Een wijk voor iedereen handreiking ... - Provincie Utrecht

Deze situatie levert bedreigingen op, maar ook kansen. Allereerst zal maatschappelijk vastgoed, zoals ontmoetingshuizen,
wijkservicepunten en gezondheidscentra moeilijker te realiseren worden. Maar tegelijkertijd zullen partijen
ook realistischer zijn in wat zij wensen. Door functies samen te brengen en dus kosten te delen, kun je nog steeds
maatschappelijk vastgoed neerzetten.
Als je namelijk dat bouwt, waar vraag naar is, kun je nog steeds geld verdienen met woningbouw. De klant wint
hierbij: de wensen van de consument zijn weer belangrijk, en de ontwikkelaars zijn gedwongen hier meer rekening
mee te houden. In de komende jaren staan de ontwikkelaars voor de uitdaging om meer in te spelen op de wensen
van de consumenten. De gemeente wint, omdat zij scherper kan aangeven wat zij in de wijk wil, en omdat zij
bijvoorbeeld eisen rond aanpasbaarheid direct bij de bouw kan meegeven.
Wmo-wijzigingen
32
Een wijk voor iedereen
De gemeente krijgt de komende jaren meer verantwoordelijkheden rond welzijn en begeleiding. Met die grotere
verantwoordelijkheid zal zij dus ook meer risico lopen (op tekorten in het budget). Terwijl de rijksoverheid ondertussen
bij de overheveling van taken ook nog eens een besparing inboekt, en die besparing moeten gemeenten zien
waar te maken. In 2013/2014 gaat de extramurale begeleiding uit de AWBZ over naar de gemeenten. Waarschijnlijk
wordt de AWBZ vervolgens nog verder beperkt, tot aanspraken voor alleen de zwaarste zorgvragen. De mensen die
minder zware zorg en ondersteuning vragen, zullen een beroep doen op het voorzieningenniveau dat gemeenten
overeind houden.
Gemeenten kunnen in dit proces twee wegen kiezen: de risicomijdende route of de integrale benadering. Wil een
gemeente risico’s mijden, dan zal zij de aanspraken op hulp en ondersteuning zo veel mogelijk limiteren. Ze zal in
de verordening vastleggen waarop bewoners wel en niet een beroep kunnen doen. Individuele aanspraken worden
zo veel mogelijk omgezet in collectieve aanspraken. Waarschijnlijk zal de gemeente dan het aantal contractspartners
reduceren, zodat de uitvoeringskosten beperkt blijven. Het compensatiebegrip uit de Wmo wordt ingevuld met
basiszorg; voor meer zorg zullen mensen zelf moeten betalen.
Bij de integrale benadering kiest de gemeente ervoor om via verbinding met andere voorzieningen per saldo
goedkoper uit te zijn. Er zijn al voorbeelden in het land waarbij mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt
(ook een doelgroep voor de gemeenten) worden ingezet om diensten te verlenen aan de kwetsbare burgers.
Die burgers zijn een doelgroep van gemeenten in het kader van de Wmo. Door slimme combinaties te maken,
kan de gemeente meer doelgroepen bedienen voor hetzelfde geld.
Waarschijnlijk zullen gemeenten sowieso een zwaarder beroep op de eigen verantwoordelijkheid van de burger
doen, ongeacht de route die zij hebben gekozen. Dat past bij de tijdgeest en levert de gemeente besparingen op.
Daarnaast zullen gemeenten hun maatschappelijke partners aanspreken om ook een bijdrage te leveren.
De taakverzwaring van gemeenten kan voor het tot stand brengen van levensloopbestendige wijken het volgende
betekenen:
• de vergoeding voor woningaanpassing op grond van de Wmo verdwijnt voor een groot deel. Wel kan de
gemeente er bij bouwers op aandringen om toegankelijkheid direct mee te nemen bij bouw of renovatie;
• de welzijnsvoorzieningen in de wijk blijven nodig om de grotere groepen op te vangen. Wel zal een groter beroep
gedaan worden op het zelf organiseren van activiteiten en op het zelf betalen voor voorzieningen;
• voorzieningen zullen vaker gecombineerd worden in multifunctionele gebouwen;
• in hoeverre de partijen inzetten op preventie (om erger te voorkomen) hangt sterk af van lokale (politieke)
voorkeuren.
Veranderingen in de zorg
We schreven al over de overheveling van onderdelen uit de AWBZ naar de Wmo. Maar er liggen nog andere wijzigingen
in het verschiet. Zo zullen de tarieven in de AWBZ aangescherpt worden en zullen zorgorganisaties meer op
hun (financiële) tellen moeten passen. In juni 2011 heeft de staatssecretaris van het ministerie van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport (VWS) in een brief aangekondigd dat zij wonen en zorg in 2014 wil scheiden in de verzorgingshuizen,
en later ook in de andere intramurale voorzieningen. Dan zullen er waarschijnlijk nog meer mensen
met een intensieve zorgvraag thuis blijven wonen. Dat betekent een groter beroep op gemeentelijke voorzieningen,
op thuiszorg, begeleiding en de noodzaak om in een woning te wonen die geschikt is om er zorg in te ontvangen.
Voor intramurale zorgorganisaties hoeft dit niet te betekenen dat hun doelgroep kleiner wordt. Door de vergrijzing