br />
leeftijd begrijpelijke manier. En nu was het hoog tijd om dit alles eens<br />
uit te testen op het eigenlijke publiek: kinderen van het eerste en tweede<br />
leerjaar. Dankzij de medewerking van de scholen De Ark en De<br />
Appeltuin, en de zeer bereidwillige medewerkers van de PC-klas in de<br />
Faculteit Letteren, werd deze test een succes, getuige het enthousiasme<br />
van de kinderen.<br />
foto: Rob Stevens<br />
20.6.2002 C AMPUSKRANT 7
LEVEN NA LEUVEN<br />
Schrijver Peter Verhelst<br />
“Ik wil in één boek het hele universum vatten”<br />
Wouter Verbeylen<br />
We kunnen het niet nalaten u <strong>voor</strong> de zomervakantie nog een tip <strong>voor</strong><br />
vakantielectuur aan de hand te doen. Neem nu Peter Verhelst: met ‘Tongkat’<br />
leek hij de eerste Vlaamse roman van de eenentwintigste eeuw geschreven te<br />
hebben. Hij kreeg er in 2000 de Gouden Uil <strong>voor</strong>, en haalt sindsdien geregeld de<br />
boeken-toptiens, een niet geringe prestatie <strong>voor</strong> een schrijver die als ‘hermetisch’<br />
en ‘postmodern’ door het leven <strong>gaat</strong>. De nieuwe messias van de Vlaamse<br />
literatuur woont in Nazareth, waar we een gesprek met hem hadden op een<br />
maandagochtend, tijdens de wedstrijd Tunesië-België.<br />
Peter Verhelst sakkert. Hij is niet te spreken<br />
over de voetbalkunsten van Gert<br />
Verheyen. “Ik heb zelf nog bij de jeugd<br />
van Cercle Brugge gespeeld, vandaar mijn<br />
lichte afkeer <strong>voor</strong> Club Brugge.” Het spel<br />
van de Belgen blijft ronduit slaapverwekkend,<br />
zodat we het alsnog over literatuur<br />
kunnen hebben. “Ik heb altijd geschreven,<br />
van toen ik twaalf was,” zegt<br />
Verhelst, “eerst romans, maar dat vlotte<br />
niet echt op die leeftijd. Ik las ook veel -<br />
mijn vader had een enorme boekenkast,<br />
en die heb ik van bovenaan links tot<br />
onderaan rechts doorploegd. Als puber<br />
ben ik dan echt maniakaal gedichten<br />
beginnen schrijven. Het zal je dus niet<br />
verbazen dat ik literatuur ging studeren -<br />
Germaanse, in Kortrijk, maar ik besefte al<br />
snel dat dat niets <strong>voor</strong> mij was. Ik ging<br />
nauwelijks naar de lessen, schreef zowat<br />
het hele jaar, en het jaar nadien ben ik<br />
regentaat gaan studeren bij de nonnetjes<br />
in Heverlee.”<br />
“Daarna kwam ik in het onderwijs<br />
terecht - uit noodzaak: ik wou schrijven,<br />
en dat was daar het best mee te combineren.<br />
Ik was inmiddels wel gedebuteerd als<br />
dichter, maar daar kun je niet van leven.<br />
Ik heb ook jarenlang nauwelijks subsidies<br />
gekregen - daar moet je <strong>voor</strong>al geen logica<br />
achter zoeken: nu heb ik ze een stuk minder<br />
nodig, en krijg ik ze veel gemakkelijker.<br />
Dus schreef ik toen ’s nachts, en<br />
overdag gaf ik les aan beenhouwers en<br />
bakkers. Dertien jaar lang, tot ik een<br />
behoorlijk aantal opdrachten <strong>voor</strong> het<br />
theater kreeg. Dat was in ’98.”<br />
CK: In literaire kringen werd u al veel langer<br />
gewaardeerd, als dichter en als romancier,<br />
maar op enig publiek succes hebt u<br />
moeten wachten tot ’99, toen ‘Tongkat’<br />
uitkwam. Dacht u niet: ‘Die doorbraak<br />
komt er nooit’?<br />
Verhelst: “Er is inderdaad altijd een<br />
zekere waardering geweest <strong>voor</strong> mijn<br />
werk, maar tegelijkertijd was er ook veel<br />
weerzin - van een persoon als Herman<br />
De Coninck bij<strong>voor</strong>beeld, die walgde<br />
blijkbaar van mijn gedichten. Maar frustratie?<br />
Nee, ik heb het altijd bijzonder<br />
aangenaam gevonden dat ik buiten dat<br />
wereldje stond. Het gaf me een gevoel<br />
van onbeperkte vrijheid. Ik moest me niet<br />
mengen in al die strategische manoeuvres<br />
die aanwezig zijn in versjesland - je zou er<br />
verbaasd over zijn hoe vaak daar in termen<br />
van macht gedacht wordt. Inmiddels<br />
heerst er een lachwekkend soort consensus<br />
over mijn werk, maar ik heb nog altijd<br />
het gevoel dat ik grotendeels een buitenstaander<br />
ben.”<br />
Onwennig<br />
CK: In 2000 kreeg u de Gouden Uil én de<br />
Jonge Gouden Uil <strong>voor</strong> Tongkat. De reacties<br />
waren laaiend: een nieuwe volksschrijver<br />
was opgestaan.<br />
Verhelst: “Ik was enorm verrast, <strong>voor</strong>al<br />
door die Jonge Gouden Uil: bij de uitreiking<br />
ontstonden er zowaar mexican<br />
waves in het publiek. Zoiets vond ik<br />
on<strong>voor</strong>stelbaar - ik had terwijl ik schreef<br />
eigenlijk nooit een publieksreactie ingecalculeerd.”<br />
CK: En dat terwijl u doorging <strong>voor</strong> een<br />
hermetisch schrijver. Wat is de logica<br />
daarachter? Humo suggereerde dat jongeren<br />
bij u kunnen ‘inloggen in de feeërieke<br />
sfeer van cyberspace’.<br />
Verhelst: “Ik heb mijn boeken nooit hermetisch<br />
gevonden. Ze creëren een soort<br />
eigen wereld, dat wel, ze hebben iets<br />
ongrijpbaars. ‘Je kan er geen touw aan<br />
vastknopen, zoals die muziek in discotheken’<br />
- dat is dan de beledigende versie<br />
die ik soms te horen krijg. Maar ik denk<br />
dat jongeren mijn boeken lezen vanuit<br />
een soort fundamentele nieuwsgierigheid<br />
naar andere, nieuwe ervaringen.”<br />
“Ik blijf wel een beetje onwennig bij<br />
dat succes. Dit jaar won ik met Mémoires<br />
van een luipaard de Gouden Uil<br />
Publieksprijs. Ik heb altijd gedacht dat dat<br />
soort bekroningen weggelegd was <strong>voor</strong><br />
schrijvers als Tom Lanoye, die trouwens<br />
ook genomineerd was. Na de eerste Uil<br />
kreeg ik een telefoontje van Luc Alloo, of<br />
ik niet in zijn talkshow wou. Ik heb daar<br />
vriendelijk <strong>voor</strong> bedankt. Dat is niet louter<br />
principieel, omdat het cultureel niet<br />
correct zou zijn - ik pas gewoon niet in<br />
zo’n programma. Ik zie mezelf ook nooit<br />
bij Bruno Wyndaele op de sofa zitten.<br />
Het principe is: neem nooit deel aan iets<br />
waar je zelf niet met plezier naar kijkt.”<br />
CK: Bent u bang een ‘bekende kop’ te worden?<br />
Verhelst: “Dat speelt ook mee. Onlangs<br />
Peter Verhelst:<br />
“Er heerst nu een<br />
lachwekkend soort<br />
consensus over mijn<br />
werk, maar ik heb<br />
nog altijd het gevoel<br />
dat ik grotendeels<br />
een buitenstaander<br />
ben.”<br />
liep ik door Brugge met Gène Bervoets,<br />
en die werd con-stant nageroepen. Hij<br />
was dat blijkbaar gewoon, maar ik zou dat<br />
afschuwelijk vinden. Het is nu al over het<br />
randje. Ik krijg al teveel telefoontjes waarin<br />
men naar mijn mening vraagt over<br />
alles en nog wat.”<br />
CK: Dat lijkt het lot van een populaire<br />
schrijver. Tom Lanoye speelt daar gewoon<br />
op in: hij spuwt zijn mening over alles, en<br />
stond zelfs even op het punt in de politiek<br />
te stappen.<br />
Verhelst: “Ik hou van de gedrevenheid<br />
van Tom en van de integriteit waarmee<br />
hij de actualiteit tackelt. Ik steun hem<br />
daar ook in, alleen ben ik zelf zo niet. In<br />
mijn werk is wél een onmiskenbaar politieke<br />
dimensie aanwezig: Tongkat <strong>gaat</strong><br />
over fundamentalisme, over stadsguerrilla,<br />
over Dutroux, zelfs over depressies, de<br />
grote ziekte van onze tijd. Maar ik geef<br />
geen antwoorden op die problemen, ik<br />
kan hoogstens die wonden laten zien, en<br />
dat heeft bij vele lezers blijkbaar een soort<br />
ontreddering tot gevolg.”<br />
“Mijn engagement is de lezer opvoeden<br />
tot onzekerheid, hem/haar wijzen op<br />
de labiliteit en veranderlijkheid van de<br />
werkelijkheid. Elke bladzijde, elke zin van<br />
Tongkat <strong>gaat</strong> over de maakbaarheid van de<br />
wereld. Ik ben zelf ook niet gek van boeken<br />
die me bij het handje houden, die me<br />
willen overtuigen van hun antwoorden<br />
en waarheden. Schrijvers zijn tenslotte<br />
geen pastoors of maatschappelijk werkers.”<br />
Parasiet<br />
CK: U maakt veel gebruik van mythologie.<br />
Creëert u opzettelijk een afstand met de<br />
actualiteit?<br />
Verhelst: “Om nog even op Lanoye terug<br />
te komen: hij zit met boeken als Het goddelijke<br />
monster wel héél dicht op de actualiteit.<br />
Dat is allemaal zo duidelijk, dat het<br />
<strong>voor</strong> mij iets steriels krijgt. Ik bedoel<br />
daarmee: dat het vrij snel onschadelijk<br />
wordt omdat het onmiddellijk herkend<br />
wordt. Ik wil net het omgekeerde, ik wil<br />
in één boek het hele universum vatten,<br />
van de oerknal tot het jaar 5000. Vergelijk<br />
het met het verschil tussen porno en erotiek:<br />
ik wil niet één hoogtepunt, ik wil<br />
een aantal subtiele aanrakingen. Dat<br />
maakt <strong>voor</strong> mij literatuur tastbaar en<br />
actueel. Vandaar ook dat ik veel gebruik<br />
maak van de stijlregisters van mythen en<br />
sprookjes: ik kan daar veel in kwijt zonder<br />
expliciet te worden.”<br />
“Maar ik schrik er ook niet <strong>voor</strong> terug<br />
die actualiteit te gebruiken - in Tongkat<br />
bij<strong>voor</strong>beeld zit de zaak-X1 - Régina Louff<br />
- verwerkt. Ik schrijf dat nergens met<br />
zoveel woorden, maar je moet al een oen<br />
zijn om dat niét door te hebben.”<br />
“Je zou verbaasd zijn hoe vaak er in versjesland in termen<br />
van macht gedacht wordt.”<br />
CK: ‘De Kleurenvanger’, uw roman vòòr<br />
‘Tongkat’, <strong>gaat</strong> onder <strong>meer</strong> over verdwenen,<br />
dode meisjes. Het boek verscheen in<br />
’96, in volle Dutroux-tijd. Voelde u geen<br />
gêne?<br />
Verhelst: “Enorm, ik voelde me een<br />
parasiet. Het leek alsof ik die gebeurtenissen<br />
wou gebruiken om een realistisch,<br />
‘geëngageerd’ boek te schrijven. Maar ik<br />
had het geschreven <strong>voor</strong> die hele affaire<br />
aan de oppervlakte kwam. Dat bedoel ik<br />
met te dicht bij de realiteit komen: sommige<br />
gebeurtenissen zijn te groot, ze<br />
staan de fictie in de weg. Voor mijn<br />
nieuwste boek had ik bij<strong>voor</strong>beeld een<br />
krachtige opener gevonden: een aantal<br />
torens die instorten. Dat is nu ook niet<br />
<strong>meer</strong> evident. Het blijft een vraag die me<br />
bezighoudt: hoe kun je over traumatische<br />
gebeurtenissen uit het collectieve geheugen<br />
schrijven? Hoe schrijf je over de concentratiekampen<br />
zonder obsceen te worden?”<br />
Zelfbedruipend<br />
CK: Uw boeken gaan over schoonheid en<br />
wreedheid. Ziet u uzelf ooit een kinderboek<br />
schrijven?<br />
Verhelst: “Ik zal wel moeten, ik heb het<br />
foto: Rob Stevens<br />
8 C AMPUSKRANT 20.6.2002
aan mijn kinderen beloofd. Natuurlijk<br />
zal het dan niet over moord en verminking<br />
gaan, maar toch, kinderen kunnen<br />
veel <strong>meer</strong> aan dan velen denken. Veel<br />
kinderboeken zijn zo moraliserend, zo<br />
braaf, ik vraag me werkelijk af waar dat<br />
<strong>voor</strong> nodig is. Als je de derde wereldoorlog<br />
wil zien, ga dan eens een kijkje<br />
nemen op de speelplaats hier honderd<br />
meter verderop.” (lacht)<br />
Nieuwe opleiding en centrum ‘Conflict and Sustainable Peace’<br />
Duurzame vrede is geen hobby <strong>meer</strong><br />
Wouter Verbeylen<br />
Momenteel wordt het aantal conflicthaarden in de wereld met actueel of potentieel<br />
geweld geschat op 270. Er is dus een grote behoefte aan specialisten op het vlak van conflictresolutie.<br />
Daarom stampt onze universiteit nu het multidisciplinair project ‘Conflict<br />
and Sustainable Peace’ uit de grond. Het project werkt op twee fronten: enerzijds moet<br />
een nieuwe opleiding mensen van het terrein de nodige achtergrond geven, anderzijds<br />
zal een nieuw onderzoekscentrum de opleiding ondersteunen en de verspreide kennis<br />
aan onze universiteit over conflictbeheersing centraliseren.<br />
ONDERWIJS<br />
foto: Rob Stevens<br />
CK: Tot slot: wat als de ‘lachwekkende<br />
consensus’ over uw werk even plots verdwijnt<br />
als hij gekomen is?<br />
Verhelst: “Mocht dat ooit gebeuren,<br />
dan is dat maar zo. Aan recensies heb<br />
ik nooit veel waarde gehecht. Of ze nu<br />
positief of negatief zijn: ze doen maar.<br />
Voor mij is een boek dood als het in de<br />
winkel ligt. Maar <strong>voor</strong>lopig kan het niet<br />
op: ik ben bezig met wat ik graag doe,<br />
ik krijg enorm veel aanbiedingen. Elke<br />
dag denk ik: nu moet ik een aantal dingen<br />
afzeggen, maar van de tien <strong>voor</strong>stellen<br />
die ik krijg, zijn er minstens<br />
twee zo interessant dat ik gewoon niet<br />
kàn weigeren. Momenteel loopt in<br />
Brugge Sprookjesbordeel, een <strong>voor</strong>stelling<br />
waarin toeschouwers mijn verhalen<br />
ingemasseerd en ingefluisterd krijgen.<br />
De reacties zijn fantastisch: je ziet<br />
daar de meest nuchtere mensen totaal<br />
ontdaan, tot tranen bewogen de zaak<br />
verlaten. De <strong>voor</strong>stelling is gewoon<br />
perfect. Ooit wil ik ‘zelfbedruipend’<br />
zijn, zodat ik <strong>meer</strong> eigen projecten op<br />
poten kan zetten, zelf films kan maken.<br />
Dat is waar ik nu nog van droom.”<br />
De opleiding wordt een ‘advanced masters’,<br />
een specialisatieopleiding met een<br />
kleine groep van maximaal twintig <strong>studenten</strong>.<br />
Van hen wordt ‘vertrouwdheid<br />
met een concrete conflictsituatie’<br />
gevraagd. Professor Luc Reychler van<br />
de Faculteit Sociale Wetenschappen is<br />
mede-coördinator van het programma.<br />
“We richten ons niet op pas afgestudeerden,<br />
maar op mensen van het terrein. Ik<br />
denk aan ontwikkelingswerkers, mensen<br />
uit conflictgebieden, medewerkers van<br />
ngo’s. Het is onze bedoeling een heterogene<br />
groep <strong>studenten</strong> samen te stellen,<br />
die van elkaar kunnen leren, die ontdekken<br />
dat ze op verschillende plaatsen<br />
soortgelijke problemen kunnen tegenkomen.<br />
Zo’n kruisbestuiving tussen verschillende<br />
ervaringswerelden kan bijzonder<br />
vruchtbaar werken.”<br />
“Een <strong>voor</strong>beeld: alleen al de manier<br />
waarop men vanuit uiteenlopende achtergronden<br />
reageert op hetzelfde woordgebruik<br />
kan enorm verschillen. In academische<br />
hoek is men geneigd termen als<br />
‘geweld’ en ‘conflict’ altijd intentioneel,<br />
doelbewust te interpreteren. Maar als je<br />
met de praktijk geconfronteerd wordt,<br />
zie je hoe problematisch dat soort definities<br />
zijn: van iemand als Mobutu kun je<br />
moeilijk hardmaken dat hij geweld<br />
wenste, hij heeft het hoogstens uitgelokt<br />
doordat hij de staat verwaarloosde, met<br />
extreme armoede en geweld tot gevolg.<br />
Conflict is niet alleen een conceptueel,<br />
maar ook een emotioneel gegeven.”<br />
Muurtjes weg<br />
De opleiding zal een heel aantal vakken<br />
bundelen die nu nog verspreid over verschillende<br />
faculteiten worden gedoceerd.<br />
Het trans-disciplinaire van die aanpak<br />
moet volgens Reychler centraal staan.<br />
“Nu denken we nog te vaak binnen de<br />
muurtjes van onze eigen discipline. Als<br />
je aan een economist vraagt wat bij vredesarchitectuur<br />
moet primeren, dan antwoordt<br />
hij meteen: ontwikkeling, en een<br />
politoloog vindt het herstel van de<br />
democratie het belangrijkste. In de opleiding<br />
willen we alle facetten van vredesopbouw<br />
aan bod laten komen. De <strong>studenten</strong><br />
zullen worden samengesmeed<br />
tot een onderzoeksgroep, die aan het<br />
einde van de opleiding een beeld moet<br />
hebben van de mogelijke veelzijdige aanpak<br />
van gewelddadige conflicten.”<br />
“Momenteel is er een nijpend tekort<br />
aan dergelijke beslagen specialisten, bij<br />
de Europese Gemeenschap, de OESO en<br />
de Verenigde Naties, maar ook in België,<br />
bij de ministeries van Buitenlandse<br />
Zaken, Ontwikkelingssamenwerking en<br />
Defensie, en uiteraard bij de ngo’s. Op<br />
dit ogenblik werken er al een heel aantal<br />
mensen in die sector, maar dat zijn <strong>voor</strong>namelijk<br />
personen met ‘intuïtie’, of<br />
geboren diplomaten. Duurzame vrede is<br />
echter geen hobby <strong>meer</strong>, en de vraag naar<br />
professionals klinkt steeds luider.”<br />
De opleiding wordt georganiseerd in<br />
de schoot van het nieuwe onderzoekscentrum<br />
Conflict and Sustainable Peace.<br />
Vijfde onderwijsdag in teken van BaMa<br />
Reychler: “Er gebeurt al wel wat onderzoek<br />
op het vlak van vredesarchitectuur,<br />
maar het is nog te beperkt, en <strong>voor</strong>al: het<br />
bereikt zelden de internationale gemeenschap.<br />
Nochtans blijkt zonder duurzame<br />
vredesopbouw ook duurzame ontwikkeling<br />
weinig effectief: het succes van<br />
micro-ontwikkelingsprojecten in conflictgebieden<br />
bedraagt slechts dertig procent.<br />
Daardoor verdwijnt er enorm veel<br />
geld van ontwikkelingsprojecten in een<br />
bodemloze put. Het is tekenend dat op<br />
een bijeenkomst van de Club van Rome<br />
het woord ‘conflict’ niet eens valt.”<br />
“We willen met dit project het<br />
belang van duurzame vredesarchitectuur<br />
opschroeven, en tegelijkertijd ook eigen<br />
creatieve bijdragen leveren. De bedoeling<br />
is toegepast, ‘nuttig’ onderzoek te<br />
verrichten, zodat we in concrete situaties<br />
oplossingen kunnen aanreiken.”<br />
• Meer info: Dr. Tom Sauer, programmacoördinator<br />
CSP, (t) 016 32 32 56,<br />
tom.sauer@soc.kuleuven.ac.be.<br />
• Voor het volledige programma: zie<br />
www.kuleuven.ac.be/csp.<br />
foto: Rob Stevens<br />
K.U.<strong>Leuven</strong>-proffen schrijven boek ‘Schokgolven’<br />
Voedingsbodem terrorisme krijgt<br />
onvoldoende aandacht<br />
Op 11 juni,<br />
exact negen<br />
maanden na<br />
de aanslagen<br />
op de WTCtorens<br />
in de<br />
V.S. werd<br />
het boek<br />
Schokgolven.<br />
Terrorisme<br />
en fundamentalisme<br />
<strong>voor</strong>gesteld, een initiatief van het<br />
Overlegcentrum <strong>voor</strong> Christelijke<br />
Ethiek onder redactie van Bart Pattyn<br />
en Jan Wouters. Het boek bevat<br />
bijdragen van een dertigtal - <strong>voor</strong>namelijk<br />
<strong>Leuven</strong>se - academici over<br />
de politieke, culturele, religieuze,<br />
psychologische en juridische aspecten<br />
van terreur en fundamentalisme.<br />
De <strong>voor</strong>naamste vaststelling is dat<br />
na 11 september veiligheid <strong>voor</strong> de<br />
internationale gemeenschap een<br />
topprioriteit werd, maar dat er<br />
tegelijkertijd nauwelijks aandacht<br />
werd geschonken aan de voedingsbodems<br />
van terrorisme en fundamentalisme,<br />
en aan conflictpreventie.<br />
