Modulair 6 - Open Universiteit Nederland

www.ou.nl/modulair 15 maart 2006 17
onsamenhangendheid die hij aantrof en begon zich meer en meer af te vragen of
hij wel op het juiste spoor zat. Nieuwe inzichten en nieuwe hoofdbrekens volgden
elkaar op.‘Langzaamaan werd duidelijk dat ik meer moest weten over het ontstaan
van het begrip transparantie binnen de organisatie, wie het op de agenda had
gezet en hoe er over werd gesproken. Dat zou namelijk meer kunnen vertellen over
de reden voor de onsamenhangendheid, maar ook over de bedoelde betekenis van
transparantie. Maar, zo realiseerde ik me, dan werd het een ander onderzoek, een
onderzoek naar groepsprocessen. Ik vroeg me tegelijkertijd af of de rol van de ICT
wel voldoende in de onderzoeksvraag verwoord was. Kortom, ik realiseerde me dat
het onderzoek groter en groter werd, zonder dat vragen concreet beantwoord werden.
Hierdoor wist ik dat ik het onderzoek pas goed kon afronden als ik er nog
harder aan zou werken. Ik voelde me onvoldoende ondersteund door de professor.
Hij legde vooral de nadruk op opmaak en taalgebruik en te weinig op de inhoud.’
Nooit overwoog Schutte het bijltje erbij neer te gooien. Daarvoor is hij te positief
ingesteld.‘Ik wist dat ik door een grondige aanpak een goede scriptie kon opleveren.
Ik beschouwde elke tegenslag als een verbeterslag.’
Praten, veel praten, leek Schutte het beste middel om zijn onderzoek elke keer een
betere richting in te duwen. Hij sprak over zijn aanpak en vragen met zijn begeleiders,
maar vooral met zijn familie en met medestudenten. Op studiepresentaties
zette hij zichzelf, zoals hij het noemt,‘op de agenda’. Schutte:‘Ik ging op medestudenten
af, zei waar volgens mij de oplossingen lagen en vroeg anderen om hun
visie. Ik vertelde met enthousiasme, wat de ander aanzette tot meedenken. Dat leidde
uiteindelijk tot nieuwe inzichten, zodat ik weer verder kon. Ook met mijn broer
heb ik mijn strategische keuzes voor de aanpak besproken. Hij is bedrijfseconoom,
heeft een academische achtergrond. Aan hem heb ik ook veel gehad.’
‘Het onderwerp
moest toegevoegde
waarde hebben
voor de werkgever
én uitdagend zijn.’
De adviezen, opmerkingen en suggesties leidden ertoe dat Schutte zijn onderzoek
begrensde tot de ontwerpgroep die de omslag bij de ICT-dienstverlener voor de
Belastingdienst had voorbereid. Deze groep had, zo bleek, het begrip transparantie
op de agenda van de Belastingdienst geplaatst. Schutte concentreerde zich vanaf
nu vooral op de vraag hoe de besluitvorming van deze groep heeft geleid tot de
betekenis en invulling van transparantie en hoe ICT een geschikt hulpmiddel kan
zijn in een groepsproces. Na de nodige literatuurstudie over groepsprocessen interviewde
Schutte de leden van de ontwerpgroep, verwerkte de gegevens en toetste
die aan de literatuur. Doordat de aanpak veel concreter was geworden voelde
Schutte dat hij goed bezig was.‘Op een gegeven moment voel je dat je weer lekker
kunt bikkelen. En dat wilde ik in feite: hard bezig zijn zonder te moeten twijfelen of
ik wel goed bezig was.’
Gebruik geen abstracte begrippen
In zijn conclusie en aanbevelingen pleit Schutte onder andere voor een procesbegeleider
en een inhoudelijk leidinggevende bij omslagprocessen.‘Het is belangrijk
dat de besluitvorming goed afgestemd wordt met de hele organisatie. Daar moeten
deze twee mensen voor waken. Verder pleit ik voor het inzetten van groepsinformatiesystemen,
zoals nieuwsgroepen. Hier kunnen mensen hun problemen bespreken
en informatie vandaan halen. Wat betreft het begrip transparantie, concludeer ik
dat het eigenlijk het beste is geen abstracte begrippen te hanteren. Indien men het
toch gebruikt dan moet het heel gericht ingevuld worden. Voorkomen moet worden
dat zo’n begrip een eigen leven gaat leiden.’
Terugkijkend moet Schutte concluderen dat de scriptie een lastige klus was, maar
ook heel leerzaam. Hij heeft veel kennis opgedaan, maar ook zichzelf beter leren
kennen.‘Ik weet nu dat ik me in moeilijke situaties staande weet te houden en mijn
twijfels en vragen moet delen met anderen. En ik heb geleerd te nuanceren, niet te
zwaar aan zaken te tillen: wat nu goed lijkt, kan morgen weer anders zijn’, aldus
Schutte.
Fred Meeuwsen