Bodemverbeterende eigenschappen van sloot - Stowa

STOWA 2003-06 MILIEUHYGIËNISCH KWALITEIT SLOOTMAAISEL
5
PROTOCOL VOOR BEMONSTERING
SLOOTMAAISEL
5.1 HERKOMST VERONTREINIGINGEN
Bij het onderhoud van sloten, zowel baggeren als schonen, speelt de kwaliteit een belangrijke
rol. Van oudsher is baggerspecie verspreid over het aanliggende land en werd ook geaccepteerd
vanwege z'n bemestende werking en de mogelijkheden om land te egaliseren. Na
de bewustwording dat baggerspecie mogelijk is verontreinigd, zijn we in Nederland kritischer
geworden. Vervuilde specie, klasse 3 en 4, mag niet meer worden verspreid en moet
worden afgevoerd. Klasse 2 specie, dat licht verontreinigd is mag nog worden verspreid,
maar agrariërs en natuurbeheerders worden kritischer, zeker als er in de buurt afvalwater
kan worden geloosd via riooloverstorten. Een vervuilde waterbodem heeft ook invloed op de
kwaliteit van het slootmaaisel.
Waterplanten kunnen zware metalen opnemen en voor een aantal metalen, o.a. Cadmium
en Zink is de opname evenredig met het aanbod. Een vuile waterbodem kan leiden tot een
vuile vegetatie. Dit is echter geen 1 op 1 relatie. Voor de opname is de beschikbaarheid en
mogelijkheid tot evenwicht met de waterfase van belang. Dit is afhankelijk van o.a. waterdiepte,
doorstroming en bodemeigenschappen van de waterbodem als pH, organische stof,
lutum, redox en beworteling van de planten. Ondanks deze onzekerheden is echter wel van
belang de mogelijke opname mee te nemen bij de beoordeling van slootmaaisel.
Organische contaminanten in waterbodems zijn sterk geadsorbeerd aan de organische stof.
Meer vluchtige en goed oplosbare stoffen zijn meestal al afgevoerd via de waterfase,
waardoor er stoffen overblijven die niet opneembaar zijn voor planten. Als ze aanwezig zijn
is dit via aangehechte waterbodem. Het betreft hier dan de PAK’s, PCB’s en relatief persistente,
niet meer toegelaten bestrijdingsmiddelen. De huidige generatie bestrijdingsmiddelen
kan via drift of drainage in de sloot zijn gekomen en vervolgens adsorberen aan de
waterplanten. Bestrijdingsmiddelen moeten voldoen aan een groot aantal criteria om te
worden toegelaten. Toepassen van met bestrijdingsmiddelen belast slootmaaisel in percelen
waar dit middel ook wordt gebruikt zal geen extra problemen opleveren en het middel zal
tijdens het verteringsproces worden afgebroken.
5.2 PROTOCOL VOOR BEMONSTERING
In dit protocol zijn twee meetstrategieën gegeven. Meetstrategie 1 is gericht op het onderzoek
dat nodig is voor verdere onderbouwing van deze toepassing. Meetstrategie 2 is
bedoeld voor de kwaliteitscontrole van het vrijgekomen slootmaaisel voordat het wordt toegepast
voor bodemverbetering.
56