Tijdens de persconferentie<br />
pleitte Wouters er onder <strong>meer</strong> <strong>voor</strong><br />
de welvaarts- en kenniskloof tussen<br />
noord en zuid te dichten, en<br />
zuidelijke landen <strong>meer</strong> te integreren<br />
in de wereldeconomie. Pattyn<br />
zag de malaise in de islamwereld<br />
deels als een gevolg van het Amerikaanse<br />
cultuurimperialisme met<br />
zijn ideaalbeeld van materiële welstand.<br />
“Het fundamentalisme is<br />
een manier om zich hiertegen<br />
schrap te zetten, uit zelfverdediging.”<br />
De professoren waarschuwden<br />
ook <strong>voor</strong> een uitholling van<br />
internationale instellingen als de<br />
VN en de Navo door het eigengereid<br />
optreden van de V.S. in Afghanistan.<br />
• Bart Pattyn & Jan Wouters (red.),<br />
‘Schokgolven. Terrorisme en fundamentalisme’,<br />
Davidsfonds, 2002,<br />
303 p.<br />
Op dinsdag 4 juni organiseerde<br />
de K.U.<strong>Leuven</strong> <strong>voor</strong><br />
de vijfde maal een studiedag<br />
onderwijsvernieuwing, dit<br />
jaar <strong>voor</strong> de eerste keer<br />
samen met de partners van<br />
de Associatie K.U.<strong>Leuven</strong>. In<br />
totaal waren er een 600-tal<br />
inschrijvingen, wat wijst op<br />
de nood aan dergelijke initiatieven,<br />
en op de interne<br />
dynamiek van de Associatie.<br />
Tijdens het debat, dat handelde<br />
over de invoering van<br />
de bachelor-masterstructuur,<br />
werden aan de politici<br />
in het panel - Luc Martens<br />
van het CD&V en Gilbert<br />
Van Baelen van de VLD<br />
(sp.a-<strong>voor</strong>zitter Patrick Janssens<br />
had afgebeld)- kritische<br />
vragen gesteld over de duur<br />
van de masteropleiding, de<br />
Academische Lerarenopleiding,<br />
de positie van de <strong>KU</strong>B<br />
binnen de associatie, de<br />
overgang van professionele<br />
bachelor naar academische<br />
master en het taalgebruik in<br />
het kader van de internationalisering.<br />
foto’s: Rob Stevens<br />
20.6.2002 C AMPUSKRANT 9
personeelskrant<br />
zeswekelijkse bijlage <strong>voor</strong> personeel<br />
Een leven lang<br />
Michel Bollen, diensthoofd Magazijn en Transport<br />
Kristien Vermoesen<br />
Hij zag het optimisme van de jaren ’60 omslaan in de depressie van de jaren<br />
’70, zag hoe chemisch afval aanvankelijk nonchalant de goot in gekieperd<br />
werd en later met de grootste omzichtigheid opgehaald. Vanaf 1 juli is Michel<br />
Bollen, tot <strong>voor</strong> kort diensthoofd ‘Centraal magazijn en Transport’ en<br />
daar<strong>voor</strong> werkzaam op de Veiligheidsdienst, officeel met pensioen. “Ik hoop<br />
dat ik langs deze weg afscheid kan nemen van alle mensen die ik gekend heb<br />
aan de K.U.<strong>Leuven</strong>.”<br />
“Ik was nog maar net begonnen op de<br />
dienst Veiligheid en Radioprotectie, of ik<br />
moest al mee een radioactieve besmetting<br />
helpen opkuisen. We kregen zo’n<br />
speciaal pak, een masker en laarzen aan.<br />
‘Oh, maar hier ga ik niet lang blijven<br />
werken,’ dacht ik toen. Ondertussen<br />
waren de depressiejaren aangebroken en<br />
mocht je al blij zijn dat je een job hàd.<br />
Nu, ik heb niet echt <strong>meer</strong> gezocht hoor,<br />
want het bleek een heel fijne job. Ik heb<br />
er de mooiste jaren meegemaakt.”<br />
Voor hij aan de K.U.<strong>Leuven</strong> begon,<br />
had Michel Bollen al een heel parcours<br />
afgelegd. Hij begon te werken als laborant<br />
bij wat ze in Antwerpen den Bougie<br />
noemden, een fabriek van vet, olie en<br />
kaarsen. Toen de jonge Michel loonsopslag<br />
ging vragen - in het Frans - werd<br />
hem gezegd dat wie jong was en carrière<br />
wou maken, maar veel van firma moest<br />
veranderen. Daarop ging Michel Bollen<br />
een paar jaar bij CBR werken, maar aangetrokken<br />
door de lokroep van een oomhandelaar<br />
die zei dat je daar goed geld<br />
mee kon verdienen, begon hij een winkel<br />
van primeurs in een chique joodse wijk<br />
in Antwerpen. Daarna werkte hij nog in<br />
de zaak van zijn schoonfamilie - ‘dat<br />
samenwerken ging niet zo goed’ - en bij<br />
Persil, nu Henkel. Om dan begin jaren<br />
’70, met wat toeval, aan de K.U.<strong>Leuven</strong><br />
terecht te komen.<br />
“Tijdens het sollicitatiegesprek vroeg<br />
professor Schonken mij of ik wat afwist<br />
van radioprotectie. Ik knutselde toen wat<br />
met elektronica, dus ik zei dat ik wel iets<br />
van radio’s kende, alleen wist ik niet<br />
waar die protectie nu <strong>voor</strong> stond. (lacht)<br />
Enfin, hij was blijkbaar wel tevreden<br />
want ze hebben me aangenomen. Ik heb<br />
me in de loop van de jaren kunnen bijscholen,<br />
onder andere dankzij de cursus<br />
‘nucleaire meetmethoden en dosimetrie’<br />
van professor Schonken.”<br />
Baas<br />
“Steeds <strong>meer</strong> labo’s begonnen in die tijd<br />
met radioactieve producten te werken.<br />
Onze dienst controleerde de veiligheid in<br />
die labo’s en zorgde <strong>voor</strong> het radioactief<br />
afval. We loosden toen nog licht radioactieve<br />
afvalstoffen via een speciale installatie<br />
in de Dijle, sterk verdund weliswaar.<br />
Later voerden we dat af naar Mol. Op een<br />
bepaald moment werd radioactief afval<br />
heel duur: we zijn dan gaan experimenteren<br />
om die hoeveelheden te reduceren.<br />
Een deel van het brandbare afval - altijd<br />
heel weinig radiotoxisch - werd toen nog<br />
in het Arenbergpark verbrand. Tot de<br />
brandweer daar op een keer stond, toen<br />
was het afgelopen. Rond die tijd zijn de<br />
plannen ontstaan <strong>voor</strong> het huidige afvalgebouw,<br />
met stockageruimten waarin<br />
het afval afsterft in de loop van de tijd.”<br />
“Het chemisch afval, dat was andere<br />
koek. Toen men de labo’s van het<br />
Arenberginstituut ontruimde, waar nu<br />
het nieuwe Stuk is, hebben we massa’s<br />
producten gevonden: resten van allerlei<br />
experimenten, flessen zonder etiket<br />
waarvan je bij God niet wist wat er in zat.<br />
Ik had A2 scheikunde gestudeerd, en ben<br />
me dan gaan specialiseren in chemisch<br />
afval. We hebben een systematische<br />
afvalophaling opgestart in de chemische<br />
labo’s. Veel werd er niet meegewerkt in<br />
het begin. Chemisch afval werd gewoon<br />
in de goot gekieperd, hè. Nu vinden we<br />
dat afgrijselijk, maar toen was dat de<br />
gewoonste zaak van de wereld. Maar stilaan<br />
is de mentaliteit veranderd.”<br />
“Op een bepaald moment was ik<br />
alleen nog maar bezig met afval. Toen<br />
kwam er een vacature vrij <strong>voor</strong> een stafmedewerker<br />
bij de Logistieke diensten -<br />
Transportdienst. Ik was al vijftig, maar<br />
heb gesolliciteerd en de job gekregen.<br />
Van medewerker werd ik ineens baas.<br />
Dan heb je geen vrienden <strong>meer</strong> op de<br />
werkvloer, je staat er alleen <strong>voor</strong>. Ik heb<br />
wel altijd steun en begrip gevonden bij<br />
mijn baas, Luc Verhaeghen, <strong>voor</strong> wie ik<br />
veel respect heb. Twee jaar later kwam<br />
het centraal magazijn erbij, maar nu zijn<br />
die twee diensten door de reorganisatie<br />
terug gesplitst. Die magazijniers, dat<br />
waren ‘speciale’ mannen hoor, maar wél<br />
stuk <strong>voor</strong> stuk prachtig in hun job.”<br />
“Het laatste halfjaar was wat moeilijker.<br />
Door de reorganisatie viel ik tussen<br />
twee stoelen. Maar ik zit niet met frustraties.<br />
Er was nog het vakbondswerk <strong>voor</strong><br />
het Comité personeelszaken en de<br />
Ondernemingsraad, waar ik al heel lang<br />
in zetel als vakbondsafgevaardigde. Via<br />
die organen hebben de werknemers mee<br />
inspraak over de grote lijnen van het personeelsbeleid.<br />
Dat is volgens mij één van<br />
de redenen waarom er aan de<br />
K.U.<strong>Leuven</strong> nooit echt een groot sociaal<br />
conflict is geweest. Er is veel overleg tussen<br />
werkgevers en werknemers. Men<br />
probeert altijd een oplossing te vinden.”<br />
“Je krijgt zoveel kansen als werknemer<br />
van de universiteit, je kan opleidingen<br />
volgen, muteren naar een andere<br />
werkplaats die je beter ligt,... En je leert<br />
heel veel mensen kennen, waaronder<br />
veel positief ingestelde, goeie mensen. Ik<br />
ben een be<strong>voor</strong>recht man geweest.”<br />
foto: Rob Stevens<br />
Michel Bollen:<br />
“Toen ik hier<br />
begon, werd<br />
chemisch afval<br />
nog simpelweg<br />
in de goot<br />
gekieperd. Dat<br />
was toen de<br />
gewoonste zaak<br />
van de wereld.”<br />
In memoriam<br />
De universitaire gemeenschap neemt afscheid van:<br />
De heer Gaston Geens, <strong>voor</strong>malig lid van de Raad van Beheer K.U.<strong>Leuven</strong>, geboren<br />
te Kersbeek-Miskom op 10 juni 1931 en overleden te Winksele op 5 juni 2002.<br />
advertentie<br />
10 C AMPUSKRANT 20.6.2002
Opleidingsbeleid <strong>voor</strong> personeel krijgt vorm<br />
De prof op cursus<br />
personeelskrant<br />
zeswekelijkse bijlage <strong>voor</strong> personeel<br />
Kristien Vermoesen<br />
Nergens zoveel kennis aanwezig als aan een universiteit, zou je denken, maar toch moest een prof die pakweg een cursus management<br />
wou volgen, tot <strong>voor</strong> kort elders terecht. Dat is ondertussen veranderd: de K.U.<strong>Leuven</strong> organiseert nu ook opleidingen <strong>voor</strong> het academisch<br />
personeel, naast de al bestaande vormingen <strong>voor</strong> het administratief en technisch personeel.<br />
foto: Rob Stevens<br />
Opleidingscoördinator Anne Laga<br />
Sinds oktober vorig jaar heeft de personeelsdienst<br />
een nieuwe opleidingscoördinator.<br />
Anne Laga is verantwoordelijk<br />
<strong>voor</strong> de opleidingen en vormingen <strong>voor</strong><br />
het academisch én administratief en technisch<br />
personeel. Een rechtstreeks gevolg<br />
van het nieuwe personeelsbeleid sinds<br />
het aantreden van professor Bert Overlaet<br />
als algemeen directeur personeel, zo’n<br />
twee jaar geleden.<br />
Anne Laga: “Er bestaan al heel wat<br />
opleidingen aan de universiteit: taalopleidingen,<br />
informaticacursussen, opleidingen<br />
bij de preventiedienst en bij de<br />
milieudienst, doctoraatsopleidingen, initiatieven<br />
van faculteiten en diensten,...<br />
De bedoeling van mijn functie is daar een<br />
zekere systematiek in te brengen en waar<br />
nodig het aanbod uit te breiden. Organiseren<br />
we een bepaalde opleiding opnieuw<br />
of pakken we het anders aan? Wat is er<br />
<strong>voor</strong>handen en wat kan daarnaast nog<br />
bestaan? Hoe kunnen we opleidingsnoden<br />
zo concreet mogelijk invullen? Is het<br />
organiseren van een opleiding wel het<br />
beste antwoord op een bepaalde vraag?”<br />
Telefoneren<br />
“Vroeger moest het personeel zelf uitzoeken<br />
waar je een bepaalde cursus kon volgen,<br />
maar nu kan je daar<strong>voor</strong> terecht bij<br />
onze dienst of op onze website. Daar verzamelen<br />
we alle initiatieven die <strong>voor</strong> het<br />
personeel toegankelijk zijn, zowel binnen<br />
de K.U.<strong>Leuven</strong> als daarbuiten. Medewerkers<br />
kunnen ook advies vragen op die<br />
site. Misschien zijn er collega’s die een<br />
gelijkaardige opleiding hebben gevolgd en<br />
daar <strong>meer</strong> informatie over kunnen geven?<br />
We willen op die manier graag een netwerk<br />
creëren zodat personeelsleden ervaringen<br />
kunnen delen in verband met vorming,<br />
en op een makkelijke manier te<br />
weten kunnen komen welke mogelijkheden<br />
er zijn.”<br />
“Vooral wat management en sociale<br />
vaardigheden betreft was de vraag naar<br />
opleidingen groot. Onlangs organiseerden<br />
we een seminarie financiële basisprincipes<br />
<strong>voor</strong> decanen, op vraag van<br />
vice-rector Marc Vervenne. Hedwige<br />
Nuyens, directeur Financiële diensten, en<br />
haar collega’s gingen dieper in op een<br />
aantal aspecten van het financieel beleid:<br />
welke financieringsbronnen zijn er, waar<strong>voor</strong><br />
mag dat geld gebruikt worden, hoe<br />
gebeurt de verdeling van inkomsten binnen<br />
de K.U.<strong>Leuven</strong> en hoe organiseren<br />
andere universiteiten dat? Het seminarie<br />
werd zeer positief onthaald, men vroeg<br />
zelfs naar een <strong>voor</strong>tzetting om dieper in<br />
te gaan op bepaalde topics. We hopen<br />
zulke seminaries ook <strong>voor</strong> andere doelgroepen<br />
te kunnen organiseren: departements<strong>voor</strong>zitters,<br />
administratief secretarissen,<br />
sleutelpersonen in centrale diensten...<br />
Medewerkers weten er vaak al veel<br />
over, maar willen graag de puntjes op de i<br />
zetten of de achtergrond beter leren kennen.”<br />
“Ook in de toekomst willen we verder<br />
werk maken van een opleidingsbeleid aan<br />
de K.U.<strong>Leuven</strong>. Per doelgroep verkennen<br />
we de noden en ontwikkelen we nieuwe<br />
initiatieven. Wat bestaat, werken we verder<br />
uit: ‘klantgericht onthaal en telefoneren’<br />
bij<strong>voor</strong>beeld. De opleiding ‘situationeel<br />
leidinggeven’ zal <strong>voor</strong> het eerst<br />
opengesteld worden <strong>voor</strong> het academisch<br />
TripTrap Personeelsfeest - Even praktisch<br />
Het feest begint om 14 uur. Vanaf dan<br />
kun je bij de aanmeldingstent <strong>voor</strong> het<br />
kasteel (A op het plannetje) terecht<br />
<strong>voor</strong> infoboekjes, bonnenboekjes en<br />
een badge - die je opspeldt als teken<br />
van herkenning. Fietsen en auto’s zijn<br />
niet toegelaten op het terrein. Op het<br />
plannetje staan alle autoparkings aangeduid.<br />
Er is ook een bewaakte fietsenstalling<br />
(naast het gebouw van burgerlijke<br />
bouwkunde, Celestijnenlaan 300).<br />
Opgelet, de deelnemers aan de sporttornooien<br />
melden zich niet aan bij de<br />
personeel. En er is veel vraag naar een<br />
training ‘vergaderen’. Als alles goed loopt,<br />
bieden we die in het najaar aan.”<br />
“Naast deze concrete initiatieven werken<br />
we ook aan een discussietekst over de<br />
<strong>voor</strong>bereiding van het vormingsbeleid<br />
aan de K.U.<strong>Leuven</strong>, om zo het personeelsbeleid<br />
te ondersteunen.”<br />
• www.kuleuven.ac.be/opleidingenpersoneel.<br />
Aanvullingen of reacties zijn welkom.<br />
Het TripTrapfeest staat nu echt <strong>voor</strong> de deur. Ondertussen zijn <strong>meer</strong> dan vierduizend deelnemers ingeschreven. Waar raakt u<br />
uw auto kwijt, waar haalt u een fiets af <strong>voor</strong> de fietstocht en waar gaan de wandelingen van start? U leest hieronder alles om 29<br />
juni vlekkeloos te laten verlopen...<br />
aanmeldingstent, maar wel bij de promotietent<br />
aan sporthal De Nayer. Na<br />
afloop kan in Sporthal De Nayer<br />
gedoucht worden.<br />
Vertrekpunt <strong>voor</strong> alle fiets- en wandeltochten<br />
- behalve de stadswandeling -<br />
is het Arenbergkasteel. Heb je een fiets<br />
gehuurd bij Velo, dan kan je die komen<br />
afhalen én betalen (2 euro per fiets) bij<br />
Metaal- en Toegepaste Materiaalkunde<br />
(MTM).<br />
De deelnemers aan de stadswandeling<br />
gaan naar de Museumzaal in de Universiteitshal,<br />
Naamsestraat 22 (parkeren<br />
kan in de Pieter De Somer-aula tussen<br />
13.30 en 17.30 u).<br />
Op de website www.kuleuven.ac.be/<br />
triptrap vind je plannen van het terrein,<br />
van de sportvelden en van de parkings.<br />
Je kan er ook de fietsroutes en de<br />
wandeling Egenhovenbos downloaden.<br />
Nu rest ons alleen nog te duimen <strong>voor</strong><br />
een stralende zon en het TripTrapfeest<br />
kan niet <strong>meer</strong> stuk. Wij verwachten<br />
jullie!<br />
20.6.2002 C AMPUSKRANT 11
TOPVIJF<br />
En de winnaar is ...<br />
Ludo Meyvis<br />
Campuskrant vraagt in de loop van dit millennium aan vertegenwoordigers van een lange lijst disciplines<br />
wat volgens hen de belangrijkste doorbraak in hun vakgebied was, én wat de belangrijkste lacune is.<br />
Bouwfysica: “Onvoldoende<br />
nadenken”<br />
Dermatologie: “Huidsheets<br />
kweken”<br />
Wijsgerige pedagogiek: “Het<br />
individuele verhaal”<br />
Arbeidsrecht: “De Val van de<br />
Muur”<br />
Halfgeleiderfysica: “Biochips”<br />
“Bouwfysica is ontstaan als een<br />
speeltje van en <strong>voor</strong> natuurkundigen,”<br />
zo beschrijft professor<br />
Hugo Hens zijn vakgebied. “Het<br />
is pas na de Tweede Wereldoorlog<br />
een aparte discipline geworden,<br />
die grote impact heeft op de<br />
bruikbaarheid en het comfort in<br />
gebouwen. Het is een toegepaste<br />
discipline, die op zichzelf geen<br />
echt doorbraakmoment meegemaakt<br />
heeft. Onder invloed van<br />
Professor Marjan Garmyn,<br />
hoogleraar dermatologie, situeert<br />
een van de belangrijkste doorbraken<br />
van haar discipline in 1975.<br />
In dat jaar publiceerden<br />
Rheinwald en Green een artikel<br />
in Cell, waarin ze een methode<br />
beschreven om huidcellen in cultuur<br />
te brengen en te houden.<br />
Met die techniek is het mogelijk<br />
om huidcellen te ‘kweken’.<br />
“Vertrekkend van slechts enkele<br />
Professor Othmar Vanachter,<br />
hoogleraar arbeidsrecht, situeert<br />
een belangrijk doorbraakmoment<br />
in de tweede helft van de jaren<br />
‘80. “Sinds die tijd heeft de<br />
Europese wetgever ontdekt dat je<br />
Europa niet alleen in economische<br />
termen moet uitbouwen, maar<br />
dat er ook een sociaalrechtelijke<br />
inhoud moet komen. Ik beweer<br />
niet dat men op dat vlak de eindstreep<br />
al gehaald heeft, maar er is<br />
Professor André Stesmans is<br />
hoogleraar halfgeleiderfysica.<br />
“Dat is de discipline die grotendeels<br />
de moderne communicatieen<br />
informatietechnologie materieel<br />
mogelijk gemaakt heeft. Een<br />
halfgeleider is een materiaal<br />
waarvan de elektrische geleidbaarheid<br />
‘gestuurd’ kan worden.<br />
Dat je daar ook wat mee kunt<br />
doen, bleek in 1947, toen<br />
Shockley, Bardeen en Brattain in<br />
foto’s: Rob Stevens<br />
twee externe oorzaken is het vakgebied<br />
wel in een stroomversnelling<br />
geraakt. De eerste was de<br />
energiecrisis van de jaren ’70.<br />
Vóór die periode dacht eigenlijk<br />
niemand ernstig na over energiezuinigheid,<br />
wooncomfort en goede<br />
bouwkundige oplossingen<br />
daar<strong>voor</strong>. De tweede factor was de<br />
opkomst van het duurzaamheidsconcept<br />
in de jaren ’90, waardoor<br />
het kwaliteits- en gezondheidsdenken<br />
ook in de bouwsector<br />
<strong>meer</strong> aandacht kreeg. Doordat we<br />
bovendien over steeds betere fysische<br />
modellen en steeds betere<br />
computers beschikken, en doordat<br />
onze experimentele methoden<br />
sterk verfijnd zijn, merk ik een<br />
groot verschil in vergelijking met<br />
de tijd toen ik begon. Buiten<br />
Duitsland en Scandinavië wist<br />
toen eigenlijk niemand wat<br />
bouwfysica wel zou kunnen zijn.”<br />
“Lacunes zijn er bij de vleet.<br />
De belangrijkste is ongetwijfeld<br />
dat bij nieuwbouw telkens weer<br />
onvoldoende nagedacht wordt<br />
over de fysische kwaliteit van het<br />
gebouw, waardoor we nog steeds<br />
te veel schade- en probleemgevallen<br />
kennen: vochtschade, slecht<br />
thermisch en akoestisch comfort,<br />
binnenmilieuklachten... Op<br />
onderzoeksgebied is onze kennis<br />
van het warmte- en massatransport<br />
in poreuze materialen nog<br />
onvoldoende. Ook over de wisselwerking<br />
tussen de bouwkundige<br />
elementen - vloeren, muren... - en<br />
het globale binnenklimaat - <strong>voor</strong>al<br />
de relatieve vochtigheid - weten<br />
we te weinig. Verder is <strong>meer</strong><br />
onderzoek nodig naar de omgevingsvervuiling<br />
binnen in gebouwen<br />
en de effecten daarvan op de<br />
gezondheid. En ten slotte wil ik<br />
wijzen op een gebrek aan kennis<br />
over optimale oplossingen, <strong>voor</strong>al<br />
dan in een dynamische context.<br />
We weten bij<strong>voor</strong>beeld vrij veel<br />
over statische comforttoestanden,<br />
maar heel wat minder over de<br />
dynamische aspecten ervan.”<br />
millimeter huid kunnen we<br />
sindsdien grote sheets aanmaken.<br />
Deze techniek leverde onder<br />
andere een belangrijke bijdrage<br />
in de behandeling van uitgebreide<br />
brandwonden. Ook <strong>voor</strong><br />
onderzoeksdoeleinden is die<br />
techniek onmisbaar. Voor andere<br />
doorbraken denk ik aan de introductie<br />
van corticosteroïden,<br />
waardoor bepaalde huidaandoeningen<br />
die vroeger fataal waren,<br />
nu goed behandeld kunnen worden.<br />
Sinds het begin van de jaren<br />
’50 kunnen deze corticosteroiden<br />
ook lokaal toegepast worden. Dat<br />
was een belangrijke doorbraak<br />
<strong>voor</strong> de behandeling van bepaalde<br />
inflammatoire huidaandoeningen<br />
zoals eczeem of psoriasis.”<br />
“De grote lacune heeft te<br />
maken met de behandeling van<br />
het maligne melanoom van de<br />
huid. Deze huidkankers kunnen<br />
bijzonder agressief zijn. Zodra er<br />
metastase is opgetreden naar het<br />
bloed, dus zodra kankercellen<br />
zich van de moedertumor hebben<br />
losgemaakt en verspreid<br />
raken via het bloed, is een curatieve<br />
aanpak tot nu toe onmogelijk.<br />
De kans op metastase vergroot<br />
naarmate de tumor dikker<br />
is. De enige curatieve behandeling<br />
van het maligne melanoom<br />
is tot nu toe chirurgie. De kans<br />
dat deze behandeling resulteert<br />
in genezing is groot indien het<br />
<strong>gaat</strong> om een dunne tumor, maar<br />
verkleint naarmate de tumor dikker<br />
is op het moment van wegname.<br />
Er zijn veelbelovende trials<br />
met interferon en met melanoma-vaccins.<br />
Men zet die middelen<br />
in na wegname van high risk<br />
melanomen (dikke melanomen)<br />
of na wegname van melanomen<br />
die gemetastaseerd zijn naar de<br />
klieren, die uiteraard ook worden<br />
weggenomen. Deze middelen<br />
zorgen <strong>voor</strong>al <strong>voor</strong> een langere<br />
overleving <strong>voor</strong> mensen die niet<br />
definitief te genezen zijn.”<br />
Professor Paul Smeyers doceert<br />
wijsgerige pedagogiek. “Dat vakgebied<br />
bezint zich onder <strong>meer</strong><br />
over de rol van de pedagogiek.<br />
Die is vele jaren lang beschouwd<br />
als een soort toepassing van<br />
inzichten uit de psychologie,<br />
sociologie en filosofie. Pas in de<br />
tweede helft van de 20ste eeuw<br />
zie je dat de pedagogiek zelfstandigheid<br />
verwerft, en dat ze een<br />
discipline wordt die eigen vragen<br />
stelt en haar eigen methode<br />
hanteert. Daarnaast blijft ze<br />
natuurlijk ook impulsen ontvangen<br />
uit de vroegere brondisciplines.<br />
De eigenheid zie je <strong>voor</strong>al in<br />
het ontwikkelen van aandacht<br />
<strong>voor</strong> het particuliere.<br />
Gevalsstudies en zelfbeschrijving<br />
zijn daardoor waardevolle<br />
onderdelen van de pedagogische<br />
benadering geworden. Een<br />
moderne pedagoog vertrekt van<br />
het individuele verhaal, niét<br />
vanuit de zogezegd algemeen<br />
geldende principes. Sommigen<br />
zeggen dat de pedagogiek daardoor<br />
haar eigen wetenschappelijkheid<br />
opgeeft, maar die visie<br />
impliceert dat je de natuurwetenschappelijke<br />
benadering,<br />
vanuit het algemene naar het<br />
particuliere, de <strong>voor</strong>keur geeft. Je<br />
kunt met evenveel recht zeggen<br />
dat het de taak van de wetenschap<br />
is om concrete fenomenen<br />
te begrijpen. Zo overstijgt men<br />
de common sense zonder te<br />
belanden in euforische utopie.”<br />
“Daar zit ook de grote uitdaging.<br />
Er zijn nog altijd collega’s<br />
uit het eigen domein en uit<br />
andere gedragswetenschappen<br />
die vinden dat de natuurwetenschappelijke<br />
methode de beste<br />
is. Die causale dwangbuis heeft<br />
nog heel diepe wortels. De nieuwe<br />
pedagogiek erkenning doen<br />
krijgen is een blijvende uitdaging.<br />
Een tweede taak van de<br />
pedagogiek is weerwerk te bieden<br />
<strong>voor</strong> de steeds duidelijker<br />
wordende eis tot performantie<br />
en output. Als je dat ongelimiteerd<br />
toelaat, kan een individu<br />
onmogelijk nog groeien, en<br />
wordt vorming onmogelijk. Dat<br />
is geen theorie. Ik stel niet zelden<br />
vast dat sommigen hun<br />
onderwijs organiseren in functie<br />
van de evaluatie en de kwaliteitscontrole.<br />
Dat is fout en<br />
gevaarlijk. Controle, performantie<br />
enzo<strong>voor</strong>t zijn óók belangrijk,<br />
maar niet alléén.”<br />
toch ten minste aandacht <strong>voor</strong><br />
gekomen. Dat Europese sociale<br />
recht wordt ook hardgemaakt, en<br />
heus niet alleen in de kleine landen.<br />
Engeland heeft onder invloed<br />
van Europa zijn systeem van<br />
arbeidsverhoudingen moeten wijzigen.<br />
Of denk aan de inspraak<br />
van de werknemer in kleine<br />
ondernemingen: ook dié is opgelegd<br />
door Europa. Het probleem<br />
blijft natuurlijk dat de burger vrij<br />
ver verwijderd is van het centrum<br />
van de Europese besluitvorming:<br />
het democratisch deficit van<br />
Europa blijft vrij groot.”<br />
“De grote uitdaging is eigenaardig<br />
genoeg een gevolg van de<br />
val van de Berlijnse muur. Toen<br />
het communisme nog politiek<br />
gewicht had, gold het <strong>voor</strong> het<br />
economisch liberalisme als een<br />
aansporing tot sociale correcties.<br />
De hardste kantjes van het kapitalisme<br />
werden bijgeschaafd, omdat<br />
anders het gevaar bestond dat het<br />
communisme veld zou winnen.<br />
Dààrdoor kon het arbeidsrecht<br />
zich ontwikkelen. Sinds de Val<br />
komt het maximaliseren van de<br />
winst op de eerste plaats. Ik geloof<br />
bij<strong>voor</strong>beeld niet dat de rampen<br />
met Renault en Sabena pakweg<br />
twintig jaar geleden mogelijk<br />
geweest zouden zijn. Renault was<br />
echt schrijnend, natuurlijk: een<br />
winstgevend bedrijf waarin pas<br />
nieuwe investeringen gebeurd<br />
waren, wordt opgedoekt, om in<br />
de buurt van Moskou een nóg<br />
lucratiever bedrijf te openen. Pas<br />
op, ik pleit niet <strong>voor</strong> een nieuwe<br />
Muur he...”<br />
“Een andere lacune is een oud<br />
zeer in het Belgisch arbeidsrecht,<br />
namelijk het onderscheid tussen<br />
bedienden en werklieden.<br />
Iedereen is ervan overtuigd dat<br />
het achterhaald is, maar niemand<br />
durft een totaaloplossing formuleren,<br />
uit vrees <strong>voor</strong> grote onrust.<br />
Maar de kwalijke gevolgen van<br />
het onderscheid blijven intussen<br />
wel bestaan.”<br />
Bell Telephone Laboratories de<br />
eerste junctietransistor demonstreerden.<br />
Het werd al gauw duidelijk<br />
dat het ging om een bijzonder<br />
wendbare component, die<br />
onmisbaar zou worden bij de aanmaak<br />
van opslagelementen, processoren,<br />
enzo<strong>voor</strong>t. De ontdekking<br />
werd spoedig met de<br />
Nobelprijs beloond. In 1958 volgde<br />
een tweede belangrijke doorbraak,<br />
toen J. Kilby van Texas<br />
Instruments het integrated circuit<br />
(IC) ontwikkelde. Met de transistor<br />
en het IC is de basis van ons<br />
huidig informatietijdperk<br />
gelegd.”<br />
“De lacune is moeilijker. Ik<br />
zou liever spreken van mogelijke<br />
ontwikkelingen. Ik verwacht grote<br />
<strong>voor</strong>uitgang op het raakvlak<br />
tussen halfgeleiderfysica en het<br />
bio-organisch domein. Via de<br />
ontwikkeling van ‘weefsel’ op<br />
basis van halfgeleidermaterialen,<br />
bij<strong>voor</strong>beeld poreus silicium, dat<br />
een heel grote mate van bio-compatibiliteit<br />
heeft, kan je gaan dromen<br />
over chips-in-de-mens, die<br />
bij<strong>voor</strong>beeld snel een seintje<br />
geven als er een ziekteverschijnsel<br />
optreedt. Ook de ontwikkeling<br />
van chips zelf zal drastisch veranderen.<br />
Het proces van steeds verdere<br />
verfijning, dat we nu al<br />
zoveel jaren meemaken, nadert<br />
zijn grens. Op het einde van dit<br />
decennium zal de ‘stapeldichtheid’<br />
van de chip, zeg maar de<br />
betekenisvolle informatie-inhoud<br />
per eenheid, even groot zijn als<br />
die van de menselijke hersenen.<br />
Dat is natuurlijk een belangrijke<br />
psychische grens, maar ik ben<br />
ervan overtuigd dat er nieuwe<br />
generaties chips aankomen, veel<br />
sterker, bio-zelforganiserend op<br />
atomaire schaal, met opslag- en<br />
verwerkingscapaciteiten die we<br />
nu alleen maar kunnen vermoeden.<br />
Het inschakelen van door de<br />
natuur aangereikte prachtige zelforganisatieschema’s<br />
zal een nieuwe<br />
revolutie veroorzaken.”<br />
12 C AMPUSKRANT 20.6.2002
ONDERZOEK<br />
Bier en wetenschap<br />
Leven in de brouwerij<br />
Ludo Meyvis<br />
Een beetje verborgen aan de rand van het bos van Arenberg ligt<br />
het Laboratorium <strong>voor</strong> Brouwerij en Mouterij, een onderdeel van<br />
de Faculteit LTBW. Aan de achterdeur staan enkele vaten en een<br />
paar bierkratten. Leeg.<br />
Het is een beetje eigenaardig, in een labo<br />
rondlopen en plots geconfronteerd worden<br />
met een muur van bierbakken, een<br />
Primus-serveerbord of een kast met bierglazen.<br />
Uiteraard heeft alles hier met bier<br />
te maken, maar dat betekent niet dat de<br />
geesten beneveld zijn. Integendeel, zo<br />
illustreren professor Freddy Delvaux en<br />
doctoraatsstudent Kevin Verstrepen op<br />
nogal aanstekelijke wijze.<br />
Te veel succes<br />
“<strong>Leuven</strong> is een bierstad. Toch heeft dit<br />
labo een vrij jonge geschiedenis. De traditie<br />
van brouwerij-onderzoek werd na de<br />
splitsing van de universiteit immers een<br />
tijdlang onderbroken. Professor Jean de<br />
Clerck, een onbetwiste wereldautoriteit,<br />
was met zijn labo naar Louvain-la-Neuve<br />
verhuisd, en echte opvolging was er niet.<br />
Rond 1990, toen professor Goedseels hier<br />
decaan was, werd er opnieuw aangeknoopt<br />
bij de geschiedenis.”<br />
Professor Delvaux werkte in die tijd<br />
bij Stella/Interbrew, maar liet zich overhalen<br />
om aan de K.U.<strong>Leuven</strong> zijn technologische<br />
expertise te koppelen aan wetenschappelijk<br />
onderzoek. “Het enige probleem<br />
was dat er eigenlijk letterlijk niéts<br />
was, geen apparatuur, geen mensen, geen<br />
geld. Gelukkig waren er wel goede contacten<br />
met een aantal brouwerijen, die via<br />
consultancy het nodige startkapitaal<br />
opleverden om er een basisuitrusting<br />
<strong>voor</strong> het labo mee aan te schaffen. In de<br />
<strong>voor</strong>bije tien jaar zijn we er zo stapje <strong>voor</strong><br />
stapje in geslaagd om de K.U.<strong>Leuven</strong><br />
terug aan de top van de bier-research te<br />
brengen.”<br />
“Die nauwe band met de industrie is<br />
natuurlijk vrij typisch <strong>voor</strong> alle ingenieursrichtingen,<br />
maar in ons geval is het<br />
wel zeer uitgesproken. De laatste jaren<br />
moeten we zelfs heel bewust het nodige<br />
doen om dat industriële problem solving<br />
wat tegengewicht te geven, via een accent<br />
op fundamenteel onderzoek. Maar zelfs<br />
daar is de link met de industrie nooit écht<br />
ver weg. Dat kan ook niet anders. We<br />
hebben contacten - en contracten - met<br />
een dertigtal brouwerijen, en het zou<br />
absoluut geen zin hebben om die zomaar<br />
overboord te gooien en alleen op onderzoek<br />
te mikken. Die contacten houden<br />
ook wel risico’s in, natuurlijk. Ten eerste<br />
krijgen we van wetenschappelijke instanties<br />
en fondsen wel eens te horen dat we<br />
ons onderzoeksgeld maar bij de industrie<br />
moeten halen: een product als bier is nu<br />
eenmaal minder ‘onderzoeksgeniek’ dan<br />
pakweg hartziekten of genetica. En ten<br />
tweede zorgt de oriëntatie van ons werk<br />
op de industrie er ook <strong>voor</strong> dat onze beste<br />
mensen veel ‘gevaar’ lopen om weggekocht<br />
te worden. Nogal wat van onze<br />
doctorandi halen de eindstreep niet, eenvoudig<br />
omdat ze een riante job in een of<br />
andere bevriende brouwerij aangeboden<br />
krijgen. We proberen dat nu gedeeltelijk<br />
op te vangen door de oprichting van een<br />
eigen spin-off, maar daar<strong>voor</strong> moeten<br />
eerst nog enkele zaken uitgepraat worden.”<br />
“Hier gebeurt heel wat, met relatief<br />
beperkte middelen. Er werkt ongeveer<br />
vijftien man, twee deeltijdse ZAP’ers, en<br />
verder <strong>voor</strong>al doctoraats<strong>studenten</strong>, en<br />
enkele projectingenieurs <strong>voor</strong> de technische<br />
kant van de zaak. Het onderwijs dat<br />
hier gegeven wordt, is zowel bestemd<br />
<strong>voor</strong> de <strong>studenten</strong> van onze faculteit als<br />
<strong>voor</strong> de industriële wereld. Voor hen<br />
organiseren we elk jaar een intensief<br />
Engelstalig lessenpakket en een professionele<br />
degustatiecursus. Door de hoge<br />
materiaaleisen - om te leren brouwen heb<br />
je een brouwerij nodig... - kunnen we<br />
naast de <strong>studenten</strong> bio-ingenieur helaas<br />
slechts een paar externe <strong>studenten</strong> per<br />
jaar aannemen. Gezien het elk jaar groeiende<br />
aantal laatstejaars<strong>studenten</strong> die hun<br />
eindwerk aan ons laboratorium wensen<br />
uit te voeren, raakt het programma van<br />
Master in Malting and Brewing zelfs in de<br />
verdrukking.”<br />
Veelzijdig onderzoek<br />
“Ons onderzoek is behoorlijk divers. De<br />
eerste tak van onze research is geconcentreerd<br />
op grondstoffen. Concreet: we zijn<br />
op zoek naar betere mouten. Voor wie het<br />
niet weet: mout is gekiemde en geëeste<br />
gerst. En <strong>voor</strong> wie niet weet wat eesten is:<br />
dat is een soort droogproces. De smaak<br />
van bier hangt uiteraard erg af van je<br />
grondstoffen. Maar die kunnen dan weer<br />
de bewaarbaarheid van het product beïnvloeden.<br />
Brouwers hebben er begrijpelijke<br />
redenen <strong>voor</strong> om zo weinig mogelijk<br />
aan hun bier te willen toevoegen. Dus<br />
komt het er op neer een winnende combinatie<br />
van smaak en bewaarbaarheid te<br />
realiseren, die dan ook nog eens een goede<br />
schuimwerking geeft, een juiste troebelheid<br />
enzo<strong>voor</strong>t, met zo natuurlijk<br />
mogelijke grondstoffen. Het gebruik van<br />
alternatieve ingrediënten en het toepassen<br />
van hergisting in de fles kan hier wellicht<br />
ook nieuwe perspectieven openen.”<br />
“Het tweede onderzoeksgebied <strong>gaat</strong><br />
over fermentatie, het hart van het brouwproces.<br />
Wort, het moutaftreksel, wordt<br />
samengebracht met gistcellen, die de suikers<br />
uit het wort afbreken. Daarbij worden<br />
koolstofdioxide, ethanol en een reeks<br />
smaakstoffen gevormd. Ons fermentatieonderzoek<br />
is ten eerste geconcentreerd op<br />
de fase van de beluchting. Eigenlijk is dat<br />
vreemd: zuurstof is zowat taboe bij het<br />
brouwen, omdat het uiteraard de oxidatie<br />
of het smaakbederf bevordert. Maar bij<br />
het begin van het gistproces is lucht wél<br />
nodig. Dat werd tot nu toe gerealiseerd<br />
door zuurstof in het wort te pompen,<br />
foto: Rob Stevens<br />
“De buitenwereld zal wel eens lacherig doen over ons, maar dat stoort ons niet.<br />
Bier is een belangrijk product, en het zou naïef zijn het niét te bestuderen.”<br />
maar er zijn belangrijke redenen om dat<br />
eerder op het niveau van de gistcellen te<br />
doen. Dat is de zogenaamde gist-preoxygenatie.<br />
De tweede vorm van fermentatie-onderzoek<br />
is eigenlijk ons paradepaardje.<br />
Als het lukt, kan het een revolutie<br />
in het brouwproces tot gevolg hebben.<br />
Brouwen gebeurt al eeuwenlang in batchvorm:<br />
je doet iets in de eerste kuip, en als<br />
die bewerking klaar is, verhuis je alles<br />
naar de tweede kuip, enzo<strong>voor</strong>t. Die<br />
methode werkt natuurlijk wel, maar ze<br />
dwingt je tot erg volumineuze installaties,<br />
en het is moeilijk om een constante<br />
kwaliteit te garanderen. Door continue<br />
fermentatie moet het mogelijk zijn om<br />
het brouwproces als één geheel aan te<br />
pakken, in een soort lopende band. Dat is<br />
veel compacter en veel beter regelbaar. Op<br />
laboschaal is aangetoond dat het kan,<br />
maar de stap naar de industriële toepassing<br />
is nog behoorlijk groot.”<br />
“Ons derde onderzoeksgebied is<br />
gericht op het doorgronden en <strong>voor</strong>al het<br />
sturen van het flocculeren - het samenklitten<br />
van gistcellen op het einde van het<br />
gistingsproces. Dat heeft gevolgen <strong>voor</strong><br />
tal van eigenschappen van het bier. En we<br />
doen ook intensief fundamenteel onderzoek<br />
naar de aromavorming door gist. En<br />
hoe stuur je de vele aspecten van het gistingsproces?<br />
Dat is erg internationaal en<br />
interdisciplinair onderzoek, waar<strong>voor</strong> we<br />
onder <strong>meer</strong> samenwerken met de professoren<br />
Thevelein en Winderickx van het<br />
laboratorium <strong>voor</strong> moleculaire celbiologie,<br />
en met de universiteiten van Oxford,<br />
Stellenbosch en Otago.”<br />
“Verder zetten we onze apparatuur en<br />
expertise <strong>voor</strong> de opsporing van toxische<br />
stoffen in bier nu ook in <strong>voor</strong> tests op<br />
andere voedingsproducten. Tussen haakjes:<br />
bier is minstens<br />
even<br />
gezond als rode<br />
wijn, als je het<br />
met mate drinkt,<br />
uiteraard. Het<br />
heeft een aantoonbaar<br />
positieve<br />
werking op<br />
het hart en de<br />
bloedvaten.”<br />
Studenten leren<br />
bierdrinken<br />
“Ons labo is een<br />
beetje eigenaardig,<br />
onder <strong>meer</strong><br />
door die sterke<br />
band met de<br />
industrie, maar<br />
natuurlijk ook<br />
door ons studieobject.<br />
De buitenwereld<br />
zal wel eens lacherig doen over<br />
ons, maar dat stoort ons niet. Bier is een<br />
belangrijk product, en het zou naïef zijn<br />
het niét te bestuderen. De apparatuur om<br />
al die honderden componenten en vluchtige<br />
stoffen te detecteren en te kwantificeren,<br />
is niet alleen heel duur, maar vergt<br />
ook een grote technologische expertise.<br />
Vandaar dat onze afgestudeerden zonder<br />
problemen werk vinden in de sector.”<br />
“Natuurlijk is ‘lekker bier’ een kwestie<br />
van smaak. Ondanks het nut van alle fysico-chemische<br />
analyses blijft de flavour -<br />
smaak en geur - van onze talrijke biersoorten<br />
het belangrijkst. We besteden<br />
dan ook veel aandacht aan de sensorische<br />
kant van het bierdrinken, het proeven<br />
dus. Dat is uiteraard gedeeltelijk subjectief,<br />
maar veel aspecten kunnen gekwantificeerd<br />
en dus aangeleerd worden. We<br />
hebben trouwens altijd behoefte aan<br />
‘kenners’, aan fijnproevers. Die leiden we<br />
zelf op. Twee keer per week organiseren<br />
we degustaties - dubbelblind, in donkere<br />
glazen, zonder met elkaar te praten, om<br />
zo objectief mogelijk te kunnen oordelen.<br />
Om toegelaten te worden, moeten onze<br />
<strong>studenten</strong> eerst léren proeven. Dat is een<br />
opleiding van ongeveer een jaar, waarin<br />
we hen trainen om ‘chemisch gericht’ te<br />
proeven. Als een brouwer ons vraagt om<br />
zijn product te beoordelen, moeten wij,<br />
of onze proevers, hem iets kunnen zeggen<br />
over de smaak maar ook over de technische<br />
aspecten die <strong>voor</strong> die smaak zorgen.<br />
Onze panels moeten dus goed<br />
getraind zijn. En is dat allemaal nog prettig?<br />
Ik zou zeggen van wel. De betrokkenheid<br />
bij het werk en de projecten is bijzonder<br />
groot in dit labo. Komt dat misschien<br />
omdat we het aangename en het<br />
nuttige met elkaar verenigen?”<br />
Mijn eerste is nog <strong>meer</strong> dan <strong>meer</strong><br />
Mijn tweede is heel kort <strong>voor</strong> daar<br />
Mijn derde valt soms uit een kast<br />
en dat vindt iedereen heel naar<br />
Mijn vierde zeg je als woorden falen<br />
Voor ‘t vijfde moet je van de borst wat dalen<br />
Mijn zesde is niet iedereen gegeven<br />
om zo lang te mogen leven<br />
Ten slotte een tweeletterwoord<br />
Niet ‘of’, maar van dezelfde soort<br />
Zet je dat alles bij elkaar<br />
<strong>voor</strong> volgend academiejaar<br />
Dan weet je wat gebeuren <strong>gaat</strong><br />
in de Vanderkelenstraat<br />
Een grandioos evenement<br />
Allen daarheen: allen content<br />
Meest - er - lijk - e Middel - eeuw - en<br />
van 21 september tot 8 december in het Stedelijk Museum<br />
Vander Kelen-Mertens<br />
20.6.2002 C AMPUSKRANT 13
Historische studie over de Goede Pers van Averbode<br />
Schrijf het aan Nonkel Fons<br />
Ludo Meyvis<br />
Doremi, Zonnekind, Zonnestraal, Zonneland en de Vlaamse Filmpjes hebben uw jeugd allicht<br />
evenveel gekleurd als de onze. Uit de abdij der norbertijnen in Averbode komt ook nu nog een<br />
indrukwekkend grote stroom publicaties. Bij het KADOC vonden ze dat het tijd was om deze<br />
uitgeversactiviteiten eens in kaart te brengen.<br />
• De tentoonstelling is gratis<br />
toegankelijk elke werkdag van 9u tot<br />
17u30 en op zaterdag van 9u tot 12u30.<br />
Het KADOC is gesloten van 11 tot 13 juli<br />
en van 15 tot 17 augustus.<br />
• Rita Ghesquière en Patricia<br />
Quaghebeur (red.), ‘Averbode, een<br />
uitgever apart (1877-2002)’, KADOC-<br />
Artes 6, Universitaire Pers<br />
<strong>Leuven</strong>/Uitgeverij Averbode, 75 euro.<br />
“Het initiatief ging eigenlijk uit van<br />
Averbode zelf”, corrigeren professor Rita<br />
Ghesquière, hoogleraar jeugdliteratuur,<br />
en Patricia Quaghebeur, projectmedewerkster<br />
bij het KADOC. “Maar zoals bij<br />
KADOC-studies wel vaker gebeurt, werd<br />
rond de concrete vraag naar een publicatie<br />
over de historiek van de uitgeverijen<br />
van Averbode een ruimer wetenschappelijk<br />
onderzoeksproject opgezet.”<br />
Apostolisch en commercieel<br />
“De geschiedenis van uitgeverij<br />
Averbode is complex. De studie die we<br />
samen met een tiental auteurs geschreven<br />
hebben, is dan ook interdisciplinair<br />
opgebouwd, met medewerking van specialisten<br />
in de bedrijfsgeschiedenis, de<br />
religieuze geschiedenis, de literatuurwetenschap<br />
en de pedagogiek.”<br />
“Je kunt de uitgeverij niet loskoppelen<br />
van de ruimere doelstellingen van de<br />
norbertijnen. Die zijn op dit ogenblik<br />
alleen nog via de Raad van Beheer<br />
betrokken bij de uitgeverijen-nv’s, maar<br />
dat neemt niet weg dat ook nu nog de<br />
uitgeversactiviteiten een plaats hebben in<br />
een ruimer apostolisch geheel. De eerste<br />
uitgaven van de abdij van Averbode, op<br />
het eind van de 19de eeuw, kaderden in<br />
de devotie tot O.-L.-Vrouw van het H.-<br />
Hart. Maar ook Zonneland kun je niet<br />
loskoppelen van de Eucharistische<br />
Kruistocht, een spirituele beweging die<br />
gericht was op een intensieve sacramentele<br />
participatie door de gelovigen, en die<br />
in de jaren ’20 en ’30 massaal weerklank<br />
vond onder de Vlaamse jeugd.”<br />
“Het succes van Averbode is te verklaren<br />
door het feit dat zij met haar uitgaven<br />
blijvend wist in te spelen op ‘het gat<br />
in de markt’. In de jaren ’20, toen<br />
Zonneland verscheen, waren er nauwelijks<br />
katholieke kindertijdschriften die<br />
een mix van godsdienstige opvoeding,<br />
ontspanning en fictie brachten.<br />
Zonneland kon ook de opvoeders bekoren.<br />
Met familiebladen als Averbode’s<br />
Weekblad en La Semaine d’Averbode wist<br />
Averbode ook een bredere doelgroep van<br />
volwassenen te bereiken. De redacties<br />
slaagden er evenwel niet in om de bladen<br />
aan te passen aan de modernisering van<br />
de maatschappij, waardoor ze in de jaren<br />
’60 werden opgeheven.”<br />
Nonkel Fons<br />
“Een belangrijke figuur in het succes van<br />
de jeugdtijdschriften was Nonkel Fons,<br />
gedurende <strong>meer</strong> dan 40 jaar de inventieve<br />
bezieler van de Goede Pers. Na de<br />
Tweede Wereldoorlog heeft hij er <strong>voor</strong><br />
gezorgd dat de complementariteit met<br />
het leerprogramma werd uitgebouwd,<br />
waardoor de educatieve waarde van de<br />
tijdschriften toenam. Vanaf het eind van<br />
de jaren ’50 heeft hij ook het tijdschriftenfonds<br />
gediversifieerd naar de verschillende<br />
leeftijdsgroepen. Nonkel Fons<br />
heeft echter de ‘klik van ’68’ niet kunnen<br />
maken. Hij bleef steken bij een achterhaald<br />
beeld op kind en opvoeding.<br />
Daardoor kreeg de uitgeverij in de jaren<br />
’70 veel kritiek te verduren. Maar vanaf<br />
het midden van de jaren ’80 werd met<br />
succes een modernisering doorgevoerd.”<br />
“Ook het boekenfonds werd toen bij<br />
de tijd gebracht. Het succes van de tijdschriften<br />
werd hier echter niet geëvenaard,<br />
toch niet wat het literaire jeugdboek<br />
betreft. Averbode creëerde wel een winnende<br />
niche met ontspannende en educatieve<br />
boeken <strong>voor</strong> het grote publiek.”<br />
“Een recent initiatief zijn de tijdschriftjes<br />
Samuel, Simon en Naomi.<br />
Terwijl de bekende jeugdtijdschriften<br />
geleidelijk aan hun religieuze karakter<br />
verloren, werd geopteerd om enkele<br />
nieuwe tijdschriften te publiceren die<br />
juist wél expliciet ingaan op de godsdienstige<br />
aspecten van de opvoeding. Ook<br />
hier speelt Averbode opnieuw in op een<br />
‘gat in de markt’.”<br />
Franse Filmpjes<br />
“De Vlaamse Filmpjes zijn natuurlijk een<br />
verhaal apart. Deze reeks, gestart in 1930,<br />
werd alleen tijdens de oorlogsjaren<br />
onderbroken, wegens papierschaarste. De<br />
belangrijkste auteur was John Flanders,<br />
die vele decennia lang spannende avonturenverhalen<br />
verzon <strong>voor</strong> de reeks. Het<br />
klikte bijzonder goed tussen hem en<br />
Nonkel Fons, waardoor John Flanders<br />
ook diverse jeugdboeken kon publiceren<br />
bij Averbode. Ook de Franstalige tegenhanger<br />
van de Filmpjes, Presto Films, die<br />
vanaf 1934 gepubliceerd werd, heeft hij<br />
mee grootgemaakt. Na de oorlog werd de<br />
reeks stopgezet wegens gebrek aan abonnementen.<br />
In 1998 startte Averbode<br />
evenwel opnieuw met een Franstalige<br />
reeks kortverhalen, Récits Express. Al van<br />
bij de start van haar uitgeversactiviteiten<br />
in de jaren 1880 is Averbode tweetalig, en<br />
dat is ze, alvast wat de jeugdtijdschriften<br />
betreft, gebleven, ook na de culturele<br />
federalisering van ons land. De redacties<br />
van de jeugdtijdschriften zijn vandaag<br />
volledig tweetalig opgebouwd, toch wel<br />
een merkwaardig fenomeen in het<br />
Vlaamse uitgeverslandschap.”<br />
“Averbode heeft een complexe<br />
geschiedenis doorgemaakt. Je mag stellen<br />
dat de uitgeverij een succes geworden en<br />
gebleven is, door zich <strong>voor</strong>tdurend aan te<br />
passen aan de noden van de tijd - zij het<br />
niet altijd even snel. Hoé succesvol? Op<br />
dit ogenblik worden er elke week<br />
800.000 jeugdtijdschriften verspreid, en<br />
de uitgever <strong>gaat</strong> er prat op dat elk leeftijdssegment<br />
bereikt wordt, van de<br />
crèche tot de humaniora. Het is trouwens<br />
met het aanbod <strong>voor</strong> de peuters en kleuters<br />
dat het grootste marktsucces geboekt<br />
wordt. Doremi, een blad <strong>voor</strong> de kleuter,<br />
en een ander geesteskind van Nonkel<br />
Fons, werd in de jaren ’60 zelfs verspreid<br />
in vijftien landen!”<br />
“Met onze KADOC-studie hebben<br />
we geprobeerd die hele geschiedenis<br />
samen te vatten in een boek van <strong>meer</strong><br />
dan 500 pagina’s. Het is een wetenschappelijke<br />
publicatie, die zeker leesbaar is<br />
<strong>voor</strong> een ruimer publiek. De vele kleurenillustraties<br />
en de mooie lay-out moeten<br />
daartoe bijdragen. Om de publicatie<br />
van het boek wat in de verf te zetten,<br />
loopt in de pandgangen van het KADOC<br />
van 25 juni tot 31 augustus een tentoonstelling.<br />
De verschillende ontwikkelingsfasen<br />
van de uitgeverij worden er belicht,<br />
en het kan natuurlijk moeilijk anders dan<br />
dat er ook een behoorlijke portie jeugdsentiment<br />
te zien zal zijn...”<br />
• www.kadoc.kuleuven.ac.be<br />
foto: ingezonden<br />
Op 16 augustus is Ann-Kirsten<br />
Christiansen te gast, docent aan<br />
de Scandinavische beiaardierschool<br />
en concertorganisator<br />
<strong>voor</strong> de twee Deense stadstorens<br />
met een beiaard, in<br />
Kopenhagen en Arhus.<br />
Universiteitsbeiaard zomert weer<br />
In juli verwelkomt de stad op vrijdagavond<br />
met haar Beleuvenissen, in augustus vergast<br />
de universiteit dan op beiaardklanken. De<br />
concerten vinden plaats tussen negen en<br />
tien op vrijdagavond, zijn gratis te beluisteren<br />
in de Letterentuin van de Faculteit<br />
Letteren, op het terras van café De<br />
Appel of vanop het Ladeuzeplein.<br />
De beiaardier kan je daar tegelijk<br />
aan het werk zien, op videoschermen.<br />
Universiteitsbeiaardier Luc<br />
Rombous bijt vrijdag 2 augustus<br />
de spits af. Een week later is het de<br />
beurt aan de stadsbeiaardier van<br />
Maastricht, Frank Steijns, die<br />
naast Bach en Paganini ook Zuid-<br />
Amerikaanse tango op en rond de<br />
Universiteitsbibliotheek zal laten<br />
klinken. Nadien maakt een Deense beiaardierster<br />
haar opwachting (foto), en op 23<br />
augustus sluit de vrijdagavondreeks met een<br />
vierhandig concert door het <strong>Leuven</strong>se beiaardduo<br />
The Bell’s Angels, Twan Bearda en<br />
Luc Rombouts.<br />
Naar aanleiding van het Internationale<br />
Musicologencongres kan u tijdens de eerste<br />
dagen van augustus ook een aantal middagconcerten<br />
van gastbeiaardiers meepikken:<br />
Henk Verhoef - ‘Barok muziek’ (2/8), Koen<br />
Van Assche - ‘Romantische muziek’ (3/8),<br />
Brian Swager - ‘20ste-eeuwse muziek’ (5/8)<br />
en Carl Van Eyndhoven - ‘Muziek na 1950’<br />
(6/8).<br />
Beiaard & Boekenmarkt<br />
De beiaardzomer eindigt op zaterdag 24<br />
augustus met de ondertussen bekende<br />
Beiaard & Boekenmarkt. Tussen 11 en 19u<br />
bieden stripwinkels, boekhandels en uitgeverijen<br />
hun leesvoer aan terwijl de beiaard<br />
sfeer brengt over het Ladeuzeplein.<br />
Kinderen kunnen deelnemen aan een beiaardwedstrijd,<br />
terwijl volwassenen een beiaard-verzoekprogramma<br />
samenstellen. In de<br />
bib loopt een literair programma <strong>voor</strong> jong<br />
en oud, met de titel ‘Er was eens...’. In alle<br />
literaire en muzikale momenten staan<br />
immers sprookjes en vertellingen centraal.<br />
• Info: Cultuurcoördinatie K.U.<strong>Leuven</strong>, cultuur@kuleuven.be,<br />
(t) 016 32 03, www.kuleuven.ac.be/cultuur/Beiaard.htm#zomerconcerten.<br />
Folders op aanvraag vanaf 5 juli.<br />
14 C AMPUSKRANT 20.6.2002
Historisch Theater<br />
Abele spelen anno 2002<br />
CULTUUR<br />
Gert Gielen<br />
foto: Rob Stevens<br />
Acteur en coördinator Dieter Demerre<br />
De opvoering in 2000 van het historische<br />
toneelstuk, in de <strong>Leuven</strong>se feestversie<br />
een heus massaspektakel, was zo<br />
geslaagd dat de tientallen spelers en<br />
medewerkers werden uitgenodigd door<br />
de Duitse stad Wismar om ook daar<br />
hun werkstuk op te voeren. De initiatiefnemers<br />
hadden de smaak te pakken<br />
en besloten op eigen benen te gaan<br />
staan als ‘Het Historisch Theater’, al<br />
blijft de K.U.<strong>Leuven</strong> een belangrijke<br />
partner en bestaat de cast nog altijd<br />
<strong>voor</strong> de helft uit <strong>studenten</strong>.<br />
Dit jaar fleurt de groep de zomer op<br />
met historische en moderne versies van<br />
drie van de vier abele spelen. Het project<br />
moet de <strong>voor</strong>bode worden van een<br />
heus Festival van de Middeleeuwen, dat<br />
vanaf 2003 zal worden georganiseerd<br />
en waarbij naast theater ook andere<br />
kunsten en wetenschappen aan bod<br />
zullen komen.<br />
De veertiende-eeuwse abele spelen,<br />
die behoren tot de oudste wereldlijke<br />
toneelstukken in Europa, zijn bewaard<br />
gebleven in het Hulthemse handschrift<br />
en heten Esmoreit, Gloriant, Vanden<br />
Winter ende vanden Somer en Lanseloet<br />
van Denemerken. Het laatstgenoemde<br />
stuk brengt Het Historisch Theater<br />
wellicht volgend jaar, van de andere<br />
stukken kunnen we in juli genieten. De<br />
groep beperkt zich deze keer niet tot<br />
historische opvoeringen. Vanden Winter<br />
ende vanden Somer wordt in een<br />
moderne interpretatie gebracht en van<br />
Gloriant krijgen we zelfs een getrouwe<br />
én een eigentijdse versie te zien. Bij de<br />
stukken in historische enscenering<br />
wordt ook de sotternie of klucht<br />
gebracht die er in het originele handschrift<br />
aan is gekoppeld. Het geheel<br />
moet dus in ambitie niet onderdoen<br />
<strong>voor</strong> het vorige project, zegt ook acteur<br />
en coördinator Dieter Demerre.<br />
Bij elk geslaagd feestjaar horen grootste projecten die daarna een eigen leven gaan leiden. Dat<br />
gold ook <strong>voor</strong> de opvoering van het Redentiner Osterspiel bij de viering van 575 jaar<br />
K.U.<strong>Leuven</strong>. Dit jaar nemen de initiatiefnemers de abele spelen onder handen.<br />
Examens<br />
Demerre: “Het wordt deze keer geen<br />
buitenspektakel, dus de special effects<br />
zullen bescheiden blijven. Maar in<br />
zekere zin is het grootschaliger omdat<br />
we vier stukken van elk <strong>meer</strong> dan een<br />
uur brengen - twee stukken per avond.<br />
We experimenteren nu <strong>meer</strong> en <strong>voor</strong><br />
de spelers is het eigenlijk zwaarder.<br />
Ook al omdat de repetities tijdens de<br />
examens vallen en we daar rekening<br />
mee moeten houden. Soms komt iedereen<br />
naar de repetitie, op andere<br />
momenten moeten we een beetje creatief<br />
zijn omdat sommige personages<br />
ontbreken. We hebben de spelers<br />
namelijk op het hart gedrukt dat hun<br />
examens op de eerste plaats komen!”<br />
Hoewel de acteurs <strong>voor</strong> het merendeel<br />
<strong>studenten</strong> en oud-<strong>studenten</strong> zijn,<br />
is de omkadering professioneel. Artistiek<br />
directeur Sabine Reifer is een ‘echte’<br />
regisseuse en ook <strong>voor</strong> decor en grime<br />
worden professionals ingeschakeld.<br />
Professor Geert Claassens geeft richtlijnen<br />
bij de twee historische constructies<br />
en <strong>voor</strong> advies over de juiste uitspraak<br />
kan men rekenen op professor Luc<br />
Draye.<br />
Demerre: “We blijven houden aan<br />
het historische karakter in de taal, met<br />
de juiste uitspraak van het middelnederlands,<br />
zelfs in de moderne opvoeringen.<br />
Terwijl we bij het Osterspiel<br />
een verteller hadden toegevoegd om<br />
er<strong>voor</strong> te zorgen dat de <strong>voor</strong>stelling,<br />
toen in het middelnederduits, begrijpelijk<br />
bleef <strong>voor</strong> het publiek, werken we<br />
nu zoals in de opera met boventiteling.”<br />
CK: Is het middelnederlands gemakkelijker<br />
dan het middelnederduits?<br />
Demerre: “Ik heb de test met mijn<br />
ouders gedaan en toen bleek toch dat ze<br />
de tekst dit jaar beter begrijpen dan<br />
vorig jaar. Maar het vanbuiten leren van<br />
deze teksten is moeilijker - je herkent<br />
<strong>meer</strong> en bent geneigd om de uitspraak<br />
te gaan <strong>voor</strong>spellen, ook al omdat de<br />
tekst rijmt, en dan moet je wel opletten<br />
dat je de juiste uitspraak geen geweld<br />
aandoet. De eerste <strong>voor</strong>waarde is<br />
natuurlijk altijd dat degene die de tekst<br />
uitspreekt hem begrijpt en dus de juiste<br />
intonaties kan leggen.”<br />
“Achter de schermen zijn we ook al<br />
bezig met plannen <strong>voor</strong> de volgende<br />
jaren. We willen onze eigen producties<br />
nog uitbreiden, maar gaan ook buitenlandse<br />
middeleeuwse gezelschappen<br />
uitnodigen naar <strong>Leuven</strong> om hier in een<br />
historisch kader te komen spelen. Nu<br />
<strong>gaat</strong> alle aandacht natuurlijk naar de<br />
huidige productie, maar in augustus<br />
starten we de fondsenwerving <strong>voor</strong><br />
volgend jaar.”<br />
Filmploeg<br />
CK: De toekomstplannen beperken zich<br />
niet tot het theater?<br />
Demerre: “Nee, onder de mantel van<br />
de vzw Alter Ego, een tiental jaar geleden<br />
opgericht door Sabine Reifer, willen<br />
we ook aandacht besteden aan middeleeuwse<br />
wetenschappelijke kennis.<br />
Hier in België, maar ook bij<strong>voor</strong>beeld in<br />
Nederland en Spanje bestaan verenigingen<br />
die zich bezighouden met bepaalde<br />
aspecten van het middeleeuwse leven,<br />
zoals kruidengeneeskunde of de<br />
smeedkunst. Daar zouden we mee<br />
kunnen samenwerken.”<br />
“Eerst moeten we zorgen dat we<br />
over de nodige fondsen beschikken -<br />
we moeten nu immers zelf zorgen <strong>voor</strong><br />
de volledige organisatie en de fondsenwerving.<br />
Maar we krijgen al wel steun<br />
van de universiteit, de stad en de provincie<br />
en enkele bedrijven.”<br />
CK: Wat moeten we ons <strong>voor</strong>stellen bij<br />
moderne versies van veertiende-eeuwse<br />
toneelstukken?<br />
Demerre: “Vanden Winter ende Vanden<br />
Somer is een allegorisch stuk waarin<br />
de twee jaargetijden strijden om de<br />
gunst van de mensen. Omdat er weinig<br />
geweten is over de oorspronkelijke<br />
opvoering, lag een moderne invulling<br />
daar <strong>voor</strong> de hand. Voor de moderne<br />
opvoering van Gloriant hebben we een<br />
volgens mij heel origineel concept uitgedacht<br />
waarbij een hedendaagse filmploeg<br />
Gloriant wil verfilmen. De combinatie<br />
van de originele taal en de<br />
moderne setting en regie zal, hopen we,<br />
een heel speciaal effect hebben op het<br />
publiek.”<br />
advertentie<br />
• Van 5 tot 20 juli, in de <strong>Leuven</strong>se<br />
Predikerenkerk. Er worden elke<br />
avond, behalve op maandag, twee<br />
stukken gespeeld en op zondag is er<br />
ook een namiddag<strong>voor</strong>stelling.<br />
• Info: www.historischtheater.be.<br />
foto: Rob Stevens<br />
Meesterlijke<br />
Middeleeuwen<br />
Miniaturen van Karel de<br />
Grote tot Karel de Stoute<br />
(800-1475)<br />
26 september-8 december 2002<br />
Stedelijk Museum Vander Kelen-Mertens<br />
(t) 016 22 45 64<br />
http://mm.leuven.be<br />
20.6.2002 C AMPUSKRANT 15
EEN LEVEN LANG<br />
Romanist en beleidsman Mark Debrock<br />
“We sluiten de rangen<br />
onvoldoende”<br />
Ludo Meyvis<br />
Een gesprek met professor Mark Debrock is een uitdaging. Het probleem is niet<br />
dat hij te weinig zou vertellen, maar eerder andersom: er komt geen éinde aan<br />
zijn verhalen, bespiegelingen, off-the-record onthullingen, enzo<strong>voor</strong>t. En zeggen<br />
dat zijn loopbaan belichten op zich al een heksentoer is.<br />
Professor Debrock bracht zijn jeugd door<br />
in Oostende. Daar liep hij ook college.<br />
“Twee klasgenoten uit mijn retorica zijn<br />
ook prof geworden in <strong>Leuven</strong>. Het zal dus<br />
wel een goede lichting geweest zijn. Dat<br />
ik zelf een universitaire loopbaan zou uitbouwen,<br />
was toen nochtans niet zo evident,”<br />
zegt hij.<br />
Via een omweg naar de wetenschap<br />
“Op het einde van mijn humaniora dacht<br />
ik, zoals veel andere collega’s, de Kerk te<br />
moeten dienen en ik heb dat ook een aantal<br />
jaren gedaan. Het bleek niet de goede<br />
keuze. Daarna heb ik mijn legerdienst<br />
vervuld, en pas daarna ben ik naar <strong>Leuven</strong><br />
gekomen. Romaanse Filologie, van 1959<br />
tot 1963. Academisch gezien zat<br />
Romaanse toen in een wat vreemde situatie.<br />
De <strong>studenten</strong> die zich inschreven op<br />
de Nederlandse taalrol werden in de eerste<br />
week van de eerste kandidatuur verwelkomd<br />
door een prof die zei enige<br />
moeite te hebben met het gegeven dat<br />
ook Nederlandstalige <strong>studenten</strong><br />
Romaanse wilden studeren. Er was <strong>voor</strong><br />
de romanisten helemaal geen eigen kader<br />
binnen de Vlaamse Letterenfaculteit. Het<br />
was tot in het begin van de jaren ’60 ook<br />
uitgesloten dat Nederlandstaligen toegelaten<br />
werden tot het doctoraat, om maar<br />
iets te noemen. De eerste Vlaamse collega’s<br />
zijn pas in 1968 gepromoveerd. Dat<br />
gaf natuurlijk problemen bij de splitsing:<br />
er was nauwelijks enig potentieel<br />
Nederlandstalig kader. Dus moesten nogal<br />
wat docenten gezocht worden buiten<br />
<strong>Leuven</strong>. Op termijn is dat trouwens wel<br />
een heel goede zaak geweest. Het <strong>voor</strong>kwam<br />
academische inteelt, waar <strong>Leuven</strong><br />
net zoals de andere Vlaamse universiteiten<br />
toen, en misschien nog steeds, wat<br />
onder leed. De splitsing zorgde wel <strong>voor</strong><br />
een stroomversnelling bij de benoemingen.<br />
Zelf had ik toen al een paar jaar in het<br />
secundair onderwijs gestaan. Doordat er<br />
zo weinig romanisten beschikbaar waren,<br />
was dat keihard werken - tot 35 uur les<br />
per week.”<br />
“Met de wetenschappelijke wereld<br />
heb ik het contact nooit verloren, maar<br />
een doctoraat werd materieel pas mogelijk<br />
toen ik assistent werd, in 1968.<br />
Omdat ik een onderwijsopdracht kreeg<br />
binnen de linguïstiek, heb ik geopteerd<br />
<strong>voor</strong> een vergelijkende studie tussen het<br />
Nederlands en het Frans, <strong>voor</strong>namelijk<br />
via een akoestische analyse, met een computer<br />
van de eerste generatie die nu al<br />
lang informatica-archeologie is. Ik heb<br />
een postgraduaat gevolgd in Mons. Het<br />
waren zware jaren want vanaf ons eerste<br />
jaar assistentschap moesten we meteen<br />
een lesopdracht vervullen.”<br />
“Ik ben gepromoveerd in 1975, en<br />
werd kort daarna in het academisch corps<br />
benoemd. Mijn lesopdracht werd uitgebreid<br />
en daarnaast werd ik ook belast met<br />
de academische lerarenopleiding. Mijn<br />
colleges lagen alle wel min of <strong>meer</strong> in de<br />
lijn van mijn onderzoeksinteresse, zodat<br />
toch een mooi aantal publicaties gerealiseerd<br />
kon worden.”<br />
Vangers en wringers<br />
“Hoe ik in het beleid verzeild raakte?<br />
Eind juni 1981 hadden we een residentiële<br />
stageweek <strong>voor</strong> leraren georganiseerd in<br />
Frankrijk. Toen ik terugkwam, stond een<br />
thesisstudente me op te wachten. Ze<br />
wenste me proficiat. Ik wist hoegenaamd<br />
niet waar ze het over had. Haar vader, de<br />
toenmalige decaan van de Faculteit<br />
Wetenschappen, had haar verteld dat er<br />
over mij gesproken was tijdens de<br />
Academische Raad. Ik vond ook een<br />
briefje dat ik dringend contact moest<br />
opnemen met het rectoraat, maar wist<br />
nog altijd niet waarover het ging. Rector<br />
De Somer deelde mij toen mee dat hij<br />
wilde dat ik Groeps<strong>voor</strong>zitter <strong>voor</strong> de<br />
Humane Wetenschappen werd, samen<br />
met Walter van Gerven. En dat het al<br />
doorgegeven was ‘aan Mechelen’, dus of<br />
ik maar meteen wilde aanvaarden. Of ik<br />
dat ook wilde, interesse had en bekwaam<br />
was, bleek bijna bijkomstig...”<br />
“Dat was natuurlijk een beetje de stijl<br />
van rector De Somer. Hij hield me <strong>voor</strong><br />
dat ik drie soorten collega’s zou ontmoeten:<br />
vangers, wringers en werkers. Een<br />
niet zo heel fijnmazige typologie. Maar ik<br />
moest <strong>voor</strong>al vermijden veel tijd te stoppen<br />
in de eerste twee categorieën. Ik heb<br />
toch nog een pààr dagen bedenktijd kunnen<br />
afpingelen, en heb dan uiteindelijk<br />
toegezegd. Ik werd meteen <strong>voor</strong> de leeuwen<br />
gegooid, maar kon gelukkig terugvallen<br />
op collega van Gerven, die al vroeger<br />
ervaring had opgedaan en zich <strong>voor</strong>namelijk<br />
zou bezig houden met facultaire<br />
kwesties, terwijl ik met centrale aangelegenheden<br />
werd belast. Dat De Somer bij<br />
mij terechtgekomen was, heeft allicht te<br />
maken gehad met mijn werk in Lovan, de<br />
assistentenvereniging. Na één semester<br />
vertrok van Gerven naar de<br />
Bankcommissie, en rector De Somer<br />
vond nogal snel dat ik de job <strong>voor</strong>taan<br />
ook wel alleen zou aankunnen. De Somer<br />
was allesbehalve een modale prof. Hij had<br />
een sterke persoonlijkheid, een enorm<br />
scherp verstand, en een uitgesproken<br />
visie op de universiteit. Hij was geen dossiervreter,<br />
maar doorzag snel heel veel. En<br />
hij had een natuurlijk gezag, binnen en<br />
buiten de universiteit. Dat wist hij van<br />
zichzelf, en hij schrok er bij<strong>voor</strong>beeld ook<br />
niet <strong>voor</strong> terug om een staatssecretaris<br />
<strong>voor</strong> wetenschappelijk onderzoek wiens<br />
visie hem niet beviel, publiek <strong>voor</strong> schut<br />
te zetten. Zijn conviviale manier van<br />
besturen zou nu allicht niet <strong>meer</strong> kunnen,<br />
maar dat hij onze universiteit groot<br />
gemaakt heeft, is evident. Groter dan hij<br />
zelf dacht trouwens. Hij heeft me ooit<br />
Mark Debrock:<br />
“Onze<br />
universiteiten<br />
hebben<br />
toenadering<br />
nodig, zeker in<br />
het Bolognatijdperk.”<br />
verteld dat hij, toen hij in 1968 rector<br />
werd, ervan uitging dat hij hooguit twee<br />
namiddagen per week aan zijn rectoraat<br />
zou moeten besteden. Dat bleek een misrekening.”<br />
foto: Rob Stevens<br />
Wat als...<br />
“Enkele maanden <strong>voor</strong> hij overleed had<br />
hij mij, maar ook anderen, gevraagd me<br />
kandidaat te stellen <strong>voor</strong> zijn opvolging -<br />
of liever: gezégd dat te doen. Ik heb dat<br />
ook gedaan, maar heb nooit de uitslag<br />
betreurd. Ik had inmiddels <strong>meer</strong> dan<br />
genoeg werk in de faculteit, en ben van<br />
1986 tot 1992 opnieuw lid van de<br />
Onderzoeksraad geworden. In 1990 werd<br />
ik <strong>voor</strong>zitter van de Onderwijsraad, op<br />
uitdrukkelijk verzoek van rector<br />
Dillemans. Hij was een heel ander<br />
iemand dan rector De Somer, <strong>meer</strong> visionair,<br />
met een overvloed aan ideeën en<br />
plannen. Hij is in een steeds moeilijker<br />
wordende situatie een even schitterende<br />
rector geworden. Eén van de zaken die ik<br />
in die periode heb kunnen doen, en waar<br />
ik ook nu nog met heel veel genoegen aan<br />
terug denk, was het opstarten van de<br />
werkgroep rond Universiteit en waardenvorming,<br />
in 1992. Daarin werden onder<br />
<strong>meer</strong> krijtlijnen uitgezet die ons onderwijs<br />
duidelijk opgewaardeerd hebben.<br />
Een aantal zaken die nu gemeengoed zijn<br />
werden daarin <strong>voor</strong> het eerst aangebracht,<br />
zoals het nu zo essentiële concept van<br />
begeleide zelfstudie. Toen ik in de eerste<br />
ploeg van rector Oosterlinck coördinator<br />
Onderwijsbeleid werd, is dit document<br />
de basis geworden <strong>voor</strong> het Onderwijsbeleidsplan<br />
dat in maart 1999 werd goedgekeurd.<br />
Vanuit de Onderwijsraad hebben<br />
we de opwaardering van de onderwijsopdracht<br />
naast de onderzoeksopdracht,<br />
beide evenwaardige academische<br />
opdrachten, kunnen onderbouwen. Nu<br />
wordt algemeen aanvaard dat men ook<br />
een degelijk onderwijsdossier moet kunnen<br />
<strong>voor</strong>leggen om kans te maken op<br />
benoeming of promotie. Tien jaar geleden<br />
was dat nog lang niet het geval. De ondertussen<br />
samen met DUO opgebouwde<br />
procedure <strong>voor</strong> interne evaluatie heeft<br />
bijgedragen tot een <strong>meer</strong> evenwichtige<br />
verhouding. Beleidsmatig werd de rol van<br />
de POC’s aanzienlijk versterkt.”<br />
“In 1995 heb ik een tweede keer een<br />
gooi gedaan naar het rectorsambt. Ik heb<br />
niet moeten lobbyen, zat toen al zolang in<br />
het centrale beleid dat mijn kandidatuur<br />
door velen vrij evident gevonden werd. Ik<br />
heb niet in het minst campagne gevoerd<br />
tégen de andere kandidaten, wat overigens<br />
ook niet aanvaardbaar geweest zou<br />
zijn, en daarom had ik er ook geen probleem<br />
mee om later deel te gaan uitmaken<br />
van de beleidsploeg rond rector<br />
Oosterlinck. Het was weer een andere<br />
stijl, onmiskenbaar dynamisch en met<br />
een zeer groot wederzijds vertrouwen.”<br />
“Wat ik gedaan zou hebben als ik<br />
gewonnen had? Ach, dat is speculeren.<br />
Maar toch... Ik zou zeker de lijn <strong>voor</strong>tgetrokken<br />
hebben van het zoeken naar een<br />
gezond evenwicht tussen onderwijs en<br />
onderzoek. Er waren een aantal slepende<br />
dossiers die nodig moesten worden afgerond.<br />
Ik zou ook geprobeerd hebben <strong>meer</strong><br />
werk te maken van een hernieuwde deelname<br />
aan het maatschappelijk debat.<br />
Dertig jaar geleden stónd <strong>Leuven</strong> er, en er<br />
werd geluisterd als ‘<strong>Leuven</strong>’ sprak. Dat is<br />
geleidelijk aan versmald. In de VLIR-Raad<br />
onder het rectoraat van De Somer had ik<br />
een uitstekende verstandhouding tussen<br />
de vertegenwoordigers van de Vlaamse<br />
universiteiten kunnen vaststellen. Toen<br />
ik er in 1998 opnieuw lid van werd was de<br />
sfeer er soms bijna grimmig. De situatie<br />
was ondertussen ook een stuk moeilijker<br />
geworden. Toch lijkt het streven naar toenadering<br />
me belangrijk. Onze universiteiten<br />
hebben dat nodig, zeker in het<br />
Bologna-tijdperk, en bij uitstek op het<br />
niveau van de tweede en <strong>voor</strong>al van de<br />
derde cyclus. En ik zou geprobeerd hebben<br />
iets te doen aan een soort gistende en<br />
afbrekende kritiek op de eigen instelling.<br />
We sluiten de rangen onvoldoende, en<br />
dat is niet goed. We hebben een prachtige<br />
unversiteit. Maar ook hier kan gesteld<br />
worden dat we die elke dag samen moeten<br />
verdienen!”<br />
Literatuur en muziek<br />
“En op 1 oktober word ik dus emeritus.<br />
Wat ik niét zal missen, is het schromelijk<br />
gebrek aan administratieve omkadering,<br />
in de ene faculteit al <strong>meer</strong> dan in de andere,<br />
waardoor de echte kerntaken er soms<br />
bij inschieten. Wél vind ik het spijtig dat<br />
het contact met de <strong>studenten</strong> grotendeels<br />
zal wegvallen. Ook besef ik dat ik <strong>voor</strong><br />
enkele niet afgeronde dossiers geen<br />
bouwstenen <strong>meer</strong> zal kunnen aanreiken,<br />
met name <strong>voor</strong> de Academische<br />
Lerarenopleiding in de BaMa-structuur.<br />
Men dreigt daar toch een potje van te<br />
maken! Maar goed, daar staat heel wat<br />
tegenover, niet in het minst de vele dankbare<br />
en schitterende herinneringen aan<br />
zoveel uitstekende collega’s. Ik kijk er<br />
naar uit om een aantal onderzoeksinitiatieven<br />
rustig te continueren. Om eindelijk<br />
<strong>meer</strong> tijd te kunnen maken <strong>voor</strong> ons<br />
ondertussen uitgebreid gezin. En <strong>voor</strong><br />
mijn eerste, nog steeds even vitale liefdes:<br />
literatuur en muziek...”<br />
16 C AMPUSKRANT 20.5.2002
Doctoraten<br />
Deze rubriek is gebaseerd op de databank ‘Agenda K.U.<strong>Leuven</strong>’,<br />
die u vindt onder agenda.kuleuven.be<br />
AD VALVAS<br />
29 mei: Bert Oosthuyse, Geneeskunde,<br />
Targeted Deletion of the<br />
Hypoxia-Response Element in the<br />
VEGF Promotor Causes Adult Motor<br />
Neuron Degeneration, prom. prof. P.<br />
Carmeliet.<br />
29 mei: Yolande Lievens, Geneeskunde,<br />
Cost and Economic Evaluation of<br />
Radiotherapy. Activity-Based Costing<br />
and Modeling Techniques, prom.<br />
prof. K. Kesteloot en prof. W. Van<br />
den Bogaert.<br />
30 mei: Bart Haex, Toegepaste<br />
Wetenschappen, A Study on the<br />
Optimal Support of the Human Spine<br />
during Bed Rest, prom. prof. R.<br />
Van Audekercke en prof. G. Van der<br />
Perre.<br />
30 mei: Jan Vaes, Toegepaste Wetenschappen,<br />
Investigation of the Anomalous<br />
Electrodeposition of Ni-Fe<br />
Alloys, prom. prof. J.P. Celis en prof.<br />
J. Fransaer.<br />
30 mei: Ludo Willems, Farmaceutische<br />
Wetenschappen, De rol van de<br />
ziekenhuisapotheker in het therapeutisch<br />
proces in Vlaamse ziekenhuizen,<br />
prom. prof. A. Raymakers en<br />
prof. G. Laekeman.<br />
31 mei: Inge Leysen, Wetenschappen,<br />
Unbiased Investigation of the Molecular<br />
Correlates of Adult Cortical<br />
Plasticity in Mammalian Brain: an<br />
mRNA Differential Display Study,<br />
prom. prof. F. Vandesande en prof. R.<br />
Huybrechts.<br />
31 mei: Ilse Smets, Toegepaste Wetenschappen,<br />
Analysis and Synthesis of<br />
Mathematical Algorithms for Optimization<br />
and Control of Complex<br />
(Bio)Chemical Conversion Processes,<br />
prom. prof. J. Van Impe.<br />
31 mei: Tom Beckers, Psychologie en<br />
Pedagogische Wetenschappen,<br />
Extinction in Human Associative<br />
Learning, prom. prof. P. Eelen en<br />
prof. J. De Houwer.<br />
31 mei: Veerle Vanacker, Wetenschappen,<br />
Geomorphic Response to<br />
Human-Induced Environmental<br />
Change in Tropical Mountain Areas,<br />
prom. prof. G. Govers, prof. J. Poesen<br />
en prof. J. Deckers.<br />
31 mei: Geert Baggerman, Wetenschappen,<br />
The Use of Mass Spectrometry<br />
and Capillary Chromatography<br />
in the Identification and Quantification<br />
of Neuropeptides in Insects,<br />
prom. prof. L. Schoofs.<br />
31 mei: Jennifer Jelsma, Lichamelijke<br />
Opvoeding en Kinesitherapie, The<br />
Burden of Disease Due to Disability<br />
in a High Density Area of Harare,<br />
Zimbabwe, prom. prof. W. De<br />
Weerdt en prof. P. De Cock.<br />
3 juni: Wouter Ruythooren, Toegepaste<br />
Wetenschappen, Structural and<br />
Magnetic Characterisation of Cobalt-<br />
Phosphorous Electrodeposits and<br />
their Use in Integrated Inductive<br />
Components, prom. prof. J.P. Celis en<br />
prof. G. Borghs.<br />
3 juni: Wim Van Laer, Wetenschappen,<br />
From Propositional to First<br />
Order Logic in Machine Learning and<br />
Data Mining Induction of First Order<br />
Rules with ICL, prom. prof. M.<br />
Bruynooghe en prof. L. De Raedt<br />
(Albert-Ludwigs-Universität Freiburg).<br />
3 juni: Marie-Rose Christiaens,<br />
Geneeskunde, Documentation, a<br />
Tool for Quality Assessment in<br />
Breast Cancer Surgery, prom. prof. P.<br />
Broos en prof. H. Bartelink.<br />
5 juni: Rob Dekkers, Wetenschappen,<br />
Non-Metallic Inclusions in Liquid<br />
Steel, prom. prof. J. Elsen en prof. P.<br />
Wollants.<br />
5 juni: Stefaan Colpaert, Geneeskunde,<br />
Mucosal T Cell and Macrophage<br />
Activation in Ileal Crohn’s Disease<br />
and Target Treatment in Indomethacin-Induced<br />
Small Bowel Inflammation<br />
in Rats, prom. prof. J. Ceuppens<br />
en prof. P. Rutgeerts.<br />
5 juni: Annemie Elsen, Landbouwkundige<br />
en Toegepaste Biologische<br />
Wetenschappen, Studie van de Interactie<br />
tussen Arbusculaire Mycorrhiza-Schimmels<br />
en Plantenparasitaire<br />
Nematoden in MUSA SPP, prom.<br />
prof. D. De Waele en prof. R. Swennen.<br />
5 juni: Sigrid Stroobants, Geneeskunde,<br />
Role of Positron Emission Tomography<br />
with F-18-Fluorodeoxyglucose<br />
in the Diagnosis, Staging and Chemotherapy<br />
Evaluation in Patients<br />
with Non-Small Cell Lung Cancer,<br />
prom. prof. L. Mortelmans en prof. J.<br />
Vansteenkiste.<br />
5 juni: An Billiau, Geneeskunde, Studies<br />
on the Immune Mechanisms<br />
Regulating Dissociated Graft-Versus-<br />
Host and Graft-Versus-Leukemia<br />
Reactivity after Allogenic Bone Marrow<br />
Transplantation in Mice, prom.<br />
prof. M. Waer.<br />
7 juni: Tom Govaerts, Wetenschappen,<br />
Ontwikkeling van Pyridinon-o-<br />
Chinodimethaansystemen uit sulfoleenpyridinon-precursoren<br />
en hun<br />
toepassing in Diels-Alderreacties,<br />
prom. prof. F. Compernolle en prof.<br />
G. Hoornaert.<br />
7 juni: Carl Cottenie, Wetenschappen,<br />
Local and Regional Processes in<br />
a Zooplankton Metacommunity,<br />
prom. prof. L. De Meester en prof. F.<br />
Ollevier.<br />
8 juni: Thomas Anatharackal, Godgeleerdheid,<br />
Towards a Theocentric<br />
Normative Christology: A Critical<br />
Analysis of the Christological Project<br />
of Hans Küng Within the Framework<br />
of the Theology of Religions, prom.<br />
prof. T. Merrigan.<br />
12 juni: An Don Porto Carero,<br />
Geneeskunde, Respiratory Toxicity<br />
of Airborne Pollutant Particles - In<br />
Vitro Studies, prom. prof. B. Nemery<br />
en prof. G. Schoeters.<br />
18 juni: Piet Raes, Hoger Instituut<br />
<strong>voor</strong> Wijsbegeerte, Identiteit en verscheidenheid.<br />
Een onderzoek van de<br />
relatie tussen het fenomeen van de<br />
incongruente tegendelen en het kantiaanse<br />
ruimtebegrip, prom. prof. B.<br />
Raymaekers.<br />
18 juni: Tine Van Regenmortel, Psychologie<br />
en Pedagogische Wetenschappen,<br />
Het empowermentparadigma<br />
binnen de armoedebestrijding.<br />
Maatzorg: krachtgericht maatschappelijk<br />
werk met appèl op het psychologisch<br />
kapitaal van personen (en<br />
hun omgeving) die in maatschappelijk<br />
kwetsbare situaties leven, prom.<br />
prof. L. Lagrou.<br />
19 juni: Carmen Bartic, Wetenschappen,<br />
Organic-Based Field-Effect<br />
Devices as Transducers for Bioanalytical<br />
Applications, prom. prof. G.<br />
Adriaenssens en prof. G. Borghs.<br />
19 juni: Albert Liberatore, Godgeleerdheid,<br />
Speaking Truth: A Study<br />
of Karl Rahner’s ‘Realsymbol’ as a<br />
Prolegomenon to a Retrieval of the<br />
Nature of Doctrine, prom. prof. T.<br />
Merrigan.<br />
19 juni: Charles Verwaest, Geneeskunde,<br />
Ventilator-Associated Pneumonia<br />
in Surgical Patients: Focus on<br />
Pathogenesis, Diagnosis and Prevention,<br />
prom. prof. M. Demedts en<br />
prof. P. Lauwers.<br />
20 juni: Piet Reyns, Landbouwkundige<br />
en Toegepaste Biologische Wetenschappen,<br />
Continuous Measurement<br />
of Grain and Forage Quality During<br />
Harvest, prom. prof. J. De Baerdemaeker.<br />
Onderzoekskalender<br />
Een overzicht van alle openstaande onderzoeksprogramma’s<br />
en initiatieven is beschikbaar op<br />
CWIS, www.kuleuven.ac.be/gedoc. Wie geen toegang<br />
heeft tot CWIS kan contact opnemen met<br />
Karine Aert van de Dienst Onderzoekscoördinatie,<br />
Naamsestraat 22, 3000 <strong>Leuven</strong>, (t) 016 32 40 53, (f)<br />
016 32 41 98, Karine.Aert@doc.kuleuven.ac.be.<br />
Benoemd of<br />
onderscheiden<br />
Wie een mededeling wil laten opnemen in deze<br />
rubriek, kan dit door een digitaal formulier in te vullen<br />
op het adres www.kuleuven.ac.be/ck/<br />
mededeling/benoemd.htm.<br />
Professor Steven Boonen, als hoofddocent verbonden<br />
aan de Faculteit Geneeskunde en coördinator van<br />
het Centrum <strong>voor</strong> Metabole Botziekten in het UZ,<br />
ontving tijdens het Wereldcongres <strong>voor</strong> Osteoporose,<br />
van 10 tot 14 mei in Lissabon, de tweejaarlijkse<br />
International Osteoporosis Foundation Research<br />
Award <strong>voor</strong> zijn bijdrage Colles’ fracture and subsequent<br />
hip-fracture risk in men: A meta-analysis.<br />
Professor Marnik Dekimpe, gewoon hoogleraar aan<br />
de Faculteit Economische en Toegepaste Economische<br />
Wetenschappen, en Katrijn Gielens, nu verbonden<br />
aan de Erasmus Universiteit Rotterdam,<br />
wonnen de 2001 Best Article Award van het International<br />
Journal of Research in Marketing met het artikel<br />
Do International Entry Decisions of Retail Chains<br />
Matter in the Long Run?, gebaseerd op het doctoraal<br />
werk van Katrijn Gielens aan het Departement Toegepaste<br />
Economische Wetenschappen.<br />
Professor Jo Goedhuys, verbonden aan het Academisch<br />
Centrum Huisartsengeneeskunde van de<br />
Faculteit Geneeskunde, werd opgenomen als vertegenwoordiger<br />
<strong>voor</strong> België in de executive board van<br />
de European Association for Communication in<br />
Healthcare. De EACH organiseert o.m. tweejaarlijkse<br />
congressen over alle aspecten van communicatie in<br />
de gezondheidszorg.<br />
B. Van Meerbeek, Y. Yoshida, P. Lambrechts en G.<br />
Vanherle, verbonden aan de Afdeling Conserverende<br />
Tandheelkunde van de School <strong>voor</strong> Tandheelkunde,<br />
Mondziekten en Kaakchirurgie, kregen de Award in<br />
Odonto-Stomatology 2002 vanwege GlaxoSmithKline<br />
Belgium <strong>voor</strong> de studie Interfacial Interactions of Biomaterials<br />
with Hydroxyapatite and Tooth Tissue.<br />
Uitgelicht<br />
Kapelaan van Zijne Heiligheid<br />
Professor Piet Stevens, deeltijds hoogleraar aan de<br />
Bijzondere Faculteit Kerkelijk Recht, werd onlangs<br />
benoemd tot Kapelaan van Zijne Heiligheid, waardoor<br />
hij als monseigneur mag worden aangesproken.<br />
“Het <strong>gaat</strong> om een soort decoratie <strong>voor</strong> priesters,<br />
niét om een nieuwe taak,” benadrukt hij. “Het<br />
is een teken van erkentelijkheid van de bisschop, in<br />
mijn geval <strong>voor</strong> mijn werk als rechter van de kerkelijke<br />
rechtbank en als hoogleraar in Heerlen, Nijmegen<br />
en <strong>Leuven</strong>, en <strong>voor</strong> mijn werk als secretarisgeneraal<br />
van de Nederlandse Bisschoppenconferentie,<br />
een bijzonder opslorpende functie die ik de<br />
laatste drie jaar vervuld heb.”<br />
“Of je zo’n onderscheiding krijgt, hangt eigenlijk af<br />
van de gewoonte in je bisdom. Bij mijn weten<br />
bestaat die gewoonte niet <strong>meer</strong> in de Vlaamse bisdommen,<br />
in enkele Nederlandse ook niet <strong>meer</strong>,<br />
maar in het bisdom Roermond, waartoe ik behoor,<br />
wordt de onderscheiding wel eens uitgereikt. De<br />
bisschop vraagt het in Rome aan, en als Rome<br />
akkoord <strong>gaat</strong>, ontvang je een tijd later de betreffende<br />
oorkonde uit handen van de bisschop.”<br />
“Ach, ik vind het natuurlijk wel prettig, maar héél<br />
veel belang hecht ik er ook weer niet aan. Het<br />
belangrijkste vind ik dat de bisschop oprecht uitdrukking<br />
heeft willen geven aan zijn waardering<br />
<strong>voor</strong> de wijze waarop ik in verschillende functies<br />
mijn werk heb gedaan.”<br />
20.6.2002 C AMPUSKRANT 17
AD VALVAS<br />
http://www.kuleuven.ac.be/<br />
Vacatures AAP en BAP<br />
Vacante mandaten van assisterend en bijzonder academisch personeel <strong>voor</strong> het academiejaar 2002-2003, 3de lijst<br />
De rector van de K.U.<strong>Leuven</strong> maakt bekend dat onderstaande mandaten vacant worden<br />
gesteld. Als u wil solliciteren dient u C3-formulieren in te vullen die u kan aanvragen op<br />
de Dienst Academisch Personeel, (t) 016 32 40 88, op het administratief secretariaat van<br />
de faculteit of via onze website. Deze formulieren, één per kenmerk, moeten vóór 4 juli<br />
2002 teruggestuurd worden naar de Dienst Academisch Personeel, Krakenstraat 3, 3000<br />
<strong>Leuven</strong>.<br />
Als u zich <strong>voor</strong> <strong>meer</strong> dan één mandaat kandidaat stelt, kan u een lijst toevoegen waarin u<br />
de vacatures in volgorde van <strong>voor</strong>keur klasseert. Deze lijst wordt enkel aan de decaan van<br />
de faculteit bezorgd. Om in aanmerking te komen, hebt u tijdens uw universitaire studies<br />
bij <strong>voor</strong>keur onderscheiding behaald.<br />
Als u solliciteert <strong>voor</strong> de functie van doctor-assistent, dient u een gedetailleerd curriculum<br />
met geactualiseerde publicatielijst en een omschrijving van het <strong>voor</strong>gestelde onderzoeksproject<br />
bij te voegen.<br />
Studenten die dit academiejaar hun universitaire studies beëindigen, kunnen solliciteren<br />
<strong>voor</strong> onderstaande mandaten. Inzake haar benoemingen voert de K.U.<strong>Leuven</strong> een gelijke<br />
kansenbeleid.<br />
Faculteit Rechtsgeleerdheid<br />
Kenmerk: 00200303 - 50006092<br />
Functie: 100% assistent, Subfaculteit<br />
Rechtsgeleerdheid <strong><strong>KU</strong>LAK</strong>, vanaf 1 oktober 2002 <strong>voor</strong><br />
2 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat rechten<br />
Opdracht: monitor bij ‘Bronnen en beginselen van het<br />
recht’; hulp bij begeleiden van de <strong>studenten</strong> 1ste kandidatuur<br />
bij dit monitoraat; coördinatie van het extracurriculair<br />
programma ten behoeve van de <strong>studenten</strong><br />
Rechten aan de <strong><strong>KU</strong>LAK</strong>; beschikbaarheid hogergenoemde<br />
taken; <strong>voor</strong>bereiden doctoraat in het domein<br />
van hetzij economisch contractenrecht, rechtsmethodiek<br />
of vermogensrecht; duidelijke wetenschappelijke<br />
interesse.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50006438<br />
Project: Saldi Kulak<br />
Functie: <strong>50%</strong> wetenschappelijk medewerker,<br />
Subfaculteit Rechtsgeleerdheid <strong><strong>KU</strong>LAK</strong>, vanaf 1 oktober<br />
2002 <strong>voor</strong> 1 jaar<br />
Diploma: licentiaat rechten bij <strong>voor</strong>keur ook werkzaam<br />
in praktijk<br />
Opdracht: instaan <strong>voor</strong> het implementeren van onderwijsvernieuwende<br />
initiatieven, met name o.m. het<br />
organiseren van praktijkstages, extracurriculaire activiteiten<br />
met praktijkjuristen, juridische studiebezoeken<br />
en studiereizen; subfaculteit Rechtsgeleerdheid vertegenwoordigen<br />
binnen het impulscentrum <strong>voor</strong> onderwijsvernieuwing<br />
van de <strong><strong>KU</strong>LAK</strong>.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50023556<br />
Functie: 2 mandaten van 10% praktijklector ALO<br />
Rechtsgeleerdheid, vanaf 1 oktober 2002 tot 30 september<br />
2003, hernieuwbaar<br />
Diploma: 2de cyclus-diploma (bij <strong>voor</strong>keur) in de<br />
betreffende studierichting én diploma van geaggregeerde<br />
<strong>voor</strong> het onderwijs<br />
Opdracht: praktijklectoren staan titularissen bij <strong>voor</strong><br />
de opleidingsonderdelen ‘praktijkinitiatie’ en ‘stage’ in<br />
de academische lerarenopleiding en <strong>voor</strong> de nascholing<br />
van leraren; vereisten: ten minste 5 jaar onderwijservaring<br />
in het secundair onderwijs of het hoger<br />
onderwijs in het vakgebied en blijvend professioneel<br />
verbonden zijn met de onderwijswereld met minstens<br />
een deelopdracht effectieve klaspraktijk; belangstelling<br />
hebben <strong>voor</strong> vakoverschrijdende pedagogisch, didactische<br />
onderwerpen. (Informatie bij de betreffende<br />
vaktitularis of op het secretariaat van het AVL: (t) 016<br />
32 94 00, (f) 016 32 94 01 - vaktitularis<br />
Rechtsgeleerdheid: L. Ballon (t) 016 32 54 35)<br />
Faculteit Economische en Toegepaste<br />
Economische Wetenschappen<br />
Kenmerk: 00200303 - 50003997<br />
Project: FLOF nr. 10071<br />
Functie: 100% bursaal, Departement Toegepaste<br />
Economische Wetenschappen, vanaf 1 oktober 2002<br />
<strong>voor</strong> 1 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat economische wetenschappen/toegepaste<br />
economische wetenschappen, handelsingenieur,<br />
handelsingenieur in beleidsinformatica, GGS economische<br />
wetenschappen/toegepaste economische<br />
wetenschappen, MBA, burgerlijk ingenieur, licentiaat<br />
wiskunde, Master in Statistics<br />
Opdracht: assistentie bij onderwijs en onderzoek in<br />
de richting Kwantitatieve methoden; hulp bij begeleiden<br />
van eindverhandelingen in deze richting; supervisie<br />
van examens; waarnemen van ombudsfuncties.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50005439<br />
Functie: 100% praktijkassistent, Monitoraat, vanaf 1<br />
september 2002 <strong>voor</strong> 2 jaar<br />
Diploma: licentiaat economische wetenschappen/toegepaste<br />
economische wetenschappen, wiskunde/informatica,<br />
handelsingenieur, handelsingenieur in beleidsinformatica<br />
Opdracht: assistentie en begeleiding bij de colleges<br />
Wiskunde; medewerking aan het monitoraat wiskunde<br />
van de faculteit; supervisie van examens; waarnemen<br />
van ombudsfuncties; assistentie bij SID- en infodagen.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50007149<br />
Functie: 10% praktijkassistent met titel van praktijklector,<br />
Departement Toegepaste Economische<br />
Wetenschappen, vanaf 1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 1 jaar<br />
Diploma: licentiaat economische wetenschappen/toegepaste<br />
economische wetenschappen, handelsingenieur,<br />
GGS economische wetenschappen/toegepaste<br />
economische wetenschappen, MBA met uitgebreide<br />
ervaring in computer auditing<br />
Opdracht: vanuit praktijkervaring doceren van<br />
‘Computer auditing’ (22,5 u)<br />
Kenmerk: 00200303 - 50009590<br />
Project: FLOF nr. 10076<br />
Functie: 100% bursaal, Departement Economie, vanaf<br />
heden <strong>voor</strong> 2 jaar, 1 x hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat Economische Wetenschappen<br />
Opdracht: assistentie bij onderwijs en beleidsgericht<br />
onderzoek in de werkgroep Internationale economie;<br />
hulp bij begeleiden van eindverhandelingen; supervisie<br />
van examens.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50009609<br />
Functie: 100% wetenschappelijk medewerker of bursaal,<br />
Departement Toegepaste Economische<br />
Wetenschappen, vanaf 1 augustus 2002 <strong>voor</strong> 2 jaar<br />
Diploma: licentiaat economische wetenschappen/toegepaste<br />
economische wetenschappen, handelsingenieur,<br />
handelsingenieur in beleidsinformatica, GGS economische<br />
wetenschappen/toegepaste economische<br />
wetenschappen, MBA<br />
Opdracht: het onderzoek in het kader van het project<br />
‘Het belang van internationale R&D spillovers <strong>voor</strong><br />
een kleine open economie: micro-evidentie <strong>voor</strong><br />
België’ moet resulteren in een <strong>voor</strong>stel van nieuwe<br />
maatstaven <strong>voor</strong> de omvang van de internationalisatie<br />
van R&D m.b.t. België, de constructie van een nieuwe<br />
gegevensbank en de identificatie van waar de productiviteitseffecten<br />
omwille van internationale technologiediffusie<br />
het grootst zijn.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50009818<br />
Functie: 100% of deeltijds praktijkassistent,<br />
Monitoraat, vanaf 16 augustus 2002 <strong>voor</strong> 2 jaar,<br />
eventueel hernieuwbaar met 1 jaar<br />
Diploma: licentiaat economische wetenschappen/toegepaste<br />
economische wetenschappen, handelsingenieur,<br />
handelsingenieur in beleidsinformatica<br />
Opdracht: assistentie en begeleiding bij de colleges<br />
Economie; medewerking aan het monitoraat economie<br />
van de faculteit; supervisie van examens; waarnemen<br />
van ombudsfuncties; assistentie bij SID- en infodagen.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50009922<br />
Functie: <strong>50%</strong> praktijkassistent, Departement<br />
Toegepaste Economische Wetenschappen, vanaf 1<br />
oktober 2002 <strong>voor</strong> 1 jaar<br />
Diploma: licentiaat economische wetenschappen/toegepaste<br />
economische wetenschappen, handelsingenieur,<br />
handelsingenieur in beleidsinformatica, GGS economische<br />
wetenschappen/toegepaste economische<br />
wetenschappen, MBA<br />
Opdracht: onderwijsondersteuning in de richting<br />
Financiewezen; waarnemen van ombudsfuncties;<br />
supervisies van examens; hulp bij begeleiden van<br />
eindverhandelingen in deze richting.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50015169<br />
Project: RV/dv/IAP<br />
Functie: 100% bursaal, Departement Toegepaste<br />
Economische Wetenschappen, vanaf 1 augustus 2002<br />
<strong>voor</strong> 2 jaar, eventueel hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat economische wetenschappen/toegepaste<br />
economische wetenschappen, handelsingenieur,<br />
handelsingenieur in beleidsinformatica, GGS economische<br />
wetenschappen/toegepaste economische<br />
wetenschappen, MBA<br />
Opdracht: in het kader van het onderzoek<br />
‘Universities & firms: a comparative analysis of the<br />
interaction between market processes, organizational<br />
strategies & governance’ moeten volgende 6 thema’s<br />
onderzocht worden: Measuring educational performance<br />
& behavior; comparing corporate governance<br />
& university governance; funding rules, R&D and organizational<br />
behavior; human resources, technology &<br />
globalization; focus & quality: strategic management<br />
in for-profit & non-profit institutions; market competition,<br />
contractual relations & organizational strategies.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50016478<br />
Project: FWO nr. G.0244.02 (A6643)<br />
Functie: 100% bursaal, Departement Toegepaste<br />
Economische Wetenschappen, vanaf 1 september<br />
2002 <strong>voor</strong> 2 jaar, eventueel hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat economische wetenschappen/toegepaste<br />
economische wetenschappen, handelsingenieur,<br />
GGS economische wetenschappen/toegepaste<br />
economische wetenschappen, MBA<br />
Opdracht: <strong>voor</strong>bereiden van doctoraat i.v.m.<br />
‘Kwaliteit van financiële verslaggeving: relatie tussen<br />
winstmanagement, aandeelhouderswaarde en mechanismen<br />
van deugdelijk bestuur’; dit omvat o.m. literatuurstudie,<br />
data-analyse en <strong>voor</strong>bereiding van wetenschappelijke<br />
papers.<br />
Faculteit Sociale Wetenschappen<br />
Kenmerk: 00200303 - 50005544<br />
Functie: <strong>50%</strong> assistent, Departement Sociologie, vanaf<br />
1 september 2002 <strong>voor</strong> 2 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat sociologie<br />
Opdracht: assistentie bij onderwijs en onderzoek in<br />
de theoretische- en onderwijssociologie.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50023554<br />
Project: Vlerick <strong>Leuven</strong>-Gent<br />
Functie: TWEE mandaten van 100% bursaal, Afdeling<br />
Arbeids- en Organisatiesociologie, vanaf 1 september<br />
2002 <strong>voor</strong> 2 jaar, eventueel hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat sociologie/toegepaste economische<br />
wetenschappen of handelsingenieur<br />
Opdracht: betrokken worden bij het opzetten van een<br />
grootschalige panelsurvey bij organisaties; instaan<br />
<strong>voor</strong> specifieke analyses en beleidsmatig rapporteren<br />
omtrent determinanten en effecten van entrepreneurschap<br />
en innovaties.<br />
Hoger Instituut <strong>voor</strong> Wijsbegeerte<br />
Kenmerk: 00200303 - 50008230<br />
Functie: 100% assistent, Subfaculteit Wijsbegeerte<br />
<strong><strong>KU</strong>LAK</strong>, vanaf 1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 2 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat wijsbegeerte<br />
Opdracht: onderzoek dat leidt naar een doctoraat in<br />
de wijsbegeerte; monitoraat-assistentie.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50023557<br />
Functie: 20% praktijklector ALO Wijsbegeerte, vanaf<br />
1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 1 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma en Opdracht: zie bij Faculteit<br />
Rechtsgeleerdheid (vaktitularis: S. Cuypers (t) 016 32<br />
63 18).<br />
Faculteit Letteren<br />
Kenmerk: 00200303 - 50003782<br />
Functie: 70% assistent, Afdeling Griekse Filologie,<br />
vanaf 1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 2 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat Latijn en Grieks<br />
Opdracht: assistentie bij taal- en grammaticacolleges<br />
Grieks in 1ste kandidatuur en het verzorgen van aanvullende<br />
oefeningen bij deze colleges; logistieke<br />
ondersteuning van de onderzoeksprojecten in de<br />
Afdeling Grieks; onderzoek in het kader van een doctoraat<br />
aansluitend bij deze onderzoeksprojecten.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50004284<br />
Functie: 100% assistent, Departement Geschiedenis,<br />
vanaf 1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 2 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat moderne geschiedenis<br />
Opdracht: onderwijsassistentie en organisatorische<br />
ondersteuning verlenen aan de Lerarenopleiding<br />
Geschiedenis; medebegeleiding van licentieverhandelingen<br />
op het terrein van de vakdidactiek geschiedenis;<br />
<strong>voor</strong>bereiden van een proefschrift op het terrein<br />
van de vakdidactiek en/of de hedendaagse historische<br />
cultuur.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50005272<br />
Functie: 20% praktijklector ALO Romaanse talen, vanaf<br />
1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 1 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma en Opdracht: zie bij Faculteit<br />
Rechtsgeleerdheid; doelregio’s zijn Oost-Brabant en<br />
Limburg; ook interesse <strong>voor</strong> vakdidactisch onderzoek<br />
gewenst (vaktitularissen: P. Desmet & J. Binon (t) 016<br />
32 47 84 of 016 32 47 94).<br />
Kenmerk: 00200303 - 50007613<br />
Functie: 100% assistent, Departement Linguïstiek, vanaf<br />
6 november 2002 <strong>voor</strong> 2 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat germaanse filologie, major Engels<br />
Opdracht: verzorgen van woordenschat-, spraakkunsten<br />
uitspraakoefeningen bij het vak Engelse<br />
Taalbeheersing I en assistentie bij de schrijf- en spreekoefeningen<br />
bij het vak Engelse Taalbeheersing II;<br />
occasionele assistentie bij licentieseminaries; assistentie<br />
bij de evaluatie- en examenlast <strong>voor</strong> al deze onderwijstaken;<br />
uitvoeren van onderzoek ter <strong>voor</strong>bereiding<br />
doctoraat.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50008195<br />
Functie: 100% assistent, Afdeling Romaanse Literatuur,<br />
vanaf 1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 2 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat taal- en letterkunde: romaanse<br />
talen, specialisatie Italiaans<br />
Opdracht: <strong>voor</strong>bereiden proefschrift in domein van de<br />
Italiaanse literatuur; deelnemen aan wetenschappelijke<br />
en administratieve werking van de sectie; hulp bij<br />
opvang van buitenlandse <strong>studenten</strong> en docenten, bij<br />
de contacten met Italiaanse instellingen en bij de<br />
bestelling en verwerking van boeken <strong>voor</strong> de bibliotheek<br />
Italiaanse literatuur.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50008988<br />
Functie: 10% praktijklector ALO Geschiedenis, vanaf<br />
1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 1 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma en Opdracht: zie bij Faculteit<br />
Rechtsgeleerdheid; (vaktitularis: K. Wils (t) 016 32 49<br />
71).<br />
Kenmerk: 00200303 - 50009226<br />
Functie: <strong>50%</strong> assistent, Departement Linguïstiek, vanaf<br />
1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 2 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat taal- en letterkunde: romaanse<br />
talen, specialisatie Frans, bij <strong>voor</strong>keur Franse taalkunde<br />
Opdracht: ondersteuning bij de colleges Franse taalbeheersing<br />
en taalkunde; administratieve ondersteuning<br />
bij de Academische lerarenopleiding Romaanse<br />
talen; ondersteuning van het onderzoek aan het<br />
Departement Linguïstiek, vakgroep Frans.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50023560<br />
Functie: 10% praktijklector ALO Germaanse talen,<br />
vanaf 1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 1 jaar<br />
Diploma en Opdracht: zie bij Faculteit<br />
Rechtsgeleerdheid (vaktitularis: M. Goethals (t) 016<br />
32 47 64).<br />
Kenmerk: 00200303 - 50023561<br />
Functie: 100% assistent, Afdeling Nieuwe tijd, vanaf<br />
1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 2 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat geschiedenis, Nieuwe tijd<br />
Opdracht: onderwijsassistentie in de oefeningen en<br />
werkcolleges Nieuwe tijd en medebegeleiding van<br />
licentieverhandelingen, projecten en publicaties op het<br />
vlak van de intellectuele, religieuze en politieke<br />
geschiedenis; <strong>voor</strong>bereiden van een proefschrift op dit<br />
domein.<br />
Faculteit Psychologie en Pedagogische<br />
Wetenschappen<br />
Kenmerk: 00200303 - 50004068<br />
Functie: 100% assistent, Afdeling Didactiek, vanaf 1<br />
oktober 2002 <strong>voor</strong> 2 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat pedagogische wetenschappen (bij<br />
<strong>voor</strong>keur onderwijskunde)<br />
Opdracht: medewerking aan onderzoek, onderwijs en<br />
dienstverlening aan de Afdeling Didactiek.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50006382<br />
Functie: 20% praktijklector ALO Pedagogische wetenschappen,<br />
vanaf 1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 1 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma en Opdracht: zie bij Faculteit<br />
Rechtsgeleerdheid (vaktitularis: S. Janssens (t) 016 32<br />
61 03).<br />
Kenmerk: 00200303 - 50006451<br />
Functie: 100% assistent, Afdeling Sociale- en<br />
Gezinspedagogiek, vanaf 15 september 2002 <strong>voor</strong> 2<br />
jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat pedagogische wetenschappen:<br />
18 C AMPUSKRANT 20.6.2002
sociale pedagogiek of onderwijskunde<br />
Opdracht: uitvoeren van onderzoek in het domein van<br />
de permanente vorming in beroepen en organisaties<br />
(leidend tot doctoraat); verlenen van assistentie bij de<br />
opleidingsonderdelen in dit domein (studierichting<br />
sociale pedagogiek) en bij PAV-programma’s.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50007186<br />
Functie: 100% assistent, Afdeling Orthopedagogiek,<br />
vanaf 1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 2 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat pedagogische wetenschappen,<br />
orthopedagogiek<br />
Opdracht: organisatie en begeleiding van initiatie- en<br />
toepassingsstage alsmede ondersteuning bij de Erasmus-uitwisseling<br />
georganiseerd vanuit de Afdeling<br />
Orthopedagogiek; assistentie bij onderwijs en dienstverlening<br />
op het domein van gedragsproblemen;<br />
onderzoek op het domein van de orthopedagogiek<br />
met het oog op het behalen van een doctoraat.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50023425<br />
Functie: DRIE 100% mandaten van doctor-assistent,<br />
Departement Psychologie, vanaf 1 oktober 2002 <strong>voor</strong><br />
3 (max. 5) jaar<br />
Diploma: doctor in de psychologie met min. 3 jaar<br />
post-doctorale anciënniteit; aantoonbare verdiensten<br />
m.b.t. onderzoek, onderwijs en dienstverlening, relevante<br />
praktijkcompetentie<br />
Opdracht: het <strong>gaat</strong> om ‘tenure track’-posities waarbij<br />
ervaren gedoctoreerden de kans krijgen om zich sterker<br />
te profileren met het oog op een latere inschakeling<br />
in het ZAP-kader; verdere uitbouw van een eigen<br />
onderzoekslijn; eventueel beperkte en tijdelijke onderwijsopdrachten.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50023558<br />
Functie: 20% praktijklector ALO Psychologie, Pedagogische<br />
wetenschappen en Sociaal-culturele antropologie,<br />
vanaf 1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 1 jaar hernieuwbaar<br />
Diploma en Opdracht: zie bij Faculteit Rechtsgeleerdheid<br />
(vaktitularis: S. Janssens (t) 016 32 61 03).<br />
Faculteit Wetenschappen<br />
Kenmerk: 00200303 - 50003337<br />
Project: FLOF nr. 10406<br />
Functie: 100% bursaal (<strong>50%</strong> FLOF + <strong>50%</strong> project),<br />
Afdeling Kern- en Stralingsfysica, vanaf 1 oktober<br />
2002 <strong>voor</strong> 2 jaar, 1 x hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat natuurkunde of burgerlijk ingenieur.<br />
Opdracht: onderzoek in de kernfysica, <strong>meer</strong> bepaald<br />
de studie van de structuur van zeer exotische kernen<br />
door opmeten van hun magnetische en elektrische<br />
momenten en vergelijken van de resultaten met kernmodellen;<br />
de experimenten gebeuren meestal aan buitenlandse<br />
deeltjesversnellers, <strong>voor</strong>al in GANIL (Fr + D)<br />
en CERN (CH); verzorgen van herhalingen, oefeningen<br />
en practica in een didactisch team van het dept.<br />
natuurkunde en sterrenkunde.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50003677<br />
Project: FLOF nr. 10402<br />
Functie: 100% bursaal, Afdeling Kern- en Stralingsfysica,<br />
vanaf 1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 2 jaar, 1 x hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat natuurkunde of burgerlijk ingenieur<br />
Opdracht: fundamenteel onderzoek in de kernfysica<br />
met behulp van exotische kernen; het experimenteel<br />
werk is verankerd in diverse Europese collaboraties;<br />
het is de bedoeling om door manipulatie van de<br />
radioactieve ionenbundels door ze te vangen en te<br />
koelen precisie-experimenten uit te voeren op exotische<br />
kernen; verzorgen van herhalingen, oefeningen<br />
en practica in een didactisch team van het dept.<br />
natuurkunde en sterrenkunde.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50004095<br />
Project: FLOF nr. 10474<br />
Functie: 100% bursaal, Afdeling Vergelijkende Fysiologie<br />
en Morfologie der Dieren, vanaf 1 oktober 2002<br />
<strong>voor</strong> 2 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat biologie/biochemie, bio-ingenieur<br />
Opdracht: deel uitmaken van de pool assistenten van<br />
het Zoölogisch Instituut die de practica Dierkunde verzorgen,<br />
specifiek het practicum ‘Immunologische Biotechnologie’<br />
in de licenties; grondige neurobiologische<br />
achtergrond hebben; <strong>voor</strong>bereiden doctoraat<br />
i.v.m. neuronale plasticiteit van het visueel systeem bij<br />
de kat; hiertoe is een grondige kennis van en, indien<br />
mogelijk, praktijkervaring met moleculaire biologische<br />
technieken noodzakelijk.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50005078<br />
Project: NVSF<br />
Functie: 100% bursaal, Afdeling Kern- en Stralingsfysica,<br />
vanaf 1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 1 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat natuurkunde of burgerlijk ingenieur.<br />
Opdracht: fundamenteel onderzoek ter <strong>voor</strong>bereiding<br />
doctoraat in domein van de ‘nucleaire vastestoffysica’;<br />
experimenteel werk met als doel de fundamentele<br />
structuren, elektrische, magnetische en optische eigenschappen<br />
van laag-dimensionele structuren te bestuderen;<br />
beperkte onderwijstaken in het kader van de<br />
didactische opdrachten van het Departement Natuurkunde<br />
en Sterrenkunde.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50005430<br />
Project: LMR<br />
Functie: 100% bursaal, Afdeling Kern- en Stralingsfysica,<br />
vanaf 1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 1 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat natuurkunde of burgerlijk ingenieur<br />
Opdracht: onderzoek in de kernfysica, <strong>meer</strong> bepaald<br />
de studie van de structuur van zeer exotische kernen<br />
door opmeten van hun magnetische en elektrische<br />
momenten en vergelijken van de resultaten met kernmodellen;<br />
de experimenten gebeuren meestal aan buitenlandse<br />
deeltjesversnellers, <strong>voor</strong>al in GANIL (Fr.),<br />
CERN (CH) en GSI (D.); enkele onderwijsopdrachten<br />
zullen opgenomen moeten worden in het kader van<br />
een departementaal didactisch team.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50006997<br />
Project: FLOF nr. 10407<br />
Functie: 100% bursaal, Afdeling Kern- en Stralingsfysica,<br />
vanaf 1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 2 jaar, 1 x hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat natuurkunde of burgerlijk ingenieur<br />
Opdracht: wetenschappelijk onderzoek naar de structuur<br />
van exotische atoomkernen met behulp van radioactieve<br />
bundels; verzorgen van herhalingen, oefeningen<br />
en practica in een didactisch team van het Departement<br />
Natuurkunde en Sterrenkunde.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50009485<br />
Functie: 10% praktijklector ALO Biologie, vanaf 1<br />
oktober 2002 <strong>voor</strong> 1 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma en Opdracht: zie bij Faculteit Rechtsgeleerdheid;<br />
ook interesse <strong>voor</strong> vakdidactisch onderzoek<br />
gewenst (vaktitularis: M. Crauwels (t) 016 32 42 90).<br />
Kenmerk: 00200303 - 50009782<br />
Functie: 100% assistent, Subfaculteit Wetenschappen<br />
<strong><strong>KU</strong>LAK</strong>, vanaf 1 september 2002 <strong>voor</strong> 2 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat wiskunde<br />
Opdracht: <strong>voor</strong>bereiden en verzorgen van werkzittingen<br />
bij de cursussen wiskunde in de <strong><strong>KU</strong>LAK</strong>; hulp bij<br />
begeleiden van <strong>studenten</strong>; <strong>voor</strong>bereiden doctoraat;<br />
waarnemen van ombudsfuncties.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50013127<br />
Project: GOA nr. 02-04<br />
Functie: 100% bursaal, Afdeling Akoestiek en Thermische<br />
Fysica, vanaf 1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 2 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat natuurkunde, burgerlijk ingenieur<br />
Opdracht: wetenschappelijk onderzoek van heterogeniteit<br />
in zachte gecondenseerde materie d.m.v. fotoakoestische<br />
en fotothermische methoden, in het bijzonder<br />
de studie van thermo-elastisch gedrag d.m.v. laserultrasone<br />
technieken; <strong>voor</strong>bereiden doctoraat.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50014495<br />
Project: OT/01/27<br />
Functie: 100% bursaal, Afdeling Fysico-Chemische<br />
Geologie, vanaf 1 september 2002 <strong>voor</strong> 2 jaar, eventueel<br />
hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat geologie of burgerlijk ingenieur<br />
mijnbouw<br />
Opdracht: doorvoeren van onderzoek i.f.v. project<br />
‘Reconstructie van fluïdabewegingen doorheen de tijd<br />
in de Canadese Rocky Mountains foreland ‘fold &<br />
thrust belt’: implicaties <strong>voor</strong> de vorming van ertsafzettingen<br />
en aardolie en -gasaccumulaties’; volgen van<br />
een doctoraatsopleiding; verzorgen van practica en<br />
excursies in een didactisch team van de studierichting<br />
geologie.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50014713<br />
Project: GOA nr. 02-04<br />
Functie: 100% bursaal, Afdeling Akoestiek en Thermische<br />
Fysica, vanaf 1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 2 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat natuurkunde, burgerlijk ingenieur.<br />
Opdracht: wetenschappelijk onderzoek van heterogeniteit<br />
in zachte gecondenseerde materie d.m.v. fotoakoestische<br />
en fotothermische methoden, in het bijzonder<br />
de studie van thermische eigenschappen d.m.v.<br />
fotothermische en aanverwante technieken; <strong>voor</strong>bereiden<br />
doctoraat is <strong>voor</strong>zien.<br />
Faculteit Toegepaste Wetenschappen<br />
Kenmerk: 00200303 - 50003420<br />
Functie: 100% assistent, Afdeling Numerieke Analyse<br />
en Toegepaste Wiskunde, vanaf 1 september 2002<br />
<strong>voor</strong> 2 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma: burgerlijk ingenieur computerwetenschappen,<br />
licentiaat informatica/wiskunde<br />
Opdracht: verzorgen van oefeningen en practica <strong>voor</strong><br />
de cursussen wiskunde in de kandidaturen burgerlijk<br />
ingenieur en/of numerieke analyse en toegepaste wiskunde;<br />
<strong>voor</strong>bereiden doctoraat i.v.m. numerieke analyse<br />
en toegepaste wiskunde.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50009711<br />
Project: FLOF nr. 10606<br />
Functie: 100% bursaal, Departement Burgerlijke Bouwkunde,<br />
vanaf 1 september 2002 <strong>voor</strong> 2 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma: burgerlijk ingenieur. bouwkunde/architect<br />
Opdracht: begeleiding van oefeningen, seminaries en<br />
practica inzake bouwmaterialen, constructiecomponenten,<br />
vernieuwbouw; onderzoek inzake cement- en<br />
cement-poly<strong>meer</strong> composieten.<br />
Faculteit Geneeskunde<br />
Kenmerk: 00200303 - 50003379<br />
Functie: 55 mandaten van 100% of deeltijds praktijkassistent,<br />
Faculteit Geneeskunde, vanaf 1 augustus<br />
2002 <strong>voor</strong> 1 jaar<br />
Diploma: arts of doctor in de genees-, heel- en verloskunde<br />
Opdracht: begeleiding in de UZ K.U.<strong>Leuven</strong> van de<br />
stagiairs 3de jaar arts en de co-assistenten 4de jaar<br />
arts.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50003721<br />
Functie: 10% praktijklector ALO Medisch-sociale<br />
wetenschappen, vanaf 1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 1 jaar,<br />
hernieuwbaar<br />
Diploma en Opdracht: zie bij Faculteit Rechtsgeleerdheid;<br />
ook graag enige ervaring in het ‘verpleegkundig’<br />
onderwijs (vaktitularis: B. Dierckx de Casterlé<br />
(t) 016 33 69 83).<br />
Kenmerk: 00200303 - 50005599<br />
Functie: 12 mandaten van 60% en 1 mandaat van<br />
10% praktijkassistent, Klinische assistenten Tandheelkunde,<br />
vanaf 1 augustus 2002 <strong>voor</strong> 2 jaar<br />
Diploma: tandarts<br />
Opdracht: begeleiding bij de preklinische en klinische<br />
oefeningen van de <strong>studenten</strong> Tandarts gedurende de<br />
hele opleiding en tijdens de stage van het 3de jaar.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50005899<br />
Project: FLOF 11189<br />
Functie: 100% bursaal, Afdeling Biochemie, vanaf 1<br />
oktober 2002 <strong>voor</strong> 2 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma: arts, apotheker, bio-ingenieur (scheikunde,<br />
cel- en gentechnologie), licentiaat biologie/biochemie<br />
Opdracht: hulp bij begeleiding van de praktische<br />
oefeningen bij de vakken biochemie en celbiologie-I;<br />
onderzoek naar de structuur en functie van membraangebonden<br />
nucleotiden-pyrofosfatasen.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50007156<br />
Functie: 20% praktijklector ALO Biomedische wetenschappen,<br />
vanaf 1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 1 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma en Opdracht: zie bij Faculteit Rechtsgeleerdheid.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50009731<br />
Functie: 60% doctor-assistent, Afdeling Experimentele<br />
O.R.L., vanaf 1 september 2002 <strong>voor</strong> 3 jaar<br />
Diploma: licentiaat of doctor in de logopedie & audiologie,<br />
specialisatie stem<br />
Opdracht: plannen, ontwikkelen, begeleiden en uitvoeren<br />
van onderzoeksprojecten op gebied van de<br />
stem; verzorgen van enkele practica binnen de opleiding<br />
logopedie & audiologie; begeleiding stages.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50014348<br />
Project: externe fondsen<br />
Functie: 100% bursaal, Afdeling Experimentele<br />
Geneeskunde-Endocrinologie, vanaf 1 oktober 2002<br />
<strong>voor</strong> 2 jaar, eventueel hernieuwbaar<br />
Diploma: apotheker, bio-ingenieur, arts, licentiaat biologie/tandheelkunde/scheikunde/biochemie<br />
Opdracht: uitvoeren van onderzoek rond mechanismen<br />
waardoor androgenen de ontwikkeling en het<br />
behoud van het mannelijk skelet stimuleren en<br />
beschermen tegen osteoporose aan de hand van specifieke<br />
transgene diermodellen.<br />
Faculteit Farmaceutische Wetenschappen<br />
Kenmerk: 00200303 - 50004520<br />
Functie: 100% assistent, Labo <strong>voor</strong> Farmaceutische<br />
Biologie, vanaf 1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 2 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma: apotheker<br />
Opdracht: wetenschappelijk onderzoek in het domein<br />
van de farmaceutische biotechnologie; <strong>voor</strong>bereiden<br />
doctoraat; hulp bij begeleiden practica.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50023030<br />
Project: GOA/99/09<br />
Functie: 100% bursaal, Labo Klinische Chemie, vanaf<br />
1 september 2002 <strong>voor</strong> 2 jaar<br />
Diploma: apotheker, bio-ingenieur, licentiaat wetenschappen/biomedische<br />
wetenschappen, arts<br />
AD VALVAS<br />
Opdracht: toepassing van celbiologische, histologische<br />
en biochemische technieken om de leverpathologie<br />
in transgene muismodellen van peroxisomale ziekten<br />
te onderzoeken.<br />
Faculteit Lichamelijke Opvoeding en<br />
Kinesitherapie<br />
Kenmerk: 00200303 - 50003727<br />
Functie: 40% praktijkassistent, Departement Revalidatiewetenschappen,<br />
vanaf 1 augustus 2002 <strong>voor</strong> 2<br />
jaar<br />
Diploma: licentiaat motorische revalidatie en kinesitherapie<br />
Opdracht: assistentie verlenen bij de practica locomotorische<br />
revalidatie in 1ste en 2de licentie van de<br />
opleiding revalidatie en kinesitherapie; meewerken<br />
aan de aanmaak van didactische video’s.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50003820<br />
Functie: <strong>50%</strong> praktijkassistent (aangevuld met <strong>50%</strong><br />
OOI-project), Departement Revalidatiewetenschappen,<br />
vanaf 1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 2 jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat motorische revalidatie en kinesitherapie<br />
Opdracht: assistentie verlenen bij de practica neuromotorische<br />
revalidatie in de 2de en 3de licentie revalidatiewetenschappen<br />
en kinesitherapie; hulp bij begeleiden<br />
van stages in de neuromotorische revalidatie in<br />
de 3de licentie revalidatiewetenschappen en kinesitherapie.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50023551<br />
Functie: 100% assistent, Departement Sport- en Bewegingswetenschappen,<br />
vanaf 1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 2<br />
jaar, hernieuwbaar<br />
Diploma: licentiaat lichamelijke opvoeding, aggregatie<br />
HSO groep II, ervaring in het bewegingsonderwijsonderzoek<br />
Opdracht: opzetten en uitvoeren van doctoraatsproject<br />
in de sportpedagogie; assisteren bij de overeenkomende<br />
onderwijsopdrachten; dienstverlening <strong>voor</strong><br />
het veld van het bewegingsonderwijs.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50023559<br />
Functie: 20% praktijklector ALO motorische revalidatie<br />
en kinesitherapie, vanaf 1 oktober 2002 <strong>voor</strong> 1 jaar,<br />
hernieuwbaar<br />
Diploma en Opdracht: zie bij Faculteit Rechtsgeleerdheid<br />
(vaktitularis: R. Vranken (t) 016 32 91 23).<br />
<strong>Leuven</strong>se Universiteit - Caritas Samenwerkingsverband<br />
(LUCAS)<br />
Kenmerk: 00200303 - 50013202<br />
Functie: 100% wetenschappelijk medewerker, LUCAS,<br />
vanaf 15 september 2002 tot 29 februari 2004<br />
Diploma: licentiaat humane wetenschappen, bij <strong>voor</strong>keur<br />
sociale wetenschappen of psychologie<br />
Opdracht: als lid van een onderzoeksequipe zal men<br />
instaan <strong>voor</strong> de evaluatie van de pilootprojecten over<br />
thuiszorg en activering in de geestelijke gezondheidszorg.<br />
Kenmerk: 00200303 - 50013320<br />
Functie: 100% wetenschappelijk medewerker, LUCAS,<br />
vanaf 15 september 2002 tot 15 december 2002<br />
Diploma: licentiaat humane wetenschappen, bij <strong>voor</strong>keur<br />
licentiaat psychologie of sociologie<br />
Opdracht: medewerking aan de evaluatie van de<br />
pilootprojecten over thuiszorg en activering in de<br />
geestelijke gezondheidszorg; dataverzameling en<br />
input.<br />
Academisch Vormingsinstituut <strong>voor</strong><br />
Leraren (AVL)<br />
Kenmerk: 00200303 - 50022028<br />
Project: 35I-WERKG4-P1999<br />
Functie: 100% wetenschappelijk medewerker, A.V.L.,<br />
vanaf heden <strong>voor</strong> 3 jaar<br />
Diploma: licentiaat of doctor; diploma A.L.O.; ervaring<br />
met lerarenopleiding (detachering uit het H.O.<br />
kan overwogen worden)<br />
Opdracht: inhoudelijke inbreng in en ondersteuning<br />
van AVL en de Associatie m.b.t. verdere ontwikkeling<br />
van vakdidactieken, kwaliteitszorg lerarenopleiding en<br />
aanvangsbegeleiding, curriculumontwikkeling, organisatorische<br />
flexibilisering, internationalisering en e-<br />
leren; er wordt deskundigheid verwacht in het ruime<br />
gebied van lerarenopleiding inclusief het onderzoek;<br />
sociale vaardigheden, mondelinge en schriftelijke taalvaardigheid<br />
(ook Engels en Frans), verantwoordelijkheidszin,<br />
samenwerkingsbereidheid en organisatorische<br />
vaardigheden zijn noodzakelijke vereisten.<br />
20.6.2002 C AMPUSKRANT 19
S TUDENTEN<br />
Playbacken en leren relativeren<br />
Op kamp bij de bomma’s<br />
Kristien Vermoesen<br />
Als kind ging Leen Vanrie, nu studente Logopedie en Audiologie, wel eens<br />
op vakantie bij haar tante Nonneke, moeder overste in het klooster van<br />
Heestert. Dat die van Joka (toen nog Caritas) in het rustoord daarnaast<br />
playbackshows organiseerden, wist de twaalfjarige Leen wel te smaken en<br />
dat is zo gebleven: ze <strong>gaat</strong> nu al <strong>voor</strong> de vijfde of zesde keer mee op Jokakamp.<br />
Marjanne De Cuyper, die Politieke en Sociale Wetenschapen<br />
studeert, leerde Joka kennen via een artikel in Weekend Knack. Ze <strong>gaat</strong> nu<br />
<strong>voor</strong> de derde keer op kamp in Sint-Margareta, een verzorgingstehuis in<br />
Holsbeek.<br />
DE DENK<br />
TANK<br />
• In deze rubriek legt Campuskrant allerlei vragen - van technische, socioeconomische,<br />
politieke, ethische en filosofische aard - <strong>voor</strong> aan een denktank van<br />
Bijzonder Wijze Mannen en Vrouwen van de K.U.<strong>Leuven</strong>. Aarzel niet om ook uw<br />
vragen en problemen op te sturen naar De Denktank, Oude Markt 13, <strong>Leuven</strong>. •<br />
Onze Jongens<br />
Door de nogal ongelukkige synchroniciteit van voetbal-WK’s en examenperiodes<br />
rolden de afgelopen weken weer tientallen vragen van<br />
wanhopige <strong>studenten</strong>-voetbalfans de Campuskrantredactie binnen.<br />
Neem nu de brief van biologiestudent Joris Schauvlieghe: “Het is<br />
ronduit dramatisch: mijn examen fysica is op dezelfde dag als de<br />
allesbeslissende België-Rusland”, zo schreef hij ons. “Is het haalbaar<br />
voetbal te kijken en toch te slagen <strong>voor</strong> de examens? Welke raad heeft<br />
De Denktank <strong>voor</strong> ons, studerende fans van de Rode Duivels?”<br />
De lezers beseffen het misschien niet, maar men wordt niet zomaar lid<br />
van De Denktank: zonder de nodige diploma’s en proeven van<br />
bekwaamheid komt men er absoluut niet in, waardoor De Denktank<br />
per definitie <strong>voor</strong>al bestaat uit leden van middelbare tot gezegende leeftijd.<br />
Vele van onze leden hebben dan ook menige examenperiode én<br />
Joka organiseert kampen in ouderen<strong>voor</strong>zieningen,<br />
in psychiatrische centra en in instellingen<br />
<strong>voor</strong> mensen met een handicap. Daar<br />
zorgen een tiental vrijwilligers <strong>voor</strong> ‘vakantie<br />
aan huis’.<br />
Leen: “De reacties als we toekomen zijn<br />
altijd warm. “Ah, ze zin daar weer, wé. ‘t Go<br />
were wa word’n van de weke!” We zetten al<br />
eens muziek op tijdens het eten. En in de loop<br />
van de week gaan we bij iedereen eens langs.<br />
Dat vind ik zelf de fijnste momenten. Je hebt<br />
dan echt persoonlijk contact: we luisteren<br />
naar verhalen van vroeger, of kijken samen<br />
naar foto’s. De verpleegsters hebben vaak<br />
zoveel te doen dat er weinig tijd overblijft<br />
<strong>voor</strong> een babbel. Ik kan mij <strong>voor</strong>stellen dat<br />
praten over de oorlog <strong>voor</strong> sommigen niet<br />
meteen het meest sexy tijdverdrijf is, maar er<br />
zijn ook heel wat bejaarden die over actuele<br />
problemen meepraten en er behoorlijk<br />
moderne opvattingen op nahouden.”<br />
Marjanne De Cuyper<br />
Leen Vanrie<br />
Macarena<br />
In de namiddag organiseren de ‘kampers’ van<br />
Joka een activiteit: een uitstap, ganzenbord of<br />
als topper: rad van fortuin. Zijn er geen mensen<br />
die het van al dat gedoe op de heupen<br />
krijgen? Marjanne: “Tja, dat hangt wat af van<br />
hun karakter, niet iedereen heeft er evenveel<br />
zin in, en daar moet je respect <strong>voor</strong> hebben. Je<br />
moet ook een evenwicht vinden in die spelletjes,<br />
het mag niet te gemakkelijk maar ook<br />
niet te moeilijk zijn. Vorig jaar is het detectivespel<br />
dat we <strong>voor</strong>bereid hadden compleet de<br />
mist ingegaan. Toen het spel afgelopen was<br />
had de helft van de mensen nog niet door hoe<br />
het eigenlijk in mekaar zat.”<br />
Leen: “Veel mensen zitten ook in een rolstoel,<br />
of zijn niet <strong>meer</strong> zo mobiel. Visuele dingen<br />
werken daarom het beste: de Macarena<br />
dansen met veel show, of ons verkleden als<br />
oude mensen, dat doet het ’m altijd.<br />
Donderdagmiddag organiseren we een playbackshow,<br />
met alles erop en eraan: kostuums,<br />
maquillage, belichting. Dat moet vlot gaan<br />
hoor, met presentatie en al. De bewoners zijn<br />
dat ondertussen zo gewoon, dus als je het<br />
eens een jaar anders doet, dan wordt dat niet<br />
in dank afgenomen.”<br />
“In zo’n rustoord zitten altijd wel mensen<br />
die nog heel zelfstandig zijn, maar je hebt ook<br />
dementen en mensen die niet <strong>meer</strong> goed te<br />
been zijn. De meeste vrijwilligers hebben<br />
weinig zin om op bezoek te gaan bij dementerenden,<br />
terwijl die er vaak nog het meeste plezier<br />
aan hebben. We babbelen dan wat, stellen<br />
wat vragen over vroeger - dat zijn dingen die<br />
ze zich nog goed herinneren.” Marjanne: “Een<br />
uur later weten ze soms niet <strong>meer</strong> wat ze<br />
gedaan hebben, maar het plezier straalt van<br />
hun gezicht als we ze komen oppikken <strong>voor</strong><br />
een activiteit.”<br />
Leen: “Je kan je afvragen waarom iemand<br />
in godsnaam bij bejaarden op kamp wil gaan,<br />
en dan nog zonder er iets aan te verdienen.<br />
Maar je krijgt er zoveel <strong>voor</strong> terug: als je ziet<br />
hoe sommigen opleven, dat is goud waard. In<br />
de dankviering op vrijdag - tja, het is een<br />
katholieke organisatie, hè - wordt het soms<br />
erg emotioneel. ‘Hopelijk zijn we er volgend<br />
jaar nog bij’, zeggen ze dan. Je doet er een pak<br />
levenswijsheid op. Er zitten daar mensen die<br />
de oorlog meegemaakt hebben. Als je hoort<br />
wat die allemaal ervaren hebben, dan relativeer<br />
je je eigen problemen wel.”<br />
foto’s: Rob Stevens<br />
foto: Rob Stevens<br />
menig WK meegemaakt, en ons oudste emeritus-Denktank-lid (94 is<br />
hij inmiddels) heeft destijds zelfs de eerste WK-deelname van België<br />
mogen beleven.<br />
Voor wie er toen zelf niet bij was: veel hebt u niet gemist, want dat<br />
WK in Uruguay in 1930 was absoluut geen memorabel moment in de<br />
geschiedenis van onze Rode Duivels. Na de eerste ronde mochten ze<br />
alweer inpakken, met nul overwinningen, nul gelijke spelen en twéé<br />
smadelijke nederlagen op zak, tegen godbetert Paraguay en de<br />
Verenigde Staten!<br />
Omdat televisie nog niet bestond en het nieuws, de Belgavox-films<br />
en de boot met de spelers pas vele weken later uit het verre Uruguay in<br />
België arriveerden, ging deze afgang geheel onopgemerkt aan studerend<br />
<strong>Leuven</strong> <strong>voor</strong>bij.<br />
Daarom vroegen wij iets minder oude Denktank-leden hoe zij er<br />
destijds in slaagden het volgen van de vele heldendaden van onze<br />
Duivels tijdens de WK’s te combineren met hun aartsmoeilijke studies.<br />
Maar wat bleek?<br />
Dat Onze Oude Voetbalgloriën, die we nu in allerlei media horen en<br />
zien opsnijden, eigenlijk helemaal niet zo glorierijk waren. Wij brengen<br />
bij<strong>voor</strong>beeld graag het resultaat van het WK van 1934 in Italië nog eens<br />
in herinnering: België uitgeschakeld in de eerste ronde! Of Frankrijk<br />
1938: uitgeschakeld in de eerste ronde! Zwitserland 1954: uitgeschakeld<br />
in de eerste ronde! Mexico 1970: uitgeschakeld in de eerste ronde! En<br />
over de rest van de WK’s tot 1982 kunnen we bijzonder kort zijn: daar<strong>voor</strong><br />
konden de Rode Duivels zich niet eens kwalificeren.<br />
Een ronduit desastreuze historie dus, maar net daardoor leefden<br />
generaties <strong>Leuven</strong>se <strong>studenten</strong>-voetballiefhebbers altijd weer met een<br />
gerust gemoed naar examens en WK’s toe. Toegegeven, nadien sukkelden<br />
Onze Jongens met <strong>meer</strong> geluk dan wijsheid wel drie keer tot in de<br />
tweede ronde (Spanje ’82, Italië ’90 en USA ’94), maar eigenlijk mag<br />
alleen de generatie van 1986 zich beklagen over de slopende combinatie<br />
voetbal-studeren.<br />
Het is een reeks onomstotelijke empirische gegevens waaruit De<br />
Denktank - zelfs al schrijft zij dit <strong>voor</strong> België-Brazilië - maar één conclusie<br />
kan distilleren: <strong>Leuven</strong>se <strong>studenten</strong>, geen paniek! Puur op basis<br />
van statistiek en logica kunnen wij u immers nu al melden dat de kans<br />
dat u als gevolg van de briljante voetbalprestaties van de Rode Duivels<br />
niét in uw eerste zittijd slaagt zo goed als onbestaande is.<br />
Een totaal ander resultaat krijgen we echter als we de slaagkans<br />
berekenen van diegenen die tijdens de examenperiode niet alleen voetbal<br />
kijken, maar er ook nog eens alles over lezen, ook Denktank-studies<br />
zoals deze. Voor hen vrezen wij eerlijk gezegd het allerergste, en een<br />
kwalificatie <strong>voor</strong> de tweede ronde in september.<br />
Daarom: aan de slag. En wel nu meteen.<br />
Namens De Denktank, Prof. P. Reynders (Hoofd werkgroep<br />
‘Leren Studeren’) en G. Op de Beeck (secretaris-klerk)<br />
20 C AMPUSKRANT 20.6.2002
Change